CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>شیشه زیست‌فعال - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"11e8ee30-85f5-4c37-a5da-8ba560b53bbe","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"شیشه_زیست‌فعال","wgTitle":"شیشه زیست‌فعال","wgCurRevisionId":40019743,"wgRevisionId":40019743,"wgArticleId":5495237,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC","صفحه‌های دارای پیوند مرده","صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان","ویکی‌سازی رباتیک", "اختراع‌های آمریکایی","بیوموادها","پریودنتولوژی","ترکیب‌های شیشه","خواص مواد پیشرفته","سرامیک","شیشه-سرامیک‌ها","شیمی آبگینه"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"شیشه_زیست‌فعال","wgRelevantArticleId":5495237,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"شیشه_زیست_فعال","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false, "wgWMEPageLength":40000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3556054","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready", "skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/1200px-Bioactive_glass.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1150"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/800px-Bioactive_glass.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="767"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/640px-Bioactive_glass.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="613"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="شیشه زیست‌فعال - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-شیشه_زیست‌فعال rootpage-شیشه_زیست‌فعال skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تاریخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تاریخچه</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-زیست‌فعالی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#زیست‌فعالی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>زیست‌فعالی</span> </div> </a> <ul id="toc-زیست‌فعالی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-انواع_شیشه‌های_زیست‌فعال" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#انواع_شیشه‌های_زیست‌فعال"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>انواع شیشه‌های زیست‌فعال</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-انواع_شیشه‌های_زیست‌فعال-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های انواع شیشه‌های زیست‌فعال</span> </button> <ul id="toc-انواع_شیشه‌های_زیست‌فعال-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شیشه‌های_سیلیکاتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه‌های_سیلیکاتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>شیشه‌های سیلیکاتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه‌های_سیلیکاتی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشه‌های_بوراتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه‌های_بوراتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>شیشه‌های بوراتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه‌های_بوراتی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشه‌های_فسفاتی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشه‌های_فسفاتی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳</span> <span>شیشه‌های فسفاتی</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشه‌های_فسفاتی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-تست_جانوری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تست_جانوری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>تست جانوری</span> </div> </a> <ul id="toc-تست_جانوری-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ساختار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ساختار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>ساختار</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ساختار-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ساختار</span> </button> <ul id="toc-ساختار-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ترکیبات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ترکیبات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>ترکیبات</span> </div> </a> <ul id="toc-ترکیبات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ترکیب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ترکیب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>ترکیب</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ترکیب-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های ترکیب</span> </button> <ul id="toc-ترکیب-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_45S5" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_زیست‌فعال_45S5"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>شیشهٔ زیست‌فعال 45S5</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_45S5-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_S5SP4" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_زیست‌فعال_S5SP4"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>شیشهٔ زیست‌فعال S5SP4</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_S5SP4-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_۸۶۲۵" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_زیست‌فعال_۸۶۲۵"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_۸۶۲۵-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_۹۳–۱۳" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#شیشهٔ_زیست‌فعال_۹۳–۱۳"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>شیشهٔ زیست‌فعال ۹۳–۱۳</span> </div> </a> <ul id="toc-شیشهٔ_زیست‌فعال_۹۳–۱۳-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-مکانیسم‌های_فعالیت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#مکانیسم‌های_فعالیت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>مکانیسم‌های فعالیت</span> </div> </a> <ul id="toc-مکانیسم‌های_فعالیت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کاربردهای_پزشکی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کاربردهای_پزشکی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>کاربردهای پزشکی</span> </div> </a> <ul id="toc-کاربردهای_پزشکی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">شیشه زیست‌فعال</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۵ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-5" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۵ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Vidre_bioactiu" title="Vidre bioactiu–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Vidre bioactiu" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bioactive_glass" title="Bioactive glass–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Bioactive glass" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Verre_bioactif" title="Verre bioactif–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Verre bioactif" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%86%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ബയോആക്റ്റീവ് ഗ്ലാസുകൾ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബയോആക്റ്റീവ് ഗ്ലാസുകൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%BE" title="Биоактивное стекло–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Биоактивное стекло" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3556054#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه (صفحه وجود ندارد) [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&oldid=40019743" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&id=40019743&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B4%25DB%258C%25D8%25B4%25D9%2587_%25D8%25B2%25DB%258C%25D8%25B3%25D8%25AA%25E2%2580%258C%25D9%2581%25D8%25B9%25D8%25A7%25D9%2584"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B4%25DB%258C%25D8%25B4%25D9%2587_%25D8%25B2%25DB%258C%25D8%25B3%25D8%25AA%25E2%2580%258C%25D9%2581%25D8%25B9%25D8%25A7%25D9%2584"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3556054" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(تغییرمسیر از <a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&redirect=no" class="mw-redirect" title="شیشه زیست فعال">شیشه زیست فعال</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bioactive_glass.jpg"><img resource="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bioactive_glass.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/220px-Bioactive_glass.jpg" decoding="async" width="220" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/330px-Bioactive_glass.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bioactive_glass.jpg/440px-Bioactive_glass.jpg 2x" data-file-width="1842" data-file-height="1765" /></a><figcaption>تصویر <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">هیدروکسی آپاتیت</a> تشکیل‌شده بر روی شیشهٔ زیست‌فعال در <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="میکروسکوپ الکترونی">میکروسکوپ الکترونی</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p><b>شیشهٔ زیست‌فعال</b> گروهی از مواد زیستی <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه-سرامیک">شیشه-سرامیک</a> <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="بیومتریال">بیومتریال</a> هستند که شامل گروه <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیشه زیستی">شیشه‌های زیستی</a> نیز می‌شوند. <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌سازگاری">زیست‌سازگاری</a> و فعالیت زیستی این <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="شیشه">شیشه‌ها</a> باعث شده که آنان برای استفاده به‌عنوان <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%AA" class="mw-redirect" title="درون‌کاشت">درون‌کاشت</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D9%87%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="تجهیزات پزشکی">تجهیزات پزشکی</a> در <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="بدن انسان">بدن انسان</a> جهت درمان <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بیماری">بیماری</a> و جایگزینی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="استخوان">استخوان‌های</a> بیمار یا آسیب‌دیده مورد استفاده قرار گیرند.