CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Nazo - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"5cb8ebfa-437d-4d83-8897-04c7a542d057","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Nazo","wgTitle":"Nazo","wgCurRevisionId":9046828,"wgRevisionId":9046828,"wgArticleId":226599,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB","Besta anatomio","Homa anatomio"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Nazo","wgRelevantArticleId":226599,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":9046828,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7363","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Adult_male_nostril.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="649"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Adult_male_nostril.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="432"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="346"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Nazo - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/Nazo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Nazo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Nazo rootpage-Nazo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Ĉefa menuo" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Nazo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Nazo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=Nazo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=Nazo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Priskribo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Priskribo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Priskribo</span> </div> </a> <ul id="toc-Priskribo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Organoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Organoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Organoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Malsanoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Malsanoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Malsanoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Malsanoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Malsanoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Malsanoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rinoplastio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rinoplastio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Rinoplastio</span> </div> </a> <ul id="toc-Rinoplastio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nazo_en_poezio,_literaturo_kaj_proverboj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazo_en_poezio,_literaturo_kaj_proverboj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Nazo en poezio, literaturo kaj proverboj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nazo_en_poezio,_literaturo_kaj_proverboj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Nazo en poezio, literaturo kaj proverboj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Nazo_en_poezio,_literaturo_kaj_proverboj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Menciindaj_kazoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Menciindaj_kazoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Menciindaj kazoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Menciindaj_kazoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Krome" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Krome"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Krome</span> </div> </a> <ul id="toc-Krome-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anatomio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Anatomio</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Anatomio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Anatomio subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Anatomio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fiŝoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fiŝoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Fiŝoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Fiŝoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Amfibioj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amfibioj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Amfibioj</span> </div> </a> <ul id="toc-Amfibioj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reptilioj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reptilioj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Reptilioj</span> </div> </a> <ul id="toc-Reptilioj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Birdoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Birdoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Birdoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Birdoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mamuloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mamuloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>Mamuloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Mamuloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Funkciado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Funkciado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Funkciado</span> </div> </a> <ul id="toc-Funkciado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Evolucio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolucio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Evolucio</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Evolucio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Evolucio subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Evolucio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Diferencoj_inter_mamuloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Diferencoj_inter_mamuloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Diferencoj inter mamuloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Diferencoj_inter_mamuloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Percepto_de_la_direkto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Percepto_de_la_direkto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Percepto de la direkto</span> </div> </a> <ul id="toc-Percepto_de_la_direkto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Magneta_orientiĝo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Magneta_orientiĝo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Magneta orientiĝo</span> </div> </a> <ul id="toc-Magneta_orientiĝo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nazo_ĉe_homoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazo_ĉe_homoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Nazo ĉe homoj</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nazo_ĉe_homoj-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Nazo ĉe homoj subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Nazo_ĉe_homoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ekstera_nazo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ekstera_nazo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Ekstera nazo</span> </div> </a> <ul id="toc-Ekstera_nazo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Interna_nazo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Interna_nazo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Interna nazo</span> </div> </a> <ul id="toc-Interna_nazo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mukozo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mukozo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Mukozo</span> </div> </a> <ul id="toc-Mukozo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mortotriangulo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mortotriangulo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Mortotriangulo</span> </div> </a> <ul id="toc-Mortotriangulo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bildaro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bildaro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Bildaro</span> </div> </a> <ul id="toc-Bildaro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Enhavtabelo" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Nazo</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 177 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-177" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">177 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Neus" title="Neus — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Neus" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Nase" title="Nase — svisgermana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Nase" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="svisgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8D%8D%E1%8A%95%E1%8C%AB" title="አፍንጫ — amhara" lang="am" hreflang="am" data-title="አፍንጫ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhara" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Naso" title="Naso — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Naso" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Nasu" title="Nasu — Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Nasu" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Inw%E1%BB%8Dm" title="Inwọm — Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Inwọm" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%86%D9%81" title="أنف — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أنف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A2%DC%9A%DC%9D%DC%AA%DC%90" title="ܢܚܝܪܐ — Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܢܚܝܪܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AE%D9%8A%D8%B1" title="مناخير — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مناخير" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%95" title="নাক — asama" lang="as" hreflang="as" data-title="নাক" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asama" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Nariz" title="Nariz — astura" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Nariz" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="astura" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Okot" title="Okot — atikameka" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Okot" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikameka" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Nasa" title="Nasa — ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Nasa" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Burun" title="Burun — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Burun" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86" title="بورون — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بورون" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%83" title="Танау — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Танау" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Nuos%C4%97s" title="Nuosės — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Nuosės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Dungo" title="Dungo — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Dungo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Нос" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Нос" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Idung" title="Idung — Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Idung" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Нос" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Hidung" title="Hidung — Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Hidung" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%B7%E1%80%96%E1%80%B0" title="နေ့ဖူ — Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="နေ့ဖူ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%95" title="নাক — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নাক" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BE%A3%E0%BC%8D" title="སྣ། — tibeta" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སྣ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibeta" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Fri" title="Fri — bretona" lang="br" hreflang="br" data-title="Fri" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretona" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Nos" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%80" title="Хамар — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хамар" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Nas" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9" title="Pé — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Pé" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Мара — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Мара" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%88%D8%AA_(%D8%A6%DB%95%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85)" title="لووت (ئەندام) — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="لووت (ئەندام)" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Nasu" title="Nasu — korsika" lang="co" hreflang="co" data-title="Nasu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsika" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cichov%C3%BD_org%C3%A1n" title="Čichový orgán — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Čichový orgán" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Trwyn" title="Trwyn — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Trwyn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/N%C3%A6se" title="Næse — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Næse" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Nyee" title="Nyee — Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Nyee" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Nase" title="Nase — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Nase" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/P%C4%B1rn%C4%B1ke" title="Pırnıke — Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Pırnıke" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%82%DE%AD%DE%8A%DE%A6%DE%8C%DE%B0" title="ނޭފަތް — maldiva" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ނޭފަތް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="maldiva" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%8D%CF%84%CE%B7" title="Μύτη — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Μύτη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nose" title="Nose — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Nose" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Nariz" title="Nariz — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Nariz" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Nina" title="Nina — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Nina" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sudur" title="Sudur — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sudur" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="بینی — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بینی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Nen%C3%A4" title="Nenä — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Nenä" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/N%C3%B5na" title="Nõna — Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Nõna" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Nez" title="Nez — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Nez" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6%C3%B6s" title="Nöös — nord-frisa" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Nöös" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="nord-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Noas" title="Noas — okcident-frisa" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Noas" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="okcident-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Sr%C3%B3n" title="Srón — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Srón" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E9%BC%BB%E5%85%AC" title="鼻公 — Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="鼻公" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Sr%C3%B2n" title="Sròn — skot-gaela" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Sròn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="skot-gaela" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Nariz" title="Nariz — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Nariz" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/T%C4%A9" title="Tĩ — gvarania" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tĩ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="gvarania" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Wulingo" title="Wulingo — gorontala" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Wulingo" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="gorontala" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Stroin" title="Stroin — manksa" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Stroin" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manksa" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Phi" title="Phi — Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Phi" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A3" title="אף — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="אף" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%95" title="नाक — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नाक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Naak" title="Naak — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Naak" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Nos" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Nen" title="Nen — haitia kreola" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Nen" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitia kreola" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Orr" title="Orr — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Orr" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%A9" title="Քիթ — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քիթ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Naso" title="Naso — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Naso" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Idung" title="Idung — ibana" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Idung" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ibana" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Hidung" title="Hidung — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Hidung" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Imi" title="Imi — igba" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Imi" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igba" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Agong" title="Agong — iloka" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Agong" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloka" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Nazo" title="Nazo — Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Nazo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Nef" title="Nef — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Nef" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Naso" title="Naso — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Naso" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%95%BF%E1%96%93%E1%96%85" title="ᕿᖓᖅ — inuita" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᕿᖓᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuita" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%BC%BB" title="鼻 — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="鼻" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/nazbi" title="nazbi — Loĵbano" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="nazbi" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Loĵbano" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Irung" title="Irung — java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Irung" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="ცხვირი — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ცხვირი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Inzer" title="Inzer — kabila" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Inzer" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabila" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/M%C9%94%C9%94%CA%8A" title="Mɔɔʊ — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Mɔɔʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Zwua%CC%B1i" title="Zwua̱i — Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Zwua̱i" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Irung" title="Irung — Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Irung" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%B1%D1%80%D1%8B%D0%BD" title="Мұрын — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мұрын" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%82%E0%B2%97%E0%B3%81" title="ಮೂಗು — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೂಗು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/K%C7%9Dnza" title="Kǝnza — Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Kǝnza" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BD%94" title="코 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="코" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%8E%D8%B3" title="نَس — kaŝmira" lang="ks" hreflang="ks" data-title="نَس" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaŝmira" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Naah%C3%9F" title="Naahß — kolonja" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Naahß" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kolonja" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Tron" title="Tron — kornvala" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Tron" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornvala" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD" title="Мурун — kirgiza" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мурун" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiza" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Nasus" title="Nasus — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Nasus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Nues" title="Nues — luksemburga" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Nues" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburga" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B9" title="Май — Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Май" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Nas" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Naas" title="Naas — limburga" lang="li" hreflang="li" data-title="Naas" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburga" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — lombarda" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Nas" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombarda" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Z%C3%B3lo" title="Zólo — lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Zólo" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%94%E0%BA%B1%E0%BA%87" title="ດັງ — laŭa" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ດັງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laŭa" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nosis" title="Nosis — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nosis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Deguns" title="Deguns — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Deguns" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Orona" title="Orona — malagasa" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Orona" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malagasa" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Ihu" title="Ihu — maoria" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Ihu" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoria" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Нос" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="മൂക്ക് — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മൂക്ക്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%95" title="नाक — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नाक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Hidung" title="Hidung — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Hidung" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC%E1%80%81%E1%80%B1%E1%80%AB%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="နှာခေါင်း — birma" lang="my" hreflang="my" data-title="နှာခေါင်း" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%86%DB%8C" title="فنی — mazandarana" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="فنی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarana" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/N%C3%A4%C3%A4s" title="Nääs — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Nääs" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Neuze" title="Neuze — Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Neuze" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%95" title="नाक — nepala" lang="ne" hreflang="ne" data-title="नाक" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepala" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D" title="न्हाय् — nevara" lang="new" hreflang="new" data-title="न्हाय्" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevara" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Ikhu" title="Ikhu — niasa" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Ikhu" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="niasa" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Neus" title="Neus — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Neus" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Nase" title="Nase — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Nase" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Nese" title="Nese — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Nese" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Nas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Funyaan" title="Funyaan — oroma" lang="om" hreflang="om" data-title="Funyaan" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oroma" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A9%B1%E0%A8%95" title="ਨੱਕ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨੱਕ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Eleng" title="Eleng — pangasina" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Eleng" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasina" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Arung" title="Arung — pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Arung" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Nos" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Nas" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DA%A9" title="نک — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="نک" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%85%CF%84%CE%AF%CE%BD" title="Μυτίν — Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Μυτίν" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target"><span>Ποντιακά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87" title="پوزه — paŝtua" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پوزه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paŝtua" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Nariz" title="Nariz — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Nariz" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sinqa" title="Sinqa — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sinqa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — romanĉa" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Nas" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanĉa" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Nas" title="Nas — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Nas" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Nari" title="Nari — arumana" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Nari" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumana" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Нос" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE" title="नासिका — sanskrito" lang="sa" hreflang="sa" data-title="नासिका" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrito" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD" title="Мурун — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Мурун" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%A9%E1%B1%B8" title="ᱢᱩᱸ — santala" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱩᱸ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santala" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Nasu_(anatum%C3%ACa)" title="Nasu (anatumìa) — sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Nasu (anatumìa)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Neb" title="Neb — skota" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Neb" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skota" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DA%AA" title="نڪ — sinda" lang="sd" hreflang="sd" data-title="نڪ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sinda" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Nos" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Nose" title="Nose — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Nose" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Nos" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Nos" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mhuno" title="Mhuno — ŝona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mhuno" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="ŝona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/San" title="San — somala" lang="so" hreflang="so" data-title="San" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somala" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Hunda" title="Hunda — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Hunda" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%81" title="Нос — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Нос" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Irung" title="Irung — sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Irung" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Nos" title="Nos — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Nos" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Pua" title="Pua — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Pua" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Sznupa" title="Sznupa — silezi-pola" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Sznupa" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silezi-pola" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/cihek" title="cihek — Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="cihek" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81" title="மூக்கு — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மூக்கு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%82%E0%B2%82%E0%B2%95%E0%B3%81" title="ಮೂಂಕು — Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಮೂಂಕು" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BD%D3%A3" title="Бинӣ — taĝika" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бинӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taĝika" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%81" title="จมูก — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="จมูก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ilong" title="Ilong — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ilong" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Nko" title="Nko — cvana" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Nko" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="cvana" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Burun" title="Burun — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Burun" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%BD" title="Борын — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Борын" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%87%D8%B1%DB%87%D9%86" title="بۇرۇن — ujgura" lang="ug" hreflang="ug" data-title="بۇرۇن" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgura" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1%96%D1%81" title="Ніс — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ніс" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%DA%A9" title="ناک — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ناک" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Burun" title="Burun — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Burun" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C5%A9i" title="Mũi — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Mũi" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Nud" title="Nud — Volapuko" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Nud" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapuko" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Nez" title="Nez — valona" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Nez" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valona" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Irong" title="Irong — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Irong" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%BC%BB%E5%A4%B4" title="鼻头 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="鼻头" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%AE%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%98" title="ჩხვინდი — Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჩხვინდი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%90%D7%96" title="נאז — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="נאז" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Im%C3%BA" title="Imú — joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Imú" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ndaeng" title="Ndaeng — ĝuanga" lang="za" hreflang="za" data-title="Ndaeng" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ĝuanga" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%BC%BB" title="鼻 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="鼻" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ph%C4%AB%E2%81%BF" title="Phīⁿ — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Phīⁿ" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%BC%BB" title="鼻 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="鼻" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7363#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazo" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskuto:Nazo" rel="discussion" title="Diskuto pri la artikolo [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Nazo"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Nazo"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/Nazo" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/Nazo" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&oldid=9046828" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=Nazo&id=9046828&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazo"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2FNazo"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Nazo"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=Nazo&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Nazo&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Nose" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Nazo" hreflang="eo"><span>Vikicitaro</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7363" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Adult_male_nostril.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Adult_male_nostril.jpg/220px-Adult_male_nostril.jpg" decoding="async" width="220" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Adult_male_nostril.jpg/330px-Adult_male_nostril.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Adult_male_nostril.jpg/440px-Adult_male_nostril.jpg 2x" data-file-width="518" data-file-height="280" /></a><figcaption>Naztruoj de maskla <a href="/wiki/Homo" title="Homo">homo</a>.</figcaption></figure> <p><b>Nazo</b> estas kompleksa parto de <a href="/wiki/Viza%C4%9Do" title="Vizaĝo">vizaĝo</a>, kiu oni povas rigardi kiel <a href="/wiki/Organo" title="Organo">organon</a>. Ĝi havas multajn partojn kaj funkciojn. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Priskribo">Priskribo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Priskribo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Priskribo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Gray854.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Gray854.png/250px-Gray854.png" decoding="async" width="250" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Gray854.png/375px-Gray854.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Gray854.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="369" /></a><figcaption>Sekco de la nazo.