CINXE.COM
意識 - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ja" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>意識 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )jawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ja","wgMonthNames":["","1月","2月","3月","4月","5月","6月","7月","8月","9月","10月","11月","12月"],"wgRequestId":"04649a34-5823-451f-bc50-22acfc204e03","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"意識","wgTitle":"意識","wgCurRevisionId":103863465,"wgRevisionId":103863465,"wgArticleId":53729,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBNマジックリンクを使用しているページ","英語版ウィキペディアからの翻訳を必要とする記事","出典を必要とする記事/2024年11月","独自研究の除去が必要な記事/2024年11月","書きかけの節のある項目","出典を必要とする記述のある記事/2008年1月-3月","日本語版記事がリダイレクトの仮リンクを含む記事","BNF識別子が指定されている記事","BNFdata識別子が指定されている記事","GND識別子が指定されている記事","J9U識別子が指定されている記事","LCCN識別子が指定されている記事","NDL識別子が指定されている記事","NKC識別子が指定されている記事","意識","認識","認知神経科学","哲学の和製漢語"],"wgPageViewLanguage":"ja","wgPageContentLanguage":"ja","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"意識","wgRelevantArticleId":53729,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ja","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ja"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7087","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.PDFLinkIcon":"ready","ext.gadget.RedirectColor":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.NormalizeCharWidth","ext.gadget.suppressEnterAtSummaryBox","ext.gadget.checkSignature","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.switcher","ext.gadget.protectionIndicator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ja&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=ext.gadget.PDFLinkIcon%2CRedirectColor&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ja&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="意識 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ja.m.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="編集" href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (ja)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ja.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipediaの Atom フィード" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-意識 rootpage-意識 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">コンテンツにスキップ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="メインメニュー" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="メインメニュー" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">メインメニュー</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">メインメニュー</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 案内 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="メインページに移動する [z]" accesskey="z"><span>メインページ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B3%E3%83%9F%E3%83%A5%E3%83%8B%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BB%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%AB" title="このプロジェクトについて、できること、情報を入手する場所"><span>コミュニティ・ポータル</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E5%87%BA%E6%9D%A5%E4%BA%8B" title="最近の出来事の背景を知る"><span>最近の出来事</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%B0%E3%81%97%E3%81%84%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="最近新規に作成されたページの一覧"><span>新しいページ</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%9C%80%E8%BF%91%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0" title="このウィキにおける最近の更新の一覧 [r]" accesskey="r"><span>最近の更新</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%8A%E3%81%BE%E3%81%8B%E3%81%9B%E8%A1%A8%E7%A4%BA" title="無作為に選択されたページを読み込む [x]" accesskey="x"><span>おまかせ表示</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%B5%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%9C%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="練習用のページ"><span>練習用ページ</span></a></li><li id="n-commonsupload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ja" title="画像やメディアファイルをウィキメディア・コモンズにアップロード"><span>アップロード (ウィキメディア・コモンズ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E7%89%B9%E5%88%A5%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E4%B8%80%E8%A6%A7"><span>特別ページ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-help" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-help" > <div class="vector-menu-heading"> ヘルプ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Help:%E7%9B%AE%E6%AC%A1" title="情報を得る場所"><span>ヘルプ</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BA%95%E6%88%B8%E7%AB%AF" title="プロジェクトについての意見交換"><span>井戸端</span></a></li><li id="n-notice" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%81%8A%E7%9F%A5%E3%82%89%E3%81%9B" title="プロジェクトについてのお知らせ"><span>お知らせ</span></a></li><li id="n-bugreportspage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%83%90%E3%82%B0%E3%81%AE%E5%A0%B1%E5%91%8A" title="ウィキペディア・ソフトウェアのバグ報告"><span>バグの報告</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%E9%80%A3%E7%B5%A1%E5%85%88" title="ウィキペディアやウィキメディア財団に関する連絡先"><span>ウィキペディアに関するお問い合わせ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ja.svg" style="width: 7.5em; height: 1.25em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ja.svg" width="100" height="14" style="width: 6.25em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%A4%9C%E7%B4%A2" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索" aria-label="Wikipedia内を検索" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia内を検索 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="個人用ツール"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="ページのフォントサイズ、幅、色の外観を変更する" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="表示" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">表示</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja" class=""><span>寄付</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%84%8F%E8%AD%98" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません" class=""><span>アカウント作成</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%84%8F%E8%AD%98" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o" class=""><span>ログイン</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="その他の操作" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="個人用ツール" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">個人用ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="利用者メニュー" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ja.wikipedia.org&uselang=ja"><span>寄付</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%A2%E3%82%AB%E3%82%A6%E3%83%B3%E3%83%88%E4%BD%9C%E6%88%90&returnto=%E6%84%8F%E8%AD%98" title="アカウントを作成してログインすることをお勧めしますが、必須ではありません"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>アカウント作成</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%82%A4%E3%83%B3&returnto=%E6%84%8F%E8%AD%98" title="ログインすることを推奨します。ただし、必須ではありません。 [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ログイン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> ログアウトした編集者のページ <a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%B8%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%93%E3%81%9D" aria-label="編集の詳細"><span>もっと詳しく</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E8%87%AA%E5%88%86%E3%81%AE%E6%8A%95%E7%A8%BF%E8%A8%98%E9%8C%B2" title="このIPアドレスからなされた編集の一覧 [y]" accesskey="y"><span>投稿記録</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="このIPアドレスからなされた編集についての議論 [n]" accesskey="n"><span>トーク</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="サイト"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="目次" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">目次</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">非表示</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ページ先頭</div> </a> </li> <li id="toc-語源" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#語源"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>語源</span> </div> </a> <ul id="toc-語源-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-哲学" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#哲学"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>哲学</span> </div> </a> <ul id="toc-哲学-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-認知科学・人工知能における意識" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#認知科学・人工知能における意識"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>認知科学・人工知能における意識</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-認知科学・人工知能における意識-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>認知科学・人工知能における意識サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-認知科学・人工知能における意識-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-心理学" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#心理学"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>心理学</span> </div> </a> <ul id="toc-心理学-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-精神分析学" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#精神分析学"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>精神分析学</span> </div> </a> <ul id="toc-精神分析学-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-機構" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#機構"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>機構</span> </div> </a> <ul id="toc-機構-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-医療現場の「意識レベル」" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#医療現場の「意識レベル」"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>医療現場の「意識レベル」</span> </div> </a> <ul id="toc-医療現場の「意識レベル」-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-意識研究" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#意識研究"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>意識研究</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-意識研究-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>意識研究サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-意識研究-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-覚醒" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#覚醒"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>覚醒</span> </div> </a> <ul id="toc-覚醒-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-気づき" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#気づき"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>気づき</span> </div> </a> <ul id="toc-気づき-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-注意" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#注意"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>注意</span> </div> </a> <ul id="toc-注意-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-随意運動" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#随意運動"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>随意運動</span> </div> </a> <ul id="toc-随意運動-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-自己意識" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#自己意識"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>自己意識</span> </div> </a> <ul id="toc-自己意識-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-メタ認知" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#メタ認知"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.6</span> <span>メタ認知</span> </div> </a> <ul id="toc-メタ認知-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-主観的経験、現象的な質" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#主観的経験、現象的な質"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.7</span> <span>主観的経験、現象的な質</span> </div> </a> <ul id="toc-主観的経験、現象的な質-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-実体としての意識" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#実体としての意識"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.8</span> <span>実体としての意識</span> </div> </a> <ul id="toc-実体としての意識-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-プロトサイエンスにおける意識" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#プロトサイエンスにおける意識"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>プロトサイエンスにおける意識</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-プロトサイエンスにおける意識-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>プロトサイエンスにおける意識サブセクションを切り替えます</span> </button> <ul id="toc-プロトサイエンスにおける意識-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-意識の神経相関" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#意識の神経相関"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>意識の神経相関</span> </div> </a> <ul id="toc-意識の神経相関-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-運動準備電位" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#運動準備電位"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>運動準備電位</span> </div> </a> <ul id="toc-運動準備電位-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-脚注・出典" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#脚注・出典"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>脚注・出典</span> </div> </a> <ul id="toc-脚注・出典-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-参考文献" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#参考文献"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>参考文献</span> </div> </a> <ul id="toc-参考文献-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-関連項目" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#関連項目"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>関連項目</span> </div> </a> <ul id="toc-関連項目-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-外部リンク" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#外部リンク"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>外部リンク</span> </div> </a> <ul id="toc-外部リンク-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="目次" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">意識</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="特定の記事の別の言語版に移動します。 利用可能な言語105件" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-105" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">105の言語版</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="秀逸な記事"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bewussyn" title="アフリカーンス語: Bewussyn" lang="af" hreflang="af" data-title="Bewussyn" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="アフリカーンス語" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Bewusstsein" title="スイスドイツ語: Bewusstsein" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Bewusstsein" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="スイスドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%95%E1%89%83%E1%89%B0_%E1%88%85%E1%88%8A%E1%8A%93" title="アムハラ語: ንቃተ ህሊና" lang="am" hreflang="am" data-title="ንቃተ ህሊና" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="アムハラ語" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="アンギカ語: चेतना" lang="anp" hreflang="anp" data-title="चेतना" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="アンギカ語" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B9%D9%8A" title="アラビア語: وعي" lang="ar" hreflang="ar" data-title="وعي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="アラビア語" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%BE" title="アッサム語: চেতনা" lang="as" hreflang="as" data-title="চেতনা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="アッサム語" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="アワディー語: चेतना" lang="awa" hreflang="awa" data-title="चेतना" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="アワディー語" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C3%BCur" title="アゼルバイジャン語: Şüur" lang="az" hreflang="az" data-title="Şüur" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="アゼルバイジャン語" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Sv%C4%81mie" title="サモギティア語: Svāmie" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Svāmie" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="サモギティア語" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Agimadmad" title="ビコール語: Agimadmad" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Agimadmad" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="ビコール語" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="ベラルーシ語: Свядомасць" lang="be" hreflang="be" data-title="Свядомасць" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="ベラルーシ語" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8C%D0%B2%D1%8F%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8C%D1%86%D1%8C" title="Belarusian (Taraškievica orthography): Сьвядомасьць" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сьвядомасьць" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8A%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="ブルガリア語: Съзнание" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Съзнание" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ブルガリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%BE" title="ベンガル語: চেতনা" lang="bn" hreflang="bn" data-title="চেতনা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="ベンガル語" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Svijest" title="ボスニア語: Svijest" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Svijest" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="ボスニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Consci%C3%A8ncia_(filosofia)" title="カタロニア語: Consciència (filosofia)" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Consciència (filosofia)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="カタロニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%DB%86%D8%B4" title="中央クルド語: ھۆش" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ھۆش" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="中央クルド語" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/V%C4%9Bdom%C3%AD" title="チェコ語: Vědomí" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vědomí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="チェコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%C4%83%D0%BD" title="チュヴァシ語: Тăн" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тăн" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="チュヴァシ語" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ymwybyddiaeth" title="ウェールズ語: Ymwybyddiaeth" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ymwybyddiaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ウェールズ語" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bevidsthed" title="デンマーク語: Bevidsthed" lang="da" hreflang="da" data-title="Bevidsthed" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="デンマーク語" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="良質な記事"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bewusstsein" title="ドイツ語: Bewusstsein" lang="de" hreflang="de" data-title="Bewusstsein" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ドイツ語" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Hire" title="ザザキ語: Hire" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Hire" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="ザザキ語" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%83%CE%B7" title="ギリシャ語: Συνείδηση" lang="el" hreflang="el" data-title="Συνείδηση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ギリシャ語" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Consciousness" title="英語: Consciousness" lang="en" hreflang="en" data-title="Consciousness" data-language-autonym="English" data-language-local-name="英語" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Konscio" title="エスペラント語: Konscio" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Konscio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="エスペラント語" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Conciencia_(filosof%C3%ADa)" title="スペイン語: Conciencia (filosofía)" lang="es" hreflang="es" data-title="Conciencia (filosofía)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="スペイン語" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Teadvus" title="エストニア語: Teadvus" lang="et" hreflang="et" data-title="Teadvus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="エストニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kontzientzia" title="バスク語: Kontzientzia" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kontzientzia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="バスク語" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ペルシア語: خودآگاهی" lang="fa" hreflang="fa" data-title="خودآگاهی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ペルシア語" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tietoisuus" title="フィンランド語: Tietoisuus" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tietoisuus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="フィンランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Conscience" title="フランス語: Conscience" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Conscience" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="フランス語" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bewustw%C3%AAzen" title="西フリジア語: Bewustwêzen" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Bewustwêzen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="西フリジア語" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Comhfhiosacht" title="アイルランド語: Comhfhiosacht" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Comhfhiosacht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="アイルランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98" title="贛語: 意識" lang="gan" hreflang="gan" data-title="意識" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="贛語" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Konsyans" title="Guianan Creole: Konsyans" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Konsyans" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Consciencia" title="ガリシア語: Consciencia" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Consciencia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ガリシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%93%D7%A2%D7%94" title="ヘブライ語: תודעה" lang="he" hreflang="he" data-title="תודעה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ヘブライ語" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="ヒンディー語: चेतना" lang="hi" hreflang="hi" data-title="चेतना" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ヒンディー語" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Svijest" title="クロアチア語: Svijest" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Svijest" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tudat" title="ハンガリー語: Tudat" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tudat" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ハンガリー語" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="アルメニア語: Գիտակցություն" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գիտակցություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="アルメニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Conscientia" title="インターリングア: Conscientia" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Conscientia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="インターリングア" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kesadaran" title="インドネシア語: Kesadaran" lang="id" hreflang="id" data-title="Kesadaran" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="インドネシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Koncio" title="イド語: Koncio" lang="io" hreflang="io" data-title="Koncio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="イド語" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Me%C3%B0vitund" title="アイスランド語: Meðvitund" lang="is" hreflang="is" data-title="Meðvitund" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="アイスランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Coscienza" title="イタリア語: Coscienza" lang="it" hreflang="it" data-title="Coscienza" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="イタリア語" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kanchosnis" title="ジャマイカ・クレオール語: Kanchosnis" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kanchosnis" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="ジャマイカ・クレオール語" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="ジョージア語: ცნობიერება" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ცნობიერება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="ジョージア語" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tanuggit" title="カビル語: Tanuggit" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tanuggit" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="カビル語" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ma%C9%A3z%C9%A9m_(conscience)" title="Kabiye: Maɣzɩm (conscience)" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Maɣzɩm (conscience)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B5" title="カザフ語: Зерде" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Зерде" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="カザフ語" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%98%EC%8B%9D_(%EC%8B%AC%EB%A6%AC%EC%B2%A0%ED%95%99)" title="韓国語: 의식 (심리철학)" lang="ko" hreflang="ko" data-title="의식 (심리철학)" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="韓国語" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Hi%C5%9Far" title="クルド語: Hişar" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Hişar" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="クルド語" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A3-%D1%81%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BC" title="キルギス語: Аң-сезим" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Аң-сезим" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="キルギス語" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Conscientia" title="ラテン語: Conscientia" lang="la" hreflang="la" data-title="Conscientia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="ラテン語" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Consensia" title="リングア・フランカ・ノバ: Consensia" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Consensia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="リングア・フランカ・ノバ" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Cunesc%C3%ABnza" title="Ladin: Cunescënza" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Cunescënza" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Conzienza" title="ロンバルド語: Conzienza" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Conzienza" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ロンバルド語" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Boy%C3%A9bi" title="リンガラ語: Boyébi" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Boyébi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="リンガラ語" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/S%C4%85mon%C4%97" title="リトアニア語: Sąmonė" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sąmonė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="リトアニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Apzi%C5%86a" title="ラトビア語: Apziņa" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Apziņa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="ラトビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="マイティリー語: चेतना" lang="mai" hreflang="mai" data-title="चेतना" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="マイティリー語" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%85%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%B0%D1%80_(%D1%81%D1%8D%D1%82%D0%B3%D1%8D%D0%BB_%D0%B7%D2%AF%D0%B9)" title="モンゴル語: Ухамсар (сэтгэл зүй)" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ухамсар (сэтгэл зүй)" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="モンゴル語" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="マラーティー語: चेतना" lang="mr" hreflang="mr" data-title="चेतना" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="マラーティー語" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kesedaran" title="マレー語: Kesedaran" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kesedaran" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="マレー語" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Cunc%C3%A9ncia" title="ミランダ語: Cuncéncia" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Cuncéncia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="ミランダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%AD%E1%80%85%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA" title="ミャンマー語: အသိစိတ်" lang="my" hreflang="my" data-title="အသိစိတ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="ミャンマー語" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%83" title="ネワール語: ज्वः" lang="new" hreflang="new" data-title="ज्वः" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="ネワール語" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bewustzijn" title="オランダ語: Bewustzijn" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bewustzijn" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="オランダ語" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bevissthet" title="ノルウェー語(ブークモール): Bevissthet" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bevissthet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ノルウェー語(ブークモール)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Consci%C3%A9ncia" title="オック語: Consciéncia" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Consciéncia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="オック語" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Yaadsafuu" title="オロモ語: Yaadsafuu" lang="om" hreflang="om" data-title="Yaadsafuu" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="オロモ語" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9A%E0%A9%87%E0%A8%A4%E0%A8%A8%E0%A8%BE" title="パンジャブ語: ਚੇਤਨਾ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਚੇਤਨਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="パンジャブ語" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Consciencia" title="パピアメント語: Consciencia" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Consciencia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="パピアメント語" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awiadomo%C5%9B%C4%87" title="ポーランド語: Świadomość" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Świadomość" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="ポーランド語" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%87%D9%85" title="パシュトゥー語: فهم" lang="ps" hreflang="ps" data-title="فهم" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="パシュトゥー語" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Consci%C3%AAncia" title="ポルトガル語: Consciência" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Consciência" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="ポルトガル語" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Con%C8%99tien%C8%9B%C4%83" title="ルーマニア語: Conștiență" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Conștiență" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ルーマニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="ロシア語: Сознание" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сознание" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ロシア語" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="サンスクリット語: चेतना" lang="sa" hreflang="sa" data-title="चेतना" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="サンスクリット語" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D0%B9" title="サハ語: Төй" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Төй" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="サハ語" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AC%D8%A7%DA%B3%D9%8A" title="シンド語: سجاڳي" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سجاڳي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="シンド語" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Svijest" title="セルボ・クロアチア語: Svijest" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Svijest" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="セルボ・クロアチア語" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Consciousness" title="シンプル英語: Consciousness" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Consciousness" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="シンプル英語" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vedomie" title="スロバキア語: Vedomie" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vedomie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="スロバキア語" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Vet%C3%ABdija" title="アルバニア語: Vetëdija" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Vetëdija" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="アルバニア語" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82" title="セルビア語: Свест" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Свест" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="セルビア語" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Boitemoho" title="南部ソト語: Boitemoho" lang="st" hreflang="st" data-title="Boitemoho" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="南部ソト語" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Medvetande" title="スウェーデン語: Medvetande" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Medvetande" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="スウェーデン語" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%A3%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%81_%E0%AE%A8%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="タミル語: உணர்வு நிலை" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உணர்வு நிலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="タミル語" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%9B%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8%B0" title="タイ語: สติสัมปชัญญะ" lang="th" hreflang="th" data-title="สติสัมปชัญญะ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="タイ語" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kamalayan" title="タガログ語: Kamalayan" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kamalayan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="タガログ語" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilin%C3%A7" title="トルコ語: Bilinç" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bilinç" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="トルコ語" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Vuhanyanyi" title="ツォンガ語: Vuhanyanyi" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vuhanyanyi" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="ツォンガ語" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A3" title="タタール語: Аң" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Аң" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="タタール語" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%96%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8C" title="ウクライナ語: Свідомість" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Свідомість" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ウクライナ語" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%B9%D9%88%D8%B1" title="ウルドゥー語: شعور" lang="ur" hreflang="ur" data-title="شعور" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ウルドゥー語" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%9D_th%E1%BB%A9c" title="ベトナム語: Ý thức" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ý thức" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ベトナム語" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AF%86" title="呉語: 意识" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="意识" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="呉語" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%90%D7%95%D7%95%D7%90%D7%95%D7%A1%D7%98%D7%96%D7%99%D7%99%D7%9F" title="イディッシュ語: באוואוסטזיין" lang="yi" hreflang="yi" data-title="באוואוסטזיין" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="イディッシュ語" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AF%86" title="中国語: 意识" lang="zh" hreflang="zh" data-title="意识" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="中国語" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/%C3%8C-sek" title="閩南語: Ì-sek" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ì-sek" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="閩南語" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98" title="広東語: 意識" lang="yue" hreflang="yue" data-title="意識" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="広東語" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IMpaphamo" title="ズールー語: IMpaphamo" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IMpaphamo" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="ズールー語" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7087#sitelinks-wikipedia" title="言語間リンクを編集" class="wbc-editpage">リンクを編集</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="名前空間"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98" title="本文を閲覧 [c]" accesskey="c"><span>ページ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%84%8F%E8%AD%98" rel="discussion" title="本文ページについての議論 [t]" accesskey="t"><span>ノート</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="別の言語に切り替える" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">日本語</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="表示"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=history" title="このページの過去の版 [h]" accesskey="h"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ツール" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ツール</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ツール</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">非表示</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="その他の操作" > <div class="vector-menu-heading"> 操作 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98"><span>閲覧</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit" title="このページのソースコードを編集する [e]" accesskey="e"><span>編集</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=history"><span>履歴を表示</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 全般 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E5%85%83/%E6%84%8F%E8%AD%98" title="ここにリンクしている全ウィキページの一覧 [j]" accesskey="j"><span>リンク元</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E9%96%A2%E9%80%A3%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%81%AE%E6%9B%B4%E6%96%B0%E7%8A%B6%E6%B3%81/%E6%84%8F%E8%AD%98" rel="nofollow" title="このページからリンクしているページの最近の更新 [k]" accesskey="k"><span>関連ページの更新状況</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ja.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:ファイルのアップロード" title="ファイルをアップロードする [u]" accesskey="u"><span>ファイルをアップロード</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&oldid=103863465" title="このページのこの版への固定リンク"><span>この版への固定リンク</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=info" title="このページについての詳細情報"><span>ページ情報</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%81%93%E3%81%AE%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8%E3%82%92%E5%BC%95%E7%94%A8&page=%E6%84%8F%E8%AD%98&id=103863465&wpFormIdentifier=titleform" title="このページの引用方法"><span>このページを引用</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%2584%258F%25E8%25AD%2598"><span>短縮URLを取得する</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fja.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E6%2584%258F%25E8%25AD%2598"><span>QRコードをダウンロード</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 印刷/書き出し </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E6%84%8F%E8%AD%98"><span>ブックの新規作成</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E7%89%B9%E5%88%A5:DownloadAsPdf&page=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=show-download-screen"><span>PDF 形式でダウンロード</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&printable=yes" title="このページの印刷用ページ [p]" accesskey="p"><span>印刷用バージョン</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 他のプロジェクト </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Consciousness" hreflang="en"><span>コモンズ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7087" title="関連付けられたデータリポジトリ項目へのリンク [g]" accesskey="g"><span>ウィキデータ項目</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ページツール"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="表示"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">表示</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">サイドバーに移動</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">非表示</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ja" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101304250">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%;font-size:90%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .ambox{display:none!important}}</style><table class="box-Expand_language plainlinks metadata ambox ambox-notice" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Translation_A%E3%81%82.svg/60px-Translation_A%E3%81%82.svg.png" decoding="async" width="50" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Translation_A%E3%81%82.svg/120px-Translation_A%E3%81%82.svg.png 1.5x" data-file-width="473" data-file-height="150" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">この記事は<b>英語版の<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Consciousness" class="extiw" title="en:Consciousness">対応するページ</a>を翻訳することにより充実させることができます。</b><small>(<span title="2024年11月">2024年11月</span>)</small><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="box-sizing:border-box;width:100%;font-size:95%;padding:4px;border:none;"><div class="skin-nightmode-reset-color" style="font-size:100%;line-height:1.6;font-weight:bold;text-align:center;;padding-right: 3em; font-weight: normal; text-align: left"><small>翻訳前に重要な指示を読むには右にある[表示]をクリックしてください。</small></div><div class="mw-collapsible-content" style="text-align:left;;overflow-x:visible;overflow-y:visible;"> <ul><li>英語版記事を<a rel="nofollow" class="external text" href="https://en-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Consciousness?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ja&_x_tr_hl=ja">日本語へ機械翻訳したバージョン</a>(Google翻訳)。</li> <li>万が一翻訳の手がかりとして機械翻訳を用いた場合、翻訳者は必ず翻訳元原文を参照して機械翻訳の誤りを訂正し、正確な翻訳にしなければなりません。これが成されていない場合、<b>記事は削除の方針<a href="/wiki/Wikipedia:DP#G-3" class="mw-redirect" title="Wikipedia:DP">G-3</a>に基づき、削除される可能性があります。</b></li> <li>信頼性が低いまたは低品質な文章を翻訳しないでください。もし可能ならば、文章を他言語版記事に示された文献で正しいかどうかを確認してください。</li> <li><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E5%86%85%E3%81%A7%E3%81%AE%E3%82%B3%E3%83%94%E3%83%BC" title="Wikipedia:ウィキペディア内でのコピー">履歴継承</a>を行うため、<a href="/wiki/Help:%E8%A6%81%E7%B4%84%E6%AC%84" title="Help:要約欄">要約欄</a>に翻訳元となった記事のページ名・版について記述する必要があります。記述方法については、<a href="/wiki/Wikipedia:%E7%BF%BB%E8%A8%B3%E3%81%AE%E3%82%AC%E3%82%A4%E3%83%89%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%B3#要約欄への記入" title="Wikipedia:翻訳のガイドライン">Wikipedia:翻訳のガイドライン#要約欄への記入</a>を参照ください。</li> <li>翻訳後、<code>{{<a href="/wiki/Template:%E7%BF%BB%E8%A8%B3%E5%91%8A%E7%9F%A5" title="Template:翻訳告知">翻訳告知</a>|en|Consciousness|…}}</code>を<a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%84%8F%E8%AD%98" title="ノート:意識">ノート</a>に追加することもできます。</li> <li><a href="/wiki/Wikipedia:%E7%BF%BB%E8%A8%B3%E3%81%AE%E3%82%AC%E3%82%A4%E3%83%89%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%B3" title="Wikipedia:翻訳のガイドライン">Wikipedia:翻訳のガイドライン</a>に、より詳細な翻訳の手順・指針についての説明があります。</li></ul></div></div></div></td></tr></tbody></table><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101304250" /><table class="box-複数の問題 plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div class="mbox-image-div"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/38px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png" decoding="async" width="38" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/57px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/OOjs_UI_icon_alert-warning.svg/76px-OOjs_UI_icon_alert-warning.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">この記事には<b>複数の問題があります</b>。<a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit">改善</a>や<a href="/wiki/%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%84%8F%E8%AD%98" title="ノート:意識">ノートページ</a>での議論にご協力ください。 <li><b><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E6%98%8E%E8%A8%98%E3%81%99%E3%82%8B" title="Wikipedia:出典を明記する">出典</a></b>がまったく示されていないか不十分です。内容に関する<a href="/wiki/Wikipedia:%E4%BF%A1%E9%A0%BC%E3%81%A7%E3%81%8D%E3%82%8B%E6%83%85%E5%A0%B1%E6%BA%90" title="Wikipedia:信頼できる情報源">文献や情報源</a>が必要です。<small>(<span title="2024年11月">2024年11月</span>)</small><br /></li> <li><b><a href="/wiki/Wikipedia:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AF%E8%BC%89%E3%81%9B%E3%81%AA%E3%81%84" title="Wikipedia:独自研究は載せない">独自研究</a></b>が含まれているおそれがあります。