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تاریخچه"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>تاریخچه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تاریخچه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>انسان همواره در پی یافتن راهی برای بهبود اندام‌های آسیب‌دیده یا جایگزینی موادی مناسب برای قسمت‌های از کار افتادهٔ بدن خود بوده‌است؛ اما رسیدن به ماده‌ای مناسب و سازگار با <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="بدن انسان">بدن انسان</a> کار آسانی نیست. در طول تاریخ انسان‌ها از <a href="/wiki/%DA%86%D9%88%D8%A8" title="چوب">چوب</a> و اندام‌های طبیعی دیگر <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهان</a> گرفته تا <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF" title="سنگ">سنگ</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2" title="فلز">فلزات</a> اولیه به‌عنوان اولین درون‌کاشت‌های زیستی (Bio implants) استفاده کرده‌است. بدون شک یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بشر در زمینهٔ پیوند، <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="علم مواد">علم مواد</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زیست‌شناسی">زیست‌شناسی</a> شیشه‌های زیست‌فعال بوده‌است که به همت لری هنچ برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ میلادی ساخته‌شد. انگیزهٔ اصلی وی برای رسیدن به چنین ماده‌ای سؤال چالش‌برانگیز کلنل ارتش ایالات متحدهٔ آمریکا برگشته از <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D9%88%DB%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85" title="جنگ ویتنام">جنگ ویتنام</a> بود که خواهان ساخت ماده‌ای بود که بتواند در محیط خشن بدن نه‌تنها دوام بیاورد بلکه توسعه، رشد یابد، زیرا تا آن زمان تمام کاشتنی‌های بدن زیست‌خنثی بودند و پس از کاشت در اطراف مرز کاشتنی و استخوان تشکیل کپسولی فیبری می‌دادند. پروفسور هنچ تصمیم به ساخت مادهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌تجزیه‌پذیری">زیست‌تخریب‌پذیری</a> در سامانهٔ<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\textstyle {\ce {SiO2-CaO-Na2O-P2O5}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>SiO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> </mrow> <mtext>CaO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> </mrow> <msubsup> <mtext>Na</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> </mrow> <msubsup> <mtext>P</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>5</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\textstyle {\ce {SiO2-CaO-Na2O-P2O5}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7e9e06362b74a3dc46d0b06bc8ba7289ce9131c0" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:26.142ex; height:2.843ex;" alt="{\textstyle {\ce {SiO2-CaO-Na2O-P2O5}}}"></span> گرفت که مقدار <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="کلسیم">کلسیم</a> بالا و نزدیک به یوتکتیک سه‌تایی در محدودهٔ نمودار<span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\textstyle {\ce {Na2O-CaO-SiO2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>Na</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> </mrow> <mtext>CaO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−</mo> </mrow> <msubsup> <mtext>SiO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em" /> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\textstyle {\ce {Na2O-CaO-SiO2}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/eb4203895b19b1364d21965dfdcc71242bc54d28" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:18.835ex; height:2.843ex;" alt="{\textstyle {\ce {Na2O-CaO-SiO2}}}"></span> باشد. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Bioglass_structure.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Bioglass_structure.gif/220px-Bioglass_structure.gif" decoding="async" width="220" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Bioglass_structure.gif/330px-Bioglass_structure.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Bioglass_structure.gif 2x" data-file-width="383" data-file-height="300" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختار شیمیایی">ساختار مولکولی</a> شیشهٔ زیست‌فعال<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="زیست‌فعالی"><span id=".D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84.DB.8C"></span>زیست‌فعالی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: زیست‌فعالی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در یک مفهوم کلی، <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84" title="بیومتریال">مواد زیست‌فعال</a> (انگلیسی: Bioactive material) موادی هستند که برای القای فعالیت زیستی خاصی طراحی شده‌اند.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به‌طور اختصاصی‌تر، مواد زیست‌فعال موادی هستند که وقتی در بدن جای‌گذاری می‌شوند، تحت واکنش‌های سطحی خاص، منجر به تشکیل لایه‌ای شبیه به HA (<a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">هیدروکسی‌آپاتیت</a>) می‌شوند که این لایه مسئول اتصال به بافت‌های نرم و سخت اطراف است.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بارزترین ویژگی شیشه‌های زیست‌فعال توانایی تشکیل پیوند با <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بافت استخوانی">بافت استخوانی</a> است به‌طوری‌که حتی با ایجاد ضربه و فشار از جای خود حرکت نمی‌کند مگر با شکستن استخوان. علاوه بر این؛ ویژگی‌های جانبی از جمله زیست‌فعالی، <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌سازگاری">زیست‌سازگاری</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌تجزیه‌پذیری">زیست‌تجزیه‌پذیری</a>، <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a> نزدیک به بافت استخوان، عدم <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="سمیت سلولی">سمیت سلولی</a>، القاکننده و هادی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="استخوان‌سازی">استخوان‌سازی</a> و… می‌تواند آن را به یکی از مناسب‌ترین کاشتنی‌های زیستی در زمینهٔ استخوانی و حتی <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="دندان">دندانی</a> تبدیل کند. اگرچه ضعف‌هایی مانند شکنندگی و <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B5_%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF" title="خواص مکانیکی زیست مواد">خواص مکانیکی</a> ضعیف نسبت به استخوان طبیعی در شیشه‌های زیست‌فعال دیده می‌شود، اما محققان با اصلاحات مختلف از طریق افزودن ترکیبات گوناگون، اصلاحات ساختاری و سطحی، روش‌های <a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سنتز شیمیایی">سنتز</a>، تغییر در نسبت ترکیبات سازنده، افزودنی‌ها و… سعی در کاهش و حتی از بین بردن ضعف‌ها و محدودیت‌ها داشته‌اند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="انواع_شیشه‌های_زیست‌فعال"><span id=".D8.A7.D9.86.D9.88.D8.A7.D8.B9_.D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84"></span>انواع شیشه‌های زیست‌فعال</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: انواع شیشه‌های زیست‌فعال"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>به‌طور کلی شیشه‌های زیست‌فعال به سه نوع <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="سیلیکات">سیلیکاتی</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="فسفات">فسفاتی</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="بورات">بوراتی</a> تقسیم می‌شوند. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه‌های_سیلیکاتی"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B3.DB.8C.D9.84.DB.8C.DA.A9.D8.A7.D8.AA.DB.8C"></span>شیشه‌های سیلیکاتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: شیشه‌های سیلیکاتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشه‌های سیلیکاتی از شبکهٔ سه‌بعدی متشکل از SiO2 که در آن سیلیسیم با چهار اتم <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%DA%98%D9%86" title="اکسیژن">اکسیژن</a> ارتباط دارد تشکیل شده‌اند.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در حقیقت شیشه‌های زیست‌فعال از <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="مواد معدنی">مواد معدنی</a> که به‌طور طبیعی در بدن وجود دارند مانند <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="دی‌اکسید سیلیسیم">دی‌اکسید سیلیسیم</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="کلسیم">کلسیم</a>, <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="سدیم اکسید">سدیم اکسید</a>, <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="هیدروژن">هیدروژن</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="فسفر">فسفر</a> تشکیل شده‌اند. جالب آن‌که نسبت‌های مولکولی اکسیدهای <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="کلسیم">کلسیم</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1" title="فسفر">فسفر</a> در این شیشه‌ها، مشابه <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="استخوان">استخوان</a> طبیعی است.