CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"/> <title>Chili - Wikikids</title> <script>document.documentElement.className="client-js";RLCONF={"wgBreakFrames":!1,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"232f69e0abe05bb90d672520","wgCSPNonce":!1,"wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":!1,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Chili","wgTitle":"Chili","wgCurRevisionId":925313,"wgRevisionId":925313,"wgArticleId":18142,"wgIsArticle":!0,"wgIsRedirect":!1,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Landen van Zuid-Amerika"],"wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Chili","wgRelevantArticleId":18142,"wgIsProbablyEditable":!1,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":!1,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir": "ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":!1};RLSTATE={"site.styles":"ready","noscript":"ready","user.styles":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.styles.legacy":"ready","mediawiki.toc.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.startup","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.gadget.EditCount2","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.implement("user.options@1hzgi",function($,jQuery,require,module){/*@nomin*/mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"});mw.user.options.set({"variant":"nl"}); });});</script> <link rel="stylesheet" href="/load.php?lang=nl&modules=ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cmediawiki.toc.styles%7Cskins.vector.styles.legacy&only=styles&skin=vector"/> <script async="" src="/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""/> <link rel="stylesheet" href="/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"/> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.35.13"/> <link rel="shortcut icon" href="/favicon.ico"/> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/opensearch_desc.php" title="Wikikids (nl)"/> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="https://wikikids.nl/api.php?action=rsd"/> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikikids Atom-feed" href="/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"/>  </head> <body class="mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Chili rootpage-Chili skin-vector action-view skin-vector-legacy"> <div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice" class="mw-body-content"><div id="localNotice" lang="nl" dir="ltr"><p><span class="plainlinks"><b><a href="/Speciaal:GebruikerAanmaken" title="Speciaal:GebruikerAanmaken">Verbeter WikiKids vandaag nog!</a></b></span> </p></div></div> <div class="mw-indicators mw-body-content"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading" lang="nl">Chili</h1> <div id="bodyContent" class="mw-body-content"> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikikids</div> <div id="contentSub"></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naar navigatie springen</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Naar zoeken springen</a> <div id="mw-content-text" lang="nl" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><div class="mw-parser-output"><table width="300" align="right" rules="all" cellpadding="2" style="border: 0px solid #999; background-color: #CEDAF2; margin-left: 15px;"> <tbody><tr> <th bgcolor="#6295DA" colspan="2">Republiek Chili<br /><i>República de Chile</i> <p><a href="/Bestand:Flag_of_Chile.svg" class="image"><img alt="Flag of Chile.svg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/langnl-120px-Flag_of_Chile.svg.png" decoding="async" width="120" height="80" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/langnl-180px-Flag_of_Chile.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Flag_of_Chile.svg/langnl-240px-Flag_of_Chile.svg.png 2x" /></a> <a href="/Bestand:Coat_of_arms_of_Chile.svg" class="image"><img alt="Coat of arms of Chile.svg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Coat_of_arms_of_Chile.svg/langnl-100px-Coat_of_arms_of_Chile.svg.png" decoding="async" width="100" height="71" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Coat_of_arms_of_Chile.svg/langnl-150px-Coat_of_arms_of_Chile.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Coat_of_arms_of_Chile.svg/langnl-200px-Coat_of_arms_of_Chile.svg.png 2x" /></a> <a href="/Bestand:Chile_(orthographic_projection).svg" class="image"><img alt="Chile (orthographic projection).svg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chile_%28orthographic_projection%29.svg/langnl-240px-Chile_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="240" height="240" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chile_%28orthographic_projection%29.svg/langnl-360px-Chile_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Chile_%28orthographic_projection%29.svg/langnl-480px-Chile_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" /></a> </p> </th></tr> <tr> <td>Hoofdstad </td> <td><a href="/Santiago" title="Santiago">Santiago</a> </td></tr> <tr> <td>Aantal inwoners </td> <td>19.678.363 <small>(2021)</small> </td></tr> <tr> <td>Oppervlakte </td> <td>756.096 <a href="/Km%C2%B2" class="mw-redirect" title="Km²">km²</a> </td></tr> <tr> <td>Regeringsvorm </td> <td>Presidentiële <a href="/Republiek" title="Republiek">republiek</a> </td></tr> <tr> <td>President </td> <td><a href="/Sebasti%C3%A1n_Pi%C3%B1era" title="Sebastián Piñera">Sebastián Piñera</a> <small>(sinds 2018)</small> </td></tr> <tr> <td>Godsdienst </td> <td><a href="/Christendom" title="Christendom">Christendom</a> (63%) <br /> Geen religie (36%) <br /> Overig (1%) </td></tr> <tr> <td>Taal </td> <td><a href="/Spaans" title="Spaans">Spaans</a> (Español) </td></tr> <tr> <td>Munteenheid </td> <td><a href="/Chileense_peso" title="Chileense peso">Chileense peso</a> </td></tr> <tr> <td>Volkslied </td> <td><a href="/Himno_Nacional" title="Himno Nacional">Himno Nacional</a> </td></tr> <tr> <td>Nationale feestdag </td> <td>18 september </td></tr> <tr> <td>Landcode </td> <td>CHL </td></tr> </tbody></table> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Territorial_waters_-_Chile.svg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Territorial_waters_-_Chile.svg/langnl-300px-Territorial_waters_-_Chile.svg.png" decoding="async" width="300" height="150" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Territorial_waters_-_Chile.svg/langnl-450px-Territorial_waters_-_Chile.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Territorial_waters_-_Chile.svg/langnl-600px-Territorial_waters_-_Chile.svg.png 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Territorial_waters_-_Chile.svg" class="internal" title="Groter"></a></div>Alle gebieden die tot Chili behoren</div></div></div> <p><b>Chili</b> (<a href="/Spaans" title="Spaans">Spaans</a>: <i>Chile</i>), officieel de <b>Republiek Chili</b>, is een land in <a href="/Zuid-Amerika" title="Zuid-Amerika">Zuid-Amerika</a>. Het land ligt in geklemd tussen de <a href="/Stille_Oceaan" class="mw-redirect" title="Stille Oceaan">Stille Oceaan</a> en het <a href="/Andes" title="Andes">Andesgebergte</a>. Chili grenst aan <a href="/Peru" title="Peru">Peru</a>, <a href="/Bolivia" title="Bolivia">Bolivia</a> en voor een heel lang stuk aan <a href="/Argentini%C3%AB" title="Argentinië">Argentinië</a>. De hoofdstad van het land is <a href="/Santiago" title="Santiago">Santiago</a>. </p><p>Chili wordt vaak het "langste land ter wereld" genoemd. Chili is namelijk immens lang en dun. Het is wel 4300 km lang en 756.950 km² groot. Het land strekt zich uit van het midden van Zuid-Amerika tot aan het zuidelijkste puntje, <a href="/Kaap_Hoorn" title="Kaap Hoorn">Kaap Hoorn</a>. Daarnaast horen <a href="/Paaseiland" title="Paaseiland">Paaseiland</a> (bekend van de beelden), de <a href="/Juan_Fern%C3%A1ndez-archipel" title="Juan Fernández-archipel">Juan Fernández-archipel</a> en de <a href="/Desventuradaseilanden" title="Desventuradaseilanden">Desventuradaseilanden</a> bij Chili. Ook maakt Chili aanspraak op een gedeelte van <a href="/Antarctica" title="Antarctica">Antarctica</a>, maar officieel is dit geen onderdeel van het land zelf. </p><p>Het Zuid-Amerikaanse land heeft een lange geschiedenis. In 1818 werd Chili onafhankelijk van Spanje en het voerde gedurende de 19e eeuw drie oorlogen. Chili heeft een lange, democratische traditie, die een aantal keer onderbroken is. Tussen 1973 en 1990 was het land een dictatuur onder leiding van generaal <a href="/Augusto_Pinochet" title="Augusto Pinochet">Augusto Pinochet</a>. De enorme lengte van het land zorgt ervoor dat bijna ieder klimaattype in het land voorkomt. Tevens zijn er veel verschillen in landschap, flora en fauna. Ook leven er verschillende bevolkingsgroepen binnen het land samen. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="nl" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Inhoud</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Naam"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Naam</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Geschiedenis"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Geschiedenis</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Vroege_geschiedenis"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Vroege geschiedenis</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Kolonie_van_Spanje"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Kolonie van Spanje</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Onafhankelijkheid_en_19e_eeuw"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">Onafhankelijkheid en 19e eeuw</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#20e_eeuw"><span class="tocnumber">2.4</span> <span class="toctext">20e eeuw</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Hedendaagse_geschiedenis"><span class="tocnumber">2.5</span> <span class="toctext">Hedendaagse geschiedenis</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Geografie"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Geografie</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Landschap"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Landschap</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Klimaat"><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Klimaat</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-11"><a href="#Grote_steden"><span class="tocnumber">3.3</span> <span class="toctext">Grote steden</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Bevolking"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Bevolking</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-13"><a href="#Bevolkingsgroepen"><span class="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Bevolkingsgroepen</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-14"><a href="#Talen"><span class="tocnumber">4.2</span> <span class="toctext">Talen</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-15"><a href="#Religie"><span class="tocnumber">4.3</span> <span class="toctext">Religie</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-16"><a href="#Onderwijs"><span class="tocnumber">4.4</span> <span class="toctext">Onderwijs</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-17"><a href="#Chileense_cultuur"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Chileense cultuur</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-18"><a href="#Werelderfgoed"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Werelderfgoed</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-19"><a href="#Culinair"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Culinair</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-20"><a href="#Sport"><span class="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Sport</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-21"><a href="#Media"><span class="tocnumber">5.4</span> <span class="toctext">Media</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-22"><a href="#Politiek"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Politiek</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-23"><a href="#Staatsinrichting"><span class="tocnumber">6.1</span> <span class="toctext">Staatsinrichting</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-24"><a href="#Bestuurlijke_indeling"><span class="tocnumber">6.2</span> <span class="toctext">Bestuurlijke indeling</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-25"><a href="#Internationale_politiek"><span class="tocnumber">6.3</span> <span class="toctext">Internationale politiek</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-26"><a href="#Economie"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Economie</span></a></li> </ul> </div> <h2><span class="mw-headline" id="Naam">Naam</span></h2> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg/300px-Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg" decoding="async" width="300" height="245" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg/450px-Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg/600px-Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Agelasticus_thilius_Salvez2.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De <a href="/Geelboegtroepiaal" title="Geelboegtroepiaal">geelboegtroepiaal</a></div></div></div> <p>De naam Chili heeft verschillende oorsprongen. Volgens de Spanjaard <a href="/index.php?title=Diego_de_Rosales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diego de Rosales (de pagina bestaat niet)">Diego de Rosales</a> noemde de <a href="/Inca" class="mw-redirect" title="Inca">Inca's</a> die er leefden een van de valleien "Chili". Deze naam zou afgeleid zijn van de heerser "Tili", de leider van de vallei in de 15e eeuw tijdens de veroveringen door de Spanjaarden. De naam Chili kan tevens uit een andere vallei in <a href="/Peru" title="Peru">Peru</a> afkomstig zijn; waar er een plaatsje was genaamd Chili. Andere theorieën zeggen echter dat Chili komt van een ander woord uit een Indiaanse taal. Chili zou dan <i>Einde van de Aarde</i> of <i>waar het land eindigt</i> betekenen. In andere Indianentalen betekent Chili <i>kou</i> of <i>sneeuw</i>. Overigens kan de naam ook van de menselijke imitatie van de <a href="/Geelboegtroepiaal" title="Geelboegtroepiaal">geelboegtroepiaal</a> (een vogel) zijn afgeleid. Deze vogel komt namelijk veel voor in Chili. </p><p>De Spaanse <a href="/Conquistador" title="Conquistador">conquistadors</a> namen de naam over van de Inca's. Overleden van de eerste ontdekkingstocht in de regio stonden bekend als de <i>mannen van Chili</i>. In het <a href="/Spaans" title="Spaans">Spaans</a> is dit later veranderd naar <i>Chile</i>, om het internationaal aantrekkelijker te maken. In veel andere talen, waaronder het <a href="/Engels" title="Engels">Engels</a> en <a href="/Duits" title="Duits">Duits</a> is dit overgenomen. Het <a href="/Nederlands" title="Nederlands">Nederlands</a> gebruikt de oorspronkelijke naam Chili, net als onder andere het <a href="/Frans" title="Frans">Frans</a>. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Geschiedenis">Geschiedenis</span></h2> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="/Bestand:Tulor_Settlement_Chile.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Tulor_Settlement_Chile.jpg/250px-Tulor_Settlement_Chile.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Tulor_Settlement_Chile.jpg/375px-Tulor_Settlement_Chile.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Tulor_Settlement_Chile.jpg/500px-Tulor_Settlement_Chile.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Tulor_Settlement_Chile.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Resten van bebouwing uit de pre-koloniale periode.</div></div></div> <h3><span class="mw-headline" id="Vroege_geschiedenis">Vroege geschiedenis</span></h3> <p>De eerste inwoners van Chili trokken zo'n 10.000 jaar geleden naar het gebied. Voor de ontdekking van Chili door de Spanjaarden leefden er vele verschillende volkeren in Chili. Het noorden van Chili was onderdeel van het <a href="/index.php?title=Incarijk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Incarijk (de pagina bestaat niet)">Incarijk</a>. De Mapuche waren de originele inwoners van centraal en zuidelijk Chili. Het grondgebied van het huidige Chili werd bewoond door verschillende Indianenstammen zoals de Aymara in het noorden, Mapuche in het midden en de Yagán en Kawésqar (ook Alacaluf genoemd) in het zuiden. De Incakeizer <a href="/index.php?title=Wayna_Qhapaq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wayna Qhapaq (de pagina bestaat niet)">Wayna Qhapaq</a> veroverde tussen 1493 en 1527 een groot deel van het noorden van Chili, tot aan de Maule rivier. Daar stuitten de Inca's op hevig verzet van de Mapuche stammen. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Kolonie_van_Spanje">Kolonie van Spanje</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="/Bestand:Baile_del_Santiago_antiguo.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Baile_del_Santiago_antiguo.jpg/250px-Baile_del_Santiago_antiguo.jpg" decoding="async" width="250" height="233" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Baile_del_Santiago_antiguo.jpg/375px-Baile_del_Santiago_antiguo.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Baile_del_Santiago_antiguo.jpg/500px-Baile_del_Santiago_antiguo.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Baile_del_Santiago_antiguo.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De bovenklasse in Chili tijdens de koloniale periode</div></div></div> <p>De eerste European die Chili zag was <a href="/Ferdinand_Magellaan" title="Ferdinand Magellaan">Ferdinand Magellaan</a>, toen hij via de <a href="/Straat_Magellaan" title="Straat Magellaan">Straat Magellaan</a> naar Azië voer, in 1520. Toch ging hij niet aan land en de ontdekking van Chili wordt daardoor toegeschreven aan <a href="/index.php?title=Diego_de_Almagro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diego de Almagro (de pagina bestaat niet)">Diego de Almagro</a> in 1535. De Almagro ging op zoek naar goud en zilver in Chili, maar kon dit niet vinden. Hierdoor dacht hij dat Chili arm was en ging in plaats daarvan naar Peru. Hierna was er weinig interesse om Chili verder te ontdekken, maar <a href="/index.php?title=Pedro_de_Valdivia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pedro de Valdivia (de pagina bestaat niet)">Pedro de Valdivia</a> had andere plannen. Hij zette een leger op en voer naar Chili, waar hij een kolonie <a href="/Santiago" title="Santiago">Santiago</a> stichtte in 1541. Hoewel Chili geen goud had, was de grond erg vruchtbaar en stichtte men plantages. De Mapuche vochten tegen de kolonisten. Hoewel de kolonisten in het gebied bleven, zijn de Mapuche nooit verslagen geweest. </p><p>Chili werd in die tijd bestuurd vanuit het <a href="/index.php?title=Onderkoninkrijk_Peru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onderkoninkrijk Peru (de pagina bestaat niet)">onderkoninkrijk Peru</a>, een kolonie van het Spaanse Rijk. Pas later kwam een speciale commissaris voor Chili, maar toch bleef het officieel onderdeel van het onderkoninkrijk Peru. Chili was een van de armste gebieden in het Spaanse Rijk en pas in de 18e eeuw begon de Chileense economie te groeien. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Onafhankelijkheid_en_19e_eeuw">Onafhankelijkheid en 19e eeuw</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg/300px-Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg" decoding="async" width="300" height="174" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg/450px-Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg/600px-Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Sinking_of_the_Esmeralda_during_the_battle_of_Iquique.