CINXE.COM

រុក្ខជាតិ - វិគីភីឌា

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="km" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>រុក្ខជាតិ - វិគីភីឌា</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kmwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".",","],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "០\t១\t២\t៣\t៤\t៥\t៦\t៧\t៨\t៩"],"wgDefaultDateFormat":"km","wgMonthNames":["","ខែមករា","ខែកុម្ភៈ","ខែមីនា","ខែមេសា","ខែឧសភា","ខែមិថុនា","ខែកក្កដា","ខែសីហា","ខែកញ្ញា","ខែតុលា","ខែវិច្ឆិកា","ខែធ្នូ"],"wgRequestId":"7bcb8664-5178-4d69-a0de-ba6c0735790e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"រុក្ខជាតិ","wgTitle":"រុក្ខជាតិ","wgCurRevisionId":314006,"wgRevisionId":314006,"wgArticleId":39316,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["អត្ថបទវិគីភីឌាត្រូវការការបញ្ជាក់ពីNovember 2018", "អត្ថបទដែលមានបរាមាត្រកាលបរិច្ឆេទអសុពលភាពក្នុងទំព័រគំរូ","អត្ថបទទាំងអស់ជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភព","អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីMarch 2017","អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីNovember 2018","រុក្ខជាតិ","Pages with reference errors","CS1 errors: markup","Webarchive template errors","ទំព័រមានបញ្ហារូបមន្ត","ទំព័រមានបញ្ហារៀបរាងរូបមន្ត"],"wgPageViewLanguage":"km","wgPageContentLanguage":"km","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"រុក្ខជាតិ","wgRelevantArticleId":39316,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"km","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"km"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q756","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=km&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=km&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=km&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="រុក្ខជាតិ - វិគីភីឌា"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//km.m.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="កែប្រែ" href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="វិគីភីឌា (km)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//km.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.km"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom Feed នៃ វិគីភីឌា" href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%86%E1%9E%9B%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B8%E1%9F%97&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-រុក្ខជាតិ rootpage-រុក្ខជាតិ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="បញ្ជីដើម" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">បញ្ជីដើម</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">បញ្ជីដើម</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">ប្ដូរទីតាំងទៅរបារចំហៀង</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">លាក់</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> ការណែនាំ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98" title="ចូលមើលទំព័រដើម [z]" accesskey="z"><span>ទំព័រដើម</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%86%E1%9E%9B%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B8%E1%9F%97" title="បញ្ជី​​បន្លាស់ប្ដូរថ្មីៗ​នៅក្នុងវិគីនេះ [r]" accesskey="r"><span>បន្លាស់ប្ដូរថ្មីៗ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9F%86%E1%9E%93%E1%9E%BD%E1%9E%99:%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ជំនួយ​បន្ថែម"><span>ជំនួយ</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B8%E1%9F%97"><span>ទំព័រថ្មីៗ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%85%E1%9F%83%E1%9E%8A%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%99" title="ផ្ទុក​ទំព័រចៃដន្យ​មួយទំព័រ [x]" accesskey="x"><span>ទំព័រចៃដន្យ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-community" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-community" > <div class="vector-menu-heading"> សហគមន៍ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-admin" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%9F%E1%9E%BB%E1%9F%86%E1%9E%92%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%BE%E1%9E%87%E1%9E%B6%E2%80%8B%E1%9E%A2%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%80%E2%80%8B%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9F%8B%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%84"><span>សុំធ្វើជាអ្នកអភិបាល</span></a></li><li id="n-rename" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%9F%E1%9E%BB%E1%9F%86%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%98"><span>សុំប្តូរអត្តនាម</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E2%80%8B%E1%9E%95%E1%9E%8F%E1%9E%90%E1%9E%9B%E1%9E%9F%E1%9E%A0%E1%9E%82%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9F%8D" title="អំពីគម្រោង អ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើបាន និងកន្លែងស្វែងរកព័ត៌មាន"><span>ផតថលសហគមន៍</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9E%BE%E1%9E%98" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="វិគីភីឌា" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-km.svg" style="width: 5.0625em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-km.svg" width="81" height="14" style="width: 5.0625em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9F%82%E1%9E%84%E1%9E%9A%E1%9E%80" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>ស្វែងរក</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ស្វែងរក​ក្នុងវិគីភីឌា" aria-label="ស្វែងរក​ក្នុងវិគីភីឌា" autocapitalize="sentences" title="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ពិសេស:ស្វែងរក"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">ស្វែងរក</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=spontaneous&amp;uselang=km" class=""><span>បរិច្ចាគ</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%80%E1%9E%BE%E1%9E%8F%E1%9E%82%E1%9E%8E%E1%9E%93%E1%9E%B8&amp;returnto=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="អ្នកត្រូវបានលើកទឹកចិត្តបង្កើតគណនីនិងកត់ឈ្មោះចូល។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាការបង្ខំទេ។" class=""><span>បង្កើតគណនី</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%80%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%88%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9F%84%E1%9F%87%E1%9E%85%E1%9E%BC%E1%9E%9B%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%A2%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%80%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BE%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B&amp;returnto=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="អ្នកត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យកត់ឈ្មោះចូល។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាការបង្ខំទេ។ [o]" accesskey="o" class=""><span>កត់ឈ្មោះចូល</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="ជម្រើសផ្សេងទៀត" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="បញ្ជីសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=spontaneous&amp;uselang=km"><span>បរិច្ចាគ</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%80%E1%9E%BE%E1%9E%8F%E1%9E%82%E1%9E%8E%E1%9E%93%E1%9E%B8&amp;returnto=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="អ្នកត្រូវបានលើកទឹកចិត្តបង្កើតគណនីនិងកត់ឈ្មោះចូល។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាការបង្ខំទេ។"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>បង្កើតគណនី</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%80%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%88%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9F%84%E1%9F%87%E1%9E%85%E1%9E%BC%E1%9E%9B%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%A2%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%80%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BE%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B&amp;returnto=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="អ្នកត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យកត់ឈ្មោះចូល។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាការបង្ខំទេ។ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>កត់ឈ្មោះចូល</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ទំព័រសម្រាប់អ្នកកែសម្រួលដែលបានកត់ឈ្មោះចេញ <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9F%86%E1%9E%93%E1%9E%BD%E1%9E%99:Introduction" aria-label="ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីការកែសម្រួល"><span>ស្វែងយល់បន្ថែម</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%9A%E1%9E%BD%E1%9E%98%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%82%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%81%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%BB%E1%9F%86" title="បញ្ជីកំណែប្រែធ្វើឡើងពីអាសយដ្ឋាន IP នេះ [y]" accesskey="y"><span>ការរួមចំណែក</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%81%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%BB%E1%9F%86" title="ការពិភាក្សាអំពីកំណែប្រែដែល​ធ្វើ​ឡើង​ចេញ​ពីអាសយដ្ឋាន IP នេះ [n]" accesskey="n"><span>ការ​ពិភាក្សា</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eលាក់\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"km\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cstyle data-mw-deduplicate=\"TemplateStyles:r296058\"\u003E.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}\u003C/style\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks metadata ambox ambox-notice\" role=\"presentation\"\u003E\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\u003Cdiv class=\"mbox-image-div\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Cspan\u003E\u003Cimg alt=\"\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/40px-Information_icon4.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"40\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/60px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/80px-Information_icon4.svg.png 2x\" data-file-width=\"620\" data-file-height=\"620\" /\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\u003C/td\u003E\u003Ctd class=\"mbox-text\"\u003E\u003Cdiv class=\"mbox-text-span\"\u003Eក្រុមការងារយើង កំពុងស្វែងរកអ្នកស្ម័គ្រចិត្តដែលចង់ចូលរួមពង្រីកបណ្ដាញសមគមន៍វិគីភីឌាយើង។ \u003Cbr /\u003E\nសូមទំនាក់ទំនងមកកាន់ក្រុមការងារយើង តាមរយៈបណ្ដាញសង្គម social media ខាងក្រោម៖\u003C/div\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Cdiv class=\"center\"\u003E\n\u003Cp\u003E\u003Csmall\u003E\n\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://facebook.com/kmwp.fb\"\u003EFB Fan Page\u003C/a\u003E |\n\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://twitter.com/KhmerWikipedia\"\u003ETwitter\u003C/a\u003E |\n\u003Ca class=\"external text\" href=\"https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikimedia-kh\"\u003EMailing List\u003C/a\u003E\u003C/small\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="មាតិកា" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">មាតិកា</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">ប្ដូរទីតាំងទៅរបារចំហៀង</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">លាក់</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ក្បាលទំព័រ</div> </a> </li> <li id="toc-និយមន័យ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#និយមន័យ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">១</span> <span>និយមន័យ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-និយមន័យ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle និយមន័យ subsection</span> </button> <ul id="toc-និយមន័យ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">១.១</span> <span>និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ</span> </div> </a> <ul id="toc-និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-សារាយ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#សារាយ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">១.២</span> <span>សារាយ</span> </div> </a> <ul id="toc-សារាយ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ផ្សិត" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ផ្សិត"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">១.៣</span> <span>ផ្សិត</span> </div> </a> <ul id="toc-ផ្សិត-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ភាពចម្រុះ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ភាពចម្រុះ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">២</span> <span>ភាពចម្រុះ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ភាពចម្រុះ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle ភាពចម្រុះ subsection</span> </button> <ul id="toc-ភាពចម្រុះ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Evolution" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolution"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">២.១</span> <span>Evolution</span> </div> </a> <ul id="toc-Evolution-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៣</span> <span>រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ subsection</span> </button> <ul id="toc-រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៣.១</span> <span>កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន</span> </div> </a> <ul id="toc-កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៣.១.១</span> <span>ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់</span> </div> </a> <ul id="toc-ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ការខូចខាត_DNA_និងការជួសជុល" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ការខូចខាត_DNA_និងការជួសជុល"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៣.២</span> <span>ការខូចខាត DNA និងការជួសជុល</span> </div> </a> <ul id="toc-ការខូចខាត_DNA_និងការជួសជុល-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-កោសិការុក្ខជាតិ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#កោសិការុក្ខជាតិ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៣.៣</span> <span>កោសិការុក្ខជាតិ</span> </div> </a> <ul id="toc-កោសិការុក្ខជាតិ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-សរីរវិទ្យា" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#សរីរវិទ្យា"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៤</span> <span>សរីរវិទ្យា</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-សរីរវិទ្យា-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle សរីរវិទ្យា subsection</span> </button> <ul id="toc-សរីរវិទ្យា-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ភាពរស្មីសំយោគ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ភាពរស្មីសំយោគ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៤.១</span> <span>ភាពរស្មីសំយោគ</span> </div> </a> <ul id="toc-ភាពរស្មីសំយោគ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៤.២</span> <span>ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ</span> </div> </a> <ul id="toc-ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៤.៣</span> <span>ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង</span> </div> </a> <ul id="toc-ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Genomics" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Genomics"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">៥</span> <span>Genomics</span> </div> </a> <ul id="toc-Genomics-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="មាតិកា" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">រុក្ខជាតិ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in ២៣៤ languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-234" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">២៣៤ ភាសា</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%B5%D0%B8%D0%B0%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0" title="Аҵиаақәа – អាប់ខាហ៊្សាន" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аҵиаақәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="អាប់ខាហ៊្សាន" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Peunula" title="Peunula – អាកហ៊ីនឺស" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Peunula" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="អាកហ៊ីនឺស" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – អាហ្វ្រិកាន" lang="af" hreflang="af" data-title="Plant" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="អាហ្វ្រិកាន" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Pflanzen" title="Pflanzen – អាល្លឺម៉ង (ស្វីស)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Pflanzen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="អាល្លឺម៉ង (ស្វីស)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%B5%E1%8A%AD%E1%88%8D%E1%89%B5" title="አትክልት – អាំហារិក" lang="am" hreflang="am" data-title="አትክልት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="អាំហារិក" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – អារ៉ាហ្គោន" lang="an" hreflang="an" data-title="Plantae" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="អារ៉ាហ្គោន" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Plante" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%BE" title="पौधा – អាហ្គីកា" lang="anp" hreflang="anp" data-title="पौधा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="អាហ្គីកា" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="نبات – អារ៉ាប់" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نبات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="អារ៉ាប់" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B4%D8%A8%D8%A9" title="عشبة – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="عشبة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="نبات – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="نبات" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A6" title="উদ্ভিদ – អាសាមីស" lang="as" hreflang="as" data-title="উদ্ভিদ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="អាសាមីស" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – អាស្ទូរី" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Plantae" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="អាស្ទូរី" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="वनस्पति – អាវ៉ាឌី" lang="awa" hreflang="awa" data-title="वनस्पति" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="អាវ៉ាឌី" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ali" title="Ali – អីម៉ារ៉ា" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ali" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="អីម៉ារ៉ា" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bitkil%C9%99r" title="Bitkilər – អាស៊ែបៃហ្សង់" lang="az" hreflang="az" data-title="Bitkilər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="អាស៊ែបៃហ្សង់" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DA%A9%DB%8C" title="بیتکی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بیتکی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D2%AB%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D3%99%D1%80" title="Үҫемлектәр – បាស្គៀ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Үҫемлектәр" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="បាស្គៀ" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Tetanduran" title="Tetanduran – បាលី" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Tetanduran" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="បាលី" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Pflanzna" title="Pflanzna – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Pflanzna" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Augal%C4%81" title="Augalā – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Augalā" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tinanom" title="Tinanom – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tinanom" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Расліны – បេឡារុស" lang="be" hreflang="be" data-title="Расліны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="បេឡារុស" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%8C%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Расьліны – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Расьліны" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Tumbuan" title="Tumbuan – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Tumbuan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Растения – ប៊ុលហ្ការី" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Растения" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ប៊ុលហ្ការី" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%BE" title="पौधा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="पौधा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Tumbuhan" title="Tumbuhan – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Tumbuhan" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A6" title="উদ্ভিদ – បង់ក្លាដែស" lang="bn" hreflang="bn" data-title="উদ্ভিদ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="បង់ក្លាដែស" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – ប្រ៊ីស្តុន" lang="br" hreflang="br" data-title="Plant" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ប្រ៊ីស្តុន" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Biljke" title="Biljke – បូស្នី" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Biljke" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="បូស្នី" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB" title="Ургамал – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Ургамал" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Plantes" title="Plantes – កាតាឡាន" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Plantes" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="កាតាឡាន" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ch%C4%81u-m%C5%ADk" title="Chāu-mŭk – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Chāu-mŭk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%88" title="Ораматаш – ឈីឆេន" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Ораматаш" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ឈីឆេន" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tanom" title="Tanom – ស៊ីប៊ូអាណូ" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Tanom" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="ស៊ីប៊ូអាណូ" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A6%E1%8E%AA%E1%8F%98" title="ᎦᎪᏘ – ឆេរូគី" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎦᎪᏘ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="ឆេរូគី" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%D9%88%DB%95%DA%A9" title="ڕوەک – ឃើដភាគកណ្តាល" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕوەک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="ឃើដភាគកណ្តាល" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – កូស៊ីខាន" lang="co" hreflang="co" data-title="Plantae" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="កូស៊ីខាន" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rostliny" title="Rostliny – ឆែក" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rostliny" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ឆែក" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D3%B2%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%82%C4%83%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Ӳсентăран – ឈូវ៉ាស" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ӳсентăран" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ឈូវ៉ាស" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Planhigyn" title="Planhigyn – វេល" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Planhigyn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="វេល" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Planter" title="Planter – ដាណឺម៉ាក" lang="da" hreflang="da" data-title="Planter" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ដាណឺម៉ាក" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pflanze" title="Pflanze – អាល្លឺម៉ង់" lang="de" hreflang="de" data-title="Pflanze" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="អាល្លឺម៉ង់" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Nebat" title="Nebat – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Nebat" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Rostliny" title="Rostliny – សូប៊ីក្រោម" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Rostliny" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="សូប៊ីក្រោម" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Susumuni" title="Susumuni – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Susumuni" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="वनस्पति – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="वनस्पति" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8E%DE%A6%DE%90%DE%B0" title="ގަސް – ទេវីហ៊ី" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ގަސް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="ទេវីហ៊ី" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%84%CF%8C" title="Φυτό – ក្រិក" lang="el" hreflang="el" data-title="Φυτό" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ក្រិក" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – អង់គ្លេស" lang="en" hreflang="en" data-title="Plant" data-language-autonym="English" data-language-local-name="អង់គ្លេស" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Plantoj" title="Plantoj – អេស្ពេរ៉ាន់តូ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Plantoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="អេស្ពេរ៉ាន់តូ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – អេស្ប៉ាញ" lang="es" hreflang="es" data-title="Plantae" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="អេស្ប៉ាញ" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Taimed" title="Taimed – អេស្តូនី" lang="et" hreflang="et" data-title="Taimed" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="អេស្តូនី" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Landare" title="Landare – បាសខ៍" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Landare" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="បាសខ៍" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Plantae" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه – ភឺសៀន" lang="fa" hreflang="fa" data-title="گیاه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ភឺសៀន" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kasvit" title="Kasvit – ហ្វាំងឡង់" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kasvit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ហ្វាំងឡង់" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kasv" title="Kasv – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kasv" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Tea" title="Tea – ហ៊្វីជី" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Tea" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="ហ៊្វីជី" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Plantur" title="Plantur – ហ្វារូស" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Plantur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ហ្វារូស" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – បារាំង" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Plante" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="បារាំង" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Planta" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Plaanten" title="Plaanten – ហ្វ្រ៊ីសៀន​ខាងជើង" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Plaanten" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="ហ្វ្រ៊ីសៀន​ខាងជើង" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Plantis" title="Plantis – ហ៊្វ្រូលាន" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Plantis" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ហ៊្វ្រូលាន" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Planten" title="Planten – ហ្វ្រីស៊ានខាងលិច" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Planten" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="ហ្វ្រីស៊ានខាងលិច" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Planda" title="Planda – អៀរឡង់" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Planda" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="អៀរឡង់" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="植物" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Plant" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Lus" title="Lus – ស្កុតហ្កែលិគ" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Lus" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="ស្កុតហ្កែលិគ" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – ហ្កាលីស្យាន" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Planta" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ហ្កាលីស្យាន" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Ka%27avo" title="Ka&#039;avo – ហ្គូរ៉ានី" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ka&#039;avo" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="ហ្គូរ៉ានី" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Lus" title="Lus – មេន" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Lus" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="មេន" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Shuka" title="Shuka – ហូសា" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Shuka" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="ហូសា" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Chh%E1%B9%B3%CC%8Dt-vu%CC%8Dt" title="Chhṳ̍t-vu̍t – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Chhṳ̍t-vu̍t" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A6%D7%95%D7%9E%D7%97" title="צומח – ហេប្រឺ" lang="he" hreflang="he" data-title="צומח" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ហេប្រឺ" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%AA" title="पादप – ហិណ្ឌី" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पादप" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ហិណ្ឌី" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Paudha" title="Paudha – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Paudha" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Biljke" title="Biljke – ក្រូអាត" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Biljke" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ក្រូអាត" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Rostliny" title="Rostliny – សូប៊ីលើ" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Rostliny" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="សូប៊ីលើ" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – ហៃទី" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Plant" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="ហៃទី" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6v%C3%A9nyek" title="Növények – ហុងគ្រី" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Növények" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ហុងគ្រី" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Բույսեր – អាមេនី" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բույսեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="អាមេនី" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – អ៊ីនធើលីង" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Planta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="អ៊ីនធើលីង" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Utai_tumbuh" title="Utai tumbuh – អ៊ីបាន" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Utai tumbuh" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="អ៊ីបាន" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tumbuhan" title="Tumbuhan – ឥណ្ឌូណេស៊ី" lang="id" hreflang="id" data-title="Tumbuhan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ឥណ្ឌូណេស៊ី" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Plante" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Osisi" title="Osisi – អ៊ីកបូ" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Osisi" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="អ៊ីកបូ" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Nauriaq" title="Nauriaq – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Nauriaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Mula" title="Mula – អ៊ីឡូកូ" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Mula" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="អ៊ីឡូកូ" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%8C%D1%86%D0%BE%D0%B2%D0%B3%D3%80%D0%B0%D1%88" title="БаьцовгӀаш – អ៊ិនហ្គូស" lang="inh" hreflang="inh" data-title="БаьцовгӀаш" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="អ៊ិនហ្គូស" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Planto" title="Planto – អ៊ីដូ" lang="io" hreflang="io" data-title="Planto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="អ៊ីដូ" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Jurt" title="Jurt – អ៊ីស្លង់" lang="is" hreflang="is" data-title="Jurt" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="អ៊ីស្លង់" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – អ៊ីតាលី" lang="it" hreflang="it" data-title="Plantae" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="អ៊ីតាលី" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%B1%E1%95%88%E1%96%85%E1%91%90%E1%96%85" title="ᐱᕈᖅᑐᖅ – អ៊ីនុកទីទុត" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐱᕈᖅᑐᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="អ៊ីនុកទីទុត" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – ជប៉ុន" lang="ja" hreflang="ja" data-title="植物" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ជប៉ុន" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Plaant_(Chrii)" title="Plaant (Chrii) – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Plaant (Chrii)" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/spati" title="spati – លុចបាន" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="spati" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="លុចបាន" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tetuwuhan" title="Tetuwuhan – ជ្វា" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tetuwuhan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ជ្វា" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="მცენარეები – ហ្សក​ហ្ស៊ី" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მცენარეები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ហ្សក​ហ្ស៊ី" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/%C3%93simlikler" title="Ósimlikler – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ósimlikler" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Im%C9%A3i" title="Imɣi – កាប៊ីឡេ" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Imɣi" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="កាប៊ីឡេ" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D1%8D%D0%BA%D3%80%D1%8B%D0%B3%D1%8A%D1%8D%D1%85%D1%8D%D1%80" title="КъэкӀыгъэхэр – កាបាឌៀ" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="КъэкӀыгъэхэр" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="កាបាឌៀ" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Suu" title="Suu – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Suu" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1tyin_(a%CC%B1ga%CC%B1fi%CC%B1p)" title="A̱tyin (a̱ga̱fi̱p) – យ៉ាប់" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱tyin (a̱ga̱fi̱p)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="យ៉ាប់" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/M%C4%A9mera" title="Mĩmera – គីគូយូ" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Mĩmera" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="គីគូយូ" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Өсімдіктер – កាហ្សាក់" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Өсімдіктер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="កាហ្សាក់" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AF" title="ಸಸ್ಯ – ខាណាដា" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸಸ್ಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="ខាណាដា" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%9D%EB%AC%BC" title="식물 – កូរ៉េ" lang="ko" hreflang="ko" data-title="식물" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="កូរ៉េ" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D0%B4%D0%BC%D0%B0%D1%81" title="Быдмас – គូមីភឹមយ៉ាគ" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Быдмас" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="គូមីភឹមយ៉ាគ" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%8F%D9%84%D8%A0_%DA%A9%D9%94%D9%B9%D8%A0" title="کُلؠ کٔٹؠ – កាស្មៀរ" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کُلؠ کٔٹؠ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="កាស្មៀរ" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Riwek" title="Riwek – ឃឺដ" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Riwek" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="ឃឺដ" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Plans" title="Plans – កូនីស" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Plans" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="កូនីស" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D3%A8%D1%81%D2%AF%D0%BC%D0%B4%D2%AF%D0%BA" title="Өсүмдүк – ​កៀហ្ស៊ីស" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Өсүмдүк" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="​កៀហ្ស៊ីស" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – ឡាតំាង" lang="la" hreflang="la" data-title="Plantae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ឡាតំាង" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – ឡាឌីណូ" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Planta" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ឡាឌីណូ" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Planzer%C3%A4ich" title="Planzeräich – លុចសំបួ" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Planzeräich" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="លុចសំបួ" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%85%D1%8F%D1%85%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Ххяххия – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ххяххия" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%82" title="Набатат – ឡេសហ្គី" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Набатат" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ឡេសហ្គី" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Planta" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – លីមប៊ូស" lang="li" hreflang="li" data-title="Plante" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="លីមប៊ូស" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – លីគូរី" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Plantae" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="លីគូរី" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Plantae" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Plantae" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Et%C9%94%C9%9Bl%C9%9B" title="Etɔɛlɛ – លីនកាឡា" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Etɔɛlɛ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="លីនកាឡា" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Augalai" title="Augalai – លីទុយអានី" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Augalai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="លីទុយអានី" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Auguoji" title="Auguoji – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Auguoji" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Augi" title="Augi – ឡាតវី" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Augi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ឡាតវី" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="वनस्पति – ម៉ៃធីលី" lang="mai" hreflang="mai" data-title="वनस्पति" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="ម៉ៃធីលី" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Tanduran" title="Tanduran – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Tanduran" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Zavamaniry" title="Zavamaniry – ម៉ាឡាហ្គាស៊ី" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Zavamaniry" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="ម៉ាឡាហ្គាស៊ី" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%BA%D1%8B%D0%BB" title="Кушкыл – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Кушкыл" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Tumbuahan" title="Tumbuahan – មីណាងកាប៊ូ" lang="min" hreflang="min" data-title="Tumbuahan" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="មីណាងកាប៊ូ" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Растенија – ម៉ាសេដូនី" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Растенија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="ម៉ាសេដូនី" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സസ്യം – ម៉ាឡាយ៉ាឡាម" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സസ്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="ម៉ាឡាយ៉ាឡាម" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB" title="Ургамал – ម៉ុងហ្គោលី" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ургамал" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="ម៉ុងហ្គោលី" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%84%EA%AF%A5%EA%AF%9D%EA%AF%95%EA%AF%A4_%EA%AF%80%EA%AF%A5%EA%AF%A1%EA%AF%82%EA%AF%A8%EA%AF%9E" title="ꯄꯥꯝꯕꯤ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ – ម៉ានីពូរី" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯄꯥꯝꯕꯤ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="ម៉ានីពូរី" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%81%9E%E1%80%B6" title="တၞံ – Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="တၞံ" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="वनस्पती – ម៉ារ៉ាធី" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वनस्पती" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="ម៉ារ៉ាធី" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%BA%D1%8B%D1%88" title="Кушкыш – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Кушкыш" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tumbuhan" title="Tumbuhan – ម៉ាឡេ" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tumbuhan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="ម៉ាឡេ" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Planta" title="Planta – មីរ៉ានដេស" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Planta" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="មីរ៉ានដេស" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA" title="အပင် – ភូមា" lang="my" hreflang="my" data-title="အပင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ភូមា" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BA%D1%81%D1%82" title="Касыкст – អឺហ្ស៊ីយ៉ា" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Касыкст" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="អឺហ្ស៊ីយ៉ា" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%88%D9%86" title="گیاهون – ម៉ាហ្សានដឺរេនី" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="گیاهون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="ម៉ាហ្សានដឺរេនី" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Cuauhtontli" title="Cuauhtontli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Cuauhtontli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Plant%C3%A6" title="Plantæ – នាប៉ូលីតាន" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Plantæ" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="នាប៉ូលីតាន" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Planten" title="Planten – អាល្លឺម៉ង់ក្រោម" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Planten" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="អាល្លឺម៉ង់ក្រោម" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Plaanten" title="Plaanten – ហ្សាក់ស្យុងក្រោម" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Plaanten" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ហ្សាក់ស្យុងក្រោម" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A4%BF" title="वनस्पति – នេប៉ាល់" lang="ne" hreflang="ne" data-title="वनस्पति" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="នេប៉ាល់" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE_(%E0%A4%AC%E0%A5%8B%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80)" title="मा (बोट्यानी) – នេវ៉ាវី" lang="new" hreflang="new" data-title="मा (बोट्यानी)" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="នេវ៉ាវី" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Planten" title="Planten – ហូឡង់" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Planten" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ហូឡង់" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Plantar" title="Plantar – ន័រវែស នីនូស" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Plantar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="ន័រវែស នីនូស" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Planter" title="Planter – ន័រវែស បុកម៉ាល់" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Planter" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ន័រវែស បុកម៉ាល់" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Pliante" title="Pliante – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Pliante" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – អូសីតាន់" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Plantae" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="អូសីតាន់" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Kazvi" title="Kazvi – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Kazvi" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Biqilaa" title="Biqilaa – អូរ៉ូម៉ូ" lang="om" hreflang="om" data-title="Biqilaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="អូរ៉ូម៉ូ" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%89%E0%AC%A6%E0%AD%8D%E0%AC%AD%E0%AC%BF%E0%AC%A6" title="ଉଦ୍ଭିଦ – អូឌៀ" lang="or" hreflang="or" data-title="ଉଦ୍ଭିଦ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="អូឌៀ" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B9%C3%A6%D0%B3%D0%BE%D0%B9%D1%82%C3%A6" title="Зайæгойтæ – អូស៊ីទិក" lang="os" hreflang="os" data-title="Зайæгойтæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="អូស៊ីទិក" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%8C%E0%A8%A6%E0%A8%BE" title="ਪੌਦਾ – បឹនជាពិ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੌਦਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="បឹនជាពិ" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Tanaman" title="Tanaman – ផាមភេនហ្គា" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Tanaman" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="ផាមភេនហ្គា" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Plante" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Plaant" title="Plaant – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Plaant" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ro%C5%9Bliny" title="Rośliny – ប៉ូឡូញ" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rośliny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="ប៉ូឡូញ" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%B9%DB%92" title="بوٹے – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بوٹے" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%BC%DB%8C" title="بوټی – បាស្តូ" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بوټی" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="បាស្តូ" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – ព័រទុយហ្គាល់" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Plantae" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="ព័រទុយហ្គាល់" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Yura" title="Yura – ហ្គិកឈួ" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Yura" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="ហ្គិកឈួ" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Plant%C4%83" title="Plantă – រូម៉ានី" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Plantă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="រូម៉ានី" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Plant%C3%A2" title="Plantâ – អារ៉ូម៉ានី" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Plantâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="អារ៉ូម៉ានី" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Regnum_Plantae" title="Regnum Plantae – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Regnum Plantae" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Растения – រុស្ស៊ី" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Растения" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="រុស្ស៊ី" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%8B" title="Ростлины – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Ростлины" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikimera" title="Ikimera – គិនយ៉ាវ៉ាន់ដា" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ikimera" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="គិនយ៉ាវ៉ាន់ដា" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%B7%E0%A4%A7%E0%A4%AF%E0%A4%83" title="ओषधयः – សំស្ក្រឹត" lang="sa" hreflang="sa" data-title="ओषधयः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="សំស្ក្រឹត" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D2%AF%D0%BD%D1%8D%D1%8D%D0%B9%D0%B8%D0%BB%D1%8D%D1%80" title="Үүнээйилэр – សាខា" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Үүнээйилэр" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="សាខា" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – សាឌីនា" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Plantae" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="សាឌីនា" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – ស៊ីស៊ីលាន" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Plantae" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="ស៊ីស៊ីលាន" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – ស្កុត" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Plant" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="ស្កុត" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BB%D9%88%D9%BD%D8%A7" title="ٻوٽا – ស៊ីនឌី" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ٻوٽا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="ស៊ីនឌី" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Biljke" title="Biljke – សឺបូក្រូអាត" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Biljke" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="សឺបូក្រូអាត" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8F%E0%B6%9A" title="ශාක – ស្រីលង្កា" lang="si" hreflang="si" data-title="ශාක" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="ស្រីលង្កា" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Plant" title="Plant – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Plant" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Rastliny" title="Rastliny – ស្លូវ៉ាគី" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Rastliny" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="ស្លូវ៉ាគី" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rastline" title="Rastline – ស្លូវ៉ានី" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rastline" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="ស្លូវ៉ានី" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Madzinde" title="Madzinde – សូណា" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Madzinde" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="សូណា" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Dhir" title="Dhir – សូម៉ាលី" lang="so" hreflang="so" data-title="Dhir" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="សូម៉ាលី" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bim%C3%ABt" title="Bimët – អាល់បានី" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bimët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="អាល់បានី" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%99%D0%BA%D0%B5" title="Биљке – ស៊ែប" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Биљке" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="ស៊ែប" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Timila" title="Timila – ស្វាទី" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Timila" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="ស្វាទី" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Dimela" title="Dimela – សូថូខាងត្បូង" lang="st" hreflang="st" data-title="Dimela" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="សូថូខាងត្បូង" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Plonten" title="Plonten – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Plonten" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Tutuwuhan" title="Tutuwuhan – ស៊ូដង់" lang="su" hreflang="su" data-title="Tutuwuhan" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="ស៊ូដង់" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4xtriket" title="Växtriket – ស៊ុយអែត" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Växtriket" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="ស៊ុយអែត" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mmea" title="Mmea – ស្វាហ៊ីលី" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mmea" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="ស្វាហ៊ីលី" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/%C5%B9eliny" title="Źeliny – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Źeliny" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/mulangaway" title="mulangaway – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="mulangaway" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="தாவரம் – តាមីល" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தாவரம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="តាមីល" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/qqhuniq_ru_kk%E2%80%99man" title="qqhuniq ru kk’man – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="qqhuniq ru kk’man" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95" title="మొక్క – តេលុគុ" lang="te" hreflang="te" data-title="మొక్క" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="តេលុគុ" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D1%91%D2%B3" title="Гиёҳ – តាហ្ស៊ីគ" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Гиёҳ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="តាហ្ស៊ីគ" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A" title="พืช – ថៃ" lang="th" hreflang="th" data-title="พืช" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="ថៃ" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/%C3%96s%C3%BCmlikler" title="Ösümlikler – តួកម៉េន" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ösümlikler" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="តួកម៉េន" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Halaman" title="Halaman – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Halaman" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BBAkau" title="ʻAkau – តុងហ្គា" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻAkau" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="តុងហ្គា" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Sayor" title="Sayor – ថុកពីស៊ីន" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Sayor" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="ថុកពីស៊ីន" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bitki" title="Bitki – ទួរគី" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bitki" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ទួរគី" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Үсемлекләр – តាតា" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Үсемлекләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="តាតា" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Vyakumela" title="Vyakumela – ទុមប៊ូកា" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Vyakumela" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="ទុមប៊ូកា" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%BE%D1%81" title="Будос – អាត់មូដ" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Будос" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="អាត់មូដ" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%86%D8%B3%DB%88%D9%85%D9%84%DB%88%D9%83" title="ئۆسۈملۈك – អ៊ុយហ្គឺរ" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئۆسۈملۈك" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="អ៊ុយហ្គឺរ" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Рослини – អ៊ុយក្រែន" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Рослини" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="អ៊ុយក្រែន" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBsimliklar" title="Oʻsimliklar – អ៊ូសបេគ" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Oʻsimliklar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="អ៊ូសបេគ" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Tshimela" title="Tshimela – វេនដា" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Tshimela" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="វេនដា" class="interlanguage-link-target"><span>Tshivenda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Plantae" title="Plantae – វេណេតូ" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Plantae" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="វេណេតូ" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kazmused" title="Kazmused – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kazmused" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Thực vật – វៀតណាម" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thực vật" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="វៀតណាម" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Plantn" title="Plantn – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Plantn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Plante" title="Plante – វ៉ាលូន" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Plante" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="វ៉ាលូន" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tanaman" title="Tanaman – វ៉ារេយ" lang="war" hreflang="war" data-title="Tanaman" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="វ៉ារេយ" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/G%C3%A0ncax" title="Gàncax – វូឡុហ្វ" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Gàncax" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="វូឡុហ្វ" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – អ៊ូចិន" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="植物" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="អ៊ូចិន" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Isityalo" title="Isityalo – ឃសា" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Isityalo" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="ឃសា" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ჩანარეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჩანარეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%A5" title="פלאנץ – យ៉ីឌីស" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פלאנץ" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="យ៉ីឌីស" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8C%CC%80gb%C3%ACn" title="Ọ̀gbìn – យរូបា" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọ̀gbìn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="យរូបា" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Doenghgo" title="Doenghgo – ហ្សួង" lang="za" hreflang="za" data-title="Doenghgo" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ហ្សួង" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Plant%27n" title="Plant&#039;n – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Plant&#039;n" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – ចិន" lang="zh" hreflang="zh" data-title="植物" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ចិន" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="植物" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Si%CC%8Dt-bu%CC%8Dt" title="Si̍t-bu̍t – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Si̍t-bu̍t" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物 – កន្តាំង" lang="yue" hreflang="yue" data-title="植物" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="កន្តាំង" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izitshalo" title="Izitshalo – ហ្សូលូ" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izitshalo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="ហ្សូលូ" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q756#sitelinks-wikipedia" title="កែប្រែតំណភ្ជាប់អន្តរភាសា" class="wbc-editpage">កែប្រែតំណភ្ជាប់</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="លំហឈ្មោះ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="មើលទំព័រមាតិកា [c]" accesskey="c"><span>ទំព័រ</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%B6:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="ការពិភាក្សា​អំពីទំព័រខ្លឹមសារ​នេះ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ) [t]" accesskey="t"><span>ការពិភាក្សា</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ភាសាខ្មែរ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="គំហើញ"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span>អាន</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit" title="កែប្រែ​កូដ​របស់​ទំព័រ​នេះ [e]" accesskey="e"><span>កែប្រែ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=history" title="កំណែកន្លងមករបស់ទំព័រនេះ ។ [h]" accesskey="h"><span>មើល​ប្រវត្តិ​</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="​ឧបករណ៍" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">​ឧបករណ៍</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ឧបករណ៍​</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">ប្ដូរទីតាំងទៅរបារចំហៀង</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">លាក់</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="ជម្រើសផ្សេងទៀត" > <div class="vector-menu-heading"> សកម្មភាព </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span>អាន</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit" title="កែប្រែ​កូដ​របស់​ទំព័រ​នេះ [e]" accesskey="e"><span>កែប្រែ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=history"><span>មើល​ប្រវត្តិ​</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> ទូទៅ​ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%A2%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%8A%E1%9F%82%E1%9E%9B%E1%9E%97%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%94%E1%9F%8B%E1%9E%98%E1%9E%80%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9E%93%E1%9F%81%E1%9F%87/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="បញ្ជី​ទំព័វិគី​ទាំងអស់​ដែលភ្ជាប់​មកទីនេះ [j]" accesskey="j"><span>អ្វី​ដែលភ្ជាប់មកទីនេះ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%86%E1%9E%9B%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%91%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%91%E1%9E%B7%E1%9E%93/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" rel="nofollow" title="បន្លាស់ប្ដូរថ្មីៗក្នុងទំព័រដែលត្រូវបានភ្ជាប់មកទំព័រនេះ [k]" accesskey="k"><span>បន្លាស់ប្ដូរដែលពាក់ព័ន្ធ</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=km" title="ផ្ទុកឯកសារឡើង [u]" accesskey="u"><span>ផ្ទុកឯកសារឡើង</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9F%97" title="បញ្ជីនៃទំព័រពិសេសទាំងអស់ [q]" accesskey="q"><span>ទំព័រ​ពិសេស​ៗ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;oldid=314006" title="តំណភ្ជាប់អចិន្ត្រៃយ៍ដែលភ្ជាប់មកកំណែនេះរបស់ទំព័រនេះ"><span>តំណភ្ជាប់អចិន្ត្រៃយ៍</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=info" title="ព័ត៌មានបន្ថែមអំពីទំព័រនេះ"><span>ព័ត៌មានអំពីទំព័រនេះ</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:CiteThisPage&amp;page=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;id=314006&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="ព័ត៌មានអំពីរបៀបយោងទំព័រនេះ"><span>យោងទំព័រនេះ</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fkm.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E1%259E%259A%25E1%259E%25BB%25E1%259E%2580%25E1%259F%2592%25E1%259E%2581%25E1%259E%2587%25E1%259E%25B6%25E1%259E%258F%25E1%259E%25B7"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fkm.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E1%259E%259A%25E1%259E%25BB%25E1%259E%2580%25E1%259F%2592%25E1%259E%2581%25E1%259E%2587%25E1%259E%25B6%25E1%259E%258F%25E1%259E%25B7"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> បោះពុម្ព​/នាំចេញ​ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%85%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%84&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span>បង្កើតសៀវភៅ​</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:DownloadAsPdf&amp;page=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=show-download-screen"><span>ទាញយកជា PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;printable=yes" title="ទម្រង់សម្រាប់បោះពុម្ភរបស់ទំព័រនេះ [p]" accesskey="p"><span>ទម្រង់​សម្រាប់បោះពុម្ភ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ក្នុងគម្រោងផ្សេងៗទៀត </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Plant" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Plantae" hreflang="en"><span>វិគីជីវសាស្ត្រ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q756" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g"><span>Wikidata item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">ប្ដូរទីតាំងទៅរបារចំហៀង</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">លាក់</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">ពីវិគីភីឌា</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="km" dir="ltr"><p><br /> <b>រុក្ខជាតិ</b> ភាគច្រើនគឺ ពហុកោសិកា , eukaryotes photosynthetic លើសលុបនៃ នគរ <b>Plantae</b> ។ តាមធម្មតារុក្ខជាតិត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជារាជាណាចក្រមួយក្នុងចំណោមរាជាណាចក្រពីរដែលរួមមានអ្វីៗដែលរស់នៅមិនមែនជា <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="សត្វ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">សត្វ</a> ហើយគ្រប់ សារាយ និង ផ្សិត ត្រូវបានចាត់ទុកជារុក្ខជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនិយមន័យបច្ចុប្បន្នទាំងអស់របស់ Plantae មិនរាប់បញ្ចូលផ្សិតនិងសារាយខ្លះក៏ដូចជា prokaryotes ( archaea និង បាក់តេរី ) ។ តាមនិយមន័យមួយរុក្ខជាតិបង្កើតជា clade Viridiplantae (ឈ្មោះឡាតាំងសម្រាប់ "រុក្ខជាតិបៃតង") ក្រុមដែលរួមមានទាំងនេះ រុក្ខជាតិចេញផ្កា , កូនឈើ និងផ្សេងទៀត gymnosperms , ferns និង សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន , hornworts , liverworts , mosses និង សារាយបៃតង , ប៉ុន្តែមិនរាប់បញ្ចូលការ algae ពណ៌ក្រហម និង ពណ៌ត្នោត ។ </p><p>រុក្ខជាតិបៃតងទទួលបានថាមពលភាគច្រើនរបស់ពួកគេពី ពន្លឺព្រះអាទិត្យ តាមរយៈ ការធ្វើរស្មីសំយោគ ដោយ សារធាតុ chloroplasts ដំបូងដែលបានមកពី ការបញ្ឈប់ endosymbiosis ជាមួយ cyanobacteria ។ chloroplasts របស់ពួកគេមាន chlorophylls a និង b ដែលផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវពណ៌បៃតងរបស់ពួកគេ។ រុក្ខជាតិខ្លះមាន ប៉ារ៉ាស៊ីត ឬ ពពួក Mycotrophic ហើយបានបាត់បង់លទ្ធភាពក្នុងការផលិតក្លរ៉ូភីលធម្មតាឬក៏ធ្វើរស្មីសំយោគ។ រុក្ខជាតិត្រូវបានកំណត់លក្ខណៈដោយ ការបង្កាត់ពូជផ្លូវភេទ និងការ ជំនួសនៃជំនាន់ ទោះបីជា ការបន្តពូជមិនទៀងទាត់ ក៏ជារឿងធម្មតាផងដែរ។ </p><p>មានរុក្ខជាតិ ប្រភេទ រុក្ខជាតិប្រហែល 320 ពាន់ ប្រភេទ ដែលភាគច្រើនមានចំនួនពី 260 ទៅ 29 ម៉ឺននាក់ជា រុក្ខជាតិគ្រាប់ពូជ (សូមមើល តារាងខាងក្រោម ) ។ <sup id="cite_ref-IUCNdata_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-IUCNdata-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិបៃតងផ្ដល់នូវសមាមាត្រច្រើននៃអុកស៊ីសែនម៉ូលេគុលរបស់ពិភពលោក <sup id="cite_ref-behrenfeld_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-behrenfeld-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ហើយជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីភាគច្រើនរបស់ផែនដីជាពិសេសនៅលើដី។ រុក្ខជាតិដែលផលិត គ្រាប់ធញ្ញជាតិ ផ្លែឈើ និង <a href="/wiki/%E1%9E%94%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9F%82" title="បន្លែ">បន្លែ</a> ជាអាហារមូលដ្ឋានរបស់មនុស្សជាតិហើយត្រូវបានគេ ថែរក្សាទុក ក្នុងរយៈពេលរាប់ពាន់ឆ្នាំ។ រុក្ខជាតិមាន វប្បធម៌ និងការប្រើប្រាស់ជាច្រើនទៀតដូចជាគ្រឿងតុបតែង សម្ភារៈសាងសង់សម្ភារៈ សរសេរ និងក្នុងប្រភេទដ៏អស្ចារ្យពួកគេគឺជា ប្រភពនៃឱសថ និង ឱសថ ចិត្តសាស្ត្រ ។ ការសិក្សាវិទ្យាសាស្រ្តនៃរុក្ខជាតិត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា រុក្ខសាស្ត្រ ជាសាខានៃ <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%B8%E1%9E%9C%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%B6" title="ជីវវិទ្យា">ជីវវិទ្យា</a> ។ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="និយមន័យ"><span id=".E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.99.E1.9E.98.E1.9E.93.E1.9F.90.E1.9E.99"></span>និយមន័យ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=1" title="កែប្រែផ្នែក៖ និយមន័យ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>អ្វីៗដែលរស់នៅទាំងអស់ត្រូវបានដាក់ជាប្រពៃណីទៅក្នុងក្រុមមួយនៃរុក្ខជាតិពីរនិងរុក្ខជាតិ។ ចំណាត់ថា្នក់នេះអាចមានកាលបរិច្ឆេទពី <a href="/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%90%E1%9E%BC%E1%9E%9B" title="អារីសស្ដូថូល">អារីស្តូត</a> (384 &#160; ម។ - 322 &#160; ម។ គ។ ) ដែលបានបង្កើតភាពខុសគ្នារវាងរុក្ខជាតិដែលជាទូទៅមិនផ្លាស់ទីនិងសត្វដែលជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេចល័តដើម្បីចាប់ម្ហូបអាហាររបស់ពួកគេ។ ច្រើនឆ្នាំក្រោយមកនៅពេលដែល លីនណាអេស (1707-1778) បានបង្កើតមូលដ្ឋាននៃប្រព័ន្ធ ចំណាត់ថ្នាក់ ទំនើបនៃ វិទ្យាសាស្រ្ត ក្រុមទាំងពីរនេះបានក្លាយជា នគរ បន្លែ (ក្រោយមកគឺ Metaphyta ឬ Plantae) និង <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="សត្វ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Animalia</a> (ហៅថា Metazoa) ផងដែរ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកវាបានក្លាយទៅជាច្បាស់ណាស់ថានគររុក្ខជាតិដែលបានកំណត់ដំបូងមានក្រុមមិនទាក់ទងជាច្រើនហើយ ផ្សិត និងក្រុមជាច្រើននៃ សារាយ ត្រូវបានយកចេញទៅនគរថ្មី។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយសារពាង្គកាយទាំងនេះនៅតែត្រូវបានចាត់ទុកថាជារុក្ខជាតិជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទដ៏ពេញនិយម។ </p><p>ពាក្យថា "រុក្ខជាតិ" ជាទូទៅសំដៅលើភោគៈដែលមានលក្ខណៈដូចតទៅនេះដែលមានជញ្ជាំងកោសិកាដែលមានសារជាតិ សូលុយស្យែល និងសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើរស្មីសំយោគដោយប្រើ chloroplasts ។ <sup id="cite_ref-urlplant&#91;2&#93;_–_Definition_from_the_Merriam-Webster_Online_Dictionary_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-urlplant[2]_–_Definition_from_the_Merriam-Webster_Online_Dictionary-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-urlplant_(life_form)_--_Britannica_Online_Encyclopedia_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-urlplant_(life_form)_--_Britannica_Online_Encyclopedia-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ"><span id=".E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.99.E1.9E.98.E1.9E.93.E1.9F.90.E1.9E.99.E1.9E.94.E1.9E.85.E1.9F.92.E1.9E.85.E1.9E.BB.E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.94.E1.9E.93.E1.9F.92.E1.9E.93.