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این شیشه‌ها ساختار استخوان را تقلید کرده و رشد دوبارهٔ استخوان را تحریک می‌کنند؛ بنابراین به‌علت <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌سازگاری">زیست‌سازگاری</a> زیاد و توانایی استخوان‌سازی به نام شیشه‌های زیست‌فعال خوانده می‌شوند. همچنین، این شیشه‌ها، دارای سرعت تخریب کنترل‌شده‌ای نزدیک به سرعت تشکیل استخوان جدید هستند.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از شناخته‌شده‌ترین انواع شیشه‌های زیست‌فعال سیلیکاتی می‌توان به <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیشه زیستی">شیشهٔ زیستی</a> 5S45 اشاره کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه‌های_بوراتی"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A8.D9.88.D8.B1.D8.A7.D8.AA.DB.8C"></span>شیشه‌های بوراتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: شیشه‌های بوراتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برخی از شیشه‌های زیست‌فعال بوراتی به‌دلیل ماندگاری کم شیمیایی، سریع‌تر تخریب می‌شوند و در مقایسه با شیشه سیلیکاتی 5S45 به میزان بیشتری به مواد <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">شبه‌هیدروکسی آپاتیت</a> تبدیل می‌شوند.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Fu_164–171_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fu_164–171-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شیشه‌های زیست‌فعال بوراتی، رشد و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B2_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تمایز سلولی">تمایز سلولی</a> را در محیط <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%DB%8C" title="برون‌تنی">برون‌تنی</a> و تشکیل <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="بافت (زیست‌شناسی)">بافت</a> را در محیط <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%DB%8C" title="درون‌تنی">درون‌تنی</a> حمایت می‌کنند. همچنین این شیشه‌ها، می‌توانند از قبل در محلول فسفاتی واکنش نشان داده، به‌صورت موادی توخالی ساخته شوند. هیدروکسی آپاتیت تشکیل‌شده توسط شیشه‌های بوراتی متخلخل است و قابلیت بارگذاری با <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="دارو">دارو</a> را دارد و در زمان کاشت، دارو برای روزها یا هفته‌ها به بافت پیرامون، نفوذ می‌کند و رهایش دارو را برای درمان <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="عفونت استخوان">عفونت‌های استخوانی</a> دارند.<sup id="cite_ref-Fu_164–171_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fu_164–171-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشه‌های_فسفاتی"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.D8.B3.D9.81.D8.A7.D8.AA.DB.8C"></span>شیشه‌های فسفاتی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: شیشه‌های فسفاتی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشه‌های فسفاتی، بر پایهٔ شبکهٔ شیشه‌ای P2O5 هستند که در آن‌ها سدیم دی‌اکسید و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="کلسیم اکسید">کلسیم اکسید</a> به‌عنوان تغییردهنده استفاده شده و در مصارف <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C" title="زیست‌پزشکی">زیست‌پزشکی</a> به‌کار می‌روند. از آنجا که یون‌های تشکیل‌دهندهٔ آن‌ها مشابه فاز معدنی استخوان‌اند، این شیشه‌ها تمایل خوبی برای برقراری <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیوند شیمیایی">پیوند شیمیایی</a> با استخوان داشته و بنابراین ظرفیت استفاده در امور بالینی به‌عنوان یک مادهٔ قابل جذب را دارا هستند.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تست_جانوری"><span id=".D8.AA.D8.B3.D8.AA_.D8.AC.D8.A7.D9.86.D9.88.D8.B1.DB.8C"></span>تست جانوری</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: تست جانوری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دانشمندان در آمستردام هلند، مکعب‌هایی از شیشهٔ زیست‌فعال را برداشتند و آن‌ها را در استخوان <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%DB%8C" title="درشت‌نی">درشت‌نی</a> خوکچهٔ هندی در سال ۱۹۸۶ ایمپلنت کردند. پس از ۸، ۱۲ و ۱۶ هفته از کاشت، خوکچه‌های هندی مردند و استخوان درشت‌نی آن‌ها را برداشتند. ایمپلنت‌ها و درشت‌نی‌ها برای تعیین خصوصیات مکانیکی ایمپلنت از فصل مشترک استخوان تحت آزمایش <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA_%D8%A8%D8%B1%D8%B4%DB%8C" title="مقاومت برشی">مقاومت برشی</a> قرار گرفتند، که مشخص شد مقاومت برشی آن N/mm2 5 است. میکروسکوپ الکترونی نشان داد که در ایمپلنت‌های سرامیکی بقایای استخوان محکم به آن‌ها چسبیده‌است. <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="میکروسکوپ نوری">میکروسکوپ نوری</a> رشد سلول‌های استخوانی و رگ‌های خونی را در ناحیهٔ ایمپلنت نشان داد که اثبات <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زیست‌سازگاری">زیست‌سازگاری</a> بین استخوان و ایمپلنت بود.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شیشهٔ زیست‌فعال اولین ماده‌ای بود که پیوندی قوی با بافت استخوان زنده ایجاد کرد.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ساختار"><span id=".D8.B3.D8.A7.D8.AE.D8.AA.D8.A7.D8.B1"></span>ساختار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: ساختار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>طیف‌سنجی رزونانس مغناطیسی هسته‌ای حالت جامد (NMR) در شفاف‌سازی مواد جامد <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%81" class="mw-redirect" title="آمورف">آمورف</a> بسیار مفید بوده‌است. شیشه‌های زیست‌فعال توسط طیف‌سنجی MAS NMR حالت جامد 29Si و 31P مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. تغییر شیمیایی از MAS NMR نشان‌دهندهٔ نوع گونه‌های شیمیایی موجود در شیشه است. طیف‌سنجی 29Si MAS NMR نشان داد که شیشهٔ زیست‌فعال 45S5 به عنوان مثال دارای یک نوع ساختار شامل زنجیره‌های سیلیکات با چند اتصال عرضی است.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ترکیبات"><span id=".D8.AA.D8.B1.DA.A9.DB.8C.D8.A8.D8.A7.D8.AA"></span>ترکیبات</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: ترکیبات"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تغییرات زیادی در ترکیب اصلی وجود دارد که <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D8%B0%D8%A7_%D9%88_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88_(%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7)" title="سازمان غذا و دارو (آمریکا)">سازمان غذا و داروی آمریکا</a> (FDA) تأیید کرده و از آن به عنوان بیوگلس می‌توان نام برد. این ترکیب به 45S5 معروف است. سایر ترکیبات نیز در فهرست زیر وجود دارد. </p> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <p>45S5: 45 wt% SiO2, 24.5 wt% CaO, 24.5 wt% Na2O and 6.0 wt% P2O5 </p> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <p>S53P4: 53 wt% SiO2, 23 wt% Na2O, 20 wt% CaO and 4 wt% P2O5 </p> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <p>58S: 58 wt% SiO2, 33 wt% CaO and 9 wt% P2O5 </p> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <p>70S30C: 70 wt% SiO2, 30 wt% CaO </p> </div> <div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <p>13-93: 53 wt% SiO2, 6 wt% Na2O, 12 wt% K2O, 5 wt% MgO, 20 wt% CaO, 4 wt% P2O5 </p> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ترکیب"><span id=".D8.AA.D8.B1.DA.A9.DB.8C.D8.A8"></span>ترکیب</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: ترکیب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشهٔ_زیست‌فعال_45S5"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84_45S5"></span>شیشهٔ زیست‌فعال 45S5</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: شیشهٔ زیست‌فعال 45S5"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>نام 45S5 نشان‌دهندهٔ شیشه با ۴۵ درصد وزنی SiO2 و نسبت مولی ۵:۱ کلسیم به فسفر است. نسبت‌های کلسیم به فسفر پایین‌تر به استخوان متصل نمی‌شوند.<sup id="cite_ref-ReferenceA_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ویژگی‌های اصلی ترکیب بیوگلس این است که این ماده حاوی کمتر از ۶۰ درصد مولی SiO2، مقادیر Na2O و CaO زیاد، نسبت بالای CaO / P2O5 است که باعث می‌شود شیشهٔ زیست‌فعال نسبت به محیط آبی بسیار واکنش‌پذیر و زیست‌فعال باشد. </p><p>فعالیت زیست‌سازگاری بالا مزیت اصلی بیوگلس است، در حالی که معایب آن شامل ضعف مکانیکی، مقاومت کم در برابر شکستگی به دلیل شبکهٔ شیشه‌ای دوبعدی آمورف است. <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%D8%B4%DB%8C" class="mw-redirect" title="استحکام خمشی">استحکام خمشی</a> بیشتر شیشه‌های زیست‌فعال در محدودهٔ ۴۰–۶۰ مگاپاسکال است که برای کاربردهای تحمل بار کافی نیست. <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%D9%88%D9%84_%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="مدول یانگ">مدول یانگ</a> آن ۳۰–۳۵ گیگاپاسکال است که بسیار نزدیک به استخوان غشایی است که می‌تواند یک مزیت باشد. از شیشهٔ زیست‌فعال می‌توان به عنوان یک مادهٔ زیست‌فعال در مواد <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA" title="ماده کامپوزیت">کامپوزیتی</a> یا به صورت پودر نیز استفاده کرد. </p><p>اولین <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C" title="جراحی">جراحی</a> موفقی که بیوگلس 45S5 در آن استفاده شد در جایگزینی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D8%B4" title="استخوانچه‌های گوش">استخوانچه‌های</a> <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گوش میانی">گوش میانی</a> بود که برای حل مشکل هدایتی شنوایی بود. مزیت 45S5 عدم تمایل به تشکیل بافت فیبری است. موارد دیگر استفاده از آن برای <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%BE%D9%84%D9%86%D8%AA" title="ایمپلنت">ایمپلنت</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آرواره">فک</a> پس از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="کشیدن دندان">کشیدن دندان</a> است. از مواد کامپوزیتی ساخته‌شده از Bioglass 45S5 و استخوان خود بیمار می‌توان برای بازسازی استخوان استفاده کرد.