CINXE.COM
気体 - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ja" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>気体 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )jawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ja","wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"bce57031-c1ce-479e-8ea6-4af92750a2e4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"気体","wgTitle":"気体","wgCurRevisionId":101157672,"wgRevisionId":101157672,"wgArticleId":7483,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["出典を必要とする記述のある記事/2014年2月","BNF識別子が指定されている記事","BNFdata識別子が指定されている記事","GND識別子が指定されている記事","J9U識別子が指定されている記事","LCCN識別子が指定されている記事","LNB識別子が指定されている記事","NDL識別子が指定されている記事","NKC識別子が指定されている記事","NARA識別子が指定されている記事","ISBNマジックリンクを使用しているページ","気体","物質の相","熱力学","統計力学"],"wgPageViewLanguage":"ja","wgPageContentLanguage":"ja","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"気体","wgRelevantArticleId":7483,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ja","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ja"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11432","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.PDFLinkIcon":"ready","ext.gadget.RedirectColor":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.NormalizeCharWidth","ext.gadget.suppressEnterAtSummaryBox","ext.gadget.checkSignature","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.switcher","ext.gadget.protectionIndicator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ja&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.gadget.PDFLinkIcon%2CRedirectColor&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="気体 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ja.m.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="編集" href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (ja)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ja.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipediaの Atom フィード" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-気体 rootpage-気体 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">コンテンツにスキップ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="メインメニュー" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="メインメニュー" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">メインメニュー</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">メインメニュー</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 案内 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="メインページに移動する [z]" accesskey="z"><span>メインページ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B3%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%8B%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%AB" title="このプロジェクトについて、できること、情報を入手する場所"><span>コミュニティ・ポータル</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E5%87%BA%E6%9D%A5%E4%BA%8B" title="最近の出来事の背景を知る"><span>最近の出来事</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%B0%E3%81%97%E3%81%84%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="最近新規に作成されたページの一覧"><span>新しいページ</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0" title="このウィキにおける最近の更新の一覧 [r]" accesskey="r"><span>最近の更新</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%8A%E3%81%BE%E3%81%8B%E3%81%9B%E8%A1%A8%E7%A4%BA" title="無作為に選択されたページを読み込む [x]" accesskey="x"><span>おまかせ表示</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B5%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%9C%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="練習用のページ"><span>練習用ページ</span></a></li><li id="n-commonsupload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ja" title="画像やメディアファイルをウィキメディア・コモンズにアップロード"><span>アップロード (ウィキメディア・コモンズ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E7%89%B9%E5%88%A5%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E4%B8%80%E8%A6%A7"><span>特別ページ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> ヘルプ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E6%AC%A1" title="情報を得る場所"><span>ヘルプ</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%95%E6%88%B8%E7%AB%AF" title="プロジェクトについての意見交換"><span>井戸端</span></a></li><li id="n-notice" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%81%8A%E7%9F%A5%E3%82%89%E3%81%9B" title="プロジェクトについてのお知らせ"><span>お知らせ</span></a></li><li id="n-bugreportspage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%90%E3%82%B0%E3%81%AE%E5%A0%B1%E5%91%8A" title="ウィキペディア・ソフトウェアのバグ報告"><span>バグの報告</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%80%A3%E7%B5%A1%E5%85%88" title="ウィキペディアやウィキメディア財団に関する連絡先"><span>ウィキペディアに関するお問い合わせ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ja.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ja.svg" width="100" height="14" style="width: 6.25em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%A4%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索" aria-label="Wikipedia内を検索" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="個人用ツール"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="ページのフォントサイズ、幅、色の外観を変更する" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="表示" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">表示</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja" class=""><span>寄付</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%B0%97%E4%BD%93" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません" class=""><span>アカウント作成</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%B0%97%E4%BD%93" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o" class=""><span>ログイン</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="その他の操作" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="個人用ツール" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">個人用ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="利用者メニュー" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja"><span>寄付</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%B0%97%E4%BD%93" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>アカウント作成</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%B0%97%E4%BD%93" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ログイン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ログアウトした編集者のページ <a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%B8%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%93%E3%81%9D" aria-label="編集の詳細"><span>もっと詳しく</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E8%87%AA%E5%88%86%E3%81%AE%E6%8A%95%E7%A8%BF%E8%A8%98%E9%8C%B2" title="このIPアドレスからなされた編集の一覧 [y]" accesskey="y"><span>投稿記録</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="このIPアドレスからなされた編集についての議論 [n]" accesskey="n"><span>トーク</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目次" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目次</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">非表示</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ページ先頭</div> </a> </li> <li id="toc-概要" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#概要"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>概要</span> </div> </a> <ul id="toc-概要-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-気体の単離" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#気体の単離"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>気体の単離</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-気体の単離-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>気体の単離サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-気体の単離-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-利用" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#利用"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>利用</span> </div> </a> <ul id="toc-利用-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-物理的性質" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#物理的性質"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>物理的性質</span> </div> </a> <ul id="toc-物理的性質-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-巨視的性質" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#巨視的性質"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>巨視的性質</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-巨視的性質-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>巨視的性質サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-巨視的性質-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-圧力" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#圧力"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>圧力</span> </div> </a> <ul id="toc-圧力-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-温度" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#温度"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>温度</span> </div> </a> <ul id="toc-温度-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-比体積" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#比体積"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>比体積</span> </div> </a> <ul id="toc-比体積-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-密度" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#密度"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>密度</span> </div> </a> <ul id="toc-密度-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-微視的性質" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#微視的性質"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>微視的性質</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-微視的性質-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>微視的性質サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-微視的性質-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-気体分子運動論" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#気体分子運動論"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>気体分子運動論</span> </div> </a> <ul id="toc-気体分子運動論-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ブラウン運動" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ブラウン運動"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>ブラウン運動</span> </div> </a> <ul id="toc-ブラウン運動-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-分子間力" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#分子間力"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>分子間力</span> </div> </a> <ul id="toc-分子間力-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-単純化モデル" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#単純化モデル"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>単純化モデル</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-単純化モデル-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>単純化モデルサブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-単純化モデル-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-完全気体" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#完全気体"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>完全気体</span> </div> </a> <ul id="toc-完全気体-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-熱量的完全" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#熱量的完全"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.1</span> <span>熱量的完全</span> </div> </a> <ul id="toc-熱量的完全-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-熱的完全" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#熱的完全"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.2</span> <span>熱的完全</span> </div> </a> <ul id="toc-熱的完全-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-理想気体" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#理想気体"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>理想気体</span> </div> </a> <ul id="toc-理想気体-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-実在気体" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#実在気体"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>実在気体</span> </div> </a> <ul id="toc-実在気体-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-気体の法則" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#気体の法則"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>気体の法則</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-気体の法則-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>気体の法則サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-気体の法則-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ボイルの法則" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ボイルの法則"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>ボイルの法則</span> </div> </a> <ul id="toc-ボイルの法則-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-シャルルの法則" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#シャルルの法則"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>シャルルの法則</span> </div> </a> <ul id="toc-シャルルの法則-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-アボガドロの法則" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#アボガドロの法則"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>アボガドロの法則</span> </div> </a> <ul id="toc-アボガドロの法則-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ドルトンの法則" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ドルトンの法則"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>ドルトンの法則</span> </div> </a> <ul id="toc-ドルトンの法則-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-その他" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#その他"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>その他</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-その他-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>その他サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-その他-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-圧縮率" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#圧縮率"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>圧縮率</span> </div> </a> <ul id="toc-圧縮率-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-レイノルズ数" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#レイノルズ数"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>レイノルズ数</span> </div> </a> <ul id="toc-レイノルズ数-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-粘度" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#粘度"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>粘度</span> </div> </a> <ul id="toc-粘度-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-乱流" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#乱流"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>乱流</span> </div> </a> <ul id="toc-乱流-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-境界層" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#境界層"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.5</span> <span>境界層</span> </div> </a> <ul id="toc-境界層-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-最大エントロピー原理" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#最大エントロピー原理"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.6</span> <span>最大エントロピー原理</span> </div> </a> <ul id="toc-最大エントロピー原理-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-熱力学的平衡" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#熱力学的平衡"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.7</span> <span>熱力学的平衡</span> </div> </a> <ul id="toc-熱力学的平衡-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-語源" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#語源"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>語源</span> </div> </a> <ul id="toc-語源-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-脚注" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#脚注"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>脚注</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-脚注-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>脚注サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-脚注-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-注釈" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#注釈"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>注釈</span> </div> </a> <ul id="toc-注釈-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-出典" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#出典"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>出典</span> </div> </a> <ul id="toc-出典-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関連項目" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#関連項目"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>関連項目</span> </div> </a> <ul id="toc-関連項目-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外部リンク" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#外部リンク"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>外部リンク</span> </div> </a> <ul id="toc-外部リンク-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目次" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">気体</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="特定の記事の別の言語版に移動します。 