CINXE.COM

ر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"c2b6cfe9-73fd-45c1-a55e-d465c33b361c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ر","wgTitle":"ر","wgCurRevisionId":40360105,"wgRevisionId":40360105,"wgArticleId":55340,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["خطاهای یادکرد: شابک","صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده","همه مقاله‌های خرد","مقاله‌های خرد زبان‌شناختی","الفبای عبری","الفبای فارسی","الفبای فنیقی","حروف عربی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage": "fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ر","wgRelevantArticleId":55340,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":2000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11862728","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands", "architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools", "ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1296"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="864"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif/640px-%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="691"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%B1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ر rootpage-ر skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&amp;uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;returnto=%D8%B1" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&amp;returnto=%D8%B1" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ر</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۴ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-14" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۴ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%8A%D8%B4_(%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%A8%D8%AC%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9)" title="ريش (الأبجديات السامية)–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ريش (الأبجديات السامية)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Resh" title="Resh–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Resh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Reix" title="Reix–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Reix" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Resh" title="Resh–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Resh" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Re%C5%A1" title="Reš–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Reš" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Resh" title="Resh–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Resh" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ro%C5%A1" title="Roš–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Roš" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Resh" title="Resh–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Resh" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Resh_(huruf_Semit)" title="Resh (huruf Semit)–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Resh (huruf Semit)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%88_(%D0%B1%D1%83%D0%BA%D0%B2%D0%B0)" title="Реш (буква)–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Реш (буква)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Resz" title="Resz–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Resz" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rexe" title="Rexe–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Rexe" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%B1" title="ر–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ر" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/Resh" title="Resh–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="Resh" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11862728#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%B1" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%B1" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%B1" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;oldid=40360105" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&amp;page=%D8%B1&amp;id=40360105&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B1"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25B1"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&amp;page=%D8%B1&amp;action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Resh_(letter)" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11862728" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif/220px-%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif" decoding="async" width="220" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif/330px-%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif/440px-%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif 2x" data-file-width="800" data-file-height="864" /></a><figcaption>حرف ر</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox"><caption class="infobox-title">الفبای ابجد</caption><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above navbox-title"><div style="float: right;"><small><a href="/wiki/%D9%82" title="ق">→ ق</a></small></div> ر <div style="float: left;"><small><a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">ش ←</a></small></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"> <table style="background:transparent;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr valign="top"> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%86%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="الفبای فنیقی">الفبای فنیقی</a></div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Phoenician_res.svg" class="mw-file-description" title="ر"><img alt="ر" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Phoenician_res.svg/30px-Phoenician_res.svg.png" decoding="async" width="30" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Phoenician_res.svg/45px-Phoenician_res.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Phoenician_res.svg/60px-Phoenician_res.svg.png 2x" data-file-width="85" data-file-height="85" /></a></span> </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الفبای عبری">الفبای عبری</a></div><div style="font-size: 300%; line-height: 1">ר</div> </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="الفبای آرامی">الفبای آرامی</a></div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Resh.svg" class="mw-file-description" title="ر"><img alt="ر" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Resh.svg/25px-Resh.svg.png" decoding="async" width="25" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Resh.svg/38px-Resh.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Resh.svg/50px-Resh.