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Naza_kavo" title="Naza kavo">nazaj kavoj</a> estas du trairejoj inter kiuj troviĝas apartigaĵo nomita <a href="/wiki/Septo" title="Septo">septo</a>. Ĉiu el ili prezentas du truojn: eksteran aŭ antaŭan (<a href="/wiki/Nazotruo" class="mw-redirect" title="Nazotruo">nazotruo</a>) kaj internan aŭ malantaŭan (<a href="/wiki/Koano" title="Koano">koano</a>). Ĉe la ekstera <a href="/wiki/Parieto" class="mw-disambig" title="Parieto">parieto</a> de ĉiu <a href="/wiki/Nazkavo" class="mw-redirect" title="Nazkavo">nazkavo</a> troviĝas tri volviĝintaj <a href="/w/index.php?title=Ostlameno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ostlameno (paĝo ne ekzistas)">ostlamenoj</a> (<a href="/wiki/Konko" title="Konko">konkoj</a>): supra, meza kaj suba. Kaj ĉiu konko estigas kanalforman spacon (<a href="/w/index.php?title=Meato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meato (paĝo ne ekzistas)">meato</a>), kie aperas la <a href="/wiki/Dukto" class="mw-disambig" title="Dukto">duktoj</a> de la frunta kaj maksila <a href="/wiki/Sinuso" class="mw-disambig" title="Sinuso">sinusoj</a>, la <a href="/wiki/Larmodukto" class="mw-redirect" title="Larmodukto">larmodukto</a> ktp. <a href="/wiki/Mukozo" title="Mukozo">Mukozo</a>, tre dika sur la konkoj, tegas la tutan internon de la nazkavoj kaj kontinuas ĝis tiu simila, kiu tegas la diversajn sinusojn, la <a href="/wiki/Faringo" title="Faringo">faringon</a> ktp. </p><p>Ĉe la <a href="/wiki/Volbo" title="Volbo">volbo</a> de la nazkavoj, malproksime de la naztruoj, troviĝas la <a href="/wiki/Olfakta_regiono" class="mw-redirect" title="Olfakta regiono">olfakta regiono</a>, kies <a href="/wiki/Flar%C4%89elo" class="mw-redirect" title="Flarĉelo">flarĉeloj</a> kuŝantaj ĉe la finaj disbranĉiĝoj de la olfaktaj <a href="/wiki/Nervo" title="Nervo">nervoj</a> ricevas la impresojn pri <a href="/wiki/Odoro" title="Odoro">odoroj</a>. Kaj ĉirkaŭ la nazo kuŝas diversaj enostaj faciaj kavaĵoj (fruntaj, maksilaj, etmoidaj kaj sfenoida <a href="/wiki/Sinuso_(biologio)" title="Sinuso (biologio)">sinusoj</a>), kiuj kompletigas tiun kvazaŭan <a href="/wiki/Aparato" title="Aparato">aparaton</a>. </p><p>Normale la enspirata <a href="/wiki/Aero" title="Aero">aero</a> trairas la nazkavojn, kiuj varmigas, malsekigas kaj purigas ĝin tiel, ke ĝi povas senriske atingi la <a href="/wiki/Pulmo" title="Pulmo">pulmojn</a>. Speciale la <a href="/w/index.php?title=Vibriso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vibriso (paĝo ne ekzistas)">vibrisoj</a> (haroj en la naztruoj) kaj la <a href="/wiki/Muko" title="Muko">muko</a>, kiu lubrikas ĝian internon, havas la taskon haltigi la polverojn, <a href="/wiki/Mikrobo" class="mw-redirect" title="Mikrobo">mikrobojn</a> ks., kiuj malpurigas la aeron. Krome la muko estas iom mikrobodetrua. </p><p>Krom spira organo, nazo ankaŭ estas la organo de la <a href="/wiki/Flarsenso" class="mw-redirect" title="Flarsenso">flarsenso</a>, kiu intime ligiĝas kun la <a href="/wiki/Gustumado" class="mw-redirect" title="Gustumado">gustumado</a> kaj ĝi servas ankaŭ kiel <a href="/wiki/Resonkorpo" title="Resonkorpo">resonkorpo</a> por la <a href="/wiki/Vo%C4%89o" class="mw-disambig" title="Voĉo">voĉo</a>. </p><p><a href="/wiki/Filtrumo" title="Filtrumo">Filtrumo</a> aŭ <i>philtrum</i> (en latina <i>philtrum</i>, en greka φίλτρον <i>filtron</i>) estas vertikala sulko inter nazo kaj supra lipo (PIV). Ĝi estas limigita de du malaltaj krestetoj en la haŭto kiu ĉirkaŭas ĝin. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Organoj">Organoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Organoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Organoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La para <a href="/wiki/Naza_kavo" title="Naza kavo">naza kavo</a> (<a href="/wiki/Latine" class="mw-redirect" title="Latine">latine</a> <i>cavitas nasi</i>) estas parto de la <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spira sistemo</a> kaj enhavas la <a href="/wiki/Flaro" title="Flaro">flaran organon</a>. La <a href="/wiki/Septo_(apartigilo)" class="mw-disambig" title="Septo (apartigilo)">naza septumo aŭ simple septo</a> (<i>septum nasi</i>) apartigas la maldekstran kaj dekstran nazajn kavojn, ĉiu kun naza antaŭkorto (<i>vestibulum nasi</i>) situanta ene de la ekstera nazo kaj, pli profunde, la reala naza kavo ("Cavum nasi proprium") povas esti distingita. La <i>cavum nasi</i>, tegita per <a href="/wiki/Mukozo" title="Mukozo">mukozo</a> kun ciliata <a href="/wiki/Epitelio" title="Epitelio">epitelio</a>, estas metita inter la planko kaj tegmento de la naza kavo per ostosubtenaj <b>nazaj konkoj</b> (<i>conchae nasales</i>) subdividitaj per la <i>nazaj pasejoj (meatus nasi</i>) subdividita. La meza muro formas la vandon; en la flanka muro estas enirejoj al <a href="/wiki/Sinuso_(biologio)" title="Sinuso (biologio)">sinusoj</a>. La nazaj kavoj malfermiĝas al la malantaŭo per la ĥoanoj al la naza parto de la <a href="/wiki/Faringo" title="Faringo">faringo</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Malsanoj">Malsanoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Malsanoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Malsanoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Sinusito" title="Sinusito">Sinusito</a>, konata ankaŭ kiel sinusinfekto aŭ nazosinusito, estas malsano konsistanta en inflamo de sinusoj rezulte en simptomoj. Oftaj signoj kaj simptomoj estas dikigo de naza mukozo, ŝtopita nazo, kaj doloro ĉe la vizaĝo. Aliaj signoj kaj simptomoj povas esti <a href="/wiki/Febro" title="Febro">febro</a>, kapdoloro, malgrandigo de flarsento, gorĝodoloro, kaj <a href="/wiki/Tuso" title="Tuso">tuso</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rinoplastio">Rinoplastio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Rinoplastio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Rinoplastio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8860200">.mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.5em;font-style:italic}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}html.skin-theme-clientpref-light .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#F9F9F9;color:black;border:1px solid #AAAAAA}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cxefartikolo{background-color:#202122;color:white;border:1px solid #333333}}</style> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Rinoplastio" title="Rinoplastio">Rinoplastio</a>.</div> <p><a href="/wiki/Rinoplastio" title="Rinoplastio">Rinoplastio</a> aŭ <i>nazoplastio</i> estas <a href="/wiki/Plastia_kirurgio" title="Plastia kirurgio">plastia kirurgia</a> proceduro por ŝanĝi kaj rekonstrui la nazon. Du tipoj de plastika kirurgio estas uzataj - rekonstrua kirurgio, kiu restarigas la formon kaj funkciojn de la nazo, kaj kosmetika kirurgio, kiu ŝanĝas la aspekton de la nazo. Rekonstrua kirurgio provas solvi nazvundojn kaŭzitajn de diversaj traŭmatoj inkluzive de malakra, kaj penetra traŭmato kaj traŭmato kaŭzita de eksplodvundo. Rekonstrua kirurgio ankaŭ povas trakti naskiĝajn difektojn, spirproblemojn kaj malsukcesajn primarajn rinoplastiojn. Rinoplastio povas forigi tuberojn, mallarĝan naztruan larĝon, ŝanĝi la angulon inter la nazo kaj la buŝo aŭ trakti vundojn, naskiĝdifektojn aŭ aliajn problemojn, kiuj influas spiradon. Kirurgio nur je la septo nomiĝas <a href="/w/index.php?title=Septoplastio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Septoplastio (paĝo ne ekzistas)">septoplastio</a>. </p><p>En fermita rinoplastio kaj malfermita rinoplastiaj kirurgioj - plastia kirurgo, <a href="/wiki/Otorinolaringologio" title="Otorinolaringologio">otolaringologo</a> (specialisto je orelo, nazo kaj gorĝo) aŭ <a href="/wiki/Makzelviza%C4%9Da_%C4%A5irurgio" title="Makzelvizaĝa ĥirurgio">buŝa kaj makzelovizaĝa kirurgo</a> (specialisto je makzelo, vizaĝo kaj kolo) kreas funkcian, estetikan kaj vizaĝe proporcian nazon, disigante la nazhaŭton kaj la molajn histojn de la naza kadro, ŝanĝante ilin al laŭbezona formo kaj funkcio, suturante la incizojn, uzante histan (haŭtan) gluon kaj aplikante aŭ pakaĵon aŭ <a href="/wiki/Stento" title="Stento">stenton</a> aŭ ambaŭ, por fiksado de la ŝanĝita nazo por certigi la taŭgan resaniĝon de la kirurgia incizo. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazo_en_poezio,_literaturo_kaj_proverboj"><span id="Nazo_en_poezio.2C_literaturo_kaj_proverboj"></span>Nazo en poezio, literaturo kaj proverboj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Nazo en poezio, literaturo kaj proverboj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Nazo en poezio, literaturo kaj proverboj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_(Princeton).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg/320px-Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg" decoding="async" width="320" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg/480px-Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg/640px-Bosch_follower_Christ_Before_Pilate_%28Princeton%29.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1553" /></a><figcaption>En partikularaj kuntekstoj oni identigis grandan nazon kun deveno el judoj, kadre de evidenta sento de <a href="/wiki/Kontra%C5%ADjudismo" title="Kontraŭjudismo">kontraŭjudismo</a>. En <i>Kristo antaŭ Pilato</i>, ĉirkaŭ 1520, unu el pentraĵoj atribuitaj al <a href="/wiki/Hieronymus_Bosch" title="Hieronymus Bosch">Hieronymus Bosch</a>, tio estas evidenta en kelkaj roluloj, ekzemple tiu plej maldekstre, kaj ankaŭ en aliaj pentraĵoj de la sama periodo kaj skolo.</figcaption></figure> <p>Laŭ <a href="/wiki/PIV" class="mw-redirect" title="PIV">PIV</a>,<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>nazo</i> kiel <a href="/wiki/Organo" title="Organo">organo</a> de la flarsento en poezio, literaturo kaj <a href="/wiki/Proverbaro_Esperanta" title="Proverbaro Esperanta">proverboj</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ankaŭ </p> <ul><li>konsideriĝas kiel signo de <a href="/wiki/Sagaco" title="Sagaco">sagaco</a>, <a href="/wiki/Klarvideco" title="Klarvideco">klarvideco</a></li></ul> <dl><dd><dl><dd><i>Mi havas bonan nazon</i> <sup><a href="/wiki/Proverbaro_Esperanta" title="Proverbaro Esperanta">Zamenhof</a></sup> (mi suspektis ĝuste)</dd></dl></dd></dl> <ul><li>rigardiĝas kiel esprimilo de <a href="/wiki/Sento" title="Sento">sentoj</a></li></ul> <dl><dd><dl><dd><i>Foriri kun longa nazo</i> <sup>Zamenhof</sup> (pro mistrafo, elreviĝo)</dd> <dd><i>teni la nazon supren</i> <sup>Zamenhof</sup> (esti arogante fiera)</dd> <dd><i>kuntiri la nazon</i> (pro malplaĉo)</dd></dl></dd></dl> <ul><li>rigardiĝas kiel la ĉefa parto de la <a href="/wiki/Viza%C4%9Do" title="Vizaĝo">vizaĝo</a> kaj signo de la persono</li></ul> <dl><dd><dl><dd><i>rigardu la faktojn, kiuj sin trovas antaŭ via nazo</i> <sup>Zamenhof</sup></dd> <dd><i>sur mia nazo ne estas skribite, ĉu mi havas monon</i> <sup>Zamenhof</sup></dd> <dd><i>ne ŝovu la nazon en fremdan vazon</i> <sup>Zamenhof</sup></dd> <dd><i>nazo supren, vento antaŭen</i> <sup>Zamenhof</sup></dd> <dd><i>li vidas nur ĝis la pinto de sia nazo</i> <sup>Zamenhof</sup></dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Menciindaj_kazoj">Menciindaj kazoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Menciindaj kazoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Menciindaj kazoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La poeto de la <a href="/wiki/Hispana_Ora_Jarcento" class="mw-redirect" title="Hispana Ora Jarcento">Hispana Ora Jarcento</a> nome <a href="/wiki/Francisco_de_Quevedo" title="Francisco de Quevedo">Francisco de Quevedo</a> verkis popularan <a href="/wiki/Soneto" title="Soneto">soneton</a> kies unua verso diras: "Érase un hombre a una nariz pegado" (Estis iam viro al nazo gluita); la cetero de la soneto estas kolekto de priskriboj, nome <a href="/wiki/Troigo" title="Troigo">hiperboloj</a> kiuj humure aludas al la enorma nazo de la priskribito, inter kiuj sunhorloĝo, elefanto, piramido. Malantaŭ la amuza priskribo fakte kuŝas la akran montron de <a href="/wiki/Kontra%C5%ADjudismo" title="Kontraŭjudismo">kontraŭjudismo</a> tre forta inter la aristokrataj tavoloj al kiuj Kevedo mem apartenis. La granda nazo estis supozita trajto de deveno el <a href="/wiki/Judoj" title="Judoj">judoj</a>, respektive <a href="/wiki/Novkristanoj" class="mw-redirect" title="Novkristanoj">novkristanoj</a>. La plej verŝajna celito de la keveda soneto estus <a href="/wiki/Luis_de_G%C3%B3ngora" title="Luis de Góngora">Luis de Góngora</a>, pastro, novkristanoj kaj poeto rivala de Kevedo el skolo "Culteranismo".