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.9A.E1.9E.BB.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.81.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.8F.E1.9E.B7"></span>និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=2" title="កែប្រែផ្នែក៖ និយមន័យបច្ចុប្បន្ននៃរុក្ខជាតិ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>នៅពេលឈ្មោះ Plantae ឬរុក្ខជាតិត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្តទៅក្រុមជាក់លាក់នៃសារពាង្គកាយឬ taxon វាជាធម្មតាសំដៅទៅលើគំនិតមួយក្នុងចំណោមបួន។ ចាប់ពីតិចតួចបំផុតរហូតដល់រាប់បញ្ចូលទាំងបួនក្រុមគឺ: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>ឈ្មោះ (នានា) </th> <th>វិសាលភាព </th> <th>ការពិពណ៌នា </th></tr> <tr> <td>រុក្ខជាតិដីដែលត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថា Embryophyta </td> <td>Plantae <i>sensu strictissimo</i> </td> <td><b>រុក្ខជាតិនៅក្នុងន័យតឹងរឹងបំផុតរួមមាន</b> liverworts , hornworts , ស្លែ , និង រុក្ខជាតិសរសៃឈាម , ដូចជារុក្ខជាតិហ្វូស៊ីលដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងក្រុមដែលនៅរស់ទាំងនេះ (ឧ Metaphyta <small>Whittaker ឆ្នាំ 1969</small> <sup id="cite_ref-ib.usp.br_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-ib.usp.br-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Plantae <small>Margulis ឆ្នាំ 1971</small> <sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ) ។ </td></tr> <tr> <td><b>រុក្ខជាតិបៃតង</b> ត្រូវបានគេស្គាល់ថា <b>Viridiplantae</b> , <b>Viridiphyta</b> , <b>Chlorobionta</b> ឬ <b>Chloroplastida ។</b> </td> <td>រុក្ខជាតិមាន <i>រសជាតិ stricto</i> </td> <td><b>រុក្ខជាតិក្នុងន័យដ៏តឹងរឹងមួយ</b> រួមបញ្ចូលទាំង សារាយបៃតង និងរុក្ខជាតិដីដែលបានផុសឡើងនៅក្នុងពួកគេរួមទាំង stoneworts ។ ទំនាក់ទំនងរវាងក្រុមរុក្ខជាតិនៅតែកំពុងត្រូវបានគេធ្វើឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពហើយឈ្មោះដែលត្រូវបានផ្តល់ឱ្យពួកគេខុសគ្នាគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ របាំង Viridiplantae រួមមានក្រុមសារពាង្គកាយដែលមាន កោសិកា នៅក្នុង <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9F%84%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ជញ្ជាំងកោសិកា">កោសិកា</a> របស់ <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9F%84%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ជញ្ជាំងកោសិកា">វា</a> មាន chlorophylls <i>a</i> និង <i>b</i> និងមាន ប្លាស្ទិកដែល ភ្ជាប់ដោយភ្នាសតែមួយប៉ុណ្ណោះដែលអាចមានរស្មីសំយោគនិងរក្សាទុកម្សៅមី។ clade នេះគឺជាប្រធានបទចម្បងនៃអត្ថបទនេះ (ឧទាហរណ៍ Plantae <small>Copeland , 1956</small> <sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ) ។ </td></tr> <tr> <td>Archaeplastida ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា Plastida ឬ Primoplantae </td> <td>Plantae <i>sensu lato</i> </td> <td><b>រុក្ខជាតិក្នុងន័យទូលំទូលាយ</b> រួមមានរុក្ខជាតិពណ៌បៃតងដែលបានចុះបញ្ជីខាងលើបូកជាមួយនឹងអាល់កាក្រហម ( Rhodophyta ) និងសារាយ Glaucophyte ( Glaucophyta ដែលផ្ទុក ម្សៅ Floridean នៅខាងក្រៅប្លាស្ទិកក្នុងបំពង់ស៊ីទិច។ clade នេះរួមបញ្ចូលទាំងសារពាង្គកាយទាំងអស់ដែល eons បានទទួល chloroplasts ដំបូង របស់ពួកគេដោយផ្ទាល់ដោយការហ៊ុមព័ទ្ធ cyanobacteria (ឧទាហរណ៍ Plantae <small>Cavalier-Smith, 1981</small> <sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ) ។ </td></tr> <tr> <td>និយមន័យចាស់របស់រុក្ខជាតិ (លែងប្រើ) </td> <td>Plantae <i>sensu amplo</i> </td> <td><b>រុក្ខជាតិនៅក្នុងន័យទូលំទូលាយសំដៅទៅចាស់ជាងនេះ,</b> ចំណាត់ថ្នាក់លែងប្រើដែលបានដាក់សារាយចម្រុះ, ផ្សិតឬបាក់តេរីនៅក្នុង Plantae (ឧ Plantae ឬ Vegetabilia <small>Linnaeus,</small> <sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Plantae <small>Haeckel ឆ្នាំ 1866,</small> <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Metaphyta <small>Haeckel, ឆ្នាំ 1894</small> <sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Plantae <small>Whittaker, 1969</small> <sup id="cite_ref-ib.usp.br_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-ib.usp.br-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ) ។ </td></tr></tbody></table> <p>វិធីមួយទៀតនៃការសម្លឹងមើលទំនាក់ទំនងរវាងក្រុមផ្សេងៗគ្នាដែលត្រូវបានគេហៅថា "រុក្ខជាតិ" គឺតាមរយៈ ផ្ទាំងគំនូរ ដែលបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងវិវត្តរបស់ពួកគេ។ ទាំងនេះមិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយនៅឡើយទេប៉ុន្តែ <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#91;<i><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:Please_clarify&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="វិគីភីឌា:Please clarify (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)"><span title="អត្ថាក្សរក្នុងបរិវេណនៃស្លាកនេះត្រូវការបញ្ជាក់ រឺ ដកចេញសំដីមិនច្បាស់ការណ៍ (November 2018)">ត្រូវការបញ្ជាក់</span></a></i>&#93;</sup> ។ <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-Sánchez-Baracaldo_E7737–E7745_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sánchez-Baracaldo_E7737–E7745-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-Gitzendanner_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gitzendanner-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> អ្វីដែលត្រូវបានគេហៅថា "រុក្ខជាតិ" គឺដិត (ក្រុមតូចៗមួយចំនួនត្រូវបានលុបចោល) ។ </p> <table border="0" id="290" style="line-height:100%;margin-left:0em;margin-right:0em;"> <tbody><tr> <td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r261417">.mw-parser-output table.clade{border-spacing:0;margin:0;font-size:100%;line-height:100%;border-collapse:separate;width:auto}.mw-parser-output table.clade table.clade{width:100%;line-height:inherit}.mw-parser-output table.clade td.clade-label{width:0.7em;padding:0 0.15em;vertical-align:bottom;text-align:center;border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;white-space:nowrap}.mw-parser-output table.clade td.clade-fixed-width{overflow:hidden;text-overflow:ellipsis}.mw-parser-output table.clade td.clade-fixed-width:hover{overflow:visible}.mw-parser-output table.clade td.clade-label.first{border-left:none;border-right:none}.mw-parser-output table.clade td.clade-label.reverse{border-left:none;border-right:1px solid}.mw-parser-output table.clade td.clade-slabel{padding:0 0.15em;vertical-align:top;text-align:center;border-left:1px solid;white-space:nowrap}.mw-parser-output table.clade td.clade-slabel:hover{overflow:visible}.mw-parser-output table.clade td.clade-slabel.last{border-left:none;border-right:none}.mw-parser-output table.clade td.clade-slabel.reverse{border-left:none;border-right:1px solid}.mw-parser-output table.clade td.clade-bar{vertical-align:middle;text-align:left;padding:0 0.5em;position:relative}.mw-parser-output table.clade td.clade-bar.reverse{text-align:right;position:relative}.mw-parser-output table.clade td.clade-leaf{border:0;padding:0;text-align:left}.mw-parser-output table.clade td.clade-leafR{border:0;padding:0;text-align:right}.mw-parser-output table.clade td.clade-leaf.reverse{text-align:right}.mw-parser-output table.clade:hover span.linkA{background-color:yellow}.mw-parser-output table.clade:hover span.linkB{background-color:green}</style> <table class="clade" id="296"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"><b>Archaeplastida</b> &#160; </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="303"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf">Rhodophyta (អាល់កាក្រហម) </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="317"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf">Glaucophyta (សារាយ glaucophyte) </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><b>បៃតង &#160; រុក្ខជាតិ</b> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="332"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="338"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:2px solid darkgreen;">Mesostigmatophyceae &#160;&#160; </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="352"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;">Chlorokybophyceae &#160;&#160; </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;">Spirotaenia &#160;&#160; </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="378"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;">Chlorophyta &#160;&#160; </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">Streptophyta </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="394"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:2px solid darkgreen;border-top:0;">Charales (stoneworts) &#160;&#160; </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;"> </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"><b>រុក្ខជាតិដី</b> ឬ អំប្រ៊ីយ៉ុង </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel"> </td></tr></tbody></table> </td> <td><div id="423" style="position:relative;margin-top:0.742em;height:16.96em;width:0em"><div id="424" style="position:absolute;top:8.6em;color:black;white-space:nowrap"> ក្រុមតាមទម្លាប់ <br /><br /><br /><br /> &lt;/br&gt; ហៅថា សារាយបៃតង </div></div> </td></tr></tbody></table> <p>វិធីដែលក្រុមនៃសាឡាត់ពណ៌បៃតងត្រូវបានបញ្ចូលគ្នានិងឈ្មោះមានភាពខុសគ្នារវាងអ្នកនិពន្ធ។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="សារាយ"><span id=".E1.9E.9F.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.B6.E1.9E.99"></span>សារាយ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=3" title="កែប្រែផ្នែក៖ សារាយ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Haeckel_Siphoneae.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Haeckel_Siphoneae.jpg/220px-Haeckel_Siphoneae.jpg" decoding="async" width="220" height="310" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Haeckel_Siphoneae.jpg/330px-Haeckel_Siphoneae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Haeckel_Siphoneae.jpg/440px-Haeckel_Siphoneae.jpg 2x" data-file-width="2346" data-file-height="3308" /></a><figcaption> algae បៃតង ពី <i>Kunstformen der Natur</i> របស់ Ernst Haeckel ឆ្នាំ 1904 ។</figcaption></figure> <p>សារាយមានក្រុមផ្សេងគ្នាជាច្រើននៃសារពាង្គកាយដែលផលិតអាហារដោយការធ្វើរស្មីសំយោគហើយដូច្នេះត្រូវបានបញ្ចូលជាប្រពៃណីនៅក្នុងនគររុក្ខជាតិ។ ធញ្ញជាតិ មានពីអាល់ហ្សែនចម្រុះទៅជាសរីរាង្គតែមួយកោសិកានិងត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាបីក្រុម, សារាយបៃតង , សារាយពណ៌ក្រហម និង សារាយពណ៌ត្នោត ។ មានភ័ស្តុតាងដ៏ល្អដែលថាសារាយពណ៌ត្នោតវិវត្ដន៍ដោយឯករាជ្យពីអ្នកដទៃពីជីដូនជីតាដែលមិនមានពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលបង្កើតទំនាក់ទំនង endosymbiotic ជាមួយ algae ពណ៌ក្រហមជាជាងពី cyanobacteria ហើយវាលែងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជារុក្ខជាតិដូចដែលបានកំណត់នៅទីនេះ។ <sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-Raven_2005_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Raven_2005-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Viridiplantae, រុក្ខជាតិពណ៌បៃតង - សារាយពណ៌បៃតងនិងរុក្ខជាតិដី - បង្កើតជា clade មួយក្រុមដែលមានកូនចៅទាំងអស់នៃបុព្វបុរសរួមមួយ។ ជាមួយនឹងករណីលើកលែងមួយចំនួន, រុក្ខជាតិពណ៌បៃតងមានលក្ខណៈដូចខាងក្រោមនៅក្នុងទូទៅ; chloroplasts បឋមចេញមកពី cyanobacteria ដែលមាន chlorophylls <i>មួយ</i> និង <i>b</i> , ជញ្ជាំងកោសិកាដែលមាន cellulose និងហាងលក់ម្ហូបអាហារនៅក្នុងសំណុំបែបបទនៃ ម្សៅ ដែលមាននៅក្នុង plastids នេះ។ ពួកវាឆ្លងកាត់ ការបន្សំ ដោយគ្មាន សេនេទិច ហើយជាទូទៅមាន មេតូកូស៊ីន ដែលមានលាមកសត្វ។ ក្លរ៉ូភីល នៃរុក្ខជាតិពណ៌បៃតងត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញដោយភ្នាសពីរដែលបង្ហាញថាពួកគេមានប្រភពដើមដោយផ្ទាល់ពីហ្សូណា ណូបូស្តាយ ។ </p><p>ក្រុមពីរបន្ថែមទៀតដែលជា Rhodophyta (សារាយក្រហម) និង Glaucophyta (សារាយ glaucophyte), មានក្លរ៉ូប្លាសចម្បងដែលលេចឡើងនឹងត្រូវចេញមកដោយផ្ទាល់ពី endosymbiotic ពួកនិលវេត្រាណូ , បើទោះបីជាពួកគេខុសគ្នាពី Viridiplantae នៅក្នុងសារធាតុដែលត្រូវបានប្រើនៅក្នុងការធ្វើរស្មីសំយោគហើយដូច្នេះគឺមានភាពខុសគ្នានៅក្នុងការណ៍ ។ ក្រុមទាំងនេះក៏ខុសគ្នាពីរុក្ខជាតិបៃតងផងដែរដែលថា សារជាតិ ប៉ូលីសស៊ីស៊ីរ៉ាតផ្ទុកទៅដោយ ម្សៅ floridean និងត្រូវបានរក្សាទុកនៅក្នុង cytoplasm ជាជាងនៅក្នុងប្លាស្ទិក។ ពួកគេហាក់ដូចជាមានដើមកំណើតជាទូទៅជាមួយ Viridiplantae ហើយក្រុមទាំងបីបង្កើតបានជាផ្ទាំងថ្ម Archaeplastida ដែលឈ្មោះរបស់វាមានន័យថា chloroplasts របស់ពួកគេត្រូវបានគេមកពីព្រឹត្តិការណ៍តែមួយនៃឧបករណ៏ endosymbiotic ។ នេះគឺជានិយមន័យសម័យទំនើបទូលំទូលាយនៃពាក្យ 'រុក្ខជាតិ' ។ </p><p>ផ្ទុយទៅវិញសារាយផ្សេងៗទៀតជាច្រើន (ឧ។ algae ពណ៌ក្រហម / diatom , haptophytes , dinoflagellates និង euglenids ) មិនត្រឹមតែមានសារធាតុពណ៌ខុសៗគ្នាប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែមានសារធាតុ chloroplasts ដែលមានអង្កត់ផ្ចិតបីឬបួនផងដែរ។ ពួកគេមិនមែនជាសាច់ញាតិជិតស្និទ្ធរបស់ Archaeplastida ដែលសន្មតថាបានទទួល chloroplasts ដាច់ដោយឡែកពីស្វាយបៃតងនិងពណ៌ក្រហម។ ដូច្នេះពួកវាមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងនិយមន័យសម័យទំនើបដ៏ទូលំទូលាយបំផុតនៃនគររុក្ខជាតិនោះទេទោះបីជាពួកគេធ្លាប់មានពីមុនក៏ដោយ។ </p><p>រុក្ខជាតិពណ៌បៃតងឬ Viridiplantae ត្រូវបានបែងចែកជាប្រពៃណីទៅជាសារាយពណ៌បៃតង (រួមទាំងថ្មសសរ) និងរុក្ខជាតិដី។ ទោះជាយ៉ាងណា, ឥឡូវនេះវាត្រូវបានគេស្គាល់ថារុក្ខជាតិដីនេះវិវត្តពីក្នុងក្រុមរបស់សារាយបៃតងមួយដូច្នេះថាសារាយបៃតងដោយខ្លួនឯងគឺជាការ paraphyletic ក្រុមពោលគឺក្រុមដែលមិនរាប់បញ្ចូលមួយចំនួននៃកូនចៅរបស់បុព្វបុរសទូទៅសាមញ្ញមួយ។ ក្រុមថ្នាំ Paraphyletic ត្រូវបានជៀសវាងជាទូទៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទំនើបដូច្នេះក្នុងការព្យាបាលថ្មីៗ Viridiplantae ត្រូវបានបែងចែកជា 2 ប្រភេទគឺ Chlorophyta និង Streptophyta (រួមទាំងរុក្ខជាតិដីនិង Charophyta) ។ <sup id="cite_ref-LewisMcCourt2004_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-LewisMcCourt2004-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-BeckerMarin2009_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-BeckerMarin2009-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Chlorophyta (ឈ្មោះមួយដែលត្រូវបានគេយកទៅប្រើសំរាប់ <i>គ្រប់</i> កែវពណ៌បៃតង) គឺជាក្រុមបងស្រីដែលមានឈ្មោះថា Charophytes ។ មានប្រភេទសត្វប្រមាណ 4300 ប្រភេទ <sup id="cite_ref-Algaebase_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Algaebase-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ជាសរីរៈសមុទ្រសំខាន់ៗដែលមិនមានកោសិកាឬពហុគ្រាប់ចុចដូចជាសាឡាត់សមុទ្រ <i>Ulva</i> ។ </p><p>ក្រុមផ្សេងទៀតនៅក្នុង Viridiplantae គឺជាទឹកជ្រលក់ឬទឹកដីចម្បង Streptophyta ដែលមានរុក្ខជាតិដីរួមគ្នាជាមួយ Charophyta ដោយខ្លួនវាមានក្រុមមួយចំនួននៃសារាយពណ៌បៃតងដូចជា desmids និង stoneworts ។ សារាយ Streptophyte គឺជា filaments ពពួកសរីរាង្គឬបង្កើតជាខ្សែកោសិកា multicellular, មែកធាងឬ unbranched ។ <sup id="cite_ref-BeckerMarin2009_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-BeckerMarin2009-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> សរីរៈ <i>Spirogyra</i> គឺជាអាល់កាឡាយដែលស្រដៀងទៅនឹងមនុស្សជាច្រើនដែលវាត្រូវបានគេប្រើជាញឹកញាប់ក្នុងការបង្រៀននិងជាផ្នែកមួយនៃសារពាង្គកាយដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះស្រទាប់ផ្កានៅលើស្រះ។ បង្គោលថ្មនេះស្រដៀងទៅនឹងរុក្ខជាតិដីហើយត្រូវបានគេជឿថាជាសាច់ញាត្តិជិតបំផុត។ <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#91;<i><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%87%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%84" title="វិគីភីឌា:ត្រូវការអំណះអំណាង"><span title="អំណះអំណាងនេះត្រូវការឯកសារយោងដើម្បីជាប្រភពជឿទុកចិត្តបាន (March 2017)">ត្រូវការអំណះអំណាង</span></a></i>&#93;</sup> ការដុះពន្លឿននៅក្នុងទឹកសាបពួកគេមានដើមកណ្តាលដែលមានដង្កៀប។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ផ្សិត"><span id=".E1.9E.95.E1.9F.92.E1.9E.9F.E1.9E.B7.E1.9E.8F"></span>ផ្សិត</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=4" title="កែប្រែផ្នែក៖ ផ្សិត"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ការបែងចែកដើម របស់ Linnaeus បានដាក់ផ្សិតនៅក្នុងរុក្ខជាតិ Plantae ពីព្រោះពួកគេមិនមានសត្វឬសារធាតុរ៉ែទេហើយទាំងនេះគឺជាជម្រើសផ្សេងទៀតតែប៉ុណ្ណោះ។ ជាមួយនឹងការវិវត្តន៍នៅសតវត្សទី 19 ក្នុង អតិសុខុមជីវវិទ្យា លោក Ernst Haeckel បាន ណែនាំនគរថ្មី Protista បន្ថែមលើ Plantae និង Animalia ប៉ុន្តែថាតើផ្សិតត្រូវបានដាក់នៅល្អបំផុតនៅក្នុង Plantae ឬគួរតែត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ឡើងវិញដោយសារតែអ្នកតវ៉ានៅតែមានភាពចម្រូងចម្រាស។ ក្នុងឆ្នាំ 1969 លោក Robert Whittaker បាន ស្នើសុំបង្កើតនគរផ្សិត។ ភស្តុតាងម៉ូលេគុលបានបង្ហាញតាំងពីយូរមកហើយថា បុព្វបុរសទូទៅបំផុត (ស្នងការ) នៃផ្សិតគឺប្រហែលជាស្រដៀងទៅនឹងសត្វព្រៃជាងសត្វរុក្ខជាតិឬនគរឯទៀតដែរ។ <sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ការធ្វើចំណាត់ថ្នាក់ឡើងវិញរបស់ Whittaker ត្រូវបានផ្អែកលើភាពខុសគ្នាជាមូលដ្ឋាននៃអាហាររូបត្ថម្ភរវាងផ្សិតនិងរុក្ខជាតិ។ មិនដូចរុក្ខជាតិដែលជាទូទៅទទួលបានជាតិកាបូនតាមរយៈរស្មីសំយោគហើយត្រូវបានគេហៅថា autotrophs ផ្សិតមិនមាន chloroplasts ទេហើយជាទូទៅទទួលបានកាបូនដោយបំបែកនិងស្រូបយកវត្ថុធាតុដែលនៅជុំវិញហើយដូច្នេះត្រូវបានគេហៅថា saprotrophs heterotrophic ។ លើសពីនេះទៀត substructure នៃផ្សិតពហុកោសិកានេះគឺខុសគ្នាពីរុក្ខជាតិ, ការទទួលយកសំណុំបែបបទនៃ strands មីក្រូទស្សន៍ chitinous ជាច្រើនដែលគេហៅថាជា hyphae ដែលអាចត្រូវបានបែងចែកទៅជាកោសិកាឬអាចបង្កើតបានជា syncytium មានមនុស្សជាច្រើន eukaryotes ស្នូល ។ សាកសពផ្លែឈើដែល ផ្សិត ជាឧទាហរណ៍ដែលគេស្គាល់ច្រើនបំផុតគឺជារចនាសម្ព័ន្ធនៃតំណពូជនៃផ្សិតហើយមិនដូចរចនាសម្ព័ន្ធណាដែលផលិតដោយរុក្ខជាតិទេ។ <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#91;<i><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%87%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%84" title="វិគីភីឌា:ត្រូវការអំណះអំណាង"><span title="អំណះអំណាងនេះត្រូវការឯកសារយោងដើម្បីជាប្រភពជឿទុកចិត្តបាន (November 2018)">ត្រូវការអំណះអំណាង</span></a></i>&#93;</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ភាពចម្រុះ"><span id=".E1.9E.97.E1.9E.B6.E1.9E.96.E1.9E.85.E1.9E.98.