CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="te" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>తెలుగు - వికీపీడియా</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","జనవరి","ఫిబ్రవరి","మార్చి","ఏప్రిల్","మే","జూన్","జూలై","ఆగస్టు","సెప్టెంబరు","అక్టోబరు","నవంబరు","డిసెంబరు"],"wgRequestId":"78144092-c40c-433a-a0f6-0dc1a98fb199","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"తెలుగు","wgTitle":"తెలుగు","wgCurRevisionId":4334234,"wgRevisionId":4334234,"wgArticleId":829,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages with script errors","Pages using the JsonConfig extension","CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)","Harv and Sfn no-target errors","Webarchive template wayback links","ఈ వారం వ్యాసాలు","Language articles citing Ethnologue 22","CS1 maint: url-status", "Articles containing explicitly cited Telugu-language text","Languages without family color codes","Languages which need ISO 639-3 comment","Languages with ISO 639-2 code","Languages with ISO 639-1 code","ISO language articles citing sources other than Ethnologue","భారతీయ భాషలు","ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు","తెలుగు","ద్రావిడ భాషలు"],"wgPageViewLanguage":"te","wgPageContentLanguage":"te","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"తెలుగు","wgRelevantArticleId":829,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"te","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"te"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{ "search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"ScribuntoErrors":{"fd8faf26":true},"ScribuntoErrors-fd8faf26": "\u003Cp\u003ELua error in మాడ్యూల్:ISO_639_name at line 108: attempt to index local 'data' (a nil value).\u003C/p\u003E\u003Cp\u003EBacktrace:\u003C/p\u003E\u003Col class=\"scribunto-trace\"\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:ISO_639_name\u0026amp;action=edit#mw-ce-l108\"\u003Eమాడ్యూల్:ISO_639_name:108\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"lang_name_get\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:ISO_639_name\u0026amp;action=edit#mw-ce-l207\"\u003Eమాడ్యూల్:ISO_639_name:207\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"iso_639_code_to_name_common\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:ISO_639_name\u0026amp;action=edit#mw-ce-l299\"\u003Eమాడ్యూల్:ISO_639_name:299\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"chunk\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003Emw.lua:527\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E[C]\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E[C]\u003C/strong\u003E: in function \"getExpandedArgument\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003Emw.lua:177\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Infobox\u0026amp;action=edit#mw-ce-l601\"\u003Eమాడ్యూల్:Infobox:601\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"preprocessArgs\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Infobox\u0026amp;action=edit#mw-ce-l649\"\u003Eమాడ్యూల్:Infobox:649\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"parseDataParameters\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Infobox\u0026amp;action=edit#mw-ce-l682\"\u003Eమాడ్యూల్:Infobox:682\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"chunk\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003Emw.lua:527\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E[C]\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003C/ol\u003E" ,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8097","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.6"};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.errors","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking", "ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=te&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Idioma_telugu.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1397"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Idioma_telugu.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="932"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="745"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="తెలుగు - వికీపీడియా"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//te.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edit this page" href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="వికీపీడియా (te)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//te.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.te"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="వికీపీడియా ఆటమ్ ఫీడు" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-తెలుగు rootpage-తెలుగు skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ప్రధాన మెనూ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ప్రధాన మెనూ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ప్రధాన మెనూ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">దాచు</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> మార్గదర్శకము </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి [z]" accesskey="z"><span>మొదటి పేజీ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="ఓ యాదృచ్చిక పేజీని చూడండి [x]" accesskey="x"><span>యాదృచ్ఛిక పేజీ</span></a></li><li id="n-రచ్చబండ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A1"><span>రచ్చబండ</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF"><span>వికీపీడియా గురించి</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:Contact_us"><span>సంప్రదింపు పేజీ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-పరస్పరక్రియ" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-పరస్పరక్రియ" > <div class="vector-menu-heading"> పరస్పరక్రియ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-సహాయసూచిక" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95"><span>సహాయసూచిక</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="ప్రాజెక్టు గురించి, మీరేం చేయవచ్చు, సమాచారం ఎక్కడ దొరుకుతుంది"><span>సముదాయ పందిరి</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వికీలో ఇటీవల జరిగిన మార్పుల జాబితా. [r]" accesskey="r"><span>ఇటీవలి మార్పులు</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81"><span>కొత్త పేజీలు</span></a></li><li id="n-దస్త్రం-ఎక్కింపు" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:File_Upload_Wizard"><span>దస్త్రం ఎక్కింపు</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="వికీపీడియా" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-te.svg" style="width: 7.5625em; height: 1.5625em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="ఒక స్వేచ్ఛా విజ్ఞాన సర్వస్వం" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-te.svg" width="119" height="16" style="width: 7.4375em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%85%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%A3" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>వెతుకు</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" aria-label="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" autocapitalize="sentences" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ప్రత్యేక:అన్వేషణ"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">వెతుకు</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="వ్యక్తిగత పరికరాలు"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&uselang=te" class=""><span>విరాళాలు</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&returnto=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు" class=""><span>ఖాతా సృష్టించుకోండి</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&returnto=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o" class=""><span>లాగినవండి</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="వ్యక్తిగత పరికరాలు" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">వ్యక్తిగత పరికరాలు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="వాడుకరి మెనూ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&uselang=te"><span>విరాళాలు</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&returnto=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ఖాతా సృష్టించుకోండి</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&returnto=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>లాగినవండి</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81-%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఈ IP అడ్రసు నుండి చేసిన దిద్దుబాట్ల జాబితా [y]" accesskey="y"><span>మార్పుచేర్పులు</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A" title="ఈ ఐపీ చిరునామా నుండి చేసిన మార్పుల గురించి చర్చ [n]" accesskey="n"><span>ఈ IP కి సంబంధించిన చర్చ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eఈ నోటీసును తొలగించు\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"te\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable class=\"wikitable\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #f1ff81; text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cbig\u003Eవికీ పాఠకులే వికీ రచయితలు!\n\u003C/big\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\n\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #fff1ff; text-align: left;\"\u003E\n\u003Ctd\u003Eవికీలో వ్యాసాలు రాస్తున్నది ఎక్స్పర్టులూ, సబ్జెక్టు నిపుణులూ కాదు. ఇక్కడ సాధారణ పాఠకులే వ్యాసాలు రాస్తారు. అందరూ కలిసి పరస్పర సహకారంతో, సమన్వయంతో పనిచేస్తూ వ్యాసాలను రాస్తారు. వివిధ వనరుల్లోంచి సమాచారాన్ని సేకరించి, ఆ మూలాలను ఉదహరిస్తూ ఆ సమాచారాన్ని వికీలో చేరుస్తారు. మరింత సమాచారం కోసం \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81\" title=\"వికీపీడియా:పరిచయము\"\u003Eవికీపీడియా:పరిచయము\u003C/a\u003E చూడండి. ఈ పనిలో మీరూ భాగం పంచుకోవచ్చు. వికీలో \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8C%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%81_%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%3F\" title=\"వికీపీడియా:అకౌంటు ఎందుకు సృష్టించుకోవాలి?\"\u003Eఖాతా సృష్టించుకోండి\u003C/a\u003E. మీకు ఆసక్తి ఉన్న విషయం గురించిన సమాచారాన్ని రాసి, వికీ అభివృద్ధిలో మీరూ తోడ్పడండి. ఈ విషయంలో సందేహమేమైనా ఉంటే \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82\" title=\"వికీపీడియా:సహాయ కేంద్రం\"\u003Eవికీపీడియా సహాయకేంద్రంలో\u003C/a\u003E అడగండి.\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="విషయ సూచిక" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">విషయ సూచిక</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">దాచు</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ప్రవేశిక</div> </a> </li> <li id="toc-పేరు,_పుట్టుక:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#పేరు,_పుట్టుక:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>పేరు, పుట్టుక:</span> </div> </a> <ul id="toc-పేరు,_పుట్టుక:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-చరిత్ర" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#చరిత్ర"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>చరిత్ర</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-చరిత్ర-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>చరిత్ర ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-చరిత్ర-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-శిలాశాసన,_సాహిత్య_ఆధారాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#శిలాశాసన,_సాహిత్య_ఆధారాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>శిలాశాసన, సాహిత్య ఆధారాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-శిలాశాసన,_సాహిత్య_ఆధారాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-భాష_పర్యాయ_పదాల_వాడుక" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#భాష_పర్యాయ_పదాల_వాడుక"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>భాష పర్యాయ పదాల వాడుక</span> </div> </a> <ul id="toc-భాష_పర్యాయ_పదాల_వాడుక-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-తెలుగు_భాషా_విస్తృతి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#తెలుగు_భాషా_విస్తృతి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>తెలుగు భాషా విస్తృతి</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-తెలుగు_భాషా_విస్తృతి-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>తెలుగు భాషా విస్తృతి ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-తెలుగు_భాషా_విస్తృతి-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-శబ్దము" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#శబ్దము"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>శబ్దము</span> </div> </a> <ul id="toc-శబ్దము-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-మాండలికాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#మాండలికాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>మాండలికాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-మాండలికాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-లిపి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#లిపి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>లిపి</span> </div> </a> <ul id="toc-లిపి-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-తెలుగు_అంకెలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#తెలుగు_అంకెలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>తెలుగు అంకెలు</span> </div> </a> <ul id="toc-తెలుగు_అంకెలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-కంప్యూటరులో_తెలుగు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#కంప్యూటరులో_తెలుగు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>కంప్యూటరులో తెలుగు</span> </div> </a> <ul id="toc-కంప్యూటరులో_తెలుగు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-తెలుగు_సాహిత్యం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#తెలుగు_సాహిత్యం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>తెలుగు సాహిత్యం</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-తెలుగు_సాహిత్యం-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>తెలుగు సాహిత్యం ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-తెలుగు_సాహిత్యం-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-సా.శ._1020_వరకు_–_నన్నయకు_ముందు_కాలం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#సా.శ._1020_వరకు_–_నన్నయకు_ముందు_కాలం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>సా.శ. 1020 వరకు – నన్నయకు ముందు కాలం</span> </div> </a> <ul id="toc-సా.శ._1020_వరకు_–_నన్నయకు_ముందు_కాలం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1020–1400_–_పురాణ_యుగం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1020–1400_–_పురాణ_యుగం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>1020–1400 – పురాణ యుగం</span> </div> </a> <ul id="toc-1020–1400_–_పురాణ_యుగం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1400–1510_–_మధ్య_యుగం_(శ్రీనాథుని_యుగం)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1400–1510_–_మధ్య_యుగం_(శ్రీనాథుని_యుగం)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>1400–1510 – మధ్య యుగం (శ్రీనాథుని యుగం)</span> </div> </a> <ul id="toc-1400–1510_–_మధ్య_యుగం_(శ్రీనాథుని_యుగం)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1510–1600_–_ప్రబంధ_యుగం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1510–1600_–_ప్రబంధ_యుగం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>1510–1600 – ప్రబంధ యుగం</span> </div> </a> <ul id="toc-1510–1600_–_ప్రబంధ_యుగం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1600–1820_–_దాక్షిణాత్య_యుగం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1600–1820_–_దాక్షిణాత్య_యుగం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>1600–1820 – దాక్షిణాత్య యుగం</span> </div> </a> <ul id="toc-1600–1820_–_దాక్షిణాత్య_యుగం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1820_తరువాత_–_ఆధునిక_యుగం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1820_తరువాత_–_ఆధునిక_యుగం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>1820 తరువాత – ఆధునిక యుగం</span> </div> </a> <ul id="toc-1820_తరువాత_–_ఆధునిక_యుగం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ఇవి_కూడా_చూడండి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ఇవి_కూడా_చూడండి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>ఇవి కూడా చూడండి</span> </div> </a> <ul id="toc-ఇవి_కూడా_చూడండి-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-మూలాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#మూలాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>మూలాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-మూలాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ఉపయుక్త_గ్రంథసూచి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ఉపయుక్త_గ్రంథసూచి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>ఉపయుక్త గ్రంథసూచి</span> </div> </a> <ul id="toc-ఉపయుక్త_గ్రంథసూచి-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-బయటి_లింకులు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#బయటి_లింకులు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>బయటి లింకులు</span> </div> </a> <ul id="toc-బయటి_లింకులు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="విషయ సూచిక" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">తెలుగు</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 130 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-130" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">130 భాషలు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Telugu_language" title="Telugu language – ఇంగ్లీష్" lang="en" hreflang="en" data-title="Telugu language" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ఇంగ్లీష్" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%82_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगू भाषा – హిందీ" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तेलुगू भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="హిందీ" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B3%86%E0%B2%B2%E0%B3%81%E0%B2%97%E0%B3%81" title="ತೆಲುಗು – కన్నడ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ತೆಲುಗು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="కన్నడ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%86%E0%AE%B2%E0%AF%81%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81_%E0%AE%AE%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF" title="தெலுங்கு மொழி – తమిళము" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தெலுங்கு மொழி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="తమిళము" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%81%E0%B4%97%E0%B5%81_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7" title="തെലുഗു ഭാഷ – మలయాళం" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തെലുഗു ഭാഷ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="మలయాళం" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – ఆఫ్రికాన్స్" lang="af" hreflang="af" data-title="Telugu" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ఆఫ్రికాన్స్" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B4%E1%88%89%E1%8C%89%E1%8A%9B" title="ቴሉጉኛ – అమ్హారిక్" lang="am" hreflang="am" data-title="ቴሉጉኛ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="అమ్హారిక్" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%82_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगू भाषा – ఆంగిక" lang="anp" hreflang="anp" data-title="तेलुगू भाषा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ఆంగిక" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%8A%D9%84%D9%88%D8%BA%D9%88%D9%8A%D8%A9" title="اللغة التيلوغوية – అరబిక్" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اللغة