利用可能な言語156件" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-156" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">156の言語版</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Gas" title="アフリカーンス語: Gas" lang="af" hreflang="af" data-title="Gas" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="アフリカーンス語" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Gas" title="スイスドイツ語: Gas" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Gas" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="スイスドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Gas" title="アラゴン語: Gas" lang="an" hreflang="an" data-title="Gas" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="アラゴン語" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Lyft" title="古英語: Lyft" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Lyft" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="古英語" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%88%E0%A4%B8" title="アンギカ語: गैस" lang="anp" hreflang="anp" data-title="गैस" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="アンギカ語" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B2" title="アラビア語: غاز" lang="ar" hreflang="ar" data-title="غاز" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%DD%A3%D8%A7%D8%B2" title="モロッコ・アラビア語: ݣاز" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ݣاز" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="モロッコ・アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B2" title="エジプト・アラビア語: غاز" lang="arz" hreflang="arz" data-title="غاز" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="エジプト・アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%9B" title="アッサム語: গেছ" lang="as" hreflang="as" data-title="গেছ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="アッサム語" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gas" title="アストゥリアス語: Gas" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gas" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="アストゥリアス語" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%88%E0%A4%B8" title="アワディー語: गैस" lang="awa" hreflang="awa" data-title="गैस" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="アワディー語" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qaz" title="アゼルバイジャン語: Qaz" lang="az" hreflang="az" data-title="Qaz" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="アゼルバイジャン語" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="South Azerbaijani: قاز" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قاز" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="バシキール語: Газ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Газ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="バシキール語" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Doj%C4%97s" title="サモギティア語: Dojės" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Dojės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="サモギティア語" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ビコール語: Gas" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Gas" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="ビコール語" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="ベラルーシ語: Газ" lang="be" hreflang="be" data-title="Газ" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="ベラルーシ語" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="Belarusian (Taraškievica orthography): Газ" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Газ" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="ブルガリア語: Газ" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Газ" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ブルガリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%88%E0%A4%B8" title="Bhojpuri: गैस" lang="bh" hreflang="bh" data-title="गैस" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5" title="ベンガル語: গ্যাসীয় পদার্থ" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গ্যাসীয় পদার্থ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="ベンガル語" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="ブルトン語: Gaz" lang="br" hreflang="br" data-title="Gaz" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ブルトン語" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Plin" title="ボスニア語: Plin" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Plin" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="ボスニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Gas" title="Batak Mandailing: Gas" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Gas" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%B8" title="ブリヤート語: Хии" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хии" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="ブリヤート語" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gas" title="カタロニア語: Gas" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Gas" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="カタロニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9-t%C4%81%CC%A4" title="閩東語: Ké-tā̤" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ké-tā̤" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="閩東語" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Gas_(kimika)" title="セブアノ語: Gas (kimika)" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Gas (kimika)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="セブアノ語" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="中央クルド語: گاز" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گاز" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="中央クルド語" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Plyn" title="チェコ語: Plyn" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Plyn" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="チェコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="チュヴァシ語: Газ" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Газ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="チュヴァシ語" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Nwy" title="ウェールズ語: Nwy" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Nwy" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ウェールズ語" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Gas" title="デンマーク語: Gas" lang="da" hreflang="da" data-title="Gas" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="デンマーク語" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ドイツ語: Gas" lang="de" hreflang="de" data-title="Gas" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="ギリシャ語: Αέριο" lang="el" hreflang="el" data-title="Αέριο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ギリシャ語" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gas" title="英語: Gas" lang="en" hreflang="en" data-title="Gas" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英語" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Gaso" title="エスペラント語: Gaso" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Gaso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="エスペラント語" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gas" title="スペイン語: Gas" lang="es" hreflang="es" data-title="Gas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="スペイン語" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Gaas" title="エストニア語: Gaas" lang="et" hreflang="et" data-title="Gaas" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="エストニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gas" title="バスク語: Gas" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gas" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="バスク語" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Gas" title="エストレマドゥーラ語: Gas" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Gas" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="エストレマドゥーラ語" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B2" title="ペルシア語: گاز" lang="fa" hreflang="fa" data-title="گاز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ペルシア語" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kaasu" title="フィンランド語: Kaasu" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kaasu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="フィンランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Kasi" title="フィジー語: Kasi" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Kasi" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="フィジー語" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="フランス語: Gaz" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Gaz" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="フランス語" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Gas" title="北フリジア語: Gas" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Gas" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="北フリジア語" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/G%C3%A1s" title="アイルランド語: Gás" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Gás" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="アイルランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Gas" title="スコットランド・ゲール語: Gas" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Gas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="スコットランド・ゲール語" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ガリシア語: Gas" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gas" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ガリシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Pytundyry" title="グアラニー語: Pytundyry" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Pytundyry" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="グアラニー語" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BE%E0%AA%AF%E0%AB%81" title="グジャラート語: વાયુ" lang="gu" hreflang="gu" data-title="વાયુ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="グジャラート語" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Gas" title="マン島語: Gas" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Gas" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="マン島語" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Hi-th%C3%AD" title="客家語: Hi-thí" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Hi-thí" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="客家語" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%96" title="ヘブライ語: גז" lang="he" hreflang="he" data-title="גז" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ヘブライ語" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%88%E0%A4%B8" title="ヒンディー語: गैस" lang="hi" hreflang="hi" data-title="गैस" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ヒンディー語" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Gas" title="フィジー・ヒンディー語: Gas" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Gas" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="フィジー・ヒンディー語" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Plin" title="クロアチア語: Plin" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Plin" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="ハイチ・クレオール語: Gaz" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Gaz" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="ハイチ・クレオール語" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/G%C3%A1z" title="ハンガリー語: Gáz" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Gáz" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ハンガリー語" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%A6" title="アルメニア語: Գազ" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գազ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="アルメニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A6" title="Western Armenian: Կազ" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Կազ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Gas" title="インターリングア: Gas" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Gas" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="インターリングア" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gas" title="インドネシア語: Gas" lang="id" hreflang="id" data-title="Gas" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="インドネシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Gas" title="インターリング: Gas" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Gas" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="インターリング" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Gaso" title="イド語: Gaso" lang="io" hreflang="io" data-title="Gaso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="イド語" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Gas" title="アイスランド語: Gas" lang="is" hreflang="is" data-title="Gas" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="アイスランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Gas" title="イタリア語: Gas" lang="it" hreflang="it" data-title="Gas" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="イタリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Gias" title="ジャマイカ・クレオール語: Gias" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Gias" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="ジャマイカ・クレオール語" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/gapci" title="ロジバン語: gapci" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="gapci" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ロジバン語" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ジャワ語: Gas" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gas" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ジャワ語" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="ジョージア語: აირი" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აირი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ジョージア語" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="カザフ語: Газ" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Газ" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="カザフ語" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%B2" title="カンナダ語: ಅನಿಲ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅನಿಲ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="カンナダ語" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B8%B0%EC%B2%B4" title="韓国語: 기체" lang="ko" hreflang="ko" data-title="기체" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韓国語" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="クルド語: Gaz" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Gaz" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="クルド語" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="キルギス語: Газ" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Газ" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="キルギス語" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ラテン語: Gas" lang="la" hreflang="la" data-title="Gas" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ラテン語" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Gaas" title="リンブルフ語: Gaas" lang="li" hreflang="li" data-title="Gaas" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="リンブルフ語" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ロンバルド語: Gas" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Gas" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ロンバルド語" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Dujos" title="リトアニア語: Dujos" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Dujos" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="リトアニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/G%C4%81ze" title="ラトビア語: Gāze" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Gāze" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ラトビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Etona" title="マダガスカル語: Etona" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Etona" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="マダガスカル語" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ミナンカバウ語: Gas" lang="min" hreflang="min" data-title="Gas" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="ミナンカバウ語" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%81" title="マケドニア語: Гас" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Гас" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="マケドニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82" title="マラヤーラム語: വാതകം" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വാതകം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="マラヤーラム語" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%B9" title="モンゴル語: Хий" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хий" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="モンゴル語" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%82" title="マラーティー語: वायू" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वायू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="マラーティー語" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gas" title="マレー語: Gas" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gas" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="マレー語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B7" title="ミャンマー語: အငွေ့" lang="my" hreflang="my" data-title="အငွေ့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ミャンマー語" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%8F" title="エルジャ語: Лекся" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Лекся" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="エルジャ語" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Ggas" title="ナポリ語: Ggas" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Ggas" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ナポリ語" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Gas" title="低地ドイツ語: Gas" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Gas" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="低地ドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="ネパール語: ग्यास" lang="ne" hreflang="ne" data-title="ग्यास" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="ネパール語" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%81" title="ネワール語: वायु" lang="new" hreflang="new" data-title="वायु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="ネワール語" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Gas_(aggregatietoestand)" title="オランダ語: Gas (aggregatietoestand)" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Gas (aggregatietoestand)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="オランダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Gass" title="ノルウェー語(ニーノシュク): Gass" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Gass" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="ノルウェー語(ニーノシュク)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Gass" title="ノルウェー語(ブークモール): Gass" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Gass" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ノルウェー語(ブークモール)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Gase" title="ノヴィアル: Gase" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Gase" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="ノヴィアル" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gas" title="オック語: Gas" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Gas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="オック語" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Gaazii" title="オロモ語: Gaazii" lang="om" hreflang="om" data-title="Gaazii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="オロモ語" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AB%E0%A9%82" title="パンジャブ語: ਫੂ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਫੂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="パンジャブ語" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Gas" title="パピアメント語: Gas" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Gas" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="パピアメント語" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="ポーランド語: Gaz" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Gaz" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="ポーランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ピエモンテ語: Gas" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Gas" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="ピエモンテ語" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B3" title="Western Punjabi: گیس" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="گیس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%AB%D8%A7%D8%B2" title="パシュトゥー語: ګاز" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ګاز" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="パシュトゥー語" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/G%C3%A1s" title="ポルトガル語: Gás" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Gás" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="ポルトガル語" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Wapsi" title="ケチュア語: Wapsi" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Wapsi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="ケチュア語" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Zaro" title="ロマ語: Zaro" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Zaro" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="ロマ語" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="ルーマニア語: Gaz" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Gaz" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ルーマニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D2%90%D0%B0%D0%B7" title="Pannonian Rusyn: Ґаз" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Ґаз" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="ロシア語: Газ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Газ" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ロシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B0%D1%81" title="サハ語: Гаас" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Гаас" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="サハ語" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Gas" title="シチリア語: Gas" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Gas" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="シチリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%8A%D8%B3" title="シンド語: گيس" lang="sd" hreflang="sd" data-title="گيس" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="シンド語" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Gas" title="セルボ・クロアチア語: Gas" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Gas" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="セルボ・クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Urrig" title="タシルハイト語: Urrig" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Urrig" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="タシルハイト語" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B7%94" title="シンハラ語: වායු" lang="si" hreflang="si" data-title="වායු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="シンハラ語" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Gas" title="シンプル英語: Gas" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Gas" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="シンプル英語" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Plyn" title="スロバキア語: Plyn" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Plyn" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="スロバキア語" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B3" title="Saraiki: گیس" lang="skr" hreflang="skr" data-title="گیس" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Plin" title="スロベニア語: Plin" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Plin" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="スロベニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Gasi" title="ショナ語: Gasi" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Gasi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="ショナ語" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Hawo" title="ソマリ語: Hawo" lang="so" hreflang="so" data-title="Hawo" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="ソマリ語" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazi" title="アルバニア語: Gazi" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gazi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="アルバニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%81" title="セルビア語: Гас" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Гас" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="セルビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Gas" title="スンダ語: Gas" lang="su" hreflang="su" data-title="Gas" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="スンダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Gas" title="スウェーデン語: Gas" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Gas" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="スウェーデン語" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Gesi" title="スワヒリ語: Gesi" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Gesi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="スワヒリ語" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Goz" title="シレジア語: Goz" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Goz" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="シレジア語" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%B3%E0%AE%BF%E0%AE%AE%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="タミル語: வளிமம்" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வளிமம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="タミル語" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81_(%E0%B0%AD%E0%B1%8C%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82)" title="テルグ語: వాయువు (భౌతిక శాస్త్రం)" lang="te" hreflang="te" data-title="వాయువు (భౌతిక శాస్త్రం)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="テルグ語" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="タジク語: Газ" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Газ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="タジク語" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%8A%E0%B8%AA" title="タイ語: แก๊ส" lang="th" hreflang="th" data-title="แก๊ส" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="タイ語" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Gas" title="タガログ語: Gas" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Gas" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="タガログ語" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="トルコ語: Gaz" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Gaz" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="トルコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="タタール語: Gaz" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Gaz" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="タタール語" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%B9" title="トゥヴァ語: Хей" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Хей" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="トゥヴァ語" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="ウクライナ語: Газ" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Газ" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ウクライナ語" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B3" title="ウルドゥー語: گیس" lang="ur" hreflang="ur" data-title="گیس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ウルドゥー語" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Gazlar" title="ウズベク語: Gazlar" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Gazlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ウズベク語" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ヴェネト語: Gas" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Gas" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="ヴェネト語" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Gaz" title="ヴェプス語: Gaz" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Gaz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="ヴェプス語" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BA%A5t_kh%C3%AD" title="ベトナム語: Chất khí" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chất khí" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ベトナム語" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Goaze" title="西フラマン語: Goaze" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Goaze" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="西フラマン語" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/G%C3%A5z" title="ワロン語: Gåz" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Gåz" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="ワロン語" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Gas" title="ワライ語: Gas" lang="war" hreflang="war" data-title="Gas" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="ワライ語" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%94%E4%BD%93" title="呉語: 气体" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="气体" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="呉語" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="メグレル語: აირი" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აირი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="メグレル語" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%90%D7%96" title="イディッシュ語: גאז" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גאז" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="イディッシュ語" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BA%B8%CC%80f%C3%BA%C3%B9f%C3%B9" title="ヨルバ語: Ẹ̀fúùfù" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ẹ̀fúùfù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ヨルバ語" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%94%E4%BD%93" title="中国語: 气体" lang="zh" hreflang="zh" data-title="气体" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="中国語" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A3%E8%B3%AA" title="漢文: 氣質" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="氣質" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="漢文" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Kh%C3%AC-th%C3%A9" title="閩南語: Khì-thé" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Khì-thé" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="閩南語" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B0%A3%E9%AB%94" title="広東語: 氣體" lang="yue" hreflang="yue" data-title="氣體" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="広東語" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/UHowo" title="ズールー語: UHowo" lang="zu" hreflang="zu" data-title="UHowo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="ズールー語" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11432#sitelinks-wikipedia" title="言語間リンクを編集" class="wbc-editpage">リンクを編集</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="名前空間"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93" title="本文を閲覧 [c]" accesskey="c"><span>ページ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%B0%97%E4%BD%93" rel="discussion" title="本文ページについての議論 [t]" accesskey="t"><span>ノート</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="別の言語に切り替える" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">日本語</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="表示"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=history" title="このページの過去の版 [h]" accesskey="h"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ツール" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ツール</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="その他の操作" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=history"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 全般 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%85%83/%E6%B0%97%E4%BD%93" title="ここにリンクしている全ウィキページの一覧 [j]" accesskey="j"><span>リンク元</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E9%96%A2%E9%80%A3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0%E7%8A%B6%E6%B3%81/%E6%B0%97%E4%BD%93" rel="nofollow" title="このページからリンクしているページの最近の更新 [k]" accesskey="k"><span>関連ページの更新状況</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ja.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:ファイルのアップロード" title="ファイルをアップロードする [u]" accesskey="u"><span>ファイルをアップロード</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&oldid=101157672" title="このページのこの版への固定リンク"><span>この版への固定リンク</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=info" title="このページについての詳細情報"><span>ページ情報</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%93%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%82%92%E5%BC%95%E7%94%A8&page=%E6%B0%97%E4%BD%93&id=101157672&wpFormIdentifier=titleform" title="このページの引用方法"><span>このページを引用</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%25B0%2597%25E4%25BD%2593"><span>短縮URLを取得する</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%25B0%2597%25E4%25BD%2593"><span>QRコードをダウンロード</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 印刷/書き出し </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E6%B0%97%E4%BD%93"><span>ブックの新規作成</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:DownloadAsPdf&page=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=show-download-screen"><span>PDF 形式でダウンロード</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&printable=yes" title="このページの印刷用ページ [p]" accesskey="p"><span>印刷用バージョン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 他のプロジェクト </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Gases" hreflang="en"><span>コモンズ</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://ja.wikibooks.org/wiki/%E9%AB%98%E6%A0%A1%E5%8C%96%E5%AD%A6_%E6%B0%97%E4%BD%93%E3%81%AE%E6%80%A7%E8%B3%AA" hreflang="ja"><span>ウィキブックス</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11432" title="関連付けられたデータリポジトリ項目へのリンク [g]" accesskey="g"><span>ウィキデータ項目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">表示</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">非表示</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ja" dir="ltr"><p><b>気体</b>(きたい、<a href="/wiki/%E8%8B%B1%E8%AA%9E" title="英語">英</a>: <span lang="en">gas</span>)とは、<a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="物質の状態">物質の状態</a>のひとつであり<sup id="cite_ref-kojien6_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-kojien6-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、一定の<a href="/wiki/%E5%BD%A2" class="mw-disambig" title="形">形</a>と<a href="/wiki/%E4%BD%93%E7%A9%8D" title="体積">体積</a>を持たず、自由に流動し<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>の増減で<a href="/wiki/%E4%BD%93%E7%A9%8D" title="体積">体積</a>が容易に変化する状態のこと<sup id="cite_ref-kojien6_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-kojien6-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 「ガス体」とも言う<sup id="cite_ref-kojien6_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-kojien6-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="概要"><span id=".E6.A6.82.E8.A6.81"></span>概要</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=1" title="節を編集: 概要"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>気体というのは、<a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%B3%AA" title="物質">物質</a>の集合状態のひとつであり<sup id="cite_ref-britani_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-britani-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、圧縮やズレに対する抵抗が小さく、膨張に対してはまったく抵抗を示すことなく無限に体積を大きくしようとし、体積も形も一定でない状態をこう呼んでいる<sup id="cite_ref-britani_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-britani-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 気体は、<a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="物質の状態">物質の三態</a>のひとつである<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>純粋な気体を構成する粒子は、原子の場合(<a href="/wiki/%E3%83%8D%E3%82%AA%E3%83%B3" title="ネオン">ネオン</a>などの<a href="/wiki/%E7%AC%AC18%E6%97%8F%E5%85%83%E7%B4%A0" title="第18族元素">希ガス</a>)、同一種類の原子から構成される<a href="/wiki/%E5%85%83%E7%B4%A0" title="元素">元素</a>分子の場合(<a href="/wiki/%E9%85%B8%E7%B4%A0" title="酸素">酸素</a>など)、複数種類の原子から成る<a href="/wiki/%E5%8C%96%E5%90%88%E7%89%A9" title="化合物">化合物</a>分子の場合(<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%82%AD%E7%B4%A0" title="二酸化炭素">二酸化炭素</a>など)がある<sup class="noprint Template-Fact">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%80%8C%E8%A6%81%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%80%8D%E3%82%92%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%9F%E6%96%B9%E3%81%B8" title="Wikipedia:「要出典」をクリックされた方へ"><span title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2014年2月)">要出典</span></a></i>]</sup>。