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.BB.E1.9F.87"></span>ភាពចម្រុះ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=5" title="កែប្រែផ្នែក៖ ភាពចម្រុះ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>តារាងខាងក្រោមបង្ហាញពីការប៉ាន់ប្រមាណនូវចំនួននៃការប៉ាន់ស្មាននៃការបែងចែករុក្ខជាតិបៃតងខុស ៗ គ្នា (Viridiplantae) ។ វាបានបង្ហាញថាមានប្រភេទវីតាមីនដែលមានចំនួនប្រហែល 300.000 ប្រភេទដែលក្នុងនោះមាន 85-90% ជារុក្ខជាតិផ្កា។ (ចំណាំ: ដោយសារវាមានប្រភពខុស ៗ គ្នានិងកាលបរិច្ឆេទផ្សេងៗគ្នាវាមិនចាំបាច់ប្រៀបធៀបគ្នាទេហើយដូចជាប្រភេទទាំងអស់ត្រូវបានចាត់ទុកថាមានភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងករណីខ្លះ។ ) </p> <table class="wikitable" style="float:left; margin-left:1em;"> <caption><b>ភាពចម្រុះនៃការរស់នៅរបស់រុក្ខជាតិបៃតង (Viridiplantae)</b> </caption> <tbody><tr> <th style="background:lightgreen; text-align:center;">ក្រុមមិនផ្លូវការ </th> <th style="background:lightgreen; text-align:center;">ឈ្មោះនាយកដ្ឋាន </th> <th style="background:lightgreen; text-align:center;">ឈ្មោះទូទៅ </th> <th style="background:lightgreen; text-align:center;">ចំនួនប្រភេទសត្វរស់នៅ </th> <th style="background:lightgreen; text-align:center;">ចំនួនប្រហាក់ប្រហែលនៅក្នុងក្រុមមិនផ្លូវការ </th></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background:lightgrey; vertical-align:top;">សាឡាត់បៃតង </td> <td><b>Chlorophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">algae ពណ៌បៃតង (chlorophytes) </td> <td style="text-align:right;">3,800-4,300 <sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-AlgaeBase_Chlorophyta_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-AlgaeBase_Chlorophyta-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td rowspan="2" style="text-align:right; vertical-align:top;">8,500 <p>(6,600-10,300) </p> </td></tr> <tr> <td><b>Charophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">algae ពណ៌បៃតង (ឧ។ desmids &amp; stoneworts ) </td> <td style="text-align:right;">2,800-6,000 <sup id="cite_ref-AlgaeBase_Charophyta_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-AlgaeBase_Charophyta-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td rowspan="3" style="background:lightgrey; vertical-align:top;">Bryophytes </td> <td><b>Marchantiophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">liverworts </td> <td style="text-align:right;">6,000-8,000 <sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td rowspan="3" style="text-align:right; vertical-align:top;">19,000 <p>(18,100-20,200) </p> </td></tr> <tr> <td><b>Anthocerotophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">hornworts </td> <td style="text-align:right;">100-200 <sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>២៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b>Bryophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">ស្លែ </td> <td style="text-align:right;">12,000 <sup id="cite_ref-Goffinet_&amp;_Buck_2004_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Goffinet_&amp;_Buck_2004-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td rowspan="2" style="background:lightgrey; vertical-align:top;">Pteridophytes </td> <td><b>Lycopodiophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">ក្លិប mosses </td> <td style="text-align:right;">1,200 <sup id="cite_ref-Raven_2005_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-Raven_2005-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td rowspan="2" style="text-align:right; vertical-align:top;">12,000 <p>(12,200) </p> </td></tr> <tr> <td><b>Pteridophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">ferns, whisk ferns &amp; horsetails </td> <td style="text-align:right;">11,000 <sup id="cite_ref-Raven_2005_19-2" class="reference"><a href="#cite_note-Raven_2005-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td rowspan="5" style="background:lightgrey; vertical-align:top;">រុក្ខជាតិដែលមានគ្រាប់ពូជ </td> <td><b>Cycadophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">cycads </td> <td style="text-align:right;">160 <sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td> <td rowspan="5" style="text-align:right; vertical-align:top;">260,000 <p>(259,511) </p> </td></tr> <tr> <td><b>Ginkgophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">ginkgo </td> <td style="text-align:right;">1 <sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b>Pinophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">conifers </td> <td style="text-align:right;">630 <sup id="cite_ref-Raven_2005_19-3" class="reference"><a href="#cite_note-Raven_2005-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b>Gnetophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">gnetophytes </td> <td style="text-align:right;">70 <sup id="cite_ref-Raven_2005_19-4" class="reference"><a href="#cite_note-Raven_2005-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>១៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><b>Magnoliophyta</b> </td> <td style="text-align:left;">រុក្ខជាតិផ្កា </td> <td style="text-align:right;">258.650 <sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </td></tr></tbody></table> <p>ការដាក់ឈ្មោះរុក្ខជាតិត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយ ក្រមនាមវលីអន្តរជាតិសម្រាប់សារាយផ្សិតនិងរុក្ខជាតិ និង ក្រមនាមវលីអន្តរជាតិសម្រាប់រុក្ខជាតិដាំដុះ (សូមមើល ប្រភេទវដ្តនៃរុក្ខជាតិដាំដុះ ) ។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Evolution">Evolution</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=6" title="កែប្រែផ្នែក៖ Evolution"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ការវិវត្តន៍នៃរុក្ខជាតិបាននាំឱ្យ មានកម្រិតនៃភាពស្មុគស្មាញ កាន់តែខ្លាំងឡើងពី ថ្មភក់ ដំបូងបង្អស់តាមរយៈ bryophytes , lycopods , ferns ទៅ gymnosperms ស្មុគស្មាញនិង angiosperms នៃនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ រុក្ខជាតិទាំងអស់នៅក្នុងក្រុមទាំងនេះបន្តលូតលាស់ជាពិសេសនៅក្នុងបរិស្ថានដែលពួកគេបានវិវត្ត។ </p><p>ធ្មេញអាល់ហ្គលបានបង្កើតឡើងនៅលើដី 1.200 &#160; រាប់លានឆ្នាំមក ហើយប៉ុន្តែវាមិនមែនរហូតដល់ សម័យ Ordovician នៅប្រហែល 450 ឆ្នាំ &#160; រាប់លានឆ្នាំមុន នោះដីធ្លីបានលេចឡើង។ <sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយភ័ស្តុតាងថ្មីពីការសិក្សានៃសមាមាត្រអ៊ីសូតូមនៅក្នុងថ្មកំបោរនៅប្រេស៊ីបារៀបានបង្ហាញថារុក្ខជាតិរស្មីសំយោគស្មុគស្មាញដែលបានបង្កើតនៅលើផែនដីជាង 1000 &#160; mya <sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> អស់រយៈពេលជាងមួយសតវត្សរ៍មកហើយដែលបុព្វបុរសនៃរុក្ខជាតិបានវិវត្តទៅជាបរិយាកាសខាងទឹកហើយបន្ទាប់មកបានប្រែប្រួលទៅជាជីវិតនៅលើដីដែលជាគំនិតមួយដែលត្រូវបានគេដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងទស្សនាវដ្តី ហ្វឹកហាត់ហ្វ្រីឌ្រីកអូផិនប៊ែរឺរ នៅក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើងថា "ដើមកំណើតនៃដីធ្លី" ឆ្នាំ 1908 ។ ទស្សនវិស័យថ្មីមួយដែលគាំទ្រដោយភ័ស្តុតាងហ្សែននោះគឺថាវាបានវិវត្តន៍ពីសារាយតែមួយកោសិកាដី។ <sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិដីដើមដំបូងបានចាប់ផ្តើមចម្រុះនៅចុង សម័យ Silurian នៅជុំវិញ 420 &#160; រាប់លានឆ្នាំមុន ហើយលទ្ធផលនៃការធ្វើពិពិធកម្មរបស់ពួកគេត្រូវបានបង្ហាញជាលក្ខណៈគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងបរិវេណហ្វូស៊ីល វរសេនីយ៍ ដំបូងបង្អស់ពី គោរមាស ។ អ្នកនេសាទនេះបានថែរក្សារុក្ខជាតិដើមនៅក្នុងសាច់ដុំលម្អិត, petrified នៅក្នុងកន្លងភ្នំភ្លើង។ ដោយពាក់កណ្តាលនៃសម័យកាលវរិភោគភាគច្រើនដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងរុក្ខជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្នមានវត្តមានរួមទាំងស្លឹកឈើស្លឹកនិងឈើអនុវិទ្យាល័យនិងដោយចុងសម័យ Devonian ដងបានវិវត្ត។ <sup id="cite_ref-Rothwelletal989_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rothwelletal989-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិយ័រវៃយឺតយ៉ាវបានឈានទៅដល់កម្រិតនៃភាពស្មុគស្មាញដែលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបង្កើតព្រៃឈើដែលមានដើមឈើខ្ពស់។ ការច្នៃប្រឌិតវិវត្តន៍បានបន្តនៅក្នុងបរិយាកាសខារ៉ុផូហ្វឺរ៉ូនិងក្រោយមកទៀតហើយកំពុងតែបន្តសព្វថ្ងៃ។ ក្រុមរុក្ខជាតិភាគច្រើនមិនត្រូវបានរងគ្រោះដោយព្រឹត្តិការណ៍ បំផ្លិចបំផ្លាញអវកាសសេរី នោះទេទោះបីជារចនាសម្ព័ន្ធរបស់សហគមន៍បានផ្លាស់ប្តូរក៏ដោយ។ នេះអាចបានកំណត់ឈុតសម្រាប់ការវិវត្តន៍នៃរុក្ខជាតិផ្កានៅក្នុង Triassic នេះ (~ 200 &#160; លានឆ្នាំមុន ), ដែលបានផ្ទុះនៅ Cretaceous និងទីបី។ ក្រុមដ៏សំខាន់បំផុតនៃរុក្ខជាតិដើម្បីវិវត្តគឺស្មៅដែលបានក្លាយជាសំខាន់នៅក្នុងពាក់កណ្តាលថ្នាក់ទីពីប្រហែល 40 &#160; លានឆ្នាំមុន ។ ស្មៅក៏ដូចជាក្រុមដទៃទៀតបានវិវត្តយន្តការថ្មីនៃការរំលាយអាហារដើម្បីរស់រានមានជីវិតនៅ CO ទាប &lt;/br&gt; និងអាកាសធាតុក្តៅនិងស្ងួតនៃតំបន់ត្រូពិចក្នុងរយៈពេល 10 លាននាក់ ចុងក្រោយ &#160; ឆ្នាំ ។ </p><p>ដើមកំណើត ជំពូករបស់រុក្ខជាតិឆ្នាំ 1997 ត្រូវបានគេស្នើឡើងបន្ទាប់ពី Kenrick និង Crane <sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> គឺមានដូចខាងក្រោមដោយការកែប្រែទៅ Pteridophyta ពី Smith <i>et al ។</i> <sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៣៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> នេះ Prasinophyceae ជា paraphyletic ង្គុំបែកពូជ algal នៃដើមបៃតងទេតែត្រូវបានចាត់ទុកជាក្រុមមួយនៅខាងក្រៅ Chlorophyta នេះ: <sup id="cite_ref-leliaert_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-leliaert-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> អ្នកនិពន្ធនៅពេលក្រោយមិនបានអនុវត្តតាមសំណើនេះ។ </p> <table border="0" id="967" style="line-height:100%;margin-left:0em;margin-right:0em;"> <tbody><tr> <td> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="972" style="font-size:90%;line-height:80%;"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Viridiplantae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Viridiplantae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Viridiplantae</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="980"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="986"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:2px solid darkgreen;"> <p><a href="/w/index.php?title=Mesostigmatophyceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mesostigmatophyceae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Mesostigmatophyceae</a>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1000"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Chlorokybophyceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chlorokybophyceae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Chlorokybophyceae</a>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><i><a href="/w/index.php?title=Spirotaenia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spirotaenia (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Spirotaenia</a></i>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1026"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">Chlorobionta </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Chlorophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Chlorophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Chlorophyta</a> inc. Prasinophyceae&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Streptophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Streptophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Streptobionta</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1044"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><i><a href="/w/index.php?title=Streptofilum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Streptofilum (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Streptofilum</a></i>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1058"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Klebsormidiophyceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Klebsormidiophyceae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Klebsormidiophyta</a>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Phragmoplastophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Phragmoplastophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Phragmoplastophyta</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1074"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Charophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Charophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Charophyta</a> <small>Rabenhorst 1863 emend.</small> <small>Lewis &amp; McCourt 2004</small> (Stoneworts)&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1089"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:0;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Coleochaetophyceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Coleochaetophyceae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Coleochaetophyta</a>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1103"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf" style="border-right:2px solid darkgreen;border-bottom:2px solid darkgreen;border-top:0;"> <p><a href="/w/index.php?title=Zygnematophyceae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Zygnematophyceae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Zygnematophyta</a>&#160;&#160; </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Embryophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Embryophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Embryobiotes</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1119"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p><a href="/w/index.php?title=Marchantiophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Marchantiophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Marchantiophyta</a> (Liverworts) </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Stomatophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stomatophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Stomatophyta</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1135"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p><a href="/w/index.php?title=Moss&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Moss (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Bryophyta</a> (True mosses) </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1149"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p><a href="/w/index.php?title=Anthocerotophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anthocerotophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Anthocerotophyta</a> (Non-flowering hornworts) </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;"><a href="/w/index.php?title=Polysporangiophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Polysporangiophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Polysporangiophyta</a> </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1165"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p>†<a href="/w/index.php?title=Horneophytopsida&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Horneophytopsida (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Horneophyta</a> </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r261417"> <table class="clade" id="1179"> <tbody><tr> <td class="clade-label" style="border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p>†<a href="/w/index.php?title=Aglaophyton&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Aglaophyton (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Aglaophyta</a> </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel" style="border-left:1px solid;">  </td></tr> <tr> <td class="clade-label" style="border-left:1px solid;border-bottom:1px solid;">  </td> <td rowspan="2" class="clade-leaf"> <p><a href="/w/index.php?title=Tracheophyta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tracheophyta (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Tracheophyta</a> (Vascular Plants) </p> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td class="clade-slabel">  </td></tr></tbody></table> </td> <td><div id="1222" style="position:relative;margin-top:0.742em;height:2.12em;width:0em"> <div id="1223" style="position:absolute;top:-1.788em;color:black;white-space:nowrap"><a href="/w/index.php?title=Green_algae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Green algae (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Green algae</a></div></div> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Ferns02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ferns02.jpg/220px-Ferns02.jpg" decoding="async" width="220" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ferns02.jpg/330px-Ferns02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ferns02.jpg/440px-Ferns02.jpg 2x" data-file-width="1484" data-file-height="1600" /></a><figcaption> <i>Dicksonia antarctica</i> , ប្រភេទនៃ មែកធាង fern មួយ</figcaption></figure> <p>រុក្ខជាតិដែលទំនងជាស្រដៀងនឹងយើងគឺជារុក្ខជាតិដី ពហុ ដីដែលហៅថា អំប្រ៊ីយ៉ុង ។ រុក្ខជាតិដែលមានសរសៃឈាមបណ្តាលមកពីរុក្ខជាតិសរសៃឈាម ដូចជាពពួកផូស៊ីលនិងរុក្ខជាតិផ្កាជាដើម។ វាក៏រួមបញ្ចូលទាំង <i>bryophytes</i> , ដែល mosses និង liverworts គឺទូទៅបំផុត។ </p><p>រុក្ខជាតិទាំងអស់នេះមានកោសិកា eukaryotic ជាមួយ <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9F%84%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ជញ្ជាំងកោសិកា">ជញ្ជាំងកោសិកាដែល</a> មាន សូលុយស្យែ លហើយភាគច្រើនទទួលបានថាមពលរបស់ពួកគេតាមរយៈ ការ ប្រើ រស្មីសំយោគ ដោយប្រើ ពន្លឺ ទឹកនិង កាបូនឌីអុកស៊ីត ដើម្បីសំយោគអាហារ។ ប្រហែលបីរយប្រភេទរុក្ខជាតិមិនមានរស្មីសំយោគទេប៉ុន្តែជា ប៉ារ៉ាស៊ីត លើប្រភេទដទៃទៀតនៃរុក្ខជាតិរស្មីសំយោគ។ សរីរាង្គបន្តពូជមានភាពខុសគ្នាពី សារាយពណ៌បៃតង ដែលតំណាងឱ្យរបៀបរស់រានមានរស្មីស្រដៀងទៅនឹងប្រភេទរុក្ខជាតិសម័យថ្មីដែលត្រូវបានគេជឿថាមានការវិវត្តពីការមានសរីរៈបន្តពូជដែលត្រូវបានការពារដោយជាលិកាមិនបន្តពូជ។ </p><p>Bryophytes បានលេចឡើងជាលើកដំបូងក្នុងអំឡុងពេលដំបូង Paleozoic ។ ពួកវាភាគច្រើនរស់នៅក្នុងជម្រកដែលមានសំណើមសម្រាប់រយៈពេលដ៏យូរទោះបីជាប្រភេទសត្វមួយចំនួនដូចជា &lt;i id="mwAZY"&gt;Targionia&lt;/i&gt; ត្រូវបានគេអត់ធ្មត់។ ប្រភេទសត្វ bryophytes ភាគច្រើននៅតូចនៅក្នុងវដ្ដជីវិតរបស់ពួកគេ។ នេះជាប់ទាក់ទងនឹងការឆ្លាស់គ្នារវាងពីរជំនាន់: ដំណាក់កាល អ័រផ្លូវ ដែលហៅថា ហ្គូអេហ្វហ្វហ្យូត និងដំណាក់កាលនៃ ទ្វេរដង ហៅថា sporophyte ។ នៅក្នុង bryophytes, sporophyte តែងតែត្រូវបានដកហូតនិងនៅតែអាស្រ័យលើអាហារូបត្ថម្ភអាស្រ័យលើ gametophyte មេរបស់ខ្លួន។ អំប្រ៊ីយ៉ុងមានសមត្ថភាពបង្ហូរ កាត់ស្បែក នៅលើផ្ទៃខាងក្រៅរបស់វាដែលជាស្រទាប់គ្រួសមួយដែលផ្តល់នូវភាពធន់ទ្រាំទៅនឹងការសេក។ នៅក្នុង ស្លាបព្រា និង ស្នែងថ្គាម cuticle មួយជាធម្មតាត្រូវបានផលិតតែនៅលើ sporophyte នេះ។ Stomata មិនមានពី liverworts ទេប៉ុន្តែកើតឡើងនៅលើ sporangia នៃ mosses និង hornworts ដែលអនុញ្ញាតឱ្យការផ្លាស់ប្តូរឧស្ម័ន។ </p><p>រុក្ខជាតិសរសៃឈាមបានបង្ហាញខ្លួនជាលើកដំបូងក្នុងអំឡុងពេល សម័យស៊ីលឡឺរី ហើយដោយពួក កាតូលិក បានចម្រុះនិងរីករាលដាលទៅក្នុងបរិយាកាសដីផ្សេងគ្នាជាច្រើន។ ពួកគេបានបង្កើតការសម្របសម្រួលមួយចំនួនដែលអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេរីករាលដាលទៅកន្លែងដែលមិនសូវហ្មត់ចត់ជាងនេះទៀតជាពិសេសកោសិកាសរសៃឈាម xylem និង phloem ដែលដឹកជញ្ជូនទឹកនិងចំណីអាហារនៅក្នុងរាងកាយ។ ប្រព័ន្ធឫសមានសមត្ថភាពក្នុងការទទួលបានដីទឹកនិងសារធាតុចិញ្ចឹមក៏វិវត្តនៅក្នុងអំឡុងពេល Devonian នេះ។ នៅក្នុងរុក្ខជាតិសរសៃឈាមទំនើប sporophyte ជាធម្មតាមានទំហំធំ, សាខា, ឯករាជ្យផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភនិងយូរអង្វែង, ប៉ុន្តែមានភស្តុតាងកាន់តែច្រើនឡើងថាភេតូហ្សូអ៊ីកហ្គាអូតូភីតមានភាពស្មុគស្មាញដូច sporophytes ។ gametophytes នៃក្រុមរុក្ខជាតិសរសៃឈាមទាំងអស់វិវត្តទៅជាការថយចុះនៅក្នុងទំហំនិងលេចធ្លោក្នុងវដ្តជីវិត។ </p><p>នៅក្នុងរុក្ខជាតិគ្រាប់ពូជ microgametophyte ត្រូវបានកាត់បន្ថយពីអង្គការជីវិតដោយឥតគិតថ្លៃ multicellular ទៅកោសិកាមួយចំនួននៅក្នុងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ pollen មួយនិង megagametophyte miniaturized នៅខាងក្នុង megasporangium ដែលបានភ្ជាប់ទៅនិងពឹងផ្អែកលើរោងចក្រមេ។ Megasporangium មួយដែលរុំព័ទ្ធទៅក្នុងស្រទាប់ការពារមួយដែលត្រូវបានគេហៅថាជាប៉ារីសត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ពងអូវុល ។ បន្ទាប់ពីការបង្កាត់ដោយមេជីវិតឈ្មោលដែលផលិតដោយគ្រាប់ធញ្ញជាតិ លំអង អំប្រ៊ីយ៉ុង sporophyte លូតលាស់នៅខាងក្នុងអូវុល។ ផ្នែកខាងចុងក្លាយទៅជាសម្លៀកបំពាក់គ្រាប់ហើយពងអូវុលបង្កើតបានជាគ្រាប់។ រុក្ខជាតិដែលមានគ្រាប់ពូជអាចរស់រានមានជីវិតនិងបង្កើតឡើងវិញក្នុងស្ថានភាពក្ដៅខ្លាំងព្រោះវាមិនអាស្រ័យលើទឹកដោយឥតគិតថ្លៃសម្រាប់ចលនាមេជីវិតឈ្មោលឬការអភិវឌ្ឍហ្សែនជីវីតដោយឥតគិតថ្លៃ។ </p><p>ដើមរុក្ខជាតិដំបូង pteridosperms (ferns គ្រាប់ពូជ) ដែលឥឡូវនេះផុតពូជបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុង Devonian និងចម្រុះតាមរយៈការ Carboniferous នេះ។ ពួកគេជាជីដូនជីតារបស់ក្រុម កាយសម្ព័ន្ធ ទំនើបដែលបច្ចុប្បន្នក្រុមមនុស្សដែលនៅរស់រានមានជីវិត 4 នាក់បានរីករាលដាលនៅសព្វថ្ងៃនេះជាពិសេស កូនកណ្ដុរ ដែលជា ដើមឈើ ដែលគ្របដណ្ដប់លើ ជីវមាត្រ ជាច្រើន។ ឈ្មោះ gymnosperm គឺមកពីពាក្យ <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%80&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ភាសាក្រិក (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ក្រិកដែលមាន</a> សមាសភាព <i>ដូចជាហ្សិនហ្រ្វូមសូកូឡា</i> អាក្រាតនិងស្រោមពងមាន់ជាដើមខណៈដែលពងអូវុលនិងគ្រាប់ជាបន្តបន្ទាប់មិនត្រូវបានដាក់ក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធការពារ (carpel ឬផ្លែឈើ) ជាធម្មតានៅលើមាត្រដ្ឋានកោណ។ </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Petrified_forest_log_1_md.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Petrified_forest_log_1_md.jpg/220px-Petrified_forest_log_1_md.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Petrified_forest_log_1_md.jpg/330px-Petrified_forest_log_1_md.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Petrified_forest_log_1_md.jpg/440px-Petrified_forest_log_1_md.jpg 2x" data-file-width="821" data-file-height="1231" /></a><figcaption> កំណត់ហេតុមួយនៅក្នុង ឧទ្យានជាតិ Petrified Forest រដ្ឋ Arizona</figcaption></figure> <p>រុក្ខជាតិ <a href="/wiki/%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%BC%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%9B" title="ហ្វូស៊ីល">ហ្វូស៊ីល</a> រួមមានឫសឈើ, ស្លឹក, គ្រាប់, ផ្លែឈើ, លំអង , ស្ព័ , phytoliths និង លឿងខ្ចី (ជ័រហ្វូស៊ីលដែលផលិតដោយរោងចក្រមួយចំនួន) ។ រុក្ខជាតិដីហ្វូស៊ីលត្រូវបានគេកត់ត្រានៅក្នុងដីល្បាប់ដីគោកក្រាសខ្ទត់ដីល្បាប់ទន្លេនិងទឹកហូរ។ Pollen , spores និង algae ( dinoflagellates និង acritarchs ) ត្រូវបានគេប្រើសម្រាប់ការណាត់ជួបថ្ម sedimentary ។ សំណល់នៃរុក្ខជាតិហ្វូស៊ីលមិនមានលក្ខណៈធម្មតាដូចសត្វហ្វូស៊ីលឡើយបើទោះបីជាហ្វូស៊ីលរបស់រុក្ខជាតិមានច្រើននៅតាមតំបន់ជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោកក៏ដោយ។ </p><p>សារធាតុផូស៊ីលដំបូងគេដែលអាចចារឹកបានយ៉ាងពិតប្រាកដសម្រាប់ចក្រភពកម្ពុជាគឺជាសណ្តែកបៃតងផូស៊ីលពី Cambrian ។ ហ្វូស៊ីលទាំងនេះគឺស្រដៀងទៅនឹង ពហុកោសិកាដែល មានជាតិកាល់ស្យូម របស់ Dasycladales ។ មុននេះហ្វូស៊ីល បុព្វបុរស ត្រូវបានគេដឹងថាមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងសារាយបៃតងតែមួយកោសិកាប៉ុន្តែអត្តសញ្ញាណច្បាស់លាស់ជាមួយក្រុមនៃសារាយគឺមិនប្រាកដប្រជា។ </p><p>សារធាតុបដ្ឋាយូលីនដំបូងបង្អស់ដែលត្រូវបានគេកំណត់ថាជាខៀវបៃតងកាលបរិច្ឆេទពី ប្រេស៊ីប្រារីន (ប្រហែល 1200 មីលី) ។ <sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ជញ្ជាំងខាងក្រៅធន់ទ្រាំនឹង prasinophyte ក (ដែលគេស្គាល់ថាជា phycomata) ត្រូវបានអភិរក្សយ៉ាងល្អនៅក្នុងការដាក់ប្រាក់បញ្ញើហ្វូស៊ីលនៃ Paleozoic ( ca. 250-540 Mya) ។ ផូស៊ីលហ្វូស៊ីល ( <i>Proterocladus</i> ) ពីស្រទាប់រ៉ែ Neoproterozoic កណ្តាល (ប្រហែល 750 មីល្លា) ត្រូវបានកំណត់គុណលក្ខណៈ ក្លេដផូប្រូឡែ លខណៈដែលកំណត់ត្រាដែលគួរឱ្យទុកចិត្តបំផុតរបស់ បុរីពិសីដាឃីដ ឌីដាន ( Bryopsidales , Dasycladales ) និង ដុំថ្ម ពី ថ្ម គឺមកពី Paleozoic ។ <sup id="cite_ref-leliaert_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-leliaert-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <sup id="cite_ref-ButterfieldKnoll1994_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-ButterfieldKnoll1994-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>ហ្វូស៊ីលដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានអាយុច្រើនជាងគេបំផុតមកពី Ordovician ទោះបីជាហ្វូស៊ីលទាំងនេះត្រូវបានបែងចែកក៏ដោយ។ ដោយ ស៊ីរ៉ីរី នហ្វូស៊ីលនៃរុក្ខជាតិទាំងមូលត្រូវបានគេថែរក្សារួមទាំងរុក្ខជាតិសរសៃឈាមសាមញ្ញគឺ <i>ឃុកសុន</i> នៅពាក់កណ្តាល Silurian និង ពពួក <i>Lyagwanathia longifolia</i> lycophyte ដែល មានទំហំធំនិងស្មុគស្មាញច្រើននៅចុង Silurian ។ ពី Devonian ដើម chert Rhynie , បាសាណីភូតលម្អិតនៃ lycophytes និង rhyniophytes ត្រូវបានរកឃើញថាការបង្ហាញសេចក្តីលម្អិតនៃកោសិកាបុគ្គលក្នុងសរីរាង្គរុក្ខជាតិនិងសមាគមសហជីវិតនៃរុក្ខជាតិទាំងនេះជាមួយនឹងផ្សិតនៃលំដាប់ Glomales ។ សម័យ Devon ក៏បានមើលឃើញពីការវិវត្តន៍នៃស្លឹកនិងឫសនិងដើមឈើទំនើបដំបូងគេគឺ <i>អាស្ទូអេផេរីធី</i> ។ ដើមឈើនេះមានស្លឹកដូចច fern និង trunk ជាមួយឈើដូច conifer មួយគឺ heterosporous ផលិត spores នៃទំហំពីរផ្សេងគ្នាដែលជាជំហានដំបូងក្នុងការវិវត្តន៍នៃគ្រាប់។ <sup id="cite_ref-Stewart_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stewart-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>វិធានការធ្យូងថ្ម គឺជាប្រភពដ៏ចម្បងមួយនៃហ្វូស៊ីលហ្វូស៊ីលរុក្ខជាតិ ប៉េសូហ្សូអ៊ី ចដោយមានក្រុមរុក្ខជាតិជាច្រើននៅមាននៅពេលនេះ។ ការប្រមូលផ្តុំមីនធ្យូងជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំដ៏ល្អបំផុត។ ធ្យូងថ្ម ខ្លួនឯងគឺជាសំណល់នៃរុក្ខជាតិហ្វូស៊ីលទោះបីជារូបរាងនៃរូបធាតុហ្វូស៊ីលរបស់រុក្ខជាតិកម្រឃើញនៅក្នុងធ្យូងថ្មក៏ដោយ។ នៅក្នុង ហ្វូស៊ីលព្រៃ នៅ សួន Victoria ក្នុង ទីក្រុង Glasgow នៃប្រទេសស្កុតឡែនដើមឈើរបស់ <i>Lepidodendron</i> ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងទីតាំងដើមរបស់ពួកគេ។ </p><p>នេះជាសំណល់ហ្វូស៊ីល កូនឈើ និង angiosperm ឫស , ដើម និង មែកដែល អាចមាននៅក្នុងស្រុកសម្បូរបែបនៅក្នុងបឹងនិង inshore sedimentary ថ្ម ពី Mesozoic និង Cenozoic សម័យ។ Sequoia និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន, <a href="/wiki/%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%8E%E1%9E%BC%E1%9E%9B%E1%9E%B6" title="ម៉ាក់ណូលា">magnolia</a> , ដើមឈើអុក និង ដូង ត្រូវបានរកឃើញជាញឹកញាប់។ </p><p>ឈើផះ មានជាទូទៅនៅក្នុងផ្នកខ្លះនផ្នាកផាល់ហើយជាញឹកញាប់បំផុតរកឃើញក្នុងតំបន់ស្ងួតឬវាលខ្សាច់ដាលវាងាយរងការប៉ះពាល់ដោយសារ សំណឹក ។ ឈើធ្យូងថ្មជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេធ្វើឱ្យ ស្ងួត យ៉ាងខ្លាំង ( សម្ភារៈសរីរាង្គ ត្រូវបានជំនួសដោយ សារធាតុស៊ីលីកុនឌីអុកស៊ីត ) ហើយជាលិកាដែលមានសំណើមត្រូវបានរក្សាទុកយ៉ាងល្អិតល្អន់។ គំរូទាំងនេះអាចត្រូវបានកាត់និងលាងសម្អាតដោយប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ សន្សំសំចៃ ។ ព្រៃឈើហ្វូស៊ីលនៃឈើដែលមានជាតិផ្ទុះត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងទ្វីបទាំងអស់។ </p><p>ហ្វូស៊ីលនៃពពុះគ្រាប់ដូចជា <i>Glossopteris</i> ត្រូវបានចែកចាយយ៉ាងទូលំទូលាយនៅទូទាំងទ្វីបជាច្រើននៃ អឌ្ឍគោលខាងត្បូង ដែលជាការពិតដែលបានផ្តល់ការគាំទ្រដល់គំនិតដំបូងរបស់ Alfred Wegener ទាក់ទងនឹងទ្រឹស្តីដ ង្ហាត់ទ្វីប ។ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ"><span id=".E1.9E.9A.E1.9E.85.E1.9E.93.E1.9E.B6.E1.9E.9F.E1.9E.98.E1.9F.92.E1.9E.96.E1.9F.90.E1.9E.93.E1.9F.92.E1.9E.92.E1.9E.80.E1.9F.86.E1.9E.8E.E1.9E.BE.E1.9E.93.