CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tekst źródłowy strony Eliasz – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"ea699c3d-2cc5-4d27-aad2-072924c373f6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Eliasz","wgTitle":"Eliasz","wgCurRevisionId":74611544,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":11915,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Eliasz","wgRelevantArticleId":11915,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74611544,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references": "ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators", "ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.edit-summary-warning","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.nuxTBKeys","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Icon_03051_Ilya_prorok_s_uchenikom.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1721"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Icon_03051_Ilya_prorok_s_uchenikom.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1148"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="918"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tekst źródłowy strony Eliasz – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Eliasz"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Eliasz&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Eliasz"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Eliasz rootpage-Eliasz skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Eliasz&returntoquery=action%3Dedit" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Eliasz&returntoquery=action%3Dedit" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Eliasz&returntoquery=action%3Dedit" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Eliasz&returntoquery=action%3Dedit" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Tekst źródłowy strony Eliasz</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ten artykuł istnieje tylko w tym języku. Dodaj artykuły w innych językach." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Dodaj języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eliasz" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Eliasz" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eliasz"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Eliasz"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Eliasz" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Eliasz" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Eliasz&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DEliasz%26action%3Dedit"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DEliasz%26action%3Dedit"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q133507" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasz</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><p>Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu: </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation</a>.</b> <p>Blokada została nałożona przez <a href="/wiki/Wikipedysta:Jon_Kolbert" title="Wikipedysta:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a>. Podany powód to <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Początek blokady: 16:12, 27 sie 2023</li> <li>Zakończenie blokady: 16:12, 27 sie 2028</li></ul> <p>Twój obecny adres IP to 8.222.208.146. Zablokowany zakres to 8.222.128.0/17. </p><p>Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/No_open_proxies" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/No open proxies">No open proxies</a>. </p> Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Global" class="extiw" title="m:Steward requests/Global">wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki</a>. Możesz również wysłać e-mail do kolejki <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/VRT" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/VRT">VRT</a> <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Stewards" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Stewards">stewardów</a> na adres <kbd>stewards@wikimedia.org</kbd>, podając wszystkie powyższe szczegóły.</div></div><hr /> <p>Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="pl" dir="ltr" name="wpTextbox1">{{Inne znaczenia|postaci biblijnej|[[Eliasz (imię)]]}} {{Święty infobox |rodzaj = |imię = Eliasz |imię oryginalne = אֱלִיָּהוּ |tytuły = [[prorok]] |grafika = Icon 03051 Ilya prorok s uchenikom.jpg |podpis grafiki = Eliasz na [[Ikona|ikonie]] |data urodzenia = |miejsce urodzenia = [[Tiszbe]], [[Gilead (region)|Gilead]] |data śmierci = VIII wiek p.n.e. |miejsce śmierci = |kościół = [[Kościół katolicki]]<br />[[Cerkiew prawosławna|Cerkiew prawosławną]]<br />[[Kościoły wschodnie]] |data beatyfikacji = |miejsce beatyfikacji = |beatyfikujący = |data kanonizacji = |miejsce kanonizacji = |kanonizujący = |wspomnienie = [[20 lipca]] <small>(kat.)