CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Typografie - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"999d1262-58c8-4b13-87ca-5c9bfd6331f9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Typografie","wgTitle":"Typografie","wgCurRevisionId":66232038,"wgRevisionId":66232038,"wgArticleId":65877,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken","Typografie"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Typografie","wgRelevantArticleId":65877,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q159964","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Typographie.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1557"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/85/Typographie.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1038"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Typographie.jpg/640px-Typographie.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="830"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Typografie - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Typografie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Typografie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Typografie rootpage-Typografie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Typografie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Typografie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Typografie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Typografie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Toepassing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Toepassing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Toepassing</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Toepassing-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toepassing-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Toepassing-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Leesbaarheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Leesbaarheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Leesbaarheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Leesbaarheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Typografische_eenheden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Typografische_eenheden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Typografische eenheden</span> </div> </a> <ul id="toc-Typografische_eenheden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nederlandse_typografen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nederlandse_typografen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Nederlandse typografen</span> </div> </a> <ul id="toc-Nederlandse_typografen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_link" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_link"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Externe link</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_link-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Typografie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 73 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-73" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">73 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B1%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B6%D8%AF%D8%A9" title="طباعة المحارف المنضدة – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="طباعة المحارف المنضدة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BF%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Тыпаграфіка – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Тыпаграфіка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8B%D0%BF%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Тыпаграфіка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тыпаграфіка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F" title="Типография – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Типография" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Lizherenna%C3%B1" title="Lizherennañ – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Lizherennañ" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tipografija" title="Tipografija – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tipografija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tipografia" title="Tipografia – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tipografia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%BE%DB%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="تایپۆگرافی – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="تایپۆگرافی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Typografie" title="Typografie – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Typografie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Teipograffeg" title="Teipograffeg – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Teipograffeg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Typografi" title="Typografi – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Typografi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Typografie" title="Typografie – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Typografie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Tipograf%C3%ACa" title="Tipografìa – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Tipografìa" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Typography" title="Typography – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Typography" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tipografio" title="Tipografio – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tipografio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tipograf%C3%ADa" title="Tipografía – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Tipografía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCpograafia" title="Tüpograafia – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Tüpograafia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tipografia" title="Tipografia – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tipografia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="تایپوگرافی – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تایپوگرافی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Typografia" title="Typografia – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Typografia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Typographie" title="Typographie – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Typographie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Typografy" title="Typografy – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Typografy" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cl%C3%B3ghrafa%C3%ADocht" title="Clóghrafaíocht – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Clóghrafaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tipograf%C3%ADa" title="Tipografía – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tipografía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%99%D7%A4%D7%95%D7%92%D7%A8%D7%A4%D7%99%D7%94" title="טיפוגרפיה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="טיפוגרפיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%B0_%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%BE" title="अक्षर कला – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अक्षर कला" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tipografija" title="Tipografija – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tipografija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tipogr%C3%A1fia" title="Tipográfia – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tipográfia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%BA%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D6%86%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Տիպոգրաֆիկա – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տիպոգրաֆիկա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Typographia" title="Typographia – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Typographia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Leturfr%C3%A6%C3%B0i" title="Leturfræði – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Leturfræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tipografia" title="Tipografia – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Tipografia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%9D%E3%82%B0%E3%83%A9%E3%83%95%E3%82%A3" title="タイポグラフィ – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="タイポグラフィ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="ტიპოგრაფიკა – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტიპოგრაფიკა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%A6%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%A3%E0%B2%95%E0%B2%B2%E0%B3%86" title="ಮುದ್ರಣಕಲೆ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮುದ್ರಣಕಲೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%83%80%EC%9D%B4%ED%8F%AC%EA%B7%B8%EB%9E%98%ED%94%BC" title="타이포그래피 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="타이포그래피" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Typographia" title="Typographia – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Typographia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tipografika" title="Tipografika – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tipografika" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tipogr%C4%81fija" title="Tipogrāfija – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tipogrāfija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Madoerees" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Madoerees" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%9A%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B2" title="അച്ചടിവേല – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അച്ചടിവേല" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Typografi" title="Typografi – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Typografi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Typografi" title="Typografi – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Typografi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%85%E0%AC%95%E0%AD%8D%E0%AC%B7%E0%AC%B0_%E0%AC%95%E0%AC%B3%E0%AC%BE" title="ଅକ୍ଷର କଳା – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଅକ୍ଷର କଳା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Typografia" title="Typografia – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Typografia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%B9%D8%A7%D8%A6%D9%BE%D9%88_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="ٹائپو گرافی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ٹائپو گرافی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tipografia" title="Tipografia – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tipografia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tipografie" title="Tipografie – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tipografie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Типографика – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Типографика" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Tipugraf%C3%ACa" title="Tipugrafìa – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Tipugrafìa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Typografie" title="Typografie – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Typografie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Typography" title="Typography – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Typography" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Typografia_(umenie)" title="Typografia (umenie) – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Typografia (umenie)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tipografija" title="Tipografija – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tipografija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shtypshkrimi" title="Shtypshkrimi – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shtypshkrimi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Tipografija" title="Tipografija – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Tipografija" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Typografi" title="Typografi – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Typografi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="அச்சுக்கலை – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அச்சுக்கலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B9%8C" title="ศิลปะการใช้ตัวพิมพ์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ศิลปะการใช้ตัวพิมพ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tipograpiya" title="Tipograpiya – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tipograpiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tipografi" title="Tipografi – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tipografi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Типографія – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Типографія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%B9%D8%A7%D8%A6%D9%BE%D9%88_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="ٹائپو گرافی – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ٹائپو گرافی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Typography" title="Typography – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Typography" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tipograpiya" title="Tipograpiya – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Tipograpiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%97%E4%BD%93%E6%8E%92%E5%8D%B0%E5%AD%A6" title="字体排印学 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="字体排印学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%97%E4%BD%93%E6%8E%92%E5%8D%B0%E5%AD%A6" title="字体排印学 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="字体排印学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cn-kang" title="Ìn-kang – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ìn-kang" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q159964#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Typografie" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Typografie" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Typografie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Typografie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Typografie" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Typografie" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&oldid=66232038" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Typografie&id=66232038&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTypografie"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTypografie"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Typografie"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Typografie&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Typografie&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Typography" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q159964" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox"> <tbody><tr class="infobox-kop" style="background-color: var(--navigatie-titelbalkkleur,#ddeef8); color:inherit;"> <th colspan="2"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"><a href="/wiki/Leesteken" title="Leesteken">Leestekens</a></div> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Aanhalingsteken" title="Aanhalingsteken">aanhalingstekens</a></td> <td><b>„ ”</b> <b>“ ”</b> <b>" "</b> <b>‘ ’</b> <b> ' ' </b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Accolade_(leesteken)" title="Accolade (leesteken)">accolade</a></td> <td><b>{</b> <b>}</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Afbreekteken" title="Afbreekteken">afbreekteken</a></td> <td><b>-</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Apostrof_(leesteken)" title="Apostrof (leesteken)">apostrof</a></td> <td><b>’</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Beletselteken" title="Beletselteken">beletselteken</a></td> <td><b>…</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dubbelepunt" title="Dubbelepunt">dubbelepunt</a></td> <td><b>:</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gedachtestreepje" title="Gedachtestreepje">gedachtestreepje</a> of<br /><a href="/wiki/Kastlijntje" title="Kastlijntje">kastlijntje</a></td> <td><b>–</b> <b>—</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Guillemet" title="Guillemet">guillemets</a></td> <td><b>«</b> <b>»</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Haakje" title="Haakje">haakjes</a></td> <td><b>( )</b> <b>[ ]</b> <b>⟨ ⟩</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Komma_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Komma (hoofdbetekenis)">komma</a></td> <td><b>,</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Koppelteken" title="Koppelteken">koppelteken</a></td> <td><b>-</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Liggend_streepje_(leesteken)" title="Liggend streepje (leesteken)">liggend streepje</a></td> <td><b>-</b> <b>–</b> <b>—</b> <b>_</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Uitroepteken" title="Uitroepteken">omgekeerd uitroepteken</a></td> <td><b>¡</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Vraagteken" title="Vraagteken">omgekeerd vraagteken</a></td> <td><b>¿</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Punt_(teken)" title="Punt (teken)">punt</a></td> <td><b>.</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Puntkomma" title="Puntkomma">puntkomma</a></td> <td><b>;</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Schuine_streep" title="Schuine streep">schuine streep</a></td> <td><b>/</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Uitroepteken" title="Uitroepteken">uitroepteken</a></td> <td><b>!</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Vraagteken" title="Vraagteken">vraagteken</a></td> <td><b>?