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.A2.E1.9E.97.E1.9E.B7.E1.9E.9C.E1.9E.8C.E1.9F.92.E1.9E.8D"></span>រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=7" title="កែប្រែផ្នែក៖ រចនាសម្ព័ន្ធកំណើននិងការអភិវឌ្ឍ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Leaf_1_web.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/220px-Leaf_1_web.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/330px-Leaf_1_web.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Leaf_1_web.jpg/440px-Leaf_1_web.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption> ស្លឹក ជាធម្មតាជាកន្លែងសំខាន់នៃ ការធ្វើរស្មីសំយោគ នៅក្នុងរុក្ខជាតិ។</figcaption></figure> <p>ភាគច្រើននៃវត្ថុធាតុរឹងនៅក្នុងរោងចក្រមួយត្រូវបានយកចេញពីបរិយាកាស។ តាមរយៈដំណើរការនៃ រស្មីសំយោគ រុក្ខជាតិភាគច្រើនប្រើថាមពល ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដើម្បីបម្លែង កាបោនឌីអុកស៊ីត ចេញពីបរិយាកាសបូក <a href="/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B9%E1%9E%80" title="ទឹក">ទឹក</a> ទៅជា ជាតិស្ករ សាមញ្ញ។ ស្ករទាំងនេះត្រូវបានគេប្រើជាប្លុកអាគារនិងបង្កើតជាសមាសធាតុរចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់នៃរោងចក្រ។ Chlorophyll , <a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%8E%E1%9F%8C" title="ពណ៌">ពណ៌</a>បៃតង - ពណ៌, <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%B6%E1%9E%89%E1%9F%89%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%BC%E1%9E%98&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ម៉ាញ៉េស្យូម (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ម៉ាញេស្យូម</a> - ភាយ ពណ៌ដែល មានសារៈសំខាន់ចំពោះដំណើរការនេះ; ជាទូទៅវាមានវត្តមាននៅក្នុង ស្លឹក រុក្ខជាតិហើយជារឿយៗនៅក្នុងផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរុក្ខជាតិផងដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ រុក្ខជាតិ ផាសស៊ីសប្រើធនធានរបស់ម៉ាស៊ីនរបស់ពួកគេដើម្បីផ្តល់សម្ភារៈដែលត្រូវការសម្រាប់ការរំលាយអាហារនិងការលូតលាស់។ </p><p>រុក្ខជាតិភាគច្រើនពឹងផ្អែកលើដីជាចម្បងសម្រាប់ការគាំទ្រនិងទឹក (ក្នុងន័យបរិមាណ) ប៉ុន្តែពួកគេក៏ទទួលបាន សមាសធាតុ នៃ <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%BC%E1%9E%8F&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អាសូត (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អាសូត</a> ផូស្វ័រ ប៉ូតាស្យូម ម៉ាញ៉េស្យូមនិងធាតុ ជីវជាតិ ផ្សេងៗទៀតពីដី។ រុក្ខជាតិ <a href="/wiki/%E1%9E%83%E1%9E%BB%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9E%96%E1%9E%80" title="ឃុំពពក">ពពក</a> និង លីចូភីស៊ី ពឹងផ្អែកលើខ្យល់និងកំទេចកំទីនៅក្បែរនោះសម្រាប់សារធាតុចិញ្ចឹមហើយ រុក្ខជាតិដែលស៊ីសាច់ផ្កា បំពេញបន្ថែមតម្រូវការជីវជាតិរបស់ពួកគេជាពិសេសសម្រាប់អាសូតនិងផូស្វ័រដែលមានសត្វព្រៃសត្វដែលពួកគេចាប់បាន។ ចំពោះភាគច្រើននៃរុក្ខជាតិដើម្បីដុះលូតលាស់ដោយជោគជ័យពួកគេក៏ត្រូវការ <a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9F%82%E1%9E%93&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អុកស៊ីសែន (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អុកស៊ីសែន</a> នៅក្នុងបរិយាកាសនិងនៅជុំវិញឫសរបស់ពួកគេ ( ឧស្ម័នដី ) សម្រាប់ ការដកដង្ហើម ។ រុក្ខជាតិប្រើអុកស៊ីសែននិង គ្លុយកូស (ដែលអាចផលិតចេញពី ម្សៅដែល ត្រូវបានរក្សាទុក) ដើម្បីផ្តល់ថាមពល។ <sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិខ្លះដុះលូតលាស់ដូចទឹកកកក្រោមទឹកដោយប្រើអុកស៊ីសែនរំលាយនៅជុំវិញទឹកនិងរុក្ខជាតិសរសៃឈាមតូចៗមួយចំនួនតូចដូចជា ដើមកោងកាង និងដើមត្រែង ( <i>Phragmites australis</i> ) <sup id="cite_ref-Crawford_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Crawford-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> អាចលូតលាស់ជាមួយឫសរបស់ខ្លួនក្នុងស្ថានភាព មិនប្រក្រតី ។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន"><span id=".E1.9E.80.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.8F.E1.9E.B6.E1.9E.8A.E1.9F.82.E1.9E.9B.E1.9E.94.E1.9F.89.E1.9F.87.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.9B.E1.9F.8B.E1.9E.8A.E1.9E.9B.E1.9F.8B.E1.9E.80.E1.9F.86.E1.9E.8E.E1.9E.BE.E1.9E.93"></span>កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=8" title="កែប្រែផ្នែក៖ កត្តាដែលប៉ះពាល់ដល់កំណើន"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ហ្សែននៃរោងចក្រគ្រប់គ្រងការលូតលាស់របស់វា។ ឧទាហរណ៍ពូជដែលជ្រើសរើសឬប្រភេទហ្សែននៃស្រូវសាលីលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សនិងលូតលាស់ឆាប់រហ័សក្នុងរយៈពេល 110 ថ្ងៃចំណែកឯអ្នកដទៃទៀតក្នុងស្ថានភាពបរិស្ថានដូចគ្នានឹងកើនឡើងយឺតនិងចាស់ទុំក្នុងរយៈពេល 155 ថ្ងៃ។ <sup id="cite_ref-Robbins_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Robbins-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>កំណើនក៏ត្រូវបានកំណត់ដោយកត្តាបរិស្ថានដូចជា សីតុណ្ហភាព <a href="/wiki/%E1%9E%91%E1%9E%B9%E1%9E%80" title="ទឹក">ទឹក</a> ដែលអាចរកបាន ពន្លឺព្រះអាទិត្យ កាបោនឌីអុកស៊ីត និង សារធាតុចិញ្ចឹមដែលមាន នៅក្នុងដី។ រាល់ការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌខាងក្រៅដែលអាចរកបាននឹងត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរីកចម្រើនរបស់រោងចក្រនិងពេលវេលានៃការអភិវឌ្ឍន៍របស់វា។ <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#91;<i><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%87%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%84" title="វិគីភីឌា:ត្រូវការអំណះអំណាង"><span title="អំណះអំណាងនេះត្រូវការឯកសារយោងដើម្បីជាប្រភពជឿទុកចិត្តបាន (November 2018)">ត្រូវការអំណះអំណាង</span></a></i>&#93;</sup> </p><p>កត្តាជីវសាស្រ្តក៏ប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិដែរ។ រុក្ខជាតិអាចមានមនុស្សច្រើនណាស់ដែលមិនមានបុគ្គលណាម្នាក់បង្កើតកំនើនធម្មតាដែលបណ្តាលអោយមាន ការបំផ្លាញ និង ការបាត់បង់ជាតិក្លរ៉ូភីលនោះ ទេ។ កំណើនលូតលាស់ល្អបំផុតរបស់រុក្ខជាតិអាចត្រូវបានរារាំងដោយសត្វដែលស៊ីសាច់, សមាសធាតុដីតិចតួច, កង្វះនៃ ផ្សិត mycorrhizal និងការវាយប្រហារដោយសត្វល្អិតឬ ជំងឺរុក្ខជាតិ រួមទាំងបណ្តាលមកពីបាក់តេរីផ្សិតវីរុសនិងនោម។ <sup id="cite_ref-Robbins_47-1" class="reference"><a href="#cite_note-Robbins-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Eenbruinigherfstblad.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Eenbruinigherfstblad.jpg/220px-Eenbruinigherfstblad.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Eenbruinigherfstblad.jpg/330px-Eenbruinigherfstblad.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Eenbruinigherfstblad.jpg/440px-Eenbruinigherfstblad.jpg 2x" data-file-width="5096" data-file-height="5096" /></a><figcaption> មិនមានរស្មីសំយោគនៅលើស្លឹកដែលនៅរដូវស្លឹកឈើជ្រុះទេ។</figcaption></figure> <p>រុក្ខជាតិសាមញ្ញដូចជាសារាយអាចមានអាយុខ្លីៗជាបុគ្គលតែប៉ុណ្ណោះប៉ុន្តែជាទូទៅមានចំនួនច្រើន។ រុក្ខជាតិប្រចាំឆ្នាំ ដុះលូតលាស់និងបន្តពូជក្នុង រដូវ ដាំដុះដំណាំ ដុះលូតលាស់ពីរឆ្នាំលូតលាស់ពីររដូវហើយជាទូទៅត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញក្នុងឆ្នាំទីពីរហើយ រុក្ខជាតិមានអាយុច្រើនឆ្នាំ រស់នៅក្នុងរដូវលូតលាស់ជាច្រើនហើយនៅពេលដែលចាស់ទុំនឹងត្រូវបង្កើតជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ការចង្អុលបង្ហាញទាំងនេះជារឿយៗអាស្រ័យទៅលើអាកាសធាតុនិងកត្តាបរិស្ថានដទៃទៀត។ រុក្ខជាតិដែលមានប្រចាំឆ្នាំនៅក្នុង ដើមឈើ ឬ អាកាសធាតុបង្គួរ តំបន់ដែលអាចត្រូវបានពីរឆ្នាំម្តងឬច្រើនឆ្នាំនៅក្នុងអាកាសធាតុកក់ក្តៅ។ ក្នុងចំណោមរុក្ខជាតិសរសៃឈាម, មានអាយុច្រើនឆ្នាំរួមបញ្ចូលទាំង បៃតង ដែលរក្សាស្លឹករបស់ពួកគេកាលពីឆ្នាំទាំងមូលនិង deciduous រុក្ខជាតិដែលបាត់បង់ស្លឹករបស់ពួកគេសម្រាប់ជាផ្នែកមួយចំនួនរបស់វា។ នៅក្នុង អាកាសធាតុក្តៅ និង boreal , ពួកគេជាទូទៅបាត់បង់ស្លឹករបស់ពួកគេក្នុងអំឡុងពេលរដូវរងារ; រុក្ខជាតិ ត្រូពិក ជាច្រើនបានបាត់បង់ស្លឹករបស់ខ្លួនក្នុង រដូវប្រាំង ។ <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#91;<i><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9F%87%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%84" title="វិគីភីឌា:ត្រូវការអំណះអំណាង"><span title="អំណះអំណាងនេះត្រូវការឯកសារយោងដើម្បីជាប្រភពជឿទុកចិត្តបាន (November 2018)">ត្រូវការអំណះអំណាង</span></a></i>&#93;</sup> </p><p>អត្រាកំណើននៃរុក្ខជាតិគឺអថេរយ៉ាងខ្លាំង។ ស្លសខ្លះដុះតិចជាង 0.001 &#160; មីល្លីម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង (មម / ម៉ោង) ខណៈពេលដែលដើមឈើភាគច្រើនកើនឡើង 0,025-0,250 &#160; មម / ម៉ោង។ ប្រភេទសត្វដែលកំពុងលូតលាស់ខ្លះដូចជា kudzu ដែលមិនត្រូវការផលិតជាលិកាគាំទ្រក្រាស់ប្រហែលជាធំរហូតដល់ 12.5 &#160; មម / ម៉ោង។ &#160; </p><p>រុក្ខជាតិការពារខ្លួនពីការ សាយសត្វ និង ខ្វះជាតិទឹក ភាពតានតឹងជាមួយ ប្រូតេអ៊ីនការរបឆាមងនឹងកមនក , ប្រូតេអ៊ីនកំដៅឆក់ និងស្ករ ( sucrose គឺជារឿងធម្មតា) ។ ការបញ្ចេញប្រូតេអ៊ីនរបស់អេអេស ( Embryogenesis Abundant ) ត្រូវបានបង្កឡើងដោយភាពតានតឹងនិងការពារប្រូតេអ៊ីនដទៃទៀតពីការប្រមូលផ្តុំដែលជាលទ្ធផលនៃ ការអស់កំលាំង និងការ ត្រជាក់ ។ <sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់"><span id=".E1.9E.95.E1.9E.9B.E1.9E.94.E1.9F.89.E1.9F.87.E1.9E.96.E1.9E.B6.E1.9E.9B.E1.9F.8B.E1.9E.93.E1.9F.83.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.8F.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.80.E1.9F.8B"></span>ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=9" title="កែប្រែផ្នែក៖ ផលប៉ះពាល់នៃការត្រជាក់"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>នៅពេលដែលទឹកត្រជាក់នៅក្នុងរុក្ខជាតិផលវិបាកសម្រាប់រុក្ខជាតិអាស្រ័យយ៉ាងខ្លាំងទៅលើថាតើការត្រជាក់កើតឡើងនៅក្នុងកោសិកា (នៅខាងក្នុង) ឬនៅខាងក្រៅកោសិកានៅចន្លោះចន្លោះ។ <sup id="cite_ref-glerum1_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-glerum1-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ត្រជាក់ Intracellular ដែលជាធម្មតាសម្លាប់កោសិកានេះ <sup id="cite_ref-lyons_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-lyons-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ដោយមិនគិតពី hardiness នៃរោងចក្រនេះនិងជាលិការបស់ខ្លួន, កម្រកើតឡើងនៅក្នុងធម្មជាតិដោយសារតែអត្រានៃការធ្លាក់ចុះគឺកម្រខ្ពស់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីគាំទ្រវា។ អត្រានៃភាពត្រជាក់នៃអង្សាសេជាច្រើនអង្សាក្នុងមួយនាទីជាធម្មតាត្រូវបានគេត្រូវការជាចាំបាច់ដើម្បីបង្កើតការបង្កើតទឹកកកនៃទឹកកក។ <sup id="cite_ref-mazur_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-mazur-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> នៅឯអត្រានៃការត្រជាក់នៃពីរបីអង្សាសេក្នុងមួយម៉ោង, segregation នៃទឹកកកកើតឡើងនៅចន្លោះចន្លោះ intercellular ។ <sup id="cite_ref-sakai4_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-sakai4-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> នេះអាចឬមិនអាចមានដ៍សាហាវអាស្រ័យលើភាពរឹងនៃជាលិកា។ នៅសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ទឹកក្នុងចន្លោះកោសិកានៃកោសិកាដំណាំបង្កកដំបូងទោះបីទឹកអាចនៅតែមិនរលាយរហូតទាល់តែសីតុណ្ហភាពធ្លាក់ចុះក្រោម −7&#160;°C (19&#160;°F) ។ <sup id="cite_ref-glerum1_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-glerum1-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៤៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> បន្ទាប់ពីការបង្កើតជាដំបូងនៃទឹកកក intercellular កោសិកាថយចុះដូចជាទឹកត្រូវបានបាត់បង់ទៅទឹកកក segregated និងកោសិកាឆ្លងកាត់ការត្រជាក់ - ស្ងួត។ ការខះជាតិទឹកនេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមូលហេតុចម្បងនៃការបង្កក។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ការខូចខាត_DNA_និងការជួសជុល"><span id=".E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.81.E1.9E.BC.E1.9E.85.E1.9E.81.E1.9E.B6.E1.9E.8F_DNA_.E1.9E.93.E1.9E.B7.E1.9E.84.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.87.E1.9E.BD.E1.9E.9F.E1.9E.87.E1.9E.BB.E1.9E.9B"></span>ការខូចខាត DNA និងការជួសជុល</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=10" title="កែប្រែផ្នែក៖ ការខូចខាត DNA និងការជួសជុល"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>រុក្ខជាតិត្រូវបានប៉ះពាល់ជាបន្តបន្ទាប់ទៅនឹងភាពតានតឹងជីវសាស្រ្តនិងជីវចម្រុះ។ ភាពតានតឹងទាំងនេះជារឿយៗបណ្តាលឱ្យ ខូចខាត DNA ដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោលតាមរយៈជំនាន់ អុកស៊ីសែនដែលបញ្ចេញសកម្មភាព ។ <sup id="cite_ref-pmid18707020_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid18707020-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិមានសមត្ថភាពឆ្លើយតប DNA ខូចដែលជាយន្តការសំខាន់មួយដើម្បីរក្សាស្ថេរភាពហ្សែន។ <sup id="cite_ref-pmid26617076_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid26617076-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ការឆ្លើយតបខូច DNA គឺមានសារៈសំខាន់ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេល គ្រាប់ពូជ ដំណុះ , ចាប់តាំងពីមានគុណភាពគ្រាប់ពូជមាននិន្នាការកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនជាមួយអាយុនៅក្នុងសមាគមជាមួយ DNA ដែលប្រមូលផ្តុំការខូចខាត។ <sup id="cite_ref-pmid25750428_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid25750428-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ក្នុងកំឡុងពេលដំណើរការជួសជុលត្រូវបានធ្វើសកម្មភាពដើម្បីដោះស្រាយជាមួយនឹងការខូចខាត DNA ដែលប្រមូលបាន។ <sup id="cite_ref-pmid11321247_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid11321247-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ជាពិសេសការបំបែកខ្សែតែមួយនិងពីរដងក្នុង DNA អាចត្រូវបាន ជួសជុល ។ <sup id="cite_ref-pmid20584150_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid20584150-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ចំនុចពិនិត្យ DNA Kinase ATM មានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការធ្វើសមាហរណកម្មការរីកចម្រើនតាមរយៈដំណុះដោយការជួសជុលឆ្លើយតបទៅនឹងការខូចខាត DNA ដែលប្រមូលបានដោយគ្រាប់ពូជចាស់។ <sup id="cite_ref-pmid27503884_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid27503884-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៨<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="កោសិការុក្ខជាតិ"><span id=".E1.9E.80.E1.9F.84.E1.9E.9F.E1.9E.B7.E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.BB.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.81.E1.9E.87.E1.9E.B6.E1.9E.8F.E1.9E.B7"></span>កោសិការុក្ខជាតិ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=11" title="កែប្រែផ្នែក៖ កោសិការុក្ខជាតិ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Plant_cell_structure-en.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Plant_cell_structure-en.svg/220px-Plant_cell_structure-en.svg.png" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Plant_cell_structure-en.svg/330px-Plant_cell_structure-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Plant_cell_structure-en.svg/440px-Plant_cell_structure-en.svg.png 2x" data-file-width="649" data-file-height="475" /></a><figcaption> រចនាសម្ព័ន្ធកោសិការុក្ខជាតិ</figcaption></figure> <p>កោសិការុក្ខជាតិត្រូវបានសម្គាល់ជាធម្មតាដោយរបស់ខ្លួនដែលមានទំហំធំទឹកដែលពោរពេញទៅកណ្តាល vacuole , chloroplasts និងរឹង <a href="/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84%E1%9E%80%E1%9F%84%E1%9E%9F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%B6" title="ជញ្ជាំងកោសិកា">ជញ្ជាំងកោសិកា</a> ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងពី សែលុយឡូស , hemicellulose និង pectin ។ ការបែងចែកកោសិកា ក៏ត្រូវបានកំណត់ដោយការអភិវឌ្ឍនៃ ខួរក្បាល សម្រាប់ការសាងសង់ បន្ទះកោសិកា នៅក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃ cytokinesis ។ គ្រាន់តែនៅក្នុងសត្វ, កោសិការុក្ខជាតិខុសគ្នានិងអភិវឌ្ឍទៅជាប្រភេទកោសិកាច្រើន។ Totipotent meristematic កោសិកាអាចមានលក្ខណៈខុសប្លែកចូលទៅក្នុង សរសៃឈាម , ការផ្ទុក, ការពារ (ឧ ស្រទាប់ epidermal ) ឬ បន្តពូជ ជាលិកា, ជាមួយនឹងការខ្វះខាតច្រើនជាងរុក្ខជាតិបុព្វកាលប្រភេទជាលិកាមួយចំនួន។ <sup id="cite_ref-Campbell_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-Campbell-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="សរីរវិទ្យា"><span id=".E1.9E.9F.E1.9E.9A.E1.9E.B8.E1.9E.9A.E1.9E.9C.E1.9E.B7.E1.9E.91.E1.9F.92.E1.9E.99.E1.9E.B6"></span>សរីរវិទ្យា</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=12" title="កែប្រែផ្នែក៖ សរីរវិទ្យា"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ភាពរស្មីសំយោគ"><span id=".E1.9E.97.E1.9E.B6.E1.9E.96.E1.9E.9A.E1.9E.9F.E1.9F.92.E1.9E.98.E1.9E.B8.E1.9E.9F.E1.9F.86.E1.9E.99.E1.9F.84.E1.9E.82"></span>ភាពរស្មីសំយោគ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=13" title="កែប្រែផ្នែក៖ ភាពរស្មីសំយោគ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>រុក្ខជាតិមាន រស្មីសំយោគ ដែលមានន័យថាពួកគេផលិតម៉ូលេគុលម្ហូបអាហាររបស់ខ្លួនដោយប្រើថាមពលដែលទទួលបានពី ពន្លឺ ។ រុក្ខជាតិយន្តការបឋមមានសម្រាប់ការចាប់យកថាមពលពន្លឺគឺជា សារធាតុ chlorophyll នេះ ។ រុក្ខជាតិពណ៌បៃតងទាំងអស់មានផ្ទុកនូវក្លរ៉ូភីលចំនួនពីរប្រភេទគឺ chlorophyll &lt;i id="mwAoc"&gt;a&lt;/i&gt; និង chlorophyll &lt;i id="mwAok"&gt;b&lt;/i&gt; ។ ក្រោយមកសារធាតុពណ៌ទាំងនេះមិនត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងសារាយពណ៌ក្រហមឬពណ៌ត្នោតទេ។ សមីការដ៏សាមញ្ញនៃការធ្វើរស្មីសំយោគមានដូចខាងក្រោម: </p><p><strong class="error texerror">បរាជ័យ​ក្នុង​ការ​ញែក​ចេញ​ (កំហុសពាក្យសម្ព័ន្ធ): {\displaystyle &lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mstyle displaystyle=&quot;true&quot; scriptlevel=&quot;0&quot;&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;mo&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mo&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-REL&quot;&gt;&lt;mover&gt;&lt;mo&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mo&gt;&lt;mpadded lspace=&quot;0.278em&quot; voffset=&quot;.15em&quot; width=&quot;+0.611em&quot;&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/mpadded&gt;&lt;/mover&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;mo&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mo&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;msubsup&gt;&lt;mtext&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mtext&gt;&lt;mrow class=&quot;MJX-TeXAtom-ORD&quot;&gt;&lt;mn&gt; &lt;chem&gt;6CO2{} + 6H2O{} -&gt;[\text{in the presence of light and chlorophyll}] C6H12O6{} + 6O2{}&lt;/chem&gt; &lt;/mn&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/msubsup&gt;&lt;/mrow&gt;&lt;/mstyle&gt;&lt;/mrow&gt; }</strong> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>CO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mo>+</mo> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-REL"> <mover> <mo>&#x2192;</mo> <mpadded width="+0.611em" lspace="0.278em" voffset=".15em"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>in the presence of light and chlorophyll</mtext> </mrow> </mpadded> </mover> </mrow> <msubsup> <mtext>C</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>12</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mo>+</mo> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7d06ffa4d5a15dcc3c10f9b85b70267127d26059" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; margin-top: -0.326ex; width:62.611ex; height:4.509ex;" alt="{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}"></span> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>CO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mo>+</mo> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-REL"> <mover> <mo>&#x2192;</mo> <mpadded width="+0.611em" lspace="0.278em" voffset=".15em"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>in the presence of light and chlorophyll</mtext> </mrow> </mpadded> </mover> </mrow> <msubsup> <mtext>C</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>12</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mo>+</mo> <mn>6</mn> <mspace width="thinmathspace" /> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7d06ffa4d5a15dcc3c10f9b85b70267127d26059" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; margin-top: -0.326ex; width:62.611ex; height:4.509ex;" alt="{\displaystyle {\ce {6CO2{}+6H2O{}-&gt;[{\text{in the presence of light and chlorophyll}}]C6H12O6{}+6O2{}}}}"></span> &lt;/img&gt; <span></span> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ"><span id=".E1.9E.94.E1.9F.92.E1.9E.9A.E1.9E.96.E1.9F.90.E1.9E.93.E1.9F.92.E1.9E.92.E2.80.8B.E1.9E.97.E1.9E.B6.E1.9E.96.E1.9E.9F.E1.9F.8A.E1.9E.B6.E1.9F.86"></span>ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=14" title="កែប្រែផ្នែក៖ ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>តាមរយៈកោសិកាដែលមានលក្ខណៈដូចជាសរសៃប្រសាទរុក្ខជាតិទទួលនិងចែកចាយនៅក្នុងប្រព័ន្ធរបស់ពួកគេនូវពត៌មានអំពីអាំងតង់ស៊ីតេនិងគុណភាពពន្លឺ។ ពន្លឺឧប្បត្តិហេតុដែលរំញោចប្រតិកម្មគីមីមួយនៅលើស្លឹកមួយនឹងធ្វើឱ្យប្រតិកម្មខ្សែសង្វាក់នៃសញ្ញាទៅរោងចក្រទាំងមូលតាមរយៈប្រភេទនៃកោសិកាដែលហៅថា <i>កោសិកាស្រទប</i> ។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវមកពី សាកលវិទ្យាល័យ Warsaw នៃវិទ្យាសាស្ត្រជីវិត នៅប៉ូឡូញបានរកឃើញថារុក្ខជាតិមានការចងចាំជាក់លាក់សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរលក្ខខណ្ឌពន្លឺដែលរៀបចំប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរបស់ពួកគេប្រឆាំងនឹងធាតុបង្កជំងឺតាមរដូវ។ <sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦០<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិប្រើប៉ារ៉ាម៉ែត្រទទួលស្គាល់លំនាំដើម្បីទទួលស្គាល់ហត្ថលេខាមីក្រុប។ ការទទួលស្គាល់នេះបណ្តាលឱ្យមានប្រតិកម្មភាពស៊ាំ។ អ្នកទទួលរុក្ខជាតិដំបូងនៃហត្ថលេខាមីក្រុបត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងស្រូវ (XA21, 1995) <sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦១<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> និងនៅក្នុង <i>Arabidopsis thaliana</i> (FLS2, 2000) ។ <sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦២<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> រុក្ខជាតិក៏អនុវត្តការទទួលយកប្រព័ន្ធភាពស៊ាំដែលទទួលស្គាល់ប្រសិទ្ធភាពធាតុផ្សំដែលប្រែប្រួលខ្ពស់។ ទាំងនេះរួមមានប្រូតេអ៊ីន NBS-LRR នៃប្រូតេអ៊ីន។ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង"><span id=".E1.9E.80.E1.9E.B6.E1.9E.9A.E1.9E.85.E1.9F.82.E1.9E.80.E1.9E.85.E1.9E.B6.E1.9E.99.E1.9E.95.E1.9F.92.E1.9E.91.E1.9F.83.E1.9E.80.E1.9F.92.E1.9E.93.E1.9E.BB.E1.9E.84"></span>ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=15" title="កែប្រែផ្នែក៖ ការចែកចាយផ្ទៃក្នុង"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>រុក្ខជាតិសរសៃឈាម ខុសគ្នាពីរុក្ខជាតិដទៃទៀតនៅក្នុងសារធាតុចិញ្ចឹមទាំងនោះត្រូវបានដឹកជញ្ជូនរវាងផ្នែកផ្សេងៗគ្នារបស់ពួកគេតាមរយៈរចនាសម្ព័ន្ធពិសេសដែលហៅថា xylem និង phloem ។ ពួកគេក៏មាន ឫស សម្រាប់យកទឹកនិងសារធាតុរ៉ែ។ xylem ផ្លាស់ទីទឹកនិងសារធាតុរ៉ែពី root ទៅសល់នៃរុក្ខជាតិនិង phloem ផ្តល់ឫសជាមួយស្ករនិងសារធាតុចិញ្ចឹមផ្សេងទៀតដែលផលិតដោយស្លឹក។ <sup id="cite_ref-Campbell_59-1" class="reference"><a href="#cite_note-Campbell-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៥៩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Genomics">Genomics</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;section=16" title="កែប្រែផ្នែក៖ Genomics"><span>កែប្រែ</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>រុក្ខជាតិមាន ហ្សែនជាច្រើន ក្នុងចំណោម ហ្សែន ទាំងអស់។ <sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦៣<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ហ្សែនរុក្ខជាតិធំបំផុត (ទាក់ទងនឹងហ្សែន) គឺ ស្រូវសាលី ( <i>Triticum asestivum</i> ) ដែលត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងបញ្ចូលហ្សែនចំនួន 94.000 ហ្សែន <sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦៤<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ហើយដូច្នេះស្ទើរតែ 5 ដងច្រើនជាង ហ្សែនរបស់មនុស្ស ។ ហ្សែនរុក្ខជាតិដំបូងដែលត្រូវបានគេ <i>ហៅថា Arabidopsis thaliana</i> ដែលបានបញ្ចូលហ្សែនប្រហែល 25.500 ហ្សែន។ <sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦៥<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> នៅក្នុងលំដាប់ឌីអេនអេដែលត្រូវបានបោះពុម្ភផ្សាយតូចបំផុតគឺថា ប្លាសដឺរវ៉ូដ ( <i>Utricularia gibba) មាន</i> ចំនួន 82 មេហ្គាប៊ីប៊ែរ (ទោះបីជាវានៅតែសរសេរលេខ 28.500 ហ្សែន) <sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦៦<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ខណៈពេលដែលធំជាងគេបំផុតពី ន័រវែសអៀរឡង់ ( <i>Picea abies</i> ) 19,600 Mb (អ៊ិនកូដប្រហែល 28,300 ហ្សែន) ។ <sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>៦៧<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg/220px-Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg" decoding="async" width="220" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg/330px-Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg/440px-Venus_Flytrap_showing_trigger_hairs.jpg 2x" data-file-width="1527" data-file-height="1670" /></a><figcaption> Venus flytrap , ប្រភេទនៃ រុក្ខជាតិឆៅឆ្មាមួយ ។</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E1%9E%AF%E1%9E%80%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9A:Rose_espalier_Niedernhall.