CINXE.COM

Parassitismo - Wikipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Parassitismo - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"89c8c665-b491-4466-9bbb-185773152c80","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Parassitismo","wgTitle":"Parassitismo","wgCurRevisionId":143624477,"wgRevisionId":143624477,"wgArticleId":110336,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Voci con modulo citazione e parametro coautori","P1417 letta da Wikidata","Voci con codice Thesaurus BNCF","Voci con codice LCCN","Voci con codice GND","Voci con codice BNF","Voci con codice J9U","Voci con codice NDL","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Simbiosi"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Parassitismo","wgRelevantArticleId":110336,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q186517","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/1200px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1548"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/800px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1032"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/640px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="826"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Parassitismo - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Parassitismo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Parassitismo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Parassitismo rootpage-Parassitismo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L&#039;enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Parassitismo" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Parassitismo" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=it.wikipedia.org&amp;uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&amp;returnto=Parassitismo" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&amp;returnto=Parassitismo" title="Si consiglia di effettuare l&#039;accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Esempi_di_parassitismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Esempi_di_parassitismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Esempi di parassitismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Esempi_di_parassitismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tipi_di_parassitismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipi_di_parassitismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Tipi di parassitismo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tipi_di_parassitismo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Tipi di parassitismo</span> </button> <ul id="toc-Tipi_di_parassitismo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Parassita_facoltativo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parassita_facoltativo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Parassita facoltativo</span> </div> </a> <ul id="toc-Parassita_facoltativo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Emiparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Emiparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Emiparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Emiparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oloparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oloparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Oloparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Oloparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Endoparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Endoparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Endoparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Endoparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ectoparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ectoparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Ectoparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Ectoparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cleptoparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cleptoparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Cleptoparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Cleptoparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parassitoide" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parassitoide"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Parassitoide</span> </div> </a> <ul id="toc-Parassitoide-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Coparassitismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Coparassitismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Coparassitismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Coparassitismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Multiparassitismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Multiparassitismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Multiparassitismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Multiparassitismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Superparassitismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Superparassitismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.10</span> <span>Superparassitismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Superparassitismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Iperparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Iperparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.11</span> <span>Iperparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Iperparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autoparassita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Autoparassita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.12</span> <span>Autoparassita</span> </div> </a> <ul id="toc-Autoparassita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Comportamento_dei_parassiti_e_degli_ospiti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Comportamento_dei_parassiti_e_degli_ospiti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Comportamento dei parassiti e degli ospiti</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Comportamento_dei_parassiti_e_degli_ospiti-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Comportamento dei parassiti e degli ospiti</span> </button> <ul id="toc-Comportamento_dei_parassiti_e_degli_ospiti-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uomini_e_parassiti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uomini_e_parassiti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Uomini e parassiti</span> </div> </a> <ul id="toc-Uomini_e_parassiti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Morfologia_dei_parassiti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Morfologia_dei_parassiti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Morfologia dei parassiti</span> </div> </a> <ul id="toc-Morfologia_dei_parassiti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parassitismo_nella_fantasia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Parassitismo_nella_fantasia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Parassitismo nella fantasia</span> </div> </a> <ul id="toc-Parassitismo_nella_fantasia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Parassitismo</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un&#039;altra lingua. Disponibile in 92 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-92" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">92 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B7%D9%81%D9%84" title="تطفل - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تطفل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%B2%D9%8A%D8%B7" title="تبرزيط - arabo marocchino" lang="ary" hreflang="ary" data-title="تبرزيط" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabo marocchino" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Parasitismu" title="Parasitismu - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Parasitismu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Parazitizm" title="Parazitizm - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Parazitizm" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84" title="انگل - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="انگل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%B7%D0%BC" title="Паразітызм - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Паразітызм" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D1%82%D1%8B%D0%B7%D0%BC" title="Паразытызм - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Паразытызм" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D1%8A%D0%BC" title="Паразитизъм - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Паразитизъм" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="পরজীবিতা - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পরজীবিতা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Parazitizam" title="Parazitizam - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Parazitizam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B4%DB%95%D8%AE%DB%86%D8%B1%DB%8C" title="مشەخۆری - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مشەخۆری" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Parazitismus" title="Parazitismus - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Parazitismus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Arfilyn" title="Arfilyn - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Arfilyn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Parasitismus" title="Parasitismus - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Parasitismus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Παρασιτισμός - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Παρασιτισμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="voce di qualità"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Parasitism" title="Parasitism - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Parasitism" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Parazitismo" title="Parazitismo - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Parazitismo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Parasitism" title="Parasitism - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Parasitism" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84" title="انگل - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="انگل" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Loisinta" title="Loisinta - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Loisinta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Parasiit" title="Parasiit - frisone settentrionale" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Parasiit" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisone settentrionale" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Faoighiche" title="Faoighiche - gaelico scozzese" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Faoighiche" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaelico scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%95%D7%AA" title="טפילות - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="טפילות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="परजीविता - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="परजीविता" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Parazitizam" title="Parazitizam - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Parazitizam" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Parazitis" title="Parazitis - creolo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Parazitis" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="creolo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%89l%C5%91sk%C3%B6d%C5%91" title="Élősködő - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Élősködő" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մակաբուծություն - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մակաբուծություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Paraziteso" title="Paraziteso - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Paraziteso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sn%C3%ADkjul%C3%ADf" title="Sníkjulíf - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Sníkjulíf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%84%E7%94%9F" title="寄生 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="寄生" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%98" title="პარაზიტიზმი - georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პარაზიტიზმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tijjen%E1%B9%ADedt" title="Tijjenṭedt - cabilo" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tijjenṭedt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabilo" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Паразитизм - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Паразитизм" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B2%B0%E0%B2%9C%E0%B3%80%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%86" title="ಪರಜೀವಿಕೆ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪರಜೀವಿಕೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B8%B0%EC%83%9D_(%EC%83%9D%EB%AC%BC%ED%95%99)" title="기생 (생물학) - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="기생 (생물학)" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Arvil" title="Arvil - cornico" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Arvil" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornico" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Мителер - kirghiso" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Мителер" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghiso" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Parasitismus" title="Parasitismus - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Parasitismus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Parazitizmas" title="Parazitizmas - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Parazitizmas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Paraz%C4%ABtisms" title="Parazītisms - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Parazītisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Katsentsitra" title="Katsentsitra - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Katsentsitra" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Паразитизам - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Паразитизам" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%9C%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="പരാദജീവനം - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പരാദജീവനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BC%D1%8D%D0%B3%D1%87%D0%BB%D1%8D%D0%BB" title="Шимэгчлэл - mongolo" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Шимэгчлэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolo" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%A3%E0%A4%BE" title="परजीवीपणा - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="परजीवीपणा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Parasittisme" title="Parasittisme - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Parasittisme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Parasittisme" title="Parasittisme - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Parasittisme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Parasitisme" title="Parasitisme - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Parasitisme" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Maxxantuu" title="Maxxantuu - oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Maxxantuu" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AA%E0%AC%B0%E0%AC%9C%E0%AD%80%E0%AC%AC%E0%AD%80" title="ପରଜୀବୀ - odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ପରଜୀବୀ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%81%E0%A8%A3%E0%A8%BE" title="ਪਰਜੀਵੀਪੁਣਾ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪਰਜੀਵੀਪੁਣਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Paso%C5%BCytnictwo" title="Pasożytnictwo - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Pasożytnictwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%AA%D9%8A%D8%B2%D9%85" title="پرازيتيزم - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پرازيتيزم" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Atam" title="Atam - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Atam" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Parazitism" title="Parazitism - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Parazitism" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Паразитизм - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Паразитизм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Паразиттар - sacha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Паразиттар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sacha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%81%D8%AA_%D8%AE%D9%88%D8%B1" title="مفت خور - sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="مفت خور" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Parasitism" title="Parasitism - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Parasitism" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Parazitizmus" title="Parazitizmus - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Parazitizmus" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zajedavstvo" title="Zajedavstvo - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zajedavstvo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chisvetasimba" title="Chisvetasimba - shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chisvetasimba" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Parazitizmi" title="Parazitizmi - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Parazitizmi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Паразитизам - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Паразитизам" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Parasitism" title="Parasitism - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Parasitism" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kimelea" title="Kimelea - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kimelea" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%92%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%81%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%A3%E0%AE%BF_%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%B4%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%81" title="ஒட்டுண்ணி வாழ்வு - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஒட்டுண்ணி வாழ்வு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%82" title="పరాన్నజీవనం - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పరాన్నజీవనం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%84%D1%82%D1%85%D3%AF%D1%80" title="Муфтхӯр - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Муфтхӯр" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%95" title="ปรสิต - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="ปรสิต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Parasitismo" title="Parasitismo - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Parasitismo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Parazitlik" title="Parazitlik - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Parazitlik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Паразитизм - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Паразитизм" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="طفیلیت - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="طفیلیت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Parazitizm" title="Parazitizm - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Parazitizm" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/K%C3%BD_sinh" title="Ký sinh - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ký sinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%84%E7%94%9F" title="寄生 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="寄生" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%98" title="პარაზიტი - mengrelio" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="პარაზიტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mengrelio" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%84%E7%94%9F" title="寄生 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="寄生" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%84%E7%94%9F" title="寄生 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="寄生" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q186517#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Parassitismo" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Parassitismo" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Parassitismo"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Parassitismo"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Parassitismo" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Parassitismo" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;oldid=143624477" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&amp;page=Parassitismo&amp;id=143624477&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FParassitismo"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FParassitismo"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Parassitismo"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&amp;page=Parassitismo&amp;action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Diseases_and_disorders_due_to_parasites" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Parassitismo" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q186517" title="Collegamento all&#039;elemento connesso dell&#039;archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l&#039;enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130658281">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote.nota-disambigua{clear:both;margin-top:0;padding:.05em .5em}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – "Parassita"&#32;rimanda qui.&#32;Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Parassita_(disambigua)" class="mw-disambig" title="Parassita (disambigua)">Parassita (disambigua)</a></b>.</span></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130658281"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – "Parassiti"&#32;rimanda qui.&#32;Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Parassiti_(disambigua)" class="mw-disambig" title="Parassiti (disambigua)">Parassiti (disambigua)</a></b>.</span></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130658281"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Parassitoide" title="Parassitoide">Parassitoide</a></b>&#32;o <b><a href="/wiki/Parassitismo_(sociologia)" title="Parassitismo (sociologia)">Parassitismo (sociologia)</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/220px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg" decoding="async" width="220" height="284" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/330px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg/440px-Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg 2x" data-file-width="2227" data-file-height="2873" /></a><figcaption>Scansione al <a href="/wiki/Microscopio_elettronico" title="Microscopio elettronico">microscopio elettronico</a> di una <a href="/wiki/Pulce" class="mw-redirect" title="Pulce">pulce</a></figcaption></figure> <p>Il <b>parassitismo</b> (dal <a href="/wiki/Lingua_greca" title="Lingua greca">greco</a> παράσιτος<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>) è una forma di interazione biologica, generalmente di natura <a href="/wiki/Nutrizione" title="Nutrizione">trofica</a>, fra due specie di <a href="/wiki/Organismo" class="mw-redirect" title="Organismo">organismi</a> di cui uno è detto <i>parassita</i> e l'altro <i>ospite</i>. A differenza della simbiosi mutualistica, il parassita trae un vantaggio a spese dell'ospite, creandogli un danno biologico. </p><p>Le proprietà che identificano in generale un rapporto di parassitismo sono le seguenti: </p> <ul><li>Il parassita è privo di vita autonoma e dipende dall'ospite a cui è più o meno intimamente legato da una relazione anatomica e fisiologica obbligata.</li> <li>Il parassita ha una struttura anatomica e morfologica semplificata rispetto all'ospite.</li> <li>Il ciclo vitale del parassita è più breve di quello dell'ospite e si conclude prima della morte dell'ospite.</li> <li>Il parassita ha rapporti con un solo ospite che invece può avere rapporti con più parassiti.</li></ul> <p>Il concetto di parassita differisce da quello di <a href="/wiki/Parassitoide" title="Parassitoide">parassitoide</a> che, a differenza del parassita propriamente detto, termina il suo ciclo vitale oppure la fase parassitica del suo ciclo vitale causando la morte dell'ospite. Per esempio questo comportamento si riscontra in molti insetti ausiliari le cui fasi giovanili si svolgono a spese di un ospite che viene ucciso al termine del ciclo di sviluppo. </p><p>Il concetto di parassita differisce anche da quello di <a href="/wiki/Predatore" class="mw-redirect" title="Predatore">predatore</a> che è dotato di vita autonoma, ha spesso una struttura morfoanatomica più complessa, ha rapporti con più vittime e, nel rapporto trofico, causa in genere la morte della vittima. </p><p>Infine il parassita non va identificato a rigore con il <a href="/wiki/Fitofago" title="Fitofago">fitofago</a> in senso lato: molti insetti fitofagi sono comunemente considerati parassiti delle piante. In realtà il rapporto trofico tra un fitofago e una pianta, analogo a quello degli <a href="/wiki/Erbivori" class="mw-redirect" title="Erbivori">erbivori</a>, è assimilabile a una particolare forma di predazione da parte di un organismo <a href="/wiki/Consumatore_(ecologia)" title="Consumatore (ecologia)">consumatore</a> a spese di un produttore. Il parassitismo è un fenomeno molto studiato in <a href="/wiki/Etologia" title="Etologia">etologia</a> e stimola numerose ricerche e ipotesi anche in altri campi della biologia: per esempio a esso è legata la teoria del <a href="/wiki/Il_fenotipo_esteso" title="Il fenotipo esteso">fenotipo esteso</a> che l'etologo <a href="/wiki/Richard_Dawkins" title="Richard Dawkins">Richard Dawkins</a> ha