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De <a href="/index.php?title=Salpeteroorlog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salpeteroorlog (de pagina bestaat niet)">Salpeteroorlog</a></div></div></div> <p>In veel Spaanse koloniën ontstonden in de 18e eeuw bewegingen voor onafhankelijkheid. Door de oorlogen tegen <a href="/Napoleon_Bonaparte" class="mw-redirect" title="Napoleon Bonaparte">Napoleon Bonaparte</a> was Spanje te druk met de situatie in Europa. Veel Spaanse koloniën, waaronder Chili, verklaarden zich hierop onafhankelijk. Chili verklaarde zich in 1810 onafhankelijk, maar veel mensen waren ook tegenstander van de onafhankelijkheid. <a href="/index.php?title=Bernardo_O%27Higgins&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bernardo O'Higgins (de pagina bestaat niet)">Bernardo O'Higgins</a> en <a href="/index.php?title=Jos%C3%A9_Miguel_Carrera&action=edit&redlink=1" class="new" title="José Miguel Carrera (de pagina bestaat niet)">José Miguel Carrera</a> waren de grootste voorstanders van de onafhankelijkheid. Tussen de voor- en tegenstanders van de onafhankelijkheid brak de <a href="/index.php?title=Chileense_Onafhankelijkheidsoorlog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chileense Onafhankelijkheidsoorlog (de pagina bestaat niet)">Chileense Onafhankelijkheidsoorlog</a> uit. De onafhankelijkheid was niet makkelijk. Na de <a href="/index.php?title=Slag_bij_Rancagua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag bij Rancagua (de pagina bestaat niet)">slag bij Rancagua</a> in 1814 moesten O'Higgins en Carrera vluchtten naar Argentinië. Hier wisten ze steun te krijgen van de Argentijnse revolutionair <a href="/index.php?title=Jos%C3%A9_de_San_Mart%C3%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="José de San Martín (de pagina bestaat niet)">José de San Martín</a>. Het Argentijnse leger viel Chili binnen en Chili werd onafhankelijk in 1818. Spanje erkende dit echter pas in 1840. O'Higgins werd de leider van Chili en zorgde dat er een grondwet kwam. O'Higgins was erg liberaal, waardoor hij in 1823 werd afgezet door de conservatieven en moest vluchtten naar Peru. De conservatieven zouden het land tot aan 1861 leidden. </p><p>Tussen 1879 en 1884 was Chili is oorlog met Bolivia en Peru over de salpetervelden in het noorden. Deze lagen op de grenzen van de drie landen. Chili wint deze oorlog, waardoor het grondgebied van Bolivia en Peru inneemt. Bolivia raakt hierdoor zijn toegang tot de zee kwijt. Ook voerde Chili oorlog met de Mapuche in het zuiden, waardoor Chili ook een heel stuk naar het zuiden uitbreidde. Chili had aanvankelijk weinig conflicten en was erg stabiel. De <a href="/index.php?title=Chileense_Burgeroorlog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chileense Burgeroorlog (de pagina bestaat niet)">Chileense Burgeroorlog</a> van 1891 maakte hier een einde aan. Door de grote ongelijkheid zijn er veel protesten van mijnwerkers. </p> <h3><span class="mw-headline" id="20e_eeuw">20e eeuw</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG/300px-Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG" decoding="async" width="300" height="199" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG/450px-Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG/600px-Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Pinochet_en_Historia_Pol%C3%ADtica_BCN.JPG" class="internal" title="Groter"></a></div><a href="/Augusto_Pinochet" title="Augusto Pinochet">Augusto Pinochet</a></div></div></div> <p>Vooral veel rijke Chilenen en buitenlandse (voornamelijk Amerikaanse) bedrijven waren erg machtig. Hierdoor waren weinig rechten voor werknemers. De midden- en lagere klassen kozen vervolgens <a href="/index.php?title=Arturo_Alessandri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arturo Alessandri (de pagina bestaat niet)">Arturo Alessandri</a> tot president in 1920. In deze tijd werden ook <a href="/Marxisme" title="Marxisme">marxistische</a> partijen erg populair. Alessandri werd omvergeworpen in een staatsgreep door <a href="/index.php?title=Luis_Altamirano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luis Altamirano (de pagina bestaat niet)">Luis Altamirano</a>, die tot 1932 aan de macht bleef. Pas hierna werd de democratie in het land hersteld. In 1970 wordt <a href="/Salvador_Allende" title="Salvador Allende">Salvador Allende</a> tot president geworden, de eerste gekozen marxistische president. Allendes belangrijkste punt was het nationaliseren van de mijnbouw. De lokale bevolking profiteerde nauwelijks van de opbrengsten van deze industrie. De Amerikanen probeerden vervolgens Allende omver te werpen. In 1973 vond er een staatsgreep plaats, die door de Amerikanen gesteund werden. Allende pleegde hierbij zelfmoord en <a href="/Augusto_Pinochet" title="Augusto Pinochet">Augusto Pinochet</a> werd president. </p><p>Pinochet zou Chili 17 jaar lang als dictatuur besturen. In zijn dictatuur werden veel mensen vermoord, mishandeld en raakten vermist. Pinochet had de zogeheten "caravan van de dood" en mensen werden boven zee uit vliegtuigen gegooid. De Chileense overheid erkent dat er ruim 40.000 mensen de dood vonden tijdens de dictatuur van Pinochet. Daarnaast ontvluchtten veel Chilenen Chili en zijn er nog steeds veel mensen vermist. Na 17 jaar werd in 1990 een nieuwe grondwet aangenomen, die door Pinochet zelf gemaakt werd. Pinochet leefde na zijn dictatuur nog 16 jaar, maar werd nooit veroordeeld of gearresteerd. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Hedendaagse_geschiedenis">Hedendaagse geschiedenis</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg/300px-Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg/450px-Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg/600px-Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Chilean_Protests_2019_Puerto_Montt_12.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Protesten in 2019</div></div></div> <p>Sinds 1990 is er weer democratie in Chili. De economie van Chili groeide in deze periode erg, waardoor het het stabielste en rijkste land van Latijns-Amerika werd. In 2006 koos de bevolking haar eerste vrouwelijke president, <a href="/index.php?title=Michelle_Bachelet_Jeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michelle Bachelet Jeria (de pagina bestaat niet)">Michelle Bachelet Jeria</a>. In 2010 werd Chili opgeschrikt door een grote aardbeving, gevolgd door een tsunami. Hierbij kwamen 500 mensen om het leven en 1 miljoen mensen verloren hun huis. Later dat jaar raakt 33 mijnwerkers gevangen na een instorting in een mijn. Deze 33 mijnwerkers werden bevrijd en de bevrijding werd over de gehele wereld gevolgd. </p><p>In 2019 braken er landelijke protesten in Chili uit nadat de prijs voor kaartjes voor de metro in Santiago werd verhoogd. De protesten gingen eerst hierover, maar gingen later over de kosten voor levensonderhoud en economische ongelijkheid. In de Chileense grondwet uit 1990 werd besloten dat het bedrijfsleven de grootste rol speelt en de overheid heel weinig doet. De protestanten eisten een grotere rol voor de overheid. In 2020 hield de regering een <a href="/Referendum" title="Referendum">referendum</a> voor een nieuwe grondwet, wat door de Chilenen werd aangenomen. Sinds april 2021 wordt er gewerkt aan een nieuwe grondwet. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Geografie">Geografie</span></h2> <h3><span class="mw-headline" id="Landschap">Landschap</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG/330px-Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG" decoding="async" width="300" height="225" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG/500px-Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG/960px-Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Volcano_Osorno_and_Petrohu%C3%A9_waterfalls.JPG" class="internal" title="Groter"></a></div>De <a href="/index.php?title=Osorno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osorno (de pagina bestaat niet)">Osorno</a>-vulkaan</div></div></div> <p>In het westen en zuiden grenst het land aan de Grote Oceaan. Aan de noordgrens ligt de Atacama, de droogste woestijn ter wereld. In het oosten rijst het reusachtige gebergte van de Andes op. In deze Andes bevindt zich de Aconcagua, met 6.962 meter de hoogste berg van Amerika. Tussen de bergen en de kust liggen de centrale valleien van Chili, hier wonen de meeste mensen. In het zuiden lopen de gebergtes over in fjorden en eilanden en zijn er grote ijsvlaktes. Hier zijn ook een van de grootste zoetwaterreserves ter wereld. Chili heeft een van de meest gevarieerde landschapsvormen Chili bestuurt verder drie eilanden(groepen) in de Grote Oceaan, de Desventuradaseilanden, de Juan Fernández-archipel en Paaseiland. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Klimaat">Klimaat</span></h3> <p>De enorme lengte van Chili kent het land een groot aantal klimaat zones. Van noord naar zuid zijn de volgende klimaatzones te onderscheiden: </p><p>Het woestijnklimaat overheerst het noorden van Chili. Het hooggebergte-woestijnklimaat overheerst de Altiplano. Het halfwoestijnklimaat overheerst het Kleine Noorden. Het mediterraan klimaat overheerst Midden-Chili tot aan de Bío Bío rivier. Het gematigd regenklimaat overheerst in de Araucanía en het merengebied. Het maritiem klimaat overheerst op de eilanden langs de kust en een zone vlak langs de kust. Het hooggebergteklimaat overheerst de Patagonische Andes. Het continentaal steppeklimaat overheerst op de Patagonische vlaktes. Op Paaseiland heerst een subtropisch klimaat met het hele jaar door regen (ca. 1150 mm), en een gemiddelde jaartemperatuur van iets meer dan 20 °C. De Juan Fernandez-eilanden hebben een mediterraan klimaat met vooral in de winter regen (ca. 900 mm op jaarbasis), en een gemiddelde jaartemperatuur van 14 °C. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Grote_steden">Grote steden</span></h3> <table class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"> <tbody><tr> <th colspan="11" align="center">10 grootste steden van Colombia </th></tr> <tr> <th rowspan="23"><br /> <p><a href="/Bestand:J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal,_Richtung_Andenkette.jpg" class="image"><img alt="J25 311 Cerro San Cristóbal, Richtung Andenkette.jpg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg/200px-J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg" decoding="async" width="200" height="133" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg/300px-J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg/400px-J25_311_Cerro_San_Crist%C3%B3bal%2C_Richtung_Andenkette.jpg 2x" /></a><br /><a href="/Santiago" title="Santiago">Santiago</a><br /> <a href="/Bestand:Castillo_Wulff1.JPG" class="image"><img alt="Castillo Wulff1.JPG" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Castillo_Wulff1.JPG/200px-Castillo_Wulff1.JPG" decoding="async" width="200" height="150" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Castillo_Wulff1.JPG/300px-Castillo_Wulff1.JPG 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Castillo_Wulff1.JPG/400px-Castillo_Wulff1.JPG 2x" /></a><br /><a href="/index.php?title=Vi%C3%B1a_del_Mar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viña del Mar (de pagina bestaat niet)">Viña del Mar</a><br /> </p> </th> <th align="center" style="background:#f5f5f5;">Nummer </th> <th align="center" style="background:#f5f5f5;">Stad </th> <th align="center" style="background:#f5f5f5;">Inwoners </th> <th rowspan="23"> <p><a href="/Bestand:Antofagasta_bord_galleryfull.jpg" class="image"><img alt="Antofagasta bord galleryfull.jpg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Antofagasta_bord_galleryfull.jpg/250px-Antofagasta_bord_galleryfull.jpg" decoding="async" width="200" height="150" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Antofagasta_bord_galleryfull.jpg/330px-Antofagasta_bord_galleryfull.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Antofagasta_bord_galleryfull.jpg/500px-Antofagasta_bord_galleryfull.jpg 2x" /></a><br /><a href="/index.php?title=Antofagasta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antofagasta (de pagina bestaat niet)">Antofagasta</a><br /> <a href="/Bestand:Cerro_Concepcion.jpg" class="image"><img alt="Cerro Concepcion.jpg" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cerro_Concepcion.jpg/200px-Cerro_Concepcion.jpg" decoding="async" width="200" height="133" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cerro_Concepcion.jpg/300px-Cerro_Concepcion.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Cerro_Concepcion.jpg/400px-Cerro_Concepcion.jpg 2x" /></a><br /><a href="/Valpara%C3%ADso" title="Valparaíso">Valparaíso</a><br /> </p> </th></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">1</td> <td align="center"><b><a href="/Santiago" title="Santiago">Santiago</a></b></td> <td align="center">4.657.000 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">2</td> <td align="center"><b><a href="/Puente_Alto" title="Puente Alto">Puente Alto</a></b></td> <td align="center">492.603 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">3</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=Maip%C3%BA_(Chili)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maipú (Chili) (de pagina bestaat niet)">Maipú</a></b></td> <td align="center">463.103 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">4</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=La_Florida_(Chili)&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Florida (Chili) (de pagina bestaat niet)">La Florida</a></b></td> <td align="center">365.563 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">5</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=Vi%C3%B1a_del_Mar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viña del Mar (de pagina bestaat niet)">Viña del Mar</a></b></td> <td align="center">286.931 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">6</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=Antofagasta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antofagasta (de pagina bestaat niet)">Antofagasta</a></b></td> <td align="center">285.255 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">7</td> <td align="center"><b><a href="/Valpara%C3%ADso" title="Valparaíso">Valparaíso</a></b></td> <td align="center">263.499 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">8</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=Las_Condes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Las Condes (de pagina bestaat niet)">Las Condes</a></b></td> <td align="center">249.893 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">9</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=San_Bernardo_(Chili)&action=edit&redlink=1" class="new" title="San Bernardo (Chili) (de pagina bestaat niet)">San Bernardo</a></b></td> <td align="center">237.708 </td></tr> <tr> <td align="center" style="background:#f0f0f0;">10</td> <td align="center"><b><a href="/index.php?title=Temuco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Temuco (de pagina bestaat niet)">Temuco</a></b></td> <td align="center">227.086 </td></tr></tbody></table> <h2><span class="mw-headline" id="Bevolking">Bevolking</span></h2> <h3><span class="mw-headline" id="Bevolkingsgroepen">Bevolkingsgroepen</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg/300px-Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg" decoding="async" width="300" height="214" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg/450px-Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg/600px-Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Misa_por_Chile_-_Banderas.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Een Chileense vlaggenparade</div></div></div> <p>In Chili wonen ongeveer 17,5 miljoen inwoners. Het aantal inwoners van het land groeit nog steeds, maar de groei neemt sinds de jaren 90 af. Dit komt doordat het geboortecijfer aan het zakken is. Men verwacht dat tegen 2050 Chili zo'n 20,2 miljoen inwoners heeft. 85% van de inwoners woont in steden en 40% woont in de regio Santiago. Dit betekent dat in en rondom Santiago maar liefst 5,6 miljoen mensen wonen. De meeste Chilenen zijn afstammelingen van de Europese immigranten; 52,7% van de Chilenen is blank. 39,3% van de Chilenen is <a href="/index.php?title=Mestizo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mestizo (de pagina bestaat niet)">mestizo</a>, de afstammelingen van Europese immigranten en inheemse inwoners. 8% bestaat uit inheemse inwoners, waarvan de <a href="/index.php?title=Mapuche&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mapuche (de pagina bestaat niet)">Mapuche</a> de grootste groep zijn. In Chili wonen 1,5 miljoen immigranten uit andere Latijns-Amerikaanse landen, waaronder Argentinië, Venezuela, Bolivia, Peru, Haïti en Colombia. De meeste Europese immigranten komen uit Spanje, Duitsland, Frankrijk, Kroatië en het Verenigd Koninkrijk. </p><p>De rechten van de inheemse Chilenen, zoals de Mapuche, <a href="/index.php?title=Quechua_(volk)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quechua (volk) (de pagina bestaat niet)">Quechua</a> en <a href="/Aymara" title="Aymara">Aymara</a>, zijn over het algemeen slecht. Sinds 1989 zijn de groepen erkent en sinds 2009 is er verbetering. In de nieuwe grondwet van Chili komt een verbetering van de rechten van deze groepen. In Chili is er ook een Arabische en Aziatische minderheid. Er is ook een Polynesische minderheid op <a href="/Paaseiland" title="Paaseiland">Paaseiland</a>. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Talen">Talen</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg/300px-LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg" decoding="async" width="300" height="235" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg/450px-LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg/600px-LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:LOF_Mapuche_Kuruwinka_2_-_Neuqu%C3%A9n.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Een bord in het Mapuche</div></div></div> <p>De officiële taal van Chili is het <a href="/Spaans" title="Spaans">Spaans</a>. Chili heeft een eigen dialect van het Spaans, dat erg verschillend is van andere dialecten. Zo wordt het einde van woorden vaak niet uitgesproken en bepaalde letters worden zachter uitgesproken. Daarnaast zijn er ook grote verschillen per regio en tussen de verschillende steden. Ook zijn veel leenwoorden over genomen van het Argentijnse dialect en de inheemse talen van Chili. Het grootste gedeelte van de inwoners spreekt Spaans. Daarnaast worden er in Chili nog zes inheemse talen erkent. Dit zijn <a href="/index.php?title=Mapuche&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mapuche (de pagina bestaat niet)">Mapuche</a>, <a href="/Quechua_(taal)" title="Quechua (taal)">Quechua</a>, <a href="/Aymara" title="Aymara">Aymara</a>, <a href="/index.php?title=Kaw%C3%A9sqar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kawésqar (de pagina bestaat niet)">Kawésqar</a>, <a href="/Rapa_Nui_(dialect)" title="Rapa Nui (dialect)">Rapa Nui</a> (op Paaseiland) en <a href="/index.php?title=Y%C3%A1mana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yámana (de pagina bestaat niet)">Yámana</a>. De inwoners worden door de inheemse inwoners van Chili gesproken en het aantal mensen dat het spreekt is erg gering. De talen worden daarom met uit sterven bedreigd. Het Mapuche wordt door 114.000 mensen gesproken, Quechua door 8.200 mensen, Rapa Nui door ongeveer 1.000 mensen, Aymara door 935 mensen, Kawéspar door 7 mensen en er slechts één spreker van het Yámana in leven. Van de laatste twee talen wordt daarom verwacht dat ze zelf zullen uitsterven. </p><p>Daarnaast zijn er 20.000 mensen die <a href="/Duits" title="Duits">Duits</a> spreken. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden veel Duitsers naar Chili, waaronder een groot aantal nazi's. Het aantal Duits-sprekers neemt tegenwoordig af, mede doordat hun nakomelingen het Spaans als moedertaal hebben. Chili is van de landen met het grootste aantal Engels-sprekers in Zuid-Amerika. Engels wordt op scholen onderwezen en vooral de hogeropgeleide Chilenen kunnen Engels. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Religie">Religie</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Iglesia_de_Achao.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Iglesia_de_Achao.jpg/300px-Iglesia_de_Achao.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Iglesia_de_Achao.jpg/450px-Iglesia_de_Achao.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Iglesia_de_Achao.jpg/600px-Iglesia_de_Achao.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Iglesia_de_Achao.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Een van de <a href="/Kerken_van_Chilo%C3%A9" title="Kerken van Chiloé">kerken van Chiloé</a></div></div></div> <p>Chili geldt er <a href="/Godsdienstvrijheid" title="Godsdienstvrijheid">godsdienstvrijheid</a>, wat betekent dat iedereen mag geloven wat hij/zij wil. De grootste religie van Chili is de <a href="/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">Rooms-Katholieke Kerk</a>, wat aangehangen wordt door 45% van de bevolking. De Rooms-Katholieke Kerk speelt een grote rol in de Chileense samenleving en heeft ook invloed op de Chileense cultuur. De kerk is naar Latijns-Amerika gebracht door de Spanjaarden tijdens de kolonisatie. Daarnaast hangt 15% van de bevolking het <a href="/Protestantisme" title="Protestantisme">protestantisme</a> aan. De grootste protestantse stromingen zijn het <a href="/Lutheranisme" title="Lutheranisme">lutheranisme</a>, de <a href="/Anglicaanse_Kerk" title="Anglicaanse Kerk">Anglicaanse Kerk</a> en het <a href="/index.php?title=Presbytarisme&action=edit&redlink=1" class="new" title="Presbytarisme (de pagina bestaat niet)">presbytarisme</a>. Ook zijn er kleinere christelijke stromingen, zoals de <a href="/Mormonen" class="mw-redirect" title="Mormonen">mormonen</a> en de <a href="/Jehova%27s_getuigen" title="Jehova's getuigen">Jehova's getuigen</a>. 36% van de bevolking hangt geen religie aan of is ongelovig. De overige 4% van de bevolking hangt een ander geloof aan. Voorbeelden zijn het <a href="/Jodendom" title="Jodendom">jodendom</a>, het <a href="/Hindoe%C3%AFsme" title="Hindoeïsme">hindoeïsme</a>, de <a href="/Islam" title="Islam">islam</a>, het <a href="/Bahai" title="Bahai">baháʼí</a>-geloof en het <a href="/Boeddhisme" title="Boeddhisme">boeddhisme</a>. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Onderwijs">Onderwijs</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="/Bestand:Campus_Casa_Central_(8).jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Campus_Casa_Central_%288%29.jpg/250px-Campus_Casa_Central_%288%29.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Campus_Casa_Central_%288%29.jpg/375px-Campus_Casa_Central_%288%29.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Campus_Casa_Central_%288%29.jpg/500px-Campus_Casa_Central_%288%29.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Campus_Casa_Central_(8).jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De <a href="/index.php?title=Universiteit_van_Santiago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universiteit van Santiago (de pagina bestaat niet)">universiteit van Santiago</a></div></div></div> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="/Bestand:Moai_Rano_raraku.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Moai_Rano_raraku.jpg/250px-Moai_Rano_raraku.jpg" decoding="async" width="250" height="333" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Moai_Rano_raraku.jpg/375px-Moai_Rano_raraku.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Moai_Rano_raraku.jpg/500px-Moai_Rano_raraku.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Moai_Rano_raraku.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De <a href="/Moai" title="Moai">moai</a> op <a href="/Paaseiland" title="Paaseiland">Paaseiland</a></div></div></div> <p>In Chili zijn kinderen tussen de 5 en 17 jaar leerplichtig. Tussen de 5 en 6 jaar gaan zij naar de <a href="/Kleuterschool" title="Kleuterschool">kleuterschool</a>, tussen de 6 en 13 jaar naar de <a href="/Basisschool" title="Basisschool">basisschool</a> en tussen de 13 en 17 jaar naar de <a href="/Middelbare_school" title="Middelbare school">middelbare school</a>. De middelbare school bestaat uit een <a href="/Onderbouw" title="Onderbouw">onderbouw</a> en een <a href="/Bovenbouw" title="Bovenbouw">bovenbouw</a>. In de onderbouw krijgen alle leerlingen hetzelfde onderwijs, terwijl ze in de bovenbouw een richting moeten kiezen. De richtingen waaruit men kan kiezen zijn techniek, maatschappij en kunst. Aan het einde van de middelbare school behalen leerlingen een diploma, waarmee ze naar het hoger onderwijs kunnen. Dit bestaat uit hogescholen en universiteiten. </p><p>Het onderwijs van Chili bestaat grotendeels uit privéscholen en gedeeltelijke privéscholen. Gedeeltelijke privéscholen kregen geld van de overheid, maar de ouders van de leerlingen moeten ook entreegeld betalen. Privéscholen krijgen geen geld van de overheid, waardoor de ouders van de leerlingen nog meer geld moeten betalen. Er zijn overigens nog publieke scholen (<i>colegios municipales</i>), die men vooral in de steden vind. Deze zijn volledig gratis, maar het onderwijs is er erg slecht. Vooral armere leerlingen gaan naar deze scholen. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Chileense_cultuur">Chileense cultuur</span></h2> <h3><span class="mw-headline" id="Werelderfgoed">Werelderfgoed</span></h3> <p>De volgende werelderfgoederen bevinden zich in Chili: </p> <ul><li><a href="/Paaseiland" title="Paaseiland">Nationaal park Rapa Nui</a> (Paaseiland)</li> <li><a href="/Kerken_van_Chilo%C3%A9" title="Kerken van Chiloé">Kerken van Chiloé</a></li> <li>Historische wijk van de havenstad <a href="/Valpara%C3%ADso" title="Valparaíso">Valparaíso</a></li> <li><a href="/index.php?title=Salpetergroeves_Humberstone_en_Santa_Laura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salpetergroeves Humberstone en Santa Laura (de pagina bestaat niet)">Salpetergroeves Humberstone en Santa Laura</a></li> <li>Mijnstad <a href="/Sewell_(Chili)" title="Sewell (Chili)">Sewell</a></li> <li><a href="/index.php?title=Wegennetwerk_van_de_Inca%27s&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wegennetwerk van de Inca's (de pagina bestaat niet)">Wegennetwerk van de Inca's</a> (deels in andere landen)</li> <li><a href="/index.php?title=Nederzetting_en_kunstmatige_mummificatie_van_de_Chinchorrocultuur_in_de_regio%27s_Arica_en_Parinacota&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nederzetting en kunstmatige mummificatie van de Chinchorrocultuur in de regio's Arica en Parinacota (de pagina bestaat niet)">Nederzetting en kunstmatige mummificatie van de Chinchorrocultuur in de regio's Arica en Parinacota</a></li></ul> <h3><span class="mw-headline" id="Culinair">Culinair</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg/300px-Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg" decoding="async" width="300" height="199" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg/450px-Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg/600px-Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Asado_chileno_-_Flickr_-_Marieloreto.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Een voorbeeld van <a href="/index.php?title=Asado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asado (de pagina bestaat niet)">asado</a></div></div></div> <p>De Chileense keuken is een combinatie van de Spaanse keuken met lokale gerechten. Ook zijn er invloeden uit Frankrijk, Duitsland en Italië. De Chileense keuken verschilt per regio. Belangrijke gerechten zijn: </p> <ul><li><a href="/index.php?title=Asado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asado (de pagina bestaat niet)">Asado</a>: een bepaalde techniek, die gebruikt wordt tijdens het barbecueën. Asado bestaat veelal uit verschillende soorten vlees en worst.</li> <li><a href="/index.php?title=Cazuela&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cazuela (de pagina bestaat niet)">Cazuela</a>: een stoofpot gemaakt van kip, vlees en verschillende groenten.</li> <li><a href="/index.php?title=Humita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Humita (de pagina bestaat niet)">Humita</a>: maïs dat tot een soort van pasta is gemaakt en langzaam gestoomd is in water.</li> <li><a href="/index.php?title=Pastel_de_choclo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pastel de choclo (de pagina bestaat niet)">Pastel de choclo</a>: een soort van chocoladetaart</li> <li><a href="/index.php?title=Curanto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Curanto (de pagina bestaat niet)">Curanto</a>: vis, vlees, groenten en aardappels, die klaargemaakt worden boven een gat in de grond.</li> <li><a href="/index.php?title=Sopaipilla&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sopaipilla (de pagina bestaat niet)">Sopaipilla's</a>: gefrituurd gebak.</li></ul> <p>Op Paaseiland is <a href="/index.php?title=Ceviche&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ceviche (de pagina bestaat niet)">ceviche</a> nog een bekend gerecht. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Sport">Sport</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Estadio_Nacional_de_Chile.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Estadio_Nacional_de_Chile.jpg/300px-Estadio_Nacional_de_Chile.jpg" decoding="async" width="300" height="216" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Estadio_Nacional_de_Chile.jpg/450px-Estadio_Nacional_de_Chile.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ea/Estadio_Nacional_de_Chile.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Estadio_Nacional_de_Chile.