</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Weglatingsstreepje" title="Weglatingsstreepje">weglatingsstreepje</a></td> <td><b>-</b> </td></tr> <tr class="infobox-kop" style="background-color: var(--navigatie-titelbalkkleur,#ddeef8); color:inherit;"> <th colspan="2"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;">Woordscheiding</div> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hoge_punt" title="Hoge punt">hoge punt</a></td> <td><b>·</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Spatie" title="Spatie">spatie</a></td> <td>  </td></tr> <tr class="infobox-kop" style="background-color: var(--navigatie-titelbalkkleur,#ddeef8); color:inherit;"> <th colspan="2"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"><a class="mw-selflink selflink">Algemene typografie</a></div> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ampersand" title="Ampersand">ampersand</a></td> <td><b>&</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/@" title="@">apenstaartje</a></td> <td><b>@</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Asterisk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Asterisk (hoofdbetekenis)">asterisk</a></td> <td><b>*</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Backslash" title="Backslash">backslash</a></td> <td><b>\</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bullet_(typografie)" title="Bullet (typografie)">bullet</a></td> <td><b>•</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Accent_(symbool)" title="Accent (symbool)">accent</a></td> <td><b>′</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Accent_circonflexe" title="Accent circonflexe">caret/dakje</a></td> <td><b>^</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Emoticon" title="Emoticon">emoticon</a></td> <td><b>:-)</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gelijkteken" title="Gelijkteken">gelijkteken</a></td> <td><b>=</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Graad_(temperatuur)" title="Graad (temperatuur)">graad</a></td> <td><b>°</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hekje" title="Hekje">hekje</a></td> <td><b>#</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Munteenheidsteken" title="Munteenheidsteken">munteenheidsteken</a></td> <td><b>¤</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Obelisk_(leesteken)" title="Obelisk (leesteken)">obelisk</a></td> <td><b>†</b> <b>‡</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Paragraafsymbool" title="Paragraafsymbool">paragraafsymbool</a></td> <td><b>§</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Alineateken" title="Alineateken">alineateken</a></td> <td><b>¶</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Procentteken" title="Procentteken">procentteken</a></td> <td><b>%</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Promille" title="Promille">promille</a></td> <td><b>‰</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tilde" title="Tilde">tilde</a></td> <td><b>~</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Trema" title="Trema">trema</a></td> <td><b>¨</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Umlaut_(teken)" title="Umlaut (teken)">umlaut</a></td> <td><b>¨</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Underscore" title="Underscore">laag streepje/underscore</a></td> <td><b>_</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Sluisteken" title="Sluisteken">sluisteken</a></td> <td><b>|</b> <b>¦</b> </td></tr> <tr class="infobox-kop" style="background-color: var(--navigatie-titelbalkkleur,#ddeef8); color:inherit;"> <th colspan="2"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;">Ongebruikelijke <a class="mw-selflink selflink">typografie</a></div> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Asterisme_(typografie)" title="Asterisme (typografie)">asterisme</a></td> <td><b>⁂</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Lozenge" title="Lozenge">lozenge</a></td> <td><b>◊</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Interrobang" title="Interrobang">interrobang</a></td> <td><b>‽</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ironieteken" title="Ironieteken">ironieteken</a></td> <td><b><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ironieteken.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Ironieteken.svg/7px-Ironieteken.svg.png" decoding="async" width="7" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Ironieteken.svg/11px-Ironieteken.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Ironieteken.svg/15px-Ironieteken.svg.png 2x" data-file-width="341" data-file-height="900" /></a></span></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Referentieteken" title="Referentieteken">referentieteken</a></td> <td><b>※</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Dusteken" title="Dusteken">dusteken</a></td> <td><b>∴</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Zero-width_space" title="Zero-width space">zero-width space</a></td> <td> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Typographie.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Typographie.jpg/260px-Typographie.jpg" decoding="async" width="260" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Typographie.jpg/390px-Typographie.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Typographie.jpg/520px-Typographie.jpg 2x" data-file-width="757" data-file-height="982" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><b>Typografie</b> (<a href="/wiki/Oudgrieks" title="Oudgrieks">Oudgriekse</a> τύπος, <i>túpos</i>: slag, vorm, afdruk en γράφειν <i>gráphein</i>: schrijven) is de kunst van het vormgeven, zetten en drukken van <a href="/wiki/Tekst" title="Tekst">tekst</a>, zowel voor functionele als <a href="/wiki/Esthetica" title="Esthetica">esthetische</a> doeleinden. Daarbij speelt de opmaak van tekstblokken, de <a href="/wiki/Bladspiegel" title="Bladspiegel">bladspiegel</a> alsook de keuze van <a href="/wiki/Lettertype" title="Lettertype">lettertypen</a>, vette en cursieve varianten, witruimte en <a href="/wiki/Leesteken" title="Leesteken">interpunctie</a> een belangrijke rol. </p><p>Oorspronkelijk was het belangrijkste medium voor de typografie het <a href="/wiki/Boek_(document)" class="mw-redirect" title="Boek (document)">boek</a>. Bij formulieren, webpagina's, interactieve cd-roms, reclame-uitingen of waarschuwingsborden is typografie echter ook niet meer weg te denken. Typografie dient rekening te houden met het medium en doel van de geschreven teksten. Deze stellen verschillende eisen voor <a href="/wiki/Leesbaarheid" title="Leesbaarheid">leesbaarheid</a> en opvallendheid. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Toepassing">Toepassing</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Toepassing" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Toepassing"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Typografie houdt zich bezig met tekstuele vormgeving en wordt in de meeste gevallen toegepast om het doel en de inhoud van een tekst te ondersteunen. Een tekst moet bijvoorbeeld leesbaar zijn, wat eisen stelt aan de gebruikte <a href="/wiki/Letteranatomie" title="Letteranatomie">letteranatomie</a>. Daarom worden teksten in boeken en kranten vaak uit een lettertype met <a href="/wiki/Schreef" title="Schreef">schreef</a> gezet, maar op het beeldscherm juist vaak met een schreefloos lettertype zoals <a href="/wiki/Arial_(lettertype)" title="Arial (lettertype)">Arial</a> of <a href="/wiki/Tahoma_(lettertype)" title="Tahoma (lettertype)">Tahoma</a> opgemaakt. </p><p>Voor een reclame- of waarschuwingsbord is het van belang dat woorden opvallen door ze met felle kleuren te accentueren. In een lange tekst wordt gebruikgemaakt van <a href="/wiki/Vet_(typografie)" title="Vet (typografie)">vetgedrukte</a> woorden om de aandacht te trekken en om hiërarchie aan te geven voor het lezen en wordt <a href="/wiki/Cursief" title="Cursief">cursivering</a> gebruikt om de lezer te attenderen tijdens het lezen. </p><p>Ook met andere zaken die de leesbaarheid van een tekst beïnvloeden houdt typografie zich bezig, bijvoorbeeld de beoogde lezer en de indeling van een pagina. </p><p>De typograaf let op onder andere: </p> <ul><li>de zetbreedte (<a href="/w/index.php?title=Regellengte&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regellengte (de pagina bestaat niet)">regellengte</a>): de breedte van een tekstblok of kolom. De typograaf let daarbij op het maximum aantal tekens of woorden per regel. Bij een tekst met te lange regels moet het oog van de lezer een te grote afstandssprong maken van het eind van de regel naar het begin van de volgende. In het algemeen worden maxima gehanteerd van gemiddeld ca. 85 tekens (inclusief spaties en leestekens) of van twaalf woorden;</li> <li>de diverse lettergroottes (korpsen) en -soorten. Door een combinatie daarvan (naast onder andere kleurgebruik) kan de typograaf de diverse tekstelementen visueel onderscheidend maken en daarmee de inhoudelijke hiërarchie goed visualiseren en ordenen. <a href="/wiki/Letterfamilie" class="mw-redirect" title="Letterfamilie">Letterfamilies</a> bestaan uit diverse lettersoorten, meestal minimaal romein (normaal), vet, cursief en vet-cursief. Er zijn ook uitgebreide letterfamilies, die dan bijvoorbeeld als extra lettersoort vet-cursief, halfvet, extra vet, kleinkapitaal, versmald en verbreed hebben;</li> <li>de verhoudingen tussen de marges rond het tekstblok;</li> <li>het vaste (verticale) tussenwit (bij meerdere kolommen);</li> <li>de <a href="/wiki/Interlinie" title="Interlinie">interlinie</a>: het wit tussen twee regels;</li> <li>de regelafstand: de grootte van de letter (het <a href="/wiki/Korps_(letterformaat)" title="Korps (letterformaat)">korps</a>) opgeteld bij de grootte van de interlinie. (Voorbeeld: korps 10 punt + 4 punt interlinie geeft een regelafstand van 14 punt);</li> <li>het gebruik van <a href="/wiki/Initiaal" title="Initiaal">initialen</a> = al dan niet sier-kapitaal van een groter korps aan het begin van een hoofdstuk, in een andere (traditioneel rode) kleur;</li> <li>het gebruik van kapitalen (hoofdletters) en onderkast (kleine letters als deze);</li> <li>de letterspatiëring: het wit tussen de letters onderling;</li> <li>de gebruikte letterfamilie(s) (<a href="/wiki/Lettertype" title="Lettertype">lettertypen</a>);</li> <li>de <a href="/wiki/Ligatuur_(typografie)" title="Ligatuur (typografie)">ligaturen</a>;</li> <li>de <a href="/wiki/Leesteken" title="Leesteken">leestekens</a>;</li> <li>het bijeenblijven van inhoudelijke ‘eenheden’.</li></ul> <p>Lettertype, korps, interlinie en de gemiddelde grootte van de spaties hebben grote invloed op de <i>kleur</i> van de pagina, het algemene voorkomen van het tekstblok. Die zal bij een <a href="/wiki/Bodoni" title="Bodoni">Bodoni</a> totaal anders zijn dan bij een lettertype als <a href="/wiki/Garamond" title="Garamond">Garamond</a> of <a href="/wiki/Baskerville_(lettertype)" title="Baskerville (lettertype)">Baskerville</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Leesbaarheid">Leesbaarheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Leesbaarheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Leesbaarheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Omwille van de leesbaarheid en een prettig paginabeeld zullen alle witruimtes in een logische verhouding tot elkaar moeten staan. Dit wordt ook wel de witcanon genoemd; het betreft in oplopende grootte: het wit binnen de letters, het wit tussen de letters, de woordspatie, de interlinie, het kolomwit en de paginamarge. </p><p>Om een bekend voorbeeld te geven: de staartregel van een alinea die niet alleen boven aan een pagina mag staan (het zogenaamde ‘<a href="/wiki/Hoerenjong_(typografie)" title="Hoerenjong (typografie)">hoerenjong</a>’). Zo bestaat er onder andere ook de ‘wees’ of de ‘weduwe’ (uit het Engels: the ‘widow’). Deze termen staan beide voor de eerste regel van een alinea die alleen staat onderaan een pagina. </p><p>Voor woordenboeken of kranten, waar ruimte schaars is, worden er opzettelijk smalle lettertypen gebruikt met korte <a href="/wiki/Stokletter" title="Stokletter">stokken</a> en <a href="/wiki/Staartletter" title="Staartletter">staarten</a>, waardoor het papier efficiënter benut wordt. De <a href="/wiki/Marge_(typografie)" title="Marge (typografie)">marges</a> worden dan uiteraard ook klein gehouden. Een voorbeeld is het lettertype <a href="/wiki/Lexicon_(lettertype)" title="Lexicon (lettertype)">Lexicon</a> (Bram de Does, 1992), dat in het <a href="/wiki/NRC_Handelsblad" class="mw-redirect" title="NRC Handelsblad">NRC Handelsblad</a> en de <a href="/wiki/Van_Dale_Groot_woordenboek_van_de_Nederlandse_taal" title="Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal">Dikke