CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>مدل استاندارد - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"c5874bbf-6e54-4076-bd17-d96b01e326a1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"مدل_استاندارد","wgTitle":"مدل استاندارد","wgCurRevisionId":38629720,"wgRevisionId":38629720,"wgArticleId":45796,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان","خطاهای CS1: پارامترهای نامعلوم خالی","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","فیزیک ذرات بنیادی","مدل استاندارد (ذرات بنیادی)","مفاهیم فیزیکی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"مدل_استاندارد","wgRelevantArticleId":45796,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false, "wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q18338","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/1200px-Standard_model_table_farsi.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1060"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/800px-Standard_model_table_farsi.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="707"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/640px-Standard_model_table_farsi.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="565"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="مدل استاندارد - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-مدل_استاندارد rootpage-مدل_استاندارد skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تاریخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تاریخچه</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیش‌زمینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیش‌زمینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>پیش‌زمینه</span> </div> </a> <ul id="toc-پیش‌زمینه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ذرات_موجود_در_مدل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ذرات_موجود_در_مدل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>ذرات موجود در مدل</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ذرات_موجود_در_مدل-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ذرات موجود در مدل</span> </button> <ul id="toc-ذرات_موجود_در_مدل-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-فرمیون‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#فرمیون‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>فرمیون‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-فرمیون‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بوزون‌های_پیمانه‌ای" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#بوزون‌های_پیمانه‌ای"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>بوزون‌های پیمانه‌ای</span> </div> </a> <ul id="toc-بوزون‌های_پیمانه‌ای-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بوزون_هیگز" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#بوزون_هیگز"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳</span> <span>بوزون هیگز</span> </div> </a> <ul id="toc-بوزون_هیگز-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-نیروهای_بنیادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نیروهای_بنیادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>نیروهای بنیادی</span> </div> </a> <ul id="toc-نیروهای_بنیادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-چالش‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#چالش‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>چالش‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-چالش‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-یادداشت‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#یادداشت‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>یادداشت‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-یادداشت‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">مدل استاندارد</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۷۸ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-78" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۷۸ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Standaardmodel" title="Standaardmodel–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Standaardmodel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Standardmodell" title="Standardmodell–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Standardmodell" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%85%D9%88%D8%B0%D8%AC_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D9%8A" title="نظرية النموذج المعياري–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نظرية النموذج المعياري" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Modelu_est%C3%A1ndar_de_la_f%C3%ADsica_de_part%C3%ADcules" title="Modelu estándar de la física de partícules–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Modelu estándar de la física de partícules" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Standart_Model" title="Standart Model–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Standart Model" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%BB%D1%8C" title="Стандартная мадэль–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Стандартная мадэль" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB" title="Стандартен модел–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Стандартен модел" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="প্রমিত মডেল–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্রমিত মডেল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Standardni_model" title="Standardni model–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Standardni model" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Model_est%C3%A0ndard_de_f%C3%ADsica_de_part%C3%ADcules" title="Model estàndard de física de partícules–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Model estàndard de física de partícules" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%86%D8%AF%DB%8E%D9%84%DB%8C_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="مۆدێلی ستاندارد–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مۆدێلی ستاندارد" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Standardn%C3%AD_model" title="Standardní model–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Standardní model" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BB%C4%83_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Стандартлă модель–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Стандартлă модель" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Standardmodellen" title="Standardmodellen–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Standardmodellen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Standardmodell" title="Standardmodell–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Standardmodell" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF_%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF" title="Καθιερωμένο Πρότυπο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Καθιερωμένο Πρότυπο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Standard_Model" title="Standard Model–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Standard Model" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Norma_modelo" title="Norma modelo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Norma modelo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Modelo_est%C3%A1ndar_de_la_f%C3%ADsica_de_part%C3%ADculas" title="Modelo estándar de la física de partículas–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Modelo estándar de la física de partículas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Osakestef%C3%BC%C3%BCsika_standardmudel" title="Osakestefüüsika standardmudel–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Osakestefüüsika standardmudel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Eredu_Estandarra" title="Eredu Estandarra–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Eredu Estandarra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hiukkasfysiikan_standardimalli" title="Hiukkasfysiikan standardimalli–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hiukkasfysiikan standardimalli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le_standard_de_la_physique_des_particules" title="Modèle standard de la physique des particules–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Modèle standard de la physique des particules" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_tSamhail_Chaighde%C3%A1nach" title="An tSamhail Chaighdeánach–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An tSamhail Chaighdeánach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8l_standar_(fizik_di_s%C3%A9_partikil)" title="Modèl standar (fizik di sé partikil)–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Modèl standar (fizik di sé partikil)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Modelo_est%C3%A1ndar" title="Modelo estándar–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Modelo estándar" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%95%D7%93%D7%9C_%D7%94%D7%A1%D7%98%D7%A0%D7%93%D7%A8%D7%98%D7%99" title="המודל הסטנדרטי–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="המודל הסטנדרטי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="मानक प्रतिमान–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मानक प्रतिमान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Standardni_model" title="Standardni model–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Standardni model" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Standard_modell" title="Standard modell–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Standard modell" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BF_%D5%B4%D5%B8%D5%A4%D5%A5%D5%AC" title="Ստանդարտ մոդել–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ստանդարտ մոդել" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Model_Standar" title="Model Standar–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Model Standar" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sta%C3%B0all%C3%ADkan" title="Staðallíkan–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Staðallíkan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Modello_standard" title="Modello standard–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Modello standard" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%A8%99%E6%BA%96%E6%A8%A1%E5%9E%8B" title="標準模型–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="標準模型" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Standad_Magl" title="Standad Magl–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Standad Magl" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="სტანდარტული მოდელი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სტანდარტული მოდელი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A6%E0%B2%BF_%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%A1%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A1%E0%B3%8D_%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B3%86%E0%B2%B2%E0%B3%8D_%E0%B2%B8%E0%B2%BF%E0%B2%A6%E0%B3%8D%E0%B2%A7%E0%B2%BE%E0%B2%82%E0%B2%A4" title="ದಿ ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಮಾಡೆಲ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ದಿ ಸ್ಟಾಂಡರ್ಡ್ ಮಾಡೆಲ್ ಸಿದ್ಧಾಂತ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%91%9C%EC%A4%80_%EB%AA%A8%ED%98%95" title="표준 모형–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="표준 모형" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Standardmodell" title="Standardmodell–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Standardmodell" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Model_standard_(f%C3%ACzica_de_le_partezele)" title="Model standard (fìzica de le partezele)–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Model standard (fìzica de le partezele)" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Standartinis_modelis" title="Standartinis modelis–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Standartinis modelis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Standartmodelis" title="Standartmodelis–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Standartmodelis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB" title="Стандарден модел–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Стандарден модел" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B5%87%E0%B5%BC%E0%B4%A1%E0%B5%8D_%E0%B4%AE%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%BD" title="സ്റ്റാൻഡേർഡ് മോഡൽ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്റ്റാൻഡേർഡ് മോഡൽ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82_%D0%B7%D0%B0%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D1%80" title="Стандарт загвар–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Стандарт загвар" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="प्रमाण प्रतिकृती–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="प्रमाण प्रतिकृती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Model_Piawai" title="Model Piawai–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Model Piawai" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Mudell_Standard" title="Mudell Standard–مالتی" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Mudell Standard" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="مالتی" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Standaardmodel_van_de_deeltjesfysica" title="Standaardmodel van de deeltjesfysica–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Standaardmodel van de deeltjesfysica" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Standardmodellen" title="Standardmodellen–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Standardmodellen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Standardmodellen" title="Standardmodellen–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Standardmodellen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%95%E0%AD%8D%E0%AC%B7%E0%AD%81%E0%AC%A6%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AC%95%E0%AC%A3_%E0%AC%AC%E0%AC%BF%E0%AC%9C%E0%AD%8D%E0%AC%9E%E0%AC%BE%E0%AC%A8%E0%AC%B0_%E0%AC%86%E0%AC%A6%E0%AC%B0%E0%AD%8D%E0%AC%B6_%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%A8%E0%AC%A6%E0%AC%A3%E0%AD%8D%E0%AC%A1" title="କ୍ଷୁଦ୍ରକଣ ବିଜ୍ଞାନର ଆଦର୍ଶ ମାନଦଣ୍ଡ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="କ୍ଷୁଦ୍ରକଣ ବିଜ୍ଞାନର ଆଦର୍ଶ ମାନଦଣ୍ଡ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%85%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%80_%E0%A8%A8%E0%A8%AE%E0%A9%82%E0%A8%A8%E0%A8%BE" title="ਮਿਅਾਰੀ ਨਮੂਨਾ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਿਅਾਰੀ ਨਮੂਨਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Model_standardowy" title="Model standardowy–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Model standardowy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%DB%81" title="میعاری نمونہ–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="میعاری نمونہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Modelo_Padr%C3%A3o" title="Modelo Padrão–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Modelo Padrão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Modelul_standard" title="Modelul standard–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Modelul standard" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Стандартная модель–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Стандартная модель" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Standardni_model_%C4%8Destica" title="Standardni model čestica–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Standardni model čestica" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Standard_Model" title="Standard Model–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Standard Model" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/%C5%A0tandardn%C3%BD_model" title="Štandardný model–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Štandardný model" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Standardni_model" title="Standardni model–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Standardni model" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BD%D0%B8_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB" title="Стандардни модел–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Стандардни модел" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9l_Baku" title="Modél Baku–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Modél