<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La beletristo <a href="/wiki/Edmond_Rostand" title="Edmond Rostand">Edmond Rostand</a> verkis teatraĵon el la persono <a href="/wiki/Cyrano_de_Bergerac" title="Cyrano de Bergerac">Cyrano de Bergerac</a> samnome <i><a href="/wiki/Cyrano_de_Bergerac_(verko)" title="Cyrano de Bergerac (verko)">Cyrano de Bergerac</a></i>. La teatraĵa intrigo, la <a href="/wiki/Amafero" title="Amafero">amafero</a>, la belaj diroj estis inventitaj (aŭ almenaŭ konjektitaj) de la poeto, sed ĉiuj realaj trajtoj de la historia persono retroviĝas, (komence la longa nazo), kaj lia batalo kontraŭ cent homoj eble ne okazis, sed temas almenaŭ pri onidiro, kiu en la efektivo kuris dum lia vivo. Pri la persono kaj el la teatraĵo oni faris diversajn adaptojn al teatro kaj ĉefe al kino. La plej populara trajto kiun la publiko memoras estas la longa nazo de Cyrano kiu fakte estas la kaŭzo de liaj amaferaj malsukcesoj. </p><p><a href="/wiki/Pinokjo_(rolulo)" title="Pinokjo (rolulo)">Pinokjo</a> estas titoliga <a href="/wiki/Rolulo" title="Rolulo">rolulo</a> kaj la protagonisto de la romano de la <a href="/wiki/Itala" class="mw-disambig" title="Itala">itala</a> <a href="/wiki/Carlo_Collodi" title="Carlo Collodi">Carlo Collodi</a> (<a href="/wiki/Plumnomo" class="mw-redirect" title="Plumnomo">plumnomo</a> de Carlo Lorenzini) nome <i><a href="/wiki/La_Aventuroj_de_Pinokjo" class="mw-redirect" title="La Aventuroj de Pinokjo">La Aventuroj de Pinokjo</a></i> (<a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>-<a href="/wiki/1883" title="1883">1883</a>). La nomo "Pinokjo (Pinocchio)" signifas "pinaj okuloj" itale. La plej memorata trajto de la rolulo estas lia ofta tendenco al <a href="/wiki/Mensogo" title="Mensogo">mensogo</a>, kio okazigas la kreskon de lia nazo.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Krome">Krome</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Krome" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Krome"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nazo en tekniko kaj materioscienco ankaŭ povas esti elstara parto de objekto, pli-malpli simila al nazo: Ekzemploj povas esti nazo de <a href="/wiki/Plugilo" title="Plugilo">plugilo</a>, de <a href="/wiki/Kru%C4%89o" title="Kruĉo">kruĉo</a>, nazo de <a href="/wiki/%C5%9Cipo" title="Ŝipo">ŝipo</a> aŭ de <a href="/wiki/Aviadilo" title="Aviadilo">aviadilo</a>. </p> <dl><dd><dl><dd>Vidu ankaŭ: <a href="/wiki/Beko" title="Beko">beko</a>, <a href="/wiki/Fa%C5%ADko" title="Faŭko">faŭko</a>, <a href="/wiki/Pruo" title="Pruo">pruo</a>.</dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomio">Anatomio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Anatomio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Anatomio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Anatomio" title="Anatomio">anatomio</a> de la nazo estas kompleksa, kaj konsistas baze de du kavaĵoj - aŭ nur unu (ĉe la ciklostomuloj) - situaj en la antaŭa parto de la kapo kaj malfermaj al la ekstero trs truoj, kies nombro oscilas inter po du paroj por kavaĵo (ĉe <a href="/wiki/Fi%C5%9Doj" title="Fiŝoj">fiŝoj</a>) kaj po unu truon por kavaĵo (ĉe la aliaj vertebruloj). Ĉe la ciklostomuloj, la nura sako malfermiĝas en la pinto de la <a href="/wiki/Muzelo" title="Muzelo">muzelo</a> aŭ en la supra parto de la kapo. </p><p>En ĉiuj vertebruloj, escepte la ciklostomuloj kaj la nekrosopterigaj fiŝoj, la nazkavaĵoj estas komunikataj tra la supra parto de la buŝo kun la <a href="/wiki/Faringo" title="Faringo">faringo</a> kaj formas la koanoj. Tiu formomaniero ebligas, ke krom plenumi la flarfunkcion, la nazo sirvas kiel spirvojo. En la interno de tiuj kavaĵoj estas la flarĉeloj. En <a href="/wiki/Aves" class="mw-redirect" title="Aves">birdoj</a>, tiu organo (la nazo) estas ĝenerale tre malmulte disvolvigita dum en mamuloj ĝi estas bone disvolvigita (kvankam escepte pri la kazoj de la <a href="/wiki/Marmamulo" class="mw-redirect" title="Marmamulo">marmamuloj</a> kaj la superaj <a href="/wiki/Primato" class="mw-redirect" title="Primato">primatoj</a>) kaj (same kiel en <a href="/wiki/Krokodilo" title="Krokodilo">krokodiloj</a>) ekzistas kondukto nazfaringa kiu portas la aeron super la duaranga palato ĝis la faringo. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg/250px-3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg/375px-3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg/500px-3D_Medical_Animation_Nose_Top_section.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1080" /></a><figcaption>Anatomio de la nazo.</figcaption></figure> <p>La nazo dividiĝas en du apartaĵoj, separataj de la nazmureto, tiu havas du elirejojn nome <a href="/wiki/Naza_kavo" title="Naza kavo">nazkavoj</a>. En la <a href="/wiki/Tetrapoda" class="mw-redirect" title="Tetrapoda">tetrapodoj</a> (surteraj vertebruloj) la nazo havas, en sia malantaŭa parto, nome la koanoj; tiuj komunikas la nazon kun la kavaĵo de la <a href="/wiki/Bu%C5%9Do" title="Buŝo">buŝo</a>. </p><p>En la flankaj muretoj estas la nazostoj, kiuj varmigas kaj purigas la aeron kiu iras al la pulmoj. Sub ĉiu nazosto estas spacoj nomitaj "meatoj", kiuj komunikas la nazon kun la ĉenazaj kavaĵoj, kaj tie ankaŭ enfluas la nazlarma dukto. La osta strukturo de la nazo estas konstituita de <a href="/wiki/Osto" title="Osto">ostoj</a>, molaj kaj malmolaj <a href="/wiki/Kartilago" title="Kartilago">kartilagoj</a>. La malmolaj ostoj formas la superan parton kaj la flankaj ostoj formas la ponton, dum la kartilagoj formas la flankojn de la nazkavaĵoj kaj la nazmureton. La nazmuretoj estas ŝirmitaj per <a href="/wiki/Mukozo" title="Mukozo">mukozoj</a> kiuj havas kiel esenca funkcio la taŭgigon de la spirita aero. Krome, la mukozo kaptas la aeron kaj forigas la polvon kaj la ĝermojn de la aero kiam tiu envenas en la nazon. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fiŝoj"><span id="Fi.C5.9Doj"></span>Fiŝoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Fiŝoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Fiŝoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Paddlefish_underwater.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paddlefish_underwater.jpeg/260px-Paddlefish_underwater.jpeg" decoding="async" width="260" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paddlefish_underwater.jpeg/390px-Paddlefish_underwater.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Paddlefish_underwater.jpeg/520px-Paddlefish_underwater.jpeg 2x" data-file-width="590" data-file-height="469" /></a><figcaption>La rostro de <a href="/wiki/Poliodono" title="Poliodono">poliodono</a> estas etendo nek de makzelo nek de flarsensilo (nazo) kiel ĉe aliaj fiŝoj, sed de la kranio.</figcaption></figure> <p>En la fiŝoj la <i><a href="/wiki/Senmakzeluloj" title="Senmakzeluloj">senmakzelaj</a></i> (makzelmankaj) aperas nazkavaĵo malpara en la meza linio de la kapo. Tiu kavaĵo estas komunikata pere de dukto kun dilataĵo sakforma en kie troviĝas la flarsensila epitelio, kiu, siavice, estas konektata, pere de du <a href="/wiki/Nervo" title="Nervo">nervoj</a>, kun la antaŭa cerbo.<sup id="cite_ref-filo_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Los peces <i><a href="/wiki/Makzelulo" title="Makzelulo">gnatastomoj</a></i> jam prezentas duflankajn kavaĵojn, same kiel la <i>kondroicitioj</i> prezentas, ambaŭflanke de la kapo du flarsentajn kavaĵojn, egalaj al tiuj de la <i>gnatastomoj</i>, kiuj estas ŝirmitaj de sensila epitelio kaj komunikataj kun la flarsako, kaj krome havas alian malantaŭan malfermaĵon kiu ebligas la eliron de la akveca fluo. En la <i>ostoiktioj</i> la nazkavaĵo estas jam kompleta dukto kun unu antaŭa kaj unu malantaŭa malfermaĵojn.<sup id="cite_ref-filo_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La <i><a href="/wiki/Dipnoi" class="mw-redirect" title="Dipnoi">dipnooj</a></i> aŭ <a href="/wiki/Pulmofi%C5%9Doj" title="Pulmofiŝoj">Pulmofiŝoj</a> havas la kapablon spiri oksigenon pere de fuŝeca pulmo; ties nazkavaĵoj havas antaŭan malfermaĵon ĉe la supra lipo kaj flarkanalon kiu iras tra la palato, prezentante malantaŭan truon en la fono de la buŝa kavaĵo formanta prakoanon. En la epokoj de sekego la antaŭa malfermaĵo restas fermita per la mukozo kiu ĉirkaŭas la fiŝon, tiel tiuj kavaĵoj estas plue organo pure flarfunkcia.<sup id="cite_ref-filo_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amfibioj">Amfibioj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Amfibioj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Amfibioj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Xenotosuchus_skull_roof.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Xenotosuchus_skull_roof.svg/220px-Xenotosuchus_skull_roof.svg.png" decoding="async" width="220" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Xenotosuchus_skull_roof.svg/330px-Xenotosuchus_skull_roof.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Xenotosuchus_skull_roof.svg/440px-Xenotosuchus_skull_roof.svg.png 2x" data-file-width="875" data-file-height="775" /></a><figcaption>Krania diagramo de formortinta <i>Xenotosuchus</i>, kun nazostoj grize markitaj ĉe la naztruoj.</figcaption></figure> <p>Ĉe <a href="/wiki/Amfibioj" title="Amfibioj">amfibioj</a> la nazkavaĵo estas komunike kun la faringo kaj tial kun la spira sistemo. Estas koanoj kaj kun tiuj la ventumila funkcio de la naza organo. La flaraparato estas pli profunda, kaj havas eksterajn malfermaĵojn, flarkanalojn kaj fundaĵo kun sensila epitelio kiu estas konektebla kun la telencefalo. Estas mukozaj glandoj por la humidigo de la aero kaj la antaŭa parto de la kavaĵo enfluas al la larmokanalo, kaj ĝi funkcias kiel humidiga komplemento. Ĉar oni akiras la spiran funkcion, la naza anatomio komplikiĝas, ĉar tio kondukas al la apero de strukturoj por taŭgigi la aeron pliigante sian kompleksecon kaj surfacon kaj, kompense, malpliigas la gravon de la flarelementoj.<sup id="cite_ref-filo_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La <i><a href="/wiki/Urodeloj" title="Urodeloj">urodeloj</a></i> (vostohavoj) estas <a href="/wiki/Anuroj" title="Anuroj">batrakoj</a> kun nazaj kavaĵoj kiuj malfermiĝas ambaŭflanke de la muzelo; ilia nazkavaĵo havas mallarĝan flankan plilongaĵon, aŭ aldonan nazkavaĵon, kiu konstituas la komencon de la <a href="/wiki/Vomeronaza_organo" title="Vomeronaza organo">Vomeronaza organo</a> (helporgano de la flarsento). La senvostaj amfibioj havas eksteran reduktitan malfermaĵon, povas havi unu aŭ kelkaj nazkavaĵoj. Tiuj estas komunikataj kun la buŝo kaj tiel plenumas la spiran funkcion. <i>Bufo viridis</i> havas elstaraĵon nomitan "flarelstaraĵo", kuŝanta sur kartilaga bazo, kiu estas konsiderata kiel ĝermo de nazosto, kaj posedas ankaŭ primitivan vomeronazan organon.<sup id="cite_ref-filo_6-4" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reptilioj">Reptilioj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Reptilioj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Reptilioj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8860200" /> <div class="cxefartikolo" style="margin-bottom: 0.5em; border: 1px solid #ccc; padding: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/12px-Loupe.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/18px-Loupe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Loupe.svg/24px-Loupe.svg.png 2x" data-file-width="58" data-file-height="57" /></span></span> Pli detalaj informoj troveblas en artikolo <a href="/wiki/Reptilioj" title="Reptilioj">Reptilioj</a>.</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Comparison_-_Crocodilia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Comparison_-_Crocodilia.jpg/450px-Comparison_-_Crocodilia.jpg" decoding="async" width="450" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Comparison_-_Crocodilia.jpg/675px-Comparison_-_Crocodilia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Comparison_-_Crocodilia.jpg/900px-Comparison_-_Crocodilia.jpg 2x" data-file-width="947" data-file-height="328" /></a><figcaption> De maldekstro dekstren: kapoj de la <a href="/wiki/Gavialo" title="Gavialo">gavialo</a> de <a href="/wiki/Barato" title="Barato">Barato</a> (<i>gaviales gangeticus</i>), de la usona aligatoro (<i>Alligator mississippiensis</i>), kaj de nazpinta krokodilo (<i>Crocodylus acutus</i>).