التيلوغوية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="అరబిక్" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%88" title="تلوجو – ఈజిప్షియన్ అరబిక్" lang="arz" hreflang="arz" data-title="تلوجو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="ఈజిప్షియన్ అరబిక్" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%97%E0%A7%81_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="তেলেগু ভাষা – అస్సామీస్" lang="as" hreflang="as" data-title="তেলেগু ভাষা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="అస్సామీస్" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Idioma_telugu" title="Idioma telugu – ఆస్టూరియన్" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Idioma telugu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="ఆస్టూరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%82_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगू भाषा – అవధి" lang="awa" hreflang="awa" data-title="तेलुगू भाषा" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="అవధి" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Teluqu_dili" title="Teluqu dili – అజర్బైజాని" lang="az" hreflang="az" data-title="Teluqu dili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="అజర్బైజాని" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%88%D9%82%D9%88_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="تلوقو دیلی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تلوقو دیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Телугу теле – బాష్కిర్" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Телугу теле" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="బాష్కిర్" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Hata_Telugu" title="Hata Telugu – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Hata Telugu" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Telugu" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Тэлугу – బెలారుషియన్" lang="be" hreflang="be" data-title="Тэлугу" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="బెలారుషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Тэлугу – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тэлугу" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Телугу – బల్గేరియన్" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Телугу" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="బల్గేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगु भाषा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="तेलुगु भाषा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Basa_Tilugu" title="Basa Tilugu – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Basa Tilugu" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%97%E0%A7%81_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="তেলুগু ভাষা – బంగ్లా" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তেলুগু ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="బంగ్లా" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%97%E0%A7%81_%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="তেলুগু ঠার – బిష్ణుప్రియ" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="তেলুগু ঠার" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="బిష్ణుప్రియ" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Telougoueg" title="Telougoueg – బ్రెటన్" lang="br" hreflang="br" data-title="Telougoueg" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="బ్రెటన్" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – కాటలాన్" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Telugu" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="కాటలాన్" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Telugu-ng%E1%B9%B3%CC%84" title="Telugu-ngṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Telugu-ngṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – సెబువానో" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Telugu" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="సెబువానో" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%DB%8E%D9%84%D9%88%D9%88%DA%AF%D9%88%D9%88" title="زمانی تێلووگوو – సెంట్రల్ కర్డిష్" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمانی تێلووگوو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="సెంట్రల్ కర్డిష్" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Telug%C5%A1tina" title="Telugština – చెక్" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Telugština" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="చెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Telwgw" title="Telwgw – వెల్ష్" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Telwgw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="వెల్ష్" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Telugu_(sprog)" title="Telugu (sprog) – డానిష్" lang="da" hreflang="da" data-title="Telugu (sprog)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="డానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – జర్మన్" lang="de" hreflang="de" data-title="Telugu" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="జర్మన్" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगु भाषा – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="तेलुगु भाषा" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8C%DE%AC%DE%8D%DE%AA%DE%8E%DE%AB" title="ތެލުގޫ – దివేహి" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ތެލުގޫ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="దివేహి" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CE%BF%CF%85" title="Τελούγκου – గ్రీక్" lang="el" hreflang="el" data-title="Τελούγκου" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="గ్రీక్" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Telugua_lingvo" title="Telugua lingvo – ఎస్పెరాంటో" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Telugua lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="ఎస్పెరాంటో" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Idioma_t%C3%A9lugu" title="Idioma télugu – స్పానిష్" lang="es" hreflang="es" data-title="Idioma télugu" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="స్పానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Telugu_keel" title="Telugu keel – ఎస్టోనియన్" lang="et" hreflang="et" data-title="Telugu keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="ఎస్టోనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – బాస్క్యూ" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Telugu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="బాస్క్యూ" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%84%D9%88%DA%AF%D9%88" title="زبان تلوگو – పర్షియన్" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زبان تلوگو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="పర్షియన్" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – ఫిన్నిష్" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Telugu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ఫిన్నిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9lougou" title="Télougou – ఫ్రెంచ్" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Télougou" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ఫ్రెంచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – ఉత్తర ఫ్రిసియన్" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Telugu" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="ఉత్తర ఫ్రిసియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_telugu" title="Lingua telugu – గాలిషియన్" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lingua telugu" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="గాలిషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A4%E0%AB%87%E0%AA%B2%E0%AB%81%E0%AA%97%E0%AB%81_%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B7%E0%AA%BE" title="તેલુગુ ભાષા – గుజరాతి" lang="gu" hreflang="gu" data-title="તેલુગુ ભાષા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="గుజరాతి" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Talgu" title="Talgu – హౌసా" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Talgu" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="హౌసా" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Telugu-ng%C3%AE" title="Telugu-ngî – హక్కా చైనీస్" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Telugu-ngî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="హక్కా చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%95" title="טלוגו – హిబ్రూ" lang="he" hreflang="he" data-title="טלוגו" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="హిబ్రూ" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Telugu" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Telugu_jezik" title="Telugu jezik – క్రొయేషియన్" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Telugu jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Telugu_nyelv" title="Telugu nyelv – హంగేరియన్" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Telugu nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="హంగేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%B8%D6%82_(%D5%AC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82)" title="Տելուգու (լեզու) – ఆర్మేనియన్" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տելուգու (լեզու)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ఆర్మేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Lingua_telugu" title="Lingua telugu – ఇంటర్లింగ్వా" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Lingua telugu" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ఇంటర్లింగ్వా" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Telugu" title="Bahasa Telugu – ఇండోనేషియన్" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Telugu" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ఇండోనేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Telugu_linguo" title="Telugu linguo – ఈడో" lang="io" hreflang="io" data-title="Telugu linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ఈడో" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Tel%C3%BAg%C3%BA" title="Telúgú – ఐస్లాండిక్" lang="is" hreflang="is" data-title="Telúgú" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ఐస్లాండిక్" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_telugu" title="Lingua telugu – ఇటాలియన్" lang="it" hreflang="it" data-title="Lingua telugu" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ఇటాలియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%86%E3%83%AB%E3%82%B0%E8%AA%9E" title="テルグ語 – జపనీస్" lang="ja" hreflang="ja" data-title="テルグ語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="జపనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%92%E1%83%A3_%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ტელუგუ ენა – జార్జియన్" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტელუგუ ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="జార్జియన్" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Telugu" title="Bahasa Telugu – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa Telugu" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%85%94%EB%A3%A8%EA%B5%AC%EC%96%B4" title="텔루구어 – కొరియన్" lang="ko" hreflang="ko" data-title="텔루구어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="కొరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A0%D9%84%D9%90%DA%AF%D9%88%D9%97_%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="تؠلِگوٗ زَبان – కాశ్మీరి" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تؠلِگوٗ زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="కాశ్మీరి" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_telug%C3%BB" title="Zimanê telugû – కుర్దిష్" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê telugû" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="కుర్దిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Телугу – కోమి" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Телугу" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="కోమి" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Telingana" title="Lingua Telingana – లాటిన్" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Telingana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="లాటిన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Telugu_(lingua)" title="Telugu (lingua) – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Telugu (lingua)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Telug%C5%B3_kalba" title="Telugų kalba – లిథువేనియన్" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Telugų kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="లిథువేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Telugu_valoda" title="Telugu valoda – లాట్వియన్" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Telugu valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="లాట్వియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगु भाषा – మైథిలి" lang="mai" hreflang="mai" data-title="तेलुगु भाषा" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="మైథిలి" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_telogo" title="Fiteny telogo – మలగాసి" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny telogo" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="మలగాసి" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%8B%D0%BC%D0%B5_%D1%87%D0%BE%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Вердыме чотрадам системе – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Вердыме чотрадам системе" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D2%AF%D0%B3%D2%AF_%D1%85%D1%8D%D0%BB" title="Телүгү хэл – మంగోలియన్" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Телүгү хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="మంగోలియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%87%EA%AF%A6%EA%AF%82%EA%AF%A8%EA%AF%92%EA%AF%A8" title="ꯇꯦꯂꯨꯒꯨ – మణిపురి" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯇꯦꯂꯨꯒꯨ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="మణిపురి" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%82_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगू भाषा – మరాఠీ" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तेलुगू भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="మరాఠీ" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Telugu" title="Bahasa Telugu – మలయ్" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Telugu" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="మలయ్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%88%DA%AF%D9%88" title="تلوگو – మాసన్‌దెరాని" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تلوگو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="మాసన్‌దెరాని" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Telugutlaht%C5%8Dlli" title="Telugutlahtōlli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Telugutlahtōlli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Telugu_(taol)" title="Telugu (taol) – లో సాక్సన్" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Telugu (taol)" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="లో సాక్సన్" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%97%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलगु भाषा – నేపాలి" lang="ne" hreflang="ne" data-title="तेलगु भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="నేపాలి" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="तेलुगु भाषा – నెవారి" lang="new" hreflang="new" data-title="तेलुगु भाषा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="నెవారి" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Telugu_(taal)" title="Telugu (taal) – డచ్" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Telugu (taal)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="డచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Telugu" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – నార్వేజియన్ బొక్మాల్" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Telugu" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="నార్వేజియన్ బొక్మాల్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Telogo" title="Telogo – ఆక్సిటన్" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Telogo" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ఆక్సిటన్" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A4%E0%AD%87%E0%AC%B2%E0%AD%81%E0%AC%97%E0%AD%81_%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B7%E0%AC%BE" title="ତେଲୁଗୁ ଭାଷା – ఒడియా" lang="or" hreflang="or" data-title="ତେଲୁଗୁ ଭାଷା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ఒడియా" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Телугу – ఒసేటిక్" lang="os" hreflang="os" data-title="Телугу" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ఒసేటిక్" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A9%87%E0%A8%B2%E0%A9%81%E0%A8%97%E0%A9%82_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ – పంజాబీ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="పంజాబీ" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – పపియమేంటో" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Telugu" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="పపియమేంటో" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Telougou" title="Telougou – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Telougou" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_telugu" title="Język telugu – పోలిష్" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Język telugu" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="పోలిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_Telugu" title="Lenga Telugu – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga Telugu" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%84%DA%AF%D9%88_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="تیلگو زبان – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تیلگو زبان" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%90%D9%84%D9%88%DA%AB%D9%88_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="تېلوګو ژبه – పాష్టో" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تېلوګو ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="పాష్టో" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADngua_telugo" title="Língua telugo – పోర్చుగీస్" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Língua telugo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="పోర్చుగీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tilukhu_simi" title="Tilukhu simi – కెచువా" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tilukhu simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="కెచువా" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limba_telugu" title="Limba telugu – రోమేనియన్" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limba telugu" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="రోమేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Телугу – రష్యన్" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Телугу" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="రష్యన్" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%81" title="तेलुगु – సంస్కృతం" lang="sa" hreflang="sa" data-title="तेलुगु" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="సంస్కృతం" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9B%E1%B1%AE%E1%B1%9E%E1%B1%A9%E1%B1%9C%E1%B1%A9_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ – సంతాలి" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱛᱮᱞᱩᱜᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="సంతాలి" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_telugu" title="Lingua telugu – సిసిలియన్" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua telugu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="సిసిలియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8A%D9%84%DA%AF%D9%88_%D9%BB%D9%88%D9%84%D9%8A" title="تيلگو ٻولي – సింధీ" lang="sd" hreflang="sd" data-title="تيلگو ٻولي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="సింధీ" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Telugugiella" title="Telugugiella – ఉత్తర సామి" lang="se" hreflang="se" data-title="Telugugiella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="ఉత్తర సామి" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Telugu_jezik" title="Telugu jezik – సేర్బో-క్రొయేషియన్" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Telugu jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="సేర్బో-క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B7%99%E0%B7%85%E0%B7%92%E0%B6%9C%E0%B7%94" title="තෙළිගු – సింహళం" lang="si" hreflang="si" data-title="තෙළිගු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="సింహళం" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Telugu" title="Telugu – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Telugu" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Telug%C4%8Dina" title="Telugčina – స్లోవక్" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Telugčina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="స్లోవక్" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Telugisht" title="Telugisht – అల్బేనియన్" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Telugisht" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="అల్బేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Телушки језик – సెర్బియన్" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Телушки језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="సెర్బియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Telugu_(spr%C3%A5k)" title="Telugu (språk) – స్వీడిష్" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Telugu (språk)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="స్వీడిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitelugu" title="Kitelugu – స్వాహిలి" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kitelugu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="స్వాహిలి" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B3%86%E0%B2%B2%E0%B3%81%E0%B2%97%E0%B3%81_%E0%B2%AC%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%86" title="ತೆಲುಗು ಬಾಸೆ – తుళు" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ತೆಲುಗು ಬಾಸೆ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="తుళు" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Забони телугу – తజిక్" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони телугу" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="తజిక్" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%B9" title="ภาษาเตลูกู – థాయ్" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาเตลูกู" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="థాయ్" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Telugu" title="Wikang Telugu – టగలాగ్" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wikang Telugu" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="టగలాగ్" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Teluguca" title="Teluguca – టర్కిష్" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Teluguca" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="టర్కిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Телугу теле – టాటర్" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Телугу теле" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="టాటర్" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%90%D9%84%DB%87%DA%AF%DB%87_%D8%AA%D9%89%D9%84%D9%89" title="تېلۇگۇ تىلى – ఉయ్‌ఘర్" lang="ug" hreflang="ug" data-title="تېلۇگۇ تىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ఉయ్‌ఘర్" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%B3%D1%83" title="Телугу – ఉక్రెయినియన్" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Телугу" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ఉక్రెయినియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%84%DA%AF%D9%88_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="تیلگو زبان – ఉర్దూ" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تیلگو زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ఉర్దూ" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Telugu_tili" title="Telugu tili – ఉజ్బెక్" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Telugu tili" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ఉజ్బెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Telugu" title="Tiếng Telugu – వియత్నామీస్" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiếng Telugu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="వియత్నామీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Telougou_(lingaedje)" title="Telougou (lingaedje) – వాలూన్" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Telougou (lingaedje)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="వాలూన్" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%B0%E5%8D%A2%E5%9B%BA%E8%AF%AD" title="泰卢固语 – వు చైనీస్" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="泰卢固语" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="వు చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%92%E1%83%A3_(%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90)" title="ტელუგუ (ნინა) – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტელუგუ (ნინა)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%A2%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%95" title="טעלוגו – ఇడ్డిష్" lang="yi" hreflang="yi" data-title="טעלוגו" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ఇడ్డిష్" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%B0%E5%8D%A2%E5%9B%BA%E8%AF%AD" title="泰卢固语 – చైనీస్" lang="zh" hreflang="zh" data-title="泰卢固语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Telugu-g%C3%AD" title="Telugu-gí – మిన్ నాన్ చైనీస్" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Telugu-gí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="మిన్ నాన్ చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%B0%E7%9B%A7%E5%9B%BA%E6%96%87" title="泰盧固文 – కాంటనీస్" lang="yue" hreflang="yue" data-title="泰盧固文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="కాంటనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8097#sitelinks-wikipedia" title="భాషాలింకులను మార్చు" class="wbc-editpage">లంకెలను మార్చు</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="పేరుబరులు"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="విషయపు పేజీని చూడండి [c]" accesskey="c"><span>వ్యాసం</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" rel="discussion" title="విషయపు పేజీ గురించి చర్చ [t]" accesskey="t"><span>చర్చ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">తెలుగు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="చూపులు"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81"><span>చదువు</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e"><span>సవరించు</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=history" title="ఈ పేజీ మునుపటి కూర్పులు [h]" accesskey="h"><span>చరిత్ర</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="పరికరాల పెట్టె" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">పరికరాల పెట్టె</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">పరికరాలు</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">దాచు</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="మరిన్ని ఎంపికలు" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81"><span>చదువు</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e"><span>సవరించు</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=history"><span>చరిత్ర</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> సాధారణం </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="ఇక్కడికి లింకై ఉన్న అన్ని వికీ పేజీల జాబితా [j]" accesskey="j"><span>ఇక్కడికి లింకున్న పేజీలు</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" rel="nofollow" title="ఈ పేజీకి లింకై ఉన్న పేజీల్లో జరిగిన ఇటీవలి మార్పులు [k]" accesskey="k"><span>సంబంధిత మార్పులు</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/వికీపీడియా:ఫైల్_ఎక్కింపు_విజర్డు" title="దస్త్రాలను ఎక్కించండి [u]" accesskey="u"><span>దస్త్రపు ఎక్కింపు</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక పేజీలన్నిటి జాబితా [q]" accesskey="q"><span>ప్రత్యేక పేజీలు</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&oldid=4334234" title="ఈ పేజీకి చెందిన ఈ కూర్పుకు శాశ్వత లింకు"><span>శాశ్వత లింకు</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=info" title="ఈ పేజీ గురించి మరింత సమాచారం"><span>పేజీ సమాచారం</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:CiteThisPage&page=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&id=4334234&wpFormIdentifier=titleform" title="ఈ పేజీని ఎలా ఉల్లేఖించాలనే దానిపై సమాచారం"><span>ఈ పేజీని ఉల్లేఖించండి</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25A4%25E0%25B1%2586%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2581%25E0%25B0%2597%25E0%25B1%2581"><span>పొట్టి URL ని పొందండి</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:QrCode&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25A4%25E0%25B1%2586%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2581%25E0%25B0%2597%25E0%25B1%2581"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> ముద్రణ/ఎగుమతి </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81"><span>ఓ పుస్తకాన్ని సృష్టించండి</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:DownloadAsPdf&page=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=show-download-screen"><span>PDF రూపంలో దించుకోండి</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&printable=yes" title="ఈ పేజీకి ముద్రించుకోదగ్గ కూర్పు [p]" accesskey="p"><span>అచ్చుతీయదగ్గ కూర్పు</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ఇతర ప్రాజెక్టులలో </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Telugu_language" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://te.wikiquote.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" hreflang="te"><span>వికీవ్యాఖ్య</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8097" title="ఈ పేజీకి జత చేసి ఉన్న వికీడేటా పేజీకి లంకె [g]" accesskey="g"><span>వికీడేటా అంశం</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">దాచు</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">వికీపీడియా నుండి</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="te" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3779865">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4294015">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme)>div:not(.notheme)[style]{background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .infobox-full-data:not(.notheme) div:not(.notheme){background:#1f1f23!important;color:#f8f9fa}}@media(min-width:640px){body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table{display:table!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>caption{display:table-caption!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table>tbody{display:table-row-group}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table tr{display:table-row!important}body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table th,body.skin--responsive .mw-parser-output .infobox-table td{padding-left:inherit;padding-right:inherit}}</style><table class="infobox vevent"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above above" style="font-size:130%; color: black; background-color: ;">తెలుగు</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader" style="font-size:110%; color: black; background-color: ;"><span title="Telugu-language text"><span lang="te">తెలుగు</span></span></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Telugu.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Telugu.svg/200px-Telugu.svg.png" decoding="async" width="200" height="89" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Telugu.svg/300px-Telugu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Telugu.svg/400px-Telugu.svg.png 2x" data-file-width="383" data-file-height="170" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;">స్థానిక భాష</th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82" title="భారతదేశం">భారతదేశం</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;">ప్రాంతం</th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D" title="ఆంధ్రప్రదేశ్">ఆంధ్రప్రదేశ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3" title="తెలంగాణ">తెలంగాణ</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;">స్వజాతీయత</th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;">తెలుగు ప్రజలు</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;">స్థానికంగా మాట్లాడేవారు</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;">82 మిలియన్లు (2011)<sup id="cite_ref-Ethnologue_tel_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ethnologue_tel-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B5_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="రెండవ భాష (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రెండవ భాష</a>: 11 మిలియన్లు<sup id="cite_ref-Ethnologue_tel_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ethnologue_tel-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;"><span class="wrap"><a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE_%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%9F%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="భాషా కుటుంబము">భాషా కుటుంబము</a></span></div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><div style="text-align:left;">ద్రావిడ <ul style="line-height:100%; margin-left:1.35em;padding-left:0"><li> దక్షిణ-మధ్య<ul style="line-height:100%;margin-left:0.45em;padding-left:0;"><li><b>తెలుగు</b></li></ul></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;">తొలిరూపు</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><div style="text-align:left;">పాత తెలుగు </div></td></tr><tr class="plainlist"><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;">ప్రాంతీయ రూపాలు</th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="మాండలికాలు">మాండలికాలు</a> చూడండి</li></ul> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;"><span class="wrap"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%87_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="వ్రాసే విధానం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వ్రాసే విధానం</a></span></div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B2" class="mw-redirect" title="తెలుగు అక్షరమాల">తెలుగు అక్షరమాల</a><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="తెలుగు బ్రెయిలీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తెలుగు బ్రెయిలీ</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;"><span class="wrap"><a href="/w/index.php?title=Manually_coded_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manually coded language (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సంజ్ఞా రూపాలు</a></span></div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><a href="/w/index.php?title=Indian_Signing_System&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indian Signing System (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Signed Telugu</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="color: black; background-color: ;">అధికారిక హోదా</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;">అధికార భాష</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/23px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/35px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/45px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/India" class="mw-redirect" title="India">India</a> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D" title="ఆంధ్రప్రదేశ్">ఆంధ్రప్రదేశ్</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3" title="తెలంగాణ">తెలంగాణ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="పుదుచ్చేరి">పుదుచ్చేరి</a> (<a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%82" title="యానాం">యానాం</a>)</li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%AE_%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="పశ్చిమ బెంగాల్">పశ్చిమ బెంగాల్</a> (అదనపు భాష)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;"> గుర్తింపు పొందిన అల్పసంఖ్యాకుల భాష</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><div style="vertical-align:middle;"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Country_data_%E0%B0%A6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస:Country data దక్షిణాఫ్రికా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మూస:Country data దక్షిణాఫ్రికా</a> <span style="font-size:85%;">(రక్షిత భాష)</span><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="color: black; background-color: ;">భాషా సంకేతాలు</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=ISO_639-1&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 639-1 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ISO 639-1</a></span></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loc.gov/standards/iso639-2/php/langcodes_name.php?iso_639_1=">te</a></span></code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=ISO_639-2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 639-2 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ISO 639-2</a></span></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.loc.gov/standards/iso639-2/php/langcodes_name.php?code_ID=439">tel</a></span></code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=ISO_639-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 639-3 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ISO 639-3</a></span></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code><a href="https://iso639-3.sil.org/code/tel" class="extiw" title="iso639-3:tel">tel</a></code> – inclusive code<br />Individual code:<br /><code><a href="https://iso639-3.sil.org/code/wbq" class="extiw" title="iso639-3:wbq">wbq</a></code> – <a href="/w/index.php?title=Waddar_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Waddar language (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వడ్డర్</a> (వాడారి)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><div style="display: inline-block; line-height: 1.2em; padding: .1em 0;"><a href="/w/index.php?title=Linguist_List&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linguist List (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Linguist List</a></div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://multitree.org/codes/tel">tel</a></code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><a href="/w/index.php?title=Glottolog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glottolog (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Glottolog</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://glottolog.org/resource/languoid/id/telu1262">telu1262</a></code>  <span class="nowrap">తెలుగు</span><br /><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://glottolog.org/resource/languoid/id/oldt1249">oldt1249</a></code>  <span class="nowrap">పాత తెలుగు</span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="white-space:nowrap;padding-right:0.65em;"><a href="/w/index.php?title=Linguasphere_Observatory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linguasphere Observatory (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Linguasphere</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.3em;"><code>49-DBA-aa</code></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data" style="line-height:1.3em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Idioma_telugu.