Baku" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Standardmodellen" title="Standardmodellen–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Standardmodellen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AE%B0%E0%AE%AA%E0%AF%81_%E0%AE%92%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B0%E0%AF%81" title="சீர்மரபு ஒப்புரு–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சீர்மரபு ஒப்புரு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%88%E0%B8%B3%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="แบบจำลองมาตรฐาน–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="แบบจำลองมาตรฐาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pamantayang_Modelo" title="Pamantayang Modelo–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pamantayang Modelo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Model" title="Standart Model–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Standart Model" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Стандарт модель–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Стандарт модель" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Стандартна модель–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Стандартна модель" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%DB%81" title="معیاری نمونہ–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="معیاری نمونہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%B4_h%C3%ACnh_Chu%E1%BA%A9n" title="Mô hình Chuẩn–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Mô hình Chuẩn" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Panupong_nga_Taramdan" title="Panupong nga Taramdan–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Panupong nga Taramdan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%87%E5%87%86%E6%A8%A1%E5%9E%8B" title="标准模型–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="标准模型" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%87%E5%87%86%E6%A8%A1%E5%9E%8B" title="标准模型–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="标准模型" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%A8%99%E6%BA%96%E6%A8%A1%E5%9E%8B" title="標準模型–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="標準模型" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q18338#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&oldid=38629720" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&id=38629720&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25AF%25D9%2584_%25D8%25A7%25D8%25B3%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25AF"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25AF%25D9%2584_%25D8%25A7%25D8%25B3%25D8%25AA%25D8%25A7%25D9%2586%25D8%25AF%25D8%25A7%25D8%25B1%25D8%25AF"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Standard_Model" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q18338" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Standard_model_table_farsi.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/375px-Standard_model_table_farsi.png" decoding="async" width="375" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/563px-Standard_model_table_farsi.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Standard_model_table_farsi.png/750px-Standard_model_table_farsi.png 2x" data-file-width="2108" data-file-height="1862" /></a><figcaption>مدل استاندارد (ذرات بنیادی)</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile sidebar-wraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a class="mw-selflink selflink">مدل استاندارد</a> <a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ذرات بنیادی">ذرات بنیادی</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:CERN_LHC_Tunnel1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/CERN_LHC_Tunnel1.jpg/250px-CERN_LHC_Tunnel1.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/CERN_LHC_Tunnel1.jpg/375px-CERN_LHC_Tunnel1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/CERN_LHC_Tunnel1.jpg/500px-CERN_LHC_Tunnel1.jpg 2x" data-file-width="1136" data-file-height="852" /></a></span><div class="sidebar-caption"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="برخورددهنده هادرونی بزرگ">برخورددهنده هادرونی بزرگ</a> در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">سرن</a></div></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">پیش‌زمینه</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="فیزیک ذرات">فیزیک ذرات</a><br /><a class="mw-selflink selflink">مدل استاندارد</a><br /><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نظریه میدان‌های کوانتومی">نظریه میدان‌های کوانتومی</a> <br /> <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="نظریه پیمانه‌ای">نظریه پیمانه‌ای</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D8%AE%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="شکست خود به خودی تقارن (صفحه وجود ندارد)">شکست خود به خودی تقارن</a><br /> <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="سازوکار هیگز">سازوکار هیگز</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">قسمت‌های اصلی</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهمکنش الکتروضعیف">برهمکنش الکتروضعیف</a><br /> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a><br /> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85" title="ماتریس سی‌کی‌ام">ماتریس سی‌کی‌ام</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">محدودیت‌ها</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B6_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%DB%8C" title="نقض سی‌پی">مسئله بزرگ سی‌پی</a> <br /> <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8" title="مسئله سلسله‌مراتب">مسئله سلسله‌مراتب</a><br /> <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوسان نوترینو">نوسان نوترینو</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title">نظریه‌پردازان</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="ارنست رادرفورد">رادرفورد</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%81_%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%85%D8%B3%D9%88%D9%86" title="جوزف جان تامسون">تامسون</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%DA%86%D8%AF%D9%88%DB%8C%DA%A9" title="جیمز چدویک">چَدویک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7_%D8%A8%D9%88%D8%B2" title="ساتیندرا بوز">بوز</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AC_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="ای سی جورج سودارشان">سودارشان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B4%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%A8%D8%A7" title="ماساتوشی کوشیبا">کوشیبا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D9%BE%D8%B3%D8%B1" class="mw-redirect" title="ریموند دیویس پسر">دیویس پسر</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="کارل دیوید آندرسون">آندرسون</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%88_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="انریکو فرمی">فِرمی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84_%D8%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DA%A9" title="پل دیراک">دیراک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%85%D9%86" title="ریچارد فاینمن">فاینمن</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%A7" title="کارلو روبیا">روبیا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D9%84-%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="موری گل-مان">گِل-مان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C_%D9%88%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84" title="هنری وی کندال">کندال</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="ریچارد ادوارد تایلور">تِیلور</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%88%D9%85_%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%A7%DA%A9_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86" title="جروم ایزاک فریدمان">فریدمان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%84_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84" title="سیسل فرانک پاول">پاول</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86" class="mw-redirect" title="فیلیپ وارن اندرسن">پی دبلیو اندرسن</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B4%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%84%DB%8C_%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B4%D9%88" title="شلدون لی گلاشو">گلاشو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86_%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%B1" title="سیمون ون درمیر">میر</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D9%86" title="کلاید کون">کوان</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%A7%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%B1%D9%88_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88" title="یوایچیرو نامبو">نامبو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%88%D9%86_%DA%86%D9%85%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86" title="اوون چمبرلین">چَمبِرلِین</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7_%DA%A9%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A8%D9%88" title="نیکولا کابیبو">کابیبو</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B2" title="ملوین شوارتز">شوارتز</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%B2_%D9%BE%D8%B1%D9%84" title="مارتین لویز پرل">پرل</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="اتوره مایورانا">مایورانا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="استیون واینبرگ">واینبرگ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%88_%D9%84%DB%8C" title="تسونگ-دائو لی">لی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%88_%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="جان کلایو وارد">وارد</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="عبدالسلام">عبدالسلام</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88_%DA%A9%D9%88%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B4%DB%8C" title="ماکوتو کوبایاشی">کوبایاشی</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%87%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="شیهید ماسکاوا">ماسکاوا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%DA%86%D9%86_%D9%86%DB%8C%D9%86%DA%AF_%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="چن نینگ یانگ">یانگ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%DA%A9%DB%8C_%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%88%D8%A7" title="هیدکی یوکاوا">یوکاوا</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%AA%D9%88%D9%81%D8%AA" title="خرارد توفت">توفت</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3_%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%85%D9%86" title="مارتینیوس ولتمن">وِلتمَن</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3" title="دیوید گراس">گراس</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF_%D9%BE%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%D8%B2%D8%B1" title="دیوید پولیتزر">پولیتزر</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D9%88%DB%8C%D9%84%DA%86%DA%A9" title="فرانک ویلچک">ویلچک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%85%D8%B2_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="جیمز کرونین">کرونین</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84_%D9%84%D9%88%DA%AF%D8%B3%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C%DA%86" title="وال لوگسدون فیچ">فیچ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%A9_%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%84%DA%A9" class="mw-redirect" title="جان هاسبورک وان ولک">ولک</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="پیتر هیگز">هیگز</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%A7_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B1%D8%AA" title="فرانسوا انگلرت">انگلرت</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="رابرت بروت">بروت</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D9%86" title="سی آر هیگن">هِیگِن</a> <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="جرالد گورالنیک">گورالنیک</a>  <span style="font-weight:bold;">·</span> <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D8%A8%D9%84" title="توماس والتر بنرمن کیبل">کیبل</a>  <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%86%D8%A7%D8%A6%D9%88_%DA%86%D9%88%D9%86%DA%AF_%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="ساموئل چائو چونگ تینگ">تینگ</a> <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="برتون ریکتر">ریکتر</a></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="الگو:مدل استاندارد ذرات بنیادی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="بحث الگو:مدل استاندارد ذرات بنیادی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مدل استاندارد ذرات بنیادی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>مدل استاندارد</b> <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیک ذرات بنیادی">فیزیک ذرات بنیادی</a>، نام نظریه‌ای مربوط به نیروهای <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a>، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">هسته‌ای قوی</a>، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">هسته‌ای ضعیف</a> و همچنین طبقه‌بندی <a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="ذرات زیراتمی">ذرات زیراتمی</a> شناخته‌شده‌است. این مدل در نیمه دوم قرن بیستم در نتیجه تلاش‌های مشارکت‌آمیز دانشمندان در عرصه جهانی شکل گرفت.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرمول‌بندی کنونی آن در اواسط دهه ۱۹۷۰ پس از تأیید تجربی وجود <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارک</a>، نهایی شد. از آن زمان تا کنون کشف <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B3%D8%B1" title="کوارک سر">کوارک سر</a> (۱۹۹۵)، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="تاو نوترینو">تاو نوترینو</a> (۲۰۰۰) و به تازگی، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a> (۲۰۱۳) بر اعتبار این مدل افزوده‌اند. به دلیل توانایی آن در توضیح نتایج تجربی، از مدل استاندارد گاهی با نام <i>نظریه تقریباً همه‌چیز</i> یاد می‌شود. </p><p>اگرچه این باور وجود دارد که مدل استاندارد از لحاظ نظری خود-سازگار است<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و موفقیت زیاد و پیوسته‌ای در ارائه پیش‌فرض‌های تجربی داشته‌است، هنوز از توضیح برخی از <a href="/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="فیزیک فراتر از مدل استادارد (صفحه وجود ندارد)">پدیده‌های فیزیکی</a> بازمانده‌است و همچنین نظریه جامعی برای توصیف <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نیروهای بنیادی">برهمکنش‌های بنیادی</a> نیست زیرا نظریه کاملی برای <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a> آن طور که توسط نسبیت عام بیان شده، نیست<sup id="cite_ref-DarkMatter_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-DarkMatter-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و همچنین از توضیح <a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="جهان شتاب‌دار">انبساط شتابدار</a> <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="گیتی">جهان</a> ناتوان است. مدل شامل هیچ ذره قابل قبولی برای <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="ماده تاریک">ماده تاریک</a> که با ویژگیهای منتج از مشاهدات کیهان‌شناسی تجربی سازگار باشد، نیست. این مدل همچنین <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوسان نوترینو">نوسان نوترینو</a> (و جرم‌های غیر صفرشان) را شامل نمی‌شود. بر اساس <b>مدل استاندارد (ذرات بنیادی)</b> ماده از ۶۱ ذره تشکیل شده که این ذرات در سه دسته قرار می‌گیرند: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%86" title="لپتون">لپتون‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارک‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%87(%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="واسطه(ذرات بنیادی) (صفحه وجود ندارد)">واسطه‌ها</a></li></ul> <p>مدل استاندارد برهمکنشهای قوی، الکترومغناطیسی و ضعیف بنیادی را با به‌کارگیری <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظریه میدانهای کوانتومی">نظریه میدانهای کوانتومی</a> بیان می‌کند. نظریه پیمانه‌ای آن بر پایهٔ تقارن موضعی گروه هایSU(3)<sub>C</sub>× SU(2)<sub>L</sub> ×U(1)<sub>Y</sub> است. C نشان دهندهٔ رنگ، L کایرالیتی چپگرد و Y فوق بار ضعیف است. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچه"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>تاریخچه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تاریخچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نخستین گام به سوی مدل استاندارد، کشف <a href="/wiki/%D8%B4%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%84%DB%8C_%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B4%D9%88" title="شلدون لی گلاشو">شلدون گلاشو</a> در سال ۱۹۶۱ بود که راهی برای ترکیب <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a> و <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">نیروی هسته‌ای ضعیف</a> یافت.