<a href="/wiki/%E6%B7%B7%E5%90%88%E6%B0%97%E4%BD%93" class="mw-redirect" title="混合気体">混合気体</a>は複数の純粋な気体が混じりあったものである。<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83%E3%81%AE%E5%A4%A7%E6%B0%97" title="地球の大気">空気</a>もそれ(<a href="/wiki/%E6%B7%B7%E5%90%88%E6%B0%97%E4%BD%93" class="mw-redirect" title="混合気体">混合気体</a>)にあたる。 </p><p>液体や固体との大きな違いは、気体を構成する粒子間の距離が大きい点である。気体粒子の相互作用は<a href="/wiki/%E9%9B%BB%E5%A0%B4" title="電場">電場</a>や<a href="/wiki/%E9%87%8D%E5%8A%9B%E5%A0%B4" title="重力場">重力場</a>のある状態では無視できる程度であり、右図のようにそれぞれの<a href="/wiki/%E7%B2%92%E5%AD%90%E7%99%BA%E8%A6%8B%E3%81%AE%E5%B9%B4%E8%A1%A8" title="粒子発見の年表">粒子</a>が一定の<a href="/wiki/%E9%80%9F%E5%BA%A6" title="速度">速度</a><a href="/wiki/%E7%A9%BA%E9%96%93%E3%83%99%E3%82%AF%E3%83%88%E3%83%AB" title="空間ベクトル">ベクトル</a>を持つ。 </p><p><a href="/wiki/%E6%B0%97%E7%9B%B8" class="mw-redirect" title="気相">気相</a>は<a href="/wiki/%E6%B6%B2%E7%9B%B8" class="mw-redirect" title="液相">液相</a>と<a href="/w/index.php?title=%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%BA%E3%83%9E%E7%9B%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="プラズマ相 (存在しないページ)">プラズマ相</a>の中間にあり<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、プラズマへと転移する温度が気体の存在する上限温度となる。極低温で存在する<a href="/w/index.php?title=%E9%87%8F%E5%AD%90%E7%B8%AE%E9%80%80%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="量子縮退気体 (存在しないページ)">量子縮退気体</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>が近年注目を集めている<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。高密度の原子気体を極低温に冷却したものは、<a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%B9%E6%B0%97%E4%BD%93" title="ボース気体">ボース気体</a>または<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A7%E3%83%AB%E3%83%9F%E6%B0%97%E4%BD%93" title="フェルミ気体">フェルミ気体</a>と呼ばれる統計的振る舞いを示す。詳しくは<a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%B9%EF%BC%9D%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%B3%E5%87%9D%E7%B8%AE" title="ボース=アインシュタイン凝縮">ボース=アインシュタイン凝縮</a>を参照。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Gas_particle_movement.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Gas_particle_movement.svg/250px-Gas_particle_movement.svg.png" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Gas_particle_movement.svg/330px-Gas_particle_movement.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Gas_particle_movement.svg/440px-Gas_particle_movement.svg.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="200" /></a><figcaption>気相の粒子(<a href="/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子">原子</a>、<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90" title="分子">分子</a>、<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%AA%E3%83%B3_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="イオン (化学)">イオン</a>)は、<a href="/wiki/%E9%9B%BB%E5%A0%B4" title="電場">電場</a>などがない限り自由に運動する。</figcaption></figure> <p>気体は<a href="/wiki/%E6%B6%B2%E4%BD%93" title="液体">液体</a>とともに<a href="/wiki/%E6%B5%81%E4%BD%93" title="流体">流体</a>であるが、分子の熱運動が分子間力を上回っており、液体の状態と比べ、<a href="/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子">原子</a>または<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90" title="分子">分子</a>がより自由に動ける。通常では<a href="/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体">固体</a>や液体より粒子間の距離がはるかに大きく、そのため密度は最も小さくなる。また、圧力や温度による体積の変化が激しい。構成粒子間でのやりとりが少ないので、熱の伝導は低い。 </p><p>気体状態では、粒子は自由かつ<a href="/wiki/%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%80%E3%83%A0" title="ランダム">ランダム</a>に動く<a href="/wiki/%E7%86%B1%E9%81%8B%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="熱運動">熱運動</a>をしている。また、それを構成する粒子間の引力(<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%96%93%E5%8A%9B" title="分子間力">分子間力</a>)は働かない。さらにその粒子の大きさ、質量共に気体の体積に比べてはるかに小さい。このために気体の状態では物質の種類を問わずに共通の性質が表れやすい。たとえば同一温度、同一気圧の下では、気体の種類を問わず同一体積中に含まれる分子数は一定である。これを<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9C%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="アボガドロの法則">アボガドロの法則</a>という。気体分子の大きさと質量を存在しないものとした仮想の気体の<a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%87%E3%83%AB_(%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%A7%91%E5%AD%A6)" title="モデル (自然科学)">モデル</a>を<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a>といい、気体の基本的性質を示すために扱われる。 </p><p><a href="/wiki/%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%82%B9" title="臨界点">臨界温度</a>以下の気相のことを<a href="/wiki/%E8%92%B8%E6%B0%97" title="蒸気">蒸気</a>と呼ぶ。臨界温度以下で気体を圧縮していくと液体へ<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%BB%A2%E7%A7%BB" title="相転移">相転移</a>(一次転移)する。また、ある臨界圧力以下の<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>が物質の飽和蒸気圧と等しくなる点が<a href="/wiki/%E6%B2%B8%E7%82%B9" title="沸点">沸点</a>である。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="気体の単離"><span id=".E6.B0.97.E4.BD.93.E3.81.AE.E5.8D.98.E9.9B.A2"></span>気体の単離</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=2" title="節を編集: 気体の単離"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>我々は<a href="/wiki/%E7%A9%BA%E6%B0%97" title="空気">空気</a>中で生活しているため、化学の分野など、気体を成分に分けて扱おうとすると、周囲の空気と混じってしまいやすいため、特別な工夫を必要とする。 </p> <ul><li><b><a href="/wiki/%E6%B0%B4%E6%BA%B6%E6%80%A7" class="mw-redirect" title="水溶性">水溶性</a>で空気より軽い場合は、<a href="/wiki/%E4%B8%8A%E6%96%B9%E7%BD%AE%E6%8F%9B" title="上方置換">上方置換</a>で集める。</b>例: <a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%A2%E3%83%8B%E3%82%A2" title="アンモニア">アンモニア</a></li> <li><b><a href="/wiki/%E6%B0%B4%E6%BA%B6%E6%80%A7" class="mw-redirect" title="水溶性">水溶性</a>で空気より重い場合は、<a href="/wiki/%E4%B8%8B%E6%96%B9%E7%BD%AE%E6%8F%9B" title="下方置換">下方置換</a>で集める。</b>例: <a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%A1%AB%E9%BB%84" title="二酸化硫黄">二酸化硫黄</a>、<a href="/wiki/%E5%A1%A9%E5%8C%96%E6%B0%B4%E7%B4%A0" title="塩化水素">塩化水素</a>、<a href="/wiki/%E5%A1%A9%E7%B4%A0" title="塩素">塩素</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%AA%92%E7%B4%A0" title="二酸化窒素">二酸化窒素</a></li> <li><b><a href="/w/index.php?title=%E9%9D%9E%E6%B0%B4%E6%BA%B6%E6%80%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="非水溶性 (存在しないページ)">非水溶性</a>の場合は、<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E4%B8%8A%E7%BD%AE%E6%8F%9B" title="水上置換">水上置換</a>で集める。 </b>例: <a href="/wiki/%E4%B8%80%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%AA%92%E7%B4%A0" title="一酸化窒素">一酸化窒素</a>、<a href="/wiki/%E7%AA%92%E7%B4%A0" title="窒素">窒素</a>、<a href="/wiki/%E9%85%B8%E7%B4%A0" title="酸素">酸素</a>、<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E7%B4%A0" title="水素">水素</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="利用"><span id=".E5.88.A9.E7.94.A8"></span>利用</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=3" title="節を編集: 利用"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>流体なので形を定めることが出来ない。しかし、固体の容器に監禁することで利用する例もある。柔らかな素材に閉じこめれば、体積が<a href="/wiki/%E5%BC%BE%E6%80%A7" title="弾性">弾性</a>的に変形するので、衝撃吸収の可能な素材となる。また熱伝導度が低いため、<a href="/wiki/%E6%96%AD%E7%86%B1" class="mw-redirect" title="断熱">断熱</a>の効果もある。<a href="/wiki/%E7%99%BA%E6%B3%A1%E3%82%B9%E3%83%81%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%AB" title="発泡スチロール">発泡スチロール</a>では多数の細かい泡のような形で気体を含んでおり、これらの性質を強く示す。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="物理的性質"><span id=".E7.89.A9.E7.90.86.E7.9A.84.E6.80.A7.E8.B3.AA"></span>物理的性質</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=4" title="節を編集: 物理的性質"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Purplesmoke.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Purplesmoke.jpg/240px-Purplesmoke.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Purplesmoke.jpg/360px-Purplesmoke.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Purplesmoke.jpg/480px-Purplesmoke.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E7%85%99" title="煙">煙</a>が漂う様子から、周囲の気体の動きがある程度わかる。</figcaption></figure> <p>ほとんどの気体は人間の知覚では観察が難しいため、<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>・体積・<a href="/wiki/%E6%B8%A9%E5%BA%A6" title="温度">温度</a>といった<a href="/wiki/%E7%89%A9%E6%80%A7" title="物性">物理的性質</a>と粒子数(<a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%B3%AA%E9%87%8F" title="物質量">物質量</a>)といった性質で表す。これら4つの特性を様々な気体の様々な条件下で計測したのが、<a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%83%90%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB" title="ロバート・ボイル">ロバート・ボイル</a>、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%83%AB" title="ジャック・シャルル">ジャック・シャルル</a>、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3" title="ジョン・ドルトン">ジョン・ドルトン</a>、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%82%BB%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%AB%E3%82%A4%E3%83%BB%E3%82%B2%E3%82%A4%EF%BC%9D%E3%83%AA%E3%83%A5%E3%82%B5%E3%83%83%E3%82%AF" title="ジョセフ・ルイ・ゲイ=リュサック">ジョセフ・ルイ・ゲイ=リュサック</a>、<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A1%E3%83%87%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%B4%E3%82%A9%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD" title="アメデオ・アヴォガドロ">アメデオ・アヴォガドロ</a>といった人々である。彼らの研究によって最終的にそれらの特性間の数学的関係が明らかとなり、<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F" title="理想気体の状態方程式">理想気体の状態方程式</a>となって結実した。 </p><p>気体粒子は互いに十分離れているため、液体や固体ほど隣接する粒子に影響を及ぼしあうことはない。そのような相互作用(<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%96%93%E5%8A%9B" title="分子間力">分子間力</a>)は気体粒子の持つ<a href="/wiki/%E9%9B%BB%E8%8D%B7" title="電荷">電荷</a>に由来する。同じ電荷は反発しあい、逆の電荷は引き付け合う。<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%82%AA%E3%83%B3_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="イオン (化学)">イオン</a>でできた気体には恒久的な電荷があり、化合物の気体には<a href="/wiki/%E6%A5%B5%E6%80%A7%E5%88%86%E5%AD%90" title="極性分子">極性</a>共有結合がある。極性共有結合の場合、化合物全体としては中性であっても、分子内に電荷の集中する部分が生じる。分子間の<a href="/wiki/%E5%85%B1%E6%9C%89%E7%B5%90%E5%90%88" title="共有結合">共有結合</a>には一時的な電荷もあり、それを<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%82%B9%E5%8A%9B" title="ファンデルワールス力">ファンデルワールス力</a>と呼ぶ。このような分子間力の相互作用はそれぞれの気体を構成する物質の物理特性によって異なる<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。例えば、イオン結合の化合物と共有結合の化合物の「<a href="/wiki/%E6%B2%B8%E7%82%B9" title="沸点">沸点</a>」を比べるとその違いが明らかとなる<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。右の写真のようにただよう煙は、低圧の気体がどのように振る舞っているかという洞察を与えてくれる。 </p><p>気体は他の状態の物質と比較すると、<a href="/wiki/%E5%AF%86%E5%BA%A6" title="密度">密度</a>と<a href="/wiki/%E7%B2%98%E5%BA%A6" title="粘度">粘度</a>が極めて低い。気体の<a href="/wiki/%E7%B2%92%E5%AD%90" title="粒子">粒子</a>の運動は<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>と<a href="/wiki/%E6%B8%A9%E5%BA%A6" title="温度">温度</a>に影響される。粒子間の距離と速度の変化は<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87" title="圧縮率">圧縮率</a>で表される。その粒子の距離と速度は<a href="/wiki/%E5%B1%88%E6%8A%98%E7%8E%87" title="屈折率">屈折率</a>で表される気体の光学特性にも影響する。気体は容器全体に一様に分布するように<a href="/wiki/%E6%8B%A1%E6%95%A3" title="拡散">拡散</a>する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="巨視的性質"><span id=".E5.B7.A8.E8.A6.96.E7.9A.84.E6.80.A7.E8.B3.AA"></span>巨視的性質</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=5" title="節を編集: 巨視的性質"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:CFD_Shuttle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/CFD_Shuttle.jpg/250px-CFD_Shuttle.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/CFD_Shuttle.jpg/330px-CFD_Shuttle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/CFD_Shuttle.jpg/500px-CFD_Shuttle.jpg 2x" data-file-width="516" data-file-height="387" /></a><figcaption>スペースシャトルの大気圏突入のシミュレーション画像</figcaption></figure> <p>気体を観察する場合、基準となる範囲や長さを指定するのが一般的である。基準となる代表長さが気体粒子の<a href="/wiki/%E5%B9%B3%E5%9D%87%E8%87%AA%E7%94%B1%E8%A1%8C%E7%A8%8B" title="平均自由行程">平均自由行程</a>より十分に大きい場合(<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%8C%E3%83%BC%E3%82%BB%E3%83%B3%E6%95%B0" title="クヌーセン数">クヌーセン数</a>が十分に小さい場合)、気体は連続体とみなされ<a href="/wiki/%E5%B7%A8%E8%A6%96%E7%9A%84" class="mw-redirect" title="巨視的">巨視的</a>観点から把握される。その場合、体積の面でも十分な量の気体粒子を標本化できる大きさでなければならない。このような大きさで統計的分析を行うことで、その範囲内のあらゆる気体粒子の<b>平均的</b>動き(すなわち、速度、温度、圧力)を観測できる。対照的に<a href="/wiki/%E5%BE%AE%E8%A6%96%E7%9A%84" class="mw-redirect" title="微視的">微視的</a>、つまり粒子単位の観察を行う方法もある。 </p><p>巨視的観点で観測される気体の性質には、気体粒子そのものに由来するもの(速度、圧力、温度)とそれらの環境によるもの(体積)がある。例えば<a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%83%90%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB" title="ロバート・ボイル">ロバート・ボイル</a>は一時期、<a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%8C%96%E5%AD%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="気体化学 (存在しないページ)">気体化学</a>を研究していた。彼は気体の圧力と体積の関係について巨視的観点で実験を行った。その実験でJの字形の<a href="/wiki/%E8%A9%A6%E9%A8%93%E7%AE%A1" title="試験管">試験管</a>のような<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B%E6%B8%AC%E5%AE%9A#液柱" title="圧力測定">マノメーター</a>を使い、その管の一端に一定粒子数で一定温度の不活性気体を入れ、さらに<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E9%8A%80" title="水銀">水銀</a>を入れて密封した。そして、水銀の量を増やして気体にかかる圧力を増すと気体の体積が小さくなることを見出し、数学的には<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E6%AF%94%E4%BE%8B" title="反比例">反比例</a>の関係にあることを発見した。つまり、体積と圧力の積が常に一定になることをつきとめた。ボイルは様々な気体でこれが成り立つことを確かめ、<a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ボイルの法則">ボイルの法則</a> (<i>PV</i> = 定数) が生まれた。 </p><p>気体物性の分析に使用する様々な数学的ツールがある。<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B5%81%E4%BD%93" class="mw-redirect" title="理想流体">理想流体</a>については<a href="/wiki/%E3%82%AA%E3%82%A4%E3%83%A9%E3%83%BC%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F_(%E6%B5%81%E4%BD%93%E5%8A%9B%E5%AD%A6)" title="オイラー方程式 (流体力学)">オイラー方程式</a>があるが、極限条件の気体では数学的ツールもやや複雑化し、粘性の効果を完全に考慮した<a href="/wiki/%E3%83%8A%E3%83%93%E3%82%A8-%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%82%B9%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F" class="mw-redirect" title="ナビエ-ストークス方程式">ナビエ-ストークス方程式</a>などが使われる<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。このような方程式は対象とする気体の特定の条件を満たすよう理想化されている。ボイルの実験装置は<a href="/wiki/%E4%BB%A3%E6%95%B0%E5%AD%A6" title="代数学">代数学</a>を使って分析結果を得ることを可能にした。ボイルが結果を得られたのは、彼が扱っていた気体が比較的低圧で「理想」的な振る舞いをする状況だったからである。そういった理想的関係は、一般的な条件の計算には十分である。今日の最先端テクノロジーにおいては、気体が「理想」的な振る舞いをしない条件下での実験を可能とする各種装置も設計されている。<a href="/wiki/%E7%B5%B1%E8%A8%88%E5%AD%A6" title="統計学">統計学</a>や<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E5%A4%89%E9%87%8F%E8%A7%A3%E6%9E%90" title="多変量解析">多変量解析</a>といった数学が、宇宙船の大気圏再突入のような複雑な状況の解を求めることを可能にしている。例えば、図にあるように<a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B9%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%88%E3%83%AB" title="スペースシャトル">スペースシャトル</a>の大気圏再突入の際の負荷が材料や構造の限界を超えていないことを確認する分析などがある。そのような状況では、気体は理想的には振る舞わない。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="圧力"><span id=".E5.9C.A7.E5.8A.9B"></span>圧力</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=6" title="節を編集: 圧力"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>」を参照</div> <p>圧力を表す記号は <b>"<i>p</i> "</b> または <b>"<i>P</i> "</b> を使い、SI単位は<a href="/wiki/%E3%83%91%E3%82%B9%E3%82%AB%E3%83%AB_(%E5%8D%98%E4%BD%8D)" title="パスカル (単位)">パスカル</a> (Pa=N/m<sup>2</sup>) である。 </p><p>気体が何らかの容器に入っているとき、気体の<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8A%9B" title="圧力">圧力</a>は気体が容器表面に及ぼす単位面積当たりの平均的な力に等しい。その容積の中で気体粒子は直線的に運動していて、容器に衝突して力を及ぼしていると考えれば理解しやすい。その衝突の際に気体粒子から容器に与えられた力の分だけ粒子の<a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E9%87%8F" title="運動量">運動量</a>が変化する。<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E5%85%B8%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="古典力学">古典力学</a>では、運動量は質量と速度の積と定義されている<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。衝突に際して、粒子の速度の壁と垂直な成分だけが変化する。壁に平行な方向に進む粒子の運動量は変化しない。したがって、粒子の衝突によって容器表面にかかる力の平均は、気体粒子の衝突による<a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E9%87%8F" title="運動量">線運動量</a>の変化の平均に他ならない。より正確には、粒子が容器表面に衝突した際の力の垂直成分の合計を表面積で割った値が圧力となる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="温度"><span id=".E6.B8.A9.E5.BA.A6"></span>温度</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=7" title="節を編集: 温度"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Nitrogen.ogv/220px--Nitrogen.