CINXE.COM
Éducation sous la Commune de Paris — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Éducation sous la Commune de Paris — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"3056035f-7e4d-4818-b8c7-8554f7a8f1f8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Éducation_sous_la_Commune_de_Paris","wgTitle":"Éducation sous la Commune de Paris","wgCurRevisionId":218833266,"wgRevisionId":218833266,"wgArticleId":13997556,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Portail:Éducation/Articles liés","Portail:Société/Articles liés","Portail:France au XIXe siècle/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:XIXe siècle/Articles liés","Portail:Époque contemporaine/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Paris/Articles liés","Portail:Île-de-France/Articles liés","Portail:Années 1870/Articles liés","Commune de Paris", "Enseignement en France","Enseignement au XIXe siècle"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Éducation_sous_la_Commune_de_Paris","wgRelevantArticleId":13997556,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":8000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q109021628", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Éducation sous la Commune de Paris — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Éducation_sous_la_Commune_de_Paris rootpage-Éducation_sous_la_Commune_de_Paris skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Situation_scolaire_avant_la_Commune" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Situation_scolaire_avant_la_Commune"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Situation scolaire avant la Commune</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Situation_scolaire_avant_la_Commune-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Situation scolaire avant la Commune</span> </button> <ul id="toc-Situation_scolaire_avant_la_Commune-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Condition_scolaire_:_une_école_religieuse_et_des_instituteurs_mal_payés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Condition_scolaire_:_une_école_religieuse_et_des_instituteurs_mal_payés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Condition scolaire : une école religieuse et des instituteurs mal payés</span> </div> </a> <ul id="toc-Condition_scolaire_:_une_école_religieuse_et_des_instituteurs_mal_payés-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Premières_revendications" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Premières_revendications"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Premières revendications</span> </div> </a> <ul id="toc-Premières_revendications-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mesures_prises_pendant_la_Commune" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mesures_prises_pendant_la_Commune"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Mesures prises pendant la Commune</span> </div> </a> <ul id="toc-Mesures_prises_pendant_la_Commune-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conception_des_Communards_de_l'éducation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Conception_des_Communards_de_l'éducation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Conception des Communards de l'éducation</span> </div> </a> <ul id="toc-Conception_des_Communards_de_l'éducation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bibliographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Bibliographie</span> </button> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sur_l'éducation_sous_la_Commune" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sur_l'éducation_sous_la_Commune"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Sur l'éducation sous la Commune</span> </div> </a> <ul id="toc-Sur_l'éducation_sous_la_Commune-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sur_la_Commune_de_Paris" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sur_la_Commune_de_Paris"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Sur la Commune de Paris</span> </div> </a> <ul id="toc-Sur_la_Commune_de_Paris-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Éducation sous la Commune de Paris</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Cet article n’existe que dans cette langue. Ajouter l’article pour d’autres langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ajouter des langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q109021628#sitelinks-wikipedia" title="Ajouter des liens interlangues" class="wbc-editpage">Ajouter des liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&oldid=218833266" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&id=218833266&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C3%2589ducation_sous_la_Commune_de_Paris"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C3%2589ducation_sous_la_Commune_de_Paris"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q109021628" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p>L'<b>enseignement sous la Commune de Paris</b>, question alors centrale, se caractérise par une école <a href="/wiki/La%C3%AFcit%C3%A9" title="Laïcité">laïque</a>, gratuite, et obligatoire, pour filles et garçons, et une augmentation des salaires des enseignants. D'après le chercheur Hugues Lenoir, le projet éducatif des <a href="/wiki/Commune_de_Paris" title="Commune de Paris">Communards</a>, émancipateur, ne se limite pas à la formation pour un métier. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Situation_scolaire_avant_la_Commune">Situation scolaire avant la Commune</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Situation scolaire avant la Commune" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Situation scolaire avant la Commune"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1870, à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>, les écoles privées représentent 84% des établissements primaires (contre 23,5 % en <a href="/wiki/France" title="France">France</a>). 57 % des élèves fréquentent un établissement privé à Paris, contre 8,7 % en France. Un tiers des enfants n'est pas scolarisé. La guerre et le siège ont pour effet un appauvrissement de la population, qui conduit à un taux de scolarisation plus élevé dans le public. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Condition_scolaire_:_une_école_religieuse_et_des_instituteurs_mal_payés"><span id="Condition_scolaire_:_une_.C3.A9cole_religieuse_et_des_instituteurs_mal_pay.C3.A9s"></span>Condition scolaire : une école religieuse et des instituteurs mal payés</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Condition scolaire : une école religieuse et des instituteurs mal payés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Condition scolaire : une école religieuse et des instituteurs mal payés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'école est essentiellement religieuse. Ainsi, le premier point du règlement destiné aux instituteurs de la Seine définit le devoir du professeur comme religieux. Les archives du XVIIe arrondissement rapportent l'obligation, pour l'instituteur, de dire quotidiennement la prière. De nombreux instituteurs, du fait de leur bas salaire, quittent leur poste une fois leur engagement décennal rompu. Ils sont alors remplacés par des adjoints qui exercent d'autres métiers en parallèle, faute de revenu suffisant<sup id="cite_ref-ami.e.s_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-ami.e.s-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Premières_revendications"><span id="Premi.C3.A8res_revendications"></span>Premières revendications</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Premières revendications" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Premières revendications"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1848, à la suite de la révolution, G. Lefrançais, futur Communard, rédige avec P.Roland et Pérot un <i>Programme d’enseignement de l’association fraternelle des instituteurs et professeurs socialiste </i>. Ils subissent alors la répression, leur ouvrage portant atteinte à la propriété, la morale, la religion, la famille<sup id="cite_ref-Lenoir_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lenoir-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Certains instituteurs, par engagement, abandonnent le service public au profit des écoles dites libres (établissement indépendant de l'Empire, où l'on ne prête donc pas serment à l'Empereur). C'est notamment le cas de <a href="/wiki/Louise_Michel" title="Louise Michel">Louise Michel</a>, de Marie Verdure et de <a href="/wiki/Raoul_Urbain" title="Raoul Urbain">Raoul Urbain</a> qui essaient d'ouvrir de telles écoles. Celle d'Urbain se revendique anticléricale, mais elle est rapidement fermée par les autorités, avec pour motif officiel une mauvaise hygiène. Dans les clubs, une laïcisation et une amélioration des conditions des instituteurs sont revendiquées. En octobre 1870 ouvrent deux écoles laïques dans le XVIIe, le Ve et le XIe font de même. Pourtant, les moyens sont faibles et les exigences, élevées<sup id="cite_ref-ami.e.s_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-ami.e.s-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mesures_prises_pendant_la_Commune">Mesures prises pendant la Commune</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Mesures prises pendant la Commune" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Mesures prises pendant la Commune"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le 26 mars 1871, la Société pour l'éducation nouvelle réclame une école laïque, gratuite et obligatoire. Vaillant crée une commission pour l'organisation de l'éducation sous la Commune ( Eugène André, E. Dacosta, Rama, J. Manier et E. Sanglier en sont membres)<sup id="cite_ref-Maitron_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Maitron-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le 2 avril, un décret de la Commune sépare l’Église de l’État. La déclaration compte le principe d'une école laïque, gratuite et obligatoire, pour filles et garçons. Cet idéal est vite appliqué. </p><p>Le 9 avril, la commission de Vaillant appelle à pourvoir les postes laissés vacants par les religieux, qui refusent le principe de laïcité. Ces derniers se montrent violents : ils frappent des institutrices, et, à l'école de Carmes, dans le cinquième arrondissement, poussent la directrice dans l'escalier. Des sociétés populaires, comme l'éducation nouvelle (composée d'enseignants et de parents) se développent : on y débat et elles sont ouvertes même aux non adhérents. Dans le huitième arrondissement, les parents peuvent assister aux cours de certaines écoles. Des mairies d'arrondissement prennent des initiatives : dans le troisième, fournitures scolaires gratuites, dans le vingtième, nourriture et vêtements gratuits pour les élèves d'écoles laïques. </p><p>Le 6 mai, rue Lhomond, ouvre la première école professionnelle. Le 12 mai, rue Dupuytren, une école d'art industriel pour jeunes filles est créée (dans les écoles religieuses, les filles étudient avant tout la couture). </p><p>Le 21 mai, l'égalité de salaire entre instituteurs et institutrices est établie, ainsi qu'une augmentation du salaire. Une commission est créée pour surveiller les écoles de filles. </p><p>Cependant, ces dernières mesures n'ont pas le temps d'être adoptées, l'armée versaillaise étant à Paris<sup id="cite_ref-ami.e.s_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-ami.e.s-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Conception_des_Communards_de_l'éducation"><span id="Conception_des_Communards_de_l.27.C3.A9ducation"></span>Conception des Communards de l'éducation</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Conception des Communards de l'éducation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Conception des Communards de l'éducation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Des Communards développent des idées sur l'éducation. Ainsi, <a href="/wiki/Louise_Michel" title="Louise Michel">Louise Michel</a> déclare « qu’il faut prendre en compte l’enfant comme un individu  ». Les crèches sont aussi évoquées : <a href="/wiki/Maria_Verdure" title="Maria Verdure">Maria Verdure</a>, qui estime que «  l’éducation commence dès la naissance », en décrit munies de jardins, de volières, de jouets. Dans le Journal Officiel de la Commune, Elie et Félix Ducoudray, ainsi que <a href="/wiki/Maria_Verdure" title="Maria Verdure">Maria Verdure</a>, donnent leur conception de la crèche à mettre en place<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans son « Appel aux travailleurs de la campagne », André Léo écrit que « Paris veut que le fils du paysan soit aussi instruit que le fils du riche et pour rien, attendu que la science humaine est le bien de tous les hommes  ». L'objectif de l'école est donné par le journal Le Père Duchesne, le 8 mai : « faire [...] des hommes complets, c’est-à-dire capables de mettre en œuvre toutes leurs facultés et de produire non seulement par les bras, mais encore par l’intelligence  ». D'après les délégués du IVe arrondissement de l'éducation nouvelle, l'école « apprend à l’enfant que toute conception philosophique doit subir l’examen de la raison et de la science  »<sup