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۱۹۶۷ <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="استیون واینبرگ">استیون واینبرگ</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="عبدالسلام">عبدالسلام</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="سازوکار هیگز">سازوکار هیگز</a> را به نظریه <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="نیروی الکتروضعیف">الکتروضعیف</a> گلاشو افرودند<sup id="cite_ref-Englert1964_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Englert1964-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Peter_W._Higgs_1964_508-509_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Peter_W._Higgs_1964_508-509-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و شکل امروزی آن را پدیدآوردند. </p><p>چنین پنداشته می‌شود که سازوکار هیگز به همه <a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ذرات بنیادی">ذرات بنیادی</a> مدل استاندارد <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="جرم (فیزیک)">جرم</a> می‌بخشد. این موضوع جرم <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">بوزون‌های دبلیو و زد</a> و همچنین جرم <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="فرمیون">فرمیونها</a> یعنی <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارکها</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%86" title="لپتون">لپتونها</a> را نیز شامل می‌شود. </p><p>پس از کشف جریان خنثای ناشی از تبادل <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B2%D8%AF" class="mw-redirect" title="بوزون زد">بوزون زد</a> در سرن در سال ۱۹۷۳،<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نظریه الکتروضعیف مورد پذیرش همگانی قرار گرفت و واینبرگ، عبدالسلام و گلاشو <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%84_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="جایزه نوبل فیزیک">جایزه نوبل</a> فیزیک سال ۱۹۷۹ را برای این کشف به‌طور مشترک به خود اختصاص دادند. <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">بوزون‌های دبلیو و زد</a> در سال ۱۹۸۱ به شکل تجربی کشف شدند و مشاهده شد که جرمشان با مقدار پیش‌بینی شده در مدل استاندارد مطابقت داشت. </p><p>نظریه <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">برهمکنش هسته‌ای قوی</a> (یعنی <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a>، QCD) که بسیاری در آن مشارکت داشتند، شکل امروزین خود را در حدود سال‌های ۷۴–۱۹۷۳ یافت، هنگامی که <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%85%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C" title="آزادی مجانبی">آزادی مجانبی</a> پیشنهاد شد<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (پیشرفتی که QCD را تبدیل به موضوع اصلی تحقیقات نظری کرد)<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و آزمایش‌ها تأیید کردند که <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هادرون">هادرون‌ها</a> از <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارک‌ها</a> با بارهای کسری تشکیل شده‌اند.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>اصطلاح «مدل استاندارد» اولین بار توسط <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%85_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%B3" title="آبراهام پایس">آبراهام پایس</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85_%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%86" title="سام تریمن">سام تریمن</a> در ۱۹۷۵ میلادی ابداع شد<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که در آن به نظریه الکتروضعیف با چهار کوارک ارجاع داده شد.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیش‌زمینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.E2.80.8C.D8.B2.D9.85.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیش‌زمینه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: پیش‌زمینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در حال حاضر، بهترین راه فهمیدن <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="ماده (فیزیک)">ماده</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a>، از طریق <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9_(%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="سینماتیک (مکانیک)">سینماتیک</a> و<a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نیروهای بنیادی">برهمکنشهای</a> ذرات بنیادی است. تا به امروز فیزیک قوانین حاکم بر برهمکنش‌های میان تمام شکل‌های شناخته‌شده ماده و انرژی را به مجموعه کوچکی از نظریه‌ها و قوانین بنیادی کاهش داده‌است. یکی از اهداف اصلی دانش فیزیک این است که زمینه مشترکی بیابد تا بتوان تمام این نظریه‌ها را در قالب یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DB%8C%D8%B2" title="نظریه همه‌چیز">نظریه همه‌چیز</a> یکپارچه سازد، به گونه‌ای که همه قوانین شناخته‌شده دیگر حالت خاصی از آن باشند.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ذرات_موجود_در_مدل"><span id=".D8.B0.D8.B1.D8.A7.D8.AA_.D9.85.D9.88.D8.AC.D9.88.D8.AF_.D8.AF.D8.B1_.D9.85.D8.AF.D9.84"></span>ذرات موجود در مدل</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: ذرات موجود در مدل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مدل استاندارد اعضای از دسته‌های مختلف ذرات بنیادی (<a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="فرمیون">فرمیونها</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بوزون پیمانه‌ای">بوزون‌های پیمانه‌ای</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a>) را شامل می‌شود که به نوبه خود توسط ویژگیهای دیگری مانند <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">بار رنگ</a> از هم تمایز پیدا می‌کنند. با متمایز شمردن ذرات از پادذرات متناظرشان و همچنین حالت‌های رنگی مختلف کوارک‌ها و گلوئون‌ها، در مجموع ۶۱ ذره بنیادی در مدل استاندارد وجود دارند.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable" style="float:left; margin-left:1em; background:#FFF;"> <caption>ذرات بنیادی </caption> <tbody><tr> <th> </th> <th scope="col"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)" title="نسل (فیزیک ذرات)">انواع</a> </th> <th scope="col"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)" title="نسل (فیزیک ذرات)">نسل‌ها</a> </th> <th scope="col"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B0%D8%B1%D9%87" title="پادذره">پادذره</a> </th> <th scope="col"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">رنگ‌ها</a> </th> <th scope="col">کل </th></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#DAF;"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارکها</a> </th> <td rowspan="2" align="center">۲ </td> <td rowspan="2" align="center">۳ </td> <td align="center">جفت </td> <td align="center">۳ </td> <td align="center">۳۶ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#AF7;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%86" title="لپتون">لپتونها</a> </th> <td align="center">جفت </td> <td align="center">هیچ </td> <td align="center">۱۲ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#F97;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="گلوئون">گلوئونها</a> </th> <td rowspan="5" align="center">۱ </td> <td rowspan="5" align="center">۱ </td> <td align="center">خود </td> <td align="center">۸ </td> <td align="center">۸ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#F97;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون">فوتون</a> </th> <td align="center">خود </td> <td align="center" rowspan="4">هیچ </td> <td align="center">۱ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#F97;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">بوزون زد</a> </th> <td align="center">خود </td> <td align="center">۱ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#F97;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">بوزون دبلیو</a> </th> <td align="center">جفت </td> <td align="center">۲ </td></tr> <tr> <th scope="row" style="background:#FE7;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">هیگز</a> </th> <td align="center">خود </td> <td align="center">۱ </td></tr> <tr> <th colspan="5" align="right" scope="col">کل ذرات بنیادی شناخته‌شده: </th> <td align="center"><b>۶۱</b> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="فرمیون‌ها"><span id=".D9.81.D8.B1.D9.85.DB.8C.D9.88.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>فرمیون‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: فرمیون‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png/400px-Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png" decoding="async" width="400" height="380" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png/600px-Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png/800px-Elementary_particle_interactions_in_the_Standard_Model.png 2x" data-file-width="850" data-file-height="807" /></a><figcaption>خلاصه برهم‌کنش‌های میان ذرات بر اساس مدل استاندارد.</figcaption></figure> <p>مدل استاندارد شامل ۱۲ ذره بنیادی با <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="اسپین">اسپین</a> ½ می‌شود که فرمیون نام دارند. بر اساس <a href="/wiki/%D9%82%D8%B6%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="قضیه اسپین-آمار">قضیه اسپین-آمار</a>، فرمیون‌ها از <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%B7%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C" title="اصل طرد پاولی">اصل طرد پاولی</a> پیروی می‌کنند. هر فرمیون یک <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B0%D8%B1%D9%87" title="پادذره">پادذره</a> متناظر دارد. </p><p>فرمیون‌های مدل استاندارد بر اساس چگونگی برهمکنش آن‌ها (یا بارهایی که حمل می‌کنند) طبقه‌بندی می‌شوند. فرمیون‌ها شامل شش نوع <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارک</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7" title="کوارک بالا">بالا</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="کوارک پایین">پایین</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%88%D9%86" title="کوارک افسون">افسون</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA" title="کوارک شگفت">شگفت</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B3%D8%B1" title="کوارک سر">سر</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%AA%D9%87" title="کوارک ته">ته</a>) و شش نوع <a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%86" title="لپتون">لپتون</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="الکترون">الکترون</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="الکترون نوترینو">الکترون نوترینو</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="میون">میون</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="میون نوترینو">میون نوترینو</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_(%D8%B0%D8%B1%D9%87)" title="تاو (ذره)">تاو</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="تاو نوترینو">تاو نوترینو</a>) می‌شوند. در هر رده ذرات به صورت دو به دو جفت می‌شوند و تشکیل یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)" title="نسل (فیزیک ذرات)">نسل</a> را می‌دهند که ذرات آن‌ها رفتار فیزیکی متشابهی از خود نشان می‌دهند. </p><p>ویژگی تعریف‌کننده کوارک این است که دارای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">بار رنگ</a> می‌باشد و به همین دلیل در <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">برهمکنش هسته‌ای قوی</a> شرکت می‌کند. پدیده‌ای به نام <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A8%D8%B3_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="حبس رنگ">حبس رنگ</a> سبب می‌شود که کوارک‌ها تمایل زیادی به ایجاد پیوندهای قوی با یکدیگر و تشکیل ترکیب‌های از نظر رنگی، خنثی (<a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هادرون">هادرون</a>) می‌شود که یا از یک کوارک و پادکوارک (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86" title="مزون">مزون</a>) یا از سه کوارک (<a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="باریون">باریون</a>) تشکیل شده‌اند. ذرات شناخته‌شده <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="پروتون">پروتون</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نوترون">نوترون</a>، دو باریون با کوچک‌ترین جرم ممکن هستند. کوارک‌ها همچنین حامل <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="بار الکتریکی">بار الکتریکی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="ایزواسپین ضعیف">ایزواسپین ضعیف</a> هستند. به همین دلیل با سایر فرمیون‌ها هم از طریق <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a> و هم <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">نیروی هسته‌ای ضعیف</a>، برهم‌کنش دارند. </p><p>شش فرمیون باقی‌مانده دارای بار رنگ نیستند و لپتون نامیده می‌شوند. هر سه نوع <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوترینو">نوترینو</a> فاقد بار الکتریکی نیز هستند و از این رو حرکت آن‌ها تنها تحت تأثیر نیروی هسته‌ای ضعیف قرار می‌گیرد و آشکارسازی آن‌ها بسیار دشوار است؛ اما <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="الکترون">الکترون</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="میون">میون</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_(%D8%B0%D8%B1%D9%87)" title="تاو (ذره)">تاو</a> به دلیل داشتن بار الکتریکی از طریق الکترومغناطیس نیز برهم‌کنش دارند. </p><p>هریک از اعضای یک نسل از ذره متناظر خود در نسل قبلی جرم بزرگتری دارد. نسل نخست ذرات باردار دچار واپاشی نمی‌شوند؛ به همین دلیل ماده معمولی (باریونی) از چنین ذراتی تشکیل شده‌است. تمام اتم‌هایی که از الکترون‌هایی تشکیل شده‌اند که به دور <a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="هسته اتم">هسته اتم</a> می‌گردند، در نهایت از کوارک‌های بالا و پایین تشکیل می‌شوند. نسل‌های دوم و سوم ذرات باردار نیمه‌عمرهای بسیار کوتاه دارند و به سرعت واپاشی می‌شوند و تنها در محیط‌های بسیار پرانرژی یافت می‌شوند. هیچ‌یک از نسل‌های نوترینوها واپاشی نمی‌شوند و جهان را دربرگرفته‌اند اما به ندرت با ماده باریونی برهمکنش دارند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="بوزون‌های_پیمانه‌ای"><span id=".D8.A8.D9.88.D8.B2.D9.88.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.BE.DB.8C.D9.85.D8.A7.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D8.A7.DB.8C"></span>بوزون‌های پیمانه‌ای</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: بوزون‌های پیمانه‌ای"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:All_Standard_Model_Vertices.pdf" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/All_Standard_Model_Vertices.pdf/page1-400px-All_Standard_Model_Vertices.pdf.jpg" decoding="async" width="400" height="480" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/All_Standard_Model_Vertices.pdf/page1-600px-All_Standard_Model_Vertices.pdf.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/All_Standard_Model_Vertices.pdf/page1-800px-All_Standard_Model_Vertices.pdf.jpg 2x" data-file-width="789" data-file-height="947" /></a><figcaption>برهمکنش‌های این شکل، بنیان مدل استاندارد را تشکیل می‌دهند. <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%85%D9%86" title="نمودار فاینمن">نمودارهای فاینمن</a> در مدل استاندارد از این راس‌ها ساخته می‌شوند. تغییرات مربوط به درنظرگرفتن <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوسان نوترینو">نوسان نوترینو</a> از آن حذف شده‌اند. بار بوزون‌های دبلیو توسط فرمیونی که با آن برهمکنش دارند تعیین می‌شود؛ شکل مزدوج هر یک از راس‌های لیست شده (یعنی وارونگی جهت پیکان‌ها) نیز مجاز است.</figcaption></figure> <p>در مدل استاندارد، <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بوزون پیمانه‌ای">بوزون‌های پیمانه‌ای</a> به عنوان <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%85%D9%84_%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88" title="حامل نیرو">حامل نیروهای</a> <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نیروهای بنیادی">بنیادی</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a>، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">هسته‌ای قوی</a> و <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">هسته‌ای ضعیف</a> تعریف می‌شوند. </p><p>در فیزیک، برهمکنش‌ها راه‌هایی هستند که ذرات روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند. در <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%BE%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="مقیاس ماکروسکپیک">مقیاس ماکروسکوپی</a>، الکترومغناطیس از طریق میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی امکان برهم‌کنش را فراهم می‌کند و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a> سبب می‌شود که ذرات جرم‌دار بر اساس <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%A7%D9%85" class="mw-redirect" title="نظریه نسبیت عام">نظریه نسبیت عام</a> با یکدیگر برهم‌کنش انجام دهند. مدل استاندارد این برهم‌کنش‌ها (نیروها) را به شکل تبادل نوعی از ذرات با نام <i>ذرات واسطه</i>، بین ذرات مادی توصیف می‌کند. وقتی یک ذره واسطهٔ نیرو میان دو ذرهٔ دیگر تبادل می‌شود در مقایس ماکروسکوپی به نظر می‌رسد که نیرویی روی هردو ذره تأثیر می‌گذارد و از این رو گفته می‌شود که ذره حامل، واسطهٔ تأثیر نیرو شده‌است. محاسبات مربوط به نمودار فاینمن که تقریبی گرافیکی از نظریهٔ اغتشاش هستند، از مفهوم <i>ذرات واسط نیرو</i> بهره می‌برند و نتایج کاربرد آن‌ها در تحلیل آزمایش‌های پخش پرانرژی، همخوانی قابل قبولی با داده‌ها دارد. هرچند که نظریهٔ اغتشاش (و به همراه آن مفهوم <i>ذره واسط نیرو</i>) در شرایط دیگری با شکست روبه‌رو می‌شوند. از جمله این شرایط می‌توان به <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a> کم‌انرژی، <a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA" title="حالت ثابت">حالت ثابت</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="سالیتون">سالیتون</a> اشاره نمود. </p><p>بوزون‌های پیمانه‌ای مدل استاندارد همه دارای اسپین هستند. از آنجا که <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="بوزون">بوزون</a> هستند، مقدار اسپین آن‌ها ۱ است. به همین دلیل آنها، برخلاف فرمیون‌ها از اصل طرد پاولی پیروی نمی‌کنند: به همین دلیل هیچ حد نظری برای چگالی فضایی بوزون‌ها (تعداد در حجم) وجود ندارد. انواع مختلف بوزون‌های پیمانه‌ای در زیر توضیح داده شده‌اند. </p> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون">فوتونها</a> که واسطه تأثیر نیروی الکترومغناطیس بین ذرات دارای بار الکتریکی هستند. فوتون‌ها جرم ندارند و توسط نظریهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="الکترودینامیک کوانتومی">الکترودینامیک کوانتومی</a> به خوبی توصیف می‌شوند.