<small>(<span title="2024年11月">2024年11月</span>)</small><br /><small><span class="plainlinks">出典検索<a href="/wiki/Template:Find_sources_mainspace" title="Template:Find sources mainspace"><sup>?</sup></a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.co.jp/search?hl=ja&as_eq=wikipedia&q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22&num=50">"意識"</a> – <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.co.jp/search?hl=ja&q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22&tbm=nws">ニュース</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.google.co.jp/search?hl=ja&tbs=bks:1&q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">書籍</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="//scholar.google.co.jp/scholar?num=100&hl=ja&q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">スカラー</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ci.nii.ac.jp/opensearch/search?lang=ja&q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22&range=2&count=200&sortorder=1&type=0">CiNii</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstage.jst.go.jp/result/global/-char/ja?globalSearchKey=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">J-STAGE</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ndlsearch.ndl.go.jp/api/openurl?any=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">NDL</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dlib.jp/?q=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">dlib.jp</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://jpsearch.go.jp/csearch/jps-cross?csid=jps-cross&keyword=%22%E6%84%8F%E8%AD%98%22">ジャパンサーチ</a> <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikipedialibrary.wmflabs.org/partners/">TWL</a></span></small></li></div></td></tr></tbody></table> <p><b>意識</b>(いしき、Consciousness)は、一般に、「起きている状態にあること(覚醒)」または「自分の今ある状態や、周囲の状況などを<a href="/wiki/%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="認識">認識</a>できている状態のこと」を指す<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>ただし、歴史的、文化的に、この言葉は様々な形で用いられており、その<a href="/wiki/%E6%84%8F%E5%91%B3" title="意味">意味</a>は多様である。<a href="/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="哲学">哲学</a>、<a href="/wiki/%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="心理学">心理学</a>、<a href="/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6" title="生物学">生物学</a>、<a href="/wiki/%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="医学">医学</a>、<a href="/wiki/%E5%AE%97%E6%95%99" title="宗教">宗教</a>、日常会話などの中で、様々な意味で用いられる。<a href="/wiki/%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6" title="生物学">生物学</a>や<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E5%AD%A6" title="神経学">神経学</a>など学術面では、意識の有無に注目した<a href="/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9" title="植物">植物</a>と<a href="/wiki/%E5%8B%95%E7%89%A9" title="動物">動物</a>の線引き<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、<a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88" title="ヒト">ヒト</a>以外を含む動物の意識が<a href="/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96" title="進化">進化</a>のどの段階で発生したか<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>も考察・研究されている。 </p><p><a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E8%AA%9E" title="日本語">日本語</a>では、「ある物事について注意を払っている」という意味で「意識する」、「考え方や取り組み方について努力が行われている」といったことを表す場合「意識が高い(または低い)」といった言い方がなされる。たとえば<a href="/wiki/%E5%85%AC%E5%AE%B3" title="公害">公害</a>や<a href="/wiki/%E5%BB%83%E6%A3%84%E7%89%A9" title="廃棄物">廃棄物</a>などの問題についてよく勉強し、改善のために様々な行動や対策を行っている個人や集団を、<a href="/wiki/%E7%92%B0%E5%A2%83%E5%95%8F%E9%A1%8C" title="環境問題">環境問題</a>についての意識が高い、などと表現する。このような用法は「遵法意識」「コスト意識」「<a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E6%84%8F%E8%AD%98" title="プロ意識">プロ意識</a>」「意識調査」「意識改革」など様々な<a href="/wiki/%E8%A1%A8%E7%8F%BE" title="表現">表現</a>に見られる。 </p><p>学術的には、文脈に応じて意識という語は様々な意味で使用される。以下では、哲学、心理学、<a href="/wiki/%E8%87%A8%E5%BA%8A%E5%8C%BB%E5%AD%A6" class="mw-redirect" title="臨床医学">臨床医学</a>をはじめとするいくつかの分野に分けて、代表的な意味を解説する。 </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="語源"><span id=".E8.AA.9E.E6.BA.90"></span>語源</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=1" title="節を編集: 語源"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→「<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98_(%E4%BB%8F%E6%95%99)" title="意識 (仏教)">意識 (仏教)</a>」および「<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Consciousness#Etymology" class="extiw" title="en:Consciousness">en:Consciousness § Etymology</a>」を参照</div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101304250" /><table class="box-節スタブ plainlinks metadata ambox mbox-small-left ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Wiki_letter_w_cropped.svg" class="mw-file-description"><img alt="[icon]" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/30px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="31" /></a></span></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">この節の<a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit">加筆</a>が望まれています。</div></td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="哲学"><span id=".E5.93.B2.E5.AD.A6"></span>哲学</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=2" title="節を編集: 哲学"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ライプニッツの思想における、認識の光芒、 悟性、理性、感性、各々の役割を持つ。ライプニッツの影響を受けた<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%86%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%B4%E3%82%A9%E3%83%AB%E3%83%95" title="クリスティアン・ヴォルフ">クリスティアン・ヴォルフ</a>は、「意識」の概念を「知られている状態」(<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84%E8%AA%9E" title="ドイツ語">ドイツ語</a>: <span lang="de">Bewusstsein</span>)と造語し名づけた。<a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%9E%E3%83%8C%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%82%AB%E3%83%B3%E3%83%88" title="イマヌエル・カント">カント</a>は、<span lang="la"><i>Cogito</i></span>を「純粋統覚」とみなし、すべての悟性的認識の根源であるとしたが、意識そのものの主題化には向かわず、各認識能力の身分と能力についての考察をその批判において展開した。 </p><p>意識がドイツ哲学において全面的に主題化されるのは<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84%E8%A6%B3%E5%BF%B5%E8%AB%96" title="ドイツ観念論">ドイツ観念論</a>においてである。<a href="/wiki/%E3%83%A8%E3%83%8F%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B4%E3%83%83%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%97%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A3%E3%83%92%E3%83%86" title="ヨハン・ゴットリープ・フィヒテ">フィヒテ</a>は、デカルトやカントが cogito/Ich denke から遡行的に知られるとした "ich bin" 我あり、をデカルトにおいてそうであったような個我の<a href="/wiki/%E8%87%AA%E5%B7%B1%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="自己認識">自己認識</a>から、カントが主題化した超越論的認識能力の原理に拡大し、<a href="/wiki/%E8%87%AA%E6%88%91" title="自我">自我</a>と呼び、その働きを定式化した。ここで自我とは意識の能力にほかならない。つまり、そのような自我は、自己自身を真正の対象とする活動、すなわち事行(<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84%E8%AA%9E" title="ドイツ語">独</a>: <span lang="de">Tathandlung</span>)と把握され、この自らを客観とする認識主観としての自我を自己意識と呼ぶ。フィヒテのほか、<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%AA%E3%83%92%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%82%A7%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0" title="フリードリヒ・シェリング">シェリング</a>、<a href="/wiki/%E3%82%B2%E3%82%AA%E3%83%AB%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%AB%E3%83%98%E3%83%AB%E3%83%A0%E3%83%BB%E3%83%95%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%AA%E3%83%92%E3%83%BB%E3%83%98%E3%83%BC%E3%82%B2%E3%83%AB" title="ゲオルク・ヴィルヘルム・フリードリヒ・ヘーゲル">ヘーゲル</a>らが自己意識を哲学の問題として取り上げた。シェリングは、対象化された自己意識を「無意識」と名づけた。<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%82%B0%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%95%E3%83%BB%E3%83%A6%E3%83%B3%E3%82%B0" title="カール・グスタフ・ユング">ユング</a>はシェリングが無意識の発見者であると指摘している。ドイツ圏における意識についての研究は1780年代から1810年頃まで盛んに行われたが、その後は<a href="/wiki/%E5%AD%98%E5%9C%A8%E8%AB%96" title="存在論">存在論</a>的哲学に座を譲った。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="認知科学・人工知能における意識"><span id=".E8.AA.8D.E7.9F.A5.E7.A7.91.E5.AD.A6.E3.83.BB.E4.BA.BA.E5.B7.A5.E7.9F.A5.E8.83.BD.E3.81.AB.E3.81.8A.E3.81.91.E3.82.8B.E6.84.8F.E8.AD.98"></span>認知科学・人工知能における意識</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=3" title="節を編集: 認知科学・人工知能における意識"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E8%AA%8D%E7%9F%A5%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="認知科学">認知科学</a>、<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%B7%A5%E7%9F%A5%E8%83%BD" title="人工知能">人工知能</a>の分野では、人間が人工知能に質問などをして、その人工知能があたかも人のように反応し、人から見て人と何ら区別がつかなければ、それをもってしてその存在は知能あるいは意識を持っていると見なしていいのではないか、と<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0" title="アラン・チューリング">アラン・チューリング</a>が提案した(<a href="/wiki/%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0%E3%83%BB%E3%83%86%E3%82%B9%E3%83%88" title="チューリング・テスト">チューリング・テスト</a>)。 </p><p>現代において、<a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88" title="ヒト">ヒト</a>を含む<a href="/wiki/%E5%8B%95%E7%89%A9" title="動物">動物</a>の<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%B4%B0%E8%83%9E" title="神経細胞">神経細胞</a>や<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AB%E7%9B%B8%E9%96%A2%E3%81%97%E3%81%9F%E8%84%B3%E6%B4%BB%E5%8B%95" title="意識に相関した脳活動">脳活動</a>を計測する技術が進歩し、意識は<a href="/wiki/%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="医学">医学</a>以外の<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%84%B6%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="自然科学">自然科学</a>でも研究テーマとなっている。動物の神経細胞と<a href="/wiki/%E9%9B%BB%E5%AD%90%E5%9B%9E%E8%B7%AF" title="電子回路">電子回路</a>の接続も成功している。<a href="/wiki/%E4%BA%94%E6%84%9F" title="五感">五感</a>などを基に脳で統合された感覚(<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a>)と、外部から計測された脳からの信号との関連は未解明であるが、意識が生まれる過程は<a href="/wiki/%E9%9B%BB%E5%AD%90%E8%A8%88%E7%AE%97%E6%A9%9F" class="mw-redirect" title="電子計算機">電子計算機</a>の<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AB%E3%82%B4%E3%83%AA%E3%82%BA%E3%83%A0" title="アルゴリズム">アルゴリズム</a>に類似しているという仮説もある。将来に向けて、電子計算機に「人工意識」を持たせる(動物の意識のアップロードを含む)研究も始まっている<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="心理学"><span id=".E5.BF.83.E7.90.86.E5.AD.A6"></span>心理学</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=4" title="節を編集: 心理学"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>19世紀中葉のヨーロッパでは、哲学から心理学が分科した。<a href="/wiki/%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%AB%E3%83%98%E3%83%AB%E3%83%A0%E3%83%BB%E3%83%B4%E3%83%B3%E3%83%88" title="ヴィルヘルム・ヴント">ヴィルヘルム・ヴント</a>は意識という概念を中心に心理学を組み立てようとした。意識は自分の感ずる「<a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="感覚">感覚</a>」「<a href="/wiki/%E6%84%9F%E6%83%85" title="感情">感情</a>」「<a href="/wiki/%E8%A6%B3%E5%BF%B5" title="観念">観念</a>」に分けられる。この三つの意識を自分自身が感じたままに観ることを<a href="/wiki/%E5%86%85%E8%A6%B3" title="内観">内観法</a>(ないかんほう)という。 </p><p><a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%8B%95%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="行動主義心理学">行動主義心理学</a>では、意識という概念を用いずに、刺激と反応という図式で人間の行動を理解しようとする。 </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="精神分析学"><span id=".E7.B2.BE.E7.A5.9E.E5.88.86.E6.9E.90.E5.AD.A6"></span>精神分析学</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=5" title="節を編集: 精神分析学"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%B2%BE%E7%A5%9E%E5%88%86%E6%9E%90%E5%AD%A6" title="精神分析学">精神分析学</a>」を参照</div> <p><a href="/wiki/%E7%B2%BE%E7%A5%9E%E5%88%86%E6%9E%90%E5%AD%A6" title="精神分析学">精神分析学</a>では人間の心を、意識・<a href="/wiki/%E5%89%8D%E6%84%8F%E8%AD%98" title="前意識">前意識</a>・<a href="/wiki/%E7%84%A1%E6%84%8F%E8%AD%98" title="無意識">無意識</a>の三つに分ける。 </p><p>自分で現在認識している内容を意識という。つまり、我々が直接的に心の現象として経験していること、これは私の経験だと感じることのできることを総体的に意識という。<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r86009555">@media screen{.mw-parser-output .fix-domain{border-bottom:dashed 1px}}</style><span class="fix-domain" title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2008年3月)">意識は<a href="/wiki/%E7%9F%AD%E6%9C%9F%E8%A8%98%E6%86%B6" class="mw-redirect" title="短期記憶">短期記憶</a>・<a href="/wiki/%E4%BD%9C%E5%8B%95%E8%A8%98%E6%86%B6" class="mw-redirect" title="作動記憶">作動記憶</a>と関係がある</span><sup class="noprint Template-Fact">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%80%8C%E8%A6%81%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%80%8D%E3%82%92%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%9F%E6%96%B9%E3%81%B8" title="Wikipedia:「要出典」をクリックされた方へ"><span title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2008年3月)">要出典</span></a></i>]</sup>、ともされる。 </p><p>自分で現在認識していないが、努力すれば思い出すことができる内容を前意識という。 </p><p>自分で現在認識しておらず、努力しても思い出せない内容を無意識という。精神分析学では通常の方法では思い出せない無意識下にあるものを、<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E9%80%A3%E6%83%B3%E6%B3%95" title="自由連想法">自由連想法</a>などを用いて意識に持ってゆくことで無意識を理解しようとした。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="機構"><span id=".E6.A9.9F.E6.A7.8B"></span>機構</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=6" title="節を編集: 機構"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>覚醒状態とかかわる部位として、<a href="/wiki/%E8%84%B3%E5%B9%B9" title="脳幹">脳幹</a>の<a href="/wiki/%E7%B6%B2%E6%A7%98%E4%BD%93" title="網様体">網様体</a>を含む<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reticular_activating_system" class="extiw" title="en:Reticular activating system">上行性網様体賦活系</a>(じょうこうせいもうようたいふかつけい、Ascending Reticular Activating System; ARAS)という構造が重要であることが知られている。上行性網様体賦活系を刺激すると眠りから覚める。逆にこの部位を破壊されると昏睡状態に陥る。上行性網様体賦活系の概念は<a href="/wiki/1949%E5%B9%B4" title="1949年">1949年</a>にMoruzziとMagounによってまとめられた<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>ヒトの覚醒と<a href="/wiki/%E7%9D%A1%E7%9C%A0" title="睡眠">睡眠</a>は約24時間周期で繰り返される。24時間周期での睡眠-覚醒リズムは、ヒトの場合、生後15-16週齢から始まる<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 。この<a href="/wiki/%E5%9C%B0%E7%90%83" title="地球">地球</a>の<a href="/wiki/%E8%87%AA%E8%BB%A2%E5%91%A8%E6%9C%9F" title="自転周期">自転周期</a>と同調したリズムは<a href="/wiki/%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%82%AB%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%AA%E3%82%BA%E3%83%A0" class="mw-redirect" title="サーカディアン・リズム">サーカディアン・リズム</a>と呼ばれる。ヒトを含む哺乳類のサーカディアン・リズムは、左右の<a href="/wiki/%E8%A6%96%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="視神経">視神経</a>が交差する<a href="/w/index.php?title=%E8%A6%96%E4%BA%A4%E5%8F%89&action=edit&redlink=1" class="new" title="視交叉 (存在しないページ)">視交叉</a>の上にある<a href="/wiki/%E8%A6%96%E4%BA%A4%E5%8F%89%E4%B8%8A%E6%A0%B8" title="視交叉上核">視交叉上核</a>という<a href="/wiki/%E8%A6%96%E5%BA%8A%E4%B8%8B%E9%83%A8" title="視床下部">視床下部</a>の<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E6%A0%B8" title="神経核">神経核</a>で生み出されている。視交叉上核を破壊された生物は睡眠と覚醒の周期的なリズムが失われる<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。睡眠・覚醒リズムは<a href="/wiki/%E7%B6%B2%E8%86%9C" title="網膜">網膜</a>から入射する外部の光信号などにより修飾を受け調整されている。時間に関する手がかり情報のない場所(たとえば明るさの変化しない地下室など)にヒトを長期間置くと、睡眠-覚醒リズムはおよそ25時間周期となる。これはフリーラン・リズムと呼ばれる<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="医療現場の「意識レベル」"><span id=".E5.8C.BB.E7.99.82.E7.8F.BE.E5.A0.B4.E3.81.AE.E3.80.8C.E6.84.8F.E8.AD.98.E3.83.AC.E3.83.99.E3.83.AB.E3.80.8D"></span>医療現場の「意識レベル」</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=7" title="節を編集: 医療現場の「意識レベル」"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>医療分野では患者の意識の状態を「意識レベル」という数値で評価する。特に<a href="/wiki/%E6%95%91%E6%80%A5%E5%8C%BB%E7%99%82" title="救急医療">救急医療</a>や<a href="/wiki/%E9%BA%BB%E9%85%94%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="麻酔科学">麻酔科学</a>分野で用いられる。 </p><p>意識の構成には「清明度」「広がり」「質的」の三つの要素が存在するが、このうち一般的に<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="意識障害">意識障害</a>というと「清明度」の低下についてを指す。「広がり」の低下(意識の狭窄)は<a href="/wiki/%E5%82%AC%E7%9C%A0" title="催眠">催眠</a>であり、「質的」の変化(意識変容)は<a href="/wiki/%E3%81%9B%E3%82%93%E5%A6%84" title="せん妄">せん妄</a>や<a href="/w/index.php?title=%E3%82%82%E3%81%86%E3%82%8D%E3%81%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="もうろう (存在しないページ)">もうろう</a>等を指す。 </p><p><b>意識</b>は<a href="/wiki/%E8%84%B3" title="脳">脳</a>の働きが活性化し、五感に対する刺激を感じ取ることが可能な状態である。「意識がある」とは、脳において刺激を<a href="/wiki/%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="認識">認識</a>することが可能であり、刺激に対し明確な反応を示す状態を指す。これに対して、 <b><a href="/wiki/%E7%84%A1%E6%84%8F%E8%AD%98" title="無意識">無意識</a></b>は五感に対する刺激が<a href="/wiki/%E8%84%B3" title="脳">脳</a>で感じ取られず、刺激を認識していない状態である。刺激に対する反応が部分的な状態である。また、「意識がない」とは、脳の働きが部分的に停止し、刺激の入力を拒否した状態である。「気を失う」とは、過剰な刺激に対しショックを受け、脳の働きが停止した状態である。 </p><p><a href="/wiki/%E5%8C%BB%E7%99%82" title="医療">医療</a>の現場においては、意識の状態・反応に応じて「意識レベル」で表示する。救急医療では、<a href="/wiki/%E3%83%90%E3%82%A4%E3%82%BF%E3%83%AB%E3%82%B5%E3%82%A4%E3%83%B3" title="バイタルサイン">バイタルサイン</a>の重要項目の一つとして先ず疾病者等の意識をアセスメント(確認)して「意識レベル」の判定を行う。簡易的に行う場合は、アセスメントは3STEPで行う<sup id="cite_ref-knowledge_nurse_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-knowledge_nurse-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。STEP1 - まず「○○さん、わかりますか~?」などと<b>声がけ</b>して、声に反応があるか観察する<sup id="cite_ref-knowledge_nurse_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-knowledge_nurse-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。行き倒れた人や身元不明者などで名前が分からない場合は、名前抜きで「大丈夫ですか~?」などと適当に声がけして観察する<sup id="cite_ref-knowledge_nurse_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-knowledge_nurse-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。このSTEP1で反応が無かったらSTEP2に進み、<b>肩を</b>手のひらでパタパタなどと<b>叩き</b>つつ「○○さーん、起きてくださーい!」と<b>大きな声で叫んで</b>反応を観察する(ただ耳が遠いだけ、という人もいるため)<sup id="cite_ref-knowledge_nurse_10-3" class="reference"><a href="#cite_note-knowledge_nurse-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。STEP2でも反応が無かったらSTEP3に進み、腕の皮膚などを<b>つねり</b>、反応を観察する<sup id="cite_ref-knowledge_nurse_10-4" class="reference"><a href="#cite_note-knowledge_nurse-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p><p>「意識レベル」は<a href="/wiki/Glasgow_Coma_Scale" title="Glasgow Coma Scale">Glasgow Coma Scale</a>や<a href="/wiki/Japan_Coma_Scale" title="Japan Coma Scale">Japan Coma Scale</a>によって数値化して評価される。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="意識研究"><span id=".E6.84.8F.E8.AD.98.E7.A0.94.E7.A9.B6"></span>意識研究</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=8" title="節を編集: 意識研究"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>意識という言葉は実に様々な意味で使われており、意識という言葉の<a href="/wiki/%E5%A4%9A%E7%BE%A9%E8%AA%9E" title="多義語">多義性</a>は、議論や研究の中でしばしば混乱を引き起こしやすいものとなっている。 </p><p>それぞれの人がそれぞれの場面で、どういう意味でもって、意識という言葉を使っているのか、その点について相互了解を持たないまま議論をしていくと、行き違いが発散していくことが多い。そうした混乱は、心理学者や神経科学者といった、専門的な肩書きを持つ人々の間でも普通に見られる。このような問題を避けるため意識と関わる研究分野では、注意深い研究者は論文や書籍の冒頭で、私が意識という言葉を使うときそれはどういう意味か、といった説明を予め行うことも少なくない。意識を研究しているそれぞれの科学者が研究している対象は様々だが(選択的注意のメカニズムや覚醒や麻酔のメカニズム、主観的体験の神経相関物など)、そうした全体を含む最も包括的な意識の定義として暫定的にしばしば使用されるのはアメリカの哲学者<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ジョン・サール">ジョン・サール</a>が採用した定義に基づく次のような定義である<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-#1_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-#1-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; border-style:none; color: inherit; background-color:transparent;" class="cquote"> <tbody><tr> <td style="width:20px;vertical-align:top;color:#B2B7F2;font-size:35px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 10px;">「 </td> <td style="padding:4px 10px;">意識とは、私たちが、夢を見ない眠りから覚めて、再び夢のない眠りに戻るまでの間持っている心的な性質のことである </td> <td style="width:20px;vertical-align:bottom;color:#B2B7F2;font-size:36px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 10px;">」 </td></tr> </tbody></table> <p>一方、日常の中では、意識という語は<a href="/wiki/%E7%9F%A5%E6%80%A7" class="mw-redirect" title="知性">知性</a>(英:intelligence)や<a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E6%84%8F%E5%BF%97" title="自由意志">自由意志</a>(英:free will)の意味と混同されることがある。しかし、しばしば見られるこれらの用法は、心や脳と直接かかわる分野の現代の研究者によって、ほとんど採用されていない。 </p><p>以下、意識という言葉の持つ容易に区別できるいくつかの意味を述べる<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。この区分は必ずしも相互排他的な分類ではなく、相互に重複や関連を持った区分である。このような区分の仕方は研究者によって、とりわけ哲学的な立場によってまちまちで、統一された見解はない。この項では混同されやすい意味の区分を述べるに留めて哲学的な議論の詳細には立ち入らない。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="覚醒"><span id=".E8.A6.9A.E9.86.92"></span>覚醒</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=9" title="節を編集: 覚醒"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>意識には、起きている、覚醒している、といった意味がある(英:vigilance, arousal, awakening, wakefulness など)。これは<a href="/wiki/%E7%9D%A1%E7%9C%A0" title="睡眠">睡眠</a>、<a href="/wiki/%E5%A4%B1%E7%A5%9E" title="失神">失神</a>、<a href="/wiki/%E6%98%8F%E7%9D%A1" title="昏睡">昏睡</a>または<a href="/wiki/%E6%AD%BB%E4%BA%A1" title="死亡">死亡</a>、という状態にない、という事を意味する。この意味での用例をあげるとたとえば「柔道で、絞め技をかけられて我慢していたら、意識を失ってしまった」とか「交通事故のあとずっと昏睡状態だった人の意識が、今朝やっと戻った」などがある。この意味での意識は、意識がある、意識がない、といった形で表現される。この意味での意識は、creature consciousness (<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC" class="mw-disambig" title="クリーチャー">クリーチャー</a>・コンシャスネス、生物意識・被造物意識)と呼ばれることもある。また、この意味での意識は<a href="/wiki/%E7%9B%AE%E7%9A%84%E8%AA%9E" title="目的語">目的語</a>を取らずに表現されるため intransitive consciousness (イントランジッティブ・コンシャスネス、<a href="/wiki/%E8%87%AA%E5%8B%95%E8%A9%9E" title="自動詞">自動詞</a>的意識)と呼ばれることもある。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="気づき"><span id=".E6.B0.97.E3.81.A5.E3.81.8D"></span>気づき</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=10" title="節を編集: 気づき"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A2%E3%83%8D%E3%82%B9" title="アウェアネス">アウェアネス</a>」を参照</div> <p>意識には、気づいている、または知っている、といった意味がある(英:awareness)。たとえば今あなたがこの文章を室内で読んでいるとしたら、エアコンの稼動音、パソコンのファンのうなり、冷蔵庫が動く音、蛍光灯の音、窓に吹き付ける風の音、外を通過する車の音等々、何らかの音が常に鳴っていると思われる。しかしそうしたことは恐らく今言われてみて気づいただろうが、それまでは特に考えていなかったと思われる。このようなとき「たしかに色々な音がなっているね。でも今まで特に意識していなかった」などと言う。このような用法が「意識」という言葉にはある。他にも例を挙げると、あなたはこの文章を読んでいる間、何度も<a href="/wiki/%E7%9E%AC%E3%81%8D" class="mw-redirect" title="瞬き">瞬き</a>をしている(人間はおよそ数秒ごとに一回、目を閉じる動作を繰り返す)。これも言われてみばそうだと思うかもしれないが、しかし言われるまでは恐らくそうしたことは考えていなかったはずである。このようなときも「たしかに瞬きはしている。でも普段は特に意識していないね」などと言う。意識する、意識しない、という言葉でこのようなことが表現されている。この意味での意識は「○○を意識している」「△△について意識していなかった」などと、<a href="/wiki/%E7%9B%AE%E7%9A%84%E8%AA%9E" title="目的語">目的語</a>を取って表現されるため transitive consciousness (トランジッティブ・コンシャスネス、<a href="/wiki/%E4%BB%96%E5%8B%95%E8%A9%9E" title="他動詞">他動詞</a>的意識)と呼ばれることもある。