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div><a href="/index.php?title=Estadio_Nacional_de_Chile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estadio Nacional de Chile (de pagina bestaat niet)">Estadio Nacional de Chile</a></div></div></div> <p>Net als veel Zuid-Amerikaanse landen is het <a href="/Voetbal" title="Voetbal">voetbal</a> de populairste sport in Chili. Het land hield in 1962 het <a href="/Wereldkampioenschap_voetbal" title="Wereldkampioenschap voetbal">wereldkampioenschap voetbal</a>, waar het Chileense team als derde eindigde. Chili won twee keer de <a href="/index.php?title=Copa_Am%C3%A9rica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Copa América (de pagina bestaat niet)">Copa América</a>, zowel in 2015 als in 2016. De nationale competitie van Chili wordt de <a href="/index.php?title=Chilean_Primera_Divisi%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilean Primera División (de pagina bestaat niet)">Chilean Primera División</a>. Belangrijke voetbalteams zijn <a href="/index.php?title=Colo-Colo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colo-Colo (de pagina bestaat niet)">Colo-Colo</a> en <a href="/index.php?title=Club_Universidad_de_Chile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Club Universidad de Chile (de pagina bestaat niet)">Club Universidad de Chile</a>. Een andere populaire sport is <a href="/Tennis" title="Tennis">tennis</a>, waar Chili ook erg goed in is. In de landelijke regio's van Chili is <a href="/Rodeo" title="Rodeo">rodeo</a> een belangrijke sport en is ook tot de nationale sport van Chili verklaard. In de regio's waar de Mapuche wonen wordt nog aan <a href="/index.php?title=Chueca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chueca (de pagina bestaat niet)">chueca</a> gedaan, een soort van hockey. In de zuidelijke en bergachtige regio's wordt nog aan <a href="/Ski%C3%ABn" title="Skiën">skiën</a> en <a href="/Snowboarden" title="Snowboarden">snowboarden</a> gedaan. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Media">Media</span></h3> <p>De belangrijkste kranten van Chili zijn <i><a href="/index.php?title=El_Mercurio&action=edit&redlink=1" class="new" title="El Mercurio (de pagina bestaat niet)">El Mercurio</a></i>, <i><a href="/index.php?title=La_Tercera&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Tercera (de pagina bestaat niet)">La Tercera</a></i>, <i><a href="/index.php?title=La_Segunda&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Segunda (de pagina bestaat niet)">La Segunda</a></i> en <i><a href="/index.php?title=Diario_Financiero&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diario Financiero (de pagina bestaat niet)">Diario Financiero</a></i>. Ook zijn er een hoog lokale kranten. De belangrijkste televisiezenders van Chili zijn <a href="/index.php?title=TV%2B&action=edit&redlink=1" class="new" title="TV+ (de pagina bestaat niet)">TV+</a>, <a href="/index.php?title=Chil%C3%A9vision&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilévision (de pagina bestaat niet)">Chilévision</a> en <a href="/index.php?title=Canal_13&action=edit&redlink=1" class="new" title="Canal 13 (de pagina bestaat niet)">Canal 13</a>. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Politiek">Politiek</span></h2> <h3><span class="mw-headline" id="Staatsinrichting">Staatsinrichting</span></h3> <p>Chili is een <a href="/Republiek" title="Republiek">republiek</a> en een <a href="/Democratie" title="Democratie">democratie</a>. Ook heeft Chili een <a href="/Grondwet" title="Grondwet">grondwet</a>, waarvan de huidige versie uit 1980 komt. Sinds 2021 wordt er gewerkt aan een nieuwe grondwet, als gevolgd van de protesten in 2019 en 2020. Chili heeft een president als staatshoofd. De huidige president van Chili is <a href="/Sebasti%C3%A1n_Pi%C3%B1era" title="Sebastián Piñera">Sebastián Piñera</a>. De president is zowel het staatshoofd als het hoofd van de regering (vergelijkbaar met de Verenigde Staten). Een president wordt om de vier jaar gekozen middels rechtstreekse verkiezingen. Een president mag zich herkiesbaar stellen, maar niet gelijk nadat zijn termijn is afgelopen. Een president kan dus meerdere termijnen hebben, maar deze kunnen nooit aaneengesloten zijn. De president wordt bijgestaan door verschillende ministeries. </p> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg/300px-BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg" decoding="async" width="300" height="204" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg/450px-BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg/600px-BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:BCNChile_CuentaPublica_20120521_F056-O.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>De vergaderzaal van de Kamer van Afgevaardigden</div></div></div> <p>Het parlement van Chili wordt het <a href="/index.php?title=Nationaal_Congres_van_Chili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nationaal Congres van Chili (de pagina bestaat niet)">Nationaal Congres</a> genoemd. Het parlement bestaat uit twee kamers. Dit zijn: </p> <ul><li>De <a href="/index.php?title=Kamer_van_Afgevaardigden_(Chili)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kamer van Afgevaardigden (Chili) (de pagina bestaat niet)">Kamer van Afgevaardigden</a> bestaande uit 155 leden. Deze leden wordt rechtstreeks gekozen via een <a href="/Districtenstelsel" title="Districtenstelsel">districtenstelsel</a>. Dit betekent dat Chili verdeeld is in districten en ieder district heeft één lid. De bewoners van dat district kiezen de vertegenwoordiger van dat district. Een afgevaardigde moet minstens 21 jaar oud zijn, minstens een diploma voor de middelbare school hebben en minstens 2 jaar in zijn kiesdistrict wonen. De Kamer van Afgevaardigden bevindt zich overigens niet in Santiago, maar in Valparaíso (sinds 1990).</li> <li>De <a href="/index.php?title=Senaat_(Chili)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Senaat (Chili) (de pagina bestaat niet)">Senaat</a> bestaande uit 43 leden. Deze senatoren dienen acht jaar. Om de vier jaar wordt de helft van de Senaat vervangen. Een senator moet minstens 35 jaar oud zijn en de middelbare school hebben afgesloten.</li></ul> <p>Chili heeft verschillende politieke partijen. Deze politieke partijen zijn vaak verenigd in allianties; groepen van politieke partijen met ongeveer dezelfde ideeën en opvattingen. De twee grootste allianties zijn het centrumrechtse <a href="/index.php?title=Chile_Vamos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chile Vamos (de pagina bestaat niet)">Chile Vamos</a> en het centrumlinkse <a href="/index.php?title=Unidad_Constituyente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Unidad Constituyente (de pagina bestaat niet)">Unidad Constituyente</a>. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Bestuurlijke_indeling">Bestuurlijke indeling</span></h3> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:252px;"><a href="/Bestand:Chile_(%2BAntarctica_%26_Islands),_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg/langnl-250px-Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg.png" decoding="async" width="250" height="455" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg/langnl-375px-Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg/langnl-500px-Chile_%28%2BAntarctica_%26_Islands%29%2C_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg.png 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Chile_(%2BAntarctica_%26_Islands),_administrative_divisions_-_es_-_colored_2018.svg" class="internal" title="Groter"></a></div>Een kaart van de regio's van Chili</div></div></div> <p>Chili bestaat uit zestien regio's, waaronder het hoofdstedelijk district. Deze zestien regio's zijn: </p> <ul><li><a href="/index.php?title=Antofagasta_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antofagasta (regio) (de pagina bestaat niet)">Antofagasta</a></li> <li><a href="/index.php?title=Araucan%C3%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Araucanía (de pagina bestaat niet)">Araucanía</a></li> <li><a href="/index.php?title=Arica_y_Parinacota&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arica y Parinacota (de pagina bestaat niet)">Arica y Parinacota</a></li> <li><a href="/index.php?title=Atacama_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atacama (regio) (de pagina bestaat niet)">Atacama</a></li> <li><a href="/index.php?title=Ays%C3%A9n_del_General_Carlos_Ib%C3%A1%C3%B1ez_del_Campo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo (de pagina bestaat niet)">Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo</a></li> <li><a href="/index.php?title=Biob%C3%ADo_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biobío (regio) (de pagina bestaat niet)">Biobío</a></li> <li><a href="/index.php?title=Coquimbo_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coquimbo (regio) (de pagina bestaat niet)">Coquimbo</a></li> <li><a href="/index.php?title=Los_Lagos_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Los Lagos (regio) (de pagina bestaat niet)">Los Lagos</a></li> <li><a href="/index.php?title=Los_R%C3%ADos_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Los Ríos (regio) (de pagina bestaat niet)">Los Ríos</a></li> <li><a href="/index.php?title=Magallanes_y_la_Ant%C3%A1rtica_Chilena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magallanes y la Antártica Chilena (de pagina bestaat niet)">Magallanes y la Antártica Chilena</a></li> <li><a href="/index.php?title=Maule_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maule (regio) (de pagina bestaat niet)">Maule</a></li> <li><a href="/index.php?title=Regi%C3%B3n_Metropolitana_de_Santiago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Región Metropolitana de Santiago (de pagina bestaat niet)">Región Metropolitana de Santiago</a></li> <li><a href="/index.php?title=%C3%91uble_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ñuble (regio) (de pagina bestaat niet)">Ñuble</a></li> <li><a href="/index.php?title=Libertador_General_Bernardo_O%27Higgins&action=edit&redlink=1" class="new" title="Libertador General Bernardo O'Higgins (de pagina bestaat niet)">Libertador General Bernardo O'Higgins</a></li> <li><a href="/index.php?title=Tarapac%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarapacá (de pagina bestaat niet)">Tarapacá</a></li> <li><a href="/index.php?title=Valpara%C3%ADso_(regio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Valparaíso (regio) (de pagina bestaat niet)">Valparaíso</a></li></ul> <p>Deze bestaan elk uit meerdere provincies, 51 in totaal. De provincies zijn op hun beurt ingedeeld in gemeenten, 346 voor heel Chili. <a href="/Paaseiland" title="Paaseiland">Paaseiland</a>, het <a href="/Juan_Fern%C3%A1ndez-archipel" title="Juan Fernández-archipel">Juan Fernández-archipel</a> en de <a href="/Desventuradaseilanden" title="Desventuradaseilanden">Desventuradaseilanden</a> vallen onder de provincie Valparaíso. Paaseiland is een provincie binnen die regio, terwijl het Juan Fernández-archipel (inclusief de Desventuradaseilanden) de status van gemeente hebben. De Chileense claim op Antarctica, genaamd <a href="/Ant%C3%A1rtica" title="Antártica">Antártica</a>, valt onder de provincie <i>Magallanes y la Antártica Chilena</i>. </p> <h3><span class="mw-headline" id="Internationale_politiek">Internationale politiek</span></h3> <div class="thumb tleft"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_(2014-03)_05.