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="33" /></a></span> </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای سریانی">الفبای سریانی</a></div><div style="font-size: 300%; line-height: 1">ܪ</div> </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی">الفبای عربی</a></div><div style="font-size: 300%; line-height: 1">ر</div> </td> <td style="width:1.25em;"> <p><br /> </p> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:IPA" class="mw-redirect" title="راهنما:IPA">نمایش آوانگاری</a></th><td class="infobox-data"><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">r,<span class="wrap"> </span>ɾ,<span class="wrap"> </span>ʁ,<span class="wrap"> </span>ʀ</span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">موقعیت در الفبا</th><td class="infobox-data">۲۰</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">ارزش عددی</th><td class="infobox-data">۲۰۰</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header navbox-title">مشتقات الفبایی فنیقی</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"> <table style="background:transparent;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr valign="top"> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای یونانی">یونانی</a></div>Ρ </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین">لاتین</a></div>R </td> <td style="width:1.25em;"> </td> <td style="width:10em;"> <div style="width:100%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="الفبای سیریلیک">سیریلیک</a></div>Р </td> <td style="width:1.25em;"> <p><br /> </p><p><br /> </p> </td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="font-size:1.1em; float:left;"> <tbody><tr align="center"> <td> <table width="154" style="border: 1px solid #b3ccff;margin-right:0.5em;"> <tbody><tr align="center"> <td bgcolor="#b3ccff" colspan="6"><b><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">الفبای فارسی</a></b> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81" title="الف">الف</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A8" title="ب">ب</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%BE" title="پ">پ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AA" title="ت">ت</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AB" title="ث">ث</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AC" title="ج">ج</a> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%DA%86" title="چ">چ</a></td> <td>‌ <a href="/wiki/%D8%AD" title="ح">ح</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AE" title="خ">خ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AF" title="د">د</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B0" title="ذ">ذ</a></td> <td><a class="mw-selflink selflink">ر</a> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%D8%B2" title="ز">ز</a></td> <td>‌ <a href="/wiki/%DA%98" title="ژ">ژ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B3" title="س">س</a></td> <td>‌ <a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">ش</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B5" title="ص">ص</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B6" title="ض">ض</a> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%D8%B7" title="ط">ط</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B8" title="ظ">ظ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%B9" title="ع">ع</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%BA" title="غ">غ</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%81" title="ف">ف</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%82" title="ق">ق</a> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%DA%A9" title="ک">ک</a></td> <td><a href="/wiki/%DA%AF" title="گ">گ</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%84" title="ل">ل</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%85" title="م">م</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%86" title="ن">ن</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%88" title="و">و</a> </td></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%D9%87" title="ه">ه</a></td> <td><a href="/wiki/%DB%8C" title="ی">ی</a> </td></tr> <tr align="center"> <th bgcolor="#b3ccff" colspan="6">حروف دیگر </th></tr> <tr align="center"> <td><a href="/wiki/%D8%A1" class="mw-redirect" title="ء">ء</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A2" class="mw-redirect" title="آ">آ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86" title="تنوین">اً</a></td> <td><a href="/wiki/%D9%87%D9%94" class="mw-redirect" title="هٔ">هٔ</a></td> <td><a href="/wiki/%D8%A9" class="mw-redirect" title="ة">ة</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <table border="1" width="250"> <tbody><tr> <th colspan="5">شكل حرف </th></tr> <tr> <th>جدا </th> <th>آغازی </th> <th>میانی </th> <th>پایانی </th></tr> <tr style="font-size:1.2em;"> <th>ر </th> <th>ر </th> <th>ـر </th> <th>ـر </th></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7" title="الگو:حروف الفبا">الگو:حروف الفبا</a></li></ul> <p><b>ر</b> حرف دهم در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی">الفبای عربی</a> (راء)، حرف دوازدهم در [الفبای فارسی] و بیستمینِ <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="حروف الفبای عبری">حروف الفبای عبری</a> (رش ר) است. در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی">الفبای عربی</a>، مؤنث و از حروف شمسی است؛ در <a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%84" title="حساب جمل">حساب جمل</a> به مثابهٔ عدد ۲۰۰، منسوب به آن «رائی» است.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>۱<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B1_(%D9%86%D8%AA_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C)" title="ر (نت موسیقی)">ر (نت موسیقی)</a> نیز هست. در کتاب فرهنگ واژه‌های اوستا این حرف یعنی ر جزو واژه‌های اوستای است. <a href="//archive.org/details/1_20221023_20221023_1515" class="extiw" title="iarchive:1 20221023 20221023 1515">[۲]</a> </p><p>تلفظ حرف ر: /ر/یا ره </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=edit&amp;section=1" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFالجُر1381" class="citation book">الجُر، خلیل (<bdi>۱۳۸۱</bdi>). <i>فرهنگ لاروس عربی به فارسی</i>. ج.&#160;یکم. ترجمهٔ سید حمید طبیبیان. <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تهران">تهران</a>: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="انتشارات امیرکبیر">امیرکبیر</a>. ص.&#160;<bdi>۱۱۲۵</bdi>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a>&#160;<a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/964003301" title="ویژه:منابع کتاب/964003301"><bdi>۹۶۴۰۰۳۳۰۱</bdi></a><span class="cs1-visible-error error citation-comment"> مقدار <code class="cs1-code">&#124;شابک=</code> را بررسی کنید: length (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF#bad_isbn" title="راهنما:خطاهای الگوی یادکرد">کمک</a>)</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%B3+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C+%D8%A8%D9%87+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&amp;rft.place=%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86&amp;rft.pages=%3Cbdi%3E%DB%B1%DB%B1%DB%B2%DB%B5%3C%2Fbdi%3E&amp;rft.pub=%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B1&amp;rft.date=1381&amp;rft.isbn=964003301&amp;rft.aulast=%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8F%D8%B1&amp;rft.aufirst=%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%B1" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> </ol></div></div><p>۲.