Van Dale</a> wordt gebruikt. </p><p>Sommige aspecten en gewoontes van de typografie zijn universeel: te lange regels, te weinig interlinie en te kleine woordspaties lezen niet prettig. Andere gewoontes zoals het gebruik van <a href="/wiki/Aanhalingsteken" title="Aanhalingsteken">aanhalingstekens</a> en <a href="/wiki/Gedachtestreepje" title="Gedachtestreepje">gedachtestreepjes</a> verschillen van tijd tot tijd en van land tot land en daarbinnen weer van publicatie tot publicatie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Typografie bestaat al sinds de uitvinding van het schrift. In de <a href="/wiki/Handschrift_(persoon)" title="Handschrift (persoon)">handschriften</a> in de eeuwen die aan de uitvinding van de boekdrukkunst voorafgingen, werd nadrukkelijk naar evenwicht gezocht ten bate van bladspiegel en voorkomen. </p><p>De <a href="/wiki/Boekdrukkunst" title="Boekdrukkunst">boekdrukkunst</a> zoals die door <a href="/wiki/Johannes_Gutenberg" title="Johannes Gutenberg">Johannes Gutenberg</a> in het westen geïntroduceerd en verder ontwikkeld werd, is een fase in een eeuwenlange ontwikkeling. Gutenbergs boeken hebben een evenwichtige bladspiegel, die in de eerste plaats te danken is aan de ruime witmarges rond de teksten, en ook aan het zorgvuldig uitkiezen van <a href="/wiki/Ligatuur_(typografie)" title="Ligatuur (typografie)">ligaturen</a> en afkortingen. Die werden destijds ook in handschriften gebruikt en zijn boeken waren in verschillende opzichten een imitatie van die handschriften. </p><p>Gutenberg gebruikte losse <a href="/wiki/Loden_letter" title="Loden letter">loden letterstaafjes</a>, waarvan het oppervlak werd ingeinkt, waarna dit oppervlak tegen een vel papier of perkament werd geperst, waardoor de inkt het letterbeeld daarop achterlaat. Dit is <a href="/wiki/Hoogdruk" title="Hoogdruk">hoogdruk</a> of boekdruk, hetgeen de term is die door drukkers-professionals gebruikt wordt. </p> <ul><li>Om deze letterstaafjes te kunnen gieten, waren <a href="/wiki/Matrijs_(mal)" title="Matrijs (mal)">matrijzen</a> nodig, met daarin het beeld van de letter, naast een handgietvorm, die ingesteld kon worden op de grootte en de breedte van de letter.</li> <li>Deze matrijzen werden gemaakt door een gehard stalen letter, of <a href="/wiki/Patrijs_(druktechniek)" title="Patrijs (druktechniek)">patrijs</a> met een hamer in een koperen plaatje te stempelen.</li> <li>Deze patrijzen werden met kleine vijlen, boortjes, ruimers en tegenpatrijzen (<i>counter punches</i>) vervaardigd uit ongehard ijzer, dat als de patrijs klaar was, aan de punt werd gehard, zodat het de hamerslagen kon weerstaan.</li></ul> <p>Gutenberg was opgeleid als goudsmid en was daardoor in staat de nodige matrijzen te vervaardigen, de matrijzen te stempelen en af te werken, en daarna de letters te gieten. </p><p>Voor het gieten van de letter is echter zuiver lood ongeschikt; dat levert een te zachte vorm op, die snel onder de druk van een pers bezwijkt. Ook is zuiver lood niet vloeibaar genoeg en vult het de matrijs niet goed. Toevoeging van voldoende tin verhoogt de vloeibaarheid, maar door de grote <a href="/wiki/Uitzettingsco%C3%ABffici%C3%ABnt" title="Uitzettingscoëfficiënt">uitzettingscoëfficiënt</a> kan het beeld in de matrijs afbreken. <a href="/wiki/Bismut" title="Bismut">Bismut</a> en <a href="/wiki/Antimoon" title="Antimoon">antimoon</a> zetten uit bij afkoeling, wat de uitzetting van het metaal beperkt. De letter laat gemakkelijk uit de matrijs los. De bismut-tin en antimoon-tin-mengkristallen die ontstaan bij het afkoelen van deze legeringen maken de letter bovendien hard en duurzaam.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Antimoon werd gewonnen door antimoonsulfide samen te smelten met ijzeren spijkers en te stoken in grote met houtskool gestookte fornuizen. De <a href="/wiki/Zwavel" title="Zwavel">zwavel</a> verdwijnt dan als <a href="/wiki/IJzer(II)sulfide" title="IJzer(II)sulfide">ijzersulfide</a>. Daarna werd het antimoon gezuiverd door het samen te smelten met gewoon zout, <a href="/wiki/Natriumchloride" title="Natriumchloride">natriumchloride</a>. Er ontstaat zo een <a href="/wiki/Legering" title="Legering">legering</a> van antimoon met 9% ijzer. Dat werd gemengd met lood, dat eerst roodheet gestookt was. Alles gebeurde in de open lucht, ver buiten de wallen vanwege het brandgevaar.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Deze methodiek van lettergieten werd ruim vijf eeuwen lang, tot ver in de twintigste eeuw, toegepast en daarbij werden een aantal conventies ontwikkeld die ook in modernere technieken nog terug te vinden zijn. </p><p>De drukkunst heeft verschillende innovaties gekend, zoals de <a href="/wiki/Lithografie" title="Lithografie">lithografie</a> (<a href="/wiki/Alois_Senefelder" title="Alois Senefelder">Alois Senefelder</a>) waaruit later zich de <a href="/wiki/Offsetdruk" title="Offsetdruk">offset</a> of vlakdruk zou ontwikkelen, de ijzeren <a href="/wiki/Degel" class="mw-redirect" title="Degel">degelpersen</a> (Lord Stanhope), de stop-cilinder-pers van Koenig & Bauer, de vele soorten degelpersen, de <a href="/wiki/Rotatiepers" title="Rotatiepers">rotatiepers</a>, de zetmachines van <a href="/wiki/Linotype" title="Linotype">Linotype</a> en <a href="/wiki/Monotype_Imaging" title="Monotype Imaging">Monotype</a>, fotozetsystemen als <a href="/w/index.php?title=MonoPhoto&action=edit&redlink=1" class="new" title="MonoPhoto (de pagina bestaat niet)">MonoPhoto</a>, die later weer werden verdrongen door <a href="/wiki/Laserprinter" title="Laserprinter">laserzetsystemen</a>. </p><p>Eind negentiende eeuw, begin twintigste eeuw was er een sterke opleving van de belangstelling voor mooi gedrukte boeken. In de negentiende eeuw was de typografische kwaliteit van het meeste drukwerk sterk achteruitgegaan. Er kwam weer belangstelling voor de lettertypen uit de eeuwen daarvoor. De motor hierachter was eerst de <i><a href="/wiki/Private_press" title="Private press">Private-press</a></i>beweging. Dit culmineerde uiteindelijk in de revivals van oude lettertypen bij vele lettergieterijen maar vooral ook bij