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Idioma_telugu.png/220px-Idioma_telugu.png" decoding="async" width="220" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Idioma_telugu.png 1.5x" data-file-width="316" data-file-height="368" /></a></span><div style="text-align:left;"><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D" title="ఆంధ్రప్రదేశ్">ఆంధ్రప్రదేశ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3" title="తెలంగాణ">తెలంగాణ</a> ల్లో స్థానిక ప్రజా భాష తెలుగు</div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below noprint selfref" style="background-color:#E7E7FF;padding:0.3em 0.5em;text-align:left;line-height:1.3;"><b>This article contains <a href="/wiki/International_Phonetic_Alphabet" class="mw-redirect" title="International Phonetic Alphabet">IPA</a> phonetic symbols.</b> Without proper <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:IPA#Rendering_issues" title="సహాయం:IPA">rendering support</a>, you may see <a href="/w/index.php?title=Specials_(Unicode_block)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Specials (Unicode block) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">question marks, boxes, or other symbols</a> instead of <a href="/wiki/Unicode" class="mw-redirect" title="Unicode">Unicode</a> characters. For an introductory guide on IPA symbols, see <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:IPA" title="సహాయం:IPA">Help:IPA</a>.</td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Telugutalli_image.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Telugutalli_image.jpg" decoding="async" width="207" height="500" class="mw-file-element" data-file-width="207" data-file-height="500" /></a><figcaption><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="తెలుగు తల్లి">తెలుగు తల్లి</a> శిలామూర్తి - ఒక చేత పూర్ణ కుంభం, మరొకచేత వరి కంకి - నిండుదనానికీ, పంటలకూ ఆలవాలం. "తెలుగు" పదాన్ని భాషకూ, జాతికీ సంకేతంగా వాడుతారనడానికి ఈ రూపకల్పన ఒక ఆధారం</figcaption></figure> <p><b>తెలుగు</b> అనేది <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ద్రావిడ భాషలు">ద్రావిడనుడి</a> కుటుంబానికి చెందిన నుడి. <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="తెలుగువారు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తెలుగువారు</a> <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D" title="ఆంధ్రప్రదేశ్">ఆంధ్ర</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3" title="తెలంగాణ">తెలంగాణ</a> రాష్ట్రాలలో ఎక్కువ ఉండగా తెలుగును మున్నధికారిక నుడిగా వాడుతారు. భారతదేశంలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ రాష్ట్రాల్లో మాట్లాడే మున్నధికారిక నుడులలో <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%80" title="హిందీ">హిందీ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="బంగ్లా భాష">బెంగాలీలతో</a> పాటు తెలుగు ఒకటి.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="పుదుచ్చేరి">పుదుచ్చేరిలోని</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%82" title="యానాం">యానం</a> జిల్లాలో తెలుగు అధికారిక నుడి. <a href="/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="ఒడిషా">ఒడిశా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%95" title="కర్ణాటక">కర్ణాటక</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B3%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="తమిళనాడు">తమిళనాడు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B0%B3" title="కేరళ">కేరళ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="పంజాబ్ ప్రాంతం">పంజాబ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9B%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%97%E0%B0%A2%E0%B1%8D" title="ఛత్తీస్‌గఢ్">ఛత్తీస్‌గఢ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0" title="మహారాష్ట్ర">మహారాష్ట్ర</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%A6%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="అండమాన్ నికోబార్ దీవులు">అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో</a> గుర్తింపబడిన చిన్నవీటి నుడి. భారత ప్రభుత్వం <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6_%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="భారతదేశ అధికారిక భాషలు">భారతదేశ ప్రాచీన భాషలుగా</a> గుర్తించిన ఆరునుడులలో తెలుగు ఒకటి.<sup id="cite_ref-antiquity_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-antiquity-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-classical_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-classical-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ఇంచుమించుగా తెలుగులో 10,000 శాసనాలు పైనే ఉన్నాయి. </p><p>భారతదేశం ఎటువంటిటి ఊడఁడ లేకుండా రెండువేల పైనాటినుండే తెలుగు మాట్లాడ్తున్నట్టుగా తెలియజేయబడింది, 2011 జనాభా లెక్కబట్టి దాదాపు 8.2 కోట్ల మందికి పైగ ఇప్పుడు మాట్లాడేవారున్నారు.<sup id="cite_ref-censusindia.gov.in_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-censusindia.gov.in-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> భారతదేశంలో అమ్మనుడిగా తెలుగు నాలుగో నెలకువలో ఉండగా, ప్రపంచప్రాకింతగా ఎథ్నోలాగ్ జాబితాలో 15వ నెలకువలో ఉంది.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ఇది <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ద్రావిడ భాషలు">ద్రావిడనుడి కుటుంబంలో</a> ఎక్కువమంది మాట్లాడే నుడి. భారతదేశంలో <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82%E0%B0%B2%E0%B1%8B_%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0_%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%A6%E0%B0%BE_%E0%B0%89%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="భారతదేశంలో అధికార హోదా ఉన్న భాషలు">ఇరవైరెండు షెడ్యూల్ భాషలలో</a> ఇది ఒకటి.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ఇది <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="అమెరికా">అమెరికాలో</a> వేగంగా పెంపొందుతున్న నుడి.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> తెలుగు నుడిలో సుమారు 10,000 పాత శాసనాలు ఉన్నాయి.<sup id="cite_ref-Morrison_1997_218_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Morrison_1997_218-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> కన్నడిగుడైన <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="శ్రీకృష్ణదేవరాయలు">శ్రీకృష్ణదేవరాయలు</a> తెలుగు నుడిని 'దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స' అని పొగిడినారు. <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%A1" class="mw-redirect" title="కన్నడ">కన్నడ</a>, తెలుగు వర్ణమాల చాలా వరకు పోలికగలిగి వుంటాయి. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="పేరు,_పుట్టుక:"><span id=".E0.B0.AA.E0.B1.87.E0.B0.B0.E0.B1.81.2C_.E0.B0.AA.E0.B1.81.E0.B0.9F.E0.B1.8D.E0.B0.9F.E0.B1.81.E0.B0.95:"></span>పేరు, పుట్టుక:</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=1" title="విభాగాన్ని మార్చు: పేరు, పుట్టుక:"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>తెలుగు మాట్లాడేవారిని <i>తెలుగువారు</i> అని అంటారు.<sup id="cite_ref-FOOTNOTERaoShulman2002Chapter_2_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTERaoShulman2002Chapter_2-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> తెలుగు పాత రూపాలు <i>తెనుంగు,తెనుగు,తెలుంగు</i>.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> తెలుగు ద్రావిడనుడి గాక తెన్ (దక్షిణం) అనే మాట నుండి తెనుగు, దీని నుండి తెలుగు వచ్చేనని, ప్రస్తుతశాస్త్రవేత్తలు నిర్ణయించారు, 13వ శతాబ్దంలో అథర్వణ ఆచార్య తెలుగు వ్యాకరణాన్ని <i>త్రిలింగ శబ్దానుశాసన (లేదా త్రిలింగ వ్యాకరణం)</i> అని పిలిచారు.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 17వ శతాబ్దానికి చెందిన <i>అప్పకవి త్రిలింగ</i> నుండి <i>తెలుగు</i> ఉద్భవించిందని స్పష్టంగా రాశాడు. అప్పకవి పూర్వీకులకు అటువంటి వ్యుత్పత్తి గురించి తెలియదు కాబట్టి ఇది "విచిత్రమైన భావన" అని పండితుడు చార్లెస్ పి. బ్రౌన్ వ్యాఖ్యానించాడు.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>జార్జ్ అబ్రహం గ్రియర్‌సన్, ఇతర భాషావేత్తలు ఈ వ్యుత్పత్తిపై సందేహం వ్యక్తం చేశారు. <i>తెలుగు</i> పాత పదం. <i>త్రిలింగ</i> దానికి సంస్కృతీకరణ<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> అయితే, ట్రిగ్లిఫమ్, <i>త్రిలింగం</i>, <i>మోడోగలింగం</i> పురాతన గ్రీకు మూలాల్లో ధృవీకరించబడినందున, ఈ వ్యుత్పత్తి చాలా పురాతనమైనది అయి ఉండాలి, వీటిలో చివరిది " <i>త్రిలింగ</i> " యొక్క తెలుగు <i>అనువాదంగా</i> అర్థం చేసుకోవచ్చు.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> మరొక కథనం ప్రకారం <i>తెనుగు</i> అనేది ప్రోటో-ద్రావిడ పదం <i>*తెన్</i> ("దక్షిణం")<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> నుండి "దక్షిణం/దక్షిణ దిశలో నివసించిన ప్రజలు" నుండి కలిగినది. తెలుగు అనే పేరు "న" నుండి "ల" మార్పు వలన వచ్చింది.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTERaoShulman2002Introduction_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTERaoShulman2002Introduction-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="చరిత్ర"><span id=".E0.B0.9A.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0"></span>చరిత్ర</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=2" title="విభాగాన్ని మార్చు: చరిత్ర"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Telugubhashastamp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/te/thumb/6/6e/Telugubhashastamp.jpg/207px-Telugubhashastamp.jpg" decoding="async" width="207" height="335" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/te/thumb/6/6e/Telugubhashastamp.jpg/310px-Telugubhashastamp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/te/6/6e/Telugubhashastamp.jpg 2x" data-file-width="329" data-file-height="533" /></a><figcaption>ప్రపంచ తెలుగు మహాసభల సందర్భంగా విడుదలైన తపాలా బిళ్ళ - ఇందులో వ్రాసినవి - "దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స", "ఎందరో మహానుభావులు అందరికీ వందనాలు", " పంచదార కన్న పనస తొనల కన్న కమ్మని తేనె కన్న తెలుగు మిన్న"</figcaption></figure> <p>భాషా శాస్త్రకారులు తెలుగును <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ద్రావిడ భాషలు">ద్రావిడ భాషా కుటుంబానికి</a> చెందినదిగా గుర్తించారు.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> అనగా తెలుగు – <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="హిందీ భాష">హిందీ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%A4_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="సంస్కృత భాష">సంస్కృతం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="లాటిన్">లాటిను</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="గ్రీక్ భాష">గ్రీకు</a> మొదలైన భాషలు గల ఇండో-యురోపియన్ నుడుల గుంపుకు చెందకుండా, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B3%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="తమిళము">తమిళము</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కన్నడ భాష">కన్నడం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B3_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="మలయాళ భాష">మలయాళం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%8B%E0%B0%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="తోడ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తోడ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%B3%E0%B1%81" title="తుళు">తుళు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B1%81%E0%B0%AF%E0%B0%BF" title="బ్రహుయి">బ్రహూయి</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF_(%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7)" title="గోండి (భాష)">గోండి</a> మొదలైన భాషలతో పాటుగా ద్రావిడ నుడుల గుంపుకు చెందినదిగా భాషా శాస్త్రజ్ఞుల వాదన. తెలుగు 'దక్షిణ మధ్య ద్రావిడ భాష' నుండి పుట్టింది. ఈ కుటుంబంలో తెలుగుతో పాటు <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF_(%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7)" title="గోండి (భాష)">గోండి</a>, కుయి, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AF" title="కోయ">కోయ</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="కొలామి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కొలామి</a> కూడా ఉన్నాయి.<sup id="cite_ref-BKrishnamurthi2003_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-BKrishnamurthi2003-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> సా.శ. 940 ప్రాంతంలో <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B0%A8" title="పంపన">పంపన</a> కాలంలోనే తెలుగు నుడి ఒక నిండైన సాహిత్యం కలిగిన నుడిగా వ్రాతల రూపంలో మనకు కనిపించిందని పరిశోధనల్లో తేలింది.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> సామాన్యశకం 1100–1400 మధ్య పాత తెలుగు- కన్నడ లిపి నుండి ఆధునిక కన్నడ మరియూ తెలుగు లిపులు పుట్టినాయని, అందుకే తెలుగు లిపి, తెలుగు పదాలు కన్నడ లిపిని పోలియుంటాయి అనే సిద్ధాంతం ఉంది.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>తెలుగు, తమిళ, కన్నడ, మలయాళ నుడులతో పాటుగా మొత్తం 26 నుడులు నేడు వాడుకలో ఉన్న ద్రావిడ నుడులు. సంస్కృతం భారతదేశంలో అడుగుపెట్టక ముందు ద్రావిడ నుడులు భారతదేశమంతా విస్తరించి ఉండేవని ఎందరో భాషా చరిత్రకారుల నమ్మకం. నాటి <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%81_%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AF_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%A4" title="సింధు లోయ నాగరికత">సింధు లోయ నాగరికత</a> నివాసులు ద్రవిడ జాతికి చెందినవారైనందున<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> వారి భాష కూడా ద్రావిడనుడే, లేదా ద్రావిడ నుడులకు చెందినది అయివుంటుందని వారి నమ్మకం. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="శిలాశాసన,_సాహిత్య_ఆధారాలు"><span id=".E0.B0.B6.E0.B0.BF.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.B6.E0.B0.BE.E0.B0.B8.E0.B0.A8.2C_.E0.B0.B8.E0.B0.BE.E0.B0.B9.E0.B0.BF.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.86.E0.B0.A7.E0.B0.BE.E0.B0.B0.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>శిలాశాసన, సాహిత్య ఆధారాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=3" title="విభాగాన్ని మార్చు: శిలాశాసన, సాహిత్య ఆధారాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ఎన్నో ఇతర ద్రావిడ నడులవలె కాక తెలుగునుడి మూలాన్వేషణకు సంతృప్తికరమైన, నిర్ణయాత్మకమైన ఆధారాలు లేవు. అయినా కూడా, క్రీస్తు శకం మొదటి శతాబ్దంలో శాతవాహన రాజులు వ్రాత అయిన "<a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A5%E0%B0%BE_%E0%B0%B8%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%B6%E0%B0%A4%E0%B0%BF" title="గాథా సప్తశతి">గాథాసప్తశతి</a>" అన్న మహారాష్ట్రీ ప్రాకృత పద్య సంకలనంలో తెలుగు పదాలు మొట్టమొదట కనిపించాయి. </p><p>ఆదిమ ద్రావిడ భాషల చరిత్ర సామాన్య శక పూర్వం కొన్ని శతాబ్దాల వెనక నుండి ఉందని మనం తెలుసుకోవచ్చు, కానీ తెలుగు చరిత్రను మనం సామాన్య శకం 6వ శతాబ్దం నుండి ఉన్న ఆధారాలను బట్టి నిర్ణయించవచ్చు. తెలుగులోని స్పష్టమైన మొట్టమొదటి ప్రాచీన శిలాశాసనం 7వ శతాబ్దమునకు చెందింది. శాసనాలలో మనకు లభించిన తొలి తెలుగు పదం "<a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%AC%E0%B1%81" title="నాగబు">నాగబు</a>". సామాన్య శకం 11 వ శతాబ్దం నుండి గ్రంథస్థము చేయబడిందిగా గమనించవచ్చు. </p><p>ఆంధ్రుల గురించి చెప్పిన పూర్వపు గ్రంథ ప్రస్తావనలలో ఒకటి ఇక్కడ ఉదహరింపబడింది.:<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dd><dl><dd>పియమహిళా సంగామే సుందరగత్తేయ భోయణీ రొద్దే</dd> <dd>అటుపుటురటుం భణంతే ఆంధ్రేకుమారో సలోయేతి</dd></dl></dd></dl> <p>ఇది ఉద్యోతనుడు ప్రాకృత భాషలో రచించిన కువలయమాల కథలోనిది. ఈ ప్రాకృతానికి <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%86%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A3_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="పంచాగ్నుల ఆదినారాయణ శాస్త్రి">పంచాగ్నుల ఆదినారాయణ శాస్త్రి</a> తెలుగు అనువాదం: </p> <dl><dd><dl><dd>"అందగత్తెలన్నా, అధవా యుద్ధరంగమన్ననూ సమానంగా ప్రేమించే వాళ్ళున్నూ,అందమైన శరీరాలు గల వాళ్ళున్నూ. తిండిలో దిట్టలున్నూ, అయిన ఆంధ్రులు అటూ, పుటూ (పెట్టు కాబోలు), రటూ (రట్టు ఏమో) అనుకొంటూ వస్తుండగా చూచాడు".</dd></dl></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="భాష_పర్యాయ_పదాల_వాడుక"><span id=".E0.B0.AD.E0.B0.BE.E0.B0.B7_.E0.B0.AA.E0.B0.B0.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.BE.E0.B0.AF_.E0.B0.AA.E0.B0.A6.E0.B0.BE.E0.B0.B2_.E0.B0.B5.E0.B0.BE.E0.B0.A1.E0.B1.81.E0.B0.95"></span>భాష పర్యాయ పదాల వాడుక</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=4" title="విభాగాన్ని మార్చు: భాష పర్యాయ పదాల వాడుక"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ఆంధ్రులు మాట్లాడే భాషకు ఆంధ్రం, తెలుగు, తెనుగు అనే పేర్లున్నాయి. వీటి మూలాలూ, వాని మధ్య సంబంధాలు గురించి చరిత్రకారులలో భిన్నాభిప్రాయాలు ఉన్నాయి.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> సా.శ.పూ. 700 ప్రాంతంలో వచ్చిన ఐతరేయ బ్రాహ్మణము (<a href="/wiki/%E0%B0%8B%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%A6%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="ఋగ్వేదము">ఋగ్వేదములో</a> భాగము) లో మొదటిసారిగా "ఆంధ్ర" అనే పదం జాతి పరంగా వాడబడింది. కనుక ఇదే మనకు తెలిసినంతలో ప్రాచీన ప్రస్తావన. ఆ తరువాత <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8C%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7" class="mw-redirect" title="బౌద్ధ">బౌద్ధ</a> శాసనాలలోనూ, అశోకుని శాసనాలలోనూ ఆంధ్రుల ప్రస్తావన ఉంది. సా.శ..పూ. 4వ శతాబ్దిలో <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%97%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%81" title="మెగస్తనీసు">మెగస్తనీసు</a> అనే <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="గ్రీక్ భాష">గ్రీకు</a> రాయబారి ఆంధ్రులు గొప్ప సైనికబలం ఉన్నవారని వర్ణించాడు. ఆంధ్ర, తెలుగు అనేవి రెండు వేర్వేరు జాతులని అవి క్రమంగా మిళితమైనవనీ కొందరి అభిప్రాయం.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> అయితే ఈ అభిప్రాయానికి జన్యు శాస్త్ర పరంగా కానీ భాషాశాస్త్ర పరంగా కానీ గట్టి ఆధారాలు దొరకలేదు. వైదిక వాఙ్మయం ప్రకారం ఆంధ్రులు సాహసోపేతమైన సంచారజాతి. భాషాశాస్త్ర పరంగా తెలుగు <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="గోదావరి">గోదావరి</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%BE_%E0%B0%A8%E0%B0%A6%E0%B0%BF" title="కృష్ణా నది">కృష్ణా</a> నదుల మధ్య నివసిస్తున్న స్థిరనివాసుల భాష. తెలుగు భాష మాట్లాడే ప్రాంతాన్ని ఆంధ్ర రాజులు ముందుగా పరిపాలించడం వల్ల ఆంధ్ర, తెలుగు అన్న పదాలు సమానార్థకాలుగా మారిపోయాయని కొంతమంది ఊహాగానం. 10వ శతాబ్దపు పారశీక చరిత్రకారుడు <b>అల్ బిరుని</b> తెలుగు భాషను 'ఆంధ్రీ' యని వర్ణించెను.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>సా.శ. 1000 కు ముందు శాసనాలలోగాని, వాఙ్మయంలోగాని తెలుగు అనే శబ్దం మనకు కానరాదు. 11వ శతాబ్దము ఆరంభము నుండి "తెలుంగు భూపాలురు", "తెల్గరమారి", "తెలింగకులకాల", 'తెలుంగ నాడొళగణ మాధవికెఱియ' వంటి పదాలు శాసనాల్లో వాడబడ్డాయి. 11వ శతాబ్దములో <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AF" class="mw-redirect" title="నన్నయ"> నన్నయ భట్టారకుని</a> కాలంనాటికి తెలుగు రూపాంతరంగా "తెనుగు" అనే పదం వచ్చింది. 