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Rose_espalier_Niedernhall.JPG/220px-Rose_espalier_Niedernhall.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Rose_espalier_Niedernhall.JPG/330px-Rose_espalier_Niedernhall.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Rose_espalier_Niedernhall.JPG/440px-Rose_espalier_Niedernhall.JPG 2x" data-file-width="3488" data-file-height="2616" /></a><figcaption> បានកើនឡើង espalier នៅ Niedernhall នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។</figcaption></figure> <ol class="references"> <li id="cite_note-IUCNdata-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-IUCNdata_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r312616">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iucnredlist.org/documents/summarystatistics/2010_1RL_Stats_Table_1.pdf">"Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2010)"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. International Union for Conservation of Nature. 11 March 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Numbers+of+threatened+species+by+major+groups+of+organisms+%281996%E2%80%932010%29&amp;rft.pub=International+Union+for+Conservation+of+Nature&amp;rft.date=2010-03-11&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iucnredlist.org%2Fdocuments%2Fsummarystatistics%2F2010_1RL_Stats_Table_1.pdf&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fkm.wikipedia.org%3A%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-behrenfeld-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-behrenfeld_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.escholarship.org/uc/item/9gm7074q">Primary production of the biosphere: Integrating terrestrial and oceanic components</a>".</cite></span> </li> <li id="cite_note-urlplant&#91;2&#93;_–_Definition_from_the_Merriam-Webster_Online_Dictionary-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-urlplant[2]_–_Definition_from_the_Merriam-Webster_Online_Dictionary_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/plant%5B2%5D">"plant&#91;2&#93; – Definition from the Merriam-Webster Online Dictionary"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-03-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=plant%5B2%5D+%E2%80%93+Definition+from+the+Merriam-Webster+Online+Dictionary&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merriam-webster.com%2Fdictionary%2Fplant%255B2%255D&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fkm.wikipedia.org%3A%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-urlplant_(life_form)_--_Britannica_Online_Encyclopedia-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-urlplant_(life_form)_--_Britannica_Online_Encyclopedia_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/463192/plant">"plant (life form) -- Britannica Online Encyclopedia"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-03-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=plant+%28life+form%29+--+Britannica+Online+Encyclopedia&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F463192%2Fplant&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fkm.wikipedia.org%3A%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ib.usp.br-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ib.usp.br_5-0">៥,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ib.usp.br_5-1">៥,១</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(1969).&#32;"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ib.usp.br/inter/0410113/downloads/Whittaker_1969.pdf">New concepts of kingdoms or organisms</a>". <i>Science</i>&#32;<b>163</b>&#32;(3863): 150–160. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.163.3863.150">10.1126/science.163.3863.150</a>. Retrieved on 2019-04-02.</cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(1971).&#32;"Whittaker's five kingdoms of organisms: minor revisions suggested by considerations of the origin of mitosis". <i>Evolution</i>&#32;<b>25</b>&#32;(1): 242–245. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F2406516">10.2307/2406516</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"> Copeland, HF (1956) ។ ចំណាត់ថ្នាក់ប្រភេទនៃសារពាង្គកាយទាប។ Palo Alto: ប៉ាស៊ីហ្វិកសៀវភៅ p ។ 6, <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://archive.org/details/classificationof00cope">[១]</a> ។ </span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(1981).&#32;"Eukaryote Kingdoms: Seven or Nine?". <i>BioSystems</i>&#32;<b>14</b>&#32;(3–4): 461–481. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0303-2647%2881%2990050-2">10.1016/0303-2647(81)90050-2</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"> Linnaeus, C. (1751) ។ <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=D18OAAAAQAAJ&amp;pg=PA37">Philosophia botanica</a></i> , 1st ed ។ , p ។ 37 ។ </span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Haeckel, E.&#32;(1866).&#32;<i>Generale Morphologie der Organismen</i>.&#32;Berlin:&#32;Verlag von Georg Reimer.&#32;pp.&#160;vol. 1: i–xxxii, 1–574, pls I–II; vol. 2: i–clx, 1–462, pls I–VIII.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Generale+Morphologie+der+Organismen&amp;rft.aulast=Haeckel%2C+E.&amp;rft.au=Haeckel%2C+E.&amp;rft.date=1866&amp;rft.pages=pp.%26nbsp%3Bvol.+1%3A+i%E2%80%93xxxii%2C+1%E2%80%93574%2C+pls+I%E2%80%93II%3B+vol.+2%3A+i%E2%80%93clx%2C+1%E2%80%93462%2C+pls+I%E2%80%93VIII&amp;rft.place=Berlin&amp;rft.pub=Verlag+von+Georg+Reimer&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"> Haeckel, អ៊ី។ (1894) ។ <i><a href="//archive.org/details/systematischephy01haec" class="extiw" title="iarchive:systematischephy01haec">ស្លាប់ systematische Phylogenie</a></i> ។ </span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Based on <span class="citation">&#32;<i>Analysis of Rare Genomic Changes Does Not Support the Unikont–Bikont Phylogeny and Suggests Cyanobacterial Symbiosis as the Point of Primary Radiation of Eukaryotes</i></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Analysis+of+Rare+Genomic+Changes+Does+Not+Support+the+Unikont%E2%80%93Bikont+Phylogeny+and+Suggests+Cyanobacterial+Symbiosis+as+the+Point+of+Primary+Radiation+of+Eukaryotes&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span> and <span class="citation">&#32;<i>Streptophyte algae and the origin of embryophytes</i></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Streptophyte+algae+and+the+origin+of+embryophytes&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span>; see also the slightly different cladogram in <span class="citation">&#32;<i>Green algae and the origin of land plants</i></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Green+algae+and+the+origin+of+land+plants&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(16 August 2011)"Estimating the timing of early eukaryotic diversification with multigene molecular clocks".</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(17 February 2015)"Bacterial proteins pinpoint a single eukaryotic root".</cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(1 January 2015)"The Glaucophyta: the blue-green plants in a nutshell".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Sánchez-Baracaldo_E7737–E7745-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sánchez-Baracaldo_E7737–E7745_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(12 September 2017)"Early photosynthetic eukaryotes inhabited low-salinity habitats".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Gitzendanner-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gitzendanner_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">&#32;(2018)"Plastid phylogenomic analysis of green plants: A billion years of evolutionary history".</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Margulis,&#32;L.&#32;(1974).&#32;<i>Five-kingdom classification and the origin and evolution of cells</i>.&#32;<b>7</b>.&#32;pp.&#160;45–78.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%BB%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អត្តសញ្ញាណករវត្ថុលេខាង្គ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អ.វ.ល.</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2F978-1-4615-6944-2_2">10.1007/978-1-4615-6944-2_2</a>.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-1-4615-6946-6" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-1-4615-6946-6">978-1-4615-6946-6</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Five-kingdom+classification+and+the+origin+and+evolution+of+cells&amp;rft.aulast=Margulis&amp;rft.aufirst=L.&amp;rft.au=Margulis%2C%26%2332%3BL.&amp;rft.date=1974&amp;rft.volume=7&amp;rft.pages=pp.%26nbsp%3B45%E2%80%9378&amp;rft_id=info:doi/10.1007%2F978-1-4615-6944-2_2&amp;rft.isbn=978-1-4615-6946-6&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Raven_2005-19"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Raven_2005_19-0">១៩,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Raven_2005_19-1">១៩,១</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Raven_2005_19-2">១៩,២</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Raven_2005_19-3">១៩,៣</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Raven_2005_19-4">១៩,៤</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Raven,&#32;Peter H.&#59;&#32;Evert,&#32;Ray F.&#59;&#32;Eichhorn,&#32;Susan E.&#32;(2005).&#32;<i>Biology of Plants</i>&#32;(7th រ.រ.).&#32;New York:&#32;W.H. Freeman and Company.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-0-7167-1007-3" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-0-7167-1007-3">978-0-7167-1007-3</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Biology+of+Plants&amp;rft.aulast=Raven&amp;rft.aufirst=Peter+H.&amp;rft.au=Raven%2C%26%2332%3BPeter+H.&amp;rft.au=Evert%2C%26%2332%3BRay+F.&amp;rft.au=Eichhorn%2C%26%2332%3BSusan+E.&amp;rft.date=2005&amp;rft.edition=7th&amp;rft.place=New+York&amp;rft.pub=W.H.+Freeman+and+Company&amp;rft.isbn=978-0-7167-1007-3&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-LewisMcCourt2004-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-LewisMcCourt2004_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Lewis,&#32;Louise A.&#32;&amp;&#32;McCourt,&#32;R.M.&#32;(2004),&#32;"Green algae and the origin of land plants",&#32;<i>Am. J. Bot.</i>&#32;<b>91</b>&#32;(10): 1535–1556,&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%BB%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អត្តសញ្ញាណករវត្ថុលេខាង្គ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អ.វ.ល.</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3732%2Fajb.91.10.1535">10.3732/ajb.91.10.1535</a>,&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%95%E1%9E%B6%E1%9E%94%E1%9F%8B%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9F%81%E1%9E%8A&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អត្តសញ្ញាណករផាប់ម៉េដ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អ.ស.ផ.ម.</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21652308">21652308</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Green+algae+and+the+origin+of+land+plants&amp;rft.jtitle=Am.+J.+Bot.&amp;rft.aulast=Lewis&amp;rft.aufirst=Louise+A.&amp;rft.au=Lewis%2C%26%2332%3BLouise+A.&amp;rft.au=McCourt%2C%26%2332%3BR.M.&amp;rft.date=2004&amp;rft.volume=91&amp;rft.issue=10&amp;rft.pages=1535%E2%80%931556&amp;rft_id=info:doi/10.3732%2Fajb.91.10.1535&amp;rft_id=info:pmid/21652308&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-BeckerMarin2009-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-BeckerMarin2009_21-0">២១,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BeckerMarin2009_21-1">២១,១</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Becker,&#32;B.&#32;&amp;&#32;Marin,&#32;B.&#32;(2009),&#32;"Streptophyte algae and the origin of embryophytes",&#32;<i>Annals of Botany</i>&#32;<b>103</b>&#32;(7): 999–1004,&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%BB%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អត្តសញ្ញាណករវត្ថុលេខាង្គ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អ.វ.ល.</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Faob%2Fmcp044">10.1093/aob/mcp044</a>,&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9F%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%80%E1%9E%9A%E1%9E%95%E1%9E%B6%E1%9E%94%E1%9F%8B%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9F%81%E1%9E%8A&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="អត្តសញ្ញាណករផាប់ម៉េដ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អ.ស.ផ.ម.</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19273476">19273476</a></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Streptophyte+algae+and+the+origin+of+embryophytes&amp;rft.jtitle=Annals+of+Botany&amp;rft.aulast=Becker&amp;rft.aufirst=B.&amp;rft.au=Becker%2C%26%2332%3BB.&amp;rft.au=Marin%2C%26%2332%3BB.&amp;rft.date=2009&amp;rft.volume=103&amp;rft.issue=7&amp;rft.pages=999%E2%80%931004&amp;rft_id=info:doi/10.1093%2Faob%2Fmcp044&amp;rft_id=info:pmid/19273476&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Algaebase-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Algaebase_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><cite id="CITEREFGuiry,_M.D.Guiry,_G.M.2007" class="citation web cs1">Guiry, M.D.; Guiry, G.M. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?id=4307">"Phylum: Chlorophyta taxonomy browser"</a>. AlgaeBase version 4.2 World-wide electronic publication, National University of Ireland, Galway<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-09-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=Phylum%3A+Chlorophyta+taxonomy+browser&amp;rft.pub=AlgaeBase+version+4.2+World-wide+electronic+publication%2C+National+University+of+Ireland%2C+Galway&amp;rft.date=2007&amp;rft.au=Guiry%2C+M.D.&amp;rft.au=Guiry%2C+G.M.&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.algaebase.org%2Fbrowse%2Ftaxonomy%2F%3Fid%3D4307&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fkm.wikipedia.org%3A%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%82%E1%9F%86%E1%9E%9A%E1%9E%BC:Cite_web" title="ទំព័រគំរូ:Cite web">cite web</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Italic or bold markup not allowed in: <code class="cs1-code">&#124;publisher=</code> (<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%87%E1%9F%86%E1%9E%93%E1%9E%BD%E1%9E%99:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ជំនួយ:CS1 errors (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Deacon, J.W.&#32;(2005).&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=FMSn4RIoGGoC"><i>Fungal Biology</i></a>.&#32;Wiley.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-1-4051-3066-0" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-1-4051-3066-0">978-1-4051-3066-0</a><span class="printonly">.&#32;<a rel="nofollow" class="external free" href="https://books.google.com/books?id=FMSn4RIoGGoC">https://books.google.com/books?id=FMSn4RIoGGoC</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Fungal+Biology&amp;rft.aulast=Deacon%2C+J.W.&amp;rft.au=Deacon%2C+J.W.&amp;rft.date=2005&amp;rft.pub=Wiley&amp;rft.isbn=978-1-4051-3066-0&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DFMSn4RIoGGoC&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Van den Hoek, C.; Mann, D.G.; &amp; Jahns, H.M. 1995. <i>Algae: An Introduction to Phycology</i>. pp. 343, 350, 392, 413, 425, 439, &amp; 448 (Cambridge: Cambridge University Press). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><a href="/w/index.php?title=ISBN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ISBN (identifier) (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/0-521-30419-9" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/0-521-30419-9">0-521-30419-9</a></span> </li> <li id="cite_note-AlgaeBase_Chlorophyta-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AlgaeBase_Chlorophyta_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Guiry,&#32;M.D.&#32;&amp;&#32;Guiry,&#32;G.M.&#32;(2011),&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Chlorophyta"><i>AlgaeBase&#160;: Chlorophyta</i></a>,&#32;World-wide electronic publication, National University of Ireland, Galway<span class="printonly">,&#32;<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Chlorophyta">http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Chlorophyta</a></span><span class="reference-accessdate">,&#32;បានយកមក 2011-07-26</span></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=AlgaeBase+%3A+Chlorophyta&amp;rft.aulast=Guiry&amp;rft.aufirst=M.D.&amp;rft.au=Guiry%2C%26%2332%3BM.D.&amp;rft.au=Guiry%2C%26%2332%3BG.M.&amp;rft.date=2011&amp;rft.pub=World-wide+electronic+publication%2C+National+University+of+Ireland%2C+Galway&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.algaebase.org%2Fbrowse%2Ftaxonomy%2F%3Fsearching%3Dtrue%26gettaxon%3DChlorophyta&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-AlgaeBase_Charophyta-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AlgaeBase_Charophyta_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Guiry,&#32;M.D.&#32;&amp;&#32;Guiry,&#32;G.M.&#32;(2011),&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Charophyta"><i>AlgaeBase&#160;: Charophyta</i></a>,&#32;World-wide electronic publication, National University of Ireland, Galway<span class="printonly">,&#32;<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Charophyta">http://www.algaebase.org/browse/taxonomy/?searching=true&amp;gettaxon=Charophyta</a></span><span class="reference-accessdate">,&#32;បានយកមក 2011-07-26</span></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=AlgaeBase+%3A+Charophyta&amp;rft.aulast=Guiry&amp;rft.aufirst=M.D.&amp;rft.au=Guiry%2C%26%2332%3BM.D.&amp;rft.au=Guiry%2C%26%2332%3BG.M.&amp;rft.date=2011&amp;rft.pub=World-wide+electronic+publication%2C+National+University+of+Ireland%2C+Galway&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.algaebase.org%2Fbrowse%2Ftaxonomy%2F%3Fsearching%3Dtrue%26gettaxon%3DCharophyta&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Van den Hoek, C.; Mann, D.G.; &amp; Jahns, H.M. 1995. <i>Algae: An Introduction to Phycology</i>. pp. 457, 463, &amp; 476. (Cambridge: Cambridge University Press). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><a href="/w/index.php?title=ISBN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ISBN (identifier) (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/0-521-30419-9" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/0-521-30419-9">0-521-30419-9</a></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Crandall-Stotler, Barbara &amp; Stotler, Raymond E., 2000. "Morphology and classification of the Marchantiophyta". p. 21 <i>in</i> A. Jonathan Shaw &amp; Bernard Goffinet (Eds.), <i>Bryophyte Biology</i>. (Cambridge: Cambridge University Press). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><a href="/w/index.php?title=ISBN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ISBN (identifier) (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/0-521-66097-1" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/0-521-66097-1">0-521-66097-1</a></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Schuster, Rudolf M., <i>The Hepaticae and Anthocerotae of North America</i>, volume VI, pp. 712–713. (Chicago: Field Museum of Natural History, 1992). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><a href="/w/index.php?title=ISBN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ISBN (identifier) (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/0-914868-21-7" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/0-914868-21-7">0-914868-21-7</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Goffinet_&amp;_Buck_2004-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Goffinet_&amp;_Buck_2004_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Goffinet, Bernard&#32;(2004).&#32;"Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification".</cite></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Gifford,&#32;Ernest M.&#59;&#32;Foster,&#32;Adriance S.&#32;(1988).&#32;<i>Morphology and Evolution of Vascular Plants</i>&#32;(3rd រ.រ.).&#32;New York:&#32;W.H. Freeman and Company.&#32;p.&#160;358.