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="注意"><span id=".E6.B3.A8.E6.84.8F"></span>注意</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=11" title="節を編集: 注意"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%B3%A8%E6%84%8F" title="注意">注意</a>」を参照</div> <p>意識という言葉は<a href="/wiki/%E6%B3%A8%E6%84%8F" title="注意">注意</a>(英:attention)の意味で用いられることがある。「意識」と「注意」という二つの概念は学者たちの間でも、しばしば相互に混同して用いられる概念である。しかし意識や注意の専門家たちはこの二つの概念を、深い関わりはあるが別の概念であるとして、はっきり区別して使用する<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。注意には定位(orienting)、フィルターリング(filtering)、探索(searching)という大きく三つの側面がある<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。定位とは、注意を向けている対象についての情報が得やすいように体の姿勢など制御すること。たとえば犬の近くで大きい音を鳴らしてみる。すると各部の筋肉の収縮と弛緩を通じて物音のした方向に犬の顔が向けられ、眼球が対象の方向に向けられる。そして音が鳴った方に向かって犬の耳がピンと立つ。こうして対象についての情報が取得しやすくなる(これは<a href="/w/index.php?title=%E5%AE%9A%E4%BD%8D%E5%8F%8D%E5%B0%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="定位反射 (存在しないページ)">定位反射</a>と呼ばれる)。フィルタリングとは注意を向けている情報についての情報処理を強化し、対象についてより多くの情報を取得する一方、他の対象についての情報処理作業を抑制することである。たとえば音楽が鳴っている中でワイワイ・ガヤガヤと多くの人が会話を繰り広げている大きいパーティの会場で、誰かがどこかで自分の名前を出したように思ったとき、その自分の名前を呼んだように思った人の会話の情報処理を強化し、他の人たちが行っている会話についての情報処理を抑制することができる。つまりフィルタリングされる(<a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%82%AF%E3%83%86%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%91%E3%83%BC%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BC%E5%8A%B9%E6%9E%9C" class="mw-redirect" title="カクテル・パーティー効果">カクテル・パーティー効果</a>)。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="随意運動"><span id=".E9.9A.8F.E6.84.8F.E9.81.8B.E5.8B.95"></span>随意運動</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=12" title="節を編集: 随意運動"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E9%9A%8F%E6%84%8F%E9%81%8B%E5%8B%95" title="随意運動">随意運動</a>」、「<a href="/wiki/%E4%B8%8D%E9%9A%8F%E6%84%8F%E9%81%8B%E5%8B%95" title="不随意運動">不随意運動</a>」、「<a href="/wiki/%E5%8F%8D%E5%B0%84_(%E7%94%9F%E7%89%A9%E5%AD%A6)" title="反射 (生物学)">反射 (生物学)</a>」、および「<a href="/w/index.php?title=%E9%81%8B%E5%8B%95%E6%BA%96%E5%82%99%E9%9B%BB%E4%BD%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="運動準備電位 (存在しないページ)">運動準備電位</a>」を参照</div> <p>(英:voluntary action) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="自己意識"><span id=".E8.87.AA.E5.B7.B1.E6.84.8F.E8.AD.98"></span>自己意識</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=13" title="節を編集: 自己意識"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E8%87%AA%E5%B7%B1%E6%84%8F%E8%AD%98" title="自己意識">自己意識</a>」を参照</div> <p>上の意味と似ているが、自分がいるということに気づいていること、または自分がいるということを知っていることを、「意識がある」と表現することがある(英:self-consciousness, self-recognition)。これは自己意識、自意識とも言われる。ヒトは成長の過程で自己の存在に気づくようになるが、これは、自我の芽生え、とも言われる。このような側面と関わる実験は心理学の分野で多い。<a href="/wiki/%E7%99%BA%E9%81%94%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="発達心理学">発達心理学</a>をはじめ、<a href="/wiki/%E6%AF%94%E8%BC%83%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="比較心理学">比較心理学</a>における<a href="/w/index.php?title=%E9%8F%A1%E5%83%8F%E8%87%AA%E5%B7%B1%E8%AA%8D%E7%9F%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="鏡像自己認知 (存在しないページ)">鏡像自己認知</a>の研究などがある。鏡像自己認知とは、鏡を見てそこに映った自分の像を自分だと理解できること、を指す。この鏡像自己認知が、ネコはできるか、ゾウはできるか、チンパンジーはできるか、イルカはできるか、といったことが調べられている。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="メタ認知"><span id=".E3.83.A1.E3.82.BF.E8.AA.8D.E7.9F.A5"></span>メタ認知</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=14" title="節を編集: メタ認知"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%BF%E8%AA%8D%E7%9F%A5" title="メタ認知">メタ認知</a>」を参照</div> <p>また、自分自身の心的な状態などを把握すること、たとえば「自分は今機嫌が悪い」「自分は今○○をしたいと思っている」といったことを知ることができること、を「意識がある」と表現することがある。このような自己の心的状態についての把握する行為は、<a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%BF%E8%AA%8D%E7%9F%A5" title="メタ認知">メタ認知</a>(英:metacognition)とも言われる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="主観的経験、現象的な質"><span id=".E4.B8.BB.E8.A6.B3.E7.9A.84.E7.B5.8C.E9.A8.93.E3.80.81.E7.8F.BE.E8.B1.A1.E7.9A.84.E3.81.AA.E8.B3.AA"></span>主観的経験、現象的な質</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=15" title="節を編集: 主観的経験、現象的な質"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E6%84%8F%E8%AD%98" class="mw-redirect" title="現象意識">現象意識</a>」および「<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a>」を参照</div> <p>意識という言葉のもつもうひとつの意味は主観的な経験、現象的な質である(英:subjective character of experience, phenomenal quality など)。物理化学的な三人称的視点(third-person perspective)と対比させて一人称的視点(first-person perspective)、また客観的側面と対比させて単に主観性(subjectivity)などとも言う。この意味での意識は、もっとも広い関心を集めており、非常に激しい哲学上の議論が交わされている部分である。しかしこの意味での意識は明確に定義することが難しく、ときに「それはただ指すことしかできない」、「<a href="/wiki/%E7%9B%B4%E7%A4%BA%E7%9A%84%E5%AE%9A%E7%BE%A9" title="直示的定義">直示的に定義</a>することしかできない」ということが言われることもある。とりあえず主観的な経験という意味での意識の定義で最も有名なものは、ユーゴスラビア出身のアメリカの哲学者<a href="/wiki/%E3%83%88%E3%83%9E%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%82%B2%E3%83%AB" title="トマス・ネーゲル">トマス・ネーゲル</a>が1974年の論文『<a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%82%A6%E3%83%A2%E3%83%AA%E3%81%A7%E3%81%82%E3%82%8B%E3%81%A8%E3%81%AF%E3%81%A9%E3%81%AE%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%AA%E3%81%93%E3%81%A8%E3%81%8B" title="コウモリであるとはどのようなことか">コウモリであるとはどのようなことか</a>』において提出した次の定義である<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; border-style:none; color: inherit; background-color:transparent;" class="cquote"> <tbody><tr> <td style="width:20px;vertical-align:top;color:#B2B7F2;font-size:35px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 10px;">「 </td> <td style="padding:4px 10px;">ある生物が意識をともなう心的諸状態をもつのは、その生物であることはそのようにあることであるようなその何かが―しかもその生物にとってそのようにあることであるようなその何かが―存在している場合であり、またその場合だけである。 </td> <td style="width:20px;vertical-align:bottom;color:#B2B7F2;font-size:36px;font-family:'Times New Roman',serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 10px;">」 </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding-right: 4%"><p style="font-size:smaller;text-align: right">—トマス・ネーゲル(『<a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%82%A6%E3%83%A2%E3%83%AA%E3%81%A7%E3%81%82%E3%82%8B%E3%81%A8%E3%81%AF%E3%81%A9%E3%81%AE%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%AA%E3%81%93%E3%81%A8%E3%81%8B" title="コウモリであるとはどのようなことか">コウモリであるとはどのようなことか</a>』より)</p> </td></tr></tbody></table> <p>この定義はこのままでは暗号めいているので、いくつか例を出して説明する。まず1例目「タンスの角に小指をぶつけた人である、とは一体どのようなことか」。もしあなたが同じような経験したことがあるなら何となく分かるだろうが、このような人は、足先に突如訪れた激しい痛み、そしてどこにぶつけていいのか分からないやり場のない怒り、などを経験している。2例目。「お祭りの場でニコニコしながらチョコレート味のアイスクリームを食べている子供である、とは一体どのようなことか」。これも似たような場面を経験したことがあるなら何となく分かるであろうが、このような子供は、お祭りの場にともなう高揚感、そして口の中に広がる甘い感じ、などを体験している。ではここで問題である。「中にガソリンを詰められた<a href="/wiki/%E3%83%89%E3%83%A9%E3%83%A0%E7%BC%B6" title="ドラム缶">ドラム缶</a>である、とはどのようことか」。これはおかしな質問であり、多くの人は次のように思うだろう。ドラム缶はただのモノであり何かを感じるとか、そういう類のものではないと。つまりドラム缶であるとはどのようなことかと言えるような何ものかはない、つまり意識はない、と。ネーゲルの意識の定義は、このような意味での意識を指している。このネーゲルの意味と関連の深い用法として、主観的な経験の中に現れるそれぞれの質のことを「意識」という言葉で表現することがある。これは普通、<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a>、感覚質などといわれ、一般にいくつもの例を挙げる形で枚挙的に定義される(赤の赤さ、虫歯の痛み、コーヒーの苦味など)。こうした意識の持つ主観的側面について物理化学的・神経科学的な見地から説明することが難しく思える、という問題は<a href="/wiki/%E8%AA%AC%E6%98%8E%E3%81%AE%E3%82%AE%E3%83%A3%E3%83%83%E3%83%97" title="説明のギャップ">説明のギャップ</a>、<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E3%83%8F%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%96%E3%83%AC%E3%83%A0" class="mw-redirect" title="意識のハードプロブレム">意識のハードプロブレム</a>と呼ばれる。1990年代ごろから科学の領域でもこうした主観性の問題が議論されている<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="実体としての意識"><span id=".E5.AE.9F.E4.BD.93.E3.81.A8.E3.81.97.E3.81.A6.E3.81.AE.E6.84.8F.E8.AD.98"></span>実体としての意識</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=16" title="節を編集: 実体としての意識"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E4%BD%93%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="実体二元論">実体二元論</a>」を参照</div> <p>もうひとつの意味として、意識はしばしば<a href="/wiki/%E5%BF%83%E9%9C%8A%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="心霊主義">心霊主義</a>的な<a href="/wiki/%E9%9C%8A%E9%AD%82" title="霊魂">霊魂</a>の同義語のような形で使われる(英:soul, spirit, consciousness as substance など)。このような用例としてたとえば「意識が肉体から抜け出して<a href="/wiki/%E5%B9%BD%E4%BD%93%E9%9B%A2%E8%84%B1" class="mw-redirect" title="幽体離脱">幽体離脱</a>(<a href="/wiki/%E4%BD%93%E5%A4%96%E9%9B%A2%E8%84%B1" title="体外離脱">体外離脱</a>)した」といったものが挙げられる。このような考え方、体と独立に心的実体があるという考え方は、哲学の世界では心身二元論、<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E4%BD%93%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="実体二元論">実体二元論</a>などと呼ばれているが、科学者の中にも哲学者の中にも、この考え方を支持している人はほとんどいない。しかしながら臨死体験研究者など一部の科学者はこの説を支持している人もいる。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="プロトサイエンスにおける意識"><span id=".E3.83.97.E3.83.AD.E3.83.88.E3.82.B5.E3.82.A4.E3.82.A8.E3.83.B3.E3.82.B9.E3.81.AB.E3.81.8A.E3.81.91.E3.82.8B.E6.84.8F.E8.AD.98"></span>プロトサイエンスにおける意識</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=17" title="節を編集: プロトサイエンスにおける意識"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%88%E3%82%B5%E3%82%A4%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%B9" title="プロトサイエンス">プロトサイエンス</a>においては、探求者の立場により定義、内容も様々で、大胆な<a href="/wiki/%E4%BB%AE%E8%AA%AC" title="仮説">仮説</a>が多く、議論が分かれているのが現状である。 </p><p>自分が慣れ親しんだ諸理論や学問上のツールを、なかば強引に流用して意識の理論を構築しようと試みている研究者なども存在する(究極の一要素にこだわる<a href="/wiki/%E9%82%84%E5%85%83%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="還元主義">還元主義</a>的な発想に陥っているもの、数式や方程式で表現することにこだわるものなど)。 </p><p>また、一部では、<a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="心の哲学">心の哲学</a>における細かい論点に対する科学の分野における議論が未熟であること、意識そのものの捉え方が研究者ごとに大きく異なり曖昧になっていることなどを問題視・疑問視する声もある。今後は、従来の分野の域を超えた学際的な議論が期待される。 </p><p>以下に、意識の仕組みを解明しようとしている仮説提唱者の一部を示す。 </p> <dl><dt><a href="/wiki/%E3%83%AD%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%9A%E3%83%B3%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%82%BA" title="ロジャー・ペンローズ">ロジャー・ペンローズ</a> <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%AF%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%8F%E3%83%A1%E3%83%AD%E3%83%95" title="スチュワート・ハメロフ">スチュワート・ハメロフ</a></dt></dl> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E8%84%B3%E7%90%86%E8%AB%96" title="量子脳理論">量子脳理論</a>」を参照</div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→「<a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6#量子脳理論" title="心の哲学">心の哲学 § 量子脳理論</a>」も参照</div> <dl><dd><a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E8%84%B3%E7%90%86%E8%AB%96" title="量子脳理論">量子脳理論</a>などと呼ばれる意識に関する独自の仮説を提唱しており、「脳内の神経細胞にある<a href="/wiki/%E5%BE%AE%E5%B0%8F%E7%AE%A1" title="微小管">微小管</a>で、<a href="/wiki/%E6%B3%A2%E5%8B%95%E9%96%A2%E6%95%B0" title="波動関数">波動関数</a>が収縮すると、素粒子に付随する基本的で単純な意識の属性も組み合わさり、生物の高度な<b>意識</b>が生起する」としている。微小管とは<a href="/wiki/%E7%B4%B0%E8%83%9E%E9%AA%A8%E6%A0%BC" title="細胞骨格">細胞骨格</a>の一種で、細胞の構造を維持する役割を担っている<a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%83%B3%E3%83%91%E3%82%AF%E8%B3%AA" title="タンパク質">タンパク質</a>の複合体である。微小管が採用された背景には、脳内の広い範囲で、ある程度の時間量子力学的な<a href="/wiki/%E9%87%8D%E3%81%AD%E5%90%88%E3%82%8F%E3%81%9B" title="重ね合わせ">重ね合わせ</a>状態を維持できそうな構造物が他に見当たらなかったためだという理由がある。<br />ペンローズの量子脳理論は三つの大きな仮定の上に組み立てられている。一つは「人間の思考は<a href="/wiki/%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="チューリングマシン">チューリングマシン</a>の動作には還元できない」という仮定、もう一つは「波動関数の収縮はチューリングマシンで計算することが不可能な、実在的物理プロセスである」という仮定、そして最後は「<a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E8%AB%96" title="量子論">量子論</a>と<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E5%AF%BE%E6%80%A7%E7%90%86%E8%AB%96" title="相対性理論">相対論</a>を理論的に統合することで、意識の問題も同時に解決される」という仮定である。これら個々の仮定はどれも、科学者コミュニティーの間で一般的に受け入れられているものではないが、それらを更に一つの理論として結びつけたのが、ペンローズの量子脳理論である。このような憶測の上に憶測を重ねて構成された仮説であるため、内容の正しさについては一般的に懐疑の眼で見られている。ただ、著名な理論物理学者ペンローズによって提唱された仮説という事もあり、知名度は高くまた、ハメロフは生物学上の様々な現象が量子論を応用することで説明可能な点から少しずつ立証されていて20年前から唱えられてきたこの説を根本的に否定できた人はいないと主張している<sup id="cite_ref-c_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-c-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd></dl> <dl><dt><a href="/wiki/%E4%BF%9D%E6%B1%9F%E9%82%A6%E5%A4%AB" title="保江邦夫">保江邦夫</a></dt></dl> <p>脳のマクロスケールでの振舞い、または意識の問題に、系の持つ<a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E5%8A%9B%E5%AD%A6" title="量子力学">量子力学</a>的な性質が深く関わっているとする考え方の総称。心または意識に関する量子力学的アプローチ(Quantum approach to mind/consciousness)、クオンタム・マインド(Quantum mind)、量子意識(Quantum consciousness)などとも言われる。具体的な理論にはいくつかの流派が存在する。 宇宙が創成されたとき、何もない無の状態、すなわち宇宙を一つの量子力学系と考えたときのその真空状態(最低エネルギー固有状態)から<a href="/wiki/%E3%83%88%E3%83%B3%E3%83%8D%E3%83%AB%E5%8A%B9%E6%9E%9C" title="トンネル効果">トンネル効果</a>による相転移で疑似真空状態としての比較的平坦な宇宙が出現したとされる。そして、その宇宙の上での踊る素粒子もまた、場の量子論により記述される。スケールこそ違え、これと同じ現象が人間の脳の中で生じているという、この考え方を量子脳力学(Quantum Brain Dynamics)と呼ぶ。心とは、記憶を蓄えた脳組織から絶え間なく生み出される光量子(<a href="/wiki/%E5%85%89%E5%AD%90" title="光子">フォトン</a>)凝集体であり、場の量子論によって記述されるその物理的運動が意識である。脳をひとつの量子力学系と考えたとき、外部からの刺激を受けてその無の状態、すなわち真空状態からトンネル効果による相転移で準安定な疑似真空状態が出現する。これがその刺激の記憶に他ならない。新たなる刺激は再びトンネル効果の引き金となり、脳の量子力学系は別の真空状態と転移する。これは以前の刺激の記憶を加味した新たな刺激の記憶であり、したがって単なる新たな刺激のみの記憶ではない。つまり、脳の量子力学系の疑似真空状態は常に過去は記憶の総体を表している。宇宙の上で踊る素粒子の運動に対応するものは、脳の場合は、過去の記憶上での人間の意識そのものと考える。意識とは、過去の記憶総体である脳の量子力学系における疑似真空状態の上に生成と消滅を繰り返す励起エネルギー量子の運動にほかならないとする。これを量子脳力学という。1999年5月25日から28日まで、日本で初めてツーソン会議が<a href="/wiki/%E6%9D%B1%E4%BA%AC" title="東京">東京</a><a href="/wiki/%E9%9D%92%E5%B1%B1_(%E6%9D%B1%E4%BA%AC%E9%83%BD%E6%B8%AF%E5%8C%BA)" title="青山 (東京都港区)">青山</a>の<a href="/wiki/%E5%9B%BD%E9%9A%9B%E9%80%A3%E5%90%88%E5%A4%A7%E5%AD%A6" title="国際連合大学">国際連合大学</a>にて開催された。その内容は意識科学を中心とし、会議の幹事が保江であった。保江は、この国際会議を手作り国際研究集会と呼称し協力を各方面に仰いだ。開催が極めて難しい状況であったが、保江の熱意が国連大学高等研究所のデラ・センタ所長に通じて国連大学を開催場所として確保できた。保江によれば、後になって考えるとこれも合気(愛魂)の効果だったのかもしれないと回顧している。 </p> <dl><dt><a href="/wiki/%E8%8C%82%E6%9C%A8%E5%81%A5%E4%B8%80%E9%83%8E" title="茂木健一郎">茂木健一郎</a></dt> <dd>茂木は、基本的な立場としては<a href="/wiki/%E3%83%87%E3%82%A4%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%83%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%BA" title="デイヴィッド・チャーマーズ">デイヴィッド・チャーマーズ</a>と同じ路線を歩んでおり、<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a>までをも含んだ全ての現象を扱いうる「拡張された物理学」を志向している。茂木の著書『クオリア入門』も「心も自然法則の一部である」という表題から始められており、「意識のほんとうの科学を目指す」という自身の方向性をはっきりと明示している。また茂木は「脳内での<a href="/wiki/%E3%83%8B%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AD%E3%83%B3" class="mw-redirect" title="ニューロン">ニューロン</a>の時空間的な発火パターンに対応して<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a>が生起している」という独自の<a href="/wiki/%E4%BD%9C%E6%A5%AD%E4%BB%AE%E8%AA%AC" title="作業仮説">作業仮説</a>をとり、そこからクオリアが持つ(であろう)何らかの数学的構造を見つけることが出来るのではないか、として研究を行っている。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r86009555" /><span class="fix-domain" title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2008年3月)">具体的には発火しているニューロンの時間的・空間的パターンを<a href="/wiki/%E3%83%9F%E3%83%B3%E3%82%B3%E3%83%95%E3%82%B9%E3%82%AD%E3%83%BC%E7%A9%BA%E9%96%93" title="ミンコフスキー空間">ミンコフスキー空間</a>内で<a href="/wiki/%E5%B9%BE%E4%BD%95%E5%AD%A6" title="幾何学">幾何学</a>的または<a href="/wiki/%E4%BD%8D%E7%9B%B8%E5%B9%BE%E4%BD%95%E5%AD%A6" title="位相幾何学">位相幾何学</a>・<a href="/wiki/%E3%82%B0%E3%83%A9%E3%83%95%E7%90%86%E8%AB%96" title="グラフ理論">グラフ理論</a>的に抽象化し、そこに<a href="/wiki/%E7%BE%A4%E8%AB%96" title="群論">群論</a>的な数学的構造を見出そうとしている</span><sup class="noprint Template-Fact">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%80%8C%E8%A6%81%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%80%8D%E3%82%92%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%9F%E6%96%B9%E3%81%B8" title="Wikipedia:「要出典」をクリックされた方へ"><span title="この記述には信頼できる情報源の提示が求められています。(2008年3月)">要出典</span></a></i>]</sup>、ともされる。</dd> <dt><a href="/wiki/%E5%89%8D%E9%87%8E%E9%9A%86%E5%8F%B8" title="前野隆司">前野隆司</a></dt> <dd>前野は、ロボットに人間と同等の機能をもたせるよう<a href="/wiki/%E3%83%97%E3%83%AD%E3%82%B0%E3%83%A9%E3%83%9F%E3%83%B3%E3%82%B0" title="プログラミング">プログラミング</a>する、といういわゆる<a href="/wiki/%E4%BA%BA%E5%B7%A5%E7%9F%A5%E8%83%BD" title="人工知能">人工知能</a>の問題を追いかけている途上で、意識に関する仮説「受動意識仮説」を見出し、提唱している。工学者の前野らしく、意識についてかなり工学的な議論を展開する。</dd> <dt><a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%94%B0%E5%8A%9B" title="中田力">中田力</a></dt> <dd>中田は、脳にはニューロンネットワーク以外の機能構造があるとし、グリア細胞に存在するアクアポリン4を介した水分子のクラスター形成によってランダムなニューロンの発火、つまり覚醒がおこるとする仮説を展開している<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd> <dt><a href="/w/index.php?title=%E9%87%8E%E5%8F%A3%E8%B1%8A%E5%A4%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="野口豊太 (存在しないページ)">野口豊太</a></dt> <dd>野口は、脳内の情報の意味の流れ「そのもの」が意識であると言う。脳内の情報の意味とは、例えばリンゴを見た時目からの形状信号だけで出来上がるのではなく、記憶情報の柿・ミカン・柿の木・種・赤いとかの色彩・丸い・甘酸っぱい味・リンゴ園・青森・信州・アップルパイ・リンゴの値段・リンゴという言葉・藤村の初恋の詩、等々リンゴの周囲情報があって初めてリンゴの意味が脳神経活動の中に生まれてくる。この様に外界世界の情報の意味は要素単体からではなく要素相互の依存により創生される。つまりコンピュータ内の意味とは異なり与えられたものではない。脳内には依存関係による外界情報世界が出来上がる。(モザイクボール情報世界仮説)見た目は神経発火現象に過ぎない中に潜む意味を理解出来るのは、ただ次段に繋がる神経系である。意味は外界を把握し「私」の次の行動を決める。そして意味は、明るい・痛いではなく、明るく感じる・痛く感じるとする。つまり意味の主体がそこに隠れていると考える。この主体が「私」の原型となる。(組み込み主体情報仮説)この物的意味の流れは、単なる信号情報の流れで生命維持の目的だけに寄与しているのだろうか?そうではなくそこには「私」が存在し、リンゴを見て赤く感じ、あの時の甘酸っぱい味を思い出し、藤村の詩が思いだす。この一連の複雑で繊細な情報の意味の流れが「意識」となり、「私」だけが感じられる。これは「意味の流れそのもの」が自立した意識となるのではないか。すると「意識」は随伴現象ではなく、脳内の神経系情報の「意味の流れそのもの」が自立したものであると言える<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="意識の神経相関"><span id=".E6.84.8F.E8.AD.98.E3.81.AE.E7.A5.9E.E7.B5.8C.E7.9B.B8.E9.96.A2"></span>意識の神経相関</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=18" title="節を編集: 意識の神経相関"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%9B%B8%E9%96%A2" class="mw-redirect" title="意識の神経相関">意識の神経相関</a>」を参照</div> <p><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="神経科学">神経科学</a>などを専門としている科学者による意識の探求は、人間(あるいは患者)の事例・症例を多数踏まえ、脳の解剖や神経組織の観察・実験などから意識現象と物理的な要素をすり合わせ的に検証している。 </p> <dl><dt><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF" title="フランシス・クリック">フランシス・クリック</a>、<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%83%83%E3%83%9B" title="クリストフ・コッホ">クリストフ・コッホ</a></dt> <dd>コッホは、<a href="/wiki/%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF" title="フランシス・クリック">フランシス・クリック</a>とともに、科学が意識の問題に挑む第一歩として、「<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%A8%E7%9B%B8%E9%96%A2%E3%81%99%E3%82%8B%E8%84%B3%E6%B4%BB%E5%8B%95" class="mw-redirect" title="意識と相関する脳活動">意識と相関する脳活動</a>(NCC)」を神経科学の実験により追求していくことが得策であるとして具体的な研究手法を提案している<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。意識の機能を脳活動と対応づけていくことが着実な進展につながると考えている。意識の機能として将来の行動のプラニングが重要であることから、<a href="/wiki/%E5%89%8D%E9%A0%AD%E8%91%89" title="前頭葉">前頭葉</a>に直接投射のある脳部位の活動がNCCの一部となっていると考えており、解剖的に前頭葉へ投射していない<a href="/wiki/%E4%B8%80%E6%AC%A1%E8%A6%96%E8%A6%9A%E9%87%8E" class="mw-redirect" title="一次視覚野">一次視覚野</a>の活動は直接意識に上らないという「V1仮説」を提唱している。その他にも、意識に関して理論的考察から、「非意識ホムンクルス」などの概念も提唱している。クオリアは計画モジュールなどの一歩手前のニューロン連合からつくられると考えている。これは<a href="/wiki/%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%BB%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%83%E3%82%B1%E3%83%B3%E3%83%89%E3%83%95" title="レイ・ジャッケンドフ">レイ・ジャッケンドフ</a>の「意識の中間レベル理論」に準拠し、意識の内容は常に知覚の形式をとると主張している。一方、より抽象的な「思考」などは非意識に遂行されると考えられる。興味深いことに、コッホは、フランシス・クリックから意識研究はキャリアを危険にさらす可能性があると忠告されたことがあるとされる<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd> <dt><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%A9%E3%83%AB%E3%83%89%E3%83%BB%E3%82%A8%E3%83%BC%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%B3" class="mw-redirect" title="ジェラルド・エーデルマン">ジェラルド・エーデルマン</a>、<a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%83%88%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%8B" title="ジュリオ・トノーニ">ジュリオ・トノーニ</a></dt> <dd><a href="/wiki/%E8%A6%96%E5%BA%8A" title="視床">視床</a>-<a href="/wiki/%E5%A4%A7%E8%84%B3%E7%9A%AE%E8%B3%AA" title="大脳皮質">皮質</a>系のネットワークで構成される<a href="/w/index.php?title=%E3%83%80%E3%82%A4%E3%83%8A%E3%83%9F%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%82%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ダイナミック・コア (存在しないページ)">ダイナミック・コア</a>が意識体験を生み出しているとするダイナミック・コア仮説<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>、また視床-皮質系において<a href="/wiki/%E7%9B%B8%E4%BA%92%E6%83%85%E5%A0%B1%E9%87%8F" title="相互情報量">相互情報量</a>で測られる各部位間の情報的な統合の強さが主観的な意識体験の内容を決めるとする<a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E7%B5%B1%E5%90%88%E6%83%85%E5%A0%B1%E7%90%86%E8%AB%96" title="意識の統合情報理論">意識の統合情報理論</a>(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Integrated_Information_Theory_(IIT)" class="extiw" title="en:Integrated Information Theory (IIT)">Information Integration theory of Consciousness</a>)を提出している<sup id="cite_ref-#1_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-#1-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="運動準備電位"><span id=".E9.81.8B.E5.8B.95.E6.BA.96.E5.82.99.E9.9B.BB.E4.BD.8D"></span>運動準備電位</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=19" title="節を編集: 運動準備電位"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink" style="margin-bottom: 0.5em; padding-left: 2em; font-size: 90%;" role="note">→詳細は「<a href="/w/index.php?title=%E9%81%8B%E5%8B%95%E6%BA%96%E5%82%99%E9%9B%BB%E4%BD%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="運動準備電位 (存在しないページ)">運動準備電位</a>」を参照</div> <p>自発的運動に関する研究から、意識的決定の体験は行動に先んじない事が確認されており(つまり後追いする)、脳内で神経細胞の活動が始まってから数百ミリ秒後に意識的決定の体験が起きる、という順序が確かめられている。このことから「意識とは自分の現状をモニター(監視)する機能である」と結論付けられつつある。 つまり意識はモニター監視した結果をフィードバックする事で、その後の行動に反映するという形で間接的に行動を制御できるが、その瞬間瞬間に行動を直接的に制御しているのではない、といったことである。簡潔に、私たちが持つのは自由意志(free will)ではなく自由拒否(free won't)だ、と表現されることもある。意識的決定と運動に関する先駆的な研究は1980年代にアメリカの生理学者<a href="/wiki/%E3%83%99%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%9F%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%AA%E3%83%99%E3%83%83%E3%83%88" title="ベンジャミン・リベット">ベンジャミン・リベット</a>により行われた<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>。 