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="165" data-durationhint="15" data-mwtitle="Nitrogen.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Nitrogen.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f4/Nitrogen.ogv/Nitrogen.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Nitrogen.ogv" type="video/ogg; codecs="theora"" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f4/Nitrogen.ogv/Nitrogen.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f4/Nitrogen.ogv/Nitrogen.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /></video></span><figcaption>液体窒素に触れると風船がしぼむ様子(動画)</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E6%B8%A9%E5%BA%A6" title="熱力学温度">熱力学温度</a>」を参照</div> <p>温度を表す記号は <b>"<i>T</i> "</b> を使い、SI単位は<a href="/wiki/%E3%82%B1%E3%83%AB%E3%83%93%E3%83%B3" title="ケルビン">ケルビン</a> (K)である。 </p><p>気体粒子の速度は、その<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E6%B8%A9%E5%BA%A6" title="熱力学温度">熱力学温度</a>に比例する。右の動画は、風船内に捕らわれた気体粒子が極低温の窒素に触れることでその速度が遅くなり、風船が縮む様子を示している。任意の<a href="/wiki/%E7%B3%BB_(%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%A7%91%E5%AD%A6)" title="系 (自然科学)">物理系</a>の温度はその系(気体)を構成する粒子(原子、分子)の運動と関連している<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E7%B5%B1%E8%A8%88%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="統計力学">統計力学</a>では、温度とは粒子内に蓄えられた運動エネルギーの平均を示す測度である。このエネルギーを蓄える方法は、粒子自身の<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E5%BA%A6" title="自由度">自由度</a>(<a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC%E6%BA%96%E4%BD%8D#分子" title="エネルギー準位">エネルギーモード</a>)で表される。気体粒子が運動エネルギーを蓄えるのは、衝突によって直線運動、回転運動、振動といった運動エネルギーを得たときである(<a href="/wiki/%E5%90%B8%E7%86%B1%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="吸熱反応">吸熱</a>過程)。対照的に固体内の分子に熱を加えても振動モードでしかエネルギーを蓄えられず、直線運動や回転運動は結晶構造によって妨げられる。熱せられた気体粒子は粒子同士が一定の割合で衝突することで速度が広範囲に変化しうる。速度の範囲は<a href="/wiki/%E3%83%9E%E3%82%AF%E3%82%B9%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%83%AB%E5%88%86%E5%B8%83" title="マクスウェル分布">マクスウェル分布</a>で表される。なお、この分布を想定するということは、その系が<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E7%9A%84%E5%B9%B3%E8%A1%A1" title="熱力学的平衡">熱力学的平衡</a>付近の<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a>だと仮定していることを暗に示している。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="比体積"><span id=".E6.AF.94.E4.BD.93.E7.A9.8D"></span>比体積</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=8" title="節を編集: 比体積"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7,_1957_061101-F-1234P-013.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg/250px-Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg" decoding="async" width="220" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg/330px-Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg/500px-Convair_B-58_Ejection_Capsule_standard_seat_ejection_on_Aug._7%2C_1957_061101-F-1234P-013.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="702" /></a><figcaption>膨張ガスは比体積の変化に関係する。</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%AF%94%E4%BD%93%E7%A9%8D" class="mw-redirect" title="比体積">比体積</a>」を参照</div> <p>比体積を表す記号は <b>"<i>v</i> "</b> を使い、SI単位はm<sup>3</sup>/kg である。体積は記号 <b>"<i>V</i> "</b> で表され、SI単位はm<sup>3</sup> である。 </p><p><a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="熱力学">熱力学</a>解析においては、<a href="/wiki/%E7%A4%BA%E9%87%8F%E6%80%A7%E3%81%A8%E7%A4%BA%E5%BC%B7%E6%80%A7" title="示量性と示強性">示強属性と示量属性</a>を扱うのが一般的である。気体の量に依存する属性(質量や体積)を示量属性、気体の量に依存しない属性を示強属性と呼ぶ。<b>比体積</b>は単位質量の気体が占める体積の比であり、あらゆる平衡系の気体にわたって同一であるため示強属性の例である<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。<a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%88%E3%82%A2%E3%82%AF%E3%83%81%E3%83%8B%E3%82%A6%E3%83%A0" title="プロトアクチニウム">プロトアクチニウム</a>の原子1000個がある温度と圧力で占める体積は、他の任意の原子1000個が同じ温度と圧力で占める体積と同じである。気体に比べて<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87" title="圧縮率">圧縮性</a>のない固体の<a href="/wiki/%E9%89%84" title="鉄">鉄</a>を思い浮かべればわかりやすい。右の写真にあるような<a href="/wiki/%E5%B0%84%E5%87%BA%E5%BA%A7%E5%B8%AD" title="射出座席">射出座席</a>はロケットで推進するが、ロケットは質量を保持しつつ膨張するガスを噴射しており、この際に比体積が増加する。気体はそれを取り囲むどのような容器であっても全体を満たす性質があり、体積は示量属性である。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="密度"><span id=".E5.AF.86.E5.BA.A6"></span>密度</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=9" title="節を編集: 密度"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%AF%86%E5%BA%A6" title="密度">密度</a>」を参照</div> <p>密度は記号 <b>"ρ"</b>(ロー)で表され、SI単位はkg/m<sup>3</sup> である。これは、比体積の<a href="/wiki/%E9%80%86%E6%95%B0" title="逆数">逆数</a>である。 </p><p>気体粒子は容器内を自由に動けるため、その質量は一般に<b>密度</b>によって特徴付けられる。密度は質量を体積で割った値である。気体の圧力または体積の一方を一定としたとき、密度は広範囲にわたって変化する。この密度の変化の度合いを<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87" title="圧縮率">圧縮率</a>と呼ぶ。圧力や温度と同様、密度は気体の状態変数の1つであり、任意の過程における密度の変化は熱力学の法則に従う。<a href="/wiki/%E6%B5%81%E4%BD%93%E9%9D%99%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="流体静力学">静止気体</a>においては、密度は容器全体で均一である。つまり密度は<a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%BC_(%E7%89%A9%E7%90%86%E5%AD%A6)" title="スカラー (物理学)">スカラー</a>量であり、大きさはあるが方向のない単純な物理量である。<a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%88%86%E5%AD%90%E9%81%8B%E5%8B%95%E8%AB%96" title="気体分子運動論">気体分子運動論</a>によれば、気体の質量が一定のとき密度は容器の大きさすなわち体積に反比例する。すなわち、質量が一定であれば密度の減少とともに体積が増大する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="微視的性質"><span id=".E5.BE.AE.E8.A6.96.E7.9A.84.E6.80.A7.E8.B3.AA"></span>微視的性質</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=10" title="節を編集: 微視的性質"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>極めて高倍率の顕微鏡で気体を観察できるとすれば、様々な粒子(分子、原子、イオン、電子など)が決まった形や塊を形成せずに無作為に動いている様子が観察できるだろう。そういった中性の気体粒子が運動の向きを変えるのは、別の粒子と衝突したときか容器の壁と衝突したときだけである。そういった衝突が完全に弾性的だと仮定すると、その気体は理想気体だということになる。このような粒子レベルの<a href="/wiki/%E5%BE%AE%E8%A6%96%E7%9A%84" class="mw-redirect" title="微視的">微視的</a>観点は<a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%88%86%E5%AD%90%E9%81%8B%E5%8B%95%E8%AB%96" title="気体分子運動論">気体分子運動論</a>で扱われる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="気体分子運動論"><span id=".E6.B0.97.E4.BD.93.E5.88.86.E5.AD.90.E9.81.8B.E5.8B.95.E8.AB.96"></span>気体分子運動論</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=11" title="節を編集: 気体分子運動論"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%88%86%E5%AD%90%E9%81%8B%E5%8B%95%E8%AB%96" title="気体分子運動論">気体分子運動論</a>」を参照</div> <p><b>気体分子運動論</b>は、気体の巨視的性質を分子構成と分子運動によって説明する。<a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E9%87%8F" title="運動量">運動量</a>と<a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC" title="運動エネルギー">運動エネルギー</a>の定義を出発点として<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E9%87%8F%E4%BF%9D%E5%AD%98%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" class="mw-redirect" title="運動量保存の法則">運動量保存の法則</a>と立方体の幾何学的関係を使い、系の巨視的性質である温度と圧力を分子ごとの運動エネルギーという微視的属性に対応付ける。この理論によって温度と圧力という2つの属性の平均値が得られる。 </p><p>この理論はまた、気体系が変化に対してどう反応するかを説明している。例えば、理論上完全に静止した気体が絶対零度から熱せられるとき、その<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%83%A8%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC" title="内部エネルギー">内部エネルギー</a>(温度)が増大する。気体を熱すると、その粒子が速度を増し、温度が上昇する。高温になると粒子速度が上がって単位時間あたりに容器内で発生する粒子の衝突が増える。単位時間あたりの容器表面での粒子衝突回数が増えると、それに比例して圧力も上昇する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ブラウン運動"><span id=".E3.83.96.E3.83.A9.E3.82.A6.E3.83.B3.E9.81.8B.E5.8B.95"></span>ブラウン運動</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=12" title="節を編集: ブラウン運動"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%96%E3%83%A9%E3%82%A6%E3%83%B3%E9%81%8B%E5%8B%95" title="ブラウン運動">ブラウン運動</a>」を参照</div> <p>ブラウン運動は、流体内に浮遊する粒子の無作為運動を説明する数理モデルである。気体の拡散は気体分子運動論で説明することもできるし、<a href="/wiki/%E7%B4%A0%E7%B2%92%E5%AD%90%E7%89%A9%E7%90%86%E5%AD%A6" title="素粒子物理学">素粒子物理学</a>でも説明できる。 </p><p>気体の個々の粒子(原子や分子)を観察するテクノロジーには今のところ限界があり、それらが実際にどのように動いているのかについて理論的計算でしか示せないが、その動きはブラウン運動とは異なる。ブラウン運動では気体分子が問題の粒子と何度も衝突することで頻繁に粒子の向きが変わる。この粒子は一般に原子数百万個から数十億個の大きさであるために衝突しやすく頻繁に向きを変えるのであって、気体分子そのものはそれほど頻繁に衝突しないと考えられる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="分子間力"><span id=".E5.88.86.E5.AD.90.E9.96.93.E5.8A.9B"></span>分子間力</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=13" title="節を編集: 分子間力"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg/180px-3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg.png" decoding="async" width="180" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg/270px-3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg/360px-3D_model_hydrogen_bonds_in_water.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="397" /></a><figcaption>気体が圧縮されると、このような分子間力がより強く働くようになる。</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%82%B9%E5%8A%9B" title="ファンデルワールス力">ファンデルワールス力</a>」および「<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%96%93%E5%8A%9B" title="分子間力">分子間力</a>」を参照</div> <p>粒子間には<a href="/wiki/%E5%BC%95%E5%8A%9B%E3%81%A8%E6%96%A5%E5%8A%9B" title="引力と斥力">引力と斥力</a>が働いており、それが気体の力学に影響を及ぼす。<a href="/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E5%8C%96%E5%AD%A6" title="物理化学">物理化学</a>ではこの力を<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%82%B9%E5%8A%9B" title="ファンデルワールス力">ファンデルワールス力</a>と呼ぶ。この力は<a href="/wiki/%E7%B2%98%E5%BA%A6" title="粘度">粘度</a>や<a href="/wiki/%E6%B5%81%E9%87%8F" title="流量">流量</a>といった気体の<a href="/wiki/%E7%89%A9%E6%80%A7" title="物性">物性</a>を決定する重要な因子となる。ある条件下ではそれらの力を無視することで、<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E5%9C%A8%E6%B0%97%E4%BD%93" title="実在気体">実在気体</a>を<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a>のように扱うことができる。そのような仮定の下では<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F" title="理想気体の状態方程式">理想気体の状態方程式</a>を使い、解に至る経路を大幅に単純化できる。 </p><p>そういった気体の関係を正しく把握するには、<a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%88%86%E5%AD%90%E9%81%8B%E5%8B%95%E8%AB%96" title="気体分子運動論">気体分子運動論</a>を再度考慮する必要がある。気体粒子が電荷や<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%AD%90%E9%96%93%E5%8A%9B" title="分子間力">分子間力</a>を持つとき、粒子同士の距離が近いほど互いに影響を及ぼしやすくなる(図のような水素結合もその一例である)。電荷がない場合、気体粒子間の距離が極めて近くなれば、粒子同士の衝突が避けられなくなる。気体粒子間の衝突が増大する別の場合として、体積が一定の気体を熱した場合があり、粒子の速度が高速になる。つまり理想気体の状態方程式は、圧縮によって極めて高圧になった状態や高温によってイオン化した状態では適切な結果を示せない。このとき除外された条件では、気体系内でのエネルギー伝達が発生することに注意が必要である。系内部におけるエネルギー伝達がないことは理想条件などと呼ばれ、その場合エネルギー伝達は系の境界でしか発生しない。実在気体は粒子間の衝突や分子間力を一部考慮する。粒子間の衝突が統計的に無視できる程度なら、理想気体の状態方程式の結果は妥当といえる。一方、気体を極限まで圧縮すると<a href="/wiki/%E6%B6%B2%E4%BD%93" title="液体">液体</a>のように振る舞い、<a href="/wiki/%E6%B5%81%E4%BD%93%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="流体力学">流体力学</a>で扱うのが妥当となる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="単純化モデル"><span id=".E5.8D.98.E7.B4.94.E5.8C.96.E3.83.A2.E3.83.87.E3.83.AB"></span>単純化モデル</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=14" title="節を編集: 単純化モデル"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F_(%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6)" title="状態方程式 (熱力学)">状態方程式 (熱力学)</a>」および「<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a>」を参照</div> <p>気体の状態方程式は、気体の状態特性を大まかに表し予測するための<a href="/wiki/%E6%95%B0%E7%90%86%E3%83%A2%E3%83%87%E3%83%AB" title="数理モデル">数理モデル</a>である。あらゆる気体のあらゆる条件下の振る舞いを正確に予測できる単一の状態方程式は今のところ存在しない。従って、特定の温度や圧力の範囲での気体のために多数の状態方程式が生み出されてきた。最もよく論じられている気体のモデルは「完全気体」、「理想気体」、「実在気体」である。これらのモデルは、与えられた熱力学系の分析を容易にするために、それぞれ固有の仮定群を有している<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。なお、完全気体よりも理想気体、理想気体よりも実在気体の方が対応可能な温度の範囲が広い。右の写真にある<a href="/wiki/%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%88%E5%85%84%E5%BC%9F" title="ライト兄弟">ライト兄弟</a>の1903年の初飛行において、気体の状態方程式が設計に重要な役割を果たした。最近では、2009年に初飛行した太陽光発電飛行機<a href="/wiki/%E3%82%BD%E3%83%BC%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%91%E3%83%AB%E3%82%B9" title="ソーラー・インパルス">ソーラー・インパルス</a>や、商用機としては初めて<a href="/wiki/%E8%A4%87%E5%90%88%E6%9D%90%E6%96%99" title="複合材料">複合材料</a>を使った<a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%B0787" title="ボーイング787">ボーイング787</a>も設計に気体の状態方程式を活用している。 </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Wrightflyer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/330px-Wrightflyer.jpg" decoding="async" width="260" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/500px-Wrightflyer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/960px-Wrightflyer.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1432" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%88%E5%85%84%E5%BC%9F" title="ライト兄弟">ライト兄弟</a>の初飛行</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="完全気体"><span id=".E5.AE.8C.E5.85.A8.E6.B0.97.E4.BD.93"></span>完全気体</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=15" title="節を編集: 完全気体"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>完全気体</b>は、分子同士の距離が十分大きいため分子間力が無視でき、かつ分子同士の衝突は弾性的だと仮定したものである。完全気体の状態方程式では、記号 <i>n</i> は<a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%AB" title="モル">モル</a>あたりの物質を構成する粒子数、すなわち<a href="/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E9%87%8F" title="物理量">物理量</a>である。それ以外の記号は全て上述してきたものが使われる。この関係式は絶対温度と絶対圧力を使ったときのみ成り立つ。 </p> <ul><li><b>化学の場合</b>: <i>PV </i>= <i>nRT</i></li> <li><b>気体力学の場合</b>: <i>P</i> = ρ<i>RT</i></li></ul> <p><a href="/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93%E5%AE%9A%E6%95%B0" title="気体定数">気体定数</a> <i>R</i> は、単位が両者で異なる。化学の場合は <i>n</i> に対応した単位になっており、気体力学では密度 ρ に対応した単位になっている。 </p><p>完全気体はさらに2種類に分類されるが、両者を区別しない教科書も多い。以下、その2つを簡単に説明する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="熱量的完全"><span id=".E7.86.B1.E9.87.8F.E7.9A.84.E5.AE.8C.E5.85.A8"></span>熱量的完全</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=16" title="節を編集: 熱量的完全"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>熱量的 (calorically) 完全気体は、温度の観点からは最も制限がきついモデルであり<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E6%AF%94%E7%86%B1%E5%AE%B9%E9%87%8F" title="比熱容量">比熱容量</a>が一定という条件が加えられている(1000 K未満では多くの気体でほぼ成り立つ)。 </p> <dl><dd><i>u</i> = <i>C<sub>v</sub>T</i>, <i>h</i> = <i>C<sub>p</sub>T</i></dd></dl> <p>ここで <i>u</i> は<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%83%A8%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC" title="内部エネルギー">内部エネルギー</a>、<i>h</i> は<a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%AB%E3%83%94%E3%83%BC" title="エンタルピー">エンタルピー</a> である。<i>C</i> は<a href="/wiki/%E6%AF%94%E7%86%B1%E5%AE%B9%E9%87%8F" title="比熱容量">比熱容量</a>であり、<i>C<sub>v</sub></i> は定積比熱、<i>C<sub>p</sub></i> は定圧比熱である。 </p><p>温度の観点からは最も制限がきついが、制限内では十分正確な予測が可能である。<a href="/wiki/%E8%BB%B8%E6%B5%81%E5%BC%8F%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E6%A9%9F" title="軸流式圧縮機">軸流式圧縮機</a>の挙動を <i>C<sub>p</sub></i> を可変として計算した場合と <i>C<sub>p</sub></i> を一定として計算した場合では、その差は非常に小さい。実際、軸流式圧縮機の動作では他の要因が支配的に働き、<i>C<sub>p</sub></i> が可変かどうかよりも最終的な計算結果に与える影響が大きい。それは例えば、圧縮機の先端の隙間の大きさ、境界層、磨耗による損失などである。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="熱的完全"><span id=".E7.86.B1.E7.9A.84.E5.AE.8C.E5.85.A8"></span>熱的完全</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=17" title="節を編集: 熱的完全"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>熱的 (thermally) 完全気体は、<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E7%9A%84%E5%B9%B3%E8%A1%A1" title="熱力学的平衡">熱力学的平衡</a>状態にあり、<a href="/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="化学反応">化学反応</a>を起こしておらず(<a href="/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%B9%B3%E8%A1%A1" title="化学平衡">化学平衡</a>)、次の式が成り立つと仮定したモデルである。 </p> <dl><dd><i>C<sub>p</sub></i> – <i>C<sub>v</sub></i> = <i>R</i></dd></dl> <p>この式は比熱容量が温度によって変化したとしても成り立ちうる。さらにもう1つの条件として、<a href="/wiki/%E5%86%85%E9%83%A8%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC" title="内部エネルギー">内部エネルギー</a>、<a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%AB%E3%83%94%E3%83%BC" title="エンタルピー">エンタルピー</a>、<a href="/wiki/%E6%AF%94%E7%86%B1%E5%AE%B9%E9%87%8F" title="比熱容量">比熱容量</a>は温度によってのみ変化する(温度の関数)と仮定する。 </p> <dl><dd><i>u</i> = <i>u</i> (<i>T</i> ), <i>h</i> = <i>h</i> (<i>T</i> ), <i>du</i> = <i>C<sub>v</sub>dT</i>, <i>dh</i> = <i>C<sub>p</sub>dT</i></dd></dl> <p>例えば<a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%93%E3%83%B3" title="タービン">タービン</a>では温度はそれほど急激に変動しないため、熱的完全気体モデルが十分活用可能である。比熱容量は変動するが温度に対応して変化するだけであり、分子同士の相互作用は考慮しない<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>注釈 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="理想気体"><span id=".E7.90.86.E6.83.B3.E6.B0.97.E4.BD.93"></span>理想気体</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=18" title="節を編集: 理想気体"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a>」を参照</div> <p>理想気体は完全気体を単純化したもので、<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87%E5%9B%A0%E5%AD%90" title="圧縮率因子">圧縮率因子</a> <i>Z</i> が常に1であると仮定する。圧縮率因子を1と仮定することで<a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F" title="理想気体の状態方程式">理想気体の状態方程式</a>が成り立つ。 </p><p>この近似モデルは工学分野に適しているが、さらに大まかな解の範囲を知るためにもっと単純化したモデルを使うこともある。理想気体の近似モデルが有効な例として、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%83%E3%83%88%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%B3" title="ジェットエンジン">ジェットエンジン</a>の燃焼室の内部状態の計算がある<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。