invloedrijke firma’s als Linotype en Monotype. Onder anderen <a href="/wiki/Stanley_Morison" title="Stanley Morison">Stanley Morison</a>, <a href="/wiki/Jan_van_Krimpen" title="Jan van Krimpen">Jan van Krimpen</a>, <a href="/wiki/Eric_Gill" title="Eric Gill">Eric Gill</a>, <a href="/w/index.php?title=Beatrice_Warde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beatrice Warde (de pagina bestaat niet)">Beatrice Warde</a> en <a href="/wiki/S.H._de_Roos" title="S.H. de Roos">S.H. de Roos</a> hebben daartoe bijgedragen. <a href="/wiki/Jan_Tschichold" title="Jan Tschichold">Jan Tschichold</a> en <a href="/wiki/Huib_van_Krimpen" title="Huib van Krimpen">Huib van Krimpen</a> hebben door hun publicaties een sterke invloed gehad op het betere boek in Nederland. </p><p>Heden ten dage is het de <a href="/wiki/Personal_computer" title="Personal computer">computer</a> waarop programma’s kunnen draaien, die het voor eenieder mogelijk maken zelf teksten op te maken en de rol van typograaf te vervullen. Met tekstverwerkingsprogramma’s als <a href="/wiki/Microsoft_Word" title="Microsoft Word">Microsoft Word</a>, <a href="/wiki/LibreOffice" title="LibreOffice">LibreOffice Writer</a> en <a href="/wiki/WordPerfect_(software)" title="WordPerfect (software)">WordPerfect</a> is het mogelijk om teksten van verschillende lettertypen, kleuren en vormen te voorzien. </p><p>Andere typografische systemen zijn <a href="/wiki/TeX" title="TeX">TeX</a> en <a href="/wiki/LaTeX" title="LaTeX">LaTeX</a>, voornamelijk voor het opmaken van wetenschappelijke teksten, en professionele opmaakprogramma's zoals <a href="/wiki/QuarkXPress" title="QuarkXPress">QuarkXPress</a>, Adobe <a href="/wiki/Adobe_InDesign" title="Adobe InDesign">InDesign</a>, Affinity Publisher en <a href="/w/index.php?title=Framemaker&action=edit&redlink=1" class="new" title="Framemaker (de pagina bestaat niet)">Framemaker</a>. Professionele typografen maken slechts gebruik van dit soort programma’s. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Typografische_eenheden">Typografische eenheden</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Typografische eenheden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Typografische eenheden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Typografische_eenheid" title="Typografische eenheid">Typografische eenheid</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Binnen de typografie zijn verschillende maatsystemen in gebruik. Verwarrend genoeg worden ze alle drie uitgedrukt in ‘punten’, een lettertype kan bijvoorbeeld 12-punts groot zijn. (Men spreekt dan van ‘korps 12’.) Ook zijn ze alle drie geënt op een twaalfdelig stelsel. </p><p>Het klassieke Europese systeem is ontworpen door de Fransman <a href="/wiki/Pierre_Simon_Fournier" title="Pierre Simon Fournier">Pierre Simon Fournier</a> in 1837. Dit systeem was gebaseerd op het 12-tallig stelsel en een onbekende voet. 1 voet = 6 duim, 1 duim is 6 cicero, 1 cicero = 12 punt. </p><p>Later heeft <a href="/w/index.php?title=Fran%C3%A7ois-Ambroise_Didot&action=edit&redlink=1" class="new" title="François-Ambroise Didot (de pagina bestaat niet)">François-Ambroise Didot</a> dit systeem overgenomen, enkel de basis voor het Didot-systeem was de iets grotere Koningsvoet. Dit systeem kon de overhand krijgen, aangezien het Franse hof eiste dat alle drukwerk in opdracht van het hof (regering) gedrukt was in het Didot-maatsysteem. De punt in dit stelsels is 0,376 mm. 1 Didot of Augustijn bestaat uit 12 punten. </p><p>Aangezien 12 punt Fournier ongeveer overeenkomt met 11 punt Didot, werd het systeem Fournier ook wel aangeduid als het “Mediaan”-systeem, omdat 11 punt met mediaan werd aangeduid. Er heeft echter nooit een 11-tallig stelsel bestaan. </p><p>Ook de Angelsaksische wereld nam het systeem Didot over, enkel de basis werd de inch: 1 pica = 1/6 inch = 0.1667 inch = 12 punt pica. Dit heet het: Old-English-System. Later werd nog een andere definitie ingevoerd: 1 pica = 0.1660 inch. Of wel het “New-English-System”. </p><p>Zo werd 1 Picapunt gelijk aan 0,35146 millimeter (dus iets kleiner dan de punt van Didot). Dit betekent dat er 72,27 punten in een <a href="/wiki/Inch" title="Inch">inch</a> gaan. 1 Pica bestaat uit 12 punten. </p><p>Voor wat betreft The <a href="/wiki/Monotype_Imaging" title="Monotype Imaging">Monotype</a> Corporation limited in Salfords UK, die firma leverde aan alle klanten op het vasteland van Europa de wiggen gebaseerd op de “oude” Pica. Bijgevolg is er ook een verschil in de bijgeleverde tabellen in de “manuals” of handleidingen in bijvoorbeeld het Nederlands, Duits of Frans. </p><p>Met de komst van de computer en de invoering van <a href="/wiki/PostScript" title="PostScript">PostScript</a> is er een terugkeer naar de de oude Angelsaksische punt, waar er precies 72 punten in een <a href="/wiki/Inch" title="Inch">inch</a> gaan. Ook deze punt is nog altijd kleiner dan de punt van Didot. </p><p>Voor wat betreft computer-programma’s en printers, het resultaat op papier, dat is geheel afhankelijk van de toevallige combinatie van printer-programma-computer, en het komt in het algemeen helemaal niet overeen met wat er op het scherm staat. </p><p>Voorts wordt er ook met het <a href="/wiki/Metriek_stelsel" title="Metriek stelsel">metrieke stelsel</a> en met inches gewerkt. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nederlandse_typografen">Nederlandse typografen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Nederlandse typografen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Nederlandse typografen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Wim_Crouwel_(ontwerper)" title="Wim Crouwel (ontwerper)">Wim Crouwel</a></li> <li><a href="/wiki/Bram_de_Does" title="Bram de Does">Bram de Does</a></li> <li><a href="/wiki/Johan_van_Eikeren" title="Johan van Eikeren">Johan van Eikeren</a></li> <li><a href="/wiki/Dick_Elffers" title="Dick Elffers">Dick Elffers</a></li> <li><a href="/wiki/Sem_Hartz" title="Sem Hartz">Sem Hartz</a></li> <li><a href="/wiki/Huib_van_Krimpen" title="Huib van Krimpen">Huib van Krimpen</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_van_Krimpen" title="Jan van Krimpen">Jan van Krimpen</a></li> <li><a href="/wiki/Abe_Kuipers" title="Abe Kuipers">Abe Kuipers</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Majoor" title="Martin Majoor">Martin Majoor</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Nikkels" title="Walter Nikkels">Walter Nikkels</a></li> <li><a href="/wiki/Gerrit_Noordzij" title="Gerrit Noordzij">Gerrit Noordzij</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Nypels" title="Charles Nypels">Charles Nypels</a></li> <li><a href="/wiki/S.H._de_Roos" title="S.H. de Roos">S.H. de Roos</a></li> <li><a href="/wiki/Helmut_Salden" title="Helmut Salden">Helmut Salden</a></li> <li><a href="/wiki/Willem_Sandberg" title="Willem Sandberg">Willem Sandberg</a></li> <li><a href="/wiki/Fred_Smeijers" title="Fred Smeijers">Fred Smeijers</a></li> <li><a href="/wiki/A.A.M._Stols" title="A.A.M. Stols">A.A.M. Stols</a></li> <li><a href="/wiki/Gerard_Unger" title="Gerard Unger">Gerard Unger</a></li> <li><a href="/wiki/Piet_Zwart" title="Piet Zwart">Piet Zwart</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Alinea" title="Alinea">Alinea</a></li> <li><a href="/wiki/Boekdrukkunst" title="Boekdrukkunst">Boekdrukkunst</a></li> <li><a href="/wiki/Cascading_Style_Sheets" title="Cascading Style Sheets">Cascading Style Sheets</a></li> <li><a href="/wiki/Concrete_po%C3%ABzie" title="Concrete poëzie">Concrete poëzie</a></li> <li><a href="/wiki/Korps_(letterformaat)" title="Korps (letterformaat)">Korps (letterformaat)</a></li> <li><a href="/wiki/Drukpers" title="Drukpers">Drukpers</a></li> <li><a href="/wiki/Kalligrafie" title="Kalligrafie">Kalligrafie</a></li> <li><a href="/wiki/Lettertype" title="Lettertype">Lettertype</a></li> <li><a href="/wiki/Ligatuur_(typografie)" title="Ligatuur (typografie)">Ligatuur (typografie)</a></li> <li><a href="/wiki/Leesteken" title="Leesteken">Leesteken</a></li> <li><a href="/wiki/Overhang_(typografie)" title="Overhang (typografie)">Overhang (typografie)</a></li> <li><a href="/wiki/Paginaopmaak" title="Paginaopmaak">Paginaopmaak</a></li> <li><a href="/wiki/Stripboekbelettering" title="Stripboekbelettering">Stripboekbelettering</a></li> <li><a href="/wiki/Typografische_eenheid" title="Typografische eenheid">Typografische eenheid</a></li> <li><a href="/wiki/H.N._Werkmanprijs" title="H.N. Werkmanprijs">H.N. Werkmanprijs</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_link">Externe link</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Typografie&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Externe link" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Typografie&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe link"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/i000379.html">Een punt voor typografie</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div></div> <p><b>Bronnen</b> </p> <ul><li><i>Boek. Over het maken van boeken</i>, H. van Krimpen, Van Loghum Slaterus / Gaade, 1966 / 1986</li> <li><i>Tekstwijzer</i>, K.F. Treebus, SDU Uitgeverij, 1990, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9012066344" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 90-12-06634-4</a></li> <li><i>The Elements of Typographic Style v. 3.0</i>, Robert Bringhurst, Hartley & Marks, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0881792063" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-88179-206-3</a></li> <li><i>Counter-punch, making type in the sixtenth century designing typefaces now</i>, Fred Smeijers, Hyphen Press, Londen, 1996</li></ul> <p><b>Referenties</b> </p> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">'The Typecasters', Ellic Howe in <i>The Monotype Recorder</i>, Volume XLI, Summer 1957, nr. 1</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">De oudste beschrijving van dit alles is van de hand van <a href="/w/index.php?title=Joseph_Moxon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Moxon (de pagina bestaat niet)">Joseph Moxon</a> uit 1683, in de eerste Engelse drukkershandleiding <i>Mechanick exercises... applied to the art of Printing</i>, 1683-1689</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Typografie&oldid=66232038">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Typografie&oldid=66232038</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Typografie" title="Categorie:Typografie">Typografie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_ISBN_magische_links_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken">Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 31 okt 2023 om 18:39.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Typografie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-lwkv4","wgBackendResponseTime":138,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.097","walltime":"0.127","ppvisitednodes":{"value":916,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22321,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10303,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":922,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 60.133 1 -total"," 67.77% 40.751 1 Sjabloon:Appendix"," 63.01% 37.892 2 Sjabloon:Bevat"," 16.24% 9.763 1 Sjabloon:Zijbalk_leestekens"," 10.01% 6.017 1 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 8.42% 5.062 1 Sjabloon:References"," 5.78% 3.478 1 Sjabloon:Multiparameters"," 4.54% 2.728 4 Sjabloon:Center"," 3.12% 1.876 4 Sjabloon:Navigatie/titelbalkkleur"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.010","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":957090,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-rjh99","timestamp":"20241102121041","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Typografie","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Typografie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q159964","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q159964","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-06-13T11:37:28Z","dateModified":"2023-10-31T17:39:56Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/85\/Typographie.jpg"}</script> </body> </html>