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="脚注・出典"><span id=".E8.84.9A.E6.B3.A8.E3.83.BB.E5.87.BA.E5.85.B8"></span>脚注・出典</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=20" title="節を編集: 脚注・出典"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint" style="float:right; font-size:90%;">[<a href="/wiki/Help:%E8%84%9A%E6%B3%A8/%E8%AA%AD%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91" title="Help:脚注/読者向け"><span title="この欄の操作法">脚注の使い方</span></a>]</div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">G.Bryan Young ら(編), 井上聖啓ら(訳)『昏睡と意識障害』</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kawade.co.jp/np/isbn/9784309254227/">フロランス・ビュルガ『そもそも植物とは何か』</a> (<a href="/wiki/%E6%B2%B3%E5%87%BA%E6%9B%B8%E6%88%BF%E6%96%B0%E7%A4%BE" title="河出書房新社">河出書房新社</a>、2021年4月)</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">シモーナ・ギンズバーグ、エヴァ・ヤブロンカ(著)、鈴木大地(訳)『動物意識の誕生 生体システム理論と学習理論から解き明かす心の進化』上・下(<a href="/wiki/%E5%8B%81%E8%8D%89%E6%9B%B8%E6%88%BF" title="勁草書房">勁草書房</a>、2021年5月)</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUC278FC0X20C21A5000000/">「計算機に意識は宿るか 動物からアップロード実験も」</a>『<a href="/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E7%B5%8C%E6%B8%88%E6%96%B0%E8%81%9E" title="日本経済新聞">日本経済新聞</a>』朝刊2021年6月6日サイエンス面</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text">Moruzzi G. & Magoun H.W. (1949) Brain stem reticular formation and activation of the EEG. Electroencephalography and Clinical Neurophysiology 1:455–473.</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text">前田敏博 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journalarchive.jst.go.jp/jnlpdf.php?cdjournal=janip1990&cdvol=47&noissue=2&startpage=99&chr=ja">「睡眠の神経機構」</a>『動物心理学研究』第47巻第2号 99-106 (1997)</span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text">井深信男 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journalarchive.jst.go.jp/jnlpdf.php?cdjournal=jjpsy1926&cdvol=56&noissue=5&startpage=300&chr=ja">「サーカディアン・システムの神経機構とその生理心理学」</a>『The Japanese Journal of Psychology』1985, Vol. 56, No. 5, 300-315</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text">秋山正憲, 守屋孝洋, 柴田重信 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journalarchive.jst.go.jp/jnlpdf.php?cdjournal=fpj1925&cdvol=112&noissue=4&startpage=243&chr=ja">「生体時計の生理学的,薬理学的,分子生物学的解析」</a>『日薬理誌』(Folia Pharmacol. Jpn.)112, 243~250(1998年)</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">本間研一 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journalarchive.jst.go.jp/jnlpdf.php?cdjournal=jje1965&cdvol=37&noissue=Supplement&startpage=44&lang=ja&from=jnlabstract">「ヒトのサーカディアンリズムと光環境」</a>『人間工学』第37巻 特別号 pp.44-45(2001年)</span> </li> <li id="cite_note-knowledge_nurse-10">^ <a href="#cite_ref-knowledge_nurse_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-knowledge_nurse_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-knowledge_nurse_10-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-knowledge_nurse_10-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-knowledge_nurse_10-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://knowledge.nurse-senka.jp/204052/#%E7%B0%A1%E7%95%A5%E7%9A%84%E3%81%AA%E3%81%BF%E3%81%8B%E3%81%9F_3STEP">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">"By "consciousness" I mean those states of sentience or awareness that typically begin when we wake up in the morning from a dreamless sleep and continue throughout the day until we fall asleep again. " (「意識」という言葉で私が意味するのは、典型的には夢のない眠りから覚めたときに始まり、再び眠りにつくまで日中続く、感覚や気づきのこうした状態である) <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ジョン・サール">John R Searle</a> "Mind, Language And Society: Philosophy In The Real World" Basic Books (1999) pp.40-41 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9780465045211" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0465045211</a></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%88%E3%83%8B%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%83%80%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%82%AA" title="アントニオ・ダマシオ">Antonio Damasio</a> and Kaspar Meyer <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.co.jp/books?id=KhsebheT23kC&lpg=PP1&dq=THE%20NEUROLOGY%20OF%20CONSCIOUSNESS%3A%20Cognitive%20Neuroscience%20and%20Neuropathology&pg=PA4#v=onepage&q&f=false">"Consciousness: An Overview of the Phenomenon and of Its Possible Neural Basis"</a> <i>The Neurology of Consciousness: Cognitive Neuroscience and Neuropathology</i> Steven Laureys et al. ed. p.4 Academic Press (2008) <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9780123741684" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0123741684</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%83%83%E3%83%9B" title="クリストフ・コッホ">クリストフ・コッホ</a>著、<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E8%B0%B7%E5%B0%9A%E5%97%A3" title="土谷尚嗣">土谷尚嗣</a>、<a href="/wiki/%E9%87%91%E4%BA%95%E8%89%AF%E5%A4%AA" title="金井良太">金井良太</a>訳『意識の探求―神経科学からのアプローチ <上>』<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E6%B3%A2%E6%9B%B8%E5%BA%97" title="岩波書店">岩波書店</a> 2006年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4000050532" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4000050532</a> pp.28-29</span> </li> <li id="cite_note-#1-14">^ <a href="#cite_ref-#1_14-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-#1_14-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%A9%E3%83%AB%E3%83%89%E3%83%BB%E3%82%A8%E3%83%BC%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%B3" class="mw-redirect" title="ジェラルド・エーデルマン">Gerald Edelman</a>, <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%83%88%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%8B" title="ジュリオ・トノーニ">Giulio Tononi</a> "A Universe Of Consciousness How Matter Becomes Imagination" Basic Books (2001) <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9780465013777" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0465013777</a></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text">ここでは非常に簡単な区分しか示さない。より詳細な議論については、たとえば哲学分野での議論を反映した文献として、<a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%83%89%E5%93%B2%E5%AD%A6%E4%BA%8B%E5%85%B8" class="mw-redirect" title="スタンフォード哲学事典">スタンフォード哲学事典</a>の記事、Van Gulick, Robert, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/consciousness/">"Consciousness"</a>, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2009 Edition), Edward N. Zalta (ed.) がある。また「意識」という概念について分析を行っている様々な論文を、<a href="/wiki/PhilPapers" title="PhilPapers">PhilPapers</a>というサイトがリストしている。こちらも参照のこと。<a rel="nofollow" class="external text" href="https://philpapers.org/browse/the-concept-of-consciousness">(文献リスト)The Concept of Consciousness</a> <span class="tmpl-language-icon" style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#555">(英語)</span> - <a href="/wiki/PhilPapers" title="PhilPapers">PhilPapers</a> 「「意識の概念」について論じた文献のリスト。」の文献一覧。</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E5%9C%9F%E8%B0%B7%E5%B0%9A%E5%97%A3" title="土谷尚嗣">Naotsugu Tsuchiya</a> and <a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%83%83%E3%83%9B" title="クリストフ・コッホ">Christof Koch</a> (2008), "Attention and consciousness" <a href="/wiki/Scholarpedia" class="mw-redirect" title="Scholarpedia">Scholarpedia</a>, 3(5):4173. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scholarpedia.org/article/Attention_and_consciousness">オンライン・ペーパー</a>)</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text">Lawrence M. Ward (2008), "Attention" <a href="/wiki/Scholarpedia" class="mw-redirect" title="Scholarpedia">Scholarpedia</a>, 3(10):1538. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scholarpedia.org/article/Attention">オンライン・ペーパー</a>)</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">Thomas Nagel (1974). "What is It Like to Be a Bat?" <i>Philosophical Review</i> 83 (October):435-50 (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.artboy.info/teach/reference/bat/ThomasNagel.pdf">Online PDF</a>) <a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%BA%95%E5%9D%87" title="永井均">永井均</a>訳『コウモリであるとはどのようなことか』<a href="/wiki/%E5%8B%81%E8%8D%89%E6%9B%B8%E6%88%BF" title="勁草書房">勁草書房</a>、1989年、<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4326152222" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4326152222</a> PhilPapersにネーゲルのこの What it is like の用法と関連した論文をリストしているカテゴリがある。そちらも参照のこと。<a rel="nofollow" class="external text" href="https://philpapers.org/browse/what-is-it-like">(文献リスト)What is it Like?</a> <span class="tmpl-language-icon" style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#555">(英語)</span> - <a href="/wiki/PhilPapers" title="PhilPapers">PhilPapers</a> 「「○○であるとはどのようなことか」について論じた文献のリスト。サイトPhilPapersより」の文献一覧。</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">Koch, C, and Greenfield, S, (2007) How Does Consciousness Happen? Scientific American (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://papers.klab.caltech.edu/308/1/568.pdf">Online PDF</a>)</span> </li> <li id="cite_note-c-20"><b><a href="#cite_ref-c_20-0">^</a></b> <span class="reference-text">モーガン・フリーマン 時空を超えて 第2回「死後の世界はあるのか?」 </span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text">中田力『脳のなかの水分子 意識が創られるとき』紀伊國屋書店 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4314010118" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4314010118</a></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text">野口豊太『「意識の謎」への挑戦』<a href="/wiki/%E6%96%87%E8%8A%B8%E7%A4%BE" title="文芸社">文芸社</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784286088723" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4-286-08872-3</a></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><span lang="en">Florian Mormann</span>、<a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%83%83%E3%83%9B" title="クリストフ・コッホ">クリストフ・コッホ</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scholarpedia.org/article/Neural_correlates_of_consciousness">「<span lang="en">Neural correlates of consciousness</span>」</a>. <code><a href="/wiki/Scholarpedia" class="mw-redirect" title="Scholarpedia">scholapieida.org</a></code>, 2(12):1740</span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%B3%E3%83%83%E3%83%9B" title="クリストフ・コッホ">クリストフ・コッホ</a>著、<a href="/wiki/%E5%9C%9F%E8%B0%B7%E5%B0%9A%E5%97%A3" title="土谷尚嗣">土谷尚嗣</a>、<a href="/wiki/%E9%87%91%E4%BA%95%E8%89%AF%E5%A4%AA" title="金井良太">金井良太</a>訳『意識の探求―神経科学からのアプローチ』<a href="/wiki/%E5%B2%A9%E6%B3%A2%E6%9B%B8%E5%BA%97" title="岩波書店">岩波書店</a> 2006年 上巻:<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4000050532" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4000050532</a> 下巻:<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4000050540" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4000050540</a></span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal" class="citation book">マックス・テグマーク 著、水谷淳 訳『LIFE 3.0』<a href="/wiki/%E7%B4%80%E4%BC%8A%E5%9B%BD%E5%B1%8B%E6%9B%B8%E5%BA%97" class="mw-redirect" title="紀伊国屋書店">紀伊国屋書店</a>、2020年1月6日、404頁。<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r101121245">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation.cs-ja1 q,.mw-parser-output .citation.cs-ja2 q{quotes:"「""」""『""』"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:var(--color-success,#3a3);margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-314-01171-6" title="特別:文献資料/978-4-314-01171-6">978-4-314-01171-6</a>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=LIFE+3.0&rft.aulast=%E3%83%9E%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%86%E3%82%B0%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%AF&rft.au=%E3%83%9E%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%86%E3%82%B0%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%AF&rft.date=2020-1-6&rft.pages=404%E9%A0%81&rft.pub=%5B%5B%E7%B4%80%E4%BC%8A%E5%9B%BD%E5%B1%8B%E6%9B%B8%E5%BA%97%5D%5D&rft.isbn=978-4-314-01171-6&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%84%8F%E8%AD%98"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%A9%E3%83%AB%E3%83%89%E3%83%BB%E3%82%A8%E3%83%BC%E3%83%87%E3%83%AB%E3%83%9E%E3%83%B3" class="mw-redirect" title="ジェラルド・エーデルマン">ジェラルド M. エーデルマン</a> (著)『脳は空より広いか―「私」という現象を考える』<a href="/wiki/%E8%8D%89%E6%80%9D%E7%A4%BE" title="草思社">草思社</a> 2006年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784794215451" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4794215451</a></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%83%88%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%8B" title="ジュリオ・トノーニ">Giulio Tononi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biomedcentral.com/1471-2202/5/42">"An information integration theory of consciousness"</a>, <span lang="en"><i>BMC Neuroscience</i></span> 2004年, 5:42. doi:10.1186/1471-2202-5-42</span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E3%83%99%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%9F%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%AA%E3%83%99%E3%83%83%E3%83%88" title="ベンジャミン・リベット">ベンジャミン・リベット</a> (著), <a href="/wiki/%E4%B8%8B%E6%A2%9D%E4%BF%A1%E8%BC%94" title="下條信輔">下條信輔</a> (翻訳)『マインド・タイム 脳と意識の時間』岩波書店 2005年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/9784000021630" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-4000021630</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="参考文献"><span id=".E5.8F.82.E8.80.83.E6.96.87.E7.8C.AE"></span>参考文献</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=21" title="節を編集: 参考文献"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite style="font-style:normal" class="citation book" id="CITEREFアレグザンダー白川2013"><a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%99%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%AC%E3%82%B0%E3%82%B6%E3%83%B3%E3%83%80%E3%83%BC_(%E4%BD%9C%E5%AE%B6)" title="エベン・アレグザンダー (作家)">エベン・アレグザンダー</a>『<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hayakawa-online.co.jp/product/books/116806.html">プルーフ・オブ・ヘヴン 脳神経外科医が見た死後の世界</a>』<a href="/w/index.php?title=%E7%99%BD%E5%B7%9D%E8%B2%B4%E5%AD%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="白川貴子 (存在しないページ)">白川貴子</a> 訳、早川書房、2013年10月10日。<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r101121245" /><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/978-4-15-209408-7" title="特別:文献資料/978-4-15-209408-7">978-4-15-209408-7</a><span style="display:none;">。<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.hayakawa-online.co.jp/product/books/116806.html">http://www.hayakawa-online.co.jp/product/books/116806.html</a></span>。</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E3%83%97%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%83%95%E3%83%BB%E3%82%AA%E3%83%96%E3%83%BB%E3%83%98%E3%83%B4%E3%83%B3%E3%80%80%E8%84%B3%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E5%A4%96%E7%A7%91%E5%8C%BB%E3%81%8C%E8%A6%8B%E3%81%9F%E6%AD%BB%E5%BE%8C%E3%81%AE%E4%B8%96%E7%95%8C&rft.aulast=%E3%82%A8%E3%83%99%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%AC%E3%82%B0%E3%82%B6%E3%83%B3%E3%83%80%E3%83%BC&rft.au=%E3%82%A8%E3%83%99%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A2%E3%83%AC%E3%82%B0%E3%82%B6%E3%83%B3%E3%83%80%E3%83%BC&rft.date=2013-10-10&rft.pub=%E6%97%A9%E5%B7%9D%E6%9B%B8%E6%88%BF&rft.isbn=978-4-15-209408-7&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hayakawa-online.co.jp%2Fproduct%2Fbooks%2F116806.html&rfr_id=info:sid/ja.wikipedia.org:%E6%84%8F%E8%AD%98"><span style="display: none;"> </span></span> - 原タイトル:<i>Proof of Heaven.</i></li> <li>David Rosenthal. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://davidrosenthal1.googlepages.com/elsevier.pdf">"Concepts and Definitions of Consciousness".</a> In P W. Banks (ed.), Encyclopedia of Consciousness. Elsevier. <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0123738644" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0123738644</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%82%BC%E3%83%93%E3%82%A2" title="エルゼビア">エルゼビア</a>から出版されている意識百科事典の「意識」の項目。前半部分が意識の様々な意味の解説となっており、後半部分が高階思考説の解説となっている。</li> <li>G.Bryan Young (編), Charles F. Bolton (編), Allan H. Ropper (編), 井上 聖啓 (訳), 堤 晴彦 (訳), 有賀 徹 (訳)『昏睡と意識障害』メディカル・サイエンス・インターナショナル 2001年 <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4895922634" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4895922634</a> - 医療分野の本。昏睡や意識障害をもたらす様々な症例について、診断、治療のための情報・指針などが書かれている。</li> <li>Steven Laureys (編), <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%82%AA%E3%83%BB%E3%83%88%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%8B" title="ジュリオ・トノーニ">Giulio Tononi</a> (編) "The Neurology of Consciousness: Cognitive Neuroscience and Neuropathology" Academic Press (2008) <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/0123741688" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0123741688</a> - 科学的な意味での意識の研究に関する論文集</li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%BA" title="ジュリアン・ジェインズ">ジュリアン・ジェインズ</a> 柴田裕之 訳『「神々の沈黙」意識の誕生と文明の興亡』<a href="/wiki/%E7%B4%80%E4%BC%8A%E5%9C%8B%E5%B1%8B%E6%9B%B8%E5%BA%97" title="紀伊國屋書店">紀伊國屋書店</a> <a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E6%96%87%E7%8C%AE%E8%B3%87%E6%96%99/4314009780" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 4314009780</a></li> <li><a href="https://ja.wikibooks.org/wiki/en:User:RobinH" class="extiw" title="b:en:User:RobinH">RobinH</a>, et al. "<a href="https://ja.wikibooks.org/wiki/en:Consciousness_Studies" class="extiw" title="b:en:Consciousness Studies">Consciousness Studies</a>" (2005年-) - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%96%E3%83%83%E3%82%AF%E3%82%B9" title="ウィキブックス">ウィキブックス</a>英語版にある意識研究についての概説書。<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%86%E3%83%AC%E3%82%B9" title="アリストテレス">アリストテレス</a>から始まり、現代の<a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="神経科学">神経科学</a>、<a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="心の哲学">心の哲学</a>までを丁寧にレビュー。</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="関連項目"><span id=".E9.96.A2.E9.80.A3.E9.A0.85.E7.9B.AE"></span>関連項目</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=22" title="節を編集: 関連項目"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r94202605">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox noprint" style="width:22em;"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist" style="font-size:100%;"><a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AF%E3%82%B7%E3%83%A7%E3%83%8A%E3%83%AA%E3%83%BC" title="ウィクショナリー">ウィクショナリー</a>に関連の辞書項目があります。<div style="margin-left:10px;"><b><a href="https://ja.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%E6%84%8F%E8%AD%98" class="extiw" title="wikt:Special:Search/意識">意識</a></b> </div></div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E6%B5%81%E3%82%8C" title="意識の流れ">意識の流れ</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%89%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="インド哲学">インド哲学</a> - <a href="/wiki/%E4%BB%8F%E6%95%99%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="仏教哲学">仏教哲学</a> - <a href="/wiki/%E3%83%A8%E3%83%BC%E3%82%AC" title="ヨーガ">ヨーガ</a> - <a href="/wiki/%E5%94%AF%E8%AD%98" title="唯識">唯識</a> - <a href="/wiki/%E7%9E%91%E6%83%B3" title="瞑想">瞑想</a> - <a href="/wiki/%E7%A6%85" class="mw-disambig" title="禅">禅</a> - <a href="/wiki/%E5%BA%A7%E7%A6%85" class="mw-redirect" title="座禅">座禅</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%95%91%E6%80%A5%E5%8C%BB%E7%99%82" title="救急医療">救急医療</a> - <a href="/wiki/%E9%BA%BB%E9%85%94%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="麻酔科学">麻酔科学</a> - <a href="/wiki/%E3%83%90%E3%82%A4%E3%82%BF%E3%83%AB%E3%82%B5%E3%82%A4%E3%83%B3" title="バイタルサイン">バイタルサイン</a> - <a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="意識障害">意識障害</a> - <a href="/wiki/%E6%98%8F%E7%9D%A1" title="昏睡">昏睡</a> - <a href="/wiki/%E5%A4%B1%E7%A5%9E" title="失神">失神</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E5%AD%A6" title="現象学">現象学</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%9D%E3%82%B1%E3%83%BC" title="エポケー">エポケー</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%91%E7%B2%BE%E7%A5%9E%E8%96%AC" title="向精神薬">向精神薬</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B5%E3%82%A4%E3%82%B1%E3%83%87%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF" title="サイケデリック">サイケデリック</a> - <a href="/wiki/%E5%A4%89%E6%80%A7%E6%84%8F%E8%AD%98%E7%8A%B6%E6%85%8B" title="変性意識状態">変性意識状態</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%BF%83" title="心">心</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="心の哲学">心の哲学</a> - <a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a> - <a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E3%83%8F%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%96%E3%83%AC%E3%83%A0" title="意識のハード・プロブレム">意識のハード・プロブレム</a> - <a href="/wiki/%E6%B3%A2%E5%8B%95" title="波動">波動</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%AD%BB" title="死">死</a> - <a href="/wiki/%E8%84%B3%E6%AD%BB" title="脳死">脳死</a> - <a href="/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9%E7%8A%B6%E6%85%8B" class="mw-redirect" title="植物状態">植物状態</a> - <a href="/wiki/%E6%AD%BB%E7%94%9F%E8%A6%B3" title="死生観">死生観</a> - <a href="/wiki/%E6%AD%BB%E7%94%9F%E5%AD%A6" title="死生学">死生学</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%87%AA%E6%88%91" title="自我">自我</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%A8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AB%E3%82%B9" class="mw-redirect" title="ジョン・エックルス">ジョン・エックルス</a> - <a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="二元論">二元論</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="神経科学">神経科学</a> - <a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AB%E7%9B%B8%E9%96%A2%E3%81%97%E3%81%9F%E8%84%B3%E6%B4%BB%E5%8B%95" title="意識に相関した脳活動">意識に相関した脳活動</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="心理学">心理学</a> - <a href="/wiki/%E5%86%85%E8%A6%B3" title="内観">内観</a> - <a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%8B%95%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="行動主義心理学">行動主義</a> - <a href="/wiki/%E8%AA%8D%E7%9F%A5%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="認知科学">認知科学</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%9D%A1%E7%9C%A0" title="睡眠">睡眠</a> - <a href="/wiki/%E5%A4%A2" title="夢">夢</a> - <a href="/wiki/REM%E7%9D%A1%E7%9C%A0" class="mw-redirect" title="REM睡眠">REM睡眠</a> - <a href="/wiki/%E5%A4%A2%E9%81%8A%E7%97%85" class="mw-redirect" title="夢遊病">夢遊病</a> - <a href="/wiki/%E7%9D%A1%E7%9C%A0%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="睡眠障害">睡眠障害</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%B2%BE%E7%A5%9E" title="精神">精神</a> - <a href="/wiki/%E7%B2%BE%E7%A5%9E%E5%8C%BB%E5%AD%A6" title="精神医学">精神医学</a> - <a href="/wiki/%E7%B2%BE%E7%A5%9E%E5%88%86%E6%9E%90%E5%AD%A6" title="精神分析学">精神分析学</a> - <a href="/wiki/%E5%88%86%E6%9E%90%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="分析心理学">分析心理学</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%AD%82" class="mw-redirect" title="魂">魂</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%84%E3%83%BC%E3%82%BD%E3%83%B3%E4%BC%9A%E8%AD%B0" title="ツーソン会議">ツーソン会議</a> - <a href="/wiki/Association_for_the_Scientific_Study_of_Consciousness" class="mw-redirect" title="Association for the Scientific Study of Consciousness">ASSC</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%89%E3%82%A4%E3%83%84%E8%A6%B3%E5%BF%B5%E8%AB%96" title="ドイツ観念論">ドイツ観念論</a> - <a href="/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="現象">現象</a> - <a href="/wiki/%E7%89%A9%E8%87%AA%E4%BD%93" title="物自体">物自体</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%88%86%E5%BF%83" title="二分心">二分心</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bicameral_Mind" class="extiw" title="en:Bicameral Mind">Bicameral Mind</a>) - 意識の起源に関する考察。