分子の<a href="/wiki/%E8%A7%A3%E9%9B%A2_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="解離 (化学)">解離</a>や<a href="/wiki/%E7%B4%A0%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="素反応">素反応</a>による<a href="/wiki/%E6%8E%92%E5%87%BA%E3%82%AC%E3%82%B9" title="排出ガス">排出ガス</a>の計算にも適用可能である。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="実在気体"><span id=".E5.AE.9F.E5.9C.A8.E6.B0.97.E4.BD.93"></span>実在気体</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=19" title="節を編集: 実在気体"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:MountRedoubtEruption.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/MountRedoubtEruption.jpg/220px-MountRedoubtEruption.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/MountRedoubtEruption.jpg/330px-MountRedoubtEruption.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/MountRedoubtEruption.jpg/440px-MountRedoubtEruption.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="689" /></a><figcaption>1990年4月21日、<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A9%E3%82%B9%E3%82%AB%E5%B7%9E" title="アラスカ州">アラスカ</a>の<a href="/wiki/%E3%83%AA%E3%83%80%E3%82%A6%E3%83%88%E5%B1%B1_(%E3%82%A2%E3%83%A9%E3%82%B9%E3%82%AB%E5%B7%9E)" title="リダウト山 (アラスカ州)">リダウト山</a>の噴火。実在気体が熱力学的平衡にないことを示す例。</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E5%9C%A8%E6%B0%97%E4%BD%93" title="実在気体">実在気体</a>」を参照</div> <p>実在気体は、以下のようなことを考慮することで気体の振る舞いをさらに広範囲にわたって説明するモデルである。 </p> <ul><li><a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87%E5%9B%A0%E5%AD%90" title="圧縮率因子">圧縮率因子</a> <i>Z</i> は 1 以外の値に変化しうる。</li> <li><a href="/wiki/%E6%AF%94%E7%86%B1%E5%AE%B9%E9%87%8F" title="比熱容量">比熱容量</a>は温度によって変化する。</li> <li>ファンデルワールス力</li> <li>非平衡熱力学的効果</li> <li>様々な構成の分子の<a href="/wiki/%E8%A7%A3%E9%9B%A2_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="解離 (化学)">解離</a>や<a href="/wiki/%E7%B4%A0%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="素反応">素反応</a>を考慮する。</li></ul> <p>これらを考慮すると問題の解法が複雑化する。気体の密度が圧力に比例して大きくなると分子間力も気体の挙動に影響を与えるようになり、理想気体モデルでは妥当な結果が得られなくなる。<a href="/wiki/%E5%86%85%E7%87%83%E6%A9%9F%E9%96%A2" title="内燃機関">内燃機関</a>の温度の上限あたり(1300 K)では、複雑な燃料の分子が振動や回転の形で内部エネルギーを蓄え、その比熱容量は単純な二原子分子や希ガスのそれとは大きく異なる値になる。さらにその2倍の温度になると、電子の励起と気体粒子の解離が起きはじめ、粒子数が増えることで圧力にも影響が出る(気体から<a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%BA%E3%83%9E" title="プラズマ">プラズマ</a>への相転移)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。最終的にあらゆる熱力学的過程は、ある確率分布に従った速度をもつ一様な気体として解釈される。非平衡状態を扱うということは、解を求められるような形で流れの場を扱うことを意味している。理想気体の法則を拡張しようとする最初の試みの1つは、状態方程式を <i>pV <sup>n</sup> = 定数</i> と変形し、<i>n</i> を<a href="/wiki/%E6%AF%94%E7%86%B1%E6%AF%94" title="比熱比">比熱比</a> γ などに依存した変数としたことである。 </p><p>多くの場合、実在気体モデルを使った分析は過大である。実在気体モデルが分析に役立った例としては、極めて高温高圧になる<a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B9%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%88%E3%83%AB" title="スペースシャトル">スペースシャトル</a>の<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B0%97%E5%9C%8F%E5%86%8D%E7%AA%81%E5%85%A5" title="大気圏再突入">大気圏再突入</a>や、1990年に噴火したリダウト山でのガス発生のシミュレーションなどがある。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="気体の法則"><span id=".E6.B0.97.E4.BD.93.E3.81.AE.E6.B3.95.E5.89.87"></span>気体の法則</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=20" title="節を編集: 気体の法則"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ボイルの法則"><span id=".E3.83.9C.E3.82.A4.E3.83.AB.E3.81.AE.E6.B3.95.E5.89.87"></span>ボイルの法則</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=21" title="節を編集: ボイルの法則"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Boyle_air_pump.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Boyle_air_pump.jpg/200px-Boyle_air_pump.jpg" decoding="async" width="200" height="316" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Boyle_air_pump.jpg/300px-Boyle_air_pump.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Boyle_air_pump.jpg/400px-Boyle_air_pump.jpg 2x" data-file-width="706" data-file-height="1116" /></a><figcaption>ボイルの実験装置</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ボイルの法則">ボイルの法則</a>」を参照</div> <p><a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ボイルの法則">ボイルの法則</a>は気体の状態を表した最初の公式である。1662年、<a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%83%90%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB" title="ロバート・ボイル">ロバート・ボイル</a>は一端が閉じてあるJの字形の試験官を使った一連の実験を行った。一定量の空気を閉じてある短いほうの端に詰め、<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E9%8A%80" title="水銀">水銀</a>で蓋をする。閉じ込めた気体の<a href="/wiki/%E4%BD%93%E7%A9%8D" title="体積">体積</a>を注意深く計測し、さらに水銀を追加する。気体の圧力は<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E9%8A%80" title="水銀">水銀</a>の両端の水位の差から計測できる。このような実験からボイルは「気体の体積は圧力と反比例する」と結論付けた<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。ボイルの実験装置の図には、ボイルが気体の研究に使った珍しい器具が描かれている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="シャルルの法則"><span id=".E3.82.B7.E3.83.A3.E3.83.AB.E3.83.AB.E3.81.AE.E6.B3.95.E5.89.87"></span>シャルルの法則</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=22" title="節を編集: シャルルの法則"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="シャルルの法則">シャルルの法則</a>」を参照</div> <p>1787年、フランスの物理学者で気球で知られる<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%83%AB" title="ジャック・シャルル">ジャック・シャルル</a>は、<a href="/wiki/%E9%85%B8%E7%B4%A0" title="酸素">酸素</a>、<a href="/wiki/%E7%AA%92%E7%B4%A0" title="窒素">窒素</a>、<a href="/wiki/%E6%B0%B4%E7%B4%A0" title="水素">水素</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%82%AD%E7%B4%A0" title="二酸化炭素">二酸化炭素</a>、<a href="/wiki/%E7%A9%BA%E6%B0%97" title="空気">空気</a>といった気体が80ケルビンの温度差で体積が等しく膨張することを発見した。 </p><p>1802年、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%82%BB%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%AB%E3%82%A4%E3%83%BB%E3%82%B2%E3%82%A4%EF%BC%9D%E3%83%AA%E3%83%A5%E3%82%B5%E3%83%83%E3%82%AF" title="ジョセフ・ルイ・ゲイ=リュサック">ジョセフ・ルイ・ゲイ=リュサック</a>はより広範囲の実験を行って同様の結果を得、気体の体積と温度に正比例の関係があることを発表した。ゲイ=リュサックはシャルルの業績を引用し、その法則にシャルルの名を付けた<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。なお、その前年に<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3" title="ジョン・ドルトン">ジョン・ドルトン</a>が<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%9C%A7" title="分圧">分圧</a>に関する<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ドルトンの法則">ドルトンの法則</a>を発表している。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="アボガドロの法則"><span id=".E3.82.A2.E3.83.9C.E3.82.AC.E3.83.89.E3.83.AD.E3.81.AE.E6.B3.95.E5.89.87"></span>アボガドロの法則</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=23" title="節を編集: アボガドロの法則"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9C%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="アボガドロの法則">アボガドロの法則</a>」を参照</div> <p>1811年、<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A1%E3%83%87%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%9C%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD" class="mw-redirect" title="アメデオ・アボガドロ">アメデオ・アボガドロ</a>は体積の等しい純粋な気体は同じ個数の粒子を含んでいることを発見した。その理論はしばらく受け入れられなかったが、1858年にイタリアの化学者<a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%8B%E3%82%BA%E3%83%A9%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%82%AB%E3%83%8B%E3%83%83%E3%83%84%E3%82%A1%E3%83%BC%E3%83%AD" title="スタニズラオ・カニッツァーロ">スタニズラオ・カニッツァーロ</a>がアボガドロの理論を使って理想的でない例外状態を説明したことから受け入れられるようになっていった。<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9C%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="アボガドロの法則">アボガドロの法則</a>の発見から約1世紀後、12グラムの <sup>12</sup>C を構成する原子数 (6.022×10<sup>23</sup> mol<sup>−1</sup>) を<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%9C%E3%82%AC%E3%83%89%E3%83%AD%E5%AE%9A%E6%95%B0" title="アボガドロ定数">アボガドロ定数</a>と呼ぶようになった。この量の気体はある温度と圧力の下で22.40リットルの体積を占め、これを<a href="/wiki/%E3%83%A2%E3%83%AB%E4%BD%93%E7%A9%8D" title="モル体積">モル体積</a>と呼ぶ。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ドルトンの法則"><span id=".E3.83.89.E3.83.AB.E3.83.88.E3.83.B3.E3.81.AE.E6.B3.95.E5.89.87"></span>ドルトンの法則</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=24" title="節を編集: ドルトンの法則"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Daltons_symbols.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/250px-Daltons_symbols.gif" decoding="async" width="220" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/330px-Daltons_symbols.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/500px-Daltons_symbols.gif 2x" data-file-width="1067" data-file-height="928" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3" title="ジョン・ドルトン">ドルトン</a>の記法</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ドルトンの法則">ドルトンの法則</a>」を参照</div> <p>1801年、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3" title="ジョン・ドルトン">ジョン・ドルトン</a>は理想気体の<a href="/wiki/%E5%88%86%E5%9C%A7" title="分圧">分圧</a>に関する<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%83%AB%E3%83%88%E3%83%B3%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ドルトンの法則">ドルトンの法則</a>を発表した。すなわち、混合気体の圧力はそれを構成する個々の気体の圧力の総和だという法則である。<i>n</i> 種の気体があるとしたとき、この法則は次の式で表される。 </p> <dl><dd><i>P</i><sub>total</sub> = <i>P</i><sub>1</sub> + <i>P</i><sub>2</sub> + ... + <i>P<sub>n</sub></i></dd></dl> <p>右の図はドルトンが実験を記録する際に使った記号群を示している。ドルトンの論文には不活性の「弾性流体」(気体)の混合について次のような記述がある<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <ul><li>液体とは異なり、重い気体であっても混合の際に下に溜まるということがない。</li> <li>気体の粒子の違いは最終的な圧力に対して全く影響しない(個々の粒子の大きさや質量は無視できるかのように振る舞う)。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="その他"><span id=".E3.81.9D.E3.81.AE.E4.BB.96"></span>その他</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=25" title="節を編集: その他"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="圧縮率"><span id=".E5.9C.A7.E7.B8.AE.E7.8E.87"></span>圧縮率</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=26" title="節を編集: 圧縮率"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png/220px-Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png" decoding="async" width="220" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png/330px-Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png/440px-Compressibility_Factor_of_Air_75-200_K.png 2x" data-file-width="1240" data-file-height="731" /></a><figcaption>空気の圧縮率因子</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E7%8E%87%E5%9B%A0%E5%AD%90" title="圧縮率因子">圧縮率因子</a>」を参照</div> <p>熱力学ではこの因子 (<i>Z</i> ) を使って理想気体の方程式を圧縮率を考慮した実在気体のそれに変換する。この因子は現実の比体積と理想気体の比体積の比で表される。「ファッジ係数」の一種ともされ、理想気体の法則を実際の設計などに応用できる範囲を広げる役目を持つ。通常(常温、常圧)、<i>Z</i> の値はほぼ1である。<i>Z</i> 線図は、極低温の範囲での<i>Z</i> の変化を示したグラフである。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="レイノルズ数"><span id=".E3.83.AC.E3.82.A4.E3.83.8E.E3.83.AB.E3.82.BA.E6.95.B0"></span>レイノルズ数</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=27" title="節を編集: レイノルズ数"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%8E%E3%83%AB%E3%82%BA%E6%95%B0" title="レイノルズ数">レイノルズ数</a>」を参照</div> <p>流体力学では、レイノルズ数は慣性力 (<i>v<sub>s</sub></i>ρ) と粘性力 (μ/<i>L</i> ) の比である。流体力学における重要な無次元数の1つであり、他の無次元数と組み合わせて使い、力学的類似性を決定する基準を提供する。そのため、設計の際の模型での結果と実物大の実際の条件との関係をレイノルズ数だけで表すことができる。また、流れの特性値としても使うことができる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="粘度"><span id=".E7.B2.98.E5.BA.A6"></span>粘度</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=28" title="節を編集: 粘度"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg/250px-Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg" decoding="async" width="220" height="252" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg/330px-Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ac/Schlierenfoto_Mach_17_Delta_-_NASA.jpg 2x" data-file-width="394" data-file-height="452" /></a><figcaption>風洞でのデルタ翼の実験。翼の先端で気体が圧縮されることで屈折率が変化するため、このような影の形になる。</figcaption></figure> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%B2%98%E5%BA%A6" title="粘度">粘度</a>」を参照</div> <p>粘度は流れにくさを示す流体の物性の一つであり、せん断変形速度に依存する。液体はせん断力を加えられたとき常に流動するが、その速度に応じて抗力が生じる。気体は液体に比べて粘性が低く、粘性なしとして扱われることも少なくない。気体が全く粘度も持たないとすると翼の表面に固着することはなく、<a href="/wiki/%E5%A2%83%E7%95%8C%E5%B1%A4" title="境界層">境界層</a>は形成されない。<a href="/wiki/%E3%83%87%E3%83%AB%E3%82%BF%E7%BF%BC" class="mw-redirect" title="デルタ翼">デルタ翼</a>の研究において<a href="/wiki/%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%AC%E3%83%B3%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="シュリーレン現象">シュリーレン写真</a>を使い、気体粒子が互いにくっつきあう現象があることが確認された。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="乱流"><span id=".E4.B9.B1.E6.B5.81"></span>乱流</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=29" title="節を編集: 乱流"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E4%B9%B1%E6%B5%81" title="乱流">乱流</a>」を参照</div> <p>流体力学において<b>乱流</b>とは、無秩序かつ確率的に変化する特性を持つ流れの状態である。乱流は運動量の拡散が小さく伝達量が大きく、流れの圧力や速度が時間や空間と共に急激に変化する。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="境界層"><span id=".E5.A2.83.E7.95.8C.E5.B1.A4"></span>境界層</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=30" title="節を編集: 境界層"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%A2%83%E7%95%8C%E5%B1%A4" title="境界層">境界層</a>」を参照</div> <p>気体粒子は気体中を移動する物体の表面にくっつく性質を持つ。そのような粒子の層を<b>境界層</b>と呼ぶ。物体表面に粒子がくっつくのは基本的には摩擦が原因である。すると、物体と境界層を合わせた部分が一緒に気体内を移動する形状を形成する。境界層を物体表面からはがすには、形状を変化させ流れの経路を完全に変えればよい。古典的例として、航空機の<a href="/wiki/%E5%A4%B1%E9%80%9F" title="失速">失速</a>は境界層の剥離が原因である。右上のデルタ翼の写真では、右から左に気体が流れるのに伴って境界層が翼の先端に沿って厚くなっていく様子が見られる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="最大エントロピー原理"><span id=".E6.9C.80.E5.A4.A7.E3.82.A8.E3.83.B3.E3.83.88.E3.83.AD.E3.83.94.E3.83.BC.E5.8E.9F.E7.90.86"></span>最大エントロピー原理</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=31" title="節を編集: 最大エントロピー原理"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%9C%80%E5%A4%A7%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%83%88%E3%83%AD%E3%83%94%E3%83%BC%E5%8E%9F%E7%90%86" title="最大エントロピー原理">最大エントロピー原理</a>」を参照</div> <p>自由度が無限大に近づくにつれて、系は極めて多様性が高い「巨視的状態 (macrostate)」となる。例えば、冷凍した金属棒の表面の温度を観測し、サーモグラフィ映像で表面の温度分布を見てみればよい。ある時点の温度分布観測によって「微視的状態 (microstate)」が得られ、時間をおいて何度も温度分布を観測することで一連の微視的状態が得られる。この微視的状態の履歴から、それらを全て1つの分類に属する巨視的状態を選ぶことが可能である。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="熱力学的平衡"><span id=".E7.86.B1.E5.8A.9B.E5.AD.A6.E7.9A.84.E5.B9.B3.E8.A1.A1"></span>熱力学的平衡</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=32" title="節を編集: 熱力学的平衡"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E7%9A%84%E5%B9%B3%E8%A1%A1" title="熱力学的平衡">熱力学的平衡</a>」を参照</div> <p>ある系でエネルギー伝達がなくなるとき、その状態を<a href="/wiki/%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6%E7%9A%84%E5%B9%B3%E8%A1%A1" title="熱力学的平衡">熱力学的平衡</a>と呼ぶ。通常、この状態では系とその周辺は同じ温度となっていることを前提としており、<a href="/wiki/%E7%86%B1" title="熱">熱</a>の移動が起きない。さらに外部からの力も釣り合いがとれており(体積が変化しない)、系内の全ての化学反応も完了している。<a href="/wiki/%E6%B8%A9%E5%BA%A6" title="温度">温度</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%96%E5%8A%9B" class="mw-disambig" title="外力">外力</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="化学反応">化学反応</a>というこれらの条件がどういう順番で成立するかは系によって様々である。氷を入れた容器を室温の中に置くと氷が融けきるのに数時間かかるが、半導体においてデバイスにかかる電源をON/OFFすることで発生する熱伝達は数ナノ秒のオーダーで変化するかもしれない。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="語源"><span id=".E8.AA.9E.E6.BA.90"></span>語源</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=33" title="節を編集: 語源"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ガス (gas) という言葉は<a href="/wiki/%E3%83%A4%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%98%E3%83%AB%E3%83%A2%E3%83%B3%E3%83%88" title="ヤン・ファン・ヘルモント">ヤン・ファン・ヘルモント</a>が考案したもので、"chaos"(<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%82%AA%E3%82%B9" title="カオス">カオス</a>) の<a href="/wiki/%E3%82%AA%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%80%E8%AA%9E" title="オランダ語">オランダ語</a>読みを改めて文字にしたものと見られている<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>当初は凝縮しないものをガス、するものを蒸気と区別していて、『<a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%82%A6%E3%82%BD%E3%82%AF%E3%81%AE%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="ロウソクの科学">ロウソクの科学</a>』(1861年発行)の第二講冒頭部には蝋の蒸気の説明の際に註釈で「あなたは蒸気とガスの違いについて学ぶ必要があります、ガスは永久的(に気体)ですが蒸気は凝縮します。(原文:You must learn the difference between a gas and a vapour: a gas remains permanent, a vapour is something that will condense.)」という文が書かれている<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。ただし現在は<a href="/wiki/%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%82%B9" title="臨界点">臨界点</a>を下回ればすべての気体に凝縮が起きることが分かっているので、この定義は無意味になっている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="脚注"><span id=".E8.84.9A.E6.B3.A8"></span>脚注</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=34" title="節を編集: 脚注"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="float:right; font-size:90%;">[<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8/%E8%AA%AD%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91" title="Help:脚注/読者向け"><span title="この欄の操作法">脚注の使い方</span></a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="注釈"><span id=".E6.B3.A8.E9.87.88"></span>注釈</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=35" title="節を編集: 注釈"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">このような物理特性の例外として、<a href="/wiki/%E3%83%9E%E3%82%A4%E3%82%B1%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%A9%E3%83%87%E3%83%BC" title="マイケル・ファラデー">マイケル・ファラデー</a>は1833年、氷に電気伝導性がないことを発見した。