</small>,<br />20 lipca/2 sierpnia. <small>(praw.)</small> |atrybuty = |patron = |miejsce kultu = |faksymile = |opis faksymile = |commons = Category:Elijah (Biblical figure) |wikiźródła = |wikicytaty = }} '''Eliasz''', również '''Eliasz z Tiszbe'''{{r|Prorok Eliasz i oskarżenie}} lub '''Eliasz Tiszbita''' ({{w języku|he|אֱלִיָּהוּ}} ''Eliyáhu'', {{greka|Ἠλίας}} ''Elias'', {{w języku|cu|Илья-пророк}}{{r|cerkiew}}) – jeden z [[prorok]]ów [[Stary Testament|Starego Testamentu]] żyjący w IX w. przed Chrystusem w północnym państwie Izraela (imię tłumaczone jako: „''Bogiem jest [[Jah]]''”, „''moim Bogiem jest [[Jahwe]]''”). [[święci i błogosławieni Kościoła katolickiego|Święty Kościoła katolickiego]], [[Cerkiew prawosławna|prawosławnego]], [[Koptyjski Kościół Ortodoksyjny|koptyjskiego]], [[Apostolski Kościół Ormiański|ormiańskiego]] i [[Syryjski Kościół Ortodoksyjny|syryjskiego]]{{r|Elija}}. == Eliasz w Biblii == Eliasz po raz pierwszy wymieniony jest w [[1 Księga Królewska|1 Księdze Królewskiej]] jako niosący słowo Boga Jahwe [[Achab]]owi, królowi [[królestwo Izraela (państwo północne)|Izraela]]. Nazywany ''Tiszbitą'' – Eliasz Tiszbita (urodzony w [[Tiszbe]] w [[Gilead (region)|Gileadzie]]{{u|uwaga1}}; w starszych przekładach nazywany Teszbitczykiem lub Tisbitą. Po audiencji u króla Achaba skrył się na pustkowiu nad potokiem „''[[Dolina Kerit|Kerit]], który jest na wschód od [[Jordan (rzeka)|Jordanu]]''”, gdzie [[Kruk (zwyczajny)|kruki]] przynosiły mu pożywienie. Gdy z powodu suszy potok wysechł, Bóg posłał Eliasza do miasta [[Sarepta]] w okolicach [[Sydon]]u ([[Fenicja]]). Mieszkał w domu wdowy przez dwa lata. W tym czasie prorok wskrzesił jej zmarłego syna ([[1 Księga Królewska|1 Krl]] 17,3–24). Pod koniec okresu odosobnienia Eliasz spotkał [[Obadiasz]]a – zarządcę pałacu króla Achaba, który został wysłany na poszukiwanie nowych pastwisk dla bydła. Obadiasz – na polecenie Eliasza – oznajmił wkrótce swojemu panu, gdzie przebywał zbieg. Wkrótce król przybył na spotkanie Eliasza – obarczył go odpowiedzialnością za nieszczęścia Izraela (Achab wprowadził w swoim kraju kult boga [[Baal]]a za namową żony, [[Izebel|Jezabel]]). Rozstrzygnięciem sporu o prawdziwość Boga – Jahwe Eliasza i Baala Achaba – miały być publiczne ofiary całopalne na [[Góra Karmel|Górze Karmel]]. Jahwe pozwolił Eliaszowi dokonać cudu, który przekonał Izraelitów o fałszywości Baala. 450 proroków tego bożka zostało zabitych. Od tego czasu krainę opuściła susza i głód. Jezabel rozwścieczona śmiercią proroków Baala zagroziła śmiercią Eliaszowi<ref>{{Biblia|księga=1Krl|rozdział=19|wersety=1-2}}</ref>, lecz ten zbiegł do [[Beer Szewa|Beer Szewy]] i ukrywał się na pustyni. Gdy położył się pod drzewem [[Janowiec (roślina)|janowca]] pragnąc śmierci, odezwał się doń głos [[anioł]]a: „Wstań, jedz; bo jeszcze daleką drogę masz”. Pożywiwszy się, wyruszył i szedł przez 40 dni do Góry Horeb ([[Synaj (góra)|Synaj]]), gdzie zamieszkał w jaskini. Bóg wtedy zapytał: „Co tu czynisz, Eliaszu?”. W odpowiedzi na żalenie się Eliasza, Bóg nakazał mu iść do [[Damaszek|Damaszku]] i namaścić [[Chazael]]a królem Aramu, [[Jehu]] królem Izraela, a [[Elizeusz]]a prorokiem własnego miasta<ref>{{Biblia|księga=1Krl|rozdział=19|wersety=13-21}}</ref>. [[Plik:Grota Eliasza.JPG|thumb|[[Hajfa]] – Grota, w której, według tradycji, Eliasz ukrywał się przed Jezabel]] W 6 lat po tym ostrzegł Achaba i Jezabel, że oboje zginą tragicznie. Podobnie, 4 lata później, zapowiedział śmierć [[Ochozjasz (król Izraela)|Achazjasza]] – syna Achaba i Jezabel, który przejął tron po ojcu<ref>{{Biblia|księga=2Krl|rozdział=1|wersety=17}}</ref>. Między tymi wydarzeniami historia proroka nie jest dokładnie znana – możliwe, że udał się w odosobnienie na jakiś czas. Udał się do Gilgal, do uczniów proroków – tam przekazał wiedzę o swym odejściu Elizeuszowi, swojemu następcy, który towarzyszył mu dalej w wędrówce do [[Betel (miasto biblijne)|Betel]] i [[Jerycho|Jerycha]]. Przeszli „między rozstąpionymi wodami” [[Jordan (rzeka)|Jordanu]]<ref>{{Biblia|księga=2Krl|rozdział=2|wersety=8}}</ref>, lecz wkrótce „wóz ognisty i konie ogniste rozłączyły obydwu: i wstąpił Eliasz przez wicher do nieba”. Elizeusz miał wówczas powtórzyć gest swojego nauczyciela – uderzeniem płaszcza w wodę, rzeka rozstąpiła się i przeszedł przezeń. Pięćdziesięciu proroków widzących to zdarzenie rzekło: „Spoczął duch Eliasza na Elizeuszu”. Ważnym elementem [[Eschatologia|eschatologii]] żydowskiej stało się oczekiwanie na powrót Eliasza z nieba przed nadejściem [[Pomazaniec|Mesjasza]] i [[Epoka mesjańska|czasów mesjańskich]]<ref>{{Biblia|księga=Ml|rozdział=3|wersety=23}} Por. {{Biblia|księga=Syr|rozdział=48|wersety=10}} Por. przypis do Ksiegi Malachiasza 3,23n w [[Biblia jerozolimska|Biblii jerozolimskiej]], Poznań 2006.