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بیوگلس در مقایسه با سایر شیشه‌ها نسبتاً نرم است. می‌توان آن را تراش داد، ترجیحاً با ابزارهای الماس یا به صورت <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%AF%D8%B1" title="پودر">پودر</a> درآورد و بهتر است در محیط خشک نگهداری شود زیرا به‌راحتی <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B7%D9%88%D8%A8%D8%AA" title="رطوبت">رطوبت</a> را جذب می‌کند و با آن واکنش نشان می‌دهد.<sup id="cite_ref-ReferenceA_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="عملیات حرارتی">عملیات حرارتی</a> بیوگلس محتوای اکسید <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فلزهای قلیایی">فلز قلیایی</a> فرار را کاهش داده و بلورهای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="آپاتیت">آپاتیت</a> را در ماتریکس شیشه‌ای رسوب می‌دهد. مادهٔ شیشه‌ای و <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="سرامیک">سرامیکی</a> به نام Ceravital، دارای مقاومت مکانیکی بالاتر و زیست‌فعالی کمتری است.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشهٔ_زیست‌فعال_S5SP4"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84_S5SP4"></span>شیشهٔ زیست‌فعال S5SP4</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: شیشهٔ زیست‌فعال S5SP4"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فرمول S53P4 اولین بار در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ در Turku <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="فنلاند">فنلاند</a> در دانشگاه Åbo Akademi و دانشگاه Turku ساخته شد. این شیشهٔ زیست‌فعال ادعای قابلیت استفاده در پر کردن حفرهٔ استخوان در درمان پوکی شدید مغز استخوان در سال ۲۰۱۱ داشته‌است. S53P4 با بیش از ۱۵۰ نشریه در بین شیشه‌های فعال زیستی مورد مطالعه در بازار است. وقتی شیشهٔ Bioactive S53P4 درون حفرهٔ استخوان قرار می‌گیرد، با <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D8%AF%D9%86" title="مایعات بدن">مایعات بدن</a> واکنش داده و شیشه را فعال می‌کند. در طول این دورهٔ فعال‌سازی، شیشهٔ زیست‌فعال از طریق یک سری واکنش‌های شیمیایی، شرایط ایده‌آل برای بازسازی استخوان از طریق هدایت استخوان را ایجاد می‌کند. </p> <ul><li>یون‌های Na, Si, Ca و P آزاد می‌شوند.</li> <li>یک لایه <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7_%DA%98%D9%84" title="سیلیکا ژل">سیلیکا ژل</a> بر روی سطح شیشهٔ زیست‌فعال ایجاد می‌شود.</li> <li>CaP متبلور می‌شود و لایه‌ای از <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">هیدروکسی آپاتیت</a> را روی سطح شیشهٔ فعال ایجاد می‌کند.</li></ul> <p>پس از تشکیل لایهٔ <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">هیدروکسی آپاتیت</a>، شیشهٔ زیست‌فعال با مواد بیولوژیک، یعنی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین‌های</a> <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%86" title="خون">خون</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="فاکتور رشد">فاکتورهای رشد</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%DA%98%D9%86" title="کلاژن">کلاژن</a> در تعامل است. به دنبال این فرایند تعاملی، مراحل هدایت استخوانی، استخوان جدید روی ساختارهای شیشه‌ای فعال و بین آن رشد می‌کند. پیوندهای شیشهٔ زیست‌فعال با استخوان، تسهیل‌کنندهٔ تشکیل استخوان جدید هستند. </p><p>تحریک استخوان با تحریک سلول‌های استخوان‌زا برای افزایش سرعت بازسازی استخوان آغاز می‌شود. در مرحلهٔ تحول فاز نهایی روند بازسازی استخوان ادامه دارد. با گذشت زمان، استخوان کاملاً احیا می‌شود و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کالبدشناسی">آناتومی</a> طبیعی بیمار را بازیابی می‌کند. </p> <ul><li>تحکیم استخوان اتفاق می‌افتد.</li> <li>شیشهٔ زیست‌فعال S53P4 طی چند سال به بازسازی استخوان ادامه می‌دهد.</li></ul> <p>شیشهٔ زیست‌فعال S53P4 در حال حاضر تنها شیشهٔ زیست‌فعال در بازار است که ثابت شده‌است به‌طور مؤثر از رشد <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="باکتری">باکتری</a> جلوگیری می‌کند. خاصیت بازدارندگی رشد باکتریایی S53P4 از دو فرایند شیمیایی و فیزیکی همزمان ناشی می‌شود. هنگامی که شیشهٔ زیست‌فعال با مایعات بدن واکنش نشان می‌دهد، سدیم (Na) از سطح شیشهٔ زیست‌فعال آزاد می‌شود و باعث افزایش <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%86" title="پی‌اچ">پی‌اچ</a> (محیط قلیایی) می‌شود که برای باکتری‌ها مطلوب نیست، بنابراین مانع رشد آن‌ها می‌شود. یون‌های Na ,Ca, Si و P آزاد شده باعث افزایش <a href="/wiki/%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%B2%DB%8C" title="فشار اسمزی">فشار اسمزی</a> به دلیل افزایش غلظت نمک می‌شوند که محیطی است که باکتری‌ها نمی‌توانند رشد کنند.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>امروزه شیشهٔ زیست‌فعال S53P4 توسط Bonalive Biomaterials (<a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%88" title="تورکو">تورکو</a>، <a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF" title="فنلاند">فنلاند</a>) با نام محصول Bonalive granules تولید و توزیع می‌شود. این محصولات در بیماران بزرگسال و کودکان برای پر کردن حفره‌های استخوان، حفره‌ها و شکاف‌ها و همچنین برای بازسازی نقص استخوان، جراحی <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ستون مهره‌ها">ستون مهره‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="تومور استخوان">تومورهای استخوان</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%AE%DB%8C%D9%85" title="تومور خوش‌خیم">خوش‌خیم</a> استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشهٔ_زیست‌فعال_۸۶۲۵"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84_.DB.B8.DB.B6.DB.B2.DB.B5"></span>شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵ که Schott 8625 نیز نامیده می‌شود، یک <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشهٔ آهک سوددار</a> است که برای کپسوله‌سازی قطعات ایمپلنت‌شده استفاده می‌شود. بیشترین استفاده از شیشهٔ زیست‌فعال 8625 در محفظه‌های فرستندهٔ RFID قابل استفاده در ریزتراشه‌های ایمپلنتی در انسان و جانوران است. حق ثبت این اختراع و تولید توسط Schott AG است. همچنین در برخی از <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C_(%D8%A8%D8%AF%D9%86)" title="سوراخ‌کاری (بدن)">پیرسینگ‌ها</a> از شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵ نیز استفاده می‌شود. شیشهٔ زیست‌فعال ۸۶۲۵ به بافت یا استخوان متصل نمی‌شود بلکه توسط کپسوله‌سازی بافت فیبری در جای خود نگه داشته می‌شود. پس از کاشت، یک لایهٔ غنی از کلسیم در سطح بین شیشه و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="بافت (زیست‌شناسی)">بافت</a> ایجاد می‌شود. پوشش antimigration ماده‌ای است که هم به شیشه و هم به باف،ت پیوند می‌خورد.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شیشهٔ زیست‌فعال 8625 دارای محتوای قابل توجهی <a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86" title="آهن">آهن</a> است که جذب نور <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="فروسرخ">فروسرخ</a> را فراهم می‌کند. [۱۷] محتوای <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%A2%D9%87%D9%86_(III)" title="اکسید آهن (III)">Fe2O3</a> جذب حداکثری ۱۱۰۰ نانومتر را به همراه دارد و به شیشه رنگ سبز می‌بخشد. استفاده از پرتوی فروسرخ به‌جای شعله یا گرمای مستقیم، به جلوگیری از آلوده شدن قطعه کمک می‌کند.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پس از کاشت، شیشه در دو مرحله و در مدت زمان حدود دو هفته با محیط، واکنش نشان می‌دهد. در مرحلهٔ اول، یون‌های قلیایی فلز از شیشه زدوده می‌شوند و <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86" title="یون هیدروژن">یون‌های هیدروژن</a> جایگزین می‌شوند. مقدار کمی یون کلسیم نیز از مواد پخش می‌شود. در طول مرحلهٔ دوم، پیوندهای Si-O-Si در ماتریکس <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="دی‌اکسید سیلیسیم">سیلیس</a> تحت <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="آبکافت">هیدرولیز</a> قرار می‌گیرند و یک لایهٔ سطحی ژل‌مانند غنی از گروه‌های Si-O-H تولید می‌شود. یک لایهٔ انفعال غنی از فسفات کلسیم به تدریج بر روی سطح <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="شیشه">شیشه</a> ایجاد می‌شود و از پالاییدن بیشتر جلوگیری می‌کند. در تراشه‌های ریز برای ردیابی انواع <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a> و اخیراً در برخی از ایمپلنت‌های انسانی استفاده می‌شود. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) استفاده از شیشهٔ زیست‌فعال 8625 را در انسان در سال ۱۹۹۴ تأیید کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="شیشهٔ_زیست‌فعال_۹۳–۱۳"><span id=".D8.B4.DB.8C.D8.B4.D9.87.D9.94_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.E2.80.8C.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84_.DB.B9.DB.B3.E2.80.93.DB.B1.DB.B3"></span>شیشهٔ زیست‌فعال ۹۳–۱۳</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: شیشهٔ زیست‌فعال ۹۳–۱۳"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در مقایسه با شیشهٔ زیست‌فعال 45S5، شیشهٔ زیست‌فعال سیلیکات ۹۳–۱۳ از ترکیب بالاتر SiO2 تشکیل شده‌است و شامل <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="اکسید پتاسیم">اکسید پتاسیم</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="منیزیم اکسید">منیزیم اکسید</a> است. این ماده به‌صورت تجاری از Mo-Sci Corp در دسترس است یا می‌توان مستقیماً با ذوب مخلوطی از Na2CO3، K2CO3، MgCO3 CaCO3، SiO2 و NaH2PO4 در یک بوتهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="پلاتین">پلاتینی</a> در دمای ۱۳۰۰ درجهٔ سانتی‌گراد و کوئنچ شدن صفحات فولاد ضدزنگ تهیه کرد.