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg/300px-Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg/450px-Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg/600px-Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_%282014-03%29_05.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Joe_and_Jill_Biden_visit_Chile_(2014-03)_05.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>President <a href="/Sebasti%C3%A1n_Pi%C3%B1era" title="Sebastián Piñera">Sebastián Piñera</a> met de Amerikaanse president <a href="/Joe_Biden" title="Joe Biden">Joe Biden</a></div></div></div> <p>Chili is lid van verschillende internationale organisaties, waaronder de <a href="/Verenigde_Naties" title="Verenigde Naties">Verenigde Naties</a> en de <a href="/APEC" title="APEC">APEC</a>. Chili is ook een kandidaat-lidstaat van de <a href="/Mercosur_(zone)" title="Mercosur (zone)">Mercosur</a>, een vrijhandelszone tussen <a href="/Argentini%C3%AB" title="Argentinië">Argentinië</a>, <a href="/Brazili%C3%AB" title="Brazilië">Brazilië</a>, <a href="/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a> en <a href="/Paraguay" title="Paraguay">Paraguay</a>. Hoewel Chili geen lid is van deze organisatie, zijn er verdragen tussen Chili en de Mercosur voor een bepaalde vorm vrijhandel. Ook kunnen Chilenen werken in en reizen door de landen van de Mercosur zonder visum en omgekeerd. Chili heeft voor de rest goede banden met de landen in Latijns-Amerika, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en veel Europese landen. Chili heeft echter een conflict met <a href="/Bolivia" title="Bolivia">Bolivia</a>. Bolivia wil dat Chili het land toegang geeft tot de Grote Oceaan en claimt het gebied dat veroverd werd tijdens de <a href="/index.php?title=Salpeteroorlog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salpeteroorlog (de pagina bestaat niet)">Salpeteroorlog</a> terug. Hierdoor heeft Chili een grensconflict met Bolivia. Dit grensconflict ging zo ver dat het <a href="/Internationaal_Gerechtshof" title="Internationaal Gerechtshof">Internationaal Gerechtshof</a> moest ingrijpen. Deze oordeelde dat Chili gelijk had, hoewel Bolivia de claim niet heeft neergelegd. </p><p>Chili had ook een conflict met Peru over de grenzen op zee, maar deze is inmiddels opgelost. Met Argentinië was er een conflict over een paar eilanden, wat ook inmiddels is opgelost. </p> <h2><span class="mw-headline" id="Economie">Economie</span></h2> <div class="thumb tright"><div class="thumbinner" style="width:302px;"><a href="/Bestand:Chileanwine.jpg" class="image"><img alt="" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chileanwine.jpg/300px-Chileanwine.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="thumbimage" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chileanwine.jpg/450px-Chileanwine.jpg 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Chileanwine.jpg/600px-Chileanwine.jpg 2x" /></a> <div class="thumbcaption"><div class="magnify"><a href="/Bestand:Chileanwine.jpg" class="internal" title="Groter"></a></div>Op het gebied van <a href="/Wijn" title="Wijn">wijn</a> is Chili de op vier na grootste exporteur</div></div></div> <p>In Chili betaalt men met de <a href="/Chileense_peso" title="Chileense peso">Chileense peso</a>. Chili is een van de rijkste en economische stabiele landen in Zuid-Amerika. Chili heeft in vergelijking met andere Latijns-Amerikaanse landen veel economische vrijheid en weinig <a href="/Corruptie" title="Corruptie">corruptie</a>. Sinds de jaren 80 heeft het land te maken met economische groei en daalt de armoede in het land. Toch heeft Chili ook te maken met grote economische ongelijkheid. Chili beschikt over veel grondstoffen, zoals <a href="/Koper_(element)" title="Koper (element)">koper</a> en <a href="/Lithium" title="Lithium">lithium</a>. Door de verschillende klimaten in Chili kunnen er ook veel gewassen groeien. De grootste landbouwsectoren zijn de <a href="/Bosbouw" title="Bosbouw">bosbouw</a> en de <a href="/Visserij" title="Visserij">visserij</a>, maar ook de <a href="/Veeteelt" title="Veeteelt">veeteelt</a> en de <a href="/Akkerbouw" title="Akkerbouw">akkerbouw</a> zijn belangrijk. In Chili worden o.a. <a href="/Druif" title="Druif">druiven</a>, <a href="/Appel" title="Appel">appels</a>, <a href="/Peer_(vrucht)" title="Peer (vrucht)">peren</a>, <a href="/Ma%C3%AFs" title="Maïs">maïs</a>, <a href="/Ui" title="Ui">uien</a>, <a href="/Graan" title="Graan">graan</a>, <a href="/Perzik" title="Perzik">perziken</a>, <a href="/Asperge" title="Asperge">asperges</a>, <a href="/Knoflook" title="Knoflook">knoflook</a> en <a href="/Boon" title="Boon">bonen</a> verbouwd. Ook is de productie van <a href="/Wol" title="Wol">wol</a> belangrijk. De inwoners werken echter in de dienstensector. Vooral de financiële sector, de handelssector en het toerisme zijn belangrijk. </p><p>Chili heeft met veel verschillende landen <a href="/Vrijhandel" title="Vrijhandel">vrijhandelsverdragen</a>, zoals de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Nieuw-Zeeland, de landen van de Europese Unie en Mexico. Belangrijke exportproducten voor Chili zijn <a href="/Wijn" title="Wijn">wijn</a>, druiven, koper, chemicaliën, vis, hout en goud. De belangrijke exportpartners van Chili zijn China, Japan, de Verenigde Staten, Brazilië en Zuid-Korea. De belangrijke importpartners zijn China, de Verenigde Staten, Brazilië, Argentinië en Duitsland. Qua import zijn vooral aardolie, machines, plastic, rubber, staal en aardgas belangrijk. </p><p><br /> </p> <table class="navigatiesjabloon" style="width:100%; clear:both; margin-top:1em; margin-bottom:-7px; border:1px solid #aaaaaa; background-color:#f8f8f8;" cellpadding="0"> <tbody><tr> <th> </th> <th style="width:100%; font-size:12px; padding:3px 0; text-align:center; background-color:#ccccff; color:black;">Landen en afhankelijke gebieden in <a href="/Zuid-Amerika" title="Zuid-Amerika">Zuid-Amerika</a> </th> <th><a href="/Bestand:LocationSouthAmerica.png" class="image"><img alt="LocationSouthAmerica.png" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/LocationSouthAmerica.png/50px-LocationSouthAmerica.png" decoding="async" width="50" height="25" srcset="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/LocationSouthAmerica.png/75px-LocationSouthAmerica.png 1.5x, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/LocationSouthAmerica.png/100px-LocationSouthAmerica.png 2x" /></a> </th></tr> <tr> <td align="center" style="font-size:12px; padding:3px 0;" colspan="3"><a href="/Argentini%C3%AB" title="Argentinië">Argentinië</a> · <a href="/Bolivia" title="Bolivia">Bolivia</a> · <a href="/Brazili%C3%AB" title="Brazilië">Brazilië</a> · <a class="mw-selflink selflink">Chili</a> · <a href="/Colombia" title="Colombia">Colombia</a> · <a href="/Ecuador" title="Ecuador">Ecuador</a> · <a href="/Guyana" title="Guyana">Guyana</a> · <a href="/Paraguay" title="Paraguay">Paraguay</a> · <a href="/Peru" title="Peru">Peru</a> · <a href="/Suriname" title="Suriname">Suriname</a> · <a href="/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a> · <a href="/Venezuela" title="Venezuela">Venezuela</a><br /> <p><b>Afhankelijke gebieden</b>: <a href="/Falklandeilanden" title="Falklandeilanden">Falklandeilanden</a> · <a href="/Frans-Guyana" title="Frans-Guyana">Frans-Guyana</a> · <a href="/Zuid-Georgia_en_de_Zuidelijke_Sandwicheilanden" title="Zuid-Georgia en de Zuidelijke Sandwicheilanden">Zuid-Georgia en de Zuidelijke Sandwicheilanden</a> </p> </td> <td valign="top"> </td></tr></tbody></table>    </div></div><div class="printfooter">Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "<a dir="ltr" href="https://wikikids.nl/index.php?title=Chili&oldid=925313">https://wikikids.nl/index.php?title=Chili&oldid=925313</a>"</div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/Speciaal:Categorie%C3%ABn" title="Speciaal:Categorieën">Categorie</a>: <ul><li><a href="/Categorie:Landen_van_Zuid-Amerika" title="Categorie:Landen van Zuid-Amerika">Landen van Zuid-Amerika</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Navigatiemenu</h2> <div id="mw-head">  <nav id="p-personal" class="vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" role="navigation" > <h3 id="p-personal-label"> <span>Persoonlijke hulpmiddelen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="pt-createaccount"><a href="/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Chili" title="Registreer je om een bijdrage toe te voegen aan WikiKids.">Account aanmaken</a></li><li id="pt-login"><a href="/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Chili" title="Meld je aan om een bijdrage toe te voegen aan