id="cite_ref-ami.e.s_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-ami.e.s-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-ami.e.s-1"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-ami.e.s_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-ami.e.s_1-1">b</a> <a href="#cite_ref-ami.e.s_1-2">c</a> et <a href="#cite_ref-ami.e.s_1-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rey"><span class="ouvrage" id="Claudine_Rey"><a href="/wiki/Claudine_Rey" title="Claudine Rey">Claudine Rey</a>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.commune1871.org/index.php/la-commune-de-paris/histoire-de-la-commune/dossier-thematique/568-l-enseignement-sous-la-commune#nb1"><cite style="font-style:normal;">L'enseignement sous la Commune</cite></a> »</span></span></span> </li> <li id="cite_note-Lenoir-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lenoir_2-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hugueslenoir.fr/la-commune-de-paris-et-leducation/"><cite style="font-style:normal;">La Commune de Paris et l’Éducation</cite></a> »</span></span> </li> <li id="cite_note-Maitron-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Maitron_3-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://maitron.fr/spip.php?article65204"><cite style="font-style:normal;">MANIER J.</cite></a> »</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Verdure,_Élie_et_Félix_Ducoudray"><span class="ouvrage" id="Maria_Verdure,_Élie_et_Félix_Ducoudray">Maria Verdure, Élie et Félix Ducoudray, <cite class="italique">"les crèches", la Commune des écrivains</cite>, Folio classique, 802 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">140-143</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%22les+cr%C3%A8ches%22%2C+la+Commune+des+%C3%A9crivains&rft.pub=Folio+classique&rft.au=Maria+Verdure%2C+%C3%89lie+et+F%C3%A9lix+Ducoudray&rft.pages=140-143&rft.tpages=802&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliographie">Bibliographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sur_l'éducation_sous_la_Commune"><span id="Sur_l.27.C3.A9ducation_sous_la_Commune"></span>Sur l'éducation sous la Commune</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Sur l'éducation sous la Commune" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Sur l'éducation sous la Commune"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Déclaration de la Société de l’Éducation nouvelle, 26 mars 1871</li> <li><span class="ouvrage" id="Chauvet1971"><span class="ouvrage" id="P._Chauvet1971">P. Chauvet, « <cite style="font-style:normal">La Commune de Paris, la culture et l’éducation</cite> », <i>La Rue</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 10,‎ <time>1971</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+Commune+de+Paris%2C+la+culture+et+l%E2%80%99%C3%A9ducation&rft.jtitle=La+Rue&rft.issue=10&rft.aulast=Chauvet&rft.aufirst=P.&rft.date=1971&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Lenoir2017"><span class="ouvrage" id="Hugues_Lenoir2017">Hugues Lenoir, <cite class="italique">La Commune et l’éducation libertaire suivi de Guillaume, pionnier d’une pédagogie émancipatrice</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Monde_libertaire" title="Éditions du Monde libertaire">Éditions du Monde libertaire</a>, <time>2017</time>, 150 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-915-51479-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-915-51479-7"><span class="nowrap">978-2-915-51479-7</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Commune+et+l%E2%80%99%C3%A9ducation+libertaire+suivi+de+Guillaume%2C+pionnier+d%E2%80%99une+p%C3%A9dagogie+%C3%A9mancipatrice&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Monde+libertaire&rft.aulast=Lenoir&rft.aufirst=Hugues&rft.date=2017&rft.tpages=150&rft.isbn=978-2-915-51479-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Dupeyron2020"><span class="ouvrage" id="Jean-François_Dupeyron2020">Jean-François Dupeyron, <cite class="italique">À l'école de la Commune de Paris : L'histoire d'une autre école</cite>, Dijon, Éditions Raison et Passions, <time>2020</time>, 306 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-9176-4574-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-9176-4574-1"><span class="nowrap">978-2-9176-4574-1</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C3%80+l%27%C3%A9cole+de+la+Commune+de+Paris&rft.place=Dijon&rft.pub=%C3%89ditions+Raison+et+Passions&rft.stitle=L%27histoire+d%27une+autre+%C3%A9cole&rft.aulast=Dupeyron&rft.aufirst=Jean-Fran%C3%A7ois&rft.date=2020&rft.tpages=306&rft.isbn=978-2-9176-4574-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sur_la_Commune_de_Paris">Sur la Commune de Paris</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Sur la Commune de Paris" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Sur la Commune de Paris"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Dommanget1971"><span class="ouvrage" id="Maurice_Dommanget1971"><a href="/wiki/Maurice_Dommanget" title="Maurice Dommanget">Maurice Dommanget</a>, <cite class="italique">La Commune</cite>, Bruxelles, Éditions La Taupe, <time>1971</time>, 302 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Commune&rft.place=Bruxelles&rft.pub=%C3%89ditions+La+Taupe&rft.aulast=Dommanget&rft.aufirst=Maurice&rft.date=1971&rft.tpages=302&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span>, sur l'éducation, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">218-225</span></li> <li><span class="ouvrage" id="Rougerie2004"><span class="ouvrage" id="Jacques_Rougerie2004"><a href="/wiki/Jacques_Rougerie_(historien)" title="Jacques Rougerie (historien)">Jacques Rougerie</a>, <cite class="italique">Paris libre 1871</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Seuil" title="Éditions du Seuil">Éditions du Seuil</a>, <time>2004</time> (<abbr class="abbr" title="première">1<sup>re</sup></abbr> <abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr> 1971)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Paris+libre+1871&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Seuil&rft.aulast=Rougerie&rft.aufirst=Jacques&rft.date=2004&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A%C3%89ducation+sous+la+Commune+de+Paris"></span></span></span></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Commune_de_Paris" title="Modèle:Palette Commune de Paris"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Commune_de_Paris&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Commune_de_Paris" title="Commune de Paris">Commune de Paris</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Chronologie_de_la_Commune_de_Paris" title="Chronologie