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>کاربرد شیشهٔ ۹۳–۱۳ درون بدن <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="جاندار">جانداران</a> توسط <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ایالات متحده آمریکا">ایالات متحدهٔ آمریکا</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="اروپا">اروپا</a> تأیید شده‌است. این شیشه رفتار جریان ویسکوز آسان و تمایل کمتری به <a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%B4" title="بلورش">متبلور</a> شدن با کشیده شدن در الیاف دارد. پودر شیشهٔ زیست‌فعال ۹۳–۱۳ می‌تواند در یک بایندر پراکنده شود تا مستقیماً جوهر برای روش <a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D9%BE_%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%B9%D8%AF%DB%8C" title="چاپ سه‌بعدی">چاپ سه‌بعدی</a> ایجاد شود.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="مکانیسم‌های_فعالیت"><span id=".D9.85.DA.A9.D8.A7.D9.86.DB.8C.D8.B3.D9.85.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.81.D8.B9.D8.A7.D9.84.DB.8C.D8.AA"></span>مکانیسم‌های فعالیت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: مکانیسم‌های فعالیت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مکانیسم‌های اساسی که شیشه‌های زیست‌فعال را قادر می‌سازند به عنوان موادی برای ترمیم <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="استخوان">استخوان</a> عمل کنند، از نخستین کارِ <i>هِنچ</i> و همکاران در <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%81%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D8%A7" title="دانشگاه فلوریدا">دانشگاه فلوریدا</a> بررسی شده‌است. توجه اولیه به تغییرات سطح شیشهٔ زیست‌فعال داده شد. معمولاً تصور می‌شود هنگام غوطه‌ور شدن یک شیشهٔ زیست‌فعال در یک محیط <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فیزیولوژیکی">فیزیولوژیکی</a>، پنج مرحله واکنش غیر آلی رخ می‌دهد:<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ol><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%84_%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C" title="تبادل یونی">تبادل یونی</a> که در آن <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86" title="کاتیون">کاتیون‌های</a> اصلاح‌کننده (بیشتر Na <sup>+</sup>) در تبادل شیشه با یون‌های <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="هیدرونیوم">هیدرونیوم</a> در محلول خارجی قرار می‌گیرند.</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B2" class="mw-redirect" title="هیدرولیز">هیدرولیز</a> که در آن پل‌های Si-O-Si شکسته می‌شوند، گروه‌های <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%84" title="سیلانول">سیلانول</a> Si-OH را تشکیل می‌دهند و شبکهٔ شیشه دگرگون می‌شود.</li> <li>تراکم <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%84" title="سیلانول">سیلانول‌ها</a> که در آن شبکهٔ شیشه‌ای دگرگون‌شده، مورفولوژی آن را تغییر داده و یک لایهٔ سطحی ژل‌مانند ایجاد می‌کند، در یون‌های سدیم و کلسیم تخلیه می‌شود.</li> <li>رسوب‌گذاری‌هایی که در آن یک لایهٔ آمورف فسفات کلسیم روی <a href="/wiki/%DA%98%D9%84" title="ژل">ژل</a> رسوب می‌کند.</li> <li>کانی‌سازی که در آن لایهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%DB%8C%D9%85_%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="کلسیم فسفات">کلسیم فسفات</a> به‌تدریج به <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D9%BE%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA" title="هیدروکسی آپاتیت">هیدروکسی آپاتیت</a> بلوری تبدیل می‌شود، که از فاز معدنی موجود در استخوان‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a> تقلید می‌کند.</li></ol> <p>بعدها مشخص شد که مورفولوژی لایهٔ سطحی ژل یکی از اجزای اصلی در تعیین پاسخ زیست‌فعالی است. این امر با مطالعه در مورد شیشه‌های زیست‌فعال حاصل از فرآوری <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84-%DA%98%D9%84" title="سل-ژل">سُل-ژل</a> حمایت شد. چنین شیشه‌هایی می‌توانند به‌طور قابل توجهی غلظت SiO<sub>2</sub> بالاتری نسبت به شیشه‌های فعال زیستی سنتی حاصل از <a href="/wiki/%D8%B0%D9%88%D8%A8" title="ذوب">ذوب</a> داشته باشند و همچنان زیست‌فعالی (به عنوان مثال، توانایی تشکیل یک لایهٔ هیدروکسی آپاتیت معدنی در سطح) را حفظ کنند. <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%84%D8%AE%D9%84" title="تخلخل">تخلخل</a> ذاتی مادهٔ مشتق‌شده از سُل-ژل به عنوان یک توضیح احتمالی برای دلیل حفظ فعالیت زیستی ذکر شده و اغلب با توجه به شیشهٔ مذاب افزایش یافته‌است. </p><p>پیشرفت‌های بعدی در فناوری <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ریزآرایه دی‌ان‌ای">ریزآرایهٔ دی‌ان‌ای</a>، دیدگاه کاملاً جدیدی در مورد مکانیسم‌های فعالیت زیستی در شیشه‌های زیست‌فعال ایجاد کرد. پیش از این، شناخته شده بود که یک تعامل پیچیده بین شیشه‌های زیست‌فعال و <a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" title="زیست‌شناسی مولکولی">زیست‌شناسی مولکولی</a> میزبان درون‌کاشت وجود دارد، اما ابزارهای موجود، مقدار کافی اطلاعات را برای ایجاد یک تصویر جامع فراهم نمی‌کنند. با استفاده از ریزآرایهٔ دی‌ان‌ای، محققان اکنون قادر به شناسایی تمام دسته‌های <a href="/wiki/%DA%98%D9%86" title="ژن">ژن‌ها</a> هستند که توسط محصولات انحلال شیشه‌های زیست‌فعال تنظیم می‌شوند و در نتیجه به اصطلاح «تئوری ژنتیکی» شیشه‌های زیست‌فعال می‌شوند. اولین مطالعات ریزآرایه روی شیشه‌های زیست‌فعال نشان داد که ژن‌های مرتبط با رشد و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B2_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تمایز سلولی">تمایز</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="استئوبلاست">استئوبلاست</a>، حفظ زمینهٔ بیرون سلول و ارتقای <a href="/wiki/%DA%86%D8%B3%D8%A8%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%DB%8C" title="چسبندگی سلولی">چسبندگی سلولی</a> و زمینهٔ سلول توسط <a href="/wiki/%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7_%DA%A9%D8%B4%D8%AA" title="محیط کشت">محیط</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA_%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="کشت سلول">کشت سلولی</a> شرطی‌شده حاوی محصولات انحلال شیشهٔ زیست‌فعال می‌شوند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کاربردهای_پزشکی"><span id=".DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.BE.D8.B2.D8.B4.DA.A9.DB.8C"></span>کاربردهای پزشکی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: کاربردهای پزشکی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>شیشهٔ زیست‌فعال S53P4 برای اولین بار در یک محیط کلینیکی به عنوان جایگزینی برای پیوند استخوان یا غضروف در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="جراحی ترمیمی">جراحی بازسازی</a> صورت استفاده شد. استفاده از مواد مصنوعی به عنوان پروتز استخوان دارای مزیت بسیار متنوع‌تری از پیوند اتوترانسپلانت سنتی بوده و همچنین دارای عوارض جانبی پس از عمل کمتر است.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شواهدی موقت وجود دارد که شیشهٔ زیست‌فعال با ترکیب S53P4 ممکن است برای <a href="/wiki/%D8%B9%D9%81%D9%88%D9%86%D8%AA" title="عفونت">عفونت‌های</a> طولانی‌مدت استخوانی نیز مفید باشد.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/">"Creative Commons"</a>. <i>Creative Search</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-11-13</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Creative+Search&rft.atitle=Creative+Commons&rft_id=https%3A%2F%2Fcreativecommons.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Bioactive Glasses, Editors: A R Boccaccini, D S Brauer, L Hupa, Royal Society of Chemistry, Cambridge 2017, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://pubs.rsc.org/en/content/ebook/978-1-78262-201-7">https://pubs.rsc.org/en/content/ebook/978-1-78262-201-7</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFVallet-Regí2001" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Vallet-Regí, Maria (2001-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2001/dt/b007852m">"Ceramics for medical applications"</a>. <i>Journal of the Chemical Society, Dalton Transactions</i> (به انگلیسی) (2): 97–108. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1039%2FB007852M">10.1039/B007852M</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1364-5447">1364-5447</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+Chemical+Society%2C+Dalton+Transactions&rft.atitle=Ceramics+for+medical+applications&rft.issue=2&rft.pages=97-108&rft.date=2001-01-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1039%2FB007852M&rft.issn=1364-5447&rft.aulast=Vallet-Reg%C3%AD&rft.aufirst=Maria&rft_id=https%3A%2F%2Fpubs.rsc.org%2Fen%2Fcontent%2Farticlelanding%2F2001%2Fdt%2Fb007852m&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSefton1986" class="citation journal cs1">Sefton, M.V. (Summer 1986). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016/0142-9612(86)90057-8">"Consensus Conference on Definitions Chester, UK March 3–5, 1986"</a>. <i>Biomaterials</i>. <b>7</b> (4): 308–309. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0142-9612%2886%2990057-8">10.1016/0142-9612(86)90057-8</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0142-9612">0142-9612</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Biomaterials&rft.atitle=Consensus+Conference+on+Definitions+Chester%2C+UK+March+3%E2%80%935%2C+1986&rft.ssn=summer&rft.volume=7&rft.issue=4&rft.pages=308-309&rft.date=1986&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0142-9612%2886%2990057-8&rft.issn=0142-9612&rft.aulast=Sefton&rft.aufirst=M.V.&rft_id=http%3A%2F%2Fdx.doi.org%2F10.1016%2F0142-9612%2886%2990057-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCochran1996" class="citation journal cs1">Cochran, David (Fall 1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1902/annals.1996.1.1.707">"Implant Therapy I"</a>. <i>Annals of Periodontology</i>. <b>1</b> (1): 707–791. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1902%2Fannals.1996.1.1.707">10.1902/annals.1996.1.1.707</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1553-0841">1553-0841</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annals+of+Periodontology&rft.atitle=Implant+Therapy+I&rft.ssn=fall&rft.volume=1&rft.issue=1&rft.pages=707-791&rft.date=1996&rft_id=info%3Adoi%2F10.1902%2Fannals.1996.1.1.707&rft.issn=1553-0841&rft.aulast=Cochran&rft.aufirst=David&rft_id=http%3A%2F%2Fdx.doi.org%2F10.1902%2Fannals.1996.1.1.707&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCaoHench1996" class="citation journal cs1">Cao, Wanpeng; Hench, Larry L. (1996-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0272884295001263">"Bioactive materials"</a>. <i>Ceramics International</i>. <b>22</b> (6): 493–507. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0272-8842%2895%2900126-3">10.1016/0272-8842(95)00126-3</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0272-8842">0272-8842</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ceramics+International&rft.atitle=Bioactive+materials&rft.volume=22&rft.issue=6&rft.pages=493-507&rft.date=1996-01-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0272-8842%2895%2900126-3&rft.issn=0272-8842&rft.aulast=Cao&rft.aufirst=Wanpeng&rft.au=Hench%2C+Larry+L.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2F0272884295001263&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFJones2013" class="citation journal cs1">Jones, Julian R. (2013-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1742706112003996">"Review of bioactive glass: From Hench to hybrids"</a>. <i>Acta Biomaterialia</i>. <b>9</b> (1): 4457–4486. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.actbio.2012.08.023">10.1016/j.actbio.2012.08.023</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1742-7061">1742-7061</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Acta+Biomaterialia&rft.atitle=Review+of+bioactive+glass%3A+From+Hench+to+hybrids&rft.volume=9&rft.issue=1&rft.pages=4457-4486&rft.date=2013-01-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.actbio.2012.08.023&rft.issn=1742-7061&rft.aulast=Jones&rft.aufirst=Julian+R.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS1742706112003996&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBaheiraeiMoztarzadehHedayati2012" class="citation journal cs1">Baheiraei, Nafiseh; Moztarzadeh, Fathollah; Hedayati, Mehdi (2012-05-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272884211010388">"Preparation and antibacterial activity of Ag/SiO2 thin film on glazed ceramic tiles by sol–gel method"</a>. <i>Ceramics International</i>. <b>38</b> (4): 2921–2925. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.ceramint.2011.11.068">10.1016/j.ceramint.2011.11.068</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0272-8842">0272-8842</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ceramics+International&rft.atitle=Preparation+and+antibacterial+activity+of+Ag%2FSiO2+thin+film+on+glazed+ceramic+tiles+by+sol%E2%80%93gel+method&rft.volume=38&rft.issue=4&rft.pages=2921-2925&rft.date=2012-05-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.ceramint.2011.11.068&rft.issn=0272-8842&rft.aulast=Baheiraei&rft.aufirst=Nafiseh&rft.au=Moztarzadeh%2C+Fathollah&rft.au=Hedayati%2C+Mehdi&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0272884211010388&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBrownRahamanDwilewiczHuang2009" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Brown, Roger F.; Rahaman, Mohamed N.; Dwilewicz, Agatha B.; Huang, Wenhai; Day, Delbert E.; Li, Yadong; Bal, B. Sonny (Winter 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jbm.a.31679">"Effect of borate glass composition on its conversion to hydroxyapatite and on the proliferation of MC3T3‐E1 cells"</a>. <i>Journal of Biomedical Materials Research Part A</i> (به انگلیسی). <b>88A</b> (2): 392–400. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fjbm.a.31679">10.1002/jbm.a.31679</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1549-3296">1549-3296</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Biomedical+Materials+Research+Part+A&rft.atitle=Effect+of+borate+glass+composition+on+its+conversion+to+hydroxyapatite+and+on+the+proliferation+of+MC3T3%E2%80%90E1+cells&rft.ssn=winter&rft.volume=88A&rft.issue=2&rft.pages=392-400&rft.date=2009&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fjbm.a.31679&rft.issn=1549-3296&rft.aulast=Brown&rft.aufirst=Roger+F.&rft.au=Rahaman%2C+Mohamed+N.&rft.au=Dwilewicz%2C+Agatha+B.&rft.au=Huang%2C+Wenhai&rft.au=Day%2C+Delbert+E.&rft.au=Li%2C+Yadong&rft.au=Bal%2C+B.+Sonny&rft_id=https%3A%2F%2Fonlinelibrary.wiley.com%2Fdoi%2F10.1002%2Fjbm.a.31679&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Fu_164–171-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Fu_164–171_10-0">۱۰٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Fu_164–171_10-1">۱۰٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFFuRahamanFuLiu2010" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Fu, Qiang; Rahaman, Mohamed N.; Fu, Hailuo; Liu, Xin (Fall 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jbm.a.32824">"Silicate, borosilicate, and borate bioactive glass scaffolds with controllable degradation rate for bone tissue engineering applications. I. Preparation and in vitro degradation"</a>. <i>Journal of Biomedical Materials Research Part A</i> (به انگلیسی). <b>95A</b> (1): 164–171. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fjbm.a.32824">10.1002/jbm.a.32824</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1549-3296">1549-3296</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Biomedical+Materials+Research+Part+A&rft.atitle=Silicate%2C+borosilicate%2C+and+borate+bioactive+glass+scaffolds+with+controllable+degradation+rate+for+bone+tissue+engineering+applications.+I.+Preparation+and+in+vitro+degradation&rft.ssn=fall&rft.volume=95A&rft.issue=1&rft.pages=164-171&rft.date=2010&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fjbm.a.32824&rft.issn=1549-3296&rft.aulast=Fu&rft.aufirst=Qiang&rft.au=Rahaman%2C+Mohamed+N.&rft.au=Fu%2C+Hailuo&rft.au=Liu%2C+Xin&rft_id=https%3A%2F%2Fonlinelibrary.wiley.com%2Fdoi%2F10.1002%2Fjbm.a.32824&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKaradjianEssersTsitlakidisReible2009" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Karadjian, Maria; Essers, Christopher; Tsitlakidis, Stefanos; Reible, Bruno; Moghaddam, Arash; Boccaccini, Aldo R.; Westhauser, Fabian (Winter 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mdpi.com/1422-0067/20/2/305">"Biological Properties of Calcium Phosphate Bioactive Glass Composite Bone Substitutes: Current Experimental Evidence"</a>. <i>International Journal of Molecular Sciences</i> (به انگلیسی). <b>20</b> (2): 305. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3390%2Fijms20020305">10.3390/ijms20020305</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1422-0067">1422-0067</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6359412">6359412</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30646516">30646516</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Journal+of+Molecular+Sciences&rft.atitle=Biological+Properties+of+Calcium+Phosphate+Bioactive+Glass+Composite+Bone+Substitutes%3A+Current+Experimental+Evidence&rft.ssn=winter&rft.volume=20&rft.issue=2&rft.pages=305&rft.date=2009&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMCPMC6359412%23id-name%3DPMC&rft.issn=1422-0067&rft_id=info%3Apmid%2F30646516&rft_id=info%3Adoi%2F10.3390%2Fijms20020305&rft.aulast=Karadjian&rft.aufirst=Maria&rft.au=Essers%2C+Christopher&rft.au=Tsitlakidis%2C+Stefanos&rft.au=Reible%2C+Bruno&rft.au=Moghaddam%2C+Arash&rft.au=Boccaccini%2C+Aldo+R.&rft.au=Westhauser%2C+Fabian&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mdpi.com%2F1422-0067%2F20%2F2%2F305&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_PMC" title="رده:نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAhmedCollinsLewisOlsen2004" class="citation journal cs1">Ahmed, I.; Collins, C. A.; Lewis, M. P.; Olsen, I.; Knowles, J. C. (2004-07-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0142961203008846">"Processing, characterisation and biocompatibility of iron-phosphate glass fibres for tissue engineering"</a>. <i>Biomaterials</i>. <b>25</b> (16): 3223–3232. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.biomaterials.2003.10.013">10.1016/j.biomaterials.2003.10.013</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0142-9612">0142-9612</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Biomaterials&rft.atitle=Processing%2C+characterisation+and+biocompatibility+of+iron-phosphate+glass+fibres+for+tissue+engineering&rft.volume=25&rft.issue=16&rft.pages=3223-3232&rft.date=2004-07-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.biomaterials.2003.10.013&rft.issn=0142-9612&rft.aulast=Ahmed&rft.aufirst=I.&rft.au=Collins%2C+C.+A.&rft.au=Lewis%2C+M.+P.&rft.au=Olsen%2C+I.&rft.au=Knowles%2C+J.+C.