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-0-7167-1946-5" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-0-7167-1946-5">978-0-7167-1946-5</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Morphology+and+Evolution+of+Vascular+Plants&amp;rft.aulast=Gifford&amp;rft.aufirst=Ernest+M.&amp;rft.au=Gifford%2C%26%2332%3BErnest+M.&amp;rft.au=Foster%2C%26%2332%3BAdriance+S.&amp;rft.date=1988&amp;rft.pages=p.%26nbsp%3B358&amp;rft.edition=3rd&amp;rft.place=New+York&amp;rft.pub=W.H.+Freeman+and+Company&amp;rft.isbn=978-0-7167-1946-5&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Taylor,&#32;Thomas N.&#59;&#32;Taylor,&#32;Edith L.&#32;(1993).&#32;<i>The Biology and Evolution of Fossil Plants</i>.&#32;New Jersey:&#32;Prentice-Hall.&#32;p.&#160;636.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-0-13-651589-0" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-0-13-651589-0">978-0-13-651589-0</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Biology+and+Evolution+of+Fossil+Plants&amp;rft.aulast=Taylor&amp;rft.aufirst=Thomas+N.&amp;rft.au=Taylor%2C%26%2332%3BThomas+N.&amp;rft.au=Taylor%2C%26%2332%3BEdith+L.&amp;rft.date=1993&amp;rft.pages=p.%26nbsp%3B636&amp;rft.place=New+Jersey&amp;rft.pub=Prentice-Hall&amp;rft.isbn=978-0-13-651589-0&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"> សហព័ន្ធអន្តរជាតិសម្រាប់ការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិនិងធនធានធម្មជាតិ, 2006. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iucnredlist.org/">បញ្ជីក្រហមនៃប្រភេទដែលត្រូវបានគំរាមកំហែង: ស្ថិតិសង្ខេប</a></i> </span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">"The oldest fossils reveal evolution of non-vascular plants by the middle to late Ordovician Period (≈450–440 m.y.a.) on the basis of fossil spores" <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.clas.ufl.edu/users/pciesiel/gly3150/plant.html">Transition of plants to land</a> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Error in webarchive template: Check <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#124;url=</code> value. Empty.</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Strother, Paul K..&#32;"Earth's earliest non-marine eukaryotes".</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Harholt, Jesper.&#32;"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cell.com/trends/plant-science/abstract/S1360-1385(15)00300-3">Why Plants Were Terrestrial from the Beginning</a>".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Rothwelletal989-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Rothwelletal989_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Rothwell, G.W.&#32;(1989).&#32;"<i>Elkinsia</i> gen. nov., a Late Devonian gymnosperm with cupulate ovules".</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Kenrick, Paul &amp; Peter R. Crane. 1997. <i>The Origin and Early Diversification of Land Plants: A Cladistic Study.</i> (Washington, D.C., Smithsonian Institution Press.) <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r312616"><a href="/w/index.php?title=ISBN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ISBN (identifier) (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/1-56098-730-8" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/1-56098-730-8">1-56098-730-8</a>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pryerlab.net/publication/fichier749.pdf">A classification for extant ferns</a>". Retrieved on 2019-04-02.</cite></span> </li> <li id="cite_note-leliaert-40"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-leliaert_40-0">៤០,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-leliaert_40-1">៤០,១</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://images.algaebase.org/pdf/5628E58F0ecc431F0CsJm2B04CAD/49951.pdf">Phylogeny and molecular evolution of the green algae</a>". Retrieved on 2019-04-02.</cite> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="km" dir="ltr">Cite error: Invalid <code>&lt;ref&gt;</code> tag; name "leliaert" defined multiple times with different content</span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Knoll,&#32;Andrew H&#32;(2003).&#32;<i>Life on a Young Planet: The First Three Billion Years of Evolution on Earth</i>.&#32;Princeton University Press.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Life+on+a+Young+Planet%3A+The+First+Three+Billion+Years+of+Evolution+on+Earth&amp;rft.aulast=Knoll&amp;rft.aufirst=Andrew+H&amp;rft.au=Knoll%2C%26%2332%3BAndrew+H&amp;rft.date=2003&amp;rft.pub=Princeton+University+Press&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Tappan,&#32;H&#32;(1980).&#32;<i>Palaeobiology of Plant Protists</i>.&#32;Freeman, San Francisco.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Palaeobiology+of+Plant+Protists&amp;rft.aulast=Tappan&amp;rft.aufirst=H&amp;rft.au=Tappan%2C%26%2332%3BH&amp;rft.date=1980&amp;rft.pub=Freeman%2C+San+Francisco&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-ButterfieldKnoll1994-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ButterfieldKnoll1994_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"{{{title}}}".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Stewart-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Stewart_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Stewart,&#32;Wilson A.&#59;&#32;Rothwell,&#32;Gar W.&#32;(1993).&#32;<i>Paleobotany and the evolution of plants</i>&#32;(2 រ.រ.).&#32;Cambridge University Press.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-0521382946" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-0521382946">978-0521382946</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Paleobotany+and+the+evolution+of+plants&amp;rft.aulast=Stewart&amp;rft.aufirst=Wilson+A.&amp;rft.au=Stewart%2C%26%2332%3BWilson+A.&amp;rft.au=Rothwell%2C%26%2332%3BGar+W.&amp;rft.date=1993&amp;rft.edition=2&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.isbn=978-0521382946&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Edward_O._Wilson&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Edward O. Wilson (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Wilson, Edward O.</a>&#32;(1973).&#32;<i>Life on Earth</i>&#32;(First រ.រ.).&#32;p.&#160;145.&#32;<a href="/w/index.php?title=%E1%9E%9B%E1%9F%81%E1%9E%81%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A2%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="លេខសៀវភៅបទដ្ឋានអន្តរជាតិ (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ល.ស.ប.អ.</a>&#160;<a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%9F%E1%9F%80%E1%9E%9C%E1%9E%97%E1%9F%85/978-0-87893-934-3" title="ពិសេស:ប្រភពសៀវភៅ/978-0-87893-934-3">978-0-87893-934-3</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Life+on+Earth&amp;rft.aulast=Wilson%2C+Edward+O.&amp;rft.au=Wilson%2C+Edward+O.&amp;rft.date=1973&amp;rft.pages=p.%26nbsp%3B145&amp;rft.edition=First&amp;rft.isbn=978-0-87893-934-3&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Crawford-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Crawford_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"{{{title}}}".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Robbins-47"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Robbins_47-0">៤៧,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Robbins_47-1">៤៧,១</a></sup></span> <span class="reference-text"> Robbins, WW; Weier, TE; <i>et al ។</i> , <i>រុក្ខសាស្ត្រ: វិទ្យាសាស្រ្តរុក្ខជាតិ</i> , លើកទី 3, Wiley អន្តរជាតិ, ញូវយ៉ក, ឆ្នាំ 1965 ។ </span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"LEA proteins prevent protein aggregation due to water stress".</cite></span> </li> <li id="cite_note-glerum1-49"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-glerum1_49-0">៤៩,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-glerum1_49-1">៤៩,១</a></sup></span> <span class="reference-text"> Glerum, C. 1985. Frost hardiness នៃសំណាប coniferous: គោលការណ៍និងកម្មវិធី។ ទំ។ 107-123 <i>នៅក្នុង</i> ឌុយរីយ៉ា ML (Ed ។ ) ។ ដំណើរការនីតិវិធីវាយតំលៃគុណភាពសំណាប: គោលការណ៍គោលការណ៍នីតិវិធីនិងសមត្ថភាពនៃការព្យាករណ៍សំខាន់ៗ។ សិក្ខាសាលា, ខែតុលាឆ្នាំ 1984 រដ្ឋអូរីហ្គោន។ Res ។ មន្ទីរពិសោធន៍ Corvallis OR ។ </span> </li> <li id="cite_note-lyons-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-lyons_50-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> លីយ៉ុង, JM; Raison, JK; Steponkus, PL 1979. ភ្នាសរោងចក្រក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសីតុណ្ហាភាពទាប: ទិដ្ឋភាពទូទៅមួយ។ ទំព័រ 1-24 <i>នៅ</i> លីយ៉ុង, JM; ហ្គ្រេមអាដ; Raison, JK (Eds ។ ) ។ ភាពតានតឹងសីតុណ្ហភាពទាបនៅក្នុងរុក្ខជាតិដំណាំ។ សារព័ត៌មានសិក្សា, ទីក្រុង New York NY ។ </span> </li> <li id="cite_note-mazur-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-mazur_51-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> Mazur, P. 1977. តួនាទីនៃការបង្កកក្នុងសរសៃឈាមនៅក្នុងការស្លាប់នៃកោសិកាដែលត្រជាក់នៅអត្រាខ្ពស់នៃ supraoptimal ។ អរិយេយវិទ្យាវិទ្យា 14: 251-272 ។ </span> </li> <li id="cite_note-sakai4-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sakai4_52-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> Sakai, A; Larcher, W. (Eds ។ ) ឆ្នាំ 1987 ។ ការរស់រានមានជីវិតសាយសត្វនៃរុក្ខជាតិ។ Springer-Verlag, ញូវយ៉ក។ 321 ទំ។ </span> </li> <li id="cite_note-pmid18707020-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid18707020_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"Repair and tolerance of oxidative DNA damage in plants".</cite></span> </li> <li id="cite_note-pmid26617076-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid26617076_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"SOG1: a master regulator of the DNA damage response in plants".</cite></span> </li> <li id="cite_note-pmid25750428-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid25750428_55-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"The importance of safeguarding genome integrity in germination and seed longevity".</cite></span> </li> <li id="cite_note-pmid11321247-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid11321247_56-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"The alkaline single-cell gel electrophoresis/comet assay: a way to study DNA repair in radicle cells of germinating Vicia faba".</cite></span> </li> <li id="cite_note-pmid20584150-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid20584150_57-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"A plant DNA ligase is an important determinant of seed longevity".</cite></span> </li> <li id="cite_note-pmid27503884-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid27503884_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">"DNA damage checkpoint kinase ATM regulates germination and maintains genome stability in seeds".</cite></span> </li> <li id="cite_note-Campbell-59"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Campbell_59-0">៥៩,០</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Campbell_59-1">៥៩,១</a></sup></span> <span class="reference-text"> Campbell, Reece, <i>ជីវវិទ្យា</i> , លើកទី 7, Pearson / បេនយ៉ាមីន Cummings, ឆ្នាំ 2005 ។ </span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news">Gill,&#32;Victoria.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/10598926">"Plants 'can think and remember'"</a><span class="printonly">.&#32;<a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.bbc.co.uk/news/10598926">https://www.bbc.co.uk/news/10598926</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Plants+%27can+think+and+remember%27&amp;rft.atitle=&amp;rft.aulast=Gill&amp;rft.aufirst=Victoria&amp;rft.au=Gill%2C%26%2332%3BVictoria&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fnews%2F10598926&amp;rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7"><span style="display: none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Song, W.Y.&#32;(1995).&#32;"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.escholarship.org/uc/item/4x0247kj">A receptor kinase-like protein encoded by the rice disease resistance gene, XA21</a>".</cite></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Gomez-Gomez, L.&#32;(2000).&#32;"FLS2: an LRR receptor-like kinase involved in the perception of the bacterial elicitor flagellin in <i>Arabidopsis</i>".</cite></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Michael, Todd P.&#32;(1 July 2013).&#32;"The First 50 Plant Genomes". <i>The Plant Genome</i>&#32;<b>6</b>&#32;(2): 0. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3835%2Fplantgenome2013.03.0001in">10.3835/plantgenome2013.03.0001in</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Brenchley, Rachel&#32;(29 November 2012).&#32;"Analysis of the bread wheat genome using whole-genome shotgun sequencing". <i>Nature</i>&#32;<b>491</b>&#32;(7426): 705–710. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature11650">10.1038/nature11650</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Arabidopsis Genome Initiative&#32;(14 December 2000).&#32;"Analysis of the genome sequence of the flowering plant Arabidopsis thaliana". <i>Nature</i>&#32;<b>408</b>&#32;(6814): 796–815. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F35048692">10.1038/35048692</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Ibarra-Laclette, Enrique&#32;(6 June 2013).&#32;"Architecture and evolution of a minute plant genome". <i>Nature</i>&#32;<b>498</b>&#32;(7452): 94–98. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature12132">10.1038/nature12132</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal">Nystedt, Björn&#32;(30 May 2013).&#32;"The Norway spruce genome sequence and conifer genome evolution". <i>Nature</i>&#32;<b>497</b>&#32;(7451): 579–584. <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670" class="extiw" title="d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q25670">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature12211">10.1038/nature12211</a>.</cite></span> </li> </ol> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐849f99967d‐trwvr Cached time: 20241123020613 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc, vary‐revision‐sha1] CPU time usage: 0.542 seconds Real time usage: 0.688 seconds Preprocessor visited node count: 17715/1000000 Post‐expand include size: 151436/2097152 bytes Template argument size: 43006/2097152 bytes Highest expansion depth: 23/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 96620/5000000 bytes Lua time usage: 0.133/10.000 seconds Lua memory usage: 5185332/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 536.233 1 -total 23.24% 124.627 4 ទំព័រគំរូ:Cite_web 19.46% 104.364 18 ទំព័រគំរូ:Citation/core 13.43% 72.016 5 ទំព័រគំរូ:ISBN 13.18% 70.686 10 ទំព័រគំរូ:Cite_book 8.68% 46.539 5 ទំព័រគំរូ:Ifsubst 8.14% 43.667 5 ទំព័រគំរូ:Fix 7.72% 41.375 1 ទំព័រគំរូ:Convert 7.45% 39.923 10 ទំព័រគំរូ:Category_handler 7.38% 39.593 7 ទំព័រគំរូ:Citation --> <!-- Saved in parser cache with key kmwiki:pcache:idhash:39316-0!canonical and timestamp 20241123020613 and revision id 314006. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">បានពី "<a dir="ltr" href="https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=រុក្ខជាតិ&amp;oldid=314006">https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=រុក្ខជាតិ&amp;oldid=314006</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9F:%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98" title="ពិសេស:ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម">ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%9C%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%96%E1%9E%B8November_2018&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អត្ថបទវិគីភីឌាត្រូវការការបញ្ជាក់ពីNovember 2018 (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អត្ថបទវិគីភីឌាត្រូវការការបញ្ជាក់ពីNovember 2018</a></li><li><a href="/wiki/%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%8A%E1%9F%82%E1%9E%9B%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9B%E1%9E%94%E1%9E%9A%E1%9E%B7%E1%9E%85%E1%9F%92%E1%9E%86%E1%9F%81%E1%9E%91%E1%9E%A2%E1%9E%9F%E1%9E%BB%E1%9E%96%E1%9E%9B%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%96%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%BB%E1%9E%84%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%82%E1%9F%86%E1%9E%9A%E1%9E%BC" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អត្ថបទដែលមានបរាមាត្រកាលបរិច្ឆេទអសុពលភាពក្នុងទំព័រគំរូ">អត្ថបទដែលមានបរាមាត្រកាលបរិច្ឆេទអសុពលភាពក្នុងទំព័រគំរូ</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%91%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84%E1%9E%A2%E1%9E%9F%E1%9F%8B%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%BD%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9F%82%E1%9E%84%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អត្ថបទទាំងអស់ជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភព (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អត្ថបទទាំងអស់ជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភព</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%BD%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9F%82%E1%9E%84%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%96%E1%9E%B8March_2017&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីMarch 2017 (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីMarch 2017</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%90%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%98%E1%9E%BD%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%9B%E1%9F%82%E1%9E%84%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%96%E1%9E%B8November_2018&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីNovember 2018 (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">អត្ថបទជាមួយការថ្លែងគ្មានប្រភពពីNovember 2018</a></li><li><a href="/wiki/%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:រុក្ខជាតិ">រុក្ខជាតិ</a></li><li><a href="/wiki/%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:Pages_with_reference_errors" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Pages with reference errors">Pages with reference errors</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:CS1_errors:_markup&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:CS1 errors: markup (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">CS1 errors: markup</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:Webarchive_template_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:Webarchive template errors (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">Webarchive template errors</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%A0%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំព័រមានបញ្ហារូបមន្ត (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ទំព័រមានបញ្ហារូបមន្ត</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E1%9E%85%E1%9F%86%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9F%8B%E1%9E%90%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%B6%E1%9E%80%E1%9F%8B%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%98:%E1%9E%91%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9F%90%E1%9E%9A%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%A0%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9F%80%E1%9E%94%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%8F&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ចំណាត់ថ្នាក់ក្រុម:ទំព័រមានបញ្ហារៀបរាងរូបមន្ត (ទំព័រនេះមិនទាន់​មាននៅឡើយទេ)">ទំព័រមានបញ្ហារៀបរាងរូបមន្ត</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ទំព័រនេះត្រូវបានកែចុងក្រោយនៅម៉ោងម៉ោង០២:០៦ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤។</li> <li id="footer-info-copyright">អត្ថបទ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្ដល់​ក្រោម​អាជ្ញាបណ្ណ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>​ ។ លក្ខខណ្ឌបន្ថែម​ផ្សេងៗទៀតក៏នឹងអាចត្រូវបានអនុវត្ត។​ សូមមើល <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">លក្ខខណ្ឌ​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់</a> សម្រាប់​ព័ត៌មានលម្អិត​។</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">គោលការណ៍នៃ​ភាពឯកជន</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%A2%E1%9F%86%E1%9E%96%E1%9E%B8">អំពីវិគីភីឌា</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B8%E1%9E%8C%E1%9E%B6:%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%8A%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%92%E2%80%8B%E1%9E%91%E1%9E%BC%E1%9E%91%E1%9F%85">ការបដិសេធ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">ក្រមសីលធម៌</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">អ្នកសរសេរកូដ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/km.wikipedia.org">ស្ថិតិ</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//km.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">អានលើឧបករណ៍ចល័ត</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-9j6r5","wgBackendResponseTime":188,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.542","walltime":"0.688","ppvisitednodes":{"value":17715,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":151436,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":43006,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":96620,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 536.233 1 -total"," 23.24% 124.627 4 ទំព័រគំរូ:Cite_web"," 19.46% 104.364 18 ទំព័រគំរូ:Citation/core"," 13.43% 72.016 5 ទំព័រគំរូ:ISBN"," 13.18% 70.686 10 ទំព័រគំរូ:Cite_book"," 8.68% 46.539 5 ទំព័រគំរូ:Ifsubst"," 8.14% 43.667 5 ទំព័រគំរូ:Fix"," 7.72% 41.375 1 ទំព័រគំរូ:Convert"," 7.45% 39.923 10 ទំព័រគំរូ:Category_handler"," 7.38% 39.593 7 ទំព័រគំរូ:Citation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.133","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5185332,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-trwvr","timestamp":"20241123020613","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u179a\u17bb\u1780\u17d2\u1781\u1787\u17b6\u178f\u17b7","url":"https:\/\/km.wikipedia.org\/wiki\/%E1%9E%9A%E1%9E%BB%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%81%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B7","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q756","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q756","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2019-04-02T10:13:20Z","dateModified":"2024-11-23T02:06:09Z"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10