</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Reptilioj" title="Reptilioj">reptilioj</a> estas la unuaj vertebruloj sendependaj de la akva medio, postulante nazon kun flarpovo kaj, ĉefa, spirpovo. Same ili bezonis aparaton kiu plej bone taŭgigu la aeron, kaj tiel aperis la unuaj turbinaj aparatoj. La sensila epitelio estas koncentrata en la nomita <a href="/wiki/Organo_de_Jacobson" class="mw-redirect" title="Organo de Jacobson">organo de Jacobson</a> kiu estas en du kavaĵoj inter la okuloj kaj la nazo, kaj kiu ebligis al ili detekti predojn pere de la varmo kiun ĝi elsendas. </p><p>La <a href="/wiki/Testuduloj" title="Testuduloj">testuduloj</a> havas la plej simplajn kavaĵojn. La <a href="/wiki/Testudo" class="mw-redirect" title="Testudo">testudoj</a> havas tre mallongan enirejon, kiu finas en mallarĝa nazkavaĵo. En la mezo ili havas elstaraĵon kun formo de nazosto kiu dividas la nazkavaĵon en du partoj, el kiuj la supera plenumas la flarfunkcion, ĉar ĝi estas konektata kun la <a href="/wiki/Encefalo" title="Encefalo">encefalo</a>, dum la malsupra plenumas la spirajn funkciojn, ĉar ĝi malfermiĝas en la buŝa kavaĵo. Ili ne havas la organon de Jacobson. </p><p>La <a href="/wiki/Lacertuloj" title="Lacertuloj">Lacertuloj</a> kaj <a href="/wiki/Serpentes" class="mw-redirect" title="Serpentes">Serpentuloj</a> (<a href="/wiki/Kameleono" class="mw-redirect" title="Kameleono">kameleonoj</a>, <a href="/wiki/Lacerto" title="Lacerto">lacertoj</a>, <a href="/wiki/Serpentes" class="mw-redirect" title="Serpentes">serpentoj</a>, ktp.) havas unu pli ampleksan kavaĵon, malferma al la ekstero kaj al la buŝa kavaĵo, kun nazosto en la ekstera mureto en la malsupra flanko en kiu estas la spira epitelio, dum en la supra flanko estas la flara epitelio. En tiuj reptilioj la organo de Jacobson estas tre disvolvigita, ĝi troviĝas en la malsupra flanko de la kavaĵo kaj estas ĉirkaŭita de propra kartilaga kapsulo, kiu estas ŝirmita de spira histo en la ekstero kaj flarhisto en la interno kaj kiu venas al la buŝa kavaĵo per diferencigita dukto. </p><p>La <a href="/wiki/Krokodilo" title="Krokodilo">krokodiloj</a> havas ampleksajn kavaĵojn kaj turbonan sistemon tre disvolvigitan. La antaŭa parto estas spira kaj la malantaŭa estas flara, kaj ili ne havas organon de Jacobson. Dum subakvigo, ili povas fermi la naztruojn, kaj tiel ili povas reteni la spiradon.<sup id="cite_ref-filo_6-5" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Birdoj">Birdoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: Birdoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Birdoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Birdoj" title="Birdoj">birdoj</a> havas nazajn anatomiajn karakterojn kiuj alproksimigas ilin al la morfologio de la superaj mamuloj. Iliaj naztruoj enhavas kelkajn nazostojn, kvankam ilia flarsenso estas ĝenerale mallerta. Dum sia disvolviĝo ili havas dekomencan organon de Jacobson kiu poste atrofiiĝas en la plenkreska birdo.<sup id="cite_ref-filo_6-6" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg/270px-Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg" decoding="async" width="270" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg/405px-Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg/540px-Diomedea_epomophora_portrait_-_SE_Tasmania.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Portreto de <a href="/wiki/Sudre%C4%9Da_albatroso" title="Sudreĝa albatroso">Sudreĝa albatroso</a> (<i>Diomedea epomophora</i>). Notu la grandan, hokoforman bekon kaj la naztubojn.</figcaption></figure> <p>La beko de <a href="/wiki/Albatrosoj" title="Albatrosoj">Albatrosoj</a> estas komponita de kelkaj kornecaj platoj, kaj laŭlonge de la flankoj estas la du "tuboj", nome longaj naztruoj kiuj havigas al la <a href="/wiki/Ordo_(biologio)" title="Ordo (biologio)">ordo</a> ties iaman nomon tubenozoj. Tiuj tuboj permesas al albatrosoj mezuri la precizan <a href="/wiki/Ventorapido" class="mw-redirect" title="Ventorapido">ventorapidon</a> dumfluge, tiuj naztruoj estas same al la pitotaj tuboj en moderna aviado. La albatrosoj bezonas akuratajn ventorapidajn mezurojn por plenumi siajn dinamikajn glitadajn manovrojn. Ĉar la albatroso trovas manĝon dumfluge, flaro estas malmulte utila, ĉar neniu aĵo surmare povas esti flarata de rapidfluganta birdo. La ĉefa manĝotrova sento estas vidkapablo. Kiel ĉe aliaj Procelarioformaj ili uzas tiun kapablon por <a href="/wiki/Flaro" title="Flaro">flaro</a> dum manĝo por trovi eventualajn manĝofontojn.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Albatrosoj, kun ĉiuj <a href="/wiki/Procelarioformaj" class="mw-redirect" title="Procelarioformaj">Procelarioformaj</a> bezonas forigi siajn salenhavon ĉar ili trinkas maran akvon. Ĉiuj birdoj havas grandan nazglandon ĉe la bazo de la beko, super siaj okuloj. Tiu glando estas neaktiva en specioj kiuj ne bezonas ilin, sed la Procelarioformaj ja postulas ties uzon. Sciencistoj necertas pri ties precizaj procezoj, sed scias ĝenerale ke ĝi forigas salon kiu formas 5% salsolvaĵon kiu eliras el siaj nazoj aŭ eĉ estas forpelita (ĵetita) kaze de kelkaj birdoj.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mamuloj">Mamuloj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: Mamuloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Mamuloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Dog_nose.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Dog_nose.jpg/250px-Dog_nose.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Dog_nose.jpg/330px-Dog_nose.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Dog_nose.jpg/500px-Dog_nose.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption> La nazo de la <a href="/wiki/Hundo" title="Hundo">hundo</a> estas tre sensiva; kiel en multaj aliaj mamuloj, la <a href="/wiki/Flarsenso" class="mw-redirect" title="Flarsenso">flarsenso</a> estas tre disvolvigita.</figcaption></figure> <p>En mamuloj ege gravas la spira funkcio kaj tial en kelkaj specioj, kiel ĉe <a href="/wiki/Homo" title="Homo">homoj</a>, la organo de Jacobson estas en fuŝeta stato. La tranaza spira funkcio estas disvolvigita proporcie al la korpa surfaco. </p><p>La flarsenso disvolviĝas dum oni supreniras en la filogenetika skalo, ĝis atingi maksimuman disvolvigon en kelkaj mamuloj, proporcie al la kvanto de mukoza surfaco kun specifa epitelio. Tamen, dum oni supreniras en la skalo de la mamuloj, la flarfunkcio degeneras koste de la spira funkcio, ĉefe ĉe la superaj <a href="/wiki/Primato" class="mw-redirect" title="Primato">primatoj</a> kaj inter ili la homo. Ĉar hegemonias la spira funkcio, la nazkavaĵoj jam ne finiĝas en la buŝa kavaĵo sed en la faringo, kaj tiel formiĝas kompleta palato.<sup id="cite_ref-filo_6-7" class="reference"><a href="#cite_note-filo-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La sensoj de <a href="/wiki/Flaro" title="Flaro">flaro</a> de <a href="/wiki/Hundo" title="Hundo">hundo</a> estas superaj al tiuj de homoj en multaj aspektoj. Kelkaj el iliaj sensokapabloj estis uzitaj de homoj, kiel por ekzemplo la flarkapablo ĉe ĉashundoj tradicie, kaj nuntempe ĉe hundoj serĉantoj de eksplodaĵoj aŭ de drogoj. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Funkciado">Funkciado</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: Funkciado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Funkciado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Camel_portrait.jpg" class="mw-file-description"><img alt="A portrait of a camel with a visibly thick mane" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Camel_portrait.jpg/220px-Camel_portrait.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Camel_portrait.jpg/330px-Camel_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Camel_portrait.jpg/440px-Camel_portrait.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Kamela nazo plenumas ankaŭ apartan fukcion.</figcaption></figure> <p>La nazo plenumas duoblan funkcion: ĝi estas la unuaranga organo uzata en la <a href="/wiki/Flaro" title="Flaro">flarado</a> fare de la diversaj vertebruloj, same kiel ĉe ties plimulto ĝi formas parton de la <a href="/wiki/Spira_sistemo" title="Spira sistemo">spira sistemo</a>. En ambaŭ okazoj ĝis ĉefa funkcio estas rikolti kaj kanaligi la <a href="/wiki/Aero" title="Aero">aeron</a> aŭ eĉ <a href="/wiki/Akvo" title="Akvo">akvon</a>. La nazo ankaŭ helpas en la funkci ricevi sentojn de <a href="/wiki/Gusto" title="Gusto">gusto</a>. </p><p>Kiel flarorgano, dum la animalo flaras ĉu aeron ĉu akvon, la rezulto trairas la strukturojn de la nazo kaj alvenas al la flara <a href="/wiki/Epitelio" title="Epitelio">epitelio</a>. En la surfaco de la flara epitelio, situa jam en la <a href="/wiki/Naza_kavo" title="Naza kavo">naza kavo</a>, la "odoriloj" (odormolekuloj) kontaktas kun la riceviloj, formitaj per dupolusaj nervoĉeloj, kiuj transigas la karkcterojn de la odorilo ĝis la cerbo pere de <a href="/wiki/Elektro" title="Elektro">elektraj</a> impulsoj. </p><p>Ĉe la surteraj vertebruloj, la nazo, kaj la asociaj strukturoj, plenumas ofte ankaŭ funkciojn de klimatizado de la <a href="/wiki/Aero" title="Aero">aero</a> kiu eniras en la organismo, varmiĝante aŭ malsekigante ĝin, kvankam estas ankaŭ kazoj kiel tiu de <a href="/wiki/Camelus" class="mw-redirect" title="Camelus">kamelok</a> en kiuj la nazo plenumas ankaŭ funkcion reteni la humideco antaŭ la elspirado. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evolucio">Evolucio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: Evolucio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Evolucio"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Primate_skull_series_with_legend_cropped.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Primate_skull_series_with_legend_cropped.png/250px-Primate_skull_series_with_legend_cropped.png" decoding="async" width="250" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Primate_skull_series_with_legend_cropped.png/375px-Primate_skull_series_with_legend_cropped.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Primate_skull_series_with_legend_cropped.png/500px-Primate_skull_series_with_legend_cropped.png 2x" data-file-width="1748" data-file-height="1431" /></a><figcaption>La homariĝo karakteriziĝas per la reduktado de la <a href="/w/index.php?title=Prognatismo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prognatismo (paĝo ne ekzistas)">prognatismo</a> kaj la apero de elstara nazo (elemento de la kranio nekonservita ĉar ĝi estis formita per <a href="/wiki/Kartilago" title="Kartilago">kartilagoj</a>).</figcaption></figure> <p>En novembro 2004, la revuo <i>Nature</i> publikigis la rezultojn de la studo realigita pri <a href="/wiki/Fosilio" title="Fosilio">fosilio</a> <i>Kenichthys Campbell</i> ĉirkaŭ 395 milionojn da jaroj antikva. Tiu prafiŝo estis trovita en la <a href="/wiki/%C4%88inio" title="Ĉinio">ĉina</a> provinco <a href="/wiki/Junano" title="Junano">Junano</a> kaj montras "nazon" survoje al tiu kiun montras la nuntempajn vertebrulojn. La fosilio havas naztruojn situaj en la mezo de siaj supraj dentoj, aspekte al duonigita palato. Tiu meza stadio pruvas, ke la internaj nazduktoj evoluis el tiuj naztruoj, kiuj, laŭlonde de la tempopaso, etendiĝis ĝis la gorĝo, tra la buŝo.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>La nazo estas trajto kiu evoluis el pratrajto: nome <i>rinarium</i>. La plimulto de mamuloj (eĉ la <a href="/wiki/Primato" class="mw-redirect" title="Primato">primatoj</a> <i><a href="/wiki/Strepsirrhini" class="mw-redirect" title="Strepsirrhini">Strepsirrhini</a></i>) havas malsekan nazon, dum la primatoj haplorhinoj (inter kiuj <a href="/wiki/Simio" title="Simio">simioj</a>, <a href="/wiki/Gorilo" title="Gorilo">goriloj</a> kaj homoj) estis perdintaj tiun <i>rinarium</i> en la nazo. Tiu naza apendico, kiu aperis antaŭ ĉirkaŭ 55 milionoj da jaroj, estas sinapomorfio kiu rezultas en la migrado de la ekstera mukozo de la <i>rinarium</i> al la interno de la nazkavoj.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Eulemur_mongoz_(male_-_face).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg/250px-Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg/330px-Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg/500px-Eulemur_mongoz_%28male_-_face%29.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Strepsirino" title="Strepsirino">Strepsirinoj</a> aŭ malseknazuloj (<i>Strepsirrhini</i>) estas unu el du subordoj de la primatoj - la alia estas la seknazuloj (<i>Haplorrhini</i>). Kiel sugestas ilia nomo, unu trajto komuna al ĉiuj bestoj de ĉi tiu kategorio estas iliaj malsekaj nazoj.</figcaption></figure> <p>Unu hipotezo asertas, ke la homa nazo evoluis kadre de la reduktado de la vizaĝa amaso kiu tendencas moviĝi al la malsupro de la cerba areo kaj de la vertikaliĝo de la <a href="/wiki/Frunto" title="Frunto">frunto</a> pro la krania ekspansio kaj la reduktado de la vizaĝa prognatismo. La dupiedeco kaj la cerba ekspansio tial kondukas al la kompleta reorganizado de la krania arkitekturo, kaj tial la naza apendico estus skeleta adaptaĵo al la homa dupiedeco.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Alia hipotezo, kiu povus esti komplementa, asertas, ke la disvolvigo de la nazo en la homeda stirpo de la genro <i><a href="/wiki/Homo" title="Homo">Homo</a></i> estus konsekvenco de la neceso pluteni sufiĉan malsekecon de la aero enspirita por eviti, ke la pulmonoj sekiĝu en medioj de sekaj kaj duonaridaj regionoj (arbaraj savanoj, pli aridaj arbaroj). Male, la turbulo helpas la nazon kolekti humidecon dum la elspirado, kio sugestas kapabligon por piediri longajn distancojn suferante varmon (speciale kiam oni celas laciĝon kaj eĉ elĉerpiĝon) evitante dehidratiĝon.