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0142961203008846&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/0022-3093(86)90377-7</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/j.ceramint.2018.05.180</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1021/cm102089c</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_16-0">۱۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_16-1">۱۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Biomaterials and tissue engineering by Donglu Shi p. 27, Springer, 2004 <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/3540222030" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-540-22203-0</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">The chemistry of medical and dental materials by John W. Nicholson, p. 92, Royal Society of Chemistry, 2002 <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0854045724" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-85404-572-4</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Engineering materials for biomedical applications by Swee Hin Teoh, p. 6-21, World Scientific, 2004 <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9812560610" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 981-256-061-0</a></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1007/s10856-007-3018-5</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1002/jbm.a.32564</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">"Bonalive Smart Healing (EN) - Flipbook by Bonalive | FlipHTML5"</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/j.forsciint.2006.02.029</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://schott">http://schott</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup> Electronic Packaging</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/j.actbio.2008.04.019</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/j.msec.2019.109895</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRabieeNazparvarAzizianVashaee2015" class="citation journal cs1">Rabiee, Sayed Mahmood; Nazparvar, Neda; Azizian, Misaq; Vashaee, Daryoosh; Tayebi, Lobat (2015-07-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272884215003818">"Effect of ion substitution on properties of bioactive glasses: A review"</a>. <i>Ceramics International</i>. <b>41</b> (6): 7241–7251. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.ceramint.2015.02.140">10.1016/j.ceramint.2015.02.140</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0272-8842">0272-8842</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ceramics+International&rft.atitle=Effect+of+ion+substitution+on+properties+of+bioactive+glasses%3A+A+review&rft.volume=41&rft.issue=6&rft.pages=7241-7251&rft.date=2015-07-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.ceramint.2015.02.140&rft.issn=0272-8842&rft.aulast=Rabiee&rft.aufirst=Sayed+Mahmood&rft.au=Nazparvar%2C+Neda&rft.au=Azizian%2C+Misaq&rft.au=Vashaee%2C+Daryoosh&rft.au=Tayebi%2C+Lobat&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedirect.com%2Fscience%2Farticle%2Fpii%2FS0272884215003818&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87+%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1155/2015/684826</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://doi:10">http://doi:10</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>.1016/s0020-1383(15)30048-6</span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="موضوع‌های_مرتبط_با_علوم_شیشه" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="الگو:علوم شیشه"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:علوم شیشه (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:علوم شیشه"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="موضوع‌های_مرتبط_با_علوم_شیشه" style="font-size:114%;margin:0 4em">موضوع‌های مرتبط با علوم <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="شیشه">شیشه</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">مبانی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="شیشه">شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="دمای انتقال شیشه">دمای انتقال شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D9%82_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="فوق سرمایش">فوق سرمایش</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عملکرد شیشه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=AgInSbTe&action=edit&redlink=1" class="new" title="AgInSbTe (صفحه وجود ندارد)">AgInSbTe</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="شیشه زیستی">شیشه زیستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Borophosphosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Borophosphosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Borophosphosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="شیشه بوروسیلیکات">شیشه بوروسیلیکات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%A8" title="لعاب">لعاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%88%DA%98%D9%86%DB%8C%D8%AF" title="شیشه کالکوژنید">شیشه کالکوژنید</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AA" title="شیشه کبالت">شیشه کبالت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cranberry_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cranberry glass (صفحه وجود ندارد)">Cranberry glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86" title="عدسی کراون">عدسی کراون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%86%D8%AE%D9%85%D8%A7%D9%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه چخماق (صفحه وجود ندارد)">شیشه چخماق</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fluorosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fluorosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Fluorosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="شیشه سیلیسی">شیشه سیلیسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%98%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="ژرمانیوم-آنتیموان-تلوریوم (صفحه وجود ندارد)">ژرمانیوم-آنتیموان-تلوریوم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cranberry_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cranberry glass (صفحه وجود ندارد)">Gold ruby glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شیشه کریستال">شیشه کریستال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%84" title="شیشه اپال">شیشه اپال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phosphosilicate_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phosphosilicate glass (صفحه وجود ندارد)">Phosphosilicate glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه فتوکرومیک">شیشه فتوکرومیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="شیشه">شیشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A2%D9%87%DA%A9_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="شیشه آهک سوددار">شیشه آهک سوددار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85_%D9%87%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%AA" title="سدیم هگزامتافسفات">سدیم هگزامتافسفات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%D8%AF%DB%8C%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="سیلیکات سدیم (صفحه وجود ندارد)">سیلیکات سدیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tellurite_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tellurite glass (صفحه وجود ندارد)">Tellurite glass</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ultra_low_expansion_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultra low expansion glass (صفحه وجود ندارد)">Ultra low expansion glass</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه اورانیوم (صفحه وجود ندارد)">شیشه اورانیوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="میناکاری">میناکاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%D9%88%D8%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="شیشه‌های چوب (صفحه وجود ندارد)">شیشه‌های چوب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ZBLAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="ZBLAN (صفحه وجود ندارد)">ZBLAN</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه-سرامیک">شیشه-سرامیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="شیشه زیست فعال">شیشه زیست فعال</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=CorningWare&action=edit&redlink=1" class="new" title="CorningWare (صفحه وجود ندارد)">CorningWare</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%A8%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B2" title="مهر و موم شیشه-سرامیک به فلز">مهر و موم شیشه-سرامیک به فلز</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Macor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Macor (صفحه وجود ندارد)">Macor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zerodur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zerodur (صفحه وجود ندارد)">Zerodur</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ساخت شیشه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Annealing_(glass)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Annealing (glass) (صفحه وجود ندارد)">Annealing</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%D8%A8%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%A8%D8%AE%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="انباشت به روش تبخیر شیمیایی">انباشت