presentato nel suo omonimo saggio (<a href="/wiki/1982" title="1982">1982</a>). </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Esempi_di_parassitismo">Esempi di parassitismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifica la sezione Esempi di parassitismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#039;s source code: Esempi di parassitismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il parassitismo è una forma associativa molto diffusa, tanto che si può affermare che nessuna <a href="/wiki/Specie" title="Specie">specie</a> ne sia immune. Il parassita può essere un <a href="/wiki/Microrganismo" title="Microrganismo">microrganismo</a>, un <a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">vegetale</a> o un <a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">animale</a>. Nella grande maggioranza dei casi appartiene ai gruppi sistematici inferiori (<a href="/wiki/Bacteria" title="Bacteria">Batteri</a>, <a href="/wiki/Protozoa" title="Protozoa">Protozoi</a>, <a href="/wiki/Funghi" class="mw-redirect" title="Funghi">Funghi</a>) ed è di piccole dimensioni; tuttavia esistono parassiti anche fra gli <a href="/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda">Artropodi</a> (<a href="/wiki/Crustacea" title="Crustacea">Crostacei</a>, <a href="/wiki/Insecta" title="Insecta">Insetti</a>), <a href="/wiki/Platyhelminthes" title="Platyhelminthes">Platelminti</a>, <a href="/wiki/Nematoda" title="Nematoda">Nematodi</a>, <a href="/wiki/Vertebrata" title="Vertebrata">Vertebrati</a> (<a href="/wiki/Cyclostomata" title="Cyclostomata">Ciclostomi</a>) e <a href="/wiki/Magnoliophyta" class="mw-redirect" title="Magnoliophyta">Angiosperme</a> (<a href="/wiki/Viscum_album" title="Viscum album">vischio</a>, <a href="/wiki/Cuscuta" title="Cuscuta">cuscuta</a>). Anche l'ospite può appartenere a qualsiasi gruppo sistematico ed è più grande del parassita. </p><p>Nella scala evolutiva non necessariamente il parassita s'identifica in un organismo primitivo rispetto all'ospite. Il parassitismo è infatti in molti casi una sorta di specializzazione biologica che porta ad un'involuzione secondaria. Infatti fra gli insetti sono frequenti specie parassitoidi proprio negli ordini più evoluti (<a href="/wiki/Diptera" title="Diptera">Ditteri</a>, <a href="/wiki/Hymenoptera" title="Hymenoptera">Imenotteri</a>). </p><p>I termini <i>beneficio</i> e <i>danno</i> sono da intendersi in senso lato; se un organismo diventa fisicamente più forte a causa di un'<a href="/wiki/Infezione" title="Infezione">infezione</a>, ma perde la capacità <a href="/wiki/Riproduzione" title="Riproduzione">riproduttiva</a> è danneggiato nel senso <a href="/wiki/Evoluzione" title="Evoluzione">evoluzionistico</a> del termine poiché attaccato dal parassita. È il caso della <a href="/wiki/Lumaca" title="Lumaca">lumaca</a> che può essere infettata dalla <a href="/wiki/Platyhelminthes" title="Platyhelminthes">Platyhelminthes</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tipi_di_parassitismo">Tipi di parassitismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifica la sezione Tipi di parassitismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#039;s source code: Tipi di parassitismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg/260px-Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg" decoding="async" width="260" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg/390px-Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg/520px-Varroa_destructor_on_honeybee_host.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1710" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Varroa_destructor" title="Varroa destructor">Varroa</a></i>, ectoparassita sul corpo di un'<a href="/wiki/Ape" class="mw-redirect" title="Ape">ape</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parassita_facoltativo">Parassita facoltativo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifica la sezione Parassita facoltativo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#039;s source code: Parassita facoltativo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È in grado di vivere autonomamente ricorrendo all'occorrenza a forme di regime dietetico non riconducibili al parassitismo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Emiparassita">Emiparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifica la sezione Emiparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#039;s source code: Emiparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Organismo vegetale parzialmente autotrofo, in grado di svolgere autonomamente la <a href="/wiki/Fotosintesi" class="mw-redirect" title="Fotosintesi">fotosintesi</a>, che completa il suo fabbisogno di acqua e sali minerali attaccandosi alla radice o al fusto di altri vegetali (es.: il <a href="/wiki/Vischio" class="mw-redirect" title="Vischio">vischio</a>).<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oloparassita">Oloparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifica la sezione Oloparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#039;s source code: Oloparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Organismo, sia vegetale che animale, il cui ciclo vitale dipende totalmente dal suo ospite, indicati anche come parassiti completi o obbligati.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> nel mondo vegetale le oloparassite sono prive di clorofilla ed estraggono acqua, carbonio e principi nutritivi dalle altre piante.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Endoparassita">Endoparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifica la sezione Endoparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#039;s source code: Endoparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Detto anche <i>parassita endofago</i>, vive all'interno del corpo dell'organismo ospite e in genere mostra un notevole grado di specializzazione anatomica e fisiologica finalizzata al particolare ambiente che lo deve ospitare (esempio: <a href="/wiki/Tenia_(zoologia)" class="mw-redirect" title="Tenia (zoologia)">tenia</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ectoparassita">Ectoparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifica la sezione Ectoparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=7" title="Edit section&#039;s source code: Ectoparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Detto anche <i>parassita ectofago</i>, vive all'esterno del corpo dell'organismo ospite, a cui è comunque strettamente legato. La specializzazione anatomica e fisiologica è in genere limitata all'apparato boccale e ad organi che gli permettono di restare legato all'ospite (esempio: <a href="/wiki/Ixodida" title="Ixodida">zecca</a>) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cleptoparassita">Cleptoparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifica la sezione Cleptoparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=8" title="Edit section&#039;s source code: Cleptoparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ruba, di nascosto o in modo aggressivo <sup id="cite_ref-chrysis_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-chrysis-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, il cibo che l'ospite è riuscito a procacciarsi o a recuperare in altro modo. Depone l'uovo nei nidi di altre specie (esempio: <a href="/wiki/Cuculidae#Parassitismo_di_covata" title="Cuculidae">Cuculidae#Parassitismo di covata </a>).<br />È una pratica non rara nel regno animale come ad esempio tra gli uccelli <a href="/wiki/Rapace" title="Rapace">rapaci</a> e soprattutto nel mondo degli <a href="/wiki/Insetti" class="mw-redirect" title="Insetti">insetti</a>. Alcune specie di uccello, tra cui le <a href="/wiki/Fregata_(zoologia)" title="Fregata (zoologia)">fregate</a> ed il <a href="/wiki/Nibbio_fischiatore" class="mw-redirect" title="Nibbio fischiatore">nibbio fischiatore</a>, possono arrivare perfino a forzare altri uccelli a rigurgitare il cibo per nutrirsene <sup id="cite_ref-raptors_of_the_world_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-raptors_of_the_world-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parassitoide">Parassitoide</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifica la sezione Parassitoide" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=9" title="Edit section&#039;s source code: Parassitoide"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988"> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Parassitoide" title="Parassitoide">Parassitoide</a></b>.