13వ శతాబ్దంలో <a href="/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82_%E0%B0%AE%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="ఇస్లాం మతం">మహమ్మదీయ</a> చారిత్రకులు ఈ దేశాన్ని "త్రిలింగ్" అని వ్యవహరించారు. 15వ శతాబ్దం పూర్వభాగంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%9F_%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="విన్నకోట పెద్దన్న (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విన్నకోట పెద్దన్న</a> తన <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B1%82%E0%B0%A1%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%A3%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="కావ్యాలంకారచూడామణి">కావ్యాలంకారచూడామణిలో</a> ఇలా చెప్పాడు. </p> <dl><dd><dl><dd>ధర శ్రీ పర్వత కాళే</dd> <dd>శ్వర దాక్షారామ సంజ్ఙ వఱలు త్రిలింగా</dd> <dd>కరమగుట నంధ్రదేశం</dd> <dd>బరుదారఁ ద్రిలింగదేశ మనఁజనుఁ గృతులన్</dd> <dd>తత్త్రిలింగ పదము తద్భవంబగుటచేఁ</dd> <dd>దెలుఁగు దేశ మనఁగఁ దేటపడియె</dd> <dd>వెనకఁ దెనుఁగు దేశమును నండ్రు కొందరు</dd></dl></dd></dl> <p><a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%B6%E0%B1%88%E0%B0%B2_%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%87%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="శ్రీశైల క్షేత్రం">శ్రీశైలం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="కాళేశ్వరం">కాళేశ్వరం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%82" title="ద్రాక్షారామం">ద్రాక్షారామం</a> – అనే మూడు శివలింగక్షేత్రాల మధ్య భాగము త్రిలింగదేశమనీ, "త్రిలింగ" పదము "తెలుగు"గా పరిణామం పొందిందని ఒక సమర్థన. ఇది గంభీరత కొరకు సంస్కృతీకరింపబడిన పదమేనని, తెలుగు అనేదే ప్రాచీన రూపమని చరిత్రకారుల అభిప్రాయము. చాలామంది భాషావేత్తలు, చరిత్రకారులు ఈ వాదనలు పరిశీలించి దీనిలో నిజం లేదని అభిప్రాయపడ్డారు. అందుకు నన్నయ <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="మహాభారతం">మహాభారతంలో</a> త్రిలింగ శబ్దం ప్రయోగం కాకపోవడం కూడా కారణమన్నారు.<sup id="cite_ref-త్రిలింగము_నుండి_తెలుగు_పుట్టెనా?_లేక_తెలుగు_నుండి_త్రిలింగము_పుట్టెనా?_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-త్రిలింగము_నుండి_తెలుగు_పుట్టెనా?_లేక_తెలుగు_నుండి_త్రిలింగము_పుట్టెనా?-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 12వ శతాబ్దిలో <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A5%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="పాల్కురికి సోమనాథుడు">పాల్కురికి సోమనాథుడు</a> "నవలక్ష తెలుంగు" – అనగా తొమ్మిది లక్షల గ్రామ విస్తీర్ణము గలిగిన తెలుగు దేశము – అని వర్ణించాడు. మొత్తానికి ఇలా తెలుగు, తెనుగు, ఆంధ్ర – అనే పదాలు భాషకు, జాతికి పర్యాయపదాలుగా రూపుదిద్దుకొన్నాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="తెలుగు_భాషా_విస్తృతి"><span id=".E0.B0.A4.E0.B1.86.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B1.81_.E0.B0.AD.E0.B0.BE.E0.B0.B7.E0.B0.BE_.E0.B0.B5.E0.B0.BF.E0.B0.B8.E0.B1.8D.E0.B0.A4.E0.B1.83.E0.B0.A4.E0.B0.BF"></span>తెలుగు భాషా విస్తృతి</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=5" title="విభాగాన్ని మార్చు: తెలుగు భాషా విస్తృతి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>తెలుగు <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D" title="ఆంధ్రప్రదేశ్">ఆంధ్రప్రదేశ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3" title="తెలంగాణ">తెలంగాణ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="పుదుచ్చేరి">పుదుచ్చేరిలోని</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%82" title="యానాం">యానాంలో</a> అధికార భాష. <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%AE_%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="పశ్చిమ బెంగాల్">పశ్చిమ బెంగాల్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%A6%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="అండమాన్ నికోబార్ దీవులు">అండమాన్ నికోబార్ దీవులు</a> లలో అదనపు అధికార భాషగా గుర్తించబడింది. ఇంకా <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B3%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="తమిళనాడు">తమిళనాడులో</a> తెలుగు మాట్లాడబడుతుంది. తమిళనాడులో నివసిస్తున్న ప్రజల్లో దాదాపు 42 శాతం తెలుగువారే. తమిళనాడులోని హోసూరు, కోయంబత్తూరులలో, ఒడిశాలోని రాయగడ, జయపురం, నవరంగపురం, బరంపురం పర్లాకేముండిలలో తెలుగు భాష ఎక్కువ. విజయనగర సామ్రాజ్య కాలములో తెలుగు వారు వేల మంది తమిళ ప్రాంతములకు వెళ్ళి స్థిరపడ్డారు. ఉమ్మడి మద్రాసు రాష్ట్రంగా ఉన్నప్పుడు అనేక మంది తెలుగువారు కోస్తా, రాయలసీమ ప్రాంతాల నుండి వలస వెళ్లి తమిళనాడులో స్థిరపడ్డారు. కాని వారి రోజువారీ అవసరాలకు అనుగుణంగా ఆ రాష్ట్ర ప్రాంతీయ భాష అయిన అరవములోనే మాట్లాడుతుంటారు. అలాగే <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%95" class="mw-redirect" title="కర్నాటక">కర్నాటకలో</a> కూడా చాలామంది తెలుగు మాట్లాడగలరు. ఇంకా, <a href="/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B0%BE" title="ఒడిశా">ఒడిశా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9B%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%97%E0%B0%A2%E0%B1%8D" title="ఛత్తీస్‌గఢ్">ఛత్తీస్‌గఢ్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0" title="మహారాష్ట్ర">మహారాష్ట్ర</a> లోని కొన్ని సరిహద్దు ప్రాంతాలలోని ప్రజలు అధికంగా తెలుగే మాట్లాడుతారు. దక్షిణాదిలో ప్రముఖ నగరాలైన చెన్నై, బెంగళూరులలో కూడా తెలుగు తెలిసినవారు అత్యధిక సంఖ్యలో ఉన్నారు.<sup id="cite_ref-chilukuri_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-chilukuri-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>భాష స్వరూపం </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="శబ్దము"><span id=".E0.B0.B6.E0.B0.AC.E0.B1.8D.E0.B0.A6.E0.B0.AE.E0.B1.81"></span>శబ్దము</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=6" title="విభాగాన్ని మార్చు: శబ్దము"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>తెలుగు అజంత భాష. అనగా దాదాపు ప్రతి పదం ఒక అచ్చుతో అంతం అవుతుంది. దీన్ని గమనించే 15వ శతాబ్దంలో ఇటాలియన్ యాత్రికుడు నికొలో డి కాంటి తెలుగుని <a href="/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%AB%E0%B1%8D_%E0%B0%A6%E0%B0%BF_%E0%B0%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D" title="ఇటాలియన్ అఫ్ ది ఈస్ట్">ఇటాలియన్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్</a> (ప్రాచ్య ఇటాలియన్) గా అభివర్ణించాడు. అచ్చుల శబ్దాలను చూడండి. </p> <table border="2" class="wikitable" align="center" width="550"> <tbody><tr align="center"> <td>అ</td> <td>ఆ</td> <td>ఇ</td> <td>ఈ</td> <td>ఉ</td> <td>ఊ</td> <td>ఋ</td> <td>ౠ</td> <td>ఌ</td> <td>ౡ</td> <td>ఎ</td> <td>ఏ</td> <td>ఐ</td> <td>ఒ</td> <td>ఓ</td> <td>ఔ</td> <td>అం</td> <td>అః </td></tr> <tr align="center"> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/a/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/ɑː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/ɪ/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/iː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/u/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/uː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/ru/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/ruː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/lu/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/luː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/e/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/eː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/ai/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/o/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/oː/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/au/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/am/</span></td> <td><span title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" class="IPA">/aha/</span> </td></tr></tbody></table> <p>తెలుగు భాషను సాధారణంగా ఒకపదంతో మరొకపదం కలిసిపోయే భాషగా గుర్తిస్తారు. ఇందులో ఒక నామవాచకానికి దాని ఉపయోగాన్ని బట్టి ప్రత్యేకమైన అక్షరాలు చేర్చబడతాయి. వ్యాకరణపరంగా, తెలుగులో కర్త, కర్మ, క్రియ, ఒక పద్ధతి ప్రకారం, ఒకదాని తర్వాత మరొకటి వాక్యంలో వాడబడతాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="మాండలికాలు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B0.BE.E0.B0.82.E0.B0.A1.E0.B0.B2.E0.B0.BF.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మాండలికాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=7" title="విభాగాన్ని మార్చు: మాండలికాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4286135">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="మాండలికాలు">మాండలికాలు</a></div> <p>తెలుగుకు నాలుగు ప్రధానమైన మాండలిక భాషలున్నాయి. </p> <ol><li>సాగరాంధ్ర లేదా కోస్తా మాండలిక భాష: కృష్ణా, గుంటూరు, ప్రకాశం, నెల్లూరు, ఉభయ గోదావరి జిల్లాలలోని భాషను కోస్తా మాండలికం లేదా సాగరాంధ్ర మాండలికం అని అంటారు.</li> <li>రాయలసీమ భాష:కడప, కర్నూలు,చిత్తూరు,అనంతపురం ప్రాంతపు భాషను రాయలసీమ మాండలికం అని అంటారు.</li> <li>తెలంగాణ భాష: తెలంగాణ ప్రాంతంలో మాట్లాడే భాషను <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A3_%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8" title="తెలంగాణ యాస">తెలంగాణ మాండలికం</a> అని అంటారు.</li> <li>కళింగాంధ్ర భాష: విశాఖపట్నం, విజయనగరం, శ్రీకాకుళం జిల్లాల భాషను కళింగాంధ్ర మాండలికం లేదా ఉత్తరాంధ్ర మాండలికం అని అంటారు.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="లిపి"><span id=".E0.B0.B2.E0.B0.BF.E0.B0.AA.E0.B0.BF"></span>లిపి</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=8" title="విభాగాన్ని మార్చు: లిపి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF" title="తెలుగు లిపి">తెలుగు లిపి</a></dt></dl> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Telugulipi_evolution.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/te/thumb/c/cf/Telugulipi_evolution.jpg/700px-Telugulipi_evolution.jpg" decoding="async" width="700" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/te/thumb/c/cf/Telugulipi_evolution.jpg/1050px-Telugulipi_evolution.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/te/thumb/c/cf/Telugulipi_evolution.jpg/1400px-Telugulipi_evolution.jpg 2x" data-file-width="6912" data-file-height="2894" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>తెలుగు లిపి ఇతర భారతీయ భాషా లిపులలాగే ప్రాచీన <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%80_%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF" title="బ్రాహ్మీ లిపి">బ్రాహ్మీ లిపి</a> నుండి ఉద్భవించింది. <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B6%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="అశోకుడు">అశోకుని</a> కాలంలో <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8C%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="మౌర్య సామ్రాజ్యము">మౌర్య సామ్రాజ్యానికి</a> సామంతులుగా ఉన్న <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="శాతవాహనులు">శాతవాహనులు</a> బ్రాహ్మీ లిపిని దక్షిణ భారతదేశానికి తీసుకొని వచ్చారు. అందుచేత అన్ని దక్షిణ భారత భాషలు <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ద్రావిడ భాషలు">మూల ద్రావిడ భాష</a> నుండి ఉద్భవించినా వాటి లిపులు మాత్రము బ్రాహ్మీ నుండి పుట్టాయి. అశోకుడి కాలానికి చెందిన బ్రాహ్మి లిపి రూపాంతరమైన <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%81_%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF" title="భట్టిప్రోలు లిపి">భట్టిప్రోలు లిపి</a> నుండియు, ప్రాచీన కన్నడ భాష 'హలెగన్నడ 'లిపినుండియూ తెలుగు లిపి ఉద్భవించింది.<sup id="cite_ref-BKrishnamurthi2003_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-BKrishnamurthi2003-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>తెలుగు లిపిని బౌద్ధులు, వర్తకులు ఆగ్నేయ ఆసియా ప్రాంతాలకు అందచేసారు. అక్కడ ఈ లిపి, మాన్, బర్మీస్, థాయ్, ఖ్మేర్, కామ్, జావనీస్, బాలినీస్ భాషల లిపుల ఉద్భవానికి కారకమయ్యింది. తెలుగు లిపితో వాటికి స్పష్టంగా పోలికలు కనిపిస్తాయి. తెలుగు అక్షరమాల చూడడానికి దాని సమీప దాయాదియైన కన్నడ అక్షరమాల వలెనే కనిపిస్తుంది. </p><p>తెలుగు లిపి చాలవరకు ఉచ్ఛరించగల ఏకాక్షరాలతో ఉండి, ఎడమనుండి కుడికి, సరళమైన, సంక్లిష్టమైన అక్షరాల సరళితో కూడి ఉంటుంది. ఈ విధమైన ఉచ్ఛరించగల ఏకాక్షరాలు అనేకంగా ఉండడానికి ఆస్కారం ఉన్నందువల్ల, అక్షరాలు "అచ్చులు" (వొవెల్స్ లేదా స్వర్), "హల్లులు" (కాన్సొనెంట్స్ లేదా వ్యంజన్) అన్న ప్రధానమైన ప్రమాణాలను కలిగి ఉన్నాయి. హల్లుల రూపు వాటి వాడుకను బట్టి, సందర్భానుసారం మార్పు చెందుతూ ఉంటుంది. అచ్చుల ధ్వని వాటిలో లేనప్పుడు హల్లులు పరిశుద్ధమైనవిగా పరిగణించబడతాయి. అయితే, హల్లులను వ్రాయడానికి, చదవడానికి, అచ్చు "అ"ను చేర్చడం సాంప్రదాయకం. హల్లులు వేర్వేరు అచ్చులతో చేరినప్పుడు, అచ్చు అంశం వర్ణ పరిచ్ఛేదముతో "మాత్రలు" అన్న సంకేతాలను ఉపయోగించడంతో గుర్తింపబడుతుంది. ఈ "మాత్రల" ఆకారాలు తమ తమ హల్లుల ఆకారాలకు ఎంతో విరుద్ధంగా ఉంటాయి. తెలుగులో ఒక వాక్యం "పూర్ణవిరామం"తో కానీ, "దీర్ఘవిరామం"తో కానీ ముగించబడుతుంది. అంకెలను గుర్తించడానికి తెలుగులో ప్రత్యేకంగా సంకేతాలున్నా, ఇండో అరబిక్ అంకెలే విస్తృతంగానూ, సర్వసాధారణంగానూ ఉపయోగింపబడుతున్నాయి. ఈ విధంగా, తెలుగులో, 16 అచ్చులు, 3 విశేష అచ్చులు, 41 హల్లులు చేరి మొత్తం 60 సంకేతాలు ఉన్నాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="తెలుగు_అంకెలు"><span id=".E0.B0.A4.E0.B1.86.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B1.81_.E0.B0.85.E0.B0.82.E0.B0.95.E0.B1.86.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>తెలుగు అంకెలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=9" title="విభాగాన్ని మార్చు: తెలుగు అంకెలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table border="1"> <tbody><tr> <th>పేరు</th> <th>తెలుగుసంఖ్య</th> <th>ఇండో అరబిక్ అంకెలు </th></tr> <tr> <td>సున్నా</td> <td>0</td> <td>0 </td></tr> <tr> <td>ఒకటి</td> <td>౧</td> <td>1 </td></tr> <tr> <td>రెండు</td> <td>౨</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>మూడు</td> <td>౩</td> <td>3 </td></tr> <tr> <td>నాలుగు</td> <td>౪</td> <td>4 </td></tr> <tr> <td>ఐదు</td> <td>౫</td> <td>5 </td></tr> <tr> <td>ఆరు</td> <td>౬</td> <td>6 </td></tr> <tr> <td>ఏడు</td> <td>౭</td> <td>7 </td></tr> <tr> <td>ఎనిమిది</td> <td>౮</td> <td>8 </td></tr> <tr> <td>తొమ్మిది</td> <td>౯</td> <td>9 </td></tr></tbody></table> <p>తెలుగు అంకెలు, సంఖ్యలు తెలుగు కేలెండరులో ప్రధానంగా వాడుతారు. ఇతరత్రా ఇండో అరబిక్ రూపాలనే వాడుతారు </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="కంప్యూటరులో_తెలుగు"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.82.E0.B0.AA.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B1.82.E0.B0.9F.E0.B0.B0.E0.B1.81.E0.B0.B2.E0.B1.8B_.E0.B0.A4.E0.B1.86.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B1.81"></span>కంప్యూటరులో తెలుగు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=10" title="విభాగాన్ని మార్చు: కంప్యూటరులో తెలుగు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>తెలుగు భాష అక్షరాలకు <a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%A1%E0%B1%8D#తెలుగు_యూనీకోడు" title="యూనికోడ్">యూనికోడ్</a> బ్లాకు 0C00-0C7F (3072–3199) కేటాయించబడింది. ఆగష్టు 15, 1992న తొలి తెలుగు న్యూస్ గ్రూప్ (<i>soc.internet.culture.telugu</i>) ఆవిర్భవించింది.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1985లో డిటిపి కొరకు ఆపిల్ కంప్యూటర్ విడుదలయ్యింది. తొలుత ఆంగ్ల భాషకే మాత్రమే పరిమితమైనా తరువాత భారతీయ భాషలకు విస్తరించాయి. చెన్నైకి చెందిన ఉమా కళ్యాణరామన్ అనే మహిళ తెలుగు ఖతి(ఫాంటు)ని రూపొందించింది. ఆ తరువాత కృష్ణ, గోదావరి అనే ఖతులు వాడకంలోకి వచ్చాయి. 1998 లో సిడాక్ భారతీయభాషల తోడ్పాటుకు పర్సనల్ కంప్యూటర్ కు జిస్ట్ కార్డు విడుదలచేయటం ఆ తరువాత సిడాక్ లీప్,లీప్ ఆఫీస్, ఐలీప్, వివిధ భాషల ఖతులు విడుదలచేసింది. 2001 లో <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%A4%E0%B0%A8_(%E0%B0%AB%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%81)" title="పోతన (ఫాంటు)">పోతన(ఫాంటు)</a> స్వేచ్ఛానకలుహక్కులత తిరుమలకృష్ణ దేశికాచారి విడుదలచేశాడు.ఆ తరువాత అన్ని కంప్యూటర్ వ్యవస్థలకు,తెలుగు తోడ్పాటు అందుబాటులోకి వచ్చింది.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 2011 ప్రాంతంలో తొలి స్మార్ట్ ఫోన్లలో తెలుగు వాడకం వీలైంది. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="తెలుగు_సాహిత్యం"><span id=".E0.B0.A4.E0.B1.86.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B1.81_.E0.B0.B8.E0.B0.BE.E0.B0.B9.E0.B0.BF.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.82"></span>తెలుగు సాహిత్యం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=11" title="విభాగాన్ని మార్చు: తెలుగు సాహిత్యం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="తెలుగు సాహిత్యం">తెలుగు సాహిత్యం</a></div> <p>తెలుగు సాహిత్యాన్ని ఆరు యుగాలుగా వర్గీకరించ వచ్చును. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="సా.శ._1020_వరకు_–_నన్నయకు_ముందు_కాలం"><span id=".E0.B0.B8.E0.B0.BE..E0.B0.B6._1020_.E0.B0.B5.E0.B0.B0.E0.B0.95.E0.B1.81_.E2.80.93_.E0.B0.A8.E0.B0.A8.E0.B1.8D.E0.B0.A8.E0.B0.AF.E0.B0.95.E0.B1.81_.E0.B0.AE.E0.B1.81.E0.B0.82.E0.B0.A6.E0.B1.81_.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.82"></span>సా.శ. 1020 వరకు – నన్నయకు ముందు కాలం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=12" title="విభాగాన్ని మార్చు: సా.శ. 1020 వరకు – నన్నయకు ముందు కాలం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>11 వ శతాబ్దం ప్రాంతంలో నన్నయ రచించిన <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="మహాభారతం">మహాభారతం</a> తెలుగులోని మొట్టమొదటి సాహిత్య కావ్యమని సర్వత్రా చెబుతారు. ఒక్కసారిగా ఇంత బృహత్తరమైన, పరిపక్వత గల కావ్యం రూపుదిద్దుకోవడం ఊహించరానిది. కనుక అంతకు ముందు చెప్పుకోదగిన సాహిత్యం ఉండి ఉండాలి. కాని అది బహుశా గ్రంథస్తం కాలేదు లేదా మనకు లభించడం లేదు. అంతకు ముందు సాహిత్యం ఎక్కువగా జానపద సాహిత్యం రూపంలో ఉండి ఉండే అవకాశం ఉన్నది. కాని మనకు లభించే ఆధారాలు దాదాపు శూన్యం. క్రీ. శ. 575లో రేనాటి చోడుల శాసనం మొట్టమొదటి పూర్తి <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తెలుగు శాసనాలు">తెలుగు శాసనం</a>. ఇది <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%AA_%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="కడప జిల్లా">కడప జిల్లా</a> <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="కమలాపురం">కమలాపురం</a> తాలూకా <a href="/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%B1%E0%B1%8D%E0%B0%B1%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%A8%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="ఎఱ్ఱగుడిపాడు శాసనము">ఎఱ్ఱగుడిపాడులో</a> లభించినది. అంతకు ముందు కాలానికి చెందిన <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%BF" title="అమరావతి">అమరావతి</a> శాసనంలో "నాగబు" అనే పదం కన్పిస్తుంది. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1020–1400_–_పురాణ_యుగం"><span id="1020.E2.80.931400_.E2.80.93_.E0.B0.AA.E0.B1.81.E0.B0.B0.E0.B0.BE.E0.B0.A3_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82"></span>1020–1400 – పురాణ యుగం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=13" title="విభాగాన్ని మార్చు: 1020–1400 – పురాణ యుగం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>దీనిని నన్నయ్య యుగము అనవచ్చును. నన్నయ్య ఆది కవి. ఇతడు మహా భారతాన్ని తెలుగులో వ్రాయనారంభించి, అందులో మొదటి రెండు పర్వాలు పూర్తి చేసి, తరువాతి పర్వాన్ని (అరణ్య పర్వం) సగం వ్రాసి కీర్తి శేషుడు అయ్యాడు. నన్నయకు <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A3_%E0%B0%AD%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%81" title="నారాయణ భట్టు">నారాయణ భట్టు</a> సహాయంగా నిలిచాడు. నారాయణ భట్టు వాఙ్మయ దురంధరుడు. అష్టభాషాకవి శేఖరుడు. సహాధ్యాయులైన నారాయణ, నన్నయ భట్టులు భారత యుద్ధానికి సంసిద్ధులైన కృష్ణార్జునులవలె భారతాంధ్రీకరణకు పూనుకొని ఒక విజ్ఞాన సర్వస్వంగా దానిని రూపొందించే ప్రయత్నం ప్రారంభించారు; తెలుగు కావ్యభాషాస్వరూపానికి పూర్ణత్వం సాధించి, పండితులు పామరులు మెచ్చుకొనదగిన శైలిని రూపొందించి, తరువాతి కవులకు మార్గదర్శకులయ్యారు. ఆంధ్ర భాషా చరిత్రలో నన్నయ, నారాయణులు యుగపురుషులు. వీరు తెలుగు భాషకు ఒక మార్గాన్ని నిర్దేశించారు. వీరి తరువాత కవులందరూ ఒకసారి కాకపోతే ఒకసారైనా నన్నయ్య అడుగుజాడలను అనుసరించినవారే. </p><p>నన్నయ తరువాతి కాలంలో ముఖ్యమైన సామాజిక, మత సంస్కరణలు చోటుచేసుకొన్నాయి. వీరశైవము, భక్తిమార్గము ప్రబలమై ఎన్నో కావ్యాలకు కారణమైనది. <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A8" title="తిక్కన">తిక్కన</a> (13వ శతాబ్ది), <a href="/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A8" class="mw-redirect" title="ఎర్రన">ఎర్రన</a> (14వ శతాబ్దం) లు భారతాంధ్రీకరణను కొనసాగించారు. నన్నయ చూపిన మార్గంలో ఎందరో కవులు పద్యకావ్యాలను మనకు అందించారు. ఇవి అధికంగా పురాణాలు ఆధారంగా వ్రాయబడ్డాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1400–1510_–_మధ్య_యుగం_(శ్రీనాథుని_యుగం)"><span id="1400.E2.80.931510_.E2.80.93_.E0.B0.AE.E0.B0.A7.