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>El evolucia vidpunkto, nazo karakteriziĝas pro la jeno: </p> <ul><li>ebla ĉeesto de haroj inter la nazkavoj;</li> <li>perdoj de vibrisoj ĉirkaŭ la nazo;</li> <li>kompleta kuniĝo de la supra lipo kun la fendo inter la nazkavoj.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Diferencoj_inter_mamuloj">Diferencoj inter mamuloj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: Diferencoj inter mamuloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Diferencoj inter mamuloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Elefante_africano_de_sabana_(Loxodonta_africana),_parque_nacional_Kruger,_Sud%C3%A1frica,_2018-07-25,_DD_15.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg/220px-Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg/330px-Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg/440px-Elefante_africano_de_sabana_%28Loxodonta_africana%29%2C_parque_nacional_Kruger%2C_Sud%C3%A1frica%2C_2018-07-25%2C_DD_15.jpg 2x" data-file-width="5792" data-file-height="8688" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Rostro" title="Rostro">Rostro</a> de elefanto.</figcaption></figure> <p>Ĉe <a href="/wiki/Cetacoj" title="Cetacoj">cetacoj</a>, la nazo reduktiĝis al la naztruoj kaj moviĝis al la supra parto de la <a href="/wiki/Kapo" title="Kapo">kapo</a>, laŭ kio ili akiris korpoformon pri hidrodinamikaj kaj la eblon spiradi en medio en kiu ili estas ĉiam en akvo. Male, la nazo de la <a href="/w/index.php?title=Elephantidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elephantidae (paĝo ne ekzistas)">elefantoj</a>, nomita <a href="/wiki/Rostro" title="Rostro">rostro</a>, disvolviĝis iĝante pli longa kaj muskolhava, ĝis la punkto iĝi plurfunkcianta manipulanta organo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Percepto_de_la_direkto">Percepto de la direkto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=17" title="Redakti sekcion: Percepto de la direkto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=17" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Percepto de la direkto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La malseka nazo de <a href="/wiki/Hundo" title="Hundo">hundoj</a> utilas al ili por percepti la direkton. La sensemaj riceviloj de malvarmo de la haŭto pinte de la <a href="/wiki/Muzelo" title="Muzelo">muzelo</a> detektas la punkto en kiu la nazo plie malvarmiĝas, kio indikas al la hundo la direkton de kie devenas la odoro kiu ĵus perceptis.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ankaŭ multaj aliaj vertebruloj kapablas uzi tiun funkcion, ege utilan en medio kie percepto de odoro necesas por lokalizi maĝaĵojn, predojn, predantojn, parigeblajn partnerojn ktp. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Magneta_orientiĝo"><span id="Magneta_orienti.C4.9Do"></span>Magneta orientiĝo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=18" title="Redakti sekcion: Magneta orientiĝo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=18" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Magneta orientiĝo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ŝajne kaj homoj kaj simioj havas malgrandan kvanton de <a href="/wiki/Magnetito" title="Magnetito">magnetito</a> en la nazo, precize en la osto <a href="/wiki/Etmoido" title="Etmoido">etmoido</a>, inter la okuloj, kiu eble funkcius kiel mekanismo de magneta orientiĝo rilate al la <a href="/wiki/Magneta_kampo" title="Magneta kampo">magneta kampo</a> de la Tero, tamen tiu hipotezo pri eblo orientiĝi magnete ĉe homoj, kiel vere je okazas ĉe birdoj kaj akvobestoj, estas submetita al plua studado kaj dume polemiko. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazo_ĉe_homoj"><span id="Nazo_.C4.89e_homoj"></span>Nazo ĉe homoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=19" title="Redakti sekcion: Nazo ĉe homoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=19" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Nazo ĉe homoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Nariz_de_lado.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Nariz_de_lado.png/230px-Nariz_de_lado.png" decoding="async" width="230" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Nariz_de_lado.png 1.5x" data-file-width="244" data-file-height="263" /></a><figcaption>Nazo vidite flanke.</figcaption></figure> <p>Ĉe homoj, la nazo estas en la meza parto de la vizaĝo, inter la <a href="/wiki/Bu%C5%9Do" title="Buŝo">buŝo</a> kaj la <a href="/wiki/Frunto" title="Frunto">frunto</a>. Ĝi havas la formon de triangula piramido de supra vertico kaj malsupra bazo, kun du truoj. Ĝi estas formata per osto, kartilago, muskoloj kaj haŭto, kaj estas interne ŝirmita per parto de la pituitaria membrano aŭ mukozo. </p><p>La formo kaj dimensioj de la nazo ege gravis por la homaj socioj: la <a href="/wiki/Antropologio" title="Antropologio">antropologio</a> pristudas tion priskribe kaj pere de diversaj mezuroj kaj laŭ tiuj oni klasifikas la homojn en diferencaj tipoj; tiukadre por ekzemplo, oni establis la nomitan nazproporcion (rezulto de la komparo inter ĝia maksimuma larĝo kun ĝia alteco, tio estas, laŭ ĝia formo). Laŭ la menciita nazproporcio oni klasigas individuojn en jenaj tri klasoj: <i>leptorinoj</i>, kiuj havas nazproporcion de 69,9 maksimume, kun nazo mallarĝa kaj alta, <i>mezorinoj</i>, kiuj havas nazproporcion game inter 70 kaj 84,9 kun meza nazo kaj <i>platirinoj</i>, kiuj havas nazproporcion de 85 aŭ plie kun nazo larĝa kaj malalta. </p><p>Same, pro sia rimarkinda situo, la nazo montriĝas kiel unu de la plej karakteraj trajtoj de ĉiu individuo, kiu eĉ estas valorata ofte kiel grava trajto se temas pri difino de la beleco de individuo. Tial la naza elstaraĵo estas temo de multaj proverboj, legendoj kaj kantoj en <a href="/wiki/Folkloro" title="Folkloro">folkloro</a>, same kiel estas ankaŭ multaj diraĵoj pri historiaj (aŭ fikciaj) gravuloj kiuj famas, ne nur pri siaj faroj, sed ankaŭ pro la aspekto de sia nazo aŭ pro faktoj rilataj al ĝi. La disvolvigo dun la 20-a jarcento de la <a href="/wiki/Plastia_kirurgio" title="Plastia kirurgio">plastia kirurgio</a> celis aparte la modifojn aŭ kuracojn de diversaj nedezirindaĵojn rilate al la nazo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ekstera_nazo">Ekstera nazo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=20" title="Redakti sekcion: Ekstera nazo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=20" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ekstera nazo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Hump_nose2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Hump_nose2.jpg/230px-Hump_nose2.jpg" decoding="async" width="230" height="261" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Hump_nose2.jpg/345px-Hump_nose2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Hump_nose2.jpg 2x" data-file-width="396" data-file-height="449" /></a><figcaption>Nazo de virino kun karaktera osta ĝibo.</figcaption></figure> <p>La nazo estas elstaraĵo de la vizaĝa ostaro kaj de la <a href="/wiki/Viza%C4%9Do" title="Vizaĝo">vizaĝo</a> de homoj en formo proksimume piramida. La formo de la nazo tamen, varias de individuo al individuo. La ekstera nazo konstituas la eksteran strukturon, pluas supren dum la frunton tuŝas la radiko de la nazo; antaŭe kaj supre la du flankoj kuniĝas formante la malantaŭan parton de la nazo, kiu descendas malsupren laŭ elstaraĵo pli malpli pinteca, nome la nazverto. La nazbazo, kiu estas la malsupra surfaco, limigas en la malsupra parto tra du flankaj etendoj, la aloj de la nazo, du elipsoidaj malfermaĵoj (po unu ĉe alo) direktitaj malsupren, nomitaj nazkavoj, pli larĝaj flanke kaj supren avance laŭgrade pli mallarĝe, kaj meze malsupren, pro kio ofte ili estas pirformaj. </p><p>Ĝia malantaŭa diametro estas de proksimume 1-2 cm kaj la transversa diametro estas de 0,5-1 cm. La <a href="/wiki/Naza_kavo" title="Naza kavo">nazkavoj</a> konektas la eksteran nazon kun la interna nazo, kaj la nazkavoj, estas ekipitaj per haroj nomitaj vibrisoj kaj havas ankaŭ ŝvitajn kaj sebumajn glandojn. La naza <a href="/wiki/Ha%C5%ADto" title="Haŭto">haŭto</a> estas maldika, aparte en la ponto de la nazo, dikiĝas dum oni supreniras al la radiko de la nazo kaj riĉiĝas per dikiĝo havante sebumajn <a href="/wiki/Glando" title="Glando">glandojn</a> en la nazverto (ĉefe ĉe la viroj) kaj en la ĉirkaŭa areo de la haŭto ili povas kontribui, se ili estas nombraj, al ĝia formo. Per simpla rigardo, tiu zono kutime aspektas punktethava. La haŭto de la nazo estas iom apudigita al la naza aponeŭrozo subkuŝa aŭ al la nazmuskoloj. Sur tio, flanka kaj supere al la aloj de la nazo, eblas distingi la alan sulkon kiu pluas infere kaj meze en la nazlipa sulko. La linioj de tensio de la naza haŭto estas transversaj en la radiko kaj en la ponto de la nazo, flagecaj en la nazpinto kaj malsupre flanke oblikvaj en la flankaj muroj. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Interna_nazo">Interna nazo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=21" title="Redakti sekcion: Interna nazo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=21" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Interna nazo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La naza kavo estas spaco de neregula formo inter la bazo de la kranio supre kaj la volbo de la buŝa kavo malsupre. Ili estas vertikale pli altaj en sia meza parto, dum transversale ili estas pli larĝaj en la malsupra parto. Ĉiu konsistas de meza muro, flanka muro, etaĝo kaj volbo. La du nazkavoj estas dividitaj sagoforme per osta kaj kartilaga mureto nomita ""naza septo" ŝirmita interne per la naza mukozo. Tamen, en la malantaŭa parto, ĉiu nazkavo pluas al la nazfaringo tra malfermaĵo nomita <i>koano</i>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> En la nazkavo, precize en ĝia flanka muro, malfermiĝas nombraj duktoj el aeraj kavaĵoj situaj en la ostoj pli volumenaj de la kranio (frunta, makzela ostoj, <a href="/wiki/Sfenoido" title="Sfenoido">sfenoido</a>, <a href="/wiki/Etmoido" title="Etmoido">etmoido</a>) nomitaj "paranazaj sinoj". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mukozo">Mukozo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=22" title="Redakti sekcion: Mukozo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=22" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Mukozo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ĉiu nazkavo dividiĝas en kvar areoj: nome la vestiblo, la atrio, la flarzono kaj la spirareo. </p> <ul><li>La <b>vestiblo</b> estas la dekomenca parto pligrandigita de la antaŭa malfermaĵo de ĉiu nazkavo. Flanke ĝi estas limigita per la alaj kartilagoj, per la flankaj nazaj kartilagoj kaj meze per la malsupra muro de la septo, malantaŭe per kurba elstaraĵo nomita <i>limen nasi</i> kiu originiĝas en la supermeta koincido de la granda ala kartilago kun la flanka naza kartilago. La vestiblo estas riĉa en ŝvitaj kaj sebumaj glandoj, kaj ĉe plenkreskulaj viroj ili havas harojn nomitajn <i>vibrisoj</i>.</li> <li>La <b>atrio</b> montriĝas kiel ioma depresio en la flanka muro, situa antaŭ la nazkavoj. Ĝi estas limigita en la supra parto per faldo de la mukozo: nome <i>agger nasi</i>.</li> <li>La <b>flarzono</b> de la nazo havas tre densan mukozon kiu estas malkela pro la ĉeesto de bruna pigmento. La riceviloj de odoro sendas stimulojn al la cerbo tra la flarnervo, kiu branĉiĝas en la nazkavoj al nombraj fibretoj.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mortotriangulo">Mortotriangulo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=23" title="Redakti sekcion: Mortotriangulo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=23" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Mortotriangulo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ĉe homoj, pro la speciala naturo de la sangofluo al la nazo kaj al ties ĉirkaŭa areo, ekzistas duktoj kiuj iras rekte al la cerbo, pro kio estas gravaj riskoj ke infekto povas etendiĝi al la cerbo, okazigante klinikan kadron ekstreme gravan. Pro tio, la areo inter la randoj de la buŝo kaj la nazponto, inkludante la nazon kaj la makzelon, estas konata kiel la "triangulo de la morto". </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=24" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=24" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Nazosto" title="Nazosto">Nazosto</a></li> <li><a href="/wiki/Vomeronaza_organo" title="Vomeronaza organo">Vomeronaza organo</a></li> <li><a href="/wiki/Naztuko" title="Naztuko">Naztuko</a></li> <li><a href="/wiki/Nazalo" class="mw-disambig" title="Nazalo">Nazalo</a></li> <li><a href="/wiki/Rostro" title="Rostro">Rostro</a></li> <li><a href="/wiki/NAZ" class="mw-disambig" title="NAZ">NAZ</a></li> <li>Por la indiĝena popolo de <a href="/wiki/Panamo" title="Panamo">Panamo</a>, vidu <a href="/wiki/Nazoj_(popolo)" title="Nazoj (popolo)">nazoj (popolo)</a>.