</li> <li>بوزون‌های پیمانه‌ای <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد"><span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">+<br /></span></span>، <span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">−<br /></span></span> و <span style="white-space:nowrap">Z</span></a> که واسط نیروی هسته‌ای ضعیف بین ذراتی با <a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%87_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C)" title="مزه (فیزیک ذره‌ای)">مزه</a> متفاوت‌اند (همه کوارک‌ها و لپتون‌ها). این ذرات دارای جرم هستند و جرم <span style="white-space:nowrap">Z</span> از <span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">±<br /></span></span> بیشتر است. برهمکنش‌های ضعیفی که از طریق بوزون‌های <span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">±<br /></span></span> انجام می‌شوند، منحصراً بر روی <i>ذرات چپ‌دست</i> و پادذره‌های <i>راست‌دست</i> عمل می‌کنند. علاوه براین یک بوزون <span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">±<br /></span></span> دارای بار الکتریکی ۱+ یا ۱- است و از این طریق به برهمکنش الکترومغناطیس مرتبط می‌شود. بوزون‌های <span style="white-space:nowrap">Z</span> بدون بار الکتریکی با هردوی ذرات چپ‌دست و پادذره‌های راست‌دست برهمکنش دارند. ابن سه بوزون پیمانه‌ای به همراه فوتون‌ها در یک گروه قرار می‌گیرند، زیرا در کنار هم واسطهٔ <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" class="mw-redirect" title="نیروی الکتروضعیف">برهمکنش الکتروضعیف</a> هستند.</li> <li>هشت <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="گلوئون">گلوئون</a>، که واسطهٔ <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">برهمکنش هسته‌ای قوی</a> میان ذرات دارای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">بار رنگ</a> (کوارک‌ها) هستند. گلوئون‌ها بدون جرم هستند. گلوئون‌های هشت‌گانه توسط ترکیبی از بار رنگ و بار پادرنگ مشخص می‌شوند (مثلا قرمز-پادسبز). از آنجا که گلوئون‌ها خود نیز دارای بار رنگ مؤثر هستند، می‌توانند بین خودشان نیز برهمکنش داشته باشند. گلوئون‌ها و برهم‌کنش‌های آن‌ها توسط نظریهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a> توصیف می‌شوند.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="بوزون_هیگز"><span id=".D8.A8.D9.88.D8.B2.D9.88.D9.86_.D9.87.DB.8C.DA.AF.D8.B2"></span>بوزون هیگز</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: بوزون هیگز"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a></div> <p>بوزون هیگز یک ذره جرم‌دار <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1" class="mw-redirect" title="نظریه میدان اسکالر">نرده‌ای</a> بنیادی است که نظریه مربوط به وجود آن توسط <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AA" class="mw-redirect" title="رابرت بروت">رابرت بروت</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%A7_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B1%D8%AA" title="فرانسوا انگلرت">فرانسوا انگلرت</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="پیتر هیگز">پیتر هیگز</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="جرالد گورالنیک">جرالد گورالنیک</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D9%86" title="سی آر هیگن">سی آر هیگن</a>، و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D8%A8%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86_%DA%A9%DB%8C%D8%A8%D9%84" title="توماس والتر بنرمن کیبل">تام کیبل</a> در سال ۱۹۶۴ مطرح شد و از بنیان‌های کلیدی مدل استاندارد است.<sup id="cite_ref-Englert1964_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-Englert1964-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Peter_W._Higgs_1964_508-509_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Peter_W._Higgs_1964_508-509-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اسپین ذاتی ندارد و به همین دلیل در رده بوزون‌ها طبقه‌بندی می‌شود. </p><p>بوزون هیگز نقش منحصر بفردی در مدل استاندارد بازی می‌کند، زیرا توضیح می‌دهد که چرا همه ذرات بنیادی به جز فوتون‌ها و گلوئون‌ها دارای جرم هستند. به‌طور خاص، بوزون هیگز توضیح می‌دهد که چرا <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون">فوتون</a> جرم ندارد اما <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">بوزون‌های دبلیو و زد</a> بسیار پرجرم هستند. جرم ذرات بنیادی و تفاوت میان الکترومغناطیس (که توسط فوتون‌ها جاری می‌شود) و نیروی هسته‌ای ضعیف (که توسط بوزون‌های دبلیو و زد جاری می‌شود) در ساختار میکروسکوپی (و در نتیجه ماکروسکوپی) ماده از بسیاری جهات اهمیت دارند. در <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهمکنش الکتروضعیف">نظریه الکتروضعیف</a>، بوزون هیگز به لپتون‌ها و کوارک‌ها جرم می‌بخشد. از آنجا که بوزون هیگز دارای جرم است باید با خودش نیز برهمکنش داشته باشد. </p><p>از آنجا که بوزون هیگز ذره بسیار پرجرمی است و تقریباً بلافاصله پس از پیدایش، واپاشی می‌شود، تنها یک <a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="شتاب‌دهنده ذره‌ای">شتاب‌دهنده ذره‌ای</a> بسیار پرانرژی می‌تواند آن را مشاهده و ثبت کند. آزمایشهای مربوط به تأیید و تعیین ماهیت بوزون هیگز توسط <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="برخورددهنده هادرونی بزرگ">برخورددهنده هادرونی بزرگ</a> (LHC) در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">سرن</a> از اوایل سال ۲۰۱۰ آغاز شد و تا زمان پایان آن در اواخر ۲۰۱۱ در <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="تواترون">تواترون</a> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="آزمایشگاه فرمی">آزمایشگاه فرمی</a> انجام می‌شد. </p><p>در ۴ ژوئیه ۲۰۱۲، هر دو آزمایش اصلی LHC (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3" title="آزمایش اطلس">آزمایش اطلس</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87_%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="سیم‌لوله فشرده میونی">سیم‌لوله فشرده میونی</a>)، به‌طور مستقل گزارش دادند که که ذره جدیدی با جرمی در حدود <span style="direction:ltr; unicode-bidi:embed;"><span class="nowrap"><span style="display:none" class="sortkey">۷۰۰۲۱۲۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠</span>۱۲۵ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%88%D9%84%D8%AA#جِرم" title="الکترون‌ولت">GeV/<i>c</i><sup>۲</sup></a></span></span> (تقریبا ۱۳۳ برابر جرم پروتون) یافته‌اند که با بوزون هیگز همخوانی دارد. اگرچه ویژگیهای متعددی از آن شبیه به ساده‌ترین ذره هیگز پیش‌بینی‌شده می‌باشد،<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> آنها پذیرفتند که کار بیشتری نیاز است تا بتوان نتیجه گرفت که این ذره واقعاً بوزون هیگز است و دقیقاً با کدام نسخه از بوزون هیگز مدل استاندارد همخوانی بیشتری دارد.<sup id="cite_ref-cern1207_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-cern1207-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-NYT-20120704_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-NYT-20120704-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در ۱۴ مارس ۲۰۱۳، وجود بوزون هیگز با اندکی تردید، تأیید شد.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نیروهای_بنیادی"><span id=".D9.86.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A8.D9.86.DB.8C.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>نیروهای بنیادی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: نیروهای بنیادی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نیروهای بنیادی">نیروهای بنیادی</a></div> <p>مدل استاندارد هر ۴ نیروی بنیادی طبیعت را دسته‌بندی می‌کند. در مدل استاندارد یک نیرو به شکل مبادله بوزون میان دو شیء، مثلاً مبادله فوتون در مورد نیروی الکترومغناطیس یا گلوئون برای برهم‌کنش هسته‌ای قوی، تعریف می‌گردد. این ذرات را با نام حامل نیرو می‌شناسند.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;"> <caption><b>چهار نیروی (برهم‌کنش) بنیادی طبیعت</b><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th rowspan="2" style="text-align: center;">ویژگی/برهمکنش </th> <th rowspan="2" style="text-align: center;background-color:#8585C2">گرانش </th> <th style="background-color:#F012F0">ضعیف </th> <th style="background-color:#FF4D4D">الکترومغناطیس </th> <th colspan="2" style="text-align: center;background-color:#99B280">قوی </th></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center;background-color:#FF9999"><small>(الکتروضعیف)</small> </th> <th style="background-color:#CCD8C0"><small>بنیادی</small> </th> <th style="background-color:#F0F3EC"><small>پس‌ماند</small> </th></tr> <tr> <td style="background-color:#FFFFF6">قابلیت تأثیر بر: </td> <td align="center">جرم - انرژی </td> <td align="center">مزه </td> <td align="center">بار الکتریکی </td> <td align="center">باررنگ </td> <td align="center">هسته اتم </td></tr> <tr> <td style="background-color:#FFFFF6">ذراتی که این نیرو را تجربه می‌کنند: </td> <td align="center">همه </td> <td align="center">کوارک‌ها، لپتون‌ها </td> <td align="center">ذرات دارای بار الکتریکی </td> <td align="center">کوارک‌ها، گلوئون‌ها </td> <td align="center">هادرون‌ها </td></tr> <tr> <td style="background-color:#FFFFF6">ذرات میانجی: </td> <td align="center"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="گراویتون">گراویتون</a><br /><small>(هنوز مشاهده نشده)</small> </td> <td align="center">W<sup>+</sup> W<sup>−</sup> Z<sup>0</sup> </td> <td align="center">γ </td> <td align="center">گلوئون‌ها </td> <td align="center">مزون‌ها </td></tr> <tr> <td style="background-color:#FFFFF6">قدرت در مقیاس کوارک: </td> <td align="center"><span style="direction:ltr; unicode-bidi:embed;"><span class="nowrap"><span style="display:none" class="sortkey">۶۹۵۹۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠</span>۱۰<sup>−۴۱</sup></span></span> </td> <td align="center"><span style="direction:ltr; unicode-bidi:embed;"><span class="nowrap"><span style="display:none" class="sortkey">۶۹۹۶۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠</span>۱۰<sup>−۴</sup></span></span> </td> <td align="center">۱ </td> <td align="center">۶۰ </td> <td><small>در مورد کوارک‌ها<br />کاربرد ندارد</small> </td></tr> <tr> <td style="background-color:#FFFFF6">قدرت در مقیاس<br />پروتون‌/نوترون: </td> <td align="center"><span style="direction:ltr; unicode-bidi:embed;"><span class="nowrap"><span style="display:none" class="sortkey">۶۹۶۴۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠</span>۱۰<sup>−۳۶</sup></span></span> </td> <td align="center"><span style="direction:ltr; unicode-bidi:embed;"><span class="nowrap"><span style="display:none" class="sortkey">۶۹۹۳۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠</span>۱۰<sup>−۷</sup></span></span> </td> <td align="center">۱ </td> <td align="center"><small>در مورد هادرون‌ها<br />کاربرد ندارد</small> </td> <td align="center">۲۰ </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="چالش‌ها"><span id=".DA.86.D8.A7.D9.84.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>چالش‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: چالش‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">همچنین ببینید: <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="فیزیک فراتر از مدل استاندارد">فیزیک فراتر از مدل استاندارد</a></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32657821">.mw-parser-output .unsolved{margin:0 1em 1em;border:#ccc solid;padding:0.35em 0.35em 0.35em 2.2em;background-color:#eee;background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/91/Arabic_Question_mark_%28RTL%29.svg");background-position:top 50%left 0.35em;background-size:1.8em;background-repeat:no-repeat}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .unsolved{float:left;max-width:25%}}.mw-parser-output .unsolved-label{font-weight:bold}.mw-parser-output .unsolved-body{margin:0.35em;font-style:italic}.mw-parser-output .unsolved-more{font-size:smaller}</style> <div role="note" aria-labelledby="unsolved-label-فیزیک" class="unsolved"> <div><span class="unsolved-label" id="unsolved-label-فیزیک">مسئله حل نشده در فیزیک</span>:</div> <p class="unsolved-body"> </p><ul><li>چه چیزی منجر به ظهور مدل استاندارد در فیزیک ذرات می‌گردد؟</li> <li>چرا جرم ذرات و ثوابت جفت شدن دارای چنین جرم‌های اندازه‌گیری شده‌ای اند؟</li> <li>چرا سه <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)" title="نسل (فیزیک ذرات)">نسل</a> از ذرات موجودند؟</li> <li>چرا میزان ماده از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="پادماده">پادماده</a> در جهان بیشتر است؟</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="ماده تاریک">ماده تاریک</a> در کجای این مدل جا می‌گیرد؟ و حتی این که آیا دارای یک نوع ذره است یا بیشتر؟</li></ul> <p class="mw-empty-elt"></p> <div class="unsolved-more"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فهرست مسئله‌های حل‌نشده در فیزیک">(مسائل حل‌نشده بیشتر در فیزیک)</a></div> </div> <p>خود-سازگاری مدل استاندارد (که اکنون به صورت نظریه پیمانه‌ای نا-<a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D9%84%DB%8C" title="گروه آبلی">آبلی</a>، که از طریق انتگرال‌های مسیری کوانتیزه شده فرموله شده‌است) از نظر ریاضیاتی هنوز اثبات نشده‌است. در حالی که نسخه‌های منظم‌شده‌ای (تنظیم‌شده‌ای) موجودند که برای محاسبات تقریبی مفیدند (به عنوان مثال: نظریه پیمانه مشبکه‌ای)، هنوز معلوم نیست که آیا این نسخه‌ها هنوز هم در حدگیری با حذف تنظیم‌گر همگرا (از نظر عناصر ماتریس S) باقی می‌مانند یا خیر. سؤال کلیدی که با سازگاری مدل استاندارد مرتبط است، مسئله وجود و شکاف جرمی یانگ-میلز است. </p><p>آزمایش‌ها نشان می‌دهند که <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="نوترینوها">نوترینوها</a> دارای <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="جرم (فیزیک)">جرم‌اند</a>، در حالی که مدل استاندارد چنین چیزی را مجاز نمی‌شمرد.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای توجیه چنین یافته‌ای، مدل استاندارد کلاسیک را می‌توان به گونه‌ای تغییر داد تا جرم نوترینوها را در مدل خود بگنجاند. </p><p>اگر بر روی استفاده صرف از ذرات مدل استاندارد اصرار شود، می‌توان این کار را با افزودن لپتون‌هایی انجام داد که با بوزون هیگز برهمکنش غیر-بازنرمالپذیری<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>الف<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> دارند.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سطح بنیادی، چنین برهمکنشی در سازوکار الاکلنگی ظهور پیدا می‌کند که در آن نوترینوهای سنگین راست-دست به نظریه افزوده می‌شوند. این فرایند در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="دست‌سانی (فیزیک)">تقارن راست-چپ</a> از مدل استاندارد گسترش یافته<sup id="cite_ref-Minkowski1977_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Minkowski1977-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-MohapatraSenjanovic1980_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-MohapatraSenjanovic1980-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و در برخی از <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="نظریه وحدت بزرگ">نظریات وحدت بزرگ</a><sup id="cite_ref-Gell-Mann1979_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gell-Mann1979-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> امری طبیعی است. تا زمانی که فیزیک‌های نوظهور در محدوده انرژی پایین‌تر از <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle 10^{14}GeV}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msup> <mn>10</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>14</mn> </mrow> </msup> <mi>G</mi> <mi>e</mi> <mi>V</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle 10^{14}GeV}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a4c0c129952d70727e9493a32a6792ff220c3a95" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:8.899ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle 10^{14}GeV}"></span> قرار داشته باشند، جرم‌های نوترینویی می‌توانند از مرتبه درستی باشند. </p><p>تحقیقات نظری و تجربی تلاش کرده‌اند تا مدل استاندارد را به یک نظریه میدان متحد (یکپارچه) یا یک <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DB%8C%D8%B2" title="نظریه همه‌چیز">نظریه همه‌چیز</a> گسترش دهند، یعنی نظریه کاملی که تمام پدیده‌های فیزیکی شامل ثوابت را توجیه کرده و توضیح دهد. نارسایی‌های مدل استاندارد که انگیزه بخش چنین تحقیقاتی بوده شامل موارد ذیل است: </p> <ul><li>این مدل، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a> را توضیح نمی‌دهد، گرچه که تأییدات فیزیکی ذره‌ای نظری که به <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="گراویتون">گراویتون</a> شناخته می‌شود، گرانش را تا درجه‌ای توجیه می‌کند. با این که مدل استاندارد برهمکنش‌های قوی و الکتروضعیف را توجیه می‌کند، اما توضیح سازگاری برای نظریه کانونی گرانش، یعنی <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%A7%D9%85" title="نسبیت عام">نسبیت عام</a>، برحسب <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="نظریه میدان کوانتومی">نظریه میدان کوانتومی</a> ارائه نمی‌کند. از جمله دلایلش این است که نظریات میدان کوانتومی گرانش، عموماً قبل از رسیدن به <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" class="mw-redirect" title="مقیاس پلانک">مقیاس پلانک</a> می‌شکنند. نتیجتاً ما نظریه قابل اعتمادی نداریم که لحظات اولیه جهان را توجیه کند.