de la Commune de Paris">Chronologie de la Commune de Paris</a></th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Événements précurseurs</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Victor_Noir" title="Victor Noir">Assassinat de Victor Noir</a></li> <li><a href="/wiki/Manifestation_du_8_octobre_1870" title="Manifestation du 8 octobre 1870">Manifestation du 8 octobre 1870</a></li> <li><a href="/wiki/Soul%C3%A8vement_du_31_octobre_1870" title="Soulèvement du 31 octobre 1870">Soulèvement du 31 octobre 1870</a></li> <li><a href="/wiki/Affiche_Rouge_(1871)" title="Affiche Rouge (1871)">Affiche Rouge</a></li> <li><a href="/wiki/Soul%C3%A8vement_du_22_janvier_1871" title="Soulèvement du 22 janvier 1871">Soulèvement du 22 janvier 1871</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Durant la Commune</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/10px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Soul%C3%A8vement_du_18_mars_1871" title="Soulèvement du 18 mars 1871">Soulèvement du 18 mars 1871</a></li> <li><a href="/wiki/Appel_du_comit%C3%A9_central_de_la_Garde_nationale_le_25_mars_1871" title="Appel du comité central de la Garde nationale le 25 mars 1871">Appel du comité central de la Garde nationale le 25 mars 1871</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_du_26_mars_1871_%C3%A0_Paris" title="Élections municipales du 26 mars 1871 à Paris">Élections municipales du 26 mars 1871 à Paris</a></li> <li><i><a href="/wiki/D%C3%A9claration_au_peuple_fran%C3%A7ais" title="Déclaration au peuple français">Déclaration au peuple français</a></i></li> <li><a href="/wiki/Colonne_Vend%C3%B4me#Destruction" title="Colonne Vendôme">Destruction de la colonne Vendôme</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/10px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/15px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Incendies_de_Paris_pendant_la_Commune" title="Incendies de Paris pendant la Commune">Incendies de Paris pendant la Commune</a></li> <li><a href="/wiki/Massacre_de_la_rue_Haxo" title="Massacre de la rue Haxo">Massacre de la rue Haxo</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Campagne_de_1871_%C3%A0_l%27int%C3%A9rieur" title="Campagne de 1871 à l'intérieur">Batailles</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bataille_de_Courbevoie" title="Bataille de Courbevoie">Bataille de Courbevoie</a> <small>(2 avril)</small></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Meudon" title="Bataille de Meudon">Bataille de Meudon</a> <small>(3 avril)</small></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Rueil" title="Bataille de Rueil">Bataille de Rueil</a> <small>(3 avril)</small></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Issy_(1871)" title="Bataille d'Issy (1871)">Bataille d'Issy</a> <small>(25 avril-9 mai)</small></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/10px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Semaine_sanglante" title="Semaine sanglante">Semaine sanglante</a> <small>(21-28 mai)</small></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_la_Butte-aux-Cailles" title="Bataille de la Butte-aux-Cailles">Bataille de la Butte-aux-Cailles</a> <small>(24-25 mai)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Conséquences</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Prison_des_Chantiers" title="Prison des Chantiers">Prison des Chantiers</a></li> <li><a href="/wiki/Bagne_de_Nouvelle-Cal%C3%A9donie" title="Bagne de Nouvelle-Calédonie">Bagne de Nouvelle-Calédonie</a></li> <li><a href="/wiki/Exil_des_communards" title="Exil des communards">Exil des communards</a></li> <li><a href="/wiki/Congr%C3%A8s_de_La_Haye_(1872)" title="Congrès de La Haye (1872)">Congrès de La Haye</a></li> <li><i><a href="/wiki/La_Guerre_civile_en_France" title="La Guerre civile en France">La Guerre civile en France</a></i></li> <li><a href="/wiki/Nomination_des_maires_sous_la_Troisi%C3%A8me_R%C3%A9publique_fran%C3%A7aise" title="Nomination des maires sous la Troisième République française">Nomination des maires sous la Troisième République</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/10px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Amnistie_des_communards" title="Amnistie des communards">Amnistie des communards</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Belligérants</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Communard" title="Communard">Communards</a></li> <li><a href="/wiki/Garde_nationale_(France,_1870-1871)" title="Garde nationale (France, 1870-1871)">Garde nationale</a> <ul><li><a href="/wiki/Ordre_de_bataille_de_la_Garde_nationale_en_1870-1871" title="Ordre de bataille de la Garde nationale en 1870-1871">ordre de bataille</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9gion_des_F%C3%A9d%C3%A9r%C3%A9es" title="Légion des Fédérées">légion des Fédérées</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ordre_de_bataille_de_l%27arm%C3%A9e_versaillaise" title="Ordre de bataille de l'armée versaillaise">Armée de Versailles</a> <ul><li><a href="/wiki/Bataillon_des_volontaires_de_la_Seine" title="Bataillon des volontaires de la Seine">volontaires de la Seine</a></li> <li><a href="/wiki/Bataillon_des_volontaires_de_Seine-et-Oise" title="Bataillon des volontaires de Seine-et-Oise">volontaires de Seine-et-Oise</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gouvernement_de_la_D%C3%A9fense_nationale" title="Gouvernement de la Défense nationale">Gouvernement de la Défense nationale</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Organes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Comit%C3%A9_central_de_la_Garde_nationale" title="Comité central de la Garde nationale">Comité central de la Garde nationale</a></li> <li><a href="/wiki/Comit%C3%A9_central_r%C3%A9publicain_des_Vingt_arrondissements" title="Comité central républicain des Vingt arrondissements">Comité central républicain des Vingt arrondissements</a></li> <li><a href="/wiki/Comit%C3%A9_de_vigilance_de_Montmartre" title="Comité de vigilance de Montmartre">Comité de vigilance de Montmartre</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_la_Commune" title="Conseil de la Commune">Conseil de la Commune</a> <ul><li><a href="/wiki/Commission_ex%C3%A9cutive_(1871)" title="Commission exécutive (1871)">Commission exécutive</a></li> <li><a href="/wiki/Comit%C3%A9_de_salut_public_(1871)" title="Comité de salut public (1871)">comité de salut public</a></li> <li><a href="/wiki/Minorit%C3%A9_au_conseil_de_la_Commune" title="Minorité au conseil de la Commune">minorité</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_de_la_Garde_nationale" title="Fédération