</ref>. Według [[apokryf]]icznej [[Apokalipsa Eliasza|Apokalipsy Eliasza]], Eliasz wraz z [[Henoch (syn Jereda)|Henochem]] w czasach ostatecznych mają się sprzeciwić przeciwnikowi Mesjasza, jednak zostają zabici i ich zwłoki leżą trzy i pół dnia na rynku. Później jednak zmartwychwstają i pokonują syna nieprawości. Do tej samej tradycji prawdopodobnie odwołuje się [[Apokalipsa św. Jana]]<ref>{{Biblia|księga=Ap|rozdział=11|wersety=3-12}}</ref>{{r|Lohse1985-s83-84}}. == Cuda oraz ważniejsze wydarzenia z życia proroka == [[Cud (religia)|Cuda]] uczynione przez Boga w wyniku [[modlitwa|modlitw]] Eliasza opisane w Biblii: * rozmnożenie mąki i oliwy u wdowy z Sarepty – 1 [[1 Księga Królewska|Krl]] 17:14-16 * wskrzeszenie syna wdowy z Sarepty – 1 Krl 17:17-24 * sprowadzenie ognia z nieba na Górze Karmel (Eliasz tym samym udowodnił fałszywość Baala) – 1 Krl 18:30-39 * rozdzielenie wód [[Jordan (rzeka)|Jordanu]] – 2 [[2 Księga Królewska|Krl]] 2:8 * przekazanie [[Charyzmaty|charyzmatów]] swojemu uczniowi, [[Elizeusz]]owi – 2 Krl 2:10 * tajemnicze odejście na ognistym rydwanie – 2 Krl 2:11 == Odwołania w Nowym Testamencie == Żaden z ''dawnych proroków'' nie jest tak często wspominany w [[Nowy Testament|Nowym Testamencie]] jak Eliasz. Wypełnienie oczekiwania eschatologicznego związanego z Eliaszem – wyrażonego w proroctwie [[Malachiasz (prorok)|Malachiasza]] 3,23–24 i tak obecnego w Izraelu czasów Jezusa – pierwotny [[Kościół (teologia)|Kościół]], w ślad za swym mistrzem związał z Janem Chrzcicielem (por. Mt 17, 10-13). Na równi z nim, także sam jego Następca, [[Jezus Chrystus]] został utożsamiony z ''Eliaszem'' (Mt 11,13–14; 16,14; 17,10; [[Ewangelia Marka|Mk]] 9,11; 15,35; Łk 9,7–8; [[Ewangelia Jana|Jn]] 1,21). Jan nie był Eliaszem, ale utożsamił się z Eliaszem w sposób duchowy (por. J 1,21.25). Ta misja ukazana została w słowach anioła zwiastującego jego cudowne poczęcie i narodziny [[Zachariasz (nowotestamentowy kapłan)|Zachariaszowi]]: {{Cytat |treść = Pójdzie przed Panem w duchu i mocy Eliasza, żeby serca ojców nakłonić ku dzieciom, a nieposłusznych – do usposobienia sprawiedliwych, by przygotować Panu lud doskonały |autor = |źródło = {{Biblia|księga=Łk|rozdział=1|wersety=17}} }} W rozumieniu Ewangelii, Jan był wypełnieniem Eliaszowej misji pojednania zapowiedzianej przez [[Księga Malachiasza|Malachiasza]] w rozdz. 3,24{{odn|Gils|1994|s=264}}. [[Ewangelia Mateusza|Mateusz]] (11,11) i [[Ewangelia Łukasza|Łukasz]] (9,8) pokazali żywot [[Jan Chrzciciel|Jana Chrzciciela]] jako odzwierciedlenie posłannictwa proroka Eliasza: życie w puszczy, przebywanie na pustyni, nagły początek misji (1 Krl 17,1–3; Łk 3,2–3); nawet te same [[włosiennica|włosienne]] szaty i skórzany pas dookoła bioder (2 Krl 1,8; Mt 3,4). Istotne jest też – jak zauważył Félix Gils [[Duchacze|CSSp]] – że chociaż „Jan Chrzciciel urzeczywistnia [[Typ (teologia)|typ]] Eliasza, gdy chodzi o praktykę pokuty na pustyni (Mt 3, 4; por. 2 Krl 1, 8), jednak rysy główne Eliasza odnajdujemy w osobie Jezusa”{{odn|Gils|1994|s=264}}. Sam Jezus ukazywał swą misję w powiązaniu z Eliaszem. Już w synagodze w Nazarecie porównał niewiarę swoim rodaków do niewiary Izraela w misję Eliasza, który został posłany nie do wdów żydowskich, "tylko do owej wdowy w Sarepcie Sydońskiej”, będącej poganką (Łk 4,25n). Późniejsze [[Cuda Jezusa|wskrzeszenie młodzieńca z Naim]] było odpowiednikiem cudu dokonanego przez Eliasza w Sarepcie (Łk 7, 11-16; por. 1 Krl 17, 17-24). Uczniowie prosili Jezusa, by zesłał ogień karzący na niegościnnych [[Samarytanie|Samarytan]], podobnie jak Eliasz, za brak czci okazywanej Bogu zesłał ogień na posłańców króla Samarii (2 Krl 1, 9-14; por. Łk 9, 54). Jezus miał zesłać jednak inny ogień, ogień Ducha Świętego (por. Łk 12, 49). Pokrzepienie, które Jezus otrzymał w Getsemani od [[anioł]]a przywodzi nam myśl pocieszenie Eliasza na pustyni (por. Łk 22, 43; 1 Krl 19,5.7), z tą istotną różnicą, że Jezus nie prosił o śmierć. Szczególny paralelizm można dostrzec między uniesieniem Eliasza do nieba, a [[Wniebowstąpienie Pańskie|wniebowstąpieniem Chrystusa]]. Podczas gdy „jego duch spoczął na Elizeuszu” (2 Krl 2, 1-15), tak Jezus obiecał zesłać na swych uczniów swego Ducha, „obietnicę Ojca” (Łk 24,49-51; por. Łk 9,51){{odn|Gils|1994|s=264}}. Pojawienie się Eliasza przy [[Przemienienie Pańskie|Przemienieniu Jezusa]] miało znaczenie symboliczne. Uosabiał on tradycję prorocką Izraela, by ukazać wypełnienie się zapowiedzi [[Prorocy więksi|proroków]] w Jezusie (por. Mt 17,3n){{r|BibJer}}. Eliasz podobnie jak Mojżesz otrzymał [[Objawienie|objawienie Boże]] na górze [[Synaj (góra)|Synaj]]. Rozmawiając z Jezusem na górze Przemienienia prorok świadczył, że sam