詳しくは、John Tyndall's <i>Faraday as a Discoverer</i> (1868), p.45</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text">このときの温度の上限は 1500 K とされている。詳しくは(<a href="#CITEREFJohn1984">John 1984</a>, p. 256)</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="出典"><span id=".E5.87.BA.E5.85.B8"></span>出典</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=36" title="節を編集: 出典"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-kojien6-1">^ <a href="#cite_ref-kojien6_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kojien6_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-kojien6_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text">岩波書店『広辞苑』 第6版 「気体」</span> </li> <li id="cite_note-britani-2">^ <a href="#cite_ref-britani_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-britani_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">ブリタニカ百科事典 【気体】</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcPhersonHenderson1917">McPherson & Henderson 1917</a>, pp. 104–10</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text">American Chemical Society, Faraday Society, Chemical Society (Great Britain)'s <i>The Journal of physical chemistry, Volume 11</i> (Cornell – 1907), page 137.</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation journal">Tanya Zelevinsky (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://physics.aps.org/articles/v2/94">“84Sr—just right for forming a Bose-Einstein condensate”</a>. <i>Physics</i> <b>2</b>: 94<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://physics.aps.org/articles/v2/94">http://physics.aps.org/articles/v2/94</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=84Sr%E2%80%94just+right+for+forming+a+Bose-Einstein+condensate&rft.jtitle=Physics&rft.aulast=Tanya+Zelevinsky&rft.au=Tanya+Zelevinsky&rft.date=2009&rft.volume=2&rft.pages=94&rft_id=http%3A%2F%2Fphysics.aps.org%2Farticles%2Fv2%2F94&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2009/11/091104140812.htm">Quantum Gas Microscope Offers Glimpse Of Quirky Ultracold Atoms</a> ScienceDaily 4 November 2009 - <a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%B9%EF%BC%9D%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%B3%E5%87%9D%E7%B8%AE" title="ボース=アインシュタイン凝縮">ボース=アインシュタイン凝縮</a>についてのリンクを提供</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><i>The Journal of physical chemistry, Volume 11</i> (Cornell – 1907) pp. 164–5.</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">John S. Hutchinson (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cnx.org/content/col10264/latest/"><i>Concept Development Studies in Chemistry</i></a>. p. 67<span style="display:none;">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://cnx.org/content/col10264/latest/">http://cnx.org/content/col10264/latest/</a></span></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Concept+Development+Studies+in+Chemistry&rft.aulast=John+S.+Hutchinson&rft.au=John+S.+Hutchinson&rft.date=2008&rft.pages=p.%26nbsp%3B67&rft_id=http%3A%2F%2Fcnx.org%2Fcontent%2Fcol10264%2Flatest%2F&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAnderson1984">Anderson 1984</a>, p. 501</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">J. Clerk Maxwell (1904). <i>Theory of Heat</i>. Mineola: Dover Publications. pp. 319–20. <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101121245">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation.cs-ja1 q,.mw-parser-output .citation.cs-ja2 q{quotes:"「""」""『""』"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:var(--color-success,#3a3);margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0486417352" title="特別:文献資料/0486417352">0486417352</a></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Theory+of+Heat&rft.aulast=J.+Clerk+Maxwell&rft.au=J.+Clerk+Maxwell&rft.date=1904&rft.pages=pp.%26nbsp%3B319%E2%80%9320&rft.place=Mineola&rft.pub=Dover+Publications&rft.isbn=0486417352&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">See pages 137–8 of Society (Cornell – 1907).</span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">Kenneth Wark (1977). <i>Thermodynamics</i> (3 ed.). McGraw-Hill. p. 12. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245" /><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0-07-068280-1" title="特別:文献資料/0-07-068280-1">0-07-068280-1</a></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Thermodynamics&rft.aulast=Kenneth+Wark&rft.au=Kenneth+Wark&rft.date=1977&rft.pages=p.%26nbsp%3B12&rft.edition=3&rft.pub=McGraw-Hill&rft.isbn=0-07-068280-1&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFMcPhersonHenderson1917">McPherson & Henderson 1917</a>, pp. 60–61)</span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAnderson1984">Anderson 1984</a>, pp. 289–291</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAnderson1984">Anderson 1984</a>, p. 291</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJohn1984">John 1984</a>, p. 205</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJohn1984">John 1984</a>, pp. 247–56</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcPhersonHenderson1917">McPherson & Henderson 1917</a>, pp. 52–55</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMcPhersonHenderson1917">McPherson & Henderson 1917</a>, pp. 55–60</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">John P. Millington (1906). <i>John Dalton</i>. pp. 72, 77–78</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Dalton&rft.aulast=John+P.+Millington&rft.au=John+P.+Millington&rft.date=1906&rft.pages=pp.%26nbsp%3B72%2C+77%E2%80%9378&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etymonline.com/index.php?term=Gas">Online Etymology Dictionary</a></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><span><img alt="ウィキソース出典" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/20px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <cite style="font-style:normal" class="citation"> (英語) <i><a href="https://ja.wikisource.org/wiki/en:The_Chemical_History_of_a_Candle/Lecture_II" class="extiw" title="s:en:The Chemical History of a Candle/Lecture II">The Chemical History of a Candle/Lecture II</a></i>, <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%82%BD%E3%83%BC%E3%82%B9" title="ウィキソース">ウィキソース</a>より閲覧。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%5B%5Bs%3Aen%3AThe+Chemical+History+of+a+Candle%2FLecture+II%7CThe+Chemical+History+of+a+Candle%2FLecture+II%5D%5D&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=37" title="節を編集: 参考文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREFAnderson1984">Anderson, John D. (1984), <i>Fundamentals of Aerodynamics</i>, McGraw-Hill Higher Education, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245" /><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0070016569" title="特別:文献資料/0070016569">0070016569</a></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fundamentals+of+Aerodynamics&rft.aulast=Anderson&rft.aufirst=John+D.&rft.au=Anderson%2C%26%2332%3BJohn+D.&rft.date=1984&rft.pub=McGraw-Hill+Higher+Education&rft.isbn=0070016569&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREFJohn1984">John, James (1984), <i>Gas Dynamics</i>, Allyn and Bacon, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245" /><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0-205-08014-6" title="特別:文献資料/0-205-08014-6">0-205-08014-6</a></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gas+Dynamics&rft.aulast=John&rft.aufirst=James&rft.au=John%2C%26%2332%3BJames&rft.date=1984&rft.pub=Allyn+and+Bacon&rft.isbn=0-205-08014-6&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li><cite style="font-style:normal" class="citation" id="CITEREFMcPhersonHenderson1917">McPherson, William; Henderson, William (1917), <i>An Elementary study of chemistry</i></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Elementary+study+of+chemistry&rft.aulast=McPherson&rft.aufirst=William&rft.au=McPherson%2C%26%2332%3BWilliam&rft.au=Henderson%2C%26%2332%3BWilliam&rft.date=1917&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%B0%97%E4%BD%93"><span style="display: none;"> </span></span></li> <li>Philip Hill and Carl Peterson. <i>Mechanics and Thermodynamics of Propulsion: Second Edition</i> Addison-Wesley, 1992. <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0201146592" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-201-14659-2</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連項目"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E9.A0.85.E7.9B.AE"></span>関連項目</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=38" title="節を編集: 関連項目"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r94202605">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;"><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AF%E3%82%B7%E3%83%A7%E3%83%8A%E3%83%AA%E3%83%BC" title="ウィクショナリー">ウィクショナリー</a>に関連の辞書項目があります。<div style="margin-left:10px;"><b><a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/%E6%B0%97%E4%BD%93" class="extiw" title="wikt:気体">気体</a></b> </div></div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93" title="理想気体">理想気体</a> - <a href="/wiki/%E5%AE%9F%E5%9C%A8%E6%B0%97%E4%BD%93" title="実在気体">実在気体</a> - <a href="/wiki/%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F_(%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6)" title="状態方程式 (熱力学)">状態方程式</a> - <a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%BA%E3%83%9E" title="プラズマ">プラズマ</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%90%86%E6%83%B3%E6%B0%97%E4%BD%93%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F" title="理想気体の状態方程式">理想気体の状態方程式</a> - <a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ボイルの法則">ボイルの法則</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="シャルルの法則">シャルルの法則</a>(ゲイ・リュサックの法則) - <a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%82%A4%E3%83%AB%EF%BC%9D%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%83%AB%E3%81%AE%E6%B3%95%E5%89%87" title="ボイル=シャルルの法則">ボイル=シャルルの法則</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B8" class="mw-disambig" title="相">相</a> - <a href="/wiki/%E8%92%B8%E6%B0%97" title="蒸気">蒸気</a> - <a href="/wiki/%E6%B6%B2%E4%BD%93" title="液体">液体</a> - <a href="/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体">固体</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%BB%A2%E7%A7%BB" title="相転移">相転移</a> - <a href="/wiki/%E8%9E%8D%E7%82%B9" title="融点">融点</a> - <a href="/wiki/%E6%B2%B8%E7%82%B9" title="沸点">沸点</a> - <a href="/wiki/%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%82%B9" title="臨界点">臨界点</a> - <a href="/wiki/%E6%98%87%E8%8F%AF_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="昇華 (化学)">昇華</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B0%97%E5%8C%96%E7%86%B1" class="mw-redirect" title="気化熱">気化熱</a> - <a href="/wiki/%E8%9E%8D%E8%A7%A3%E7%86%B1" title="融解熱">融解熱</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%98%E3%83%B3%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%82%AD%E3%83%A3%E3%83%B4%E3%82%A7%E3%83%B3%E3%83%87%E3%82%A3%E3%83%83%E3%82%B7%E3%83%A5" title="ヘンリー・キャヴェンディッシュ">ヘンリー・キャヴェンディッシュ</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%88%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%8C%E3%83%BB%E3%83%A9%E3%83%B4%E3%82%A9%E3%82%A2%E3%82%B8%E3%82%A8" title="アントワーヌ・ラヴォアジエ">アントワーヌ・ラヴォアジエ</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%82%BC%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%97%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%BC" title="ジョゼフ・プリーストリー">ジョゼフ・プリーストリー</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%83%AA%E3%82%A2%E3%83%A0%E3%83%BB%E3%83%A9%E3%83%A0%E3%82%BC%E3%83%BC" title="ウィリアム・ラムゼー">ウィリアム・ラムゼー</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%82%8E%E8%89%B2%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="炎色反応">炎色反応</a> - <a href="/wiki/%E9%9B%BB%E6%B0%97%E5%88%86%E8%A7%A3" title="電気分解">電気分解</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AB%E3%82%B4%E3%83%B3" title="アルゴン">アルゴン</a> - <a href="/wiki/%E4%BA%8C%E9%85%B8%E5%8C%96%E7%82%AD%E7%B4%A0" title="二酸化炭素">二酸化炭素</a> - <a href="/wiki/%E5%A1%A9%E7%B4%A0" title="塩素">塩素</a> - <a href="/wiki/%E7%AA%92%E7%B4%A0" title="窒素">窒素</a> - <a href="/wiki/%E9%85%B8%E7%B4%A0" title="酸素">酸素</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%B0%97%E5%9C%8F" title="大気圏">大気圏</a> - <a href="/wiki/%E5%AF%BE%E6%B5%81%E5%9C%8F" title="対流圏">対流圏</a> - <a href="/wiki/%E6%B0%97%E8%B1%A1" title="気象">気象</a> - <a href="/wiki/%E9%A2%A8" title="風">風</a> - <a href="/wiki/%E9%9B%B2" title="雲">雲</a> - <a href="/wiki/%E9%9B%B7" title="雷">雷</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9E%B4" title="鞴">鞴</a> - <a href="/wiki/%E5%87%A7" title="凧">凧</a> - <a href="/wiki/%E3%83%91%E3%83%A9%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%88" title="パラシュート">パラシュート</a> - <a href="/wiki/%E3%82%BB%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0" title="セーリング">セーリング</a> - <a href="/wiki/%E9%A2%A8%E8%BB%8A" title="風車">風車</a> - <a href="/wiki/%E7%A9%BA%E6%B0%97%E8%AA%BF%E5%92%8C%E8%A8%AD%E5%82%99" title="空気調和設備">空気調和設備</a> - <a href="/wiki/%E9%A2%A8%E5%8A%9B%E5%8E%9F%E5%8B%95%E6%A9%9F" title="風力原動機">風力原動機</a> - <a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%93%E3%83%B3" title="タービン">タービン</a> - <a href="/wiki/%E7%85%A7%E6%98%8E" title="照明">照明</a> - <a href="/wiki/%E8%AA%BF%E7%90%86" title="調理">調理</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%91%BC%E5%90%B8" title="呼吸">呼吸</a> - <a href="/wiki/%E8%82%BA" title="肺">肺</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%82%AA%E8%87%AD" title="悪臭">悪臭</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%81%AB%E5%B1%B1%E3%82%AC%E3%82%B9" title="火山ガス">火山ガス</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="外部リンク"><span id=".E5.A4.96.E9.83.A8.E3.83.AA.E3.83.B3.E3.82.AF"></span>外部リンク</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&action=edit&section=39" title="節を編集: 外部リンク"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r94202605" /><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;">ウィキメディア・コモンズには、<b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Gases?uselang=ja">気体</a></span></b>に関連するカテゴリがあります。</div></div> </div> <ul><li>National Aeronautics and Space Administration (NASA). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.grc.nasa.gov/WWW/K-12/airplane/Animation/frglab.html">Animated Gas Lab</a>. Accessed February, 2008.</li> <li>Georgia State University. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html">HyperPhysics</a>. Accessed February, 2008.</li> <li>Antony Lewis <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wordwebonline.com/en/GASEOUSSTATE">WordWeb</a>. Accessed February, 2008.</li> <li>Northwestern Michigan College <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20030501182406/http://www.nmc.edu/~bberthelsen/c9n03.htm">The Gaseous State</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>(2003年5月1日アーカイブ分). Accessed February, 2008.</li> <li>『<a rel="nofollow" class="external text" href="//kotobank.jp/word/%E6%B0%97%E4%BD%93">気体</a>』 - <a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%88%E3%83%90%E3%83%B3%E3%82%AF" title="コトバンク">コトバンク</a></li></ul> <div class="skin-invert" style="color: black;"><div class="navbox" aria-labelledby="物質の状態" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="Template:物質の状態"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:物質の状態 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="物質の状態" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="物質の状態">物質の状態</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">物質の状態</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="固体">固体</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B6%B2%E4%BD%93" title="液体">液体</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">気体</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%BA%E3%83%9E" title="プラズマ">プラズマ</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="7" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Phase_change_-_ja.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Phase_change_-_ja.svg/200px-Phase_change_-_ja.svg.png" decoding="async" width="200" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Phase_change_-_ja.svg/300px-Phase_change_-_ja.