de la Garde nationale">Fédération de la Garde nationale</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_des_artistes_de_Paris" title="Fédération des artistes de Paris">Fédération des artistes de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Union_des_femmes_pour_la_d%C3%A9fense_de_Paris_et_les_soins_aux_bless%C3%A9s" title="Union des femmes pour la défense de Paris et les soins aux blessés">Union des femmes pour la défense de Paris et les soins aux blessés</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Emblèmes et fonctionnement</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_r%C3%A9publicain" title="Calendrier républicain">Calendrier républicain</a></li> <li><a href="/wiki/Drapeau_rouge" title="Drapeau rouge">Drapeau rouge</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Personnalités communardes</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Jean_Allemane" title="Jean Allemane">Jean Allemane</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Allix" title="Jules Allix">Jules Allix</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Amouroux" title="Charles Amouroux">Charles Amouroux</a></li> <li><a href="/wiki/Armand_Antoine_Jules_Arnaud" title="Armand Antoine Jules Arnaud">Armand Antoine Jules Arnaud</a></li> <li><a href="/wiki/Arthur_Arnould" title="Arthur Arnould">Arthur Arnould</a></li> <li><a href="/wiki/Adolphe_Assi" title="Adolphe Assi">Adolphe Assi</a></li> <li><a href="/wiki/Augustin_Avrial" title="Augustin Avrial">Augustin Avrial</a></li> <li><a href="/wiki/Ekaterina_Barteneva" title="Ekaterina Barteneva">Ekaterina Barteneva</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Bergeret" title="Jules Bergeret">Jules Bergeret</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Beslay" title="Charles Beslay">Charles Beslay</a></li> <li><a href="/wiki/Alfred-%C3%89douard_Billioray" title="Alfred-Édouard Billioray">Alfred-Édouard Billioray</a></li> <li><a href="/wiki/Henri_Brissac" title="Henri Brissac">Henri Brissac</a></li> <li><a href="/wiki/Victorine_Brocher" title="Victorine Brocher">Victorine Brocher</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Antoine_Brunel" title="Paul Antoine Brunel">Paul Antoine Brunel</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Baptiste_Chardon_(communard)" title="Jean-Baptiste Chardon (communard)">Jean-Baptiste Chardon</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_Baptiste_Cl%C3%A9ment" title="Jean Baptiste Clément">Jean Baptiste Clément</a></li> <li><a href="/wiki/Gustave_Paul_Cluseret" title="Gustave Paul Cluseret">Gustave Paul Cluseret</a></li> <li><a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Cournet" title="Frédéric Cournet">Frédéric Cournet</a></li> <li><a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_D%C4%85browski" title="Jarosław Dąbrowski">Jarosław Dąbrowski</a></li> <li><a href="/wiki/Alexis_Dardelle" title="Alexis Dardelle">Alexis Dardelle</a></li> <li><a href="/wiki/Louis-Guillaume_Debock" title="Louis-Guillaume Debock">Louis-Guillaume Debock</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Delescluze" title="Charles Delescluze">Charles Delescluze</a></li> <li><a href="/wiki/Louis-Simon_Dereure" title="Louis-Simon Dereure">Louis-Simon Dereure</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/10px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/15px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/%C3%89lisabeth_Dmitrieff" title="Élisabeth Dmitrieff">Élisabeth Dmitrieff</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mile-Victor_Duval" title="Émile-Victor Duval">Émile-Victor Duval</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mile_Eudes" title="Émile Eudes">Émile Eudes</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_Fenouillas" title="Jean Fenouillas">Jean Fenouillas</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9ophile_Ferr%C3%A9" title="Théophile Ferré">Théophile Ferré</a></li> <li><a href="/wiki/Gustave_Flourens" title="Gustave Flourens">Gustave Flourens</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9o_Frankel" title="Léo Frankel">Léo Frankel</a></li> <li><a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Gaillard" title="Napoléon Gaillard">Napoléon Gaillard</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mile_Gois" title="Émile Gois">Émile Gois</a></li> <li><a href="/wiki/Paschal_Grousset" title="Paschal Grousset">Paschal Grousset</a></li> <li><a href="/wiki/Fortun%C3%A9_Henry" title="Fortuné Henry">Fortuné Henry</a></li> <li><a href="/wiki/Anna_Jaclard" title="Anna Jaclard">Anna Jaclard</a></li> <li><a href="/wiki/Victor_Jaclard" title="Victor Jaclard">Victor Jaclard</a></li> <li><a href="/wiki/Jules-Paul_Johannard" title="Jules-Paul Johannard">Jules-Paul Johannard</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Jourde" title="François Jourde">François Jourde</a></li> <li><a href="/wiki/Sofia_Kovalevska%C3%AFa" title="Sofia Kovalevskaïa">Sofia Kovalevskaïa</a></li> <li><a href="/wiki/Napol%C3%A9on_La_C%C3%A9cilia" title="Napoléon La Cécilia">Napoléon La Cécilia</a></li> <li><a href="/wiki/Piotr_Lavrov" title="Piotr Lavrov">Piotr Lavrov</a></li> <li><a href="/wiki/Gustave_Lefran%C3%A7ais" title="Gustave Lefrançais">Gustave Lefrançais</a></li> <li><a href="/wiki/Nathalie_Lemel" title="Nathalie Lemel">Nathalie Lemel</a></li> <li><a href="/wiki/Andr%C3%A9_L%C3%A9o" title="André Léo">André Léo</a></li> <li><a href="/wiki/Maxime_Lisbonne" title="Maxime Lisbonne">Maxime Lisbonne</a></li> <li><a href="/wiki/Prosper-Olivier_Lissagaray" title="Prosper-Olivier Lissagaray">Prosper-Olivier Lissagaray</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Longuet" title="Charles Longuet">Charles Longuet</a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Malon" title="Benoît Malon">Benoît Malon</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Martelet" title="Jules Martelet">Jules Martelet</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Martine" title="Paul Martine">Paul Martine</a></li> <li><a href="/wiki/Edmond_M%C3%A9gy" title="Edmond Mégy">Edmond Mégy</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9o_Melliet" title="Léo Melliet">Léo Melliet</a></li> <li><a href="/wiki/Louise_Michel" title="Louise Michel">Louise Michel</a></li> <li><a href="/wiki/Paule_Minck" title="Paule Minck">Paule Minck</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Miot" title="Jules Miot">Jules Miot</a></li> <li><a href="/wiki/Tony_Moilin" title="Tony Moilin">Tony Moilin</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89douard_Moreau_de_Beauvi%C3%A8re" title="Édouard Moreau de