Jezus, w swej osobie, jest Objawieniem Bożym{{odn|Benedykt XVI|2011}}. Eliasz jest wspomniany również w Listach. [[Paweł z Tarsu|Apostoł Paweł]] w [[List do Rzymian|Liście do Rzymian]] 11,2 ukazał Eliasza jako proroka walczącego z niewiernością Izraela, nawiązując do postawy Żydów, którzy nie uwierzyli w Jezusa. [[List Jakuba]] 5,17 przedstawia postać Eliasza jako wzór osoby modlącej się (por. [[Ewangelia Łukasza|Łk]] 4,25; 9,54){{odn|Gils|1994|s=264}}. == Eliasz w liturgii sederu paschalnego == W czasie rodzinnego [[Seder]]u paschalnego celebrowanego w [[judaizm]]ie, po czterech częściach, jakby czterech odsłonach dramatu – następuje zawsze piąta część. Jej symbolem jest piąty kielich – kielich proroka Eliasza, (hebr. ''kos szel Elijahu hanawi''). Odmawia się wtedy modlitwy ''Szefoch Chamatecha'' („Wylej swój gniew”) i ''Elijachu Hanawi'' (Eliasz Prorok){{odn|Jędrzejewski, Krawcowicz|2006| s=13}}. Obrzęd piątego kielicha zachęca świętujących [[Żydzi|Żydów]] do oczekiwania z nadzieją i ufnością na spełnienie ostatecznej obietnicy Boga: nadejścia [[Epoka mesjańska|epoki mesjańskiej]]. Kielich ten, najpiękniejszy, jaki znajduje się w domu nie powinien być podnoszony ani nie wolno z niego pić. Po sederze, dopóki Eliasz nie przyjdzie, wino z niego wlewa się z powrotem do butelki. Istnieje też zwyczaj, że kielich Eliasza napełniany jest winem z kielichów wszystkich uczestników Sederu, co symbolizuje, że wszyscy muszą działać razem, aby nadszedł Mesjasz. Oprócz kielicha, otwiera się także drzwi domu, aby zaprosić proroka Eliasza, którego przyjście będzie oznaczało, że [[Pomazaniec|Mesjasz]] jest już blisko. Czynią to najczęściej dzieci. Otwarcie drzwi jest także wyrazem braku lęku przed niebezpieczeństwem. Jest to bowiem „noc specjalnej opieki Boga” (hebr. ''lejl szimurim''). Wszyscy wstają i recytują ''Szefoch Chamatecha'' i odśpiewują ''Elijachu Hanawi''. Istnieje zwyczaj pozostawiania jednego pustego krzesła przy stole, jako „krzesła proroka Eliasza”. Podobnie jak kielich, powinno być to najdostojniejsze krzesło w domu. Po odśpiewaniu modlitw drzwi się zamyka{{odn|Jędrzejewski, Krawcowicz|2006| s=31}}. == Eliasz w islamie == [[Plik:095.Elijah Ascends to Heaven in a Chariot of Fire.jpg|thumb|Eliasz wstępuje do Nieba na ognistym rydwanie, grafika [[Gustave Doré|Gustave'a Doré]]]] Eliasz jest uznawany za proroka także przez [[islam|muzułmanów]]; jego postać pojawia się w [[Koran]]ie pod imieniem {{Xlat|lang=ar|إلياس}}). == Kult == Jego [[wspomnienie liturgiczne]] w [[Kościół katolicki|Kościele katolickim]] obchodzono niegdyś 17 czerwca{{r|Eliasz prorok}}, obecnie za ''Martyrologium Rzymskim'' [[20 lipca]]{{r|Henryk Fros SJ Franciszek1997-s131-133}}. [[Cerkiew prawosławna]] wspomina świętego proroka odpowiednio 20 lipca/2 sierpnia{{u|uwaga2}}{{r|cerkiew}}. == Ikonografia == W [[ikonografia chrześcijańska|ikonografii wczesnochrześcijańskiej]] prorok przedstawiany był często jako młodzieniec w tunice i paliuszu. Od wczesnego średniowiecza występuje już jako człowiek stary odziany w długą opończę, wykonaną z koziej skóry. Siwe włosy spadają na ramiona. Ma średniej długości brodę i bose stopy. Zazwyczaj prawą ręką błogosławi, w lewej dzierży zwój z napisem: „Gorliwie stawałem w obronie Pana, Boga Zastępów, gdyż synowie izraelscy porzucili przymierze z Tobą” (1 Krl 19, 10){{r|cerkiew}}. Najczęściej przedstawianą sceną z życia proroka jest [[wniebowzięcie]] Eliasza na ognistym wozie zaprzężonym w skrzydlate rumaki. Niekiedy wóz proroka zmierza ku niebu po tęczy. U stóp wozu stoi prorok Elizeusz, chwytający spadający płaszcz mistrza. Ponadto proroka Eliasza spotykamy na [[ikona]]ch Przemienienia Pańskiego, gdy w geście modlitewnym stoi po prawicy Chrystusa{{r|cerkiew}}. W tradycji zachodniej rolę [[atrybuty świętych|atrybutów]] proroka pełnią kruk i/lub ognisty miecz{{r|cerkiew}}. == W sztuce == Postać Eliasza jest związana z [[eponim]]icznym [[oratorium]] [[Felix Mendelssohn-Bartholdy|Felixa Mendelssohna-Batholdy’ego]]. Biblijny prorok Eliasz jest także głównym bohaterem powieści [[Paulo Coelho]] ''Piąta góra''. George Washington Moon napisał [[epos]] ''[[Elijah the Prophet]]''. == Obiekty geograficzne nazwane imieniem Eliasza == * Imieniem Eliasza nazwany jest drugi co do wysokości szczyt [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] – '''[[Góra Świętego Eliasza]]''', a także '''[[Przylądek Świętego Eliasza]]''' na [[Kayak Island (Stany Zjednoczone)|wyspie Kayak]]. * '''[[Eliaszówka (szczyt)|Eliaszówka]]''' − szczyt górski położony w [[Beskid Sądecki|Beskidzie Sądeckim]], w [[Pasmo Radziejowej|Paśmie Radziejowej]], na granicy polsko-słowackiej, gdzie początek bierze również słowacki potok [[Eliaszówka (potok)|Eliaszówka]]. * '''[[Eliaszówka (wzgórze)|Eliaszówka]]''' – wzgórze