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="div-col columns column-width" style="column-width: 27em; -moz-column-width: 27em; -webkit-column-width: 27em; آری"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نیروهای بنیادی">نیروهای بنیادی</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="الکترودینامیک کوانتومی">الکترودینامیک کوانتومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">نیروی هسته‌ای قوی</a>: <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">بار رنگ</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="مدل کوارک">مدل کوارک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">نیروی هسته‌ای ضعیف</a>: <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهمکنش الکتروضعیف">برهمکنش الکتروضعیف</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="برهم‌کنش فرمی">برهم‌کنش فرمی</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="ابربار ضعیف">ابربار ضعیف</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="ایزواسپین ضعیف">ایزواسپین ضعیف</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="نظریه پیمانه‌ای">نظریه پیمانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)" title="نسل (فیزیک ذرات)">نسل (فیزیک ذرات)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="سازوکار هیگز">سازوکار هیگز</a>: <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%98%DB%8C%D9%86_(%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86)" title="لاگرانژین (نظریه میدان)">لاگرانژین (نظریه میدان)</a></li> <li>سؤال‌های باز: <a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B6_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%DB%8C" title="نقض سی‌پی">نقض سی‌پی</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوترینو">نوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نظریه میدان‌های کوانتومی">نظریه میدان‌های کوانتومی</a></li> <li>مدل استاندارد: <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="فیزیک فراتر از مدل استاندارد">فیزیک فراتر از مدل استاندارد</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="یادداشت‌ها"><span id=".DB.8C.D8.A7.D8.AF.D8.AF.D8.A7.D8.B4.D8.AA.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>یادداشت‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: یادداشت‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-persian-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-34" class="mw-cite-dir-rtl"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="note">non-renormalizable</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r37199623"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFR._Oerter2006" class="citation book cs1">R. Oerter (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/theoryofalmostev0000oert"><i>The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics</i></a> (Kindle ed.). <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%BE%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%A6%D9%86" title="گروه پنگوئن">Penguin Group</a>. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/theoryofalmostev0000oert/page/2">2</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-13-236678-9" title="ویژه:منابع کتاب/0-13-236678-9"><bdi>0-13-236678-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Theory+of+Almost+Everything%3A+The+Standard+Model%2C+the+Unsung+Triumph+of+Modern+Physics&rft.pages=2&rft.edition=Kindle&rft.pub=Penguin+Group&rft.date=2006&rft.isbn=0-13-236678-9&rft.au=R.+Oerter&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ftheoryofalmostev0000oert&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">In fact, there are mathematical issues regarding quantum field theories still under debate (see e.g. <a href="/w/index.php?title=Landau_pole&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landau pole (صفحه وجود ندارد)">Landau pole</a>), but the predictions extracted from the Standard Model by current methods applicable to current experiments are all self-consistent. For a further discussion see e.g. Chapter 25 of <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFR._Mann2010" class="citation book cs1">R. Mann (2010). <i>An Introduction to Particle Physics and the Standard Model</i>. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="انتشارات سی‌آرسی">CRC Press</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-4200-8298-2" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-4200-8298-2"><bdi>978-1-4200-8298-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Introduction+to+Particle+Physics+and+the+Standard+Model&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2010&rft.isbn=978-1-4200-8298-2&rft.au=R.+Mann&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-DarkMatter-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DarkMatter_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Sean Carroll, Ph.D. , Cal Tech, 2007, The Teaching Company, <i>Dark Matter, Dark Energy: The Dark Side of the Universe</i>, Guidebook Part 2 page 59, Accessed Oct. 7, 2013, "...Standard Model of Particle Physics: The modern theory of elementary particles and their interactions … It does not, strictly speaking, include gravity, although it's often convenient to include gravitons among the known particles of nature..."</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFS.L._Glashow1961" class="citation journal cs1">S.L. Glashow (1961). "Partial-symmetries of weak interactions". <i><a href="/w/index.php?title=Nuclear_Physics_(journal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuclear Physics (journal) (صفحه وجود ندارد)">Nuclear Physics</a></i>. <b>22</b> (4): 579–588. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1961NucPh..22..579G">1961NucPh..22..579G</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0029-5582%2861%2990469-2">10.1016/0029-5582(61)90469-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nuclear+Physics&rft.atitle=Partial-symmetries+of+weak+interactions&rft.volume=22&rft.issue=4&rft.pages=579-588&rft.date=1961&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0029-5582%2861%2990469-2&rft_id=info%3Abibcode%2F1961NucPh..22..579G&rft.au=S.L.+Glashow&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFS._Weinberg1967" class="citation journal cs1">S. Weinberg (1967). "A Model of Leptons". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">Physical Review Letters</a></i>. <b>19</b> (21): 1264–1266. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1967PhRvL..19.1264W">1967PhRvL..19.1264W</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.19.1264">10.1103/PhysRevLett.19.1264</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=A+Model+of+Leptons&rft.volume=19&rft.issue=21&rft.pages=1264-1266&rft.date=1967&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.19.1264&rft_id=info%3Abibcode%2F1967PhRvL..19.1264W&rft.au=S.+Weinberg&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFA._Salam1968" class="citation conference cs1">A. Salam (1968). N. Svartholm (ed.). <i>Elementary Particle Physics: Relativistic Groups and Analyticity</i>. <a href="/w/index.php?title=Nobel_Symposium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nobel Symposium (صفحه وجود ندارد)">Eighth Nobel Symposium</a>. Stockholm: <a href="/w/index.php?title=Almquvist_and_Wiksell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Almquvist and Wiksell (صفحه وجود ندارد)">Almquvist and Wiksell</a>. p. 367.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=conference&rft.btitle=Elementary+Particle+Physics%3A+Relativistic+Groups+and+Analyticity&rft.place=Stockholm&rft.pages=367&rft.pub=Almquvist+and+Wiksell&rft.date=1968&rft.au=A.+Salam&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Englert1964-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Englert1964_7-0">۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Englert1964_7-1">۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFF._Englert,_R._Brout1964" class="citation journal cs1">F. Englert, R. Brout (1964). "Broken Symmetry and the Mass of Gauge Vector Mesons". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">Physical Review Letters</a></i>. <b>13</b> (9): 321–323. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1964PhRvL..13..321E">1964PhRvL..13..321E</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.13.321">10.1103/PhysRevLett.13.321</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Broken+Symmetry+and+the+Mass+of+Gauge+Vector+Mesons&rft.volume=13&rft.issue=9&rft.pages=321-323&rft.date=1964&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.13.321&rft_id=info%3Abibcode%2F1964PhRvL..13..321E&rft.au=F.+Englert%2C+R.+Brout&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Peter_W._Higgs_1964_508-509-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Peter_W._Higgs_1964_508-509_8-0">۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Peter_W._Higgs_1964_508-509_8-1">۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFP.W._Higgs1964" class="citation journal cs1">P.W. Higgs (1964). "Broken Symmetries and the Masses of Gauge Bosons". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">Physical Review Letters</a></i>. <b>13</b> (16): 508–509. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1964PhRvL..13..508H">1964PhRvL..13..508H</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.13.508">10.1103/PhysRevLett.13.508</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Broken+Symmetries+and+the+Masses+of+Gauge+Bosons&rft.volume=13&rft.issue=16&rft.pages=508-509&rft.date=1964&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.13.508&rft_id=info%3Abibcode%2F1964PhRvL..13..508H&rft.au=P.W.+Higgs&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587_9-0">۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-G.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble_1964_585–587_9-1">۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFG.S._Guralnik,_C.R._Hagen,_T.W.B._Kibble1964" class="citation journal cs1">G.S. Guralnik, C.R. Hagen, T.W.B. Kibble (1964). "Global Conservation Laws and Massless Particles". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">Physical Review Letters</a></i>. <b>13</b> (20): 585–587. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1964PhRvL..13..585G">1964PhRvL..13..585G</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.13.585">10.1103/PhysRevLett.13.585</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Global+Conservation+Laws+and+Massless+Particles&rft.volume=13&rft.issue=20&rft.pages=585-587&rft.date=1964&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.13.585&rft_id=info%3Abibcode%2F1964PhRvL..13..585G&rft.au=G.S.+Guralnik%2C+C.R.+Hagen%2C+T.W.B.+Kibble&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFF.J._Hasert1973" class="citation journal cs1">F.J. Hasert; et al. (1973). "Search for elastic muon-neutrino electron scattering". <i><a href="/w/index.php?title=Physics_Letters_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physics Letters B (صفحه وجود ندارد)">Physics Letters B</a></i>. <b>46</b> (1): 121. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973PhLB...46..121H">1973PhLB...46..121H</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0370-2693%2873%2990494-2">10.1016/0370-2693(73)90494-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physics+Letters+B&rft.atitle=Search+for+elastic+muon-neutrino+electron+scattering&rft.volume=46&rft.issue=1&rft.pages=121&rft.date=1973&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0370-2693%2873%2990494-2&rft_id=info%3Abibcode%2F1973PhLB...46..121H&rft.au=F.J.+Hasert&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Cite has empty unknown parameter: <code class="cs1-code">|coauthors=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#param_unknown_empty" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFF.J._Hasert1973" class="citation journal cs1">F.J. Hasert; et al. (1973). "Observation of neutrino-like interactions without muon or electron in the Gargamelle neutrino experiment". <i><a href="/w/index.php?title=Physics_Letters_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physics Letters B (صفحه وجود ندارد)">Physics Letters B</a></i>. <b>46</b> (1): 138. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973PhLB...46..138H">1973PhLB...46..138H</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0370-2693%2873%2990499-1">10.1016/0370-2693(73)90499-1</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physics+Letters+B&rft.atitle=Observation+of+neutrino-like+interactions+without+muon+or+electron+in+the+Gargamelle+neutrino+experiment&rft.volume=46&rft.issue=1&rft.pages=138&rft.date=1973&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0370-2693%2873%2990499-1&rft_id=info%3Abibcode%2F1973PhLB...46..138H&rft.au=F.J.+Hasert&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Cite has empty unknown parameter: <code class="cs1-code">|coauthors=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#param_unknown_empty" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFF.J._Hasert1974" class="citation journal cs1">F.J. Hasert; et al. (1974). "Observation of neutrino-like interactions without muon or electron in the Gargamelle neutrino experiment". <i><a href="/w/index.php?title=Nuclear_Physics_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuclear Physics B (صفحه وجود ندارد)">Nuclear Physics B</a></i>. <b>73</b> (1): 1. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1974NuPhB..73....1H">1974NuPhB..73....1H</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0550-3213%2874%2990038-8">10.1016/0550-3213(74)90038-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nuclear+Physics+B&rft.atitle=Observation+of+neutrino-like+interactions+without+muon+or+electron+in+the+Gargamelle+neutrino+experiment&rft.volume=73&rft.issue=1&rft.pages=1&rft.date=1974&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0550-3213%2874%2990038-8&rft_id=info%3Abibcode%2F1974NuPhB..73....1H&rft.au=F.J.+Hasert&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Cite has empty unknown parameter: <code class="cs1-code">|coauthors=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#param_unknown_empty" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFD._Haidt2004" class="citation web cs1">D. Haidt (4 October 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cerncourier.com/cws/article/cern/29168">"The discovery of the weak neutral currents"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=CERN_Courier&action=edit&redlink=1" class="new" title="CERN Courier (صفحه وجود ندارد)">CERN Courier</a></i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 May</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=CERN+Courier&rft.atitle=The+discovery+of+the+weak+neutral+currents&rft.date=2004-10-04&rft.au=D.+Haidt&rft_id=http%3A%2F%2Fcerncourier.com%2Fcws%2Farticle%2Fcern%2F29168&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFD.J._GrossF._Wilczek1973" class="citation journal cs1">D.J. Gross; F. Wilczek (1973). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.30.1343">"Ultraviolet behavior of non-abelian gauge theories"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Physical_Review_Letters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical Review Letters (صفحه وجود ندارد)">Physical Review Letters</a></i>. <b>30</b> (26): 1343–1346. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973PhRvL..30.1343G">1973PhRvL..30.1343G</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.30.1343">10.1103/PhysRevLett.30.1343</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Ultraviolet+behavior+of+non-abelian+gauge+theories&rft.volume=30&rft.issue=26&rft.pages=1343-1346&rft.date=1973&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.30.1343&rft_id=info%3Abibcode%2F1973PhRvL..30.1343G&rft.au=D.J.+Gross&rft.au=F.+Wilczek&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1103%252FPhysRevLett.30.1343&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFH.D._Politzer1973" class="citation journal cs1">H.D. Politzer (1973). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://authors.library.caltech.edu/6668/1/POLprl73.pdf">"Reliable perturbative results for strong interactions"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i><a href="/w/index.php?title=Physical_Review_Letters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical Review Letters (صفحه وجود ندارد)">Physical Review Letters</a></i>. <b>30</b> (26): 1346–1349. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1973PhRvL..30.1346P">1973PhRvL..30.1346P</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.30.1346">10.1103/PhysRevLett.30.1346</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Reliable+perturbative+results+for+strong+interactions&rft.volume=30&rft.issue=26&rft.pages=1346-1349&rft.date=1973&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.30.1346&rft_id=info%3Abibcode%2F1973PhRvL..30.1346P&rft.au=H.D.+Politzer&rft_id=https%3A%2F%2Fauthors.library.caltech.edu%2F6668%2F1%2FPOLprl73.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Dean_Rickles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dean Rickles (صفحه وجود ندارد)">Dean Rickles</a> (2014). <i>A Brief History of String Theory: From Dual Models to M-Theory</i>. Springer, p. 11 n. 22.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAubert1974" class="citation journal cs1">Aubert, J.; et al. (1974). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.33.1404">"Experimental Observation of a Heavy Particle J"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Physical_Review_Letters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical Review Letters (صفحه وجود ندارد)">Physical Review Letters</a></i>. <b>33</b> (23): 1404–1406. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1974PhRvL..33.1404A">1974PhRvL..33.1404A</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.33.1404">10.1103/PhysRevLett.33.1404</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Experimental+Observation+of+a+Heavy+Particle+J&rft.volume=33&rft.issue=23&rft.pages=1404-1406&rft.date=1974&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.33.1404&rft_id=info%3Abibcode%2F1974PhRvL..33.1404A&rft.aulast=Aubert&rft.aufirst=J.&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1103%252FPhysRevLett.33.1404&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAugustin1974" class="citation journal cs1">Augustin, J.; et al. (1974). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.33.1406">"Discovery of a Narrow Resonance in e<sup>+</sup>e<sup>−</sup> Annihilation"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Physical_Review_Letters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physical Review Letters (صفحه وجود ندارد)">Physical Review Letters</a></i>. <b>33</b> (23): 1406–1408. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1974PhRvL..33.1406A">1974PhRvL..33.1406A</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.33.1406">10.1103/PhysRevLett.33.1406</a></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Discovery+of+a+Narrow+Resonance+in+e%3Csup%3E%2B%3C%2Fsup%3Ee%3Csup%3E%E2%88%92%3C%2Fsup%3E+Annihilation&rft.volume=33&rft.issue=23&rft.pages=1406-1408&rft.date=1974&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.33.1406&rft_id=info%3Abibcode%2F1974PhRvL..33.1406A&rft.aulast=Augustin&rft.aufirst=J.&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1103%252FPhysRevLett.33.1406&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Pais, A. , and S. B. Treiman, (1975)."How Many Charm Quantum Numbers are There?." <i>Physical Review Letters</i> <b>35</b>, no. 23, p. 1556.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Cao, Tian Yu. <i>Conceptual developments of 20th century field theories</i>. Cambridge University Press, 1998, p. 320.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">"Details can be worked out if the situation is simple enough for us to make an approximation, which is almost never, but often we can understand more or less what is happening." from <i><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%85%D9%86" title="درس‌های فیزیک فاینمن">درس‌های فیزیک فاینمن</a></i>, Vol 1. pp. 2–7</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFS._Braibant,_G._Giacomelli,_M._Spurio2009" class="citation book cs1">S. Braibant, G. Giacomelli, M. Spurio (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=0Pp-f0G9_9sC&pg=PA314&lpg=PA314&dq=61+fundamental+particles#v=onepage&q=61%20fundamental%20particles&f=false"><i>Particles and Fundamental Interactions: An Introduction to Particle Physics</i></a>. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%2B%D8%A8%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%B3_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="اشپرینگر ساینس+بیزینس مدیا">Springer</a>. pp. 313–314. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-94-007-2463-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-94-007-2463-1"><bdi>978-94-007-2463-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Particles+and+Fundamental+Interactions%3A+An+Introduction+to+Particle+Physics&rft.pages=313-314&rft.pub=Springer&rft.date=2009&rft.isbn=978-94-007-2463-1&rft.au=S.+Braibant%2C+G.+Giacomelli%2C+M.+Spurio&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D0Pp-f0G9_9sC%26pg%3DPA314%26lpg%3DPA314%26dq%3D61%2Bfundamental%2Bparticles%23v%3Donepage%26q%3D61%2520fundamental%2520particles%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFG.S._Guralnik2009" class="citation journal cs1">G.S. Guralnik (2009). "The History of the Guralnik, Hagen and Kibble development of the Theory of Spontaneous Symmetry Breaking and Gauge Particles". <i><a href="/w/index.php?title=International_Journal_of_Modern_Physics_A&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Journal of Modern Physics A (صفحه وجود ندارد)">International Journal of Modern Physics A</a></i>. <b>24</b> (14): 2601–2627. <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D9%88_(%D9%88%D8%A8%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA)" title="آرکایو (وبسایت)">arXiv</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//arxiv.org/abs/0907.3466">0907.3466</a></span>. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009IJMPA..24.2601G">2009IJMPA..24.2601G</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1142%2FS0217751X09045431">10.1142/S0217751X09045431</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Journal+of+Modern+Physics+A&rft.atitle=The+History+of+the+Guralnik%2C+Hagen+and+Kibble+development+of+the+Theory+of+Spontaneous+Symmetry+Breaking+and+Gauge+Particles&rft.volume=24&rft.issue=14&rft.pages=2601-2627&rft.date=2009&rft_id=info%3Aarxiv%2F0907.3466&rft_id=info%3Adoi%2F10.1142%2FS0217751X09045431&rft_id=info%3Abibcode%2F2009IJMPA..24.2601G&rft.au=G.S.+Guralnik&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFM._Strassler2012" class="citation web cs1">M. Strassler (10 July 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://profmattstrassler.com/articles-and-posts/the-higgs-particle/the-discovery-of-the-higgs/higgs-discovery-is-it-a-higgs">"Higgs Discovery: Is it a Higgs?"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-08-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Higgs+Discovery%3A+Is+it+a+Higgs%3F&rft.date=2012-07-10&rft.au=M.+Strassler&rft_id=http%3A%2F%2Fprofmattstrassler.com%2Farticles-and-posts%2Fthe-higgs-particle%2Fthe-discovery-of-the-higgs%2Fhiggs-discovery-is-it-a-higgs&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-cern1207-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-cern1207_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120705215550/http://press.web.cern.ch/press/PressReleases/Releases2012/PR17.12E.html">"CERN experiments observe particle consistent with long-sought Higgs boson"</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">CERN</a>. 4 July 2012. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://press.web.cern.ch/press/PressReleases/Releases2012/PR17.12E.html">the original</a> on 5 July 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2012-07-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=CERN+experiments+observe+particle+consistent+with+long-sought+Higgs+boson&rft.date=2012-07-04&rft_id=http%3A%2F%2Fpress.web.cern.ch%2Fpress%2FPressReleases%2FReleases2012%2FPR17.12E.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cms.web.cern.ch/news/observation-new-particle-mass-125-gev">"Observation of a New Particle with a Mass of 125 GeV"</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">CERN</a>. 4 July 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2012-07-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Observation+of+a+New+Particle+with+a+Mass+of+125+GeV&rft.pub=CERN&rft.date=2012-07-04&rft_id=http%3A%2F%2Fcms.web.cern.ch%2Fnews%2Fobservation-new-particle-mass-125-gev&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120707132113/http://www.atlas.ch/news/2012/latest-results-from-higgs-search.html">"ATLAS Experiment"</a>. <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3" title="آزمایش اطلس">ATLAS</a>. 1 January 2006. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atlas.ch/news/2012/latest-results-from-higgs-search.html">the original</a> on 7 July 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2012-07-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=ATLAS+Experiment&rft.pub=ATLAS&rft.date=2006-01-01&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.atlas.ch%2Fnews%2F2012%2Flatest-results-from-higgs-search.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=vXZ-yzwlwMw">"Confirmed: CERN discovers new particle likely to be the Higgs boson"</a>. <i><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%A8" title="یوتیوب">یوتیوب</a></i>. <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="آرتی">آرتی</a>. 4 July 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-08-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%DB%8C%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%A8&rft.atitle=Confirmed%3A+CERN+discovers+new+particle+likely+to+be+the+Higgs+boson&rft.date=2012-07-04&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DvXZ-yzwlwMw&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-NYT-20120704-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NYT-20120704_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFD._Overbye2012" class="citation news cs1">D. Overbye (4 July 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/2012/07/05/science/cern-physicists-may-have-discovered-higgs-boson-particle.html">"A New Particle Could Be Physics' Holy Grail"</a>. <i><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%A9_%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B2" title="نیویورک تایمز">New York Times</a></i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2012-07-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+York+Times&rft.atitle=A+New+Particle+Could+Be+Physics%27+Holy+Grail&rft.date=2012-07-04&rft.au=D.+Overbye&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2012%2F07%2F05%2Fscience%2Fcern-physicists-may-have-discovered-higgs-boson-particle.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://home.web.cern.ch/about/updates/2013/03/new-results-indicate-new-particle-higgs-boson">"New results indicate that new particle is a Higgs boson"</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">CERN</a>. 14 March 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-08-06</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=New+results+indicate+that+new+particle+is+a+Higgs+boson&rft.pub=CERN&rft.date=2013-03-14&rft_id=http%3A%2F%2Fhome.web.cern.ch%2Fabout%2Fupdates%2F2013%2F03%2Fnew-results-indicate-new-particle-higgs-boson&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://home.web.cern.ch/about/physics/standard-model">http://home.web.cern.ch/about/physics/standard-model</a> Official CERN website</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304133522/https://www.pha.jhu.edu/~dfehling/particle.gif">«نسخه آرشیو شده»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pha.jhu.edu/~dfehling/particle.gif">اصلی</a> در ۴ مارس ۲۰۱۶<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pha.jhu.edu%2F~dfehling%2Fparticle.gif&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://press.cern/press-releases/2010/05/particle-chameleon-caught-act-changing">"Particle chameleon caught in the act of changing"</a>. <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D9%86" title="سرن">سرن</a>. 31 May 2010<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2016-11-12</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Particle+chameleon+caught+in+the+act+of+changing&rft.pub=%D8%B3%D8%B1%D9%86&rft.date=2010-05-31&rft_id=http%3A%2F%2Fpress.cern%2Fpress-releases%2F2010%2F05%2Fparticle-chameleon-caught-act-changing&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFS._Weinberg1979" class="citation journal cs1">S. Weinberg (1979). "Baryon and Lepton Nonconserving Processes". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">فیزیکال ریویو لترز</a></i>. <b>43</b> (21): 1566–1570. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1979PhRvL..43.1566W">1979PhRvL..43.1566W</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.43.1566">10.1103/PhysRevLett.43.1566</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84+%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88+%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2&rft.atitle=Baryon+and+Lepton+Nonconserving+Processes&rft.volume=43&rft.issue=21&rft.pages=1566-1570&rft.date=1979&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.43.1566&rft_id=info%3Abibcode%2F1979PhRvL..43.1566W&rft.au=S.+Weinberg&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Minkowski1977-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Minkowski1977_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFP._Minkowski1977" class="citation journal cs1">P. Minkowski (1977). "μ → e γ at a Rate of One Out of 10<sup>9</sup> Muon Decays?". <i><a href="/w/index.php?title=Physics_Letters_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Physics Letters B (صفحه وجود ندارد)">Physics Letters B</a></i>. <b>67</b> (4): 421–428. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1977PhLB...67..421M">1977PhLB...67..421M</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0370-2693%2877%2990435-X">10.1016/0370-2693(77)90435-X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physics+Letters+B&rft.atitle=%CE%BC+%E2%86%92+e+%CE%B3+at+a+Rate+of+One+Out+of+10%3Csup%3E9%3C%2Fsup%3E+Muon+Decays%3F&rft.volume=67&rft.issue=4&rft.pages=421-428&rft.date=1977&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0370-2693%2877%2990435-X&rft_id=info%3Abibcode%2F1977PhLB...67..421M&rft.au=P.+Minkowski&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-MohapatraSenjanovic1980-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-MohapatraSenjanovic1980_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFR.N._MohapatraG._Senjanovic1980" class="citation journal cs1">R.N. Mohapatra; G. Senjanovic (1980). "Neutrino Mass and Spontaneous Parity Nonconservation". <i><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84_%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88_%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2" title="فیزیکال ریویو لترز">فیزیکال ریویو لترز</a></i>. <b>44</b> (14): 912–915. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1980PhRvL..44..912M">1980PhRvL..44..912M</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.44.912">10.1103/PhysRevLett.44.912</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84+%D8%B1%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88+%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%B2&rft.atitle=Neutrino+Mass+and+Spontaneous+Parity+Nonconservation&rft.volume=44&rft.issue=14&rft.pages=912-915&rft.date=1980&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.44.912&rft_id=info%3Abibcode%2F1980PhRvL..44..912M&rft.au=R.N.