Beauvière">Édouard Moreau de Beauvière</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Charles_Ostyn" title="François-Charles Ostyn">François-Charles Ostyn</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89mile_Oudet" title="Émile Oudet">Émile Oudet</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Louis_Parisel" title="François-Louis Parisel">François-Louis Parisel</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/10px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/15px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Alix_Payen" title="Alix Payen">Alix Payen</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Jacques_Pillot" title="Jean-Jacques Pillot">Jean-Jacques Pillot</a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Louis_Pindy" title="Jean-Louis Pindy">Jean-Louis Pindy</a></li> <li><a href="/wiki/Sophie_Poirier" title="Sophie Poirier">Sophie Poirier</a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Protot" title="Eugène Protot">Eugène Protot</a></li> <li><a href="/wiki/Ernest_Puget" title="Ernest Puget">Ernest Puget</a></li> <li><a href="/wiki/Gabriel_Ranvier" title="Gabriel Ranvier">Gabriel Ranvier</a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Phil%C3%A9mon_Rastoul" title="Paul Philémon Rastoul">Paul Philémon Rastoul</a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Razoua" title="Eugène Razoua">Eugène Razoua</a></li> <li><a href="/wiki/Dominique_R%C3%A9g%C3%A8re" title="Dominique Régère">Dominique Régère</a></li> <li><a href="/wiki/Raoul_Rigault" title="Raoul Rigault">Raoul Rigault</a></li> <li><a href="/wiki/Louis_Rossel" title="Louis Rossel">Louis Rossel</a></li> <li><a href="/wiki/Albert_Theisz" title="Albert Theisz">Albert Theisz</a></li> <li><a href="/wiki/Victoire_Tinayre" title="Victoire Tinayre">Victoire Tinayre</a></li> <li><a href="/wiki/Alexis_Louis_Trinquet" title="Alexis Louis Trinquet">Alexis Louis Trinquet</a></li> <li><a href="/wiki/Germain_Turpin" title="Germain Turpin">Germain Turpin</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89douard_Vaillant" title="Édouard Vaillant">Édouard Vaillant</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Article de qualité"><img alt="Article de qualité" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/10px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/15px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Article_de_qualit%C3%A9.svg/20px-Article_de_qualit%C3%A9.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Ad%C3%A9la%C3%AFde_Valentin" title="Adélaïde Valentin">Adélaïde Valentin</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Vall%C3%A8s" title="Jules Vallès">Jules Vallès</a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Varlin" title="Eugène Varlin">Eugène Varlin</a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Vermersch" title="Eugène Vermersch">Eugène Vermersch</a></li> <li><a href="/wiki/Auguste_Vermorel" title="Auguste Vermorel">Auguste Vermorel</a></li> <li><a href="/wiki/Pierre_V%C3%A9sinier" title="Pierre Vésinier">Pierre Vésinier</a></li> <li><a href="/wiki/Walery_Wroblewski" title="Walery Wroblewski">Walery Wroblewski</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Personnalités versaillaises</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ernest_Courtot_de_Cissey" title="Ernest Courtot de Cissey">Ernest Courtot de Cissey</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Daudel" title="Martin Daudel">Martin Daudel</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Charles_du_Barail" title="François Charles du Barail">François Charles du Barail</a></li> <li><a href="/wiki/Gaston_de_Galliffet" title="Gaston de Galliffet">Gaston de Galliffet</a></li> <li><a href="/wiki/Patrice_de_Mac_Mahon" title="Patrice de Mac Mahon">Patrice de Mac Mahon</a></li> <li><a href="/wiki/Adolphe_Thiers" title="Adolphe Thiers">Adolphe Thiers</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Vinoy" title="Joseph Vinoy">Joseph Vinoy</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Ligne politique</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Communalisme" title="Communalisme">Communalisme</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_directe" title="Démocratie directe">Démocratie directe</a></li> <li><a href="/wiki/Loi_de_s%C3%A9paration_des_%C3%89glises_et_de_l%27%C3%89tat" title="Loi de séparation des Églises et de l'État">Séparation des Églises et de l'État</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Vie sociale et politique</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Amis_de_l%27Ordre" title="Amis de l'Ordre">Amis de l'Ordre</a></li> <li><a href="/wiki/Clubs_de_la_Commune_de_Paris" title="Clubs de la Commune de Paris">Clubs</a></li> <li><a href="/wiki/Le_Cri_du_peuple_(journal,_1871)" title="Le Cri du peuple (journal, 1871)"><i>Le Cri du peuple</i></a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Éducation</a></li> <li><a href="/wiki/Arts_et_Commune_de_Paris" title="Arts et Commune de Paris">Arts</a></li> <li><a href="/wiki/Enfants_dans_la_Commune_de_Paris" title="Enfants dans la Commune de Paris">Enfants</a></li> <li><a href="/wiki/Femmes_dans_la_Commune_de_Paris" title="Femmes dans la Commune de Paris">Femmes</a></li> <li><a href="/wiki/Franc-ma%C3%A7onnerie_durant_la_Commune_de_Paris" title="Franc-maçonnerie durant la Commune de Paris">Franc-maçonnerie</a></li> <li><a href="/wiki/Jacobin_(Commune_de_Paris)" title="Jacobin (Commune de Paris)">Jacobins</a></li> <li><a href="/wiki/Journaux_de_la_Commune_de_Paris" title="Journaux de la Commune de Paris">Journaux</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89trangers_dans_la_Commune_de_Paris" title="Étrangers dans la Commune de Paris">Étrangers</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Influence à l'étranger</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Commune_de_Paris_en_Espagne" title="Commune de Paris en Espagne">Commune de Paris en Espagne</a></li> <li><a href="/wiki/Commune_populaire_de_Shanghai" title="Commune populaire de Shanghai">Commune populaire de Shanghai</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Photographies</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Cadavres_d%27insurg%C3%A9s_dans_leurs_cercueils" title="Cadavres d'insurgés dans leurs cercueils">Cadavres d'insurgés dans leurs cercueils</a></i></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/10px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/15px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/20px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <i><a href="/wiki/Crimes_de_la_Commune" title="Crimes de la Commune">Crimes de