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82_.28.E0.B0.B6.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B1.80.E0.B0.A8.E0.B0.BE.E0.B0.A5.E0.B1.81.E0.B0.A8.E0.B0.BF_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82.29"></span>1400–1510 – మధ్య యుగం (శ్రీనాథుని యుగం)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=14" title="విభాగాన్ని మార్చు: 1400–1510 – మధ్య యుగం (శ్రీనాథుని యుగం)"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ఈ కాలంలో సంస్కృతకావ్యాల, నాటకాల అనువాదం కొనసాగింది. కథాపరమైన కావ్యాలు కూడా వెలువడ్డాయి. "<a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="ప్రబంధము">ప్రబంధము</a>" అనే కావ్య ప్రక్రియ ఈ కాలంలోనే రూపు దిద్దుకున్నది. ఈ కాలంలో <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A5%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="శ్రీనాథుడు">శ్రీనాథుడు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%A4%E0%B0%A8" class="mw-redirect" title="పోతన">పోతన</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A8" title="జక్కన">జక్కన</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8C%E0%B0%B0%E0%B0%A8" title="గౌరన">గౌరన</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B1%8D%E0%B0%B3%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%95_%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95" title="తాళ్ళపాక తిమ్మక్క">తాళ్ళపాక తిమ్మక్క</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%A8_%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="గోన బుద్దారెడ్డి">గోన బుద్దారెడ్డి</a> పేరెన్నికగన్న కవులు. ఛందస్సు మరింత పరిణతి చెందింది. శ్రీనాథుని <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B6%E0%B1%83%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B0_%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%B7%E0%B0%A7%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="శృంగార నైషధము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">శృంగార నైషధము</a>, పోతన <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="భాగవతం">భాగవతం</a>, జక్కన <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%95_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0" title="విక్రమార్క చరిత్ర">విక్రమార్క చరిత్ర</a>, తిమ్మక్క <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%AD%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE_%E0%B0%95%E0%B0%B3%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A3%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="సుభద్రా కళ్యాణం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సుభద్రా కళ్యాణం</a>, గోన బుద్ధారెడ్డి తొలి తెలుగు <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A5_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A3%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="రంగనాథ రామాయణము">రంగనాథ రామాయణము</a> మొదలైనవి ఈ యుగంలో కొన్ని ముఖ్యమైన కావ్యాలు. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1510–1600_–_ప్రబంధ_యుగం"><span id="1510.E2.80.931600_.E2.80.93_.E0.B0.AA.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.AC.E0.B0.82.E0.B0.A7_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82"></span>1510–1600 – ప్రబంధ యుగం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=15" title="విభాగాన్ని మార్చు: 1510–1600 – ప్రబంధ యుగం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%97%E0%B0%B0_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="విజయనగర సామ్రాజ్యము">విజయనగర</a> చారిత్రక శకానికి చెందిన చక్రవర్తి <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="శ్రీకృష్ణదేవరాయలు">శ్రీకృష్ణదేవరాయలు</a> ఆదరణలో 16వ శతాబ్దం ప్రాంతంలో తెలుగు సాహిత్యపు స్వర్ణయుగం వికసించింది. స్వతహాగా కవియైన మహారాజు తన <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%A6" title="ఆముక్తమాల్యద">ఆముక్తమాల్యదతో</a> "ప్రబంధం" అన్న కవిత్వ రూపాన్ని ప్రవేశపెట్టాడు. ఆ కాలంలో అతి ప్రముఖ కవులైన <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="అష్టదిగ్గజాలు">అష్టదిగ్గజాలతో</a> ఆయన ఆస్థానం శోభిల్లింది. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1600–1820_–_దాక్షిణాత్య_యుగం"><span id="1600.E2.80.931820_.E2.80.93_.E0.B0.A6.E0.B0.BE.E0.B0.95.E0.B1.8D.E0.B0.B7.E0.B0.BF.E0.B0.A3.E0.B0.BE.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82"></span>1600–1820 – దాక్షిణాత్య యుగం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=16" title="విభాగాన్ని మార్చు: 1600–1820 – దాక్షిణాత్య యుగం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>కర్ణాటక సంగీతపు ప్రముఖులెంతో మంది వారి సాహిత్యాన్ని తెలుగులోనే రచించారు. <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%81" title="త్యాగరాజు">త్యాగరాజు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF" class="mw-redirect" title="అన్నమాచార్య">అన్నమాచార్య</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%87%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="క్షేత్రయ్య">క్షేత్రయ్య</a> రామదాసుగా పేరొందిన <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B2_%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8" class="mw-redirect" title="కంచెర్ల గోపన్న">కంచెర్ల గోపన్న</a> కొందరు ముఖ్యులు. <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="మైసూర్ వాసుదేవాచార్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మైసూర్ వాసుదేవాచార్</a> వంటి ఆధునిక రచయితలు కూడా వారి రచనలకు మాధ్యమంగా తెలుగునే ఎంచుకొన్నారు. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1820_తరువాత_–_ఆధునిక_యుగం"><span id="1820_.E0.B0.A4.E0.B0.B0.E0.B1.81.E0.B0.B5.E0.B0.BE.E0.B0.A4_.E2.80.93_.E0.B0.86.E0.B0.A7.E0.B1.81.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.95_.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.97.E0.B0.82"></span>1820 తరువాత – ఆధునిక యుగం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=17" title="విభాగాన్ని మార్చు: 1820 తరువాత – ఆధునిక యుగం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1796 లో మొదటి తెలుగు అచ్చు పుస్తకం విడుదలైనా, తెలుగు సాహిత్యపు పునరుద్ధరణ 19వ శతాబ్దపు మొదట్లోనే సాధ్యమయింది. 19వ శతాబ్దపు మధ్యప్రాంతంలో, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B7%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="షెల్లీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">షెల్లీ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="జాన్ కీట్స్">కీట్స్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82_%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="విలియం వర్డ్స్ వర్త్">వర్డుస్ వర్త్</a> వంటి కవుల కవిత్వంచే అమితంగా ప్రభావం చెందిన యువ కవులు "భావకవిత్వం" అన్న సరికొత్త ప్రణయ కవిత్వానికి జన్మనిచ్చారు. </p> <dl><dt><b>గ్రాంథిక, వ్యావహారిక భాషా వాదాలు</b></dt></dl> <p>నన్నయకు పూర్వము నుండి గ్రాంథిక భాష, వ్యావహారిక భాష స్వతంత్రముగా పరిణామము చెందుతూ వచ్చాయి. కానీ 20వ శతాబ్దము తొలినాళ్లలో వీటి మధ్య ఉన్న వ్యత్యాసాలు తీవ్ర వాదోపవాదాలకు దారితీసాయి.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> గ్రాంథికము ప్రమాణ భాష అని, స్థిరమైన భాష అని, దాన్ని మార్చగూడదని గ్రాంథిక భాషా వర్గము, ప్రజల భాషనే గ్రంథ రచనలో ఉపయోగించాలని వ్యావహారిక భాషా వర్గము వాదించడముతో తెలుగు పండితలోకము రెండుగా చీలినది. </p><p>మొట్టమొదటి నవలగా పరిగణించబడుతున్న <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF_%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="కందుకూరి వీరేశలింగం">కందుకూరి వీరేశలింగం</a> రచన <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B0%B6%E0%B1%87%E0%B0%96%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="రాజశేఖరచరిత్రము">రాజశేఖరచరిత్రముతో</a> తెలుగు సాహిత్యపు పునరుద్ధరణ సంపూర్ణమయ్యింది. గ్రాంథిక భాష వాడకాన్ని తీవ్రంగా నిరసిస్తూ <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="గిడుగు రామ్మూర్తి">గిడుగు రామ్మూర్తి</a> ప్రకటించిన <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%A4_%E0%B0%AD%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE_%E0%B0%AD%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%9C%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="ఆంధ్ర పండిత భిషక్కుల భాషా భేషజము">ఆంధ్ర పండిత భిషక్కుల భాషాభేషజం</a> ప్రభావంతో <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A1_%E0%B0%85%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81" title="గురజాడ అప్పారావు">గురజాడ అప్పారావు</a> (<a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="ముత్యాల సరాలు">ముత్యాల సరాలు</a>), <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B0%BF" title="కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి">కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి</a> (<a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B0%B2%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE_%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="ముసలమ్మ మరణం">ముసలమ్మ మరణం</a>), <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81" title="రాయప్రోలు సుబ్బారావు">రాయప్రోలు సుబ్బారావు</a> (<a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%83%E0%B0%A3%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%A3%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="తృణకంకణము">తృణకంకణం</a>) మొదలైన తెలుగుసాహిత్యపు నవయుగ వైతాళికులు వ్యావహారిక భాషను వాడడం <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8B%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B0%82" title="వ్యావహారిక భాషోద్యమం">వ్యావహారిక భాషా వాదానికి</a> దారితీసింది. ఆ తరువాత రచనలు, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="పత్రికలు">పత్రికలు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B" title="రేడియో">రేడియో</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B6%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="దూరదర్శిని">దూరదర్శిని</a>, చలన చిత్రాలు మొదలైనవన్నీ కూడా వాడుక భాషనే వాడుతున్నాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ఇవి_కూడా_చూడండి"><span id=".E0.B0.87.E0.B0.B5.E0.B0.BF_.E0.B0.95.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.BE_.E0.B0.9A.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.82.E0.B0.A1.E0.B0.BF"></span>ఇవి కూడా చూడండి</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=18" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఇవి కూడా చూడండి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%AB%E0%B1%8D_%E0%B0%A6%E0%B0%BF_%E0%B0%88%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D" title="ఇటాలియన్ అఫ్ ది ఈస్ట్">ఇటాలియన్ అఫ్ ది ఈస్ట్</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81_%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం">పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="ద్రవిడ విశ్వవిద్యాలయము">ద్రవిడ విశ్వవిద్యాలయం</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%9B%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%81" title="ఛందస్సు">ఛందస్సు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%AA%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%A5%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="పొడుపు కథలు">పొడుపు కథలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="సామెతలు">సామెతలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="జాతీయాలు">జాతీయాలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A5%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తెలుగు ప్రథమాలు">తెలుగు ప్రథమాలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%82" title="తెలుగు భాష విధానం">తెలుగు భాష విధానం</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%BF" title="తెలుగు లిపి">తెలుగు లిపి</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తెలుగు అక్షరాలు">తెలుగు అక్షరాలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తెలుగు పదాలు">తెలుగు పదాలు</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B0%AD%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తెలుగు సభలు">తెలుగు సభలు</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="మూలాలు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B1.82.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మూలాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=19" title="విభాగాన్ని మార్చు: మూలాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4300226">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Ethnologue_tel-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Ethnologue_tel_1-0">1.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Ethnologue_tel_1-1">1.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ethnologue.com/language/tel">తెలుగు</a> at <i><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ethnologue" class="extiw" title="en:Ethnologue">en:Ethnologue</a></i> (22nd ed., 2019)</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4342780">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language_MTs.html">"Statement 1: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues - 2011"</a>. <i>www.censusindia.gov.in</i>. Office of the Registrar General & Census Commissioner, India<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2018-07-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.censusindia.gov.in&rft.atitle=Statement+1%3A+Abstract+of+speakers%27+strength+of+languages+and+mother+tongues+-+2011&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.censusindia.gov.in%2F2011Census%2FLanguage_MTs.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thehansindia.com/andhra-pradesh/west-bengal-shows-mamata-to-telugus-663381">"West Bengal shows 'Mamata' to Telugus"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_Hans_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Hans India (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">The Hans India</a></i> (in ఇంగ్లీష్). 2020-12-24<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-12-31</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Hans+India&rft.atitle=West+Bengal+shows+%27Mamata%27+to+Telugus&rft.date=2020-12-24&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.thehansindia.com%2Fandhra-pradesh%2Fwest-bengal-shows-mamata-to-telugus-663381&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Cite_web" title="మూస:Cite web">cite web</a>}}</code>: CS1 maint: url-status (<a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_maint:_url-status" title="వర్గం:CS1 maint: url-status">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.za/documents/constitution/chapter-1-founding-provisions">"Constitution of the Republic of South Africa, 1996 - Chapter 1: Founding Provisions"</a>. <i>www.gov.za</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">6 December</span> 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.gov.za&rft.atitle=Constitution+of+the+Republic+of+South+Africa%2C+1996+-+Chapter+1%3A+Founding+Provisions&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gov.za%2Fdocuments%2Fconstitution%2Fchapter-1-founding-provisions&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171011122302/http://metroindia.com/news/article/07/08/2015/schools-colleges-called-for-a-shutdown-in-telugu-states/11019">"Schools, Colleges called for a shutdown in Telugu states"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://metroindia.com/news/article/07/08/2015/schools-colleges-called-for-a-shutdown-in-telugu-states/11019">the original</a> on 2017-10-11<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-06-10</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Schools%2C+Colleges+called+for+a+shutdown+in+Telugu+states&rft_id=http%3A%2F%2Fmetroindia.com%2Fnews%2Farticle%2F07%2F08%2F2015%2Fschools-colleges-called-for-a-shutdown-in-telugu-states%2F11019&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thenewsminute.com/article/making-telugu-compulsory-mother-tongues-last-stronghold-against-hindi-imposition-73014">"Making Telugu compulsory: Mother tongues, the last stronghold against Hindi imposition"</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Making+Telugu+compulsory%3A+Mother+tongues%2C+the+last+stronghold+against+Hindi+imposition&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.thenewsminute.com%2Farticle%2Fmaking-telugu-compulsory-mother-tongues-last-stronghold-against-hindi-imposition-73014&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-antiquity-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-antiquity_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081216124306/http://pib.nic.in/release/release.asp?relid=44340">"Declaration of Telugu and Kannada as classical languages"</a>. <i>Press Information Bureau</i>. Ministry of Tourism and Culture, Government of India. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pib.nic.in/release/release.asp?relid=44340">the original</a> on 16 December 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">31 October</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Press+Information+Bureau&rft.atitle=Declaration+of+Telugu+and+Kannada+as+classical+languages&rft_id=http%3A%2F%2Fpib.nic.in%2Frelease%2Frelease.asp%3Frelid%3D44340&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-classical-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-classical_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081104015938/http://timesofindia.indiatimes.com/Hyderabad/Telugu_gets_classical_status/articleshow/3660521.cms">"Telugu gets classical status"</a>. <i>The Times of India</i>. 1 October 2008. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://timesofindia.indiatimes.com/Hyderabad/Telugu_gets_classical_status/articleshow/3660521.cms">the original</a> on 2008-11-04<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 November</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Times+of+India&rft.atitle=Telugu+gets+classical+status&rft.date=2008-10-01&rft_id=http%3A%2F%2Ftimesofindia.indiatimes.com%2FHyderabad%2FTelugu_gets_classical_status%2Farticleshow%2F3660521.cms&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-censusindia.gov.in-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-censusindia.gov.in_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131029190612/http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm">"Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2000"</a>. <i>Census of India, 2001</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm">the original</a> on 29 October 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Census+of+India%2C+2001&rft.atitle=Abstract+of+speakers%27+strength+of+languages+and+mother+tongues+%E2%80%93+2000&rft_id=http%3A%2F%2Fcensusindia.gov.in%2FCensus_Data_2001%2FCensus_Data_Online%2FLanguage%2FStatement1.