+Mohapatra&rft.au=G.+Senjanovic&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Gell-Mann1979-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gell-Mann1979_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFM._Gell-Mann,_P._RamondR._Slansky1979" class="citation book cs1">M. Gell-Mann, P. Ramond & R. Slansky (1979). F. van Nieuwenhuizen & D.Z. Freedman (eds.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/supergravityproc0000supe"><i>Supergravity</i></a>. <a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="هلند شمالی">هلند شمالی</a>. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/supergravityproc0000supe/page/315">315</a>–321. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-444-85438-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-444-85438-4"><bdi>978-0-444-85438-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Supergravity&rft.pages=315-321&rft.pub=%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF+%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C&rft.date=1979&rft.isbn=978-0-444-85438-4&rft.au=M.+Gell-Mann%2C+P.+Ramond&rft.au=R.+Slansky&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsupergravityproc0000supe&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%AF%D9%84+%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="مدل_استاندارد" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="الگو:مدل استاندارد فیزیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:مدل استاندارد فیزیک (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:مدل استاندارد فیزیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="مدل_استاندارد" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">مدل استاندارد</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">پیش‌زمینه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="فیزیک ذرات">فیزیک ذرات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="فرمیون">فرمیون‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بوزون پیمانه‌ای">بوزون پیمانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز">بوزون هیگز</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نظریه میدان‌های کوانتومی">نظریه میدان‌های کوانتومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="نظریه پیمانه‌ای">نظریه پیمانه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="الکترودینامیک کوانتومی">الکترودینامیک کوانتومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%88%DB%8C" title="نیروی هسته‌ای قوی">برهم‌کنش قوی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="بار رنگ">بار رنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="کرومودینامیک کوانتومی">کرومودینامیک کوانتومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%84_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="مدل کوارک">مدل کوارک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="نیروی هسته‌ای ضعیف">برهم‌کنش ضعیف</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="برهمکنش الکتروضعیف">برهمکنش الکتروضعیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="برهم‌کنش فرمی">برهم‌کنش فرمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="ابربار ضعیف">ابربار ضعیف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86_%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D9%81" title="ایزواسپین ضعیف">ایزواسپین ضعیف</a></li></ul></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg/150px-Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg.png" decoding="async" width="150" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg/225px-Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg/300px-Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg.png 2x" data-file-width="1390" data-file-height="1330" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">اجزا</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%B3_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85" title="ماتریس سی‌کی‌ام">ماتریس سی‌کی‌ام</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%AF_%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D9%86_%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86" class="mw-redirect" title="خود به خود شکستن تقارن">خود به خود شکستن تقارن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="سازوکار هیگز">سازوکار هیگز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_(%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C)&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل استاندارد (فرمول‌بندی ریاضی) (صفحه وجود ندارد)">مدل استاندارد (فرمول‌بندی ریاضی)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فراتر از مدل استاندارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">شواهد</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8" title="مسئله سلسله‌مراتب">مسئله سلسله‌مراتب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="ماده تاریک">ماده تاریک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="ثابت کیهانی">مسئله ثابت کیهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%82%D8%B6_%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%DB%8C" title="نقض سی‌پی">مسئله سی‌پی قوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوسان نوترینو">نوسان نوترینو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">نظریه‌ها</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%B1_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)&action=edit&redlink=1" class="new" title="تکنیکالر (فیزیک) (صفحه وجود ندارد)">تکنیکالر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B2%D8%A7-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="نظریه کالوزا-کلین">نظریه کالوزا-کلین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="نظریه وحدت بزرگ">نظریه وحدت بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DB%8C%D8%B2" title="نظریه همه‌چیز">نظریه همه‌چیز</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86" title="ابرتقارن">ابرتقارن</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="مدل استاندارد ابرتقارنی مینیمال (صفحه وجود ندارد)">MSSM</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="نظریه ابرتقارنی (صفحه وجود ندارد)">نظریه ابرتقارنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="ابرگرانش">ابرگرانش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="گرانش کوانتومی">گرانش کوانتومی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نظریه ریسمان">نظریه ریسمان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87" class="mw-redirect" title="گرانش کوانتومی حلقه">گرانش کوانتومی حلقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AB%D9%84%D8%AB%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%B3%D8%A8%D8%A8%DB%8C" title="مثلث‌بندی دینامیکی سببی">مثلث‌بندی دینامیکی سببی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="گرانش کوانتومی متعارف (صفحه وجود ندارد)">گرانش کوانتومی متعارف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="نظریه خلاء ابرشاره">نظریه خلاء ابرشاره</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%A6%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="نظریه توئیستر">نظریه توئیستر</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">آزمایش‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%8A%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%85%D9%84%D9%8A_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="آزمايشگاه ملي گران ساسو (صفحه وجود ندارد)">گران ساسو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="رصدخانه نوترینوی هند (صفحه وجود ندارد)">INO</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="برخورددهنده هادرونی بزرگ">LHC</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="رصدخانه نوترینوی سادبری (صفحه وجود ندارد)">SNO</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%BE%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87" title="سوپر کامیوکانده">سوپر-کی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="تواترون">تواترون</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ذرات_در_فیزیک" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="الگو:ذرات بنیادی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="بحث الگو:ذرات بنیادی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:ذرات بنیادی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="ذرات_در_فیزیک" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="فیزیک ذرات">ذرات در فیزیک</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ذرات بنیادی">بنیادی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="فرمیون">فرمیون‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="کوارک">کوارک‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7" title="کوارک بالا">بالا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7" title="کوارک بالا">پادبالا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="کوارک پایین">پایین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86" title="کوارک پایین">پادپایین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%88%D9%86" title="کوارک افسون">افسون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%88%D9%86" title="کوارک افسون">پادافسون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA" title="کوارک شگفت">شگفت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA" title="کوارک شگفت">پادشگفت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B3%D8%B1" title="کوارک سر">سر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%B3%D8%B1" title="کوارک سر">پادسر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%AA%D9%87" title="کوارک ته">ته</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%AA%D9%87" title="کوارک ته">پادته</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%86" title="لپتون">لپتون‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="الکترون">الکترون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پوزیترون">پوزیترون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="میون">میون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86" title="میون">پادمیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_(%D8%B0%D8%B1%D9%87)" title="تاو (ذره)">تاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_(%D8%B0%D8%B1%D9%87)" title="تاو (ذره)">پادتاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="الکترون نوترینو">الکترون‌نوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوترینو">الکترون‌پادنوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="میون نوترینو">میون‌نوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="نوترینو">میون‌پادنوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="تاو نوترینو">تاونوترینو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88" title="تاو نوترینو">تاوپادنوترینو</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86" title="بوزون">بوزون‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بوزون پیمانه‌ای">پیمانه‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون">فوتون</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فوتون"><span style="white-space:nowrap">γ</span></a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="گلوئون">گلوئون</a> (<a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A6%D9%88%D9%86" title="گلوئون"><span style="white-space:nowrap">g</span></a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88_%D9%88_%D8%B2%D8%AF" title="بوزون‌های دبلیو و زد">دبلیو و زد</a> (<a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%AF%D8%A8%D9%84%DB%8C%D9%88" class="mw-redirect" title="بوزون دبلیو"><span style="white-space:nowrap">W<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">±<br /></span></span></a>  <span style="font-weight:bold;">·</span>  <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B2%D8%AF" class="mw-redirect" title="بوزون زد"><span style="white-space:nowrap">Z</span></a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:4em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%86%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="بوزون نرده‌ای">نرده‌ای</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2" title="بوزون هیگز"><span style="white-space:nowrap">H<span style="display:inline-block; margin-bottom:-0.3em; vertical-align:0.8em; line-height:1.2em; font-size:85%; text-align:left;">0<br /></span></span></a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">دیگر موارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AD_%D9%81%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%81-%D9%BE%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%81" class="mw-redirect" title="ارواح فادیف-پوپوف">ارواح</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="فهرست ذرات بنیادی">فرضی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%B4%D8%B1%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابرشریک (صفحه وجود ندارد)">ابرشریک‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="گواگینو (صفحه وجود ندارد)">گواگینو‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%86%D9%88" title="گلوینو">گلوینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="گراویتینو (صفحه وجود ندارد)">گراویتینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="فوتینو (صفحه وجود ندارد)">فوتینو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">دیگر موارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="هیگزینو (صفحه وجود ندارد)">هیگزینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="نوترالینو (صفحه وجود ندارد)">نوترالینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="چارجینو (صفحه وجود ندارد)">چارجینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="اکسینو (صفحه وجود ندارد)">اکسینو</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسفرمیون (صفحه وجود ندارد)">اسفرمیون</a> (<a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="کوارک ایست (صفحه وجود ندارد)">کوارک ایست</a>)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">دیگر موارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="اکسیون">اکسیون (A<sup>0</sup>)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%81%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="اینفلیتون">اینفلیتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_X_%D9%88_Y" title="بوزون‌های X و Y">بوزون‌ ایکس (X)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_X_%D9%88_Y" title="بوزون‌های X و Y">بوزون‌ وای (Y)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=W%E2%80%B2_and_Z%E2%80%B2_bosons&action=edit&redlink=1" class="new" title="W′ and Z′ bosons (صفحه وجود ندارد)">بوزون‌ دبلیوپریم (′W)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=W%E2%80%B2_and_Z%E2%80%B2_bosons&action=edit&redlink=1" class="new" title="W′ and Z′ bosons (صفحه وجود ندارد)">بوزون زدپریم (′Z)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A6%D9%88%D9%86" title="پرئون">پرئون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%88%D9%86" title="تاکیون">تاکیون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="تک‌قطبی مغناطیسی">تک‌قطبی مغناطیسی (m)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86" title="دیلاتون">دیلاتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="ذره پلانک">ذره پلانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="فرمیون مایورانا">فرمیون مایورانا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9" title="فوتون تاریک">فوتون تاریک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="گراویفوتون">گراویفوتون</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="گراویتون">گراویتون (G)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%BE%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="لپتوکوارک">لپتوکوارک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مایورون (صفحه وجود ندارد)">مایورون (J)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نوترینو سترون">نوترینو سترون</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C#ذرات_ترکیبی" class="mw-redirect" title="فهرست ذرات بنیادی">مرکب</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="هادرون‌ها" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هادرون">هادرون‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86" title="باریون">باریون‌ها</a> / <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86" title="هیپرون">هیپرون‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="نوکلئون"><span style="white-space:nowrap">N</span></a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86" title="پروتون"><span style="white-space:nowrap">p</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86" title="نوترون"><span style="white-space:nowrap">n</span></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%84%D8%AA%D8%A7" title="باریون دلتا"><span style="white-space:nowrap">Δ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="باریون