la Commune</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Chute_de_la_colonne_Vend%C3%B4me" title="La Chute de la colonne Vendôme">La Chute de la colonne Vendôme</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Sabbat_rouge" title="Le Sabbat rouge">Le Sabbat rouge</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Chansons_de_la_Commune" title="Chansons de la Commune">Chansons</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/L%27Internationale" title="L'Internationale">L'Internationale</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Temps_des_cerises" title="Le Temps des cerises">Le Temps des cerises</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Historiographie_de_la_Commune_de_Paris" title="Historiographie de la Commune de Paris">Historiographie</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Les_Huit_Journ%C3%A9es_de_mai_derri%C3%A8re_les_barricades" title="Les Huit Journées de mai derrière les barricades">Les Huit Journées de mai derrière les barricades</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Histoire_de_la_Commune_de_1871" title="Histoire de la Commune de 1871">Histoire de la Commune de 1871</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Les_%C2%AB_P%C3%A9troleuses_%C2%BB_(livre)" title="Les « Pétroleuses » (livre)">Les « Pétroleuses »</a></i></li> <li><a href="/wiki/Marcel_Cerf" title="Marcel Cerf">Marcel Cerf</a></li> <li><a href="/wiki/Jacques_Rougerie_(historien)" title="Jacques Rougerie (historien)">Jacques Rougerie</a></li> <li><a href="/wiki/William_Serman" title="William Serman">William Serman</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Tombs" title="Robert Tombs">Robert Tombs</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Mémoire</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/P%C3%A9troleuse" title="Pétroleuse">Pétroleuse</a></li> <li><a href="/wiki/Les_Amies_et_Amis_de_la_Commune_de_Paris_1871" title="Les Amies et Amis de la Commune de Paris 1871">Les Amies et Amis de la Commune de Paris 1871</a></li> <li><a href="/wiki/Mur_des_F%C3%A9d%C3%A9r%C3%A9s" title="Mur des Fédérés">Mur des Fédérés</a></li> <li><a href="/wiki/Centenaire_de_la_Commune_de_Paris" title="Centenaire de la Commune de Paris">Centenaire de la Commune de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Villa_des_Otages" title="Villa des Otages">Villa des Otages</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_Notre-Dame-des-Otages_de_Paris" title="Église Notre-Dame-des-Otages de Paris">Église Notre-Dame-des-Otages</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Dans la culture</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Littérature</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Chant_de_guerre_parisien" title="Chant de guerre parisien">Chant de guerre parisien</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/L%27Ann%C3%A9e_terrible" title="L'Année terrible">L'Année terrible</a></i> <ul><li><i><a href="/wiki/Sur_une_barricade" title="Sur une barricade">Sur une barricade</a></i></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/L%27Insurg%C3%A9_(roman)" title="L'Insurgé (roman)">L'Insurgé</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_D%C3%A9b%C3%A2cle" title="La Débâcle">La Débâcle</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Cri_du_peuple_(roman)" title="Le Cri du peuple (roman)">Le Cri du peuple</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Canon_Fraternit%C3%A9" title="Le Canon Fraternité">Le Canon Fraternité</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Communarde" title="La Communarde">La Communarde</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Bande dessinée</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Le_Cri_du_peuple_(bande_dessin%C3%A9e)" title="Le Cri du peuple (bande dessinée)">Le Cri du peuple</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Sang_des_cerises" title="Le Sang des cerises">Le Sang des cerises</a></i></li> <li><i>Communardes !</i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Liste_de_films_sur_la_Commune_de_Paris" title="Liste de films sur la Commune de Paris">Cinéma et télévision</a></th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/La_Nouvelle_Babylone" title="La Nouvelle Babylone">La Nouvelle Babylone</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Pipe_du_communard" title="La Pipe du communard">La Pipe du communard</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Boule_de_Suif_(film,_1934)" title="Boule de Suif (film, 1934)">Boule de Suif</a></i> <small>(1934)</small></li> <li><i><a href="/wiki/Boule_de_Suif_(film,_1945)" title="Boule de Suif (film, 1945)">Boule de Suif</a></i> <small>(1945)</small></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Destin_de_Rossel" title="Le Destin de Rossel">Le Destin de Rossel</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Jaros%C5%82aw_D%C4%85browski_(film)" title="Jarosław Dąbrowski (film)">Jarosław Dąbrowski</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Rossel_et_la_Commune_de_Paris" title="Rossel et la Commune de Paris">Rossel et la Commune de Paris</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Barricade_du_Point-du-Jour" title="La Barricade du Point-du-Jour">La Barricade du Point-du-Jour</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Isabelle_de_Paris" title="Isabelle de Paris">Isabelle de Paris</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/L%27Ann%C3%A9e_terrible_(t%C3%A9l%C3%A9film)" title="L'Année terrible (téléfilm)">L'Année terrible</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Le_Festin_de_Babette" title="Le Festin de Babette">Le Festin de Babette</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/1871_(film)" title="1871 (film)">1871</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Commune_(Paris,_1871)" title="La Commune (Paris, 1871)">La Commune (Paris, 1871)</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Louise_Michel_(t%C3%A9l%C3%A9film)" title="Louise Michel (téléfilm)">Louise Michel</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Musique</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Autour_de_la_Commune" title="Autour de la Commune">Autour de la Commune</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/La_Commune_en_chantant_(disque)" title="La Commune en chantant (disque)">La Commune en chantant</a></i></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Art urbain</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/wiki/Les_Gisants" title="Les Gisants">Les Gisants</a></i></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89ducation" title="Portail de