na [[Wyżyna Olkuska|Wyżynie Olkuskiej]] koło [[Gorenice|Gorenic]] w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]]. * '''[[Krzeszówka (rzeka)|Eliaszówka]]''' − niewielki potok w województwie małopolskim, lewy dopływ [[Krzeszówka (rzeka)|Krzeszówki]]. Wypływa z [[Wyżyna Olkuska|Wyżyny Olkuskiej]], powyżej miejscowości [[Czerna (powiat krakowski)|Czerna]], płynie przez [[Dolina Eliaszówki|Dolinę Eliaszówki]] ('''Dolinę Eliasza''') w [[Rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki|rezerwacie przyrody Dolina Eliaszówki]]. * [[Eliasz (potok)|'''Eliasz''']] − niewielki potok w [[Garwolin]]ie, w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]]. * '''[[Eliaszówka (rejon starokonstantynowski)|Eliaszówka]]''' − wieś na [[Ukraina|Ukrainie]] w [[rejon starokonstantynowski|rejonie starokonstantynowskim]] należącym do [[obwód chmielnicki|obwodu chmielnickiego]]. * '''[[Jaskinia Eliasza]]''' − jedna z jaskiń w niecce nazywaną ''Równiną Cyprysów'' (inne nazwy: '''Kotlina Eliasza'''; '''Basen Eliasza'''; '''Płaskowyż Eliasza''' lub ''Amfiteatr Siedemdziesięciu Mędrców'') przy drodze na [[Synaj (góra)|Górę Synaj]] w [[muhafaza|muhafazie]] [[Synaj Południowy]] w [[Egipt|Egipcie]]. * '''[[Dolina Eliasza (Synaj)|Dolina Eliasza]]''' – dolina (wadi) w [[Park Narodowy Świętej Katarzyny|Parku Narodowym Świętej Katarzyny]] w [[muhafaza|muhafazie]] [[Synaj Południowy]] w [[Egipt|Egipcie]], u stóp [[Synaj (góra)|Góry Synaj]]. == Zobacz też == * '''[[Eliasz (imię)]]''' * [[wstawiennictwo świętych]] == Uwagi == {{Uwagi| <ref name="uwaga1">Serwis Cerkiew.pl podaje '''Tezba Galadzka'''</ref> <ref name="uwaga2">[[Daty nowego i starego porządku#Podwójne datowanie|podwójne datowanie]]</ref> }} == Przypisy == <references> <ref name="BibJer">{{Cytuj książkę |inni = [[Francuska Szkoła Biblijna i Archeologiczna w Jerozolimie|Szkoła Biblijna w Jerozolimie]] (opracowanie) | rozdział = Przypis do Mt 17,1-8| tytuł = Biblia Jerozolimska | data = 2006 | wydawca = Pallottinum | miejsce = Poznań | isbn = 8370145191}}</ref> <ref name="cerkiew">{{cytuj stronę|url=http://www.cerkiew.pl/index.php?id=swieci&tx_orthcal&#x005B;sw_id&#x005D;=227&cHash=790ebf8bd2|tytuł=pror. Eliasz|autor=Jarosław Charkiewicz|opublikowany=Serwis Cerkiew.pl|data dostępu=2014-08-15}}</ref> <ref name="Eliasz prorok">{{cytuj stronę|url=http://www.deon.pl/imieniny/imie,858,eliasz.html|tytuł=Eliasz, prorok.|opublikowany=[[Deon.pl]]|data dostępu=2014-08-15}}</ref> <ref name="Elija">{{cytuj stronę|url=http://www.heiligenlexikon.de/BiographienE/Elia.htm|tytuł=Elija|opublikowany=Ökumenisches Heiligenlexikon|język=de|data dostępu=2014-08-15}}</ref> <ref name="Henryk Fros SJ Franciszek1997-s131-133">{{cytuj książkę|autor=[[Henryk Fros]] SJ, [[Franciszek Sowa]]|tytuł=Księga imion i świętych|tom=2|tytuł tomu=D-G|wydawca=WAM, Księża Jezuici|miejsce=Kraków|data=1997|strony=131-133|isbn=8370973744}}</ref> <ref name="Lohse1985-s83-84">{{cytuj książkę|nazwisko=Lohse|imię=Eduard|tytuł=Objawienie św. Jana. Komentarz|wydawca=Zwiastun|miejsce=Warszawa|data=1985|strony=83–84|inni=Tadeusz Wojak (tłum.)|oclc=189613944}}</ref> <ref name="Prorok Eliasz i oskarżenie">{{cytuj stronę|url=http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TB/salwator_2010_eliasz_01.html#|tytuł=Prorok Eliasz i oskarżenie o grzech|opublikowany=[[Fundacja Opoka|opoka.org.pl]]|data dostępu=2014-08-15}}</ref> </references> == Bibliografia == * {{cytuj książkę | autor r = Félix Gils [[Duchacze|CSSp]] | rozdział = Eliasz |inni = [[Xavier Léon-Dufour|X. Léon-Dufour]] (red.), [[Kazimierz Romaniuk|K. Romaniuk]] (tłum. i oprac.)| tytuł = Słownik teologii biblijnej | cytat =| wydawca = Pallottinum| wydanie = 4| miejsce = Poznań| rok = 1994| strony = 263-264| isbn = 83-7014-224-9| odn ={{odn/id|Gils|1994}}}} * {{Cytuj książkę | autor = Benedykt XVI (Joseph Ratzinger) | autor link = Benedykt XVI | tytuł = Jezus z Nazaretu | tom = 1 (Od chrztu w Jordanie do Przemienienia) | inni = Wiesław Szymona (przekład)| miejsce = Kraków |wydawca = Wydawnictwo M | rok = 2011| strony = 321| odn = {{odn/id|Benedykt XVI|2011}}}} * {{cytuj książkę | autor = Paweł Jędrzejewski | autor2 = Barbara Krawcowicz | tytuł = Pesach | miejsce = Los Angeles – Warszawa | wydawca = [[Stowarzyszenie 614. Przykazania]] | rok = 2006| odn={{odn/id|Jędrzejewski, Krawcowicz|2006}}}} {{Prorocy islamu w Koranie}} {{Kontrola autorytatywna}} [[Kategoria:Prorocy Starego Testamentu]] [[Kategoria:Święci katoliccy]] [[Kategoria:Święci prawosławni]] [[Kategoria:Święci koptyjscy]] [[Kategoria:Prorocy islamu w Koranie]] [[Kategoria:Nieznana data urodzenia]] [[Kategoria:Zmarli w VIII wieku p.n.e.]] </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Szablony użyte w tym artykule: </p></div><ul> <li><a