</span></div> </div> <p>Può essere considerata una forma di transizione fra il parassita propriamente detto e il <a href="/wiki/Predazione" title="Predazione">predatore</a>. Nei parassitoidi il parassitismo è limitato alle prime fasi dello sviluppo mentre l'individuo adulto ha vita autonoma. Si distinguono parassitoidi idiobionti che paralizzano l'ospite bloccandone lo sviluppo e parassitoidi koiniobionti che lasciano l'ospite libero di muoversi e di progredire nel proprio sviluppo.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>I parassitoidi si riscontrano fra gli insetti <a href="/wiki/Entomofagi" class="mw-redirect" title="Entomofagi">entomofagi</a> e sono perciò largamente sfruttati in metodologie di <a href="/wiki/Lotta_biologica" title="Lotta biologica">lotta biologica</a> contro gli insetti dannosi. Da un punto di vista pratico sono un ottimo mezzo di controllo delle dinamiche di popolazione in quanto in caso di percentuali di parassitizzazione elevate riducono sensibilmente il potenziale riproduttivo della <a href="/wiki/Specie" title="Specie">specie</a> ospite. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Coparassitismo">Coparassitismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifica la sezione Coparassitismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=10" title="Edit section&#039;s source code: Coparassitismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È un rapporto di <a href="/wiki/Competizione_intraspecifica" title="Competizione intraspecifica">competizione interspecifica</a> fra parassiti di specie diversa che sono associati alla stessa specie ospite. Il coparassitismo può sfociare in casi di <i>multiparassitismo</i> o di <i>iperparassitismo</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Multiparassitismo">Multiparassitismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifica la sezione Multiparassitismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edit section&#039;s source code: Multiparassitismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È un rapporto di <a href="/wiki/Competizione_interspecifica" title="Competizione interspecifica">competizione interspecifica</a> fra parassiti di specie diversa (coparassiti) che attaccano contemporaneamente lo stesso individuo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Superparassitismo">Superparassitismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifica la sezione Superparassitismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=12" title="Edit section&#039;s source code: Superparassitismo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È un rapporto di <a href="/wiki/Competizione_intraspecifica" title="Competizione intraspecifica">competizione intraspecifica</a> fra parassiti della stessa specie (gregari) che si sviluppano a spese di uno stesso individuo, talvolta in numero elevato. Il superparassitismo si riscontra ad esempio nei <a href="/wiki/Diptera" title="Diptera">Ditteri</a> <a href="/wiki/Tachinidae" title="Tachinidae">Tachinidi</a> a spese di larve di <a href="/wiki/Lepidoptera" title="Lepidoptera">lepidotteri</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Iperparassita">Iperparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifica la sezione Iperparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=13" title="Edit section&#039;s source code: Iperparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È un organismo che si sviluppa a spese di un altro parassita. Una catena alimentare che segue la via del parassitismo ha sempre inizio con un parassita primario. I parassiti di ordine superiore (secondari, terziari) sono iperparassiti. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Autoparassita">Autoparassita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifica la sezione Autoparassita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=14" title="Edit section&#039;s source code: Autoparassita"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>È un organismo che si sviluppa a spese di un ospite della stessa specie. Forme di autoparassitismo si riscontrano ad esempio in alcuni animali vivipari dove lo sviluppo postembrionale si attua in parte all'interno del corpo della madre. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Comportamento_dei_parassiti_e_degli_ospiti">Comportamento dei parassiti e degli ospiti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifica la sezione Comportamento dei parassiti e degli ospiti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=15" title="Edit section&#039;s source code: Comportamento dei parassiti e degli ospiti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Molti endoparassiti attaccano l'ospite in modo passivo come le <i><a href="/wiki/Ascaris_lumbricoides" title="Ascaris lumbricoides">Ascaris lumbricoides</a></i>, un endoparassita dell'<a href="/wiki/Intestino" title="Intestino">intestino</a> umano che depone una grande quantità di uova che possono essere espulse all'esterno contagiando così, in luoghi di cattiva <a href="/wiki/Igiene" title="Igiene">igiene</a>, altri esseri umani che involontariamente le ingeriscono. Invece gli ectoparassiti spesso adottano elaborati meccanismi e vere e proprie strategie per attaccare un ospite. Per esempio alcune specie di <a href="/wiki/Sanguisuga" class="mw-redirect" title="Sanguisuga">sanguisughe</a> individuano l'ospite tramite sensori di movimento e ne accertano l'identità attraverso la temperature della <a href="/wiki/Pelle" title="Pelle">pelle</a> e tramite indicazioni chimiche prima di attaccarlo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uomini_e_parassiti">Uomini e parassiti</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifica la sezione Uomini e parassiti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=16" title="Edit section&#039;s source code: Uomini e parassiti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quando circa 200.000 anni fa <i><a href="/wiki/Homo_sapiens" title="Homo sapiens">Homo sapiens</a></i> mosse i primi passi, era già infestato dai parassiti che affliggevano i suoi progenitori antropomorfi, e che ne avrebbero condizionato la storia e l'esistenza. Vecchi e nuovi parassiti si sono da subito mossi al suo fianco, traendo vantaggio dalle peculiarità di questa nuova specie e trasformando in consuete abitudini nella culla di inedite specie infestanti. Ne è un esempio il <a href="/wiki/Pediculus_humanus_corporis" title="Pediculus humanus corporis">pidocchio</a> dei vestiti. La perdita di una vistosa pelliccia aveva permesso ai primi uomini di sbarazzarsi di molti ectoparassiti, concedendo solo pube e capelli a piattole e pidocchi. </p><p>Quando circa 50.000 anni fa, lasciata l'<a href="/wiki/Africa" title="Africa">Africa</a>, climi più freschi imposero l'utilizzo di indumenti, dal pidocchio dei capelli <i>Pediculus humanus capitis</i> si divise la sottospecie <i>Pediculus humanus humanus</i> o pidocchio dei vestiti, mutante di successo che ancora oggi trova rifugio in cuciture e risvolti di abiti poco avvezzi al lavaggio. Indagini genetiche hanno confermato questa ipotesi, datando a qualche centinaia di migliaia di anni fa la comparsa del pidocchio dei capelli e circa 70-50.000 anni fa quella del pidocchio dei vestiti. </p><p>Oltre alle novità fisiologiche e comportamentali, anche la variabile demografica giocò il suo ruolo nel selezionare i parassiti e i patogeni che avrebbero accompagnato e stravolto l'esistenza dell'uomo. L’accentramento conseguente alla rivoluzionaria scoperta dell'<a href="/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura">agricoltura</a> e la crescente concentrazione di animali d'allevamento, ma anche di insetti e topi, offrirono le condizioni ideali al prosperare di nuovi parassiti, soprattutto batterici e virali, molti dei quali si svilupparono da quelli che infestavano gli animali domestici. Per i parassiti la densità degli ospiti è un fattore fondamentale ai fini della riproduzione e della diffusione. I primi insediamenti umani, pur se stanziali erano di dimensioni così ridotte da non consentire il mantenimento di un serbatoio dell’<a href="/wiki/Infezione" title="Infezione">infezione</a>, ma quando le città divennero abbastanza grandi, questo fu possibile. Allo sviluppo della città seguirono lo sviluppo del commercio, le esplorazioni e le guerre. Merci, persone e soldati iniziarono a percorrere lunghi tragitti e con loro si spostarono anche i parassiti. L’esempio più calzante è quello della Peste Nera, così chiamata per il colore livido che ne contraddistingue le vittime. È causata dal <a href="/wiki/Batterio" class="mw-redirect" title="Batterio">batterio</a> <i>Yersinia pestis</i>, trasmesso da ospite a ospite con il morso del suo vettore - le pulci di roditori infetti - o direttamente da uomo a uomo tramite le goccioline di muco diffuse tossendo. Gli