لاندا (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">Λ</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%B3%DB%8C%DA%AF%D9%85%D8%A7" title="باریون سیگما"><span style="white-space:nowrap">Σ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Xi_baryon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xi baryon (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">Ξ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Omega_baryon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Omega baryon (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">Ω</span></a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86" title="مزون">مزون‌ها</a> / <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="کوارکونیوم">کوارکونیوم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86" title="پیون"><span style="white-space:nowrap">π</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B1%D9%88" title="مزون رو"><span style="white-space:nowrap">ρ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eta_meson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eta meson (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">η</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eta_prime_meson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eta prime meson (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">η′</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="مزون فی"><span style="white-space:nowrap">φ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون امگا (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">ω</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_J/%CF%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون J/ψ (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">J/ψ</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون اپسیلون (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">ϒ</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%AA%D8%A7" title="مزون تتا"><span style="white-space:nowrap">θ</span></a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%A6%D9%88%D9%86" title="کائون"><span style="white-space:nowrap">K</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون بی (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">B</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون دی (صفحه وجود ندارد)"><span style="white-space:nowrap">D</span></a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%AA%DB%8C" title="مزون تی"><span style="white-space:nowrap">T</span></a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">دیگر موارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="هسته اتم">هسته اتم</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="اتم">اتم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="دی کوارک (صفحه وجود ندارد)">دی کوارک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85_%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="اتم اگزاتیک">اتم اگزاتیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="پوزیترونیوم">پوزیترونیوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A6%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="مئونیوم (صفحه وجود ندارد)">مئونیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88_(%D8%B0%D8%B1%D9%87)" title="تاو (ذره)">تاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="اونیوم">اونیا</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ابراتم (صفحه وجود ندارد)">ابراتم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84" title="مولکول">مولکول</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8_%D9%81%D8%B1%D8%B6%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:ذرات مرکب فرضی (صفحه وجود ندارد)">فرضی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="هادرون‌های غیرعادی (صفحه وجود ندارد)">هادرون‌های<br /> غیرعادی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="باریون‌های غیرعادی (صفحه وجود ندارد)">باریون‌های غیرعادی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%87%DA%AF%D8%B2%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="هگزاکوارک (صفحه وجود ندارد)">دی باریون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="پنتاکوارک">پنتاکوارک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسکرمیون (صفحه وجود ندارد)">اسکرمیون</a></li> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مزون‌های غیرعادی (صفحه وجود ندارد)">مزون‌های غیرعادی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA)&action=edit&redlink=1" class="new" title="گلوبال (فیزیک ذرات) (صفحه وجود ندارد)">گلوبال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D8%A7_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="تترا کوارک (صفحه وجود ندارد)">تترا کوارک</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;;font-weight:normal;">دیگر موارد</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84_%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86%DB%8C" title="مولکول مزونی">مولکول مزونی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%BE%D9%88%D9%85%D8%B1%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="پومرون (صفحه وجود ندارد)">پومرون</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="شبه ذرات">شبه ذرات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="سولیتون دیویدوف (صفحه وجود ندارد)">سولیتون دیویدوف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="دراپلتون (صفحه وجود ندارد)">دراپلتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="اکسیتون">اکسیتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%81%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="حفره الکترونی">حفره</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%AF%D9%86%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="مگنون (صفحه وجود ندارد)">مگنون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86" title="فونون">فونون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پلاسمارون">پلاسمارون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%88%D9%86" title="پلاسمون">پلاسمون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%86" title="پلاریتون">پلاریتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86" title="پولارون">پولارون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="روتون (صفحه وجود ندارد)">روتون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)&action=edit&redlink=1" class="new" title="تریون (فیزیک) (صفحه وجود ندارد)">تریون</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فهرست‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست باریون‌ها">باریون‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%B2%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فهرست مزون‌ها">مزون‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="فهرست ذرات بنیادی">ذرات بنیادی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="فهرست شبه ذرات (صفحه وجود ندارد)">شبه ذرات</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%81_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="گاه‌شمار کشف ذرات بنیادی">گاه‌شمار کشف ذرات بنیادی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <b><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="درگاه:فیزیک">درگاه فیزیک</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="شاخه‌های_فیزیک" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="الگو:زیرنویس-فیزیک"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="بحث الگو:زیرنویس-فیزیک"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زیرنویس-فیزیک"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="شاخه‌های_فیزیک" style="font-size:114%;margin:0 4em">شاخه‌های <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="فیزیک">فیزیک</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">قسمت‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="فیزیک کاربردی">فیزیک کاربردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D8%B2%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیک آزمایشگاهی">فیزیک تجربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="فیزیک نظری">فیزیک نظری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C" title="انرژی">انرژی</a> و <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="حرکت (فیزیک)">حرکت (فیزیک)</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="مکانیک کلاسیک">مکانیک کلاسیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%98%DB%8C" title="مکانیک لاگرانژی">مکانیک لاگرانژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مکانیک هامیلتونی">مکانیک هامیلتونی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="مکانیک محیط‌های پیوسته">مکانیک محیط‌های پیوسته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="مکانیک سماوی">مکانیک سماوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="مکانیک آماری">مکانیک آماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="ترمودینامیک">ترمودینامیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="مکانیک شاره‌ها">مکانیک شاره‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="مکانیک کوانتوم">مکانیک کوانتوم</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC" title="موج">امواج</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="میدان (فیزیک)">میدان‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="گرانش">گرانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3" title="الکترومغناطیس">الکترومغناطیس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نظریه میدان‌های کوانتومی">نظریه میدان‌های کوانتومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="نظریه نسبیت">نظریه نسبیت</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%AE%D8%A7%D8%B5" title="نسبیت خاص">نسبیت خاص</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%A7%D9%85" title="نسبیت عام">نسبیت عام</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%B9%D8%A7%D9%85" title="آشنایی با نسبیت عام">آشنایی</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">علوم فیزیکی<br />و <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="ریاضیات">ریاضیات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="فیزیک شتاب‌دهنده‌ها">فیزیک شتاب‌دهنده‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="صوت‌شناسی">صوت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="اخترفیزیک">اخترفیزیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="هلیوفیزیک">هلیوفیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="اخترفیزیک هسته‌ای">اخترفیزیک هسته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="فیزیک خورشید">فیزیک خورشید</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%81%D8%B6%D8%A7" title="فیزیک فضا">فیزیک فضا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="فیزیک ستارگان (صفحه وجود ندارد)">فیزیک ستارگان</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیزیک اتمی، مولکولی و نوری">فیزیک اتمی، مولکولی و نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="شیمی‌فیزیک">شیمی‌فیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="فیزیک محاسباتی">فیزیک محاسباتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84" title="فیزیک ماده چگال">فیزیک ماده چگال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%AF" title="فیزیک حالت جامد">فیزیک حالت جامد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="فیزیک مواد">فیزیک مواد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیک ریاضی">فیزیک ریاضی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="فیزیک اتمی">فیزیک اتمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="فیزیک مولکولی">فیزیک مولکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="فیزیک هسته‌ای">فیزیک هسته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نورشناسی">نورشناسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%B7%DB%8C" class="mw-redirect" title="اپتیک غیرخطی">اپتیک غیرخطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="نورشناخت کوانتومی">نورشناخت کوانتومی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="فیزیک دیجیتال">فیزیک دیجیتال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="فیزیک ذرات">فیزیک ذرات</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="اخترفیزیک ذره‌ای">اخترفیزیک ذره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="پدیده‌شناسی فیزیک ذره‌ای">پدیده‌شناسی فیزیک ذره‌ای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7_(%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9)" title="پلاسما (فیزیک)">پلاسما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%B1" class="mw-redirect" title="فیزیک پلیمر">فیزیک پلیمر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="فیزیک آماری">فیزیک آماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="علوم مهندسی">علوم مهندسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="فیزیک مهندسی">فیزیک مهندسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فیزیک و <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a> / <br /><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a> / <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF" title="علم اقتصاد">علم اقتصاد</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="زیست‌فیزیک">زیست‌فیزیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9" title="بیومکانیک">بیومکانیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="فیزیک پزشکی">فیزیک پزشکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="عصب‌شناسی">عصب‌شناسی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="اگروفیزیک (صفحه وجود ندارد)">اگروفیزیک</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%A9" title="فیزیک خاک">فیزیک خاک</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="فیزیک اتمسفر">فیزیک اتمسفر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="اکونوفیزیک">اکونوفیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%98%D8%A6%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="ژئوفیزیک">ژئوفیزیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="سایکوفیزیک">سایکوفیزیک</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q18338#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="داده‌های_کتابخانه‌ای:_کتابخانه‌های_ملی_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q18338#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q18338#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb123191834">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb123191834">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4297710-1">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007556113005171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh91002552">ایالات متحده آمریکا</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مدل_استاندارد&oldid=38629720">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مدل_استاندارد&oldid=38629720</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="رده:فیزیک ذرات بنیادی">فیزیک ذرات بنیادی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_(%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:مدل استاندارد (ذرات بنیادی)">مدل استاندارد (ذرات بنیادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مفاهیم فیزیکی">مفاهیم فیزیکی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="رده:خطاهای CS1: پارامترهای نامعلوم خالی">خطاهای CS1: پارامترهای نامعلوم خالی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۱۴:۰۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-rpgs6","wgBackendResponseTime":133,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.093","walltime":"1.405","ppvisitednodes":{"value":19724,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":240214,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3158,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":145778,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1192.420 1 -total"," 53.12% 633.424 2 الگو:پانویس"," 33.38% 397.984 13 الگو:Navbox"," 24.35% 290.329 16 الگو:Cite_journal"," 10.98% 130.971 1 الگو:مدل_استاندارد_ذرات_بنیادی"," 10.67% 127.289 1 الگو:ذرات_بنیادی"," 10.43% 124.389 1 الگو:Sidebar_with_collapsible_lists"," 10.08% 120.211 34 الگو:SubatomicParticle"," 9.79% 116.685 4 الگو:Cite_book"," 6.26% 74.645 7 الگو:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.677","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8933194,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-847495b4dd-q2h68","timestamp":"20241128122738","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0645\u062f\u0644 \u0627\u0633\u062a\u0627\u0646\u062f\u0627\u0631\u062f","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%85%D8%AF%D9%84_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q18338","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q18338","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-12T13:14:13Z","dateModified":"2024-01-12T14:06:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f6\/Standard_model_table_farsi.png"}</script> </body> </html>