<a rel="nofollow" class="external free" href="https://archive.org/details/1_20221023_20221023_1515">https://archive.org/details/1_20221023_20221023_1515</a> </p><table class="wikitable" style="clear:both;margin:0.2em auto;width:100%;border"> <tbody><tr> <th colspan="28" style="background:#efefef;padding:0em;-moz-border-radius:.25em;-webkit-border-radius:.25em;border-radius:.25em;border:double .25em #dcdcdc;text-align:center"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی"><span style="color:black;">الفبای عربی</span></a> </th></tr> <tr style="text-align:center"> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%A7" class="mw-redirect" title="ا">ألِف</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%A8" title="ب">باء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AA" title="ت">تاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AB" title="ث">ثاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AC" title="ج">جيم</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AD" title="ح">حاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AE" title="خ">خاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%AF" title="د">دال</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B0" title="ذ">ذال</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a class="mw-selflink selflink">راء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B2" title="ز">زاي</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B3" title="س">سين</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">شين</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B5" title="ص">صاد</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B6" title="ض">ضاد</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B7" title="ط">طاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B8" title="ظ">ظاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%B9" title="ع">عين</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D8%BA" title="غ">غين</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%81" title="ف">فاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%82" title="ق">قاف</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%DA%A9" title="ک">كاف</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%84" title="ل">لام</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%85" title="م">ميم</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%86" title="ن">نون</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%87" title="ه">هاء</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%88" title="و">واو</a></small> </td> <td style="width:3.57%"><small><a href="/wiki/%D9%8A" class="mw-redirect" title="ي">ياء</a></small> </td></tr> <tr> <th colspan="28" style="background:#efefef;padding:.1em;-moz-border-radius:.25em;-webkit-border-radius:.25em;border-radius:.25em;border:double .25em #dcdcdc;text-align:center;">سایر شکل‌های حروف راء و زاي در عربی </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:3.57%"><a href="/wiki/%DA%91" class="mw-redirect" title="ڑ">ڑ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%93&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ړ (صفحه وجود ندارد)">ړ</a> </td> <td style="width:3.57%"><a href="/w/index.php?title=%DA%95&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ڕ (صفحه وجود ندارد)">ڕ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%99&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ڙ (صفحه وجود ندارد)">ڙ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%92&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ڒ (صفحه وجود ندارد)">ڒ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%94&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ڔ (صفحه وجود ندارد)">ڔ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%97&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ڗ (صفحه وجود ندارد)">ڗ</a> </td> <td style="width:3.57%"><a href="/wiki/%DA%98" title="ژ">ژ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/wiki/%DA%96" title="ږ">ږ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DB%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ۯ (صفحه وجود ندارد)">ۯ</a> </td> <td style="width:3.57%;"><a href="/w/index.php?title=%DD%AC&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ݬ (صفحه وجود ندارد)">ݬ</a> </td></tr></tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زبان_عربی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الگو:زبان و الفبای عربی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان و الفبای عربی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان و الفبای عربی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زبان_عربی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">زبان عربی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">عمومی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">زبان عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی">الفبای عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="خط عربی">خط عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="اعراب‌گذاری عربی">اعراب‌گذاری عربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%AF_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تاریخ ابجد عربی (صفحه وجود ندارد)">تاریخ ابجد عربی</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:History_of_the_Arabic_alphabet" class="extiw" title="w:en:History of the Arabic alphabet">en</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="لاتین عربی (صفحه وجود ندارد)">لاتین عربی</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Romanization_of_Arabic" class="extiw" title="w:en:Romanization of Arabic">en</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%85%D9%84" title="حساب جمل">حساب جمل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="کنش عربی بر زبان‌های دیگر (صفحه وجود ندارد)">کنش عربی بر زبان‌های دیگر</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Influence_of_Arabic_on_other_languages" class="extiw" title="w:en:Influence of Arabic on other languages">en</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="الفبای عربی">الفبا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="اعداد عربی">اعداد عربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D9%82%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="رقم‌های شرقی عربی (صفحه وجود ندارد)">رقم‌های شرقی عربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بریل عربی (صفحه وجود ندارد)">بریل عربی</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:Algerian_Braille" class="extiw" title="w:en:Algerian Braille">en</a>) <ul><li><a href="/w/index.php?title=Algerian_Braille&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Algerian Braille (صفحه وجود ندارد)">الجزایری</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA_%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%84&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حرکت تشکیل (صفحه وجود ندارد)">حرکت تشکیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A1" class="mw-redirect" title="ء">همزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A9" class="mw-redirect" title="ة">تاء تأنیث</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">حروف</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7" class="mw-redirect" title="ا">ألف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8" title="ب">باء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA" title="ت">تاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB" title="ث">ثاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC" title="ج">جیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD" title="ح">حاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE" title="خ">خاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF" title="د">دال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B0" title="ذ">ذال</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">راء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2" title="ز">زای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3" title="س">سین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">شین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5" title="ص">صاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B6" title="ض">ضاد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7" title="ط">طاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B8" title="ظ">ظاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9" title="ع">عین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA" title="غ">غین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81" title="ف">فاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82" title="ق">قاف</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9" title="ک">کاف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84" title="ل">لام</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85" title="م">میم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86" title="ن">نون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87" title="ه">هاء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88" title="و">واو</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C" title="ی">یاء</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="گویش‌های عربی">گونه‌های برجسته</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">باستانی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان نیاعربی">نیاعربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="عربی باستان">باستان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="عربی شمالی باستانی (صفحه وجود ندارد)">عربی شمالی باستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="عربی جنوبی باستانی">عربی جنوبی باستانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">معیار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%DB%8C%DA%A9" title="عربی کلاسیک">کلاسیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="عربی نوین معیار">نوین معیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%AA%DB%8C" title="زبان مالتی">مالتی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">محلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B5%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عربی مصری">نیلی-مصری</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B5%D8%B9%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="عربی صعیدی">صعیدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="عربی سودانی">سودانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%DA%86%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="عربی چادی">چادی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="عربی شامی">شامی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="عربی شامی شمالی">شامی شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%85%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="عربی شامی جنوبی">شامی جنوبی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="عربی مغربی">مغربی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="گویش‌های عربی پیشاهلالی">پیشاهلالی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="گویش‌های عربی هلالی">هلالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="عربی مراکشی">مراکشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3%DB%8C" title="عربی تونسی">تونسی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="عربی عراقی">عراقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="عربی شبه‌جزیره‌ای">شبه‌جزیره‌ای</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="عربی یمنی">یمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%AA%D9%87%D8%A7%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="عربی تهامه‌ای">تهامه‌ای</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">قومی&#160;/&#32;مذهبی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان یهودی-عربی">یهودی-عربی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">علمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ادبیات عربی">ادبیات عربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="نام عربی">نام عربی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌شناسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%B8%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تلفظات عربی (صفحه وجود ندارد)">تلفظات عربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%B4%D9%85%D8%B3%DB%8C_%D9%88_%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="حروف شمسی و قمری (صفحه وجود ندارد)">حروف شمسی و قمری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%AD%D9%88_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نحو عربی (صفحه وجود ندارد)">نحو عربی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ریشه سامی (صفحه وجود ندارد)">ریشه سامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85_%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%AA&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ام قرائت (صفحه وجود ندارد)">ام قرائت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تحلیل عربی قرآن (صفحه وجود ندارد)">تحلیل عربی قرآن</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="خوشنویسی در جهان اسلام">خوشنویسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="خط عربی">خط</a></li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خط دیوانی">خط دیوانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%88%DB%8C" title="الفبای جاوی">الفبای جاوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C" title="خط کوفی">خط کوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82" title="خط محقق">خط محقق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%86%D8%B3%D8%AE" title="خط نسخ">خط نسخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82" title="خط تعلیق">خط تعلیق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82" class="mw-redirect" title="خط نستعلیق">خط نستعلیق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%B1%D9%82%D8%B9%D9%87" title="خط رقعه">خط رقعه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D9%85%DA%A9%D9%87%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="شاه مکهی (صفحه وجود ندارد)">شاه مکهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="خط سینی">خط سینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AB%D9%84%D8%AB" title="خط ثلث">خط ثلث</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="خط بهاری">خط بهاری</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زبان_عبری" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الگو:زبان عبری"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان عبری (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان عبری"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زبان_عبری" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="زبان عبری">زبان عبری</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نمای کلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="زبان عبری">زبان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الفبای عبری">الفبا</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="تاریخ الفبای عبری (صفحه وجود ندارد)">تاریخ</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Canaanite_and_Aramaic_inscriptions&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Canaanite and Aramaic inscriptions (صفحه وجود ندارد)">سنگ‌نوشته‌های باستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="جماتریا">جماتریا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دوره‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="عبری توراتی">توراتی</a> <small>(<a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="عبری اسرائیلی">گویش شمالی</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عبری میشنایی">میشنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86_%D9%88%D8%B3%D8%B7%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عبری قرون وسطایی">قرون وسطایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86" title="عبری نوین">نوین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سنت‌های خوانشی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="عبری اشکنازی">اشکنازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="عبری سفاردی">سفاردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عبری ایتالیایی">ایتالیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C" title="عبری مزراحی">مزراحی</a> (<small style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=Syrian_Jews&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Syrian Jews (صفحه وجود ندارد)">سوری</a></small>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="عبری یمنی">یمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="عبری سامری">سامری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="عبری طبریه‌ای">طبریه‌ای</a> <small style="font-size:85%;">(مرده)</small></li> <li><a href="/w/index.php?title=Palestinian_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Palestinian vocalization (صفحه وجود ندارد)">فلسطینی</a> <small style="font-size:85%;">(مرده)</small></li> <li><a href="/w/index.php?title=Babylonian_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Babylonian vocalization (صفحه وجود ندارد)">بابلی</a> <small style="font-size:85%;">(مرده)</small></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نوشتار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">دوره‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biblical_Hebrew_orthography&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Biblical Hebrew orthography (صفحه وجود ندارد)">توراتی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">خط‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Rashi_script&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rashi script (صفحه وجود ندارد)">Rashi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="بریل عبری (صفحه وجود ندارد)">بریل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ktav_Ashuri&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ktav Ashuri (صفحه وجود ندارد)">Ashuri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cursive_Hebrew&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cursive Hebrew (صفحه وجود ندارد)">Cursive</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tag_(Hebrew_writing)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tag (Hebrew writing) (صفحه وجود ندارد)">Crowning</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الفبای نیاعبری">نیاعبری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الفبای عبری">الفبا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81_(%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C)" class="mw-redirect" title="الف (حرف عبری)">الف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8" title="ب">بت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%85%D9%84" class="mw-redirect" title="گیمل">گیمل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF" title="د">دالت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87" title="ه">هی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%88_(%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C)" title="واو (حرف عبری)">واو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2" title="ز">زین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD" title="ح">حت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7" title="ط">طت</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C" title="ی">یود</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9" title="ک">کاف</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84" title="ل">لامد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85" title="م">مم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86" title="ن">نون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%AE&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="سامخ (صفحه وجود ندارد)">سامخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9" title="ع">عین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81" title="ف">فی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5" title="ص">صادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82" title="ق">قوف</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ریش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">شین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA" title="ت">تاو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%82%D9%88%D8%AF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نقود (صفحه وجود ندارد)">نقود</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tiberian_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tiberian vocalization (صفحه وجود ندارد)">طبریه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Babylonian_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Babylonian vocalization (صفحه وجود ندارد)">بابلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Palestinian_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Palestinian vocalization (صفحه وجود ندارد)">قلسطینی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Samaritan_vocalization&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Samaritan vocalization (صفحه وجود ندارد)">سامری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shva&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Shva (صفحه وجود ندارد)">Shva</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hiriq&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hiriq (صفحه وجود ندارد)">Hiriq</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tzere&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tzere (صفحه وجود ندارد)">Tzere</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Segol&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Segol (صفحه وجود ندارد)">Segol</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Patach&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Patach (صفحه وجود ندارد)">Patach</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kamatz&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kamatz (صفحه وجود ندارد)">Kamatz</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Holam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Holam (صفحه وجود ندارد)">Holam</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kubutz_and_Shuruk&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kubutz and Shuruk (صفحه وجود ندارد)">Kubutz and Shuruk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dagesh&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dagesh (صفحه وجود ندارد)">Dagesh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mappiq&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mappiq (صفحه وجود ندارد)">Mappiq</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebrew_punctuation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew punctuation (صفحه وجود ندارد)">Maqaf</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rafe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rafe (صفحه وجود ندارد)">Rafe</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4" title="ش">Sin/Shin Dot</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Hebrew_spelling&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew spelling (صفحه وجود ندارد)">املا</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ktiv_menuqad&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ktiv menuqad (صفحه وجود ندارد)">with Niqqud</a> / <a href="/w/index.php?title=Ktiv_hasar_niqqud&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ktiv hasar niqqud (صفحه وجود ندارد)">missing</a> / <a href="/w/index.php?title=Ktiv_hasar_niqqud&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ktiv hasar niqqud (صفحه وجود ندارد)">full</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Mater_lectionis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mater lectionis (صفحه وجود ندارد)">Mater lectionis</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebrew_abbreviations&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew abbreviations (صفحه وجود ندارد)">Abbreviations</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Plene_scriptum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Plene scriptum (صفحه وجود ندارد)">Plene scriptum</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Hebrew_punctuation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew punctuation (صفحه وجود ندارد)">تلفظ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Hebrew_diacritics&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew diacritics (صفحه وجود ندارد)">حرکت‌گذاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meteg&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Meteg (صفحه وجود ندارد)">Meteg</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebrew_cantillation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew cantillation (صفحه وجود ندارد)">Cantillation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geresh&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Geresh (صفحه وجود ندارد)">Geresh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gershayim&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gershayim (صفحه وجود ندارد)">Gershayim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Inverted_nun&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Inverted nun (صفحه وجود ندارد)">Inverted nun</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shekel_sign&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Shekel sign (صفحه وجود ندارد)">Shekel sign</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="اعداد عبری (صفحه وجود ندارد)">اعداد</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="واج‌شناسی">واج‌شناسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C#واج‌شناسی" title="عبری توراتی">عبری توراتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="واج‌شناسی عبری نوین (صفحه وجود ندارد)">عبری نوین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="قانون فیلیپی (صفحه وجود ندارد)">قانون فیلیپی</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a href="/w/index.php?title=Begadkefat&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Begadkefat (صفحه وجود ندارد)">قانون تضعیف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C#دستور" title="زبان عبری">دستور</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="عبری توراتی">توراتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="دستور زبان عبری نوین (صفحه وجود ندارد)">عبری نوین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Modern_Hebrew_verb_conjugation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Modern Hebrew verb conjugation (صفحه وجود ندارد)">Verbal morphology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ریشه سامی (صفحه وجود ندارد)">ریشه‌های سامی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Prefixes_in_Hebrew&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prefixes in Hebrew (صفحه وجود ندارد)">پیشوندها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Suffixes_in_Hebrew&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Suffixes in Hebrew (صفحه وجود ندارد)">پسوندها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Segolate&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Segolate (صفحه وجود ندارد)">Segolate</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vav-consecutive&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vav-consecutive (صفحه وجود ندارد)">Waw-consecutive</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">علمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="احیای زبان عبری">احیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%A7%D8%AF%D9%85%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="آکادمی زبان عبری">آکادمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Study_of_the_Hebrew_language&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Study of the Hebrew language (صفحه وجود ندارد)">پژوهش</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ulpan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ulpan (صفحه وجود ندارد)">Ulpan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebrew_keyboard&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew keyboard (صفحه وجود ندارد)">صفحه کلید</a></li> <li>ادبیات <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="ادبیات