individui infetti si ammalano in breve tempo, da poche ore a pochi giorni, e la morte può sopraggiungere rapidamente. </p><p>Serbatoio del bacillo è soprattutto il ratto comune (<i>Rattus rattus</i>), nativo dell'<a href="/wiki/India" title="India">India</a> centrale, focolaio di origine della malattia. Agili arrampicatori, i ratti salivano con facilità a bordo delle navi da carico che salpavano alla volta di porti asiatici e mediterranei, mentre nascosti nei bagagli delle carovane si diffusero nelle steppe dell'Asia, dove trasmisero il bacillo della peste ai roditori della regione. Nel 1331, un'epidemia di peste si diffuse in tutta la Cina. Le armate mongole portarono con loro la malattia mentre dilagavano attraverso l'<a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a> verso il <a href="/wiki/Mediterraneo" class="mw-redirect" title="Mediterraneo">Mediterraneo</a>. Nel 1346, all'assedio in Crimea, l'esercito mongolo era ormai devastato dalla peste e si ritirò dopo aver catapultato i cadaveri degli appestati all'interno delle mura della città. Terminato l'assedio il commercio riprese, e con le merci la peste - non ancora manifesta - raggiunse i porti mediterranei. </p><p>Le condizioni erano perfette per la diffusione della malattia. L’Europa stava vivendo un forte aumento demografico; il clima stava peggiorando e i raccolti iniziavano a guastarsi. Per la fine di dicembre del 1347, la peste si era diffusa in Italia e nella Francia meridionale: per la fine di dicembre del 1348 raggiunse la Germania meridionale e l'Inghilterra, e per la fine del 1350 la Scandinavia. Tra il 1348 e il 1350 oltre 20 milioni di persone - un terzo della popolazione europea morì di Peste Nera. Le conseguenze furono anche economiche. </p><p>Le campagne spopolate e le colture decimate abbandonate assestarono un duro colpo al sistema feudale. </p><p>L’artigianato fu impoverito da perdite illustri e stravolto dalle nuove regole di ammissione, necessariamente meno severe per fare fronte alla decimata forza lavoro. Dispute legali per le eredità infiammarono famiglie illustri, e non pochi ne approfittarono per arricchirsi. L’<a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> fu scossa da una grave crisi economica e sociale, e la causa era un parassita. </p><p>Focolai epidemici tardivi si ripresentano nel 1630 a Milano, nel 1665 a Londra e nel 1720-21 a Marsiglia. </p><p>Sporadiche ricomparse nel Novecento hanno ancora causato milioni di morti in India e persino alcune centinaia di decessi negli Stati Uniti, fino al 1944, quando gli antibiotici furono finalmente in grado di curare la malattia. </p><p>Ancora presente in popolazioni di roditori in Asia e in Africa, il bacillo della peste torna periodicamente a far parlare di sé in brevi e circoscritte epidemie. Altre malattie introdotte popolazioni prive di immunità hanno imitato la diffusione e la devastazione della Peste Nera. Il vaiolo, il morbillo e il tifo, portati nel Nuovo Mondo dagli esploratori e dai coloni spagnoli e inglesi, si diffusero con violenza tra le popolazioni indigene. </p><p>Sterminarono gli Aztechi in <a href="/wiki/Messico" title="Messico">Messico</a> e quasi completamente la popolazione nativa americana della costa nordorientale, permettendo l'insediamento incontrastato degli inglesi. Nel 1918 una massiccia epidemia influenzale, nota come "la Spagnola", si diffuse in tutto il mondo uccidendo 20 milioni di persone, di cui quasi 400&#160;000 soltanto in Italia, per via dell'elevata velocità di mutazione dei virus influenzali, superiore allo sviluppo della resistenza alla malattia. </p><p>Non va assolutamente dimenticato che i parassiti possono colpire l'uomo anche indirettamente danneggiando fonti di sussistenza alimentare ed economica. </p><p>Fu questo il caso della peronospora della patata, fungo parassita del prezioso tubero. </p><p>Quando l'<a href="/wiki/Oidio" title="Oidio">oidio</a> della vite sbarcò in Europa, esso fece in pochi decenni strage della viticoltura continentale con una conseguente devastante crisi economica, che costrinse migliaia di braccianti italiani a migrare lontano. L'incremento demografico, i cambiamenti climatici, l'immigrazione e la globalizzazione hanno favorito il diffondersi di parassiti esotici, sconosciuti o dimenticati.I medici di base, non più preparati a riguardo, faticano a diagnosticare parassitosi radicate da tempo e rientrate in seguito a <a href="/wiki/Turismo" title="Turismo">turismo</a> e immigrazione, o a individuare parassiti estranei all'ecologia italiana. Testimoni dei danni conseguenti allo spostamento su scala planetaria e sovente incontrollato di persone, animali e merci sono anche la varroa, la diabrotica del mais, il punteruolo rosso, e molti altri parassiti di animali e di piante di interesse agroalimentare, come pure l'ebola, l'<a href="/wiki/AIDS" title="AIDS">AIDS</a> e le nuove forme mutanti di tubercolosi. </p><p>Il costo sociale ed economico del parassitismo è alto e non bisogna mai abbassare la guardia. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Morfologia_dei_parassiti">Morfologia dei parassiti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifica la sezione Morfologia dei parassiti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=17" title="Edit section&#039;s source code: Morfologia dei parassiti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_(Glossiphoniidae).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png/220px-Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png" decoding="async" width="220" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png/330px-Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png/440px-Parasite180056-fig5A_Placobdelloides_siamensis_%28Glossiphoniidae%29.png 2x" data-file-width="2102" data-file-height="1654" /></a><figcaption>Parassitismo di <i>Placobdelloides siamensis</i> sul carapace di <i><a href="/wiki/Malayemys_subtrijuga" title="Malayemys subtrijuga">Malayemys subtrijuga</a></i>.</figcaption></figure> <p>La parassitologia evoluzionistica si occupa del ruolo che possono aver avuto gli animali viventi sopra il tessuto o all'interno di altri. Ad esempio le <a href="/wiki/Rajiformes" title="Rajiformes">razze</a>, gli <a href="/wiki/Selachimorpha" title="Selachimorpha">squali</a>, nonché i pesci <a href="/wiki/Teleostei" title="Teleostei">teleostei</a> e le <a href="/wiki/Rana" title="Rana">rane</a> hanno i <a href="/wiki/Monogenei" class="mw-redirect" title="Monogenei">monogenei</a> tra i parassiti, mentre le <a href="/wiki/Testudines" title="Testudines">tartarughe</a> hanno dei digenei. </p><p>Gli altri animali hanno spesso <a href="/wiki/Cestoda" title="Cestoda">cestodi</a>, o <a href="/wiki/Trematoda" title="Trematoda">trematodi</a>, o <a href="/wiki/Nematoda" title="Nematoda">nematodi</a>. Tra gli animali che sono parassiti ci sono i linguatulidei e gli <a href="/wiki/Insecta" title="Insecta">insetti</a>. Molto minori sono i casi di <a href="/wiki/Ciliophora" title="Ciliophora">ciliati</a>, <a href="/wiki/Nematomorpha" title="Nematomorpha">nematomorfi</a>, <a href="/wiki/Crustacea" title="Crustacea">crostacei</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Parassitismo_nella_fantasia">Parassitismo nella fantasia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifica la sezione Parassitismo nella fantasia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=18" title="Edit section&#039;s source code: Parassitismo nella fantasia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Un esempio di essere vivente parassitoide è lo <a href="/wiki/Xenomorfo" title="Xenomorfo">Xenomorfo</a>, la <a href="/wiki/Specie_aliena" class="mw-redirect" title="Specie aliena">specie aliena</a> immaginaria rappresentata nel film <i><a href="/wiki/Alien_(franchise)" title="Alien (franchise)">Alien</a> </i>e nell'omonimo <a href="/wiki/Media_franchise" title="Media franchise">franchise</a>. Questa creatura di fantasia si riproduce parassitando altre specie viventi - nel caso specifico, gli umani - nutrendosi degli organi interni dell'ospite fino a quando, pronta per affrontare vita autonoma, fuoriesce violentemente dal petto o dalla pancia dell'animale parassitato, cagionandone la morte. </p><p>Un altro esempio di parassiti nella fantasia è il simbionte mutante noto come <a href="/wiki/Las_Plagas" class="mw-redirect" title="Las Plagas">Las Plagas</a>, comparso in più videogiochi della serie <i><a href="/wiki/Resident_Evil_(serie)" title="Resident Evil (serie)">Resident Evil</a></i>. Questi parassiti attecchiscono al midollo spinale dell'ospite e prendono il controllo del suo sistema nervoso annullandone consapevolezza o autocontrollo, rendendo gli infetti non solo estremamente violenti, ma anche più forti e resistenti. Questi parassiti possono anche fuoriuscire dal corpo degli infetti qualora vengano minacciati, presentando quindi le sembianze di un polpo. </p><p>Nel celebre videogioco <i><a href="/wiki/The_Last_of_Us" title="The Last of Us">The Last of Us</a></i> una immaginaria forma di fungo parassita <a href="/wiki/Cordyceps" title="Cordyceps">Cordyceps</a> può essere trasmessa da un essere umano all'altro rendendoli mostri cannibali senza capacità di ragionamento. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=19" title="Edit section&#039;s source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Lorenzo_Rocci" title="Lorenzo Rocci">Lorenzo Rocci</a>, <i>Vocabolario greco italiano</i>, <a href="/wiki/Societ%C3%A0_editrice_Dante_Alighieri" title="Società editrice Dante Alighieri">Società editrice Dante Alighieri</a>, 1987, 33ª ed., v. παρασιτέω</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTreccani_emiparassita" class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/vocabolario/emiparassita"><span style="font-style:italic;">Parassitismo</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Treccani.it – <a href="/wiki/Vocabolario_Treccani" title="Vocabolario Treccani">Vocabolario Treccani</a> on line</span>, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana. <small>URL consultato il 28 settembre 2023</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFTreccani_oloparassita" class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/vocabolario/oloparassita"><span style="font-style:italic;">Parassitismo</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Treccani.it – <a href="/wiki/Vocabolario_Treccani" title="Vocabolario Treccani">Vocabolario Treccani</a> on line</span>, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana. <small>URL consultato il 3 ottobre 2021</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Thomas M. Smith e Robert L. Smith, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.it/books/edition/Elementi_di_ecologia/yZV9paApWbcC?hl=it&amp;gbpv=1&amp;dq=oloparassiti&amp;pg=PA304&amp;printsec=frontcover"><span style="font-style:italic;">Parte quinta - Interazioni tra specie</span></a>, in Anna Occhipinti Ambrogi, Guido Badino, Marco Cantonati (a cura di), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.it/books/about/Elementi_di_ecologia.html?id=yZV9paApWbcC&amp;redir_esc=y"><span style="font-style:italic;">Elementi di ecologia</span></a>, Sesta edizione, Pearson, 2007, p.&#160;304, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/9788871923505" title="Speciale:RicercaISBN/9788871923505">9788871923505</a>. <small>URL consultato il 3 ottobre 2021</small>. Ospitato su Google Libri.</cite></span> </li> <li id="cite_note-chrysis-5"><a href="#cite_ref-chrysis_5-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120422055520/http://www.chrysis.net/chrysis/resources/parass_it.htm"><span style="font-style:italic;">www.chrysis.net</span></a>, su <span style="font-style:italic;">chrysis.net</span>. <small>URL consultato il 27 gennaio 2012</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http&#58;//www.chrysis.net/chrysis/resources/parass_it.htm">url originale</abbr> il 22 aprile 2012)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-raptors_of_the_world-6"><a href="#cite_ref-raptors_of_the_world_6-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> James Ferguson-Lees, David A. Christie, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/raptorsofworld0000ferg"><span style="font-style:italic;">Raptors of the World</span></a>, Londra, Christopher Helm, 2001, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-618-12762-3" title="Speciale:RicercaISBN/0-618-12762-3">0-618-12762-3</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Strand M.R. <i>The interactions between larval stages parasitoid and their hosts</i> in <cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREF&#39;&#39;The_behavioural_ecology_of_parasites&#39;&#39;"><i>The behavioural ecology of parasites</i></a>,&#160;p.129</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=20" title="Edit section&#039;s source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFThe_behavioural_ecology_of_parasites" class="citation libro" style="font-style:normal"> E.E. Lewis, J.F. Campbell and M.V.K. Sukhdeo, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=dKSyEsRTk5kC&amp;printsec=frontcover&amp;hl=it&amp;source=gbs_ge_summary_r&amp;cad=0#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><span style="font-style:italic;">The Behavioral Ecology of Parasites</span></a>, CAB International, 2002, pp.&#160;129-152.</cite></li> <li>Audra E. Yermovsky-Kammerer, Stephen L. Hajduk (auth.), Christian Tschudi, Edward J. Pearce (eds.), <i>Biology of Parasitism</i> [1 ed.], 978-1-4419-4977-6, 978-1-4757-4622-8 Springer US 2000</li> <li>(<b>EN)</b> T. M. Smith e R.L. Smith, <i>Elements of Ecology,</i> University of Virginia, Pearson, 2015.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=21" title="Edit section&#039;s source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Parassitosi" title="Parassitosi">Parassitosi</a></li> <li><a href="/wiki/Cuculidae#Parassitismo_di_covata" title="Cuculidae">Cuculidae#Parassitismo di covata</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=22" title="Edit section&#039;s source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Parassitismo" class="extiw" title="q:Parassitismo">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/parassitismo" class="extiw" title="wikt:parassitismo">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Parasites"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Parasites?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sul <b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Parassitismo" class="extiw" title="q:Parassitismo">parassitismo</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/18px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/27px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/36px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/parassitismo" class="extiw" title="wikt:parassitismo">parassitismo</a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sul <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Parasites?uselang=it">parassitismo</a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Parassitismo&amp;action=edit&amp;section=23" title="Edit section&#039;s source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/parasitism"><span style="font-style:italic;">parasitism</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q186517#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Interazione_biologica"><tbody><tr><th colspan="2"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Interazione_biologica" title="Template:Interazione biologica"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a>&#160;·&#160;<a href="/wiki/Discussioni_template:Interazione_biologica" title="Discussioni template:Interazione biologica"><span title="Discuti del template">D</span></a>&#160;·&#160;<a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Interazione_biologica&amp;action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l&#39;anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Interazione_biologica" title="Interazione biologica">Interazione biologica</a> e <a href="/wiki/Simbiosi" title="Simbiosi">simbiosi</a></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Neutre o<br />semineutre</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Neutralismo_(biologia)" title="Neutralismo (biologia)">Neutralismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Amensalismo" title="Amensalismo">Amensalismo</a> (<small><a href="/wiki/Allelopatia" title="Allelopatia">Allelopatia</a></small>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Commensalismo" title="Commensalismo">Commensalismo</a> (<small><a href="/wiki/Inquilinismo" title="Inquilinismo">Inquilinismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Foresi_(biologia)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Foresi (biologia) (la pagina non esiste)">Foresi</a><b>&#160;·</b> <a href="/w/index.php?title=Metabiosi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Metabiosi (la pagina non esiste)">Metabiosi</a></small>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Non neutre</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Competizione" title="Competizione">Competizione</a> (<small><a href="/wiki/Competizione_intraspecifica" title="Competizione intraspecifica">Intraspecifica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Competizione_interspecifica" title="Competizione