به روش تبخیر شیمیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_batch_calculation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass batch calculation (صفحه وجود ندارد)">Glass batch calculation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Glass_forming&action=edit&redlink=1" class="new" title="الگو:Glass forming (صفحه وجود ندارد)">Glass forming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="ساخت شیشه (صفحه وجود ندارد)">ذوب شیشه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Calculation_of_glass_properties&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calculation of glass properties (صفحه وجود ندارد)">Glass modeling</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%AA_%DB%8C%D9%88%D9%86" title="کاشت یون">کاشت یون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="مایعات">دمای مایعات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84-%DA%98%D9%84" title="سل-ژل">سل-ژل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="گرانروی">گرانروی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="شیشه‌شدگی">شیشه‌شدگی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="نورشناسی">نورشناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Achromatic_lens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Achromatic lens (صفحه وجود ندارد)">Achromat</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%B4_(%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9)" class="mw-redirect" title="پاشش (اپتیک)">پاشش (اپتیک)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gradient-index_optics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gradient-index optics (صفحه وجود ندارد)">Gradient-index optics</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrogen_darkening&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrogen darkening (صفحه وجود ندارد)">Hydrogen darkening</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="تقویت‌کننده نوری">تقویت‌کننده نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="فیبر نوری">فیبر نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C_%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="طراحی عدسی‌های نوری">طراحی عدسی‌های نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%81%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="شیشه فتوکرومیک">شیشه فتوکرومیک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Photosensitive_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Photosensitive glass (صفحه وجود ندارد)">Photosensitive glass</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="شکست نور">شکست نور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%81%D8%A7%D9%81" title="شفاف">مواد شفاف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">تصحیح سطح</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B9%DA%A9%D8%A7%D8%B3" class="mw-redirect" title="شیشه ضد انعکاس">شیشه ضد انعکاس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%B4%D8%AF%D9%87" title="شیشه تقویت شده">شیشه تقویت شده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="خوردگی">خوردگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dealkalization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dealkalization (صفحه وجود ندارد)">Dealkalization</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ریزآرایه دی‌ان‌ای">ریزآرایه دی‌ان‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hydrogen_darkening&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hydrogen darkening (صفحه وجود ندارد)">Hydrogen darkening</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D9%82" title="پنجره عایق">پنجره عایق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D8%AE%D9%84" title="شیشه متخلخل">شیشه متخلخل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87" title="شیشه خودتمیزشونده">شیشه خودتمیزشونده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84-%DA%98%D9%84" title="سل-ژل">سل-ژل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="شیشه سکوریت">شیشه سکوریت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">موضوعات گوناگون</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Glass-coated_wire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass-coated wire (صفحه وجود ندارد)">Glass-coated wire</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_databases&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass databases (صفحه وجود ندارد)">Glass databases</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_electrode&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass electrode (صفحه وجود ندارد)">Glass electrode</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_fiber_reinforced_concrete&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass fiber reinforced concrete (صفحه وجود ندارد)">Glass fiber reinforced concrete</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3_%D8%A2%DB%8C%D9%88%D9%86%D9%88%D9%85%D8%B1" title="سیمان گلاس آیونومر">سیمان گلاس آیونومر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Glass_microsphere&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glass microsphere (صفحه وجود ندارد)">Glass microsphere</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="فایبرگلاس">فایبرگلاس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:Glass_science_institutes&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:Glass science institutes (صفحه وجود ندارد)">Glass science institutes</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1_%D9%88_%D9%85%D9%88%D9%85_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_-_%D9%81%D9%84%D8%B2" title="مهر و موم شیشه - فلز">مهر و موم شیشه - فلز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D8%AE%D9%84" title="شیشه متخلخل">شیشه متخلخل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%B1%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%AA" title="قطره شاهزاده روپرت">قطره شاهزاده روپرت</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ضایعات هسته‌ای">ضایعات هسته‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%AC%D9%84%D9%88" title="شیشه جلو">شیشه جلو</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شیشه_زیست‌فعال&oldid=40019743">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شیشه_زیست‌فعال&oldid=40019743</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:اختراع‌های آمریکایی">اختراع‌های آمریکایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7" title="رده:بیوموادها">بیوموادها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="رده:پریودنتولوژی">پریودنتولوژی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87" title="رده:ترکیب‌های شیشه">ترکیب‌های شیشه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B5_%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87" title="رده:خواص مواد پیشرفته">خواص مواد پیشرفته</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9" title="رده:سرامیک">سرامیک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:شیشه-سرامیک‌ها">شیشه-سرامیک‌ها</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D9%86%D9%87" title="رده:شیمی آبگینه">شیمی آبگینه</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_PMC" title="رده:نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC">نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای پیوند مرده">صفحه‌های دارای پیوند مرده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%A7%D9%88%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86" title="رده:صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان">صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="رده:ویکی‌سازی رباتیک">ویکی‌سازی رباتیک</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۸ اوت ۲۰۲۴ ساعت ۰۷:۲۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-nsrkh","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.724","walltime":"0.995","ppvisitednodes":{"value":5436,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":147691,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":20824,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":61351,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 760.764 1 -total"," 85.49% 650.408 1 الگو:پانویس"," 36.46% 277.411 11 الگو:پیوند_مرده"," 36.05% 274.273 11 الگو:Fix"," 34.63% 263.453 22 الگو:گرداننده_رده"," 30.20% 229.726 11 الگو:Cite_journal"," 25.82% 196.425 11 الگو:Nocat"," 23.59% 179.495 11 الگو:تشخیص_فضای_نام_نمایش_همه"," 18.74% 142.578 11 الگو:Mbox"," 13.50% 102.715 1 الگو:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.454","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5352534,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-nt2gf","timestamp":"20241122133240","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0634\u06cc\u0634\u0647 \u0632\u06cc\u0633\u062a\u200c\u0641\u0639\u0627\u0644","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3556054","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3556054","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-01-11T12:21:54Z","dateModified":"2024-08-08T07:26:15Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f2\/Bioactive_glass.jpg","headline":"\u0645\u0648\u0627\u062f \u0632\u06cc\u0633\u062a\u06cc \u0634\u06cc\u0634\u0647-\u0633\u0631\u0627\u0645\u06cc\u06a9"}</script> </body> </html>