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Phase_change_-_ja.svg/400px-Phase_change_-_ja.svg.png 2x" data-file-width="429" data-file-height="425" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">低温</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%83%9C%E3%83%BC%E3%82%B9%EF%BC%9D%E3%82%A2%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%B3%E5%87%9D%E7%B8%AE" title="ボース=アインシュタイン凝縮">ボース=アインシュタイン凝縮</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A7%E3%83%AB%E3%83%9F%E5%87%9D%E7%B8%AE" title="フェルミ凝縮">フェルミ凝縮</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E3%83%9B%E3%83%BC%E3%83%AB%E5%8A%B9%E6%9E%9C" title="量子ホール効果">量子ホール</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%AA%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%99%E3%83%AA%E3%83%BC%E7%8A%B6%E6%85%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="リュードベリー状態 (存在しないページ)">リュードベリー状態</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Rydberg_matter" class="extiw" title="en:Rydberg matter">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%AC%E3%83%B3%E3%82%B8%E7%89%A9%E8%B3%AA" title="ストレンジ物質">ストレンジ物質</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%85%E6%B5%81%E5%8B%95" title="超流動">超流動</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%85%E5%9B%BA%E4%BD%93" title="超固体">超固体</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">高エネルギー</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A7%E3%83%AB%E3%83%9F%E7%B8%AE%E9%80%80" title="フェルミ縮退">フェルミ縮退</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%82%AF%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%82%AF%E7%89%A9%E8%B3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="クォーク物質 (存在しないページ)">クォーク物質</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/QCD_matter" class="extiw" title="en:QCD matter">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%82%B0%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%82%AA%E3%83%B3%E3%83%97%E3%83%A9%E3%82%BA%E3%83%9E" title="クォークグルーオンプラズマ">クォークグルーオンプラズマ</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%85%E8%87%A8%E7%95%8C%E6%B5%81%E4%BD%93" title="超臨界流体">超臨界流体</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">その他</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%AD%E3%82%A4%E3%83%89" title="コロイド">コロイド</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%B5%90%E6%99%B6" title="結晶">結晶</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B6%B2%E6%99%B6" title="液晶">液晶</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A2%E3%83%AB%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%B9" title="アモルファス">アモルファス</a> <ul><li><a href="/wiki/%E3%82%AC%E3%83%A9%E3%82%B9" title="ガラス">ガラス</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B4%E3%83%A0%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="ゴム状態">ゴム状態</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%E6%BA%96%E7%B5%90%E6%99%B6" title="準結晶">準結晶</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%9F%94%E7%B2%98%E6%80%A7%E7%B5%90%E6%99%B6" title="柔粘性結晶">柔粘性結晶</a></li> <li>磁気秩序 <ul><li><a href="/wiki/%E5%8F%8D%E5%BC%B7%E7%A3%81%E6%80%A7" title="反強磁性">反強磁性</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A7%E3%83%AA%E7%A3%81%E6%80%A7" title="フェリ磁性">フェリ磁性</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%BC%B7%E7%A3%81%E6%80%A7" title="強磁性">強磁性</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=String-net_liquid&action=edit&redlink=1" class="new" title="String-net liquid (存在しないページ)">String-net liquid</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%85%E3%82%AC%E3%83%A9%E3%82%B9" title="超ガラス">超ガラス</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E7%9B%B8%E8%BB%A2%E7%A7%BB" title="相転移">転移</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%B2%B8%E7%82%B9" title="沸点">沸点</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%B7%9A_(%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="臨界線 (熱力学) (存在しないページ)">臨界線</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Critical_line_(thermodynamics)" class="extiw" title="en:Critical line (thermodynamics)">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%82%B9" title="臨界点">臨界点</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%87%9D%E7%B8%AE" title="凝縮">凝縮</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%87%9D%E8%8F%AF" title="凝華">凝華</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%92%B8%E7%99%BA" title="蒸発">蒸発</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%83%E3%82%B7%E3%83%A5%E8%92%B8%E7%99%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="フラッシュ蒸発 (存在しないページ)">フラッシュ蒸発</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Flash_evaporation" class="extiw" title="en:Flash evaporation">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%E7%82%B9" title="Λ点">λ点</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%9E%8D%E7%82%B9" title="融点">融点</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%BE%A9%E6%B0%B7" title="復氷">復氷</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%A3%BD%E5%92%8C%E6%B5%81%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="飽和流体 (存在しないページ)">飽和流体</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vapor%E2%80%93liquid_equilibrium" class="extiw" title="en:Vapor–liquid equilibrium">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E6%98%87%E8%8F%AF_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="昇華 (化学)">昇華</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E9%87%8D%E7%82%B9" title="三重点">三重点</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E9%87%8D%E8%87%A8%E7%95%8C%E7%82%B9" title="三重臨界点">三重臨界点</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B6%B2%E7%9B%B8%E7%B7%9A%E3%81%A8%E5%9B%BA%E7%9B%B8%E7%B7%9A" title="液相線と固相線">液相線と固相線</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">量</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%9E%8D%E8%A7%A3%E7%86%B1" title="融解熱">融解熱</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%92%B8%E7%99%BA%E7%86%B1" title="蒸発熱">昇華熱</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%92%B8%E7%99%BA%E7%86%B1" title="蒸発熱">蒸発熱</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%BD%9C%E7%86%B1" title="潜熱">潜熱</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%BD%9C%E5%9C%A8%E5%86%85%E9%83%A8%E3%82%A8%E3%83%8D%E3%83%AB%E3%82%AE%E3%83%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="潜在内部エネルギー (存在しないページ)">潜在内部エネルギー</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Latent_internal_energy" class="extiw" title="en:Latent internal energy">英語版</a>)</span></span></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%88%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%B3%E6%AF%94&action=edit&redlink=1" class="new" title="トルートン比 (存在しないページ)">トルートン比</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trouton%27s_ratio" class="extiw" title="en:Trouton's ratio">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E6%8F%AE%E7%99%BA%E6%80%A7_(%E5%8C%96%E5%AD%A6)" title="揮発性 (化学)">揮発性</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">概念</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%90%E3%82%A4%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%80%E3%83%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="バイノーダル (存在しないページ)">バイノーダル</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Binodal" class="extiw" title="en:Binodal">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%9C%A7%E7%B8%AE%E6%B5%81%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="圧縮流体 (存在しないページ)">圧縮流体</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Compressed_fluid" class="extiw" title="en:Compressed fluid">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%86%B7%E5%8D%B4%E6%9B%B2%E7%B7%9A" title="冷却曲線">冷却曲線</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%8A%B6%E6%85%8B%E6%96%B9%E7%A8%8B%E5%BC%8F_(%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6)" title="状態方程式 (熱力学)">状態方程式</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%95%B7%E8%B7%9D%E9%9B%A2%E7%A7%A9%E5%BA%8F" title="長距離秩序">長距離秩序</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%82%B9%E3%83%94%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%80%E3%83%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="スピノーダル (存在しないページ)">スピノーダル</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Spinodal" class="extiw" title="en:Spinodal">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E8%B6%85%E4%BC%9D%E5%B0%8E" title="超伝導">超伝導</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%8E%E5%86%B7%E5%8D%B4" title="過冷却">過冷却</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%8E%E7%86%B1%E8%92%B8%E6%B0%97" title="過熱蒸気">過熱蒸気</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%8E%E7%86%B1_(%E7%9B%B8%E8%BB%A2%E7%A7%BB)" title="過熱 (相転移)">過熱</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%86%B1%E8%AA%98%E9%9B%BB%E4%BD%93%E5%8A%B9%E6%9E%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="熱誘電体効果 (存在しないページ)">熱誘電体効果</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thermo-dielectric_effect" class="extiw" title="en:Thermo-dielectric effect">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11432#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="典拠管理データベース_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ウィキデータを編集&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11432#identifiers&#124;class=noprint&#124;ウィキデータを編集" style="font-size:110%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Help:%E5%85%B8%E6%8B%A0%E7%AE%A1%E7%90%86" title="Help:典拠管理">典拠管理データベース</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11432#identifiers" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">国立図書館</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><abbr title="Gaz"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11936389b">フランス</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Gaz"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11936389b">BnF data</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Gas"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4019320-2">ドイツ</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007560590105171">イスラエル</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85053380">アメリカ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000055941&P_CON_LNG=ENG">ラトビア</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566025">日本</a></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="plyny"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph158541&CON_LNG=ENG">チェコ</a></abbr></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">その他</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10637828">公文書館(アメリカ)</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐wl4t2 Cached time: 20250330113436 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.435 seconds Real time usage: 0.566 seconds Preprocessor visited node count: 10037/1000000 Post‐expand include size: 87751/2097152 bytes Template argument size: 10077/2097152 bytes Highest expansion depth: 22/100 Expensive parser function count: 21/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 22963/5000000 bytes Lua time usage: 0.093/10.000 seconds Lua memory usage: 2984685/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 388.586 1 -total 41.37% 160.757 2 Template:Reflist 31.92% 124.035 9 Template:Citation/core 22.71% 88.234 4 Template:Cite_book 18.62% 72.365 4 Template:Citation/identifier 18.12% 70.394 4 Template:ISBN2 12.35% 47.972 1 Template:Normdaten 9.82% 38.151 2 Template:Sister 9.44% 36.682 2 Template:Side_box 8.47% 32.911 4 Template:Catalog_lookup_link --> <!-- Saved in parser cache with key jawiki:pcache:7483:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250330113436 and revision id 101157672. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">「<a dir="ltr" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=気体&oldid=101157672">https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=気体&oldid=101157672</a>」から取得</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA" title="特別:カテゴリ">カテゴリ</a>: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E6%B0%97%E4%BD%93" title="Category:気体">気体</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%89%A9%E8%B3%AA%E3%81%AE%E7%9B%B8" title="Category:物質の相">物質の相</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%86%B1%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="Category:熱力学">熱力学</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%B5%B1%E8%A8%88%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="Category:統計力学">統計力学</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隠しカテゴリ: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%A8%E3%81%99%E3%82%8B%E8%A8%98%E8%BF%B0%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2014%E5%B9%B42%E6%9C%88" title="Category:出典を必要とする記述のある記事/2014年2月">出典を必要とする記述のある記事/2014年2月</a></li><li><a href="/wiki/Category:BNF%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:BNF識別子が指定されている記事">BNF識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:BNFdata%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:BNFdata識別子が指定されている記事">BNFdata識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:GND%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:GND識別子が指定されている記事">GND識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:J9U%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:J9U識別子が指定されている記事">J9U識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:LCCN%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:LCCN識別子が指定されている記事">LCCN識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:LNB%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:LNB識別子が指定されている記事">LNB識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NDL%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NDL識別子が指定されている記事">NDL識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NKC%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NKC識別子が指定されている記事">NKC識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NARA%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NARA識別子が指定されている記事">NARA識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:ISBN%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:ISBNマジックリンクを使用しているページ">ISBNマジックリンクを使用しているページ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 最終更新 2024年7月19日 (金) 04:32 (日時は<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E8%A8%AD%E5%AE%9A#mw-prefsection-rendering" title="特別:個人設定">個人設定</a>で未設定ならば<a href="/wiki/%E5%8D%94%E5%AE%9A%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%99%82" title="協定世界時">UTC</a>)。</li> <li id="footer-info-copyright">テキストは<a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja">クリエイティブ・コモンズ 表示-継承ライセンス</a>のもとで利用できます。追加の条件が適用される場合があります。詳細については<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">利用規約</a>を参照してください。</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ja">プライバシー・ポリシー</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6">ウィキペディアについて</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B2%AC%E4%BA%8B%E9%A0%85">免責事項</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行動規範</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">開発者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ja.wikipedia.org">統計</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieに関する声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ja.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%B0%97%E4%BD%93&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">モバイルビュー</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">気体</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>156の言語版</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>話題を追加</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-wl4t2","wgBackendResponseTime":769,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.435","walltime":"0.566","ppvisitednodes":{"value":10037,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":87751,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10077,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":21,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22963,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 388.586 1 -total"," 41.37% 160.757 2 Template:Reflist"," 31.92% 124.035 9 Template:Citation/core"," 22.71% 88.234 4 Template:Cite_book"," 18.62% 72.365 4 Template:Citation/identifier"," 18.12% 70.394 4 Template:ISBN2"," 12.35% 47.972 1 Template:Normdaten"," 9.82% 38.151 2 Template:Sister"," 9.44% 36.682 2 Template:Side_box"," 8.47% 32.911 4 Template:Catalog_lookup_link"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.093","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2984685,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-wl4t2","timestamp":"20250330113436","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u6c17\u4f53","url":"https:\/\/ja.wikipedia.org\/wiki\/%E6%B0%97%E4%BD%93","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11432","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11432","author":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u30d7\u30ed\u30b8\u30a7\u30af\u30c8\u3078\u306e\u8ca2\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u8ca1\u56e3","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-04-29T13:34:02Z","dateModified":"2024-07-19T04:32:26Z","headline":"\u7269\u8cea\u304c\u4e00\u5b9a\u306e\u5f62\u3068\u4f53\u7a4d\u3092\u6301\u305f\u305a\u3001\u81ea\u7531\u306b\u6d41\u52d5\u3057\u5727\u529b\u306e\u5897\u6e1b\u3067\u4f53\u7a4d\u304c\u5bb9\u6613\u306b\u5909\u5316\u3059\u308b\u72b6\u614b"}</script> </body> </html>