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.visualcapitalist.com/a-world-of-languages/">"Infographic: A World of Languages"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 June</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Infographic%3A+A+World+of+Languages&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.visualcapitalist.com%2Fa-world-of-languages%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ethnologue.com/statistics/size">"Summary by language size"</a>. <i>Ethnologue</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Ethnologue&rft.atitle=Summary+by+language+size&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ethnologue.com%2Fstatistics%2Fsize&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131029190612/http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm">"PART A Languages specified in the Eighth Schedule (Scheduled Languages)"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm">the original</a> on 2013-10-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=PART+A+Languages+specified+in+the+Eighth+Schedule+%28Scheduled+Languages%29&rft_id=http%3A%2F%2Fcensusindia.gov.in%2FCensus_Data_2001%2FCensus_Data_Online%2FLanguage%2FStatement1.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191029225118/https://uberant.com/article/620524-how-to-become-an-english-to-telugu-translator">"How to Become an English to Telugu translator?"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://uberant.com/article/620524-how-to-become-an-english-to-telugu-translator">the original</a> on 2019-10-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=How+to+Become+an+English+to+Telugu+translator%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fuberant.com%2Farticle%2F620524-how-to-become-an-english-to-telugu-translator&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Morrison_1997_218-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Morrison_1997_218_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFMorrison1997" class="citation journal cs1">Morrison, T (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170219180727/https://instructure-uploads.s3.amazonaws.com/account_11160000000081823/attachments/42567515/Morrison%20and%20Lycett%201997_Inscriptions%20as%20Artifacts%20in%20Vijayanagara.pdf?response-content-disposition=attachment%3B%20filename%3D%22Morrison%20and%20Lycett%201997_Inscriptions%20as%20Artifacts%20in%20Vijayanagara.pdf%22%3B%20filename%2A%3DUTF-8%27%27Morrison%2520and%2520Lycett%25201997%255FInscriptions%2520as%2520Artifacts%2520in%2520Vijayanagara.pdf&X-Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Credential=AKIAJFNFXH2V2O7RPCAA%2F20170219%2Fus-east-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date=20170219T040950Z&X-Amz-Expires=86400&X-Amz-SignedHeaders=host&X-Amz-Signature=169465afbba6ed9475c43780668095b81c9b8a8ff3b01b54af9aeeb7919a3326">"Inscriptions as Artifacts: Precolonial South India and the Analysis of Texts"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal of Archaeological Method and Theory</i>. <b>4</b> (3/4). Springer: 218. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2FBF02428062">10.1007/BF02428062</a>. <a href="/wiki/ISSN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISSN (identifier)">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/1072-5369">1072-5369</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://instructure-uploads.s3.amazonaws.com/account_11160000000081823/attachments/42567515/Morrison%20and%20Lycett%201997_Inscriptions%20as%20Artifacts%20in%20Vijayanagara.pdf?response-content-disposition=attachment%3B%20filename%3D%22Morrison%20and%20Lycett%201997_Inscriptions%20as%20Artifacts%20in%20Vijayanagara.pdf%22%3B%20filename%2A%3DUTF-8%27%27Morrison%2520and%2520Lycett%25201997%255FInscriptions%2520as%2520Artifacts%2520in%2520Vijayanagara.pdf&X-Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Credential=AKIAJFNFXH2V2O7RPCAA%2F20170219%2Fus-east-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date=20170219T040950Z&X-Amz-Expires=86400&X-Amz-SignedHeaders=host&X-Amz-Signature=169465afbba6ed9475c43780668095b81c9b8a8ff3b01b54af9aeeb7919a3326">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 19 February 2017.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Archaeological+Method+and+Theory&rft.atitle=Inscriptions+as+Artifacts%3A+Precolonial+South+India+and+the+Analysis+of+Texts&rft.volume=4&rft.issue=3%2F4&rft.pages=218&rft.date=1997&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2FBF02428062&rft.issn=1072-5369&rft.aulast=Morrison&rft.aufirst=T&rft_id=https%3A%2F%2Finstructure-uploads.s3.amazonaws.com%2Faccount_11160000000081823%2Fattachments%2F42567515%2FMorrison%2520and%2520Lycett%25201997_Inscriptions%2520as%2520Artifacts%2520in%2520Vijayanagara.pdf%3Fresponse-content-disposition%3Dattachment%253B%2520filename%253D%2522Morrison%2520and%2520Lycett%25201997_Inscriptions%2520as%2520Artifacts%2520in%2520Vijayanagara.pdf%2522%253B%2520filename%252A%253DUTF-8%2527%2527Morrison%252520and%252520Lycett%2525201997%25255FInscriptions%252520as%252520Artifacts%252520in%252520Vijayanagara.pdf%26X-Amz-Algorithm%3DAWS4-HMAC-SHA256%26X-Amz-Credential%3DAKIAJFNFXH2V2O7RPCAA%252F20170219%252Fus-east-1%252Fs3%252Faws4_request%26X-Amz-Date%3D20170219T040950Z%26X-Amz-Expires%3D86400%26X-Amz-SignedHeaders%3Dhost%26X-Amz-Signature%3D169465afbba6ed9475c43780668095b81c9b8a8ff3b01b54af9aeeb7919a3326&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERaoShulman2002Chapter_2-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERaoShulman2002Chapter_2_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFRaoShulman2002">Rao & Shulman 2002</a>, Chapter 2.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> sfn error: no target: CITEREFRaoShulman2002 (<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Harv_and_Sfn_template_errors&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Harv and Sfn template errors (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFParpola2015" class="citation cs2"><a href="/w/index.php?title=Asko_Parpola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asko Parpola (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Parpola, Asko</a> (2015), <i>The Roots of Hinduism: The Early Aryans and the Indus Civilization</i>, <a href="/w/index.php?title=Oxford_University_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oxford University Press (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Oxford University Press</a>, p. 167, <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-0190226923" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-0190226923"><bdi>978-0190226923</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Roots+of+Hinduism%3A+The+Early+Aryans+and+the+Indus+Civilization&rft.pages=167&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2015&rft.isbn=978-0190226923&rft.aulast=Parpola&rft.aufirst=Asko&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFChenchiahRao1988" class="citation book cs1">Chenchiah, P.; Rao, Raja M. Bhujanga (1988). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=xwXx7LB-ai4C&pg=PA55"><i>A History of Telugu Literature</i></a>. Asian Educational Services. p. 55. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/978-81-206-0313-4" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/978-81-206-0313-4"><bdi>978-81-206-0313-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Telugu+Literature&rft.pages=55&rft.pub=Asian+Educational+Services&rft.date=1988&rft.isbn=978-81-206-0313-4&rft.aulast=Chenchiah&rft.aufirst=P.&rft.au=Rao%2C+Raja+M.+Bhujanga&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DxwXx7LB-ai4C%26pg%3DPA55&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBrown1839" class="citation cs2"><a href="/w/index.php?title=Charles_Phillip_Brown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Phillip Brown (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Brown, Charles P.</a> (1839), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ZhkYAAAAYAAJ&pg=PA53">"Essay on the Language and Literature of Telugus"</a>, <i>Madras Journal of Literature and Science</i>, vol. X, Vepery mission Press., p. 53</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Essay+on+the+Language+and+Literature+of+Telugus&rft.btitle=Madras+Journal+of+Literature+and+Science&rft.pages=53&rft.pub=Vepery+mission+Press.&rft.date=1839&rft.aulast=Brown&rft.aufirst=Charles+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DZhkYAAAAYAAJ%26pg%3DPA53&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFSekaram1973" class="citation cs2">Sekaram, Kandavalli Balendu (1973), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=E6E5AQAAIAAJ"><i>The Andhras through the ages</i></a>, Sri Saraswati Book Depot, p. 4, <q>The easier and more ancient "Telugu" appears to have been converted here into the impressive Sanskrit word Trilinga, and making use of its enormous prestige as the classical language, the theory was put forth that the word Trilinga is the mother and not the child.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Andhras+through+the+ages&rft.pages=4&rft.pub=Sri+Saraswati+Book+Depot&rft.date=1973&rft.aulast=Sekaram&rft.aufirst=Kandavalli+Balendu&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DE6E5AQAAIAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFCaldwell1856" class="citation cs2"><a href="/w/index.php?title=Robert_Caldwell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Caldwell (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Caldwell, Robert</a> (1856), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil_elib/Cdw856__Caldwell_ComparativeGrammarDravidian.pdf"><i>A Comparative Grammar of the Dravidian or South-Indian Family of Languages</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>, London: Harrison, p. 64</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Comparative+Grammar+of+the+Dravidian+or+South-Indian+Family+of+Languages&rft.place=London&rft.pages=64&rft.pub=Harrison&rft.date=1856&rft.aulast=Caldwell&rft.aufirst=Robert&rft_id=http%3A%2F%2Fgretil.sub.uni-goettingen.de%2Fgretil_elib%2FCdw856__Caldwell_ComparativeGrammarDravidian.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation book cs1"><i>Telugu Basha Charitra</i>. Osmania University. 1979.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Telugu+Basha+Charitra&rft.pub=Osmania+University&rft.date=1979&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation book cs1"><i>The Dravidian Languages – Bhadriraju Krishnamurti</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Dravidian+Languages+%E2%80%93+Bhadriraju+Krishnamurti&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERaoShulman2002Introduction-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERaoShulman2002Introduction_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFRaoShulman2002">Rao & Shulman 2002</a>, Introduction.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> sfn error: no target: CITEREFRaoShulman2002 (<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Harv_and_Sfn_template_errors&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Harv and Sfn template errors (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101029124329/http://bhashaindia.com/Patrons/LanguageTech/te/pages/TeluguFeatures.aspx">"తెలుగు-తేనెకన్నాతీయనిది, మైక్రోసాఫ్ట్ భాషాఇండియాలో వ్యాసం"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bhashaindia.com/Patrons/LanguageTech/te/pages/TeluguFeatures.aspx">the original</a> on 2010-10-29<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2010-10-12</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81-%E0%B0%A4%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B0%BF%2C+%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D+%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8B+%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%82&rft_id=http%3A%2F%2Fbhashaindia.com%2FPatrons%2FLanguageTech%2Fte%2Fpages%2FTeluguFeatures.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-BKrishnamurthi2003-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-BKrishnamurthi2003_25-0">25.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-BKrishnamurthi2003_25-1">25.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBhadriraju2003" class="citation book cs1">Bhadriraju, Krishnamurti (2003). <i>The Dravidian Languages</i>. Cambridge: Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81/0-521-77111-0" title="ప్రత్యేక:పుస్తకమూలాలు/0-521-77111-0"><bdi>0-521-77111-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Dravidian+Languages&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2003&rft.isbn=0-521-77111-0&rft.aulast=Bhadriraju&rft.aufirst=Krishnamurti&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFteluguమామిడి2022" class="citation web cs1">telugu, NT News; <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF_%E0%B0%B9%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3" title="మామిడి హరికృష్ణ">మామిడి, హరికృష్ణ</a> (2022-10-23). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221023173159/https://www.ntnews.com/opinions/edit-page-news-641-810503">"మట్టి పరిమళాల సహజ భాష"</a>. <i>Namasthe Telangana</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ntnews.com/opinions/edit-page-news-641-810503">the original</a> on 2022-10-23<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-10-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Namasthe+Telangana&rft.atitle=%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF+%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%B3%E0%B0%BE%E0%B0%B2+%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%9C+%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7&rft.date=2022-10-23&rft.aulast=telugu&rft.aufirst=NT+News&rft.au=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF%2C+%E0%B0%B9%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ntnews.com%2Fopinions%2Fedit-page-news-641-810503&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090923234606/http://www.engr.mun.ca/~adluri/telugu/language/script/script1d.html">"Evolution of Telugu Character Graphs"</a>. <i>మెమోరియల్ యూనివర్సిటీ</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.engr.mun.ca/~adluri/telugu/language/script/script1d.html">the original</a> on 2009-09-23<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-07-22</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%AE%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B2%E0%B1%8D+%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%80&rft.atitle=Evolution+of+Telugu+Character+Graphs&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.engr.mun.ca%2F~adluri%2Ftelugu%2Flanguage%2Fscript%2Fscript1d.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFVasant_Shinde2019" class="citation web cs1">Vasant Shinde (2019-09-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/31495572/">"An Ancient Harappan Genome Lacks Ancestry from Steppe Pastoralists or Iranian Farmers"</a>. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cell.2019.08.048">10.1016/j.cell.2019.08.048</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=An+Ancient+Harappan+Genome+Lacks+Ancestry+from+Steppe+Pastoralists+or+Iranian+Farmers&rft.date=2019-09-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cell.2019.08.048&rft.au=Vasant+Shinde&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fm%2Fpubmed%2F31495572%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BF.%E0%B0%B5%E0%B0%BF.%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%A3%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="జి.వి.సుబ్రహ్మణ్యం">జి.వి.సుబ్రహ్మణ్యం</a> కూర్చిన "తెలుగుతల్లి" కవితా సంకలనంలో ఇవ్వబడినది'</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">తెలుగు సంస్కృతి - <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%B6%E0%B1%87%E0%B0%96%E0%B0%B0_%E0%B0%B6%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE" title="మల్లంపల్లి సోమశేఖర శర్మ">మల్లంపల్లి సోమశేఖర శర్మ</a> వ్యాసము</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFబి.యస్.యల్2012" class="citation book cs1">బి.యస్.యల్, హనుమంతరావు (2012). <i>ఆంధ్రుల చరిత్ర</i>. విశాలాంధ్ర. pp. 19–21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%B2+%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0&rft.pages=19-21&rft.pub=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0&rft.date=2012&rft.aulast=%E0%B0%AC%E0%B0%BF.%E0%B0%AF%E0%B0%B8%E0%B1%8D.%E0%B0%AF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&rft.aufirst=%E0%B0%B9%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Ancient India: English translation of Kitab-ul Hind by Al-Biruni, National Book Trust, New Delhi.</span> </li> <li id="cite_note-త్రిలింగము_నుండి_తెలుగు_పుట్టెనా?_లేక_తెలుగు_నుండి_త్రిలింగము_పుట్టెనా?-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-త్రిలింగము_నుండి_తెలుగు_పుట్టెనా?_లేక_తెలుగు_నుండి_త్రిలింగము_పుట్టెనా?_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFవెంకట_లక్ష్మణరావు1910" class="citation journal cs1">వెంకట లక్ష్మణరావు, కొమర్రాజు (1910). <a class="external text" href="https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%9F:Aandhrapatrika_sanvatsaraadi_sanchika_1910.pdf/79">"త్రిలింగము నుండి తెలుగు పుట్టెనా? లేక తెలుగు నుండి త్రిలింగము పుట్టెనా?"</a>. <i><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95" title="ఆంధ్రపత్రిక">ఆంధ్రపత్రిక</a> సంవత్సరాది సంచిక</i>: 81<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">6 March</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95+%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B5%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B0%BF+%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95&rft.atitle=%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B1%81+%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF+%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81+%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B0%BE%3F+%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%95+%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81+%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF+%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B1%81+%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B0%BE%3F&rft.pages=81&rft.date=1910&rft.aulast=%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%9F+%E0%B0%B2%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%A3%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81&rft.aufirst=%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%81&rft_id=https%3A%2F%2Fte.wikisource.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%25AA%25E0%25B1%2581%25E0%25B0%259F%3AAandhrapatrika_sanvatsaraadi_sanchika_1910.pdf%2F79&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-chilukuri-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-chilukuri_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFచిలుకూరి_నారాయణరావు1937" class="citation book cs1">చిలుకూరి నారాయణరావు (1937). <i>ఆంధ్ర భాషా చరిత్రము 1-వ భాగము</i>. వాల్తేరు: ఆంధ్ర విశ్వకళా పరిషత్తు.