</li> <li><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A7%E3%83%BC%E3%82%BA%E7%90%86%E8%AB%96" title="フェーズ理論">フェーズ理論</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%9C%8A%E9%AD%82%E8%AB%96" title="霊魂論">霊魂論</a>(<a href="/wiki/%E5%8F%A4%E4%BB%A3%E3%82%AE%E3%83%AA%E3%82%B7%E3%82%A2" title="古代ギリシア">古代ギリシア</a>の哲学者<a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%83%AA%E3%82%B9%E3%83%88%E3%83%86%E3%83%AC%E3%82%B9" title="アリストテレス">アリストテレス</a>の著作)</li> <li><a href="/wiki/%E3%83%AF%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%83%80%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%9A%E3%83%B3%E3%83%95%E3%82%A3%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%89" title="ワイルダー・ペンフィールド">ワイルダー・ペンフィールド</a> - <a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="二元論">二元論</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="外部リンク"><span id=".E5.A4.96.E9.83.A8.E3.83.AA.E3.83.B3.E3.82.AF"></span>外部リンク</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&action=edit&section=23" title="節を編集: 外部リンク"><span>編集</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>日本語</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bsd.neuroinf.jp/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98">意識</a> - <a href="/wiki/%E8%84%B3%E7%A7%91%E5%AD%A6%E8%BE%9E%E5%85%B8" title="脳科学辞典">脳科学辞典</a></li></ul> <dl><dt>英語</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070208180238/http://www.scholarpedia.org/article/Consciousness">Consciousness</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>(2007年2月8日アーカイブ分) - <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2" title="スカラーペディア">スカラーペディア</a>百科事典「意識」の項目。</li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plato.stanford.edu/entries/consciousness/">Consciousness</a> <span class="tmpl-language-icon" style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#555">(英語)</span> - <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%B3%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%83%89%E5%93%B2%E5%AD%A6%E7%99%BE%E7%A7%91%E4%BA%8B%E5%85%B8" title="スタンフォード哲学百科事典">スタンフォード哲学百科事典</a>「意識」の項目。</li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iep.utm.edu/consciou/">Consciousness</a> <span class="tmpl-language-icon" style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#555">(英語)</span> - <a href="/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%82%BF%E3%83%BC%E3%83%8D%E3%83%83%E3%83%88%E5%93%B2%E5%AD%A6%E7%99%BE%E7%A7%91%E4%BA%8B%E5%85%B8" title="インターネット哲学百科事典">インターネット哲学百科事典</a>「意識」の項目。</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://philpapers.org/browse/the-concept-of-consciousness">(文献リスト)The Concept of Consciousness</a> <span class="tmpl-language-icon" style="font-size:0.95em; font-weight:bold; color:#555">(英語)</span> - <a href="/wiki/PhilPapers" title="PhilPapers">PhilPapers</a> 「意識の概念」の文献一覧。</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070106075706/http://www.scholarpedia.org/article/Models_of_Consciousness">Models of Consciousness</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A4%E3%83%90%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3" title="ウェイバックマシン">ウェイバックマシン</a>(2007年1月6日アーカイブ分) - <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%82%AB%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2" title="スカラーペディア">スカラーペディア</a>百科事典「意識のモデル」の項目。</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.closertotruth.com/consciousness">(ビデオ)Closer to Truth: Consciousness</a> - <a href="/wiki/Closer_to_Truth" title="Closer to Truth">Closer to Truth</a>のインタビュー動画。意識に関する様々なトピックについて科学者、哲学者、神学者などに多くのインタビューを行っている。</li></ul> <div class="navbox" aria-labelledby="心の哲学のトピックス" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="Template:心の哲学"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/wiki/Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="Template‐ノート:心の哲学"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="心の哲学のトピックス" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="心の哲学">心の哲学</a>のトピックス</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">概念</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E5%BF%83" title="心">心</a> - <a class="mw-selflink selflink">意識</a> (<a href="/wiki/%E5%BF%97%E5%90%91%E6%80%A7" title="志向性">志向性</a> - <a href="/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E7%9A%84%E6%84%8F%E8%AD%98" title="現象的意識">現象的意識</a> - <a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A2%E3%83%8D%E3%82%B9" title="アウェアネス">アウェアネス</a> - <a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AB%E7%9B%B8%E9%96%A2%E3%81%97%E3%81%9F%E8%84%B3%E6%B4%BB%E5%8B%95" title="意識に相関した脳活動">意識の神経相関</a>) - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E8%BA%AB%E5%95%8F%E9%A1%8C" title="心身問題">心身問題</a> - <a href="/wiki/%E8%AA%AC%E6%98%8E%E3%81%AE%E3%82%AE%E3%83%A3%E3%83%83%E3%83%97" title="説明のギャップ">説明のギャップ</a> - <a href="/wiki/%E6%84%8F%E8%AD%98%E3%81%AE%E3%83%8F%E3%83%BC%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%97%E3%83%AD%E3%83%96%E3%83%AC%E3%83%A0" title="意識のハード・プロブレム">意識のハード・プロブレム</a> - <a href="/wiki/%E3%81%AA%E3%81%9C%E7%A7%81%E3%81%AF%E7%A7%81%E3%81%AA%E3%81%AE%E3%81%8B" title="なぜ私は私なのか">私はなぜ私なのか</a> - <a href="/wiki/%E4%BB%98%E9%9A%8F%E6%80%A7" title="付随性">付随性</a> - <a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%97%E3%81%A8%E3%83%88%E3%83%BC%E3%82%AF%E3%83%B3%E3%81%AE%E5%8C%BA%E5%88%A5" title="タイプとトークンの区別">タイプとトークンの区別</a> - <a href="/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E7%9A%84%E9%A0%98%E5%9F%9F%E3%81%AE%E5%9B%A0%E6%9E%9C%E7%9A%84%E9%96%89%E5%8C%85%E6%80%A7" title="物理的領域の因果的閉包性">因果的閉包性</a> - <a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1%E6%84%8F%E5%BF%97" title="自由意志">自由意志</a> - <a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%AB%E3%83%86%E3%82%B8%E3%82%A2%E3%83%B3%E5%8A%87%E5%A0%B4" title="カルテジアン劇場">カルテジアン劇場</a> - <a href="/wiki/%E6%88%91%E6%80%9D%E3%81%86%E3%80%81%E3%82%86%E3%81%88%E3%81%AB%E6%88%91%E3%81%82%E3%82%8A" title="我思う、ゆえに我あり">我思う、ゆえに我あり</a> - <a href="/wiki/%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA%E3%83%BC%E9%8C%AF%E8%AA%A4" title="カテゴリー錯誤">カテゴリー錯誤</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E3%83%A2%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AB%E6%80%A7" title="心のモジュール性">心のモジュール性</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E7%90%86%E8%AB%96" title="心の理論">心の理論</a> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%B8%80%E5%85%83%E8%AB%96" title="一元論">一元論</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E7%89%A9%E7%90%86%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="物理主義">物理主義</a>(<a href="/wiki/%E5%94%AF%E7%89%A9%E8%AB%96" title="唯物論">唯物論</a> - <a href="/wiki/%E8%A1%8C%E5%8B%95%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="行動主義心理学">行動主義</a> - <a href="/wiki/%E5%90%8C%E4%B8%80%E8%AA%AC" title="同一説">同一説</a> - <a href="/wiki/%E6%A9%9F%E8%83%BD%E4%B8%BB%E7%BE%A9_(%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6)" title="機能主義 (心の哲学)">機能主義</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E3%81%AE%E8%A8%88%E7%AE%97%E7%90%86%E8%AB%96" title="心の計算理論">計算主義</a>)- <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E7%AB%8B%E4%B8%80%E5%85%83%E8%AB%96" title="中立一元論">中立一元論</a> (<a href="/wiki/%E6%80%A7%E8%B3%AA%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="性質二元論">性質二元論</a>) - <a href="/wiki/%E8%A6%B3%E5%BF%B5%E8%AB%96" title="観念論">観念論</a>(<a href="/wiki/%E7%8B%AC%E6%88%91%E8%AB%96" title="独我論">独我論</a>) </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="二元論">二元論</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E8%87%AA%E7%84%B6%E4%B8%BB%E7%BE%A9%E7%9A%84%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="自然主義的二元論">自然主義的二元論</a>(<a href="/wiki/%E6%B1%8E%E5%BF%83%E8%AB%96" title="汎心論">汎心論</a>、<a href="/wiki/%E5%8E%9F%E6%84%8F%E8%AD%98" title="原意識">原意識</a>) - <a href="/wiki/%E6%96%B0%E7%A5%9E%E7%A7%98%E4%B8%BB%E7%BE%A9" title="新神秘主義">新神秘主義</a>(<a href="/wiki/%E8%AA%8D%E7%9F%A5%E7%9A%84%E9%96%89%E9%8E%96" title="認知的閉鎖">認知的閉鎖</a>) - 存在論(<a href="/wiki/%E5%AE%9F%E4%BD%93%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="実体二元論">実体二元論</a> - <a href="/wiki/%E8%A8%98%E8%BF%B0%E4%BA%8C%E5%85%83%E8%AB%96" title="記述二元論">記述二元論</a>) - 因果関係(<a href="/wiki/%E5%BF%83%E8%BA%AB%E7%9B%B8%E4%BA%92%E4%BD%9C%E7%94%A8%E8%AA%AC" title="心身相互作用説">相互作用説</a> - <a href="/wiki/%E9%9A%8F%E4%BC%B4%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E8%AA%AC" title="随伴現象説">随伴現象説</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E8%BA%AB%E4%B8%A6%E8%A1%8C%E8%AA%AC" title="心身並行説">並行説</a>) </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">その他</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E9%87%8F%E5%AD%90%E8%84%B3%E7%90%86%E8%AB%96" title="量子脳理論">量子脳理論</a> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%80%9D%E8%80%83%E5%AE%9F%E9%A8%93" title="思考実験">思考実験</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0%E3%83%BB%E3%83%86%E3%82%B9%E3%83%88" title="チューリング・テスト">チューリング・テスト</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%84%B3" title="中国脳">中国脳</a> - <a href="/wiki/%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E8%AA%9E%E3%81%AE%E9%83%A8%E5%B1%8B" title="中国語の部屋">中国語の部屋</a> - <a href="/wiki/%E3%83%96%E3%83%AD%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%98%E3%83%83%E3%83%89" title="ブロックヘッド">ブロックヘッド</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%82%A6%E3%83%A2%E3%83%AA%E3%81%A7%E3%81%82%E3%82%8B%E3%81%A8%E3%81%AF%E3%81%A9%E3%81%AE%E3%82%88%E3%81%86%E3%81%AA%E3%81%93%E3%81%A8%E3%81%8B" title="コウモリであるとはどのようなことか">コウモリであるとはどのようなことか</a> - <a href="/wiki/%E5%93%B2%E5%AD%A6%E7%9A%84%E3%82%BE%E3%83%B3%E3%83%93" title="哲学的ゾンビ">哲学的ゾンビ</a> - <a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%82%A2%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%81%AE%E9%83%A8%E5%B1%8B" title="メアリーの部屋">メアリーの部屋</a> - <a href="/wiki/%E9%80%86%E8%BB%A2%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="逆転クオリア">逆転クオリア</a> - <a href="/wiki/%E6%B0%B4%E6%A7%BD%E3%81%AE%E4%B8%AD%E3%81%AE%E8%84%B3" title="水槽の中の脳">水槽の中の脳</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%AF%E3%83%B3%E3%83%97%E3%83%9E%E3%83%B3" title="スワンプマン">スワンプマン</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A9%E3%82%BA%E3%83%8B%E3%82%A2%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%83%86%E3%82%B9%E3%83%88" title="ウォズニアック・テスト">ウォズニアック・テスト</a> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Category:%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6%E8%80%85" title="Category:心の哲学者">心の哲学者</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E3%83%8D%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%96%E3%83%AD%E3%83%83%E3%82%AF" title="ネド・ブロック">ネド・ブロック</a> - <a href="/wiki/%E3%82%BF%E3%82%A4%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%90%E3%83%BC%E3%82%B8" title="タイラー・バージ">タイラー・バージ</a> - <a href="/wiki/%E3%83%87%E3%82%A4%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%83%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%9E%E3%83%BC%E3%82%BA" title="デイヴィッド・チャーマーズ">デイヴィッド・チャーマーズ</a> - <a href="/wiki/%E3%83%9D%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%81%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%89" title="ポール・チャーチランド">ポール・チャーチランド</a> - <a href="/wiki/%E3%83%91%E3%83%88%E3%83%AA%E3%82%B7%E3%82%A2%E3%83%BB%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%81%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%89" title="パトリシア・チャーチランド">パトリシア・チャーチランド</a> - <a href="/wiki/%E3%83%89%E3%83%8A%E3%83%AB%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%87%E3%82%A4%E3%83%B4%E3%82%A3%E3%83%83%E3%83%89%E3%82%BD%E3%83%B3" title="ドナルド・デイヴィッドソン">ドナルド・デイヴィッドソン</a> - <a href="/wiki/%E3%83%80%E3%83%8B%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%87%E3%83%8D%E3%83%83%E3%83%88" title="ダニエル・デネット">ダニエル・デネット</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%BC%E3%83%80%E3%83%BC" title="ジェリー・フォーダー">ジェリー・フォーダー</a> - <a href="/wiki/%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%82%AF%E3%82%BD%E3%83%B3" title="フランク・ジャクソン">フランク・ジャクソン</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%82%A7%E3%82%B0%E3%82%A9%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%AD%E3%83%A0" title="ジェグォン・キム">ジェグォン・キム</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%9E%E3%83%83%E3%82%AE%E3%83%B3" title="コリン・マッギン">コリン・マッギン</a> - <a href="/wiki/%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%9F%E3%83%AA%E3%82%AB%E3%83%B3" title="ルース・ミリカン">ルース・ミリカン</a> - <a href="/wiki/%E3%83%88%E3%83%9E%E3%82%B9%E3%83%BB%E3%83%8D%E3%83%BC%E3%82%B2%E3%83%AB" title="トマス・ネーゲル">トマス・ネーゲル</a> - <a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%A9%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%91%E3%83%88%E3%83%8A%E3%83%A0" title="ヒラリー・パトナム">ヒラリー・パトナム</a> - <a href="/wiki/%E3%82%AE%E3%83%AB%E3%83%90%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%BB%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%AB" title="ギルバート・ライル">ギルバート・ライル</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ジョン・サール">ジョン・サール</a> - <a href="/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%83%AB%E3%83%95%E3%83%AA%E3%83%89%E3%83%BB%E3%82%BB%E3%83%A9%E3%83%BC%E3%82%BA" title="ウィルフリド・セラーズ">ウィルフリド・セラーズ</a> - <a href="/wiki/%E3%82%B9%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%BC%E3%83%B4%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B9%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%83%E3%83%81" title="スティーヴン・スティッチ">スティーヴン・スティッチ</a> - <a href="/wiki/%E3%83%95%E3%83%AC%E3%83%83%E3%83%89%E3%83%BB%E3%83%89%E3%83%AC%E3%83%84%E3%82%AD" title="フレッド・ドレツキ">フレッド・ドレツキ</a> - <a href="/wiki/%E5%A4%A7%E6%A3%AE%E8%8D%98%E8%94%B5" title="大森荘蔵">大森荘蔵</a> - <a href="/wiki/%E5%B2%A1%E6%BD%94" title="岡潔">岡潔</a> - <a href="/wiki/%E9%87%91%E6%9D%89%E6%AD%A6%E5%8F%B8" title="金杉武司">金杉武司</a> - <a href="/wiki/%E6%B2%B3%E9%87%8E%E5%93%B2%E4%B9%9F" title="河野哲也">河野哲也</a> - <a href="/wiki/%E6%9F%B4%E7%94%B0%E6%AD%A3%E8%89%AF" title="柴田正良">柴田正良</a> - <a href="/wiki/%E6%B0%B8%E4%BA%95%E5%9D%87" title="永井均">永井均</a> - <a href="/wiki/%E4%BF%A1%E5%8E%9F%E5%B9%B8%E5%BC%98" title="信原幸弘">信原幸弘</a> - <a href="/wiki/%E5%B1%B1%E5%8F%A3%E5%B0%9A" title="山口尚">山口尚</a> - <a href="/wiki/%E3%83%A6%E3%82%A6%E3%82%B8%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%8A%E3%82%AC%E3%82%B5%E3%83%AF" title="ユウジン・ナガサワ">ユウジン・ナガサワ</a> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">関連項目</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <p><a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="神経科学">神経科学</a> - <a href="/wiki/%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="神経哲学">神経哲学</a> - <a href="/wiki/%E8%AA%8D%E7%9F%A5%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="認知科学">認知科学</a> - <a href="/wiki/%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="心理学">心理学</a> - <a href="/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96%E5%BF%83%E7%90%86%E5%AD%A6" title="進化心理学">進化心理学</a> - <a href="/wiki/%E8%AA%8D%E8%AD%98%E8%AB%96" title="認識論">認識論</a> - <a href="/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E5%AD%A6" title="現象学">現象学</a> - <a href="/wiki/%E8%A8%80%E8%AA%9E%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="言語哲学">言語哲学</a> - <a href="/wiki/%E7%A7%91%E5%AD%A6%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="科学哲学">科学哲学</a> - <a href="/wiki/%E6%99%82%E7%A9%BA%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="時空の哲学">時空の哲学</a> - <a href="/wiki/%E5%BD%A2%E8%80%8C%E4%B8%8A%E5%AD%A6" title="形而上学">形而上学</a> - <a href="/wiki/Category:%E6%84%8F%E8%AD%98%E7%A0%94%E7%A9%B6" title="Category:意識研究">意識研究</a> </p> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Folder_Hexagonal_Icon.svg" class="mw-file-description" title="カテゴリ"><img alt="カテゴリ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/20px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></a></span> <a href="/wiki/Category:%E5%BF%83%E3%81%AE%E5%93%B2%E5%AD%A6" title="Category:心の哲学">Category:心の哲学</a></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox" aria-labelledby="感覚と知覚" style="border-collapse:collapse;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="background:transparent;color:inherit;min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div style="float:left;width:6em;text-align:left"><div class="noprint plainlinks navbar hlist" style="white-space:nowrap;font-size:60%;font-weight:normal;background-color:transparent;padding:0;color:#000;;border:none;"><ul style="display:inline"><li><a href="/wiki/Template:%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%81%A8%E7%9F%A5%E8%A6%9A" title="Template:感覚と知覚"><span title="このテンプレートを表示します" style="font-size:125%;;;border:none;">表</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Template%E2%80%90%E3%83%8E%E3%83%BC%E3%83%88:%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%81%A8%E7%9F%A5%E8%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Template‐ノート:感覚と知覚 (存在しないページ)"><span title="このテンプレートのノートを表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">話</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%81%A8%E7%9F%A5%E8%A6%9A&action=edit"><span title="このテンプレートを編集します。保存の前にプレビューを忘れずに。" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">編</span></a></li><li><a class="external text" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3A%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%81%A8%E7%9F%A5%E8%A6%9A&action=history"><span title="このテンプレートの過去の版を表示します" style="font-size:125%;color:#002bb8;;;border:none;">歴</span></a></li></ul></div></div><div id="感覚と知覚" style="font-size:110%;margin:0 6em"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="感覚">感覚</a>と<a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%A6%9A" title="知覚">知覚</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="認識">認識</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="感覚">感覚</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%88%BA%E6%BF%80_(%E7%94%9F%E7%90%86%E5%AD%A6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="刺激 (生理学) (存在しないページ)">刺激 (生理学)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Stimulus_(physiology)" class="extiw" title="en:Stimulus (physiology)">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" class="mw-redirect" title="感覚受容器">感覚受容器</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BC%9D%E5%B0%8E_(%E7%94%9F%E7%90%86%E5%AD%A6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="伝導 (生理学) (存在しないページ)">伝導 (生理学)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Transduction_(physiology)" class="extiw" title="en:Transduction (physiology)">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%87%A6%E7%90%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="感覚処理 (存在しないページ)">感覚処理</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sensory_processing" class="extiw" title="en:Sensory processing">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%82%A2%E3%82%AF%E3%83%86%E3%82%A3%E3%83%96%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%82%B7%E3%82%B9%E3%83%86%E3%83%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="アクティブ感覚システム (存在しないページ)">アクティブ感覚システム</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Active_sensory_system" class="extiw" title="en:Active sensory system">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%A6%9A" title="知覚">知覚</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%83%81%E3%83%A2%E3%83%BC%E3%83%80%E3%83%AB%E7%B5%B1%E5%90%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="マルチモーダル統合 (存在しないページ)">マルチモーダル統合</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Multimodal_integration" class="extiw" title="en:Multimodal integration">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%A2%E3%82%A6%E3%82%A7%E3%82%A2%E3%83%8D%E3%82%B9" title="アウェアネス">アウェアネス</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">意識</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="認識">認識</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%B0%97%E6%8C%81%E3%81%A1" title="気持ち">気持ち</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%8B%E5%8B%95%E7%9F%A5%E8%A6%9A" title="運動知覚">運動知覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%AF%E3%82%AA%E3%83%AA%E3%82%A2" title="クオリア">クオリア</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88" title="ヒト">ヒト</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="感覚">外部の感覚</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A#ヒトの感覚分類" title="感覚">ヒトの感覚器</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88%E3%81%AE%E7%9C%BC" title="ヒトの眼">ヒトの眼</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%80%B3" title="耳">耳</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%86%85%E8%80%B3" title="内耳">内耳</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88%E3%81%AE%E9%BC%BB" title="ヒトの鼻">ヒトの鼻</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%92%E3%83%88%E3%81%AE%E5%8F%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ヒトの口 (存在しないページ)">ヒトの口</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Human_mouth" class="extiw" title="en:Human mouth">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E3%83%92%E3%83%88%E3%81%AE%E7%9A%AE%E8%86%9A" class="mw-redirect" title="ヒトの皮膚">ヒトの皮膚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Human_skin" class="extiw" title="en:Human skin">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%99%A8" title="感覚器">感覚系</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%A6%96%E8%A6%9A%E7%B3%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="視覚系 (存在しないページ)">視覚系</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Visual_system" class="extiw" title="en:Visual system">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E8%81%B4%E8%A6%9A%E7%B3%BB" class="mw-redirect" title="聴覚系">聴覚系</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Auditory_system" class="extiw" title="en:Auditory system">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%89%8D%E5%BA%AD%E7%B3%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="前庭系 (存在しないページ)">前庭系</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vestibular_system" class="extiw" title="en:Vestibular system">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%97%85%E8%A6%9A%E7%B3%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="嗅覚系 (存在しないページ)">嗅覚系</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olfactory_system" class="extiw" title="en:Olfactory system">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="感覚神経">感覚神経</a><br />(<a href="/wiki/%E8%84%B3%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="脳神経">脳神経</a>と<a href="/wiki/%E8%84%8A%E9%AB%84%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="脊髄神経">脊髄神経</a>)</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A6%96%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="視神経">視神経 (II)</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%86%85%E8%80%B3%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="内耳神経">内耳神経 (VIII)</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%97%85%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="嗅神経">嗅神経 (I)</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A1%94%E9%9D%A2%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="顔面神経">顔面神経 (VII)</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%88%8C%E5%92%BD%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="舌咽神経">舌咽神経 (IX)</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%89%E5%8F%89%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="三叉神経">三叉神経 (V)</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%84%8A%E9%AB%84%E7%A5%9E%E7%B5%8C" title="脊髄神経">脊髄神経</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%9F%E8%A6%9A%E9%87%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="感覚野 (存在しないページ)">感覚野</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sensory_cortex" class="extiw" title="en:Sensory cortex">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A6%96%E8%A6%9A%E9%87%8E" title="視覚野">視覚野</a></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E8%81%B4%E8%A6%9A%E9%87%8E" class="mw-redirect" title="聴覚野">聴覚野</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Auditory_cortex" class="extiw" title="en:Auditory cortex">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%89%8D%E5%BA%AD%E9%87%8E" class="mw-redirect" title="前庭野">前庭野</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%97%85%E8%A6%9A%E9%87%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="嗅覚野 (存在しないページ)">嗅覚野</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Olfactory_cortex" class="extiw" title="en:Olfactory cortex">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%91%B3%E8%A6%9A%E9%87%8E&action=edit&redlink=1" class="new" title="味覚野 (存在しないページ)">味覚野</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gustatory_cortex" class="extiw" title="en:Gustatory cortex">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%93%E6%80%A7%E6%84%9F%E8%A6%9A%E9%87%8E" class="mw-redirect" title="体性感覚野">体性感覚野</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">知覚</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A6%96%E8%A6%9A" title="視覚">視覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%81%B4%E8%A6%9A" title="聴覚">聴覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%B3%E8%A1%A1%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="平衡感覚">平衡感覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%97%85%E8%A6%9A" title="嗅覚">嗅覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%91%B3%E8%A6%9A" title="味覚">味覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%BD%93%E6%80%A7%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="体性感覚">体性感覚</a> <ul><li><a href="/wiki/%E7%97%9B%E8%A6%9A" class="mw-redirect" title="痛覚">痛覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A9%9F%E6%A2%B0%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" title="機械受容器">機械受容器</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BE%B5%E5%AE%B3%E5%8F%97%E5%AE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="侵害受容 (存在しないページ)">侵害受容</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nociception" class="extiw" title="en:Nociception">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%B8%A9%E5%BA%A6%E8%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="温度覚 (存在しないページ)">温度覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/thermoception" class="extiw" title="en:thermoception">英語版</a>)</span></span></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%86%85%E5%8F%97%E5%AE%B9%E6%84%9F%E8%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="内受容感覚 (存在しないページ)">内受容感覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Interoception" class="extiw" title="en:Interoception">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E6%B7%B1%E9%83%A8%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="深部感覚">深部感覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%A3%9F#空腹と満腹感" title="食">空腹感・満腹感</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%A3%E6%B8%87" title="口渇">口渇</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%AA%92%E6%81%AF" title="窒息">窒息</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%90%90%E3%81%8D%E6%B0%97" title="吐き気">吐き気</a></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E5%86%85%E8%87%93%E7%97%9B" class="mw-redirect" title="内臓痛">内臓痛</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Visceral_pain" class="extiw" title="en:Visceral pain">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BA%BA%E9%96%93%E4%BB%A5%E5%A4%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="人間以外 (存在しないページ)">ヒト以外</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nonhuman" class="extiw" title="en:Nonhuman">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A#ヒトにはない感覚" title="感覚">ヒトにはない感覚</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%9B%BB%E6%B0%97%E5%8F%97%E5%AE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="電気受容 (存在しないページ)">電気受容</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Electroreception" class="extiw" title="en:Electroreception">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E7%A3%81%E8%A6%9A" title="磁覚">磁覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%8F%8D%E9%9F%BF%E5%AE%9A%E4%BD%8D" title="反響定位">反響定位</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%90%B8%E8%A1%80%E3%82%B3%E3%82%A6%E3%83%A2%E3%83%AA%E3%81%AB%E3%82%88%E3%82%8B%E8%B5%A4%E5%A4%96%E7%B7%9A%E6%84%9F%E7%9F%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="吸血コウモリによる赤外線感知 (存在しないページ)">吸血コウモリによる赤外線感知</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Infrared_sensing_in_vampire_bats" class="extiw" title="en:Infrared sensing in vampire bats">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%94%E3%83%83%E3%83%88%E5%99%A8%E5%AE%98" title="ピット器官">ピット器官</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%B0%B4%E9%9D%A2%E6%B3%A2%E3%81%AE%E6%A4%9C%E7%9F%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="水面波の検知 (存在しないページ)">水面波の検知</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Surface_wave_detection" class="extiw" title="en:Surface wave detection">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%82%AB%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%81%AE%E8%81%B4%E8%A6%9A%E3%81%A8%E6%84%8F%E6%80%9D%E7%96%8E%E9%80%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="カエルの聴覚と意思疎通 (存在しないページ)">カエルの聴覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Frog_hearing_and_communication" class="extiw" title="en:Frog hearing and communication">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%92%E3%82%AD%E3%82%AC%E3%82%A8%E3%83%AB%E3%81%AE%E8%A6%96%E8%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="ヒキガエルの視覚 (存在しないページ)">ヒキガエルの視覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vision_in_toads" class="extiw" title="en:Vision in toads">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%A4%8D%E7%89%A9%E3%81%AE%E7%9F%A5%E8%A6%9A" title="植物の知覚">植物の知覚</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%85%89%E5%BD%A2%E6%85%8B%E5%BD%A2%E6%88%90" title="光形態形成">光形態形成</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%87%8D%E5%8A%9B%E5%B1%88%E6%80%A7" title="重力屈性">重力屈性</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%A9%9F%E6%A2%B0%E7%9F%A5%E8%A6%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="機械知覚 (存在しないページ)">機械知覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Machine_perception" class="extiw" title="en:Machine perception">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%AD%E3%83%9C%E3%83%83%E3%83%88%E3%82%BB%E3%83%B3%E3%82%B7%E3%83%B3%E3%82%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="ロボットセンシング (存在しないページ)">ロボットセンシング</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Robotic_sensing" class="extiw" title="en:Robotic sensing">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B3%E3%83%B3%E3%83%94%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%82%BF%E3%83%93%E3%82%B8%E3%83%A7%E3%83%B3" title="コンピュータビジョン">コンピュータビジョン</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%9E%E3%82%B7%E3%83%B3%E3%83%92%E3%82%A2%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="マシンヒアリング (存在しないページ)">マシンヒアリング</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Machine_hearing" class="extiw" title="en:Machine hearing">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">様々な<br /><a href="/wiki/%E6%84%9F%E8%A6%9A%E3%83%8B%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AD%E3%83%B3" title="感覚ニューロン">感覚受容器</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E6%A9%9F%E6%A2%B0%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" title="機械受容器">機械受容器</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%9C%A7%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" title="圧受容器">圧受容器</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%A1%E3%82%AB%E3%83%8E%E3%83%88%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%82%B9%E3%83%80%E3%82%AF%E3%82%B7%E3%83%A7%E3%83%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="メカノトランスダクション (存在しないページ)">メカノトランスダクション</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mechanotransduction" class="extiw" title="en:Mechanotransduction">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%91%E3%83%81%E3%83%8B%E5%B0%8F%E4%BD%93" title="パチニ小体">パチニ小体</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%9E%E3%82%A4%E3%82%B9%E3%83%8A%E3%83%BC%E5%B0%8F%E4%BD%93" title="マイスナー小体">マイスナー小体</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%A1%E3%83%AB%E3%82%B1%E3%83%AB%E7%B4%B0%E8%83%9E%E7%B5%82%E6%9C%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="メルケル細胞終末 (存在しないページ)">メルケル細胞終末</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Merkel_nerve_ending" class="extiw" title="en:Merkel nerve ending">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%AB%E3%83%95%E3%82%A3%E3%83%8B%E5%B0%8F%E4%BD%93" title="ルフィニ小体">ルフィニ小体</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%90%98%E7%8A%B6%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="鐘状感覚器 (存在しないページ)">鐘状感覚器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Campaniform_sensilla" class="extiw" title="en:Campaniform sensilla">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%82%B9%E3%83%AA%E3%83%83%E3%83%88%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="スリット感覚器 (存在しないページ)">スリット感覚器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Slit_sensilla" class="extiw" title="en:Slit sensilla">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BC%B8%E5%BC%B5%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="伸張受容器 (存在しないページ)">伸張受容器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Stretch_receptor" class="extiw" title="en:Stretch receptor">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%85%89%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" class="mw-redirect" title="光受容器">光受容器</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E8%A6%96%E7%B4%B0%E8%83%9E" class="mw-redirect" title="視細胞">視細胞</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Photoreceptor_cell" class="extiw" title="en:Photoreceptor cell">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E9%8C%90%E4%BD%93%E7%B4%B0%E8%83%9E" title="錐体細胞">錐体細胞</a></li> <li><a href="/wiki/%E6%A1%BF%E4%BD%93%E7%B4%B0%E8%83%9E" title="桿体細胞">桿体細胞</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%86%85%E5%9B%A0%E6%80%A7%E5%85%89%E6%84%9F%E5%8F%97%E6%80%A7%E7%B6%B2%E8%86%9C%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%AF%80%E7%B4%B0%E8%83%9E&action=edit&redlink=1" class="new" title="内因性光感受性網膜神経節細胞 (存在しないページ)">内因性光感受性網膜神経節細胞(ipRGC)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/ipRGC" class="extiw" title="en:ipRGC">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%85%89%E8%89%B2%E7%B4%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="光色素 (存在しないページ)">光色素</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Photopigment" class="extiw" title="en:Photopigment">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%9D%92%E8%89%B2%E5%85%89%E5%8F%97%E5%AE%B9%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="青色光受容体 (存在しないページ)">青色光受容体(オーレオクロム)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aureochromes" class="extiw" title="en:Aureochromes">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8" title="化学受容器">化学受容器</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%91%B3%E8%A6%9A%E5%8F%97%E5%AE%B9%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="味覚受容体 (存在しないページ)">味覚受容体</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Taste_receptor" class="extiw" title="en:Taste receptor">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%97%85%E8%A6%9A%E5%8F%97%E5%AE%B9%E4%BD%93" title="嗅覚受容体">嗅覚受容体</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%B5%B8%E9%80%8F%E5%9C%A7%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="浸透圧受容器 (存在しないページ)">浸透圧受容器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Osmoreceptor" class="extiw" title="en:Osmoreceptor">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%B8%A9%E5%BA%A6%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="温度受容器 (存在しないページ)">温度受容器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thermoreceptor" class="extiw" title="en:Thermoreceptor">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/TRP%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%8D%E3%83%AB" title="TRPチャネル">TRPチャネル</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BE%B5%E5%AE%B3%E5%8F%97%E5%AE%B9%E5%99%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="侵害受容器 (存在しないページ)">侵害受容器</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nociceptor" class="extiw" title="en:Nociceptor">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%8E%E3%82%B7%E3%82%BB%E3%83%97%E3%83%81%E3%83%B3%E5%8F%97%E5%AE%B9%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="ノシセプチン受容体 (存在しないページ)">ノシセプチン受容体</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nociceptin_receptor" class="extiw" title="en:Nociceptin receptor">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%82%8D%E6%AF%9B%E7%B4%B0%E8%A1%80%E7%AE%A1%E5%8F%97%E5%AE%B9%E4%BD%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="傍毛細血管受容体 (存在しないページ)">傍毛細血管受容体</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Juxtacapillary_receptors" class="extiw" title="en:Juxtacapillary receptors">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">障害</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="min-width:100%;border-spacing:0px;border-collapse:separate"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E8%A6%96%E8%A6%9A%E9%9A%9C%E5%AE%B3" class="mw-redirect" title="視覚障害">視覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vision_disorder" class="extiw" title="en:Vision disorder">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E8%A6%96%E8%A6%9A%E9%9A%9C%E5%AE%B3%E8%80%85" title="視覚障害者">視覚障害者</a></li> <li><a href="/wiki/%E4%B8%8D%E6%80%9D%E8%AD%B0%E3%81%AE%E5%9B%BD%E3%81%AE%E3%82%A2%E3%83%AA%E3%82%B9%E7%97%87%E5%80%99%E7%BE%A4" title="不思議の国のアリス症候群">不思議の国のアリス症候群</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%BB%92%E5%86%85%E9%9A%9C" title="黒内障">黒内障</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A6%96%E9%87%8E%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="視野障害">視野障害</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%89%B2%E8%A6%9A%E7%95%B0%E5%B8%B8" title="色覚異常">色覚異常</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%A4%87%E8%A6%96" title="複視">複視</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%98%BC%E7%9B%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="昼盲 (存在しないページ)">昼盲</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hemeralopia" class="extiw" title="en:Hemeralopia">英語版</a>)</span></span>と<a href="/wiki/%E5%A4%9C%E7%9B%B2%E7%97%87" title="夜盲症">夜盲</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%A6%96%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%97%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="視神経症 (存在しないページ)">視神経症</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Optic_neuropathy" class="extiw" title="en:Optic neuropathy">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%8B%95%E6%8F%BA%E8%A6%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="動揺視 (存在しないページ)">動揺視</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Oscillopsia" class="extiw" title="en:Oscillopsia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%8F%8D%E5%BE%A9%E8%A6%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="反復視 (存在しないページ)">反復視</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Palinopsia" class="extiw" title="en:Palinopsia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%B9%B3%E9%A0%AD%E6%B5%AE%E8%85%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="乳頭浮腫 (存在しないページ)">乳頭浮腫</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Papilledema" class="extiw" title="en:Papilledema">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E7%BE%9E%E6%98%8E" title="羞明">羞明</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%89%E8%A6%96%E7%97%87" title="光視症">光視症</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%B8%AD%E6%9E%A2%E6%80%A7%E8%A4%87%E8%A6%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="中枢性複視 (存在しないページ)">脳性複視(Polyopia)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cerebral_polyopia" class="extiw" title="en:Cerebral polyopia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%9A%97%E7%82%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="暗点 (存在しないページ)">暗点</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scotoma" class="extiw" title="en:Scotoma">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%AB%8B%E4%BD%93%E7%9B%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="立体盲 (存在しないページ)">立体盲</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Stereoblindness" class="extiw" title="en:Stereoblindness">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%99%8D%E9%9B%AA%E8%A6%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="降雪視 (存在しないページ)">降雪視</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Visual_snow" class="extiw" title="en:Visual snow">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E8%81%B4%E8%A6%9A%E6%83%85%E5%A0%B1%E5%87%A6%E7%90%86%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="聴覚情報処理障害">聴覚</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=Amblyaudia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amblyaudia (存在しないページ)">Amblyaudia</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Amblyaudia" class="extiw" title="en:Amblyaudia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%81%B4%E8%A6%9A%E5%A4%B1%E8%AA%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="聴覚失認 (存在しないページ)">聴覚失認</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Auditory_agnosia" class="extiw" title="en:Auditory agnosia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E5%B9%BB%E8%81%B4" class="mw-redirect" title="幻聴">幻聴</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Auditory_hallucination" class="extiw" title="en:Auditory