href="/wiki/Szablon:Biblia" title="Szablon:Biblia">Szablon:Biblia</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Biblia&action=edit" title="Szablon:Biblia">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Cytat" title="Szablon:Cytat">Szablon:Cytat</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Cytat&action=edit" title="Szablon:Cytat">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie niskim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Cytat/styles.css" title="Szablon:Cytat/styles.css">Szablon:Cytat/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Cytat/styles.css&action=edit" title="Szablon:Cytat/styles.css">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Cytuj_ksi%C4%85%C5%BCk%C4%99" title="Szablon:Cytuj książkę">Szablon:Cytuj książkę</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Cytuj_ksi%C4%85%C5%BCk%C4%99&action=edit" title="Szablon:Cytuj książkę">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Cytuj_stron%C4%99" title="Szablon:Cytuj stronę">Szablon:Cytuj stronę</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Cytuj_stron%C4%99&action=edit" title="Szablon:Cytuj stronę">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Dmbox" title="Szablon:Dmbox">Szablon:Dmbox</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Dmbox&action=edit" title="Szablon:Dmbox">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Greka" title="Szablon:Greka">Szablon:Greka</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Greka&action=edit" title="Szablon:Greka">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie niskim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Ikona" title="Szablon:Ikona">Szablon:Ikona</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Ikona&action=edit" title="Szablon:Ikona">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_data_i_miejsce" title="Szablon:Infobox data i miejsce">Szablon:Infobox data i miejsce</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_data_i_miejsce&action=edit" title="Szablon:Infobox data i miejsce">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_grafika" title="Szablon:Infobox grafika">Szablon:Infobox grafika</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_grafika&action=edit" title="Szablon:Infobox grafika">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_nag%C5%82%C3%B3wek" title="Szablon:Infobox nagłówek">Szablon:Infobox nagłówek</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_nag%C5%82%C3%B3wek&action=edit" title="Szablon:Infobox nagłówek">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_nag%C5%82%C3%B3wek_dodaj" title="Szablon:Infobox nagłówek dodaj">Szablon:Infobox nagłówek dodaj</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_nag%C5%82%C3%B3wek_dodaj&action=edit" title="Szablon:Infobox nagłówek dodaj">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_projekt" title="Szablon:Infobox projekt">Szablon:Infobox projekt</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_projekt&action=edit" title="Szablon:Infobox projekt">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_projekt/projekt" title="Szablon:Infobox projekt/projekt">Szablon:Infobox projekt/projekt</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_projekt/projekt&action=edit" title="Szablon:Infobox projekt/projekt">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_tytu%C5%82" title="Szablon:Infobox tytuł">Szablon:Infobox tytuł</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_tytu%C5%82&action=edit" title="Szablon:Infobox tytuł">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_tytu%C5%82/styles.css" title="Szablon:Infobox tytuł/styles.css">Szablon:Infobox tytuł/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_tytu%C5%82/styles.css&action=edit" title="Szablon:Infobox tytuł/styles.css">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_wiersz" title="Szablon:Infobox wiersz">Szablon:Infobox wiersz</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_wiersz&action=edit" title="Szablon:Infobox wiersz">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Infobox_wiersz_dodaj" title="Szablon:Infobox wiersz dodaj">Szablon:Infobox wiersz dodaj</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Infobox_wiersz_dodaj&action=edit" title="Szablon:Infobox wiersz dodaj">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Inne_znaczenia" title="Szablon:Inne znaczenia">Szablon:Inne znaczenia</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Inne_znaczenia&action=edit" title="Szablon:Inne znaczenia">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)</li><li><a