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0+%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE+%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81+1-%E0%B0%B5+%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B1%81&rft.place=%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%81&rft.pub=%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0+%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%95%E0%B0%B3%E0%B0%BE+%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81&rft.date=1937&rft.au=%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF+%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A3%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ramojifoundation.org/flipbook/201308/magazine.html#/32">రాతమార్చిన అంతర్జాలం- సురేష్ కొలిచాల</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130903202548/http://ramojifoundation.org/flipbook/201308/magazine.html#/32">Archived</a> 2013-09-03 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="తెలుగు వెలుగు">తెలుగు వెలుగు</a> ఆగష్టు 2013 పే 32</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFవి.వి2019" class="citation web cs1">వి.వి, వేంకటరమణ (2019-11-11). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aphrdi.ap.gov.in/documents/Trainings@APHRDI/2019/nov-11/comunication%20media/Media%20and%20Communication%20in%20Telugu.pdf">"తెలుగు కంప్యూటర్ టెక్నాలజీ తీరు తెన్నూ"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20220124012357/https://aphrdi.ap.gov.in/documents/Trainings@APHRDI/2019/nov-11/comunication%20media/Media%20and%20Communication%20in%20Telugu.pdf">Archived</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> from the original on 2022-01-24<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-01-24</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81+%E0%B0%95%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D+%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%9C%E0%B1%80+%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81+%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%82&rft.date=2019-11-11&rft.aulast=%E0%B0%B5%E0%B0%BF.%E0%B0%B5%E0%B0%BF&rft.aufirst=%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%A3&rft_id=https%3A%2F%2Faphrdi.ap.gov.in%2Fdocuments%2FTrainings%40APHRDI%2F2019%2Fnov-11%2Fcomunication%2520media%2FMedia%2520and%2520Communication%2520in%2520Telugu.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFబూదరాజు" class="citation book cs1">బూదరాజు, రాధాకృష్ణ. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070927195740/http://www.eemaata.com/books/budaraju.pdf">"ప్రకరణం 9:ఆధునిక యుగం: గ్రాంథిక, వ్యావహారిక వాదాలు"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. In భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి (ed.). <i>తెలుగు భాషా చరిత్ర</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eemaata.com/books/budaraju.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2007-09-27<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-08-28</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%82+9%3A%E0%B0%86%E0%B0%A7%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95+%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%82%3A+%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A5%E0%B0%BF%E0%B0%95%2C+%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95+%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&rft.btitle=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81+%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE+%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0&rft.aulast=%E0%B0%AC%E0%B1%82%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%81&rft.aufirst=%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eemaata.com%2Fbooks%2Fbudaraju.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ఉపయుక్త_గ్రంథసూచి"><span id=".E0.B0.89.E0.B0.AA.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.95.E0.B1.8D.E0.B0.A4_.E0.B0.97.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.82.E0.B0.A5.E0.B0.B8.E0.B1.82.E0.B0.9A.E0.B0.BF"></span>ఉపయుక్త గ్రంథసూచి</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=20" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఉపయుక్త గ్రంథసూచి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFతూమాటి1972" class="citation book cs1">తూమాటి, దోణప్ప (1972). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.394142"><i>భాషా చారిత్రక వ్యాసావళి</i></a>. హైదరాబాదు: ఆంధ్ర సారస్వత పరిషత్తు.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE+%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95+%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B3%E0%B0%BF&rft.place=%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%81&rft.pub=%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0+%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A4+%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81&rft.date=1972&rft.aulast=%E0%B0%A4%E0%B1%82%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF&rft.aufirst=%E0%B0%A6%E0%B1%8B%E0%B0%A3%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fin.ernet.dli.2015.394142&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></li> <li><b>ఆంధ్ర భాషా చరిత్రం 1-వ భాగం, రచయిత, చిలుకూరి నారాయణరావు, సంవత్సరం,1937, ప్రచురణకర్త ఆంధ్ర విశ్వకళాపరిషత్తు, చిరునామా, వాల్తేరు</b></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFపమ్మ2015" class="citation journal cs1">పమ్మ, పవన్ కుమార్ (2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.languageinindia.com/july2015/v15i7july2015.pdf">"బుభుత్స(భాషావ్యాససంపుటి)"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Language in India</i>. <b>15</b> (7 July 2015): 1–103.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Language+in+India&rft.atitle=%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%AD%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B8%28%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%9F%E0%B0%BF%29&rft.volume=15&rft.issue=7+July+2015&rft.pages=1-103&rft.date=2015&rft.aulast=%E0%B0%AA%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE&rft.aufirst=%E0%B0%AA%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B1%8D+%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.languageinindia.com%2Fjuly2015%2Fv15i7july2015.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></li> <li><a href="//archive.org/details/TeluguInThirty30Days" class="extiw" title="iarchive:TeluguInThirty30Days"><b>Telugu in Thirty Days -Dr Divakarla Venkatawadhani ముప్పది రోజులలో తెలుగు (ఇంగ్లీషుద్వారా) -డా. దివాకర్ల వేంకటావధాని</b></a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="బయటి_లింకులు"><span id=".E0.B0.AC.E0.B0.AF.E0.B0.9F.E0.B0.BF_.E0.B0.B2.E0.B0.BF.E0.B0.82.E0.B0.95.E0.B1.81.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>బయటి లింకులు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&section=21" title="విభాగాన్ని మార్చు: బయటి లింకులు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint infobox sisterproject"> <div style="float: left;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Wikisource-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikisource"><img alt="Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/50px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="50" height="52" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/75px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/100px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a><figcaption>Wikisource</figcaption></figure></div> <div style="margin-left: 60px;">తెలుగు<a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="వికీసోర్స్">వికీసోర్స్</a> నందు ఈ వ్యాసమునకు సంబంధించిన మూల పాఠ్యము(లు) లేక మాధ్యమము(లు) కలవు: <div style="margin-left: 10px;"><i><b><a href="https://en.wikisource.org/wiki/te:%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%BE_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" class="extiw" title="wikisource:te:ఆంధ్ర భాషా చరిత్రము">ఆంధ్ర భాషా చరిత్రము</a></b></i></div> </div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110712162017/http://www.cpbrownacademy.org/sahithi_sravanthi_telugu.asp">సాహితీ స్రవంతి (సిపిబ్రౌన్ అకాడమీ వారు ఏప్రిల్ 2009 నుండి జులై 2011 వరకు నిర్వహించిన పత్రిక సంచికలు (ఆర్కైవ్ లో)</a></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://shodhganga.inflibnet.ac.in/">"Shodhganga (తెలుగు పరిశోధనలు)"</a>. INFLIBNET<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-06-11</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Shodhganga+%28%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81+%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8B%E0%B0%A7%E0%B0%A8%E0%B0%B2%E0%B1%81%29&rft.pub=INFLIBNET&rft_id=http%3A%2F%2Fshodhganga.inflibnet.ac.in%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" class="Z3988"></span></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3795437">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4286695">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="తెలుగు_బయటిలింకులు" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4294021">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AC%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="మూస:తెలుగు బయటిలింకులు"><abbr title="View this template">v</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AC%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస చర్చ:తెలుగు బయటిలింకులు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><abbr title="Discuss this template">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:EditPage/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AC%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:EditPage/మూస:తెలుగు బయటిలింకులు"><abbr title="Edit this template">e</abbr></a></li></ul></div><div id="తెలుగు_బయటిలింకులు" style="font-size:114%;margin:0 4em">తెలుగు బయటిలింకులు</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">తెలుగు సాహిత్యము</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background-color:#cfdfac"><div style="padding:0 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.andhrabharati.com">ఆంధ్రభారతి</a>  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maganti.org/">తెలుగు సాహిత్యము, పిల్లల కధలు, సంసృతి, ఆచార వ్యవహారాలు</a>  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://eemaata.com/">ఈమాట</a>  <b>·</b> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.poddu.net">పొద్దు</a> (2007-2012)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">తెలుగు బ్లాగుల ప్రపంచం</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jalleda.com">జల్లెడ </a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">తెలుగు సాఫ్ట్ వేర్</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background-color:#cfdfac"><div style="padding:0 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wazu.jp/gallery/Fonts_Telugu.html">తెలుగు ఫాంట్లు</a>(2005)  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://padma.mozdev.org">పద్మ - మొజిల్లా అనుబంధం</a>(2005-2012)  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lekhini.org">లేఖిని తెలుగు వ్రాయుటకు</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">నిఘంటువులు</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><b><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/brown/">బ్రౌణ్య తెలుగు - ఇంగ్లీషు నిఘంటువు</a></b>  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aksharamala.com/telugu/e2t/">అక్షరమాల</a>  <b>·</b>  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://en2te.sourceforge.net/tel-dictionary/">తెలుగు పదకోశం</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286695"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ద్రావిడ_భాషలు" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4294021"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="మూస:ద్రవిడ భాషలు"><abbr title="View this template">v</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస చర్చ:ద్రవిడ భాషలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><abbr title="Discuss this template">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:EditPage/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:EditPage/మూస:ద్రవిడ భాషలు"><abbr title="Edit this template">e</abbr></a></li></ul></div><div id="ద్రావిడ_భాషలు" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ద్రావిడ భాషలు">ద్రావిడ భాషలు</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">దక్షిణ</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్లర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అల్లర్</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="అర్వి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అర్వి</a><sup><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%83%E0%B0%A4_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="మృత భాష (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">†</a></sup>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B0%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="బాడగ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బాడగ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%B3%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="బళ్లారి భాష (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బళ్లారి</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇరుళ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఇరుళ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%A3%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కణిక్కారన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కణిక్కారన్</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%A1" class="mw-redirect" title="కన్నడ">కన్నడ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%A1%E0%B0%B5_%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కొడవ తక్క్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కొడవ తక్క్</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%9F_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="కోట భాష (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కోట</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="కురుంబ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కురుంబ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B0%82" title="మలయాళం">మలయాళం</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B3%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పళియన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పళియన్</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B3%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="తమిళం">తమిళం</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%8A%E0%B0%A1" title="తొడ">తొడ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%B3%E0%B1%81" title="తుళు">తుళు</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">దక్షిణ-మధ్య</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E2%80%8C%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="అబుజ్‌మరియా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అబుజ్‌మరియా</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%80" title="గోండీ">గోండీ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="కుయి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కుయి</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B0%BF" title="కువి">కువి</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కొండ భాష">కొండ భాష</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కోయ భాష">కోయ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="మండా">మండా</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="పెంగో (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పెంగో</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%80" class="mw-redirect" title="సుగాలీ">సుగాలీ</a>  <b>·</b>  <a class="mw-selflink selflink">తెలుగు</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">మధ్య</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కొలామి భాష">కొలామి</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="నైకీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నైకీ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్జీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్జీ</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%92%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%B0%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఒల్లరి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఒల్లరి</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కొండెకొర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కొండెకొర్</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ఉత్తర</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B9%E0%B1%81%E0%B0%AF%E0%B0%BF" title="బ్రహుయి">బ్రహుయి</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%96%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కురుఖ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కురుఖ్</a>  <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="మాల్తో (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మాల్తో</a></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>సూచిక: <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7_%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="భాష మరణం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">† అంతరించిన భాష</a> (ప్రస్తుతం ఈ భాషను ఎవరూ మాట్లాడటం లేదు)</div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286695"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="భారతీయ_భాషలు" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4294021"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="మూస:భారతీయ భాషలు"><abbr title="View this template">v</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="మూస చర్చ:భారతీయ భాషలు"><abbr title="Discuss this template">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:EditPage/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:EditPage/మూస:భారతీయ భాషలు"><abbr title="Edit this template">e</abbr></a></li></ul></div><div id="భారతీయ_భాషలు" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:భారతీయ భాషలు">భారతీయ భాషలు</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="హిందీ భాష">హిందీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="ఆంగ్ల భాష">ఆంగ్లం</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="అస్సామీ భాష">అస్సామీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B1%82_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="ఉర్దూ భాష">ఉర్దూ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="ఒరియా భాష">ఒరియా</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కన్నడ భాష">కన్నడ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కాశ్మీరీ భాష">కాశ్మీరీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%A3%E0%B0%BF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="కొంకణి భాష">కొంకణి</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%9C%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="గుజరాతి భాష">గుజరాతి</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="బెంగాళీ భాష">బెంగాళీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B3_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="తమిళ భాష">తమిళం</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="తెలుగు భాష">తెలుగు</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="నేపాలీ భాష