WikiKids. [o]" accesskey="o">Inloggen</a></li></ul> </div> </nav> <div id="left-navigation">  <nav id="p-namespaces" class="vector-menu vector-menu-tabs vectorTabs" aria-labelledby="p-namespaces-label" role="navigation" > <h3 id="p-namespaces-label"> <span>Naamruimten</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="ca-nstab-main" class="selected"><a href="/Chili" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c">Artikel</a></li><li id="ca-talk" class="new"><a href="/index.php?title=Overleg:Chili&action=edit&redlink=1" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t">Overleg</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-variants" class="vector-menu-empty emptyPortlet vector-menu vector-menu-dropdown vectorMenu" aria-labelledby="p-variants-label" role="navigation" > <input type="checkbox" class="vector-menu-checkbox vectorMenuCheckbox" aria-labelledby="p-variants-label" /> <h3 id="p-variants-label"> <span>Varianten</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="menu vector-menu-content-list"></ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation">  <nav id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs vectorTabs" aria-labelledby="p-views-label" role="navigation" > <h3 id="p-views-label"> <span>Weergaven</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="ca-view" class="collapsible selected"><a href="/Chili">Lezen</a></li><li id="ca-viewsource" class="collapsible"><a href="/index.php?title=Chili&action=edit" title="Deze pagina is beveiligd.
U kunt wel de broncode bekijken. [e]" accesskey="e">Brontekst bekijken</a></li><li id="ca-history" class="collapsible"><a href="/index.php?title=Chili&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h">Geschiedenis</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-cactions" class="vector-menu-empty emptyPortlet vector-menu vector-menu-dropdown vectorMenu" aria-labelledby="p-cactions-label" role="navigation" > <input type="checkbox" class="vector-menu-checkbox vectorMenuCheckbox" aria-labelledby="p-cactions-label" /> <h3 id="p-cactions-label"> <span>Meer</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="menu vector-menu-content-list"></ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search"> <h3 > <label for="searchInput">Zoeken</label> </h3> <form action="/index.php" id="searchform"> <div id="simpleSearch"> <input type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikikids" title="Doorzoek Wikikids [f]" accesskey="f" id="searchInput"/> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> <input type="submit" name="fulltext" value="Zoeken" title="Alle pagina's op deze tekst doorzoeken" id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton"/> <input type="submit" name="go" value="OK" title="Naar een pagina met deze naam gaan als deze bestaat" id="searchButton" class="searchButton"/> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel"> <div id="p-logo" role="banner"> <a title="Naar de hoofdpagina gaan" class="mw-wiki-logo" href="/Hoofdpagina"></a> </div>  <nav id="p-Knoppen" class="vector-menu vector-menu-portal portal portal-first" aria-labelledby="p-Knoppen-label" role="navigation" > <h3 id="p-Knoppen-label"> <span>Knoppen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-De-Boomhut"><a href="/Wikikids:Boomhut">De Boomhut</a></li><li id="n-Help"><a href="/Wikikids:Alarm">Hulp</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Kids" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Kids-label" role="navigation" > <h3 id="p-Kids-label"> <span>Kids</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-KidsPortaal"><a href="/Portaal:Kids">KidsPortaal</a></li><li id="n-Nieuw-artikel-maken"><a href="/Wikikids:Meehelpen-NieuwePagina">Nieuw artikel maken</a></li><li id="n-Plaatje-uploaden"><a href="/Wikikids:Uploaden">Plaatje uploaden</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Volwassenen" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Volwassenen-label" role="navigation" > <h3 id="p-Volwassenen-label"> <span>Volwassenen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-HulpPortaal"><a href="/Portaal:Hulp">HulpPortaal</a></li><li id="n-Nieuwe-artikelen"><a href="/Speciaal:NieuwePaginas">Nieuwe artikelen</a></li><li id="n-Recente-Wijzigingen"><a href="/Speciaal:RecenteWijzigingen">Recente Wijzigingen</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-Moderators" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-Moderators-label" role="navigation" > <h3 id="p-Moderators-label"> <span>Moderators</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="n-Controleer-wijzigingen"><a href="https://wikikids.nl/index.php?hidebots=1&reviewStatus=unpatrolled&limit=50&days=90&tagfilter__Filter%3A+Experimenteren_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Leeghalen_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Onjuist+blokverzoek_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Schuttingtaal_color=c5&tagfilter__Filter%3A+Weghalen+categorie%C3%ABn+_color=c5&title=Speciaal:RecenteWijzigingen&urlversion=2" rel="nofollow">Controleer wijzigingen</a></li><li id="n-Filterlogboek"><a href="https://wikikids.nl/Speciaal:Filterlogboek?wpSearchUser=&wpSearchTitle=&wpSearchFilter=1%7C2%7C3%7C4%7C5%7C6%7C7%7C8%7C9%7C11%7C12%7C13%7C15%7C16%7C18%7C20%7C21%7C22%7C23%7C24%7C25%7C26%7C28%7C34" rel="nofollow">Filterlogboek</a></li><li id="n-Richtlijnen"><a href="/Wikikids:Richtlijnen_voor_moderatoren">Richtlijnen</a></li><li id="n-Blokkaderichtlijnen"><a href="/Wikikids:Richtlijnen_voor_moderatoren/blokkades">Blokkaderichtlijnen</a></li><li id="n-CheckUser-verzoek"><a href="/Wikikids:CUVerzoek">CheckUser-verzoek</a></li><li id="n-Blokverzoek"><a href="/Wikikids:Blokverzoek">Blokverzoek</a></li><li id="n-Uploaden"><a href="/Speciaal:WizardUploaden">Uploaden</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-tb" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-tb-label" role="navigation" > <h3 id="p-tb-label"> <span>Hulpmiddelen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li id="t-whatlinkshere"><a href="/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Chili" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j">Links naar deze pagina</a></li><li id="t-recentchangeslinked"><a href="/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Chili" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k">Gerelateerde wijzigingen</a></li><li id="t-specialpages"><a href="/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q">Speciale pagina's</a></li><li id="t-print"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p">Afdrukversie</a></li><li id="t-permalink"><a href="/index.php?title=Chili&oldid=925313" title="Permanente koppeling naar deze versie van de pagina">Permanente koppeling</a></li><li id="t-info"><a href="/index.php?title=Chili&action=info" title="Meer informatie over deze pagina">Paginagegevens</a></li></ul> </div> </nav>  <nav id="p-lang" class="vector-menu vector-menu-portal portal" aria-labelledby="p-lang-label" role="navigation" > <h3 id="p-lang-label"> <span>In andere talen</span> </h3>  <div class="body vector-menu-content">  <ul class="vector-menu-content-list"><li class="interlanguage-link interwiki-de"><a href="http://de.vikidia.org/wiki/Chile" title="Chile – Deutsch" lang="de" hreflang="de" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en"><a href="http://en.vikidia.org/wiki/Chile" title="Chile – English" lang="en" hreflang="en" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es"><a href="http://es.vikidia.org/wiki/Chile" title="Chile – español" lang="es" hreflang="es" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr"><a href="http://fr.vikidia.org/wiki/Chili" title="Chili – français" lang="fr" hreflang="fr" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it"><a href="http://it.vikidia.org/wiki/Cile" title="Cile – italiano" lang="it" hreflang="it" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru"><a href="http://ru.vikidia.org/wiki/%D0%A7%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Чили – русский" lang="ru" hreflang="ru" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li></ul> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" role="contentinfo" > <ul id="footer-info" > <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 mrt 2025 om 18:42.</li> </ul> <ul id="footer-places" > <li id="footer-places-privacy"><a href="/Wikikids:Privacybeleid" title="Wikikids:Privacybeleid">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/Wikikids:Info" title="Wikikids:Info">Over Wikikids</a></li> <li id="footer-places-disclaimer"><a href="/Wikikids:Algemene_disclaimer" class="mw-redirect" title="Wikikids:Algemene disclaimer">Disclaimers</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/"><img src="/resources/assets/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWiki" srcset="/resources/assets/poweredby_mediawiki_132x47.png 1.5x, /resources/assets/poweredby_mediawiki_176x62.png 2x" width="88" height="31" loading="lazy"/></a></li> </ul> <div style="clear: both;"></div> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.916","walltime":"14.937","ppvisitednodes":{"value":291,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":2591,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":482,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":4,"limit":40},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":100},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"timingprofile":["100.00% 4.698 1 -total"," 56.13% 2.637 1 Sjabloon:Navigatie_landen_Zuid-Amerika"," 39.89% 1.874 1 Sjabloon:Chili"," 28.95% 1.360 1 Sjabloon:Navigatie"]},"cachereport":{"timestamp":"20250312174248","ttl":3600,"transientcontent":false}}});});</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-383337-35', 'auto'); ga('set', 'anonymizeIp', true); ga('send', 'pageview'); </script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgBackendResponseTime":34});});</script></body> </html>