href="/wiki/Szablon:J" title="Szablon:J">Szablon:J</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:J&action=edit" title="Szablon:J">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:K" title="Szablon:K">Szablon:K</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:K&action=edit" title="Szablon:K">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Kontrola_autorytatywna" title="Szablon:Kontrola autorytatywna">Szablon:Kontrola autorytatywna</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Kontrola_autorytatywna&action=edit" title="Szablon:Kontrola autorytatywna">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Kontrola_autorytatywna/style.css" title="Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css">Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Kontrola_autorytatywna/style.css&action=edit" title="Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Lang" title="Szablon:Lang">Szablon:Lang</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Lang&action=edit" title="Szablon:Lang">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Navbox/styles.css" title="Szablon:Navbox/styles.css">Szablon:Navbox/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Navbox/styles.css&action=edit" title="Szablon:Navbox/styles.css">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Odn" title="Szablon:Odn">Szablon:Odn</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Odn&action=edit" title="Szablon:Odn">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Odn/id" title="Szablon:Odn/id">Szablon:Odn/id</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Odn/id&action=edit" title="Szablon:Odn/id">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Odn/tekst" title="Szablon:Odn/tekst">Szablon:Odn/tekst</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Odn/tekst&action=edit" title="Szablon:Odn/tekst">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Prorocy_islamu_w_Koranie" title="Szablon:Prorocy islamu w Koranie">Szablon:Prorocy islamu w Koranie</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Prorocy_islamu_w_Koranie&action=edit" title="Szablon:Prorocy islamu w Koranie">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:R" title="Szablon:R">Szablon:R</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:R&action=edit" title="Szablon:R">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Szablon_nawigacyjny" title="Szablon:Szablon nawigacyjny">Szablon:Szablon nawigacyjny</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Szablon_nawigacyjny&action=edit" title="Szablon:Szablon nawigacyjny">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie wysokim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:U" title="Szablon:U">Szablon:U</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:U&action=edit" title="Szablon:U">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:Uwagi" title="Szablon:Uwagi">Szablon:Uwagi</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Uwagi&action=edit" title="Szablon:Uwagi">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)</li><li><a href="/wiki/Szablon:W_j%C4%99zyku" title="Szablon:W języku">Szablon:W języku</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:W_j%C4%99zyku&action=edit" title="Szablon:W języku">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczony na poziomie niskim)</li><li><a href="/wiki/Szablon:Xlat" title="Szablon:Xlat">Szablon:Xlat</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:Xlat&action=edit" title="Szablon:Xlat">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Szablon:%C5%9Awi%C4%99ty_infobox" title="Szablon:Święty infobox">Szablon:Święty infobox</a> (<a href="/w/index.php?title=Szablon:%C5%9Awi%C4%99ty_infobox&action=edit" title="Szablon:Święty infobox">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Color_contrast" title="Moduł:Color contrast">Moduł:Color contrast</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Color_contrast&action=edit" title="Moduł:Color contrast">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Color_contrast/colors" title="Moduł:Color contrast/colors">Moduł:Color contrast/colors</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Color_contrast/colors&action=edit" title="Moduł:Color contrast/colors">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Cytuj/dane" title="Moduł:Cytuj/dane">Moduł:Cytuj/dane</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Cytuj/dane&action=edit" title="Moduł:Cytuj/dane">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:IPA/data" title="Moduł:IPA/data">Moduł:IPA/data</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:IPA/data&action=edit" title="Moduł:IPA/data">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:ISBN" title="Moduł:ISBN">Moduł:ISBN</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:ISBN&action=edit" title="Moduł:ISBN">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:ISBN/wydawcy" title="Moduł:ISBN/wydawcy">Moduł:ISBN/wydawcy</