عبری">عبری</a> / <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نوشته‌های عبری باستان (صفحه وجود ندارد)">باستان</a> / <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ادبیات اسرائیلی (صفحه وجود ندارد)">نوین اسرائیل</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="نام عبری (صفحه وجود ندارد)">نام‌ها</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hebraization_of_surnames&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebraization of surnames (صفحه وجود ندارد)">نام‌های خانوادگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Unicode_and_HTML_for_the_Hebrew_alphabet&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Unicode and HTML for the Hebrew alphabet (صفحه وجود ندارد)">یونی‌کد و اچ‌تی‌ام‌ال</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">آثار مرجع</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%85_%DA%AF%D8%B2%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3" title="ویلهم گزنیوس">دستور عبری گزنیوس</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Samuel_Prideaux_Tregelles&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Samuel Prideaux Tregelles (صفحه وجود ندارد)">Gesenius' Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament Scriptures</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Brown%E2%80%93Driver%E2%80%93Briggs&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Brown–Driver–Briggs (صفحه وجود ندارد)">Brown–Driver–Briggs</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Strong%27s_Concordance&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Strong&#39;s Concordance (صفحه وجود ندارد)">Strong's Concordance</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hebrew_and_Aramaic_Lexicon_of_the_Old_Testament&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament (صفحه وجود ندارد)">Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37527932">.mw-parser-output .asbox{position:relative;overflow:hidden}.mw-parser-output .asbox table{background:transparent}.mw-parser-output .asbox p{margin:0}.mw-parser-output .asbox p+p{margin-top:0.25em}.mw-parser-output .asbox-body{font-style:italic}.mw-parser-output .asbox-note{font-size:smaller}.mw-parser-output .asbox .navbar{position:absolute;top:-0.75em;left:1em;display:none}</style><div role="note" class="metadata plainlinks asbox stub"><table role="presentation"><tbody><tr class="noresize"><td style="padding-left:0.4em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:ParseTree.svg" class="mw-file-description"><img alt="آیکون خرد" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/ParseTree.svg/40px-ParseTree.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/ParseTree.svg/60px-ParseTree.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/ParseTree.svg/80px-ParseTree.svg.png 2x" data-file-width="120" data-file-height="120" /></a></span></td><td><p class="asbox-body">این یک <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AE%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیا:خرد">مقالهٔ خرد</a> مرتبط با <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زبان‌شناسی">زبان‌شناسی</a> است. می‌توانید با <a class="external text" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1&amp;action=edit">گسترش آن</a> به ویکی‌پدیا کمک کنید.</p></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐5dc468848‐bmwqk Cached time: 20241122170930 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [] CPU time usage: 0.290 seconds Real time usage: 0.695 seconds Preprocessor visited node count: 949/1000000 Post‐expand include size: 76433/2097152 bytes Template argument size: 1528/2097152 bytes Highest expansion depth: 10/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 24508/5000000 bytes Lua time usage: 0.148/10.000 seconds Lua memory usage: 3246581/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 329.975 1 -total 31.12% 102.679 4 الگو:Navbox 27.11% 89.471 1 الگو:زبان_و_الفبای_عربی 26.94% 88.895 1 الگو:پانویس 24.28% 80.117 1 الگو:Phoenician_glyph 22.56% 74.427 1 الگو:Infobox 19.93% 65.762 1 الگو:یادکرد_کتاب 10.66% 35.166 1 الگو:Hlist 8.00% 26.396 1 الگو:حروف_فارسی_۲ 7.99% 26.349 1 الگو:IPA --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:55340-0!canonical and timestamp 20241122170930 and revision id 40360105. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ر&amp;oldid=40360105">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ر&amp;oldid=40360105</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="رده:الفبای عبری">الفبای عبری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:الفبای فارسی">الفبای فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D9%86%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="رده:الفبای فنیقی">الفبای فنیقی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="رده:حروف عربی">حروف عربی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:_%D8%B4%D8%A7%D8%A8%DA%A9" title="رده:خطاهای یادکرد: شابک">خطاهای یادکرد: شابک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده">صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF" title="رده:همه مقاله‌های خرد">همه مقاله‌های خرد</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%AF_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="رده:مقاله‌های خرد زبان‌شناختی">مقاله‌های خرد زبان‌شناختی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴ ساعت ۰۴:۲۸ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B1&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-zb8xp","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.290","walltime":"0.695","ppvisitednodes":{"value":949,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":76433,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1528,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":24508,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 329.975 1 -total"," 31.12% 102.679 4 الگو:Navbox"," 27.11% 89.471 1 الگو:زبان_و_الفبای_عربی"," 26.94% 88.895 1 الگو:پانویس"," 24.28% 80.117 1 الگو:Phoenician_glyph"," 22.56% 74.427 1 الگو:Infobox"," 19.93% 65.762 1 الگو:یادکرد_کتاب"," 10.66% 35.166 1 الگو:Hlist"," 8.00% 26.396 1 الگو:حروف_فارسی_۲"," 7.99% 26.349 1 الگو:IPA"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.148","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3246581,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-bmwqk","timestamp":"20241122170930","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0631","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11862728","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11862728","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-10-24T22:56:25Z","dateModified":"2024-09-23T04:28:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/94\/%D8%AD%D8%B1%D9%81_%D8%B1.gif","headline":"\u062f\u0648\u0627\u0632\u062f\u0647\u0645\u06cc\u0646 \u062d\u0631\u0641 \u0627\u0644\u0641\u0628\u0627\u06cc \u0641\u0627\u0631\u0633\u06cc"}</script> </body> </html>

Pages： 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10