interspecifica">Interspecifica</a></small>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Sfruttamento_(ecologia)" title="Sfruttamento (ecologia)">Sfruttamento</a> (<small><a href="/wiki/Predazione" title="Predazione">Predazione</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Erbivoro" title="Erbivoro">Erbivoria</a><b>&#160;·</b> <a class="mw-selflink selflink">Parassitismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Parassitoide" title="Parassitoide">Parassitoidismo</a></small>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mutualismo" title="Mutualismo">Mutualismo</a> (<small><a href="/wiki/Protocooperazione" title="Protocooperazione">Protocooperazione</a></small>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Altre voci</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Aposimbiotico" title="Aposimbiotico">Aposimbiotico</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Relazione_intraspecifica" title="Relazione intraspecifica">Relazione intraspecifica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Relazione_interspecifica" title="Relazione interspecifica">Relazione interspecifica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Coevoluzione" title="Coevoluzione">Coevoluzione</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Corsa_agli_armamenti_evolutiva" title="Corsa agli armamenti evolutiva">Corsa agli armamenti evolutiva</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Endosimbiosi" title="Endosimbiosi">Teoria endosimbiontica</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Facilitazione" title="Facilitazione">Facilitazione</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Eusocialit%C3%A0" title="Eusocialità">Eusocialità</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mimetismo" title="Mimetismo">Mimetismo</a> (<small><a href="/wiki/Criptismo" title="Criptismo">Criptismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Aposematismo" title="Aposematismo">Aposematismo</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Omocromia" title="Omocromia">Omocromia</a><b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Mimetismo_molecolare" title="Mimetismo molecolare">Mimetismo molecolare</a></small>)<b>&#160;·</b> <a href="/wiki/Vettore_(biologia)" title="Vettore (biologia)">Vettore </a></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Nuovo_soggettario" title="Nuovo soggettario">Thesaurus BNCF</a> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=36871">36871</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85097918">sh85097918</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4173322-8">4173322-8</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Francia" title="Biblioteca nazionale di Francia">BNF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="francese">FR</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120099541">cb120099541</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120099541">(data)</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="ebraico">HE</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007563147705171">987007563147705171</a></span><span style="font-weight:bold;">&#160;·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_della_Dieta_nazionale_del_Giappone" title="Biblioteca della Dieta nazionale del Giappone">NDL</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>,&#160;<abbr title="giapponese">JA</abbr></span>)&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00565985">00565985</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:DNA.png" class="mw-file-description" title="Biologia"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/24px-DNA.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/36px-DNA.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/47px-DNA.png 2x" data-file-width="298" data-file-height="314" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Biologia" title="Portale:Biologia">Portale Biologia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418"><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Sunflower_d1.png" class="mw-file-description" title="Ecologia e ambiente"><img alt="&#160;" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Sunflower_d1.png/23px-Sunflower_d1.png" decoding="async" width="23" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Sunflower_d1.png/36px-Sunflower_d1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Sunflower_d1.png/47px-Sunflower_d1.png 2x" data-file-width="752" data-file-height="800" /></a></span>&#32;<b><a href="/wiki/Portale:Ecologia_e_ambiente" title="Portale:Ecologia e ambiente">Portale Ecologia e ambiente</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐8568cbfbb4‐jzx4c Cached time: 20250218205531 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.383 seconds Real time usage: 0.509 seconds Preprocessor visited node count: 2545/1000000 Post‐expand include size: 28477/2097152 bytes Template argument size: 1668/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 14248/5000000 bytes Lua time usage: 0.225/10.000 seconds Lua memory usage: 5534051/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 430.077 1 -total 25.87% 111.241 1 Template:Collegamenti_esterni 19.56% 84.131 2 Template:Treccani 15.88% 68.309 2 Template:Cita_testo 13.79% 59.291 1 Template:Interazione_biologica 11.80% 50.770 2 Template:Nd 10.28% 44.192 3 Template:Avviso_permanente 10.11% 43.481 1 Template:Navbox 7.36% 31.663 1 Template:Interprogetto 6.37% 27.380 1 Template:Portale --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:110336:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250218205531 and revision id 143624477. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Parassitismo&amp;oldid=143624477">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Parassitismo&amp;oldid=143624477</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Simbiosi" title="Categoria:Simbiosi">Simbiosi</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_modulo_citazione_e_parametro_coautori" title="Categoria:Voci con modulo citazione e parametro coautori">Voci con modulo citazione e parametro coautori</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_Thesaurus_BNCF" title="Categoria:Voci con codice Thesaurus BNCF">Voci con codice Thesaurus BNCF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_LCCN" title="Categoria:Voci con codice LCCN">Voci con codice LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_BNF" title="Categoria:Voci con codice BNF">Voci con codice BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_NDL" title="Categoria:Voci con codice NDL">Voci con codice NDL</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il&#160;16 feb 2025 alle 18:58.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Parassitismo&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l&#039;indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l&#039;indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Parassitismo</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>92 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b845c894c-7htjk","wgBackendResponseTime":118,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.383","walltime":"0.509","ppvisitednodes":{"value":2545,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":28477,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1668,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":14248,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 430.077 1 -total"," 25.87% 111.241 1 Template:Collegamenti_esterni"," 19.56% 84.131 2 Template:Treccani"," 15.88% 68.309 2 Template:Cita_testo"," 13.79% 59.291 1 Template:Interazione_biologica"," 11.80% 50.770 2 Template:Nd"," 10.28% 44.192 3 Template:Avviso_permanente"," 10.11% 43.481 1 Template:Navbox"," 7.36% 31.663 1 Template:Interprogetto"," 6.37% 27.380 1 Template:Portale"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.225","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5534051,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-8568cbfbb4-jzx4c","timestamp":"20250218205531","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Parassitismo","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Parassitismo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q186517","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q186517","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-06-09T22:40:39Z","dateModified":"2025-02-16T17:58:27Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f9\/Flea_Scanning_Electron_Micrograph_False_Color.jpg","headline":"condizione di vita di un organismo che vive per un tempo pi\u00f9 o meno lungo a spese di un altro organismo vivente"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10