l’éducation"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Desk_chair_icon.svg/24px-Desk_chair_icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Desk_chair_icon.svg/36px-Desk_chair_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Desk_chair_icon.svg/48px-Desk_chair_icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89ducation" title="Portail:Éducation">Portail de l’éducation</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail de la France au XIXe siècle"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/30px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg" decoding="async" width="30" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/45px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/60px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg 2x" data-file-width="10128" data-file-height="8103" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail:France au XIXe siècle">Portail de la France au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Paris" title="Portail de Paris"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/22px-Blason_paris_75.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/33px-Blason_paris_75.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Blason_paris_75.svg/44px-Blason_paris_75.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Paris" title="Portail:Paris">Portail de Paris</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1870" title="Portail des années 1870"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg/39px-Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg" decoding="async" width="39" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg/58px-Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg/77px-Jacques_Guiaud_et_Jules_Didier_-_D%C3%A9part_de_Gambetta_en_ballon_place_Saint-Pierre.jpg 2x" data-file-width="3248" data-file-height="2028" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1870" title="Portail:Années 1870">Portail des années 1870</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐76d4c66f66‐9rj7x Cached time: 20250302231924 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.193 seconds Real time usage: 0.246 seconds Preprocessor visited node count: 2099/1000000 Post‐expand include size: 121104/2097152 bytes Template argument size: 35444/2097152 bytes Highest expansion depth: 20/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 3963/5000000 bytes Lua time usage: 0.070/10.000 seconds Lua memory usage: 4451911/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 177.153 1 -total 41.20% 72.987 1 Modèle:Références 29.71% 52.634 3 Modèle:Lien_web 28.12% 49.821 1 Modèle:Portail 21.57% 38.209 1 Modèle:Palette 18.71% 33.140 1 Modèle:Palette_Commune_de_Paris 16.93% 29.984 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation 10.82% 19.173 5 Modèle:Ouvrage 9.80% 17.358 1 Modèle:Suivi_des_biographies 9.68% 17.152 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation_sous-groupe --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:13997556:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302231924 and revision id 218833266. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Éducation_sous_la_Commune_de_Paris&oldid=218833266">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Éducation_sous_la_Commune_de_Paris&oldid=218833266</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_de_Paris" title="Catégorie:Commune de Paris">Commune de Paris</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_en_France" title="Catégorie:Enseignement en France">Enseignement en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignement_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Enseignement au XIXe siècle">Enseignement au XIXe siècle</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89ducation/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Éducation/Articles liés">Portail:Éducation/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France au XIXe siècle/Articles liés">Portail:France au XIXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XIXe siècle/Articles liés">Portail:XIXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_contemporaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque contemporaine/Articles liés">Portail:Époque contemporaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Paris/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Paris/Articles liés">Portail:Paris/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%8Ele-de-France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Île-de-France/Articles liés">Portail:Île-de-France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ann%C3%A9es_1870/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Années 1870/Articles liés">Portail:Années 1870/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 22 septembre 2024 à 14:00.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris" title="Spécial:Citer/Éducation sous la Commune de Paris">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Éducation sous la Commune de Paris</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Ajouter des langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-589b8bcdf8-sthzp","wgBackendResponseTime":128,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.193","walltime":"0.246","ppvisitednodes":{"value":2099,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":121104,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":35444,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3963,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 177.153 1 -total"," 41.20% 72.987 1 Modèle:Références"," 29.71% 52.634 3 Modèle:Lien_web"," 28.12% 49.821 1 Modèle:Portail"," 21.57% 38.209 1 Modèle:Palette"," 18.71% 33.140 1 Modèle:Palette_Commune_de_Paris"," 16.93% 29.984 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 10.82% 19.173 5 Modèle:Ouvrage"," 9.80% 17.358 1 Modèle:Suivi_des_biographies"," 9.68% 17.152 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation_sous-groupe"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.070","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4451911,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-9rj7x","timestamp":"20250302231924","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u00c9ducation sous la Commune de Paris","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/%C3%89ducation_sous_la_Commune_de_Paris","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q109021628","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q109021628","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-03-11T15:53:15Z","dateModified":"2024-09-22T13:00:50Z"}</script> </body> </html>