</li> <li><a href="/wiki/Nazo-Teribo" title="Nazo-Teribo">Nazo-Teribo</a> estas indiĝena regiono en Panamo.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bildaro">Bildaro</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=25" title="Redakti sekcion: Bildaro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=25" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Bildaro"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 98.666666666667px"> <div class="thumb" style="width: 96.666666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Human-nose.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Human-nose.jpg/145px-Human-nose.jpg" decoding="async" width="97" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Human-nose.jpg/217px-Human-nose.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/36/Human-nose.jpg 2x" data-file-width="224" data-file-height="278" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 112.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 110.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Neus1.jpg" class="mw-file-description" title="Homa nazo en profilo"><img alt="Homa nazo en profilo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Neus1.jpg/166px-Neus1.jpg" decoding="async" width="111" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Neus1.jpg/249px-Neus1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Neus1.jpg/332px-Neus1.jpg 2x" data-file-width="876" data-file-height="950" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Homa nazo en profilo</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Lightmatter_elephanttrunk.jpg" class="mw-file-description" title="elefanta nazo"><img alt="elefanta nazo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Lightmatter_elephanttrunk.jpg/270px-Lightmatter_elephanttrunk.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Lightmatter_elephanttrunk.jpg/405px-Lightmatter_elephanttrunk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Lightmatter_elephanttrunk.jpg/540px-Lightmatter_elephanttrunk.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Rostro" title="Rostro">elefanta nazo</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 152px"> <div class="thumb" style="width: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Concha_nasalis.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Concha_nasalis.gif/225px-Concha_nasalis.gif" decoding="async" width="150" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Concha_nasalis.gif/338px-Concha_nasalis.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Concha_nasalis.gif/450px-Concha_nasalis.gif 2x" data-file-width="500" data-file-height="400" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> </ul> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Nose?uselang=eo">Nazo en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Noses?uselang=eo">Kategorio Nazo en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="quote"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Nazo" class="extiw" title="q:Nazo">Nazo en la <span>Vikicitaro</span></a> (Kolekto de citaĵoj)</li><li class="retavortaro"><a href="https://reta-vortaro.de/revo/art/naz.html" class="extiw" title="revo:naz">Nazo en <span>ReVo</span></a> </li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Nazo&veaction=edit&section=26" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Nazo&action=edit&section=26" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text">artikolo <i>nazo</i> en <a href="/wiki/PIV" class="mw-redirect" title="PIV">PIV</a>, 1970, p. 729</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.robkeetlaer.nl/esperanto/proverbaro/eo/vorto_naz.htm">ekzemplaj esperantaj proverboj pri la temo 'nazo'</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111225060747/http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php">Lernu</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php">la originalo</a> je 2011-12-25. Alirita 2021-06-16 .</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.poesi.as/fq48097.htm">"Érase un hombre a una nariz pegado"</a> En Francisco de Quevedo y Villegas (1580-1645). Alirita la 22an de Junio 2021.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text">Reardon, Sara (7a de Junio 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://slate.com/gdpr?redirect_uri=%2Farticles%2Farts%2Fbooks%2F2011%2F10%2Fcarlo_collodi_s_pinocchio_why_is_the_original_pinocchio_subjecte.html%3Fvia%3Dgdpr-consent&redirect_host=http%3A%2F%2Fwww.slate.com">"Carlo Collodi's Pinocchio: Why is the original Pinocchio subjected to such sadistic treatment?".</a> Slate. Alirita la 17an de Junio 2013.</span> </li> <li id="cite_note-filo-6">↑ <a href="#cite_ref-filo_6-0"><sup>6,0</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-1"><sup>6,1</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-2"><sup>6,2</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-3"><sup>6,3</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-4"><sup>6,4</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-5"><sup>6,5</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-6"><sup>6,6</sup></a> <a href="#cite_ref-filo_6-7"><sup>6,7</sup></a> <span class="reference-text">Dr. Jesús García Ruiz, Filogenia en ORL: olfativo y fossas nasales <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.otorrinoweb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=69&Itemid=55">otorrinoweb.com</a></span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (1989) “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://sora.unm.edu/sites/default/files/journals/condor/v091n03/p0732-p0735.pdf">Olfaction in Subantarctic seabirds: Its phylogenetic and ecological significance</a>”, <i>The Condor</i> (PDF) <b>91</b> (3), <span style="white-space:nowrap;">p. 732–135</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.2307/1368131" class="extiw" title="doi:10.2307/1368131">10.2307/1368131</a>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Ehrlich-1988">Ehrlich, Paul R..  (1988) <i>The Birders Handbook</i>. New York, NY: Simon & Schuster, <span style="white-space:nowrap;">p. 29–31</span>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0671659898" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-671-65989-8</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130719184926/http://nature/">.com/nature/journal/v432/n7013/full/nature02843.html Nature 432, pp. 94-97 (4a de Novembro 2004)</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text">Andor Thoma, <i>Éléments de paléoanthropologie</i>, Institut supérieur d'archéologie et d'histoire de l'art, 1985, p. 128.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text">Mladina R, Skitarelić N, Vuković K, «Why do humans have such a prominent nose? The final result of phylogenesis: a significant reduction of the splanchocranium on account of the neurocranium», <i>Med Hypotheses</i>, vol. 73, no 3, 2009, p. 280–283</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> <span class="reference-text">Ruff CB, Trinkaus E, Walker A, Larsen CS., « Postcranial robusticity in Homo. I. Temporal trends and mechanical interpretation », Am. ]. Phys. Anthrop., vol. 91, no 1, majo 1993, pp. 21-53</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <span class="reference-text">Dijkgraaf S.; <i>Vergelijkende dierfysiologie</i>; Bohn, Scheltema en Holkema, 1978, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9031303224" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 90-313-0322-4</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/PIV" class="mw-redirect" title="PIV">PIV</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vortaro.net/#koano_kd">NPIV</a> Alirita la 31an de oktobro 2024.</span> </li> </ol></div> <div style="position:absolute; z-index:100; right:20px; top:-40px; background-color:transparent" class="metadata" id="featured-star"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Listo_de_havendaj_artikoloj" title="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj"><img alt="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/1000HA.png" decoding="async" width="36" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="36" data-file-height="36" /></a></span></div> <div class="noprint" style="clear:both; margin-top:0px; border: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); padding: 0px; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit"> <table> <tbody><tr> <td class="navbox-group"><a href="/wiki/Norma_datumaro" title="Norma datumaro">Bibliotekoj</a> </td> <td class="plainlinks hlist" style="font-size: 80%;"> <ul><li><a href="/wiki/Helpo:Bibliotekoj" title="Helpo:Bibliotekoj">PeEnEo</a>: <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/?curid=226599">226599</a></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Komuna_Norma_Datumaro" title="Komuna Norma Datumaro">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4171180-4">4171180-4</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kontrolnumero_de_la_Kongresa_Biblioteko_de_Usono" title="Kontrolnumero de la Kongresa Biblioteko de Usono">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/names/sh85092748">sh85092748</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Francio" title="Nacia Biblioteko de Francio">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11976036r">11976036r</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_Dieto" title="Nacia Biblioteko de Dieto">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562889">00562889</a></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Nacia_Biblioteko_de_la_%C4%88e%C4%A5a_Respubliko" title="Nacia Biblioteko de la Ĉeĥa Respubliko">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph123331">ph123331</a></span></li></ul> </td></tr></tbody></table> </div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazo&oldid=9046828">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazo&oldid=9046828</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Besta_anatomio" title="Kategorio:Besta anatomio">Besta anatomio</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Homa_anatomio" title="Kategorio:Homa anatomio">Homa anatomio</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_eksmodaj_cit%C5%9Dablonoj" title="Kategorio:Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj">Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Havendaj_artikoloj_pli_grandaj_ol_30_kB" title="Kategorio:Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB">Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 20:10, 15 mar. 2025.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Nazo</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>177 lingvoj</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aldoni temon</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-r6kr9","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.153","walltime":"0.220","ppvisitednodes":{"value":1411,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":7550,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1570,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":12665,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 135.864 1 -total"," 39.69% 53.923 1 Ŝablono:Projektoj"," 24.52% 33.311 1 Ŝablono:Referencoj"," 14.41% 19.572 1 Ŝablono:Bibliotekoj"," 8.13% 11.040 2 Ŝablono:Ĉefartikolo"," 7.64% 10.377 1 Ŝablono:Cite_journal"," 6.05% 8.222 1 Ŝablono:Cite_book"," 5.31% 7.209 1 Ŝablono:Citaĵo_el_gazeto"," 4.16% 5.652 1 Ŝablono:Citaĵo_el_libro"," 3.96% 5.385 1 Ŝablono:Citaĵo_el_la_reto"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.011","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1250276,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5886496d-49rpl","timestamp":"20250315201113","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Nazo","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/Nazo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7363","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7363","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-12-27T08:19:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/d1\/Adult_male_nostril.jpg","headline":"korpoparto; La flara organo \u0109e mamuloj, kiu faciligas spiradon"}</script> </body> </html>