hallucination">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%81%B4%E8%A6%9A%E6%80%A7%E8%A8%80%E8%AA%9E%E5%A4%B1%E8%AA%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="聴覚性言語失認 (存在しないページ)">聴覚性言語失認</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Auditory_verbal_agnosia" class="extiw" title="en:Auditory verbal agnosia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%9A%AE%E8%B3%AA%E6%80%A7%E9%9B%A3%E8%81%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="皮質性難聴 (存在しないページ)">皮質性難聴</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cortical_deafness" class="extiw" title="en:Cortical deafness">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E8%81%B4%E8%A6%9A%E9%9A%9C%E5%AE%B3" class="mw-redirect" title="聴覚障害">聴覚障害</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hearing_loss" class="extiw" title="en:Hearing loss">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%9E%E3%82%A4%E3%82%AF%E3%83%AD%E6%B3%A2%E8%81%B4%E8%A6%9A%E5%8A%B9%E6%9E%9C" title="マイクロ波聴覚効果">マイクロ波聴覚効果</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%9F%B3%E6%A5%BD%E7%89%B9%E7%95%B0%E7%9A%84%E9%9A%9C%E5%AE%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="音楽特異的障害 (存在しないページ)">音楽特異的障害(Music-specific disorders)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Music-specific_disorders" class="extiw" title="en:Music-specific disorders">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%A9%BA%E9%96%93%E7%9A%84%E8%81%B4%E5%8A%9B%E4%BD%8E%E4%B8%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="空間的聴力低下 (存在しないページ)">空間的聴力低下(Spatial hearing loss)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Spatial_hearing_loss" class="extiw" title="en:Spatial hearing loss">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E8%80%B3%E9%B3%B4%E3%82%8A" title="耳鳴り">耳鳴り</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%B9%B3%E8%A1%A1%E9%9A%9C%E5%AE%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="平衡障害 (存在しないページ)">平衡覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Balance_disorder" class="extiw" title="en:Balance disorder">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E5%9B%9E%E8%BB%A2%E6%80%A7%E3%82%81%E3%81%BE%E3%81%84" title="回転性めまい">回転性めまい</a></li> <li><a href="/wiki/%E8%89%AF%E6%80%A7%E7%99%BA%E4%BD%9C%E6%80%A7%E9%A0%AD%E4%BD%8D%E3%82%81%E3%81%BE%E3%81%84%E7%97%87" title="良性発作性頭位めまい症">良性発作性頭位めまい症</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%96%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%83%91%E7%98%BB" title="外リンパ瘻">外リンパ瘻</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%86%85%E8%80%B3%E7%82%8E" title="内耳炎">内耳炎</a></li> <li><a href="/wiki/%E3%83%A1%E3%83%8B%E3%82%A8%E3%83%BC%E3%83%AB%E7%97%85" title="メニエール病">メニエール病</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%97%85%E8%A6%9A%E9%9A%9C%E5%AE%B3" title="嗅覚障害">嗅覚</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%84%A1%E5%97%85%E8%A6%9A%E7%97%87" title="無嗅覚症">無嗅覚症</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%97%85%E8%A6%9A%E7%95%B0%E5%B8%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="嗅覚異常 (存在しないページ)">嗅覚異常</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dysosmia" class="extiw" title="en:Dysosmia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%97%85%E8%A6%9A%E9%81%8E%E6%95%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="嗅覚過敏 (存在しないページ)">嗅覚過敏</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hyperosmia" class="extiw" title="en:Hyperosmia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%97%85%E8%A6%9A%E6%B8%9B%E9%80%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="嗅覚減退 (存在しないページ)">嗅覚減退</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hyposmia" class="extiw" title="en:Hyposmia">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E8%87%AA%E8%87%AD%E7%97%87" title="自臭症">自臭症</a></li> <li><a href="/wiki/%E5%88%BA%E6%BF%80%E6%80%A7%E7%95%B0%E5%97%85%E7%97%87" title="刺激性異嗅症">刺激性異嗅症</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%95%B0%E5%97%85%E7%97%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="異嗅症 (存在しないページ)">異嗅症</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Phantosmia" class="extiw" title="en:Phantosmia">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E5%91%B3%E8%A6%9A%E9%9A%9C%E5%AE%B3" class="mw-redirect" title="味覚障害">味覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Taste_disorder" class="extiw" title="en:Taste disorder">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%91%B3%E8%A6%9A%E6%B6%88%E5%A4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="味覚消失 (存在しないページ)">味覚消失</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ageusia" class="extiw" title="en:Ageusia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%91%B3%E8%A6%9A%E9%81%8E%E6%95%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="味覚過敏 (存在しないページ)">味覚過敏</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hypergeusia" class="extiw" title="en:Hypergeusia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%91%B3%E8%A6%9A%E9%88%8D%E9%BA%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="味覚鈍麻 (存在しないページ)">味覚鈍麻</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hypogeusia" class="extiw" title="en:Hypogeusia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E9%8C%AF%E5%91%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="錯味 (存在しないページ)">錯味</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Parageusia" class="extiw" title="en:Parageusia">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BD%93%E6%80%A7%E7%9F%A5%E8%A6%9A%E7%95%B0%E5%B8%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="体性知覚異常 (存在しないページ)">触覚</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Somatosensory_disorder" class="extiw" title="en:Somatosensory disorder">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%AB%8B%E4%BD%93%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%A4%B1%E8%AA%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="立体感覚失認 (存在しないページ)">立体感覚失認</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Astereognosis" class="extiw" title="en:Astereognosis">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%9F%BB%E8%B5%B0%E6%84%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="蟻走感 (存在しないページ)">蟻走感</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Formication" class="extiw" title="en:Formication">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はリダイレクトなため、新規作成や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/wiki/%E7%9F%A5%E8%A6%9A%E9%81%8E%E6%95%8F" class="mw-redirect" title="知覚過敏">知覚過敏</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/hyperesthesia" class="extiw" title="en:hyperesthesia">英語版</a>)</span></span>リンク</li> <li><a href="/wiki/%E7%97%BA%E3%82%8C" title="痺れ">痺れ</a></li> <li><a href="/wiki/%E7%95%B0%E5%B8%B8%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="異常感覚">パレステジア</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%B9%BB%E8%A7%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="幻触 (存在しないページ)">幻触</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tactile_hallucination" class="extiw" title="en:Tactile hallucination">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%AB%E3%82%B3%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%9E%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%88%E3%82%A5%E3%83%BC%E3%82%B9%E7%97%85" title="シャルコー・マリー・トゥース病">シャルコー・マリー・トゥース病</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BE%B5%E5%AE%B3%E5%8F%97%E5%AE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="侵害受容 (存在しないページ)">痛み</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nociception" class="extiw" title="en:Nociception">英語版</a>)</span></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E7%97%9B%E8%A6%9A%E9%81%8E%E6%95%8F" title="痛覚過敏">痛覚過敏</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%97%9B%E8%A6%9A%E9%88%8D%E9%BA%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="痛覚鈍麻 (存在しないページ)">痛覚鈍麻</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hypoalgesia" class="extiw" title="en:Hypoalgesia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%97%9B%E8%A6%9A%E5%A4%B1%E8%AA%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="痛覚失認 (存在しないページ)">痛覚失認</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pain_asymbolia" class="extiw" title="en:Pain asymbolia">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%BB%E8%82%A2%E7%97%9B" title="幻肢痛">幻肢痛</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E5%9B%BA%E6%9C%89%E8%A6%9A" class="mw-redirect" title="固有覚">固有覚</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%BA%AB%E4%BD%93%E5%A4%B1%E8%AA%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="身体失認 (存在しないページ)">身体失認</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Asomatognosia" class="extiw" title="en:Asomatognosia">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%BB%E8%82%A2" title="幻肢">幻肢</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E8%BA%AB%E4%BD%93%E3%83%91%E3%83%A9%E3%83%95%E3%83%AC%E3%83%8B%E3%82%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="身体パラフレニア (存在しないページ)">身体パラフレニア</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Somatoparaphrenia" class="extiw" title="en:Somatoparaphrenia">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E4%BD%99%E5%89%B0%E5%B9%BB%E8%82%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="余剰幻肢 (存在しないページ)">余剰幻肢</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Supernumerary_phantom_limb" class="extiw" title="en:Supernumerary phantom limb">英語版</a>)</span></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%83%81%E3%83%A2%E3%83%BC%E3%83%80%E3%83%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="マルチモーダル (存在しないページ)">マルチモーダル</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%89%8D%E5%85%86_(%E7%97%87%E7%8A%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="前兆 (症状) (存在しないページ)">前兆 (症状)</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Aura_(symptom)" class="extiw" title="en:Aura (symptom)">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%A4%B1%E8%AA%8D" title="失認">失認</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E5%B7%A6%E5%8F%B3%E8%AD%98%E5%88%A5%E4%B8%8D%E8%83%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="左右識別不能 (存在しないページ)">左右識別不能</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Allochiria" class="extiw" title="en:Allochiria">英語版</a>)</span></span></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E7%8F%BE%E5%AE%9F%E6%84%9F%E6%B6%88%E5%A4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="現実感消失 (存在しないページ)">現実感消失</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Derealization" class="extiw" title="en:Derealization">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%B9%BB%E8%A6%9A" title="幻覚">幻覚</a></li> <li><a href="/wiki/%E9%81%BA%E4%BC%9D%E6%80%A7%E6%84%9F%E8%A6%9A%E6%80%A7%E8%87%AA%E5%BE%8B%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E6%80%A7%E3%83%8B%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AD%E3%83%91%E3%83%81%E3%83%BC" title="遺伝性感覚性自律神経性ニューロパチー">遺伝性感覚性自律神経性ニューロパチー</a></li> <li><span title="リンク先の項目はまだありません。新規の執筆や他言語版からの翻訳が望まれます。"><a href="/w/index.php?title=%E6%84%9F%E8%A6%9A%E5%87%A6%E7%90%86%E9%9A%9C%E5%AE%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="感覚処理障害 (存在しないページ)">感覚処理障害</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sensory_processing_disorder" class="extiw" title="en:Sensory processing disorder">英語版</a>)</span></span></li> <li><a href="/wiki/%E5%85%B1%E6%84%9F%E8%A6%9A" title="共感覚">共感覚</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%E3%83%90%E3%82%A4%E3%82%A2%E3%82%B9" class="mw-disambig" title="バイアス">バイアス</a>と<a href="/wiki/%E3%82%A8%E3%83%A9%E3%83%BC" title="エラー">エラー</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E3%83%91%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%89%E3%83%AA%E3%82%A2" title="パレイドリア">パレイドリア</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-label="Navbox" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Help:%E5%85%B8%E6%8B%A0%E7%AE%A1%E7%90%86" title="Help:典拠管理">典拠管理データベース</a>: 国立図書館 <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7087#identifiers" title="ウィキデータを編集"><img alt="ウィキデータを編集" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><abbr title="Conscience morale"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb131628282">フランス</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Conscience morale"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb131628282">BnF data</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4006349-5">ドイツ</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007555414205171">イスラエル</a></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Conscience"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85031226">アメリカ</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564260">日本</a></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="vědomí"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph127380&CON_LNG=ENG">チェコ</a></abbr></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.eqiad.main‐79868dc866‐mntc9 Cached time: 20250322000326 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.965 seconds Real time usage: 1.222 seconds Preprocessor visited node count: 7834/1000000 Post‐expand include size: 338312/2097152 bytes Template argument size: 16444/2097152 bytes Highest expansion depth: 28/100 Expensive parser function count: 96/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 28630/5000000 bytes Lua time usage: 0.292/10.000 seconds Lua memory usage: 5463099/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 990.872 1 -total 44.01% 436.091 8 Template:Navbox 27.21% 269.646 1 Template:Reflist 23.05% 228.419 3 Template:Ambox 20.67% 204.793 1 Template:感覚と知覚 18.21% 180.390 1 Template:Expand_English 17.24% 170.839 86 Template:仮リンク 16.48% 163.273 1 Template:Expand_language 12.59% 124.721 2 Template:Cite_book 11.86% 117.546 2 Template:Citation/core-ja-jp --> <!-- Saved in parser cache with key jawiki:pcache:53729:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250322000326 and revision id 103863465. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">「<a dir="ltr" href="https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=意識&oldid=103863465">https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=意識&oldid=103863465</a>」から取得</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E3%82%AB%E3%83%86%E3%82%B4%E3%83%AA" title="特別:カテゴリ">カテゴリ</a>: <ul><li><a href="/wiki/Category:%E6%84%8F%E8%AD%98" title="Category:意識">意識</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%AA%8D%E8%AD%98" title="Category:認識">認識</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%AA%8D%E7%9F%A5%E7%A5%9E%E7%B5%8C%E7%A7%91%E5%AD%A6" title="Category:認知神経科学">認知神経科学</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%93%B2%E5%AD%A6%E3%81%AE%E5%92%8C%E8%A3%BD%E6%BC%A2%E8%AA%9E" title="Category:哲学の和製漢語">哲学の和製漢語</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">隠しカテゴリ: <ul><li><a href="/wiki/Category:ISBN%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E4%BD%BF%E7%94%A8%E3%81%97%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E3%83%9A%E3%83%BC%E3%82%B8" title="Category:ISBNマジックリンクを使用しているページ">ISBNマジックリンクを使用しているページ</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E8%8B%B1%E8%AA%9E%E7%89%88%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%8B%E3%82%89%E3%81%AE%E7%BF%BB%E8%A8%B3%E3%82%92%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%A8%E3%81%99%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:英語版ウィキペディアからの翻訳を必要とする記事">英語版ウィキペディアからの翻訳を必要とする記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%A8%E3%81%99%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2024%E5%B9%B411%E6%9C%88" title="Category:出典を必要とする記事/2024年11月">出典を必要とする記事/2024年11月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E7%8B%AC%E8%87%AA%E7%A0%94%E7%A9%B6%E3%81%AE%E9%99%A4%E5%8E%BB%E3%81%8C%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%AA%E8%A8%98%E4%BA%8B/2024%E5%B9%B411%E6%9C%88" title="Category:独自研究の除去が必要な記事/2024年11月">独自研究の除去が必要な記事/2024年11月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%9B%B8%E3%81%8D%E3%81%8B%E3%81%91%E3%81%AE%E7%AF%80%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E9%A0%85%E7%9B%AE" title="Category:書きかけの節のある項目">書きかけの節のある項目</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E5%87%BA%E5%85%B8%E3%82%92%E5%BF%85%E8%A6%81%E3%81%A8%E3%81%99%E3%82%8B%E8%A8%98%E8%BF%B0%E3%81%AE%E3%81%82%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B/2008%E5%B9%B41%E6%9C%88-3%E6%9C%88" title="Category:出典を必要とする記述のある記事/2008年1月-3月">出典を必要とする記述のある記事/2008年1月-3月</a></li><li><a href="/wiki/Category:%E6%97%A5%E6%9C%AC%E8%AA%9E%E7%89%88%E8%A8%98%E4%BA%8B%E3%81%8C%E3%83%AA%E3%83%80%E3%82%A4%E3%83%AC%E3%82%AF%E3%83%88%E3%81%AE%E4%BB%AE%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%AF%E3%82%92%E5%90%AB%E3%82%80%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:日本語版記事がリダイレクトの仮リンクを含む記事">日本語版記事がリダイレクトの仮リンクを含む記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:BNF%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:BNF識別子が指定されている記事">BNF識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:BNFdata%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:BNFdata識別子が指定されている記事">BNFdata識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:GND%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:GND識別子が指定されている記事">GND識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:J9U%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:J9U識別子が指定されている記事">J9U識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:LCCN%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:LCCN識別子が指定されている記事">LCCN識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NDL%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NDL識別子が指定されている記事">NDL識別子が指定されている記事</a></li><li><a href="/wiki/Category:NKC%E8%AD%98%E5%88%A5%E5%AD%90%E3%81%8C%E6%8C%87%E5%AE%9A%E3%81%95%E3%82%8C%E3%81%A6%E3%81%84%E3%82%8B%E8%A8%98%E4%BA%8B" title="Category:NKC識別子が指定されている記事">NKC識別子が指定されている記事</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 最終更新 2025年2月23日 (日) 13:28 (日時は<a href="/wiki/%E7%89%B9%E5%88%A5:%E5%80%8B%E4%BA%BA%E8%A8%AD%E5%AE%9A#mw-prefsection-rendering" title="特別:個人設定">個人設定</a>で未設定ならば<a href="/wiki/%E5%8D%94%E5%AE%9A%E4%B8%96%E7%95%8C%E6%99%82" title="協定世界時">UTC</a>)。</li> <li id="footer-info-copyright">テキストは<a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ja">クリエイティブ・コモンズ 表示-継承ライセンス</a>のもとで利用できます。追加の条件が適用される場合があります。詳細については<a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">利用規約</a>を参照してください。</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ja">プライバシー・ポリシー</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%E3%82%A6%E3%82%A3%E3%82%AD%E3%83%9A%E3%83%87%E3%82%A3%E3%82%A2%E3%81%AB%E3%81%A4%E3%81%84%E3%81%A6">ウィキペディアについて</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:%E5%85%8D%E8%B2%AC%E4%BA%8B%E9%A0%85">免責事項</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">行動規範</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">開発者</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ja.wikipedia.org">統計</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieに関する声明</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ja.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E6%84%8F%E8%AD%98&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">モバイルビュー</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>検索</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia内を検索"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="特別:検索"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">検索</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="目次" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="目次の表示・非表示を切り替え" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">目次の表示・非表示を切り替え</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">意識</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>105の言語版</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>話題を追加</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-75687f9f4b-28wp8","wgBackendResponseTime":207,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.965","walltime":"1.222","ppvisitednodes":{"value":7834,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":338312,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":16444,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":28,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":96,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":28630,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 990.872 1 -total"," 44.01% 436.091 8 Template:Navbox"," 27.21% 269.646 1 Template:Reflist"," 23.05% 228.419 3 Template:Ambox"," 20.67% 204.793 1 Template:感覚と知覚"," 18.21% 180.390 1 Template:Expand_English"," 17.24% 170.839 86 Template:仮リンク"," 16.48% 163.273 1 Template:Expand_language"," 12.59% 124.721 2 Template:Cite_book"," 11.86% 117.546 2 Template:Citation/core-ja-jp"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.292","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5463099,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.main-79868dc866-mntc9","timestamp":"20250322000326","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u610f\u8b58","url":"https:\/\/ja.wikipedia.org\/wiki\/%E6%84%8F%E8%AD%98","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7087","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7087","author":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u30d7\u30ed\u30b8\u30a7\u30af\u30c8\u3078\u306e\u8ca2\u732e\u8005"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u30a6\u30a3\u30ad\u30e1\u30c7\u30a3\u30a2\u8ca1\u56e3","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-02-14T05:13:04Z","dateModified":"2025-02-23T13:28:19Z"}</script> </body> </html>