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:ISBN/wydawcy&action=edit" title="Moduł:ISBN/wydawcy">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Ikona" title="Moduł:Ikona">Moduł:Ikona</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Ikona&action=edit" title="Moduł:Ikona">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Ikona/dane" title="Moduł:Ikona/dane">Moduł:Ikona/dane</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Ikona/dane&action=edit" title="Moduł:Ikona/dane">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Infoboksy" title="Moduł:Infoboksy">Moduł:Infoboksy</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Infoboksy&action=edit" title="Moduł:Infoboksy">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Kontrola_autorytatywna" title="Moduł:Kontrola autorytatywna">Moduł:Kontrola autorytatywna</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Kontrola_autorytatywna&action=edit" title="Moduł:Kontrola autorytatywna">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)</li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Lang" title="Moduł:Lang">Moduł:Lang</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Lang&action=edit" title="Moduł:Lang">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Lang/data" title="Moduł:Lang/data">Moduł:Lang/data</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Lang/data&action=edit" title="Moduł:Lang/data">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Navbox" title="Moduł:Navbox">Moduł:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Navbox&action=edit" title="Moduł:Navbox">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Navbox/printer/default" title="Moduł:Navbox/printer/default">Moduł:Navbox/printer/default</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Navbox/printer/default&action=edit" title="Moduł:Navbox/printer/default">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Navbox/res" title="Moduł:Navbox/res">Moduł:Navbox/res</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Navbox/res&action=edit" title="Moduł:Navbox/res">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:NoWrap" title="Moduł:NoWrap">Moduł:NoWrap</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:NoWrap&action=edit" title="Moduł:NoWrap">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:NoWrap/resources" title="Moduł:NoWrap/resources">Moduł:NoWrap/resources</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:NoWrap/resources&action=edit" title="Moduł:NoWrap/resources">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Przypisy" title="Moduł:Przypisy">Moduł:Przypisy</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Przypisy&action=edit" title="Moduł:Przypisy">tekst źródłowy</a>) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)</li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Sprawd%C5%BA" title="Moduł:Sprawdź">Moduł:Sprawdź</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Sprawd%C5%BA&action=edit" title="Moduł:Sprawdź">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:String" title="Moduł:String">Moduł:String</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:String&action=edit" title="Moduł:String">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Wikidane/data" title="Moduł:Wikidane/data">Moduł:Wikidane/data</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Wikidane/data&action=edit" title="Moduł:Wikidane/data">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Wikidane/format/string" title="Moduł:Wikidane/format/string">Moduł:Wikidane/format/string</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Wikidane/format/string&action=edit" title="Moduł:Wikidane/format/string">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Xlat" title="Moduł:Xlat">Moduł:Xlat</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Xlat&action=edit" title="Moduł:Xlat">edytuj</a>) </li><li><a href="/wiki/Modu%C5%82:Xlat/ar" title="Moduł:Xlat/ar">Moduł:Xlat/ar</a> (<a href="/w/index.php?title=Modu%C5%82:Xlat/ar&action=edit" title="Moduł:Xlat/ar">edytuj</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto">Wróć do <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasz</a>.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Eliasz">https://pl.wikipedia.org/wiki/Eliasz</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Eliasz&action=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-79d9bc49cc-gnt5l","wgBackendResponseTime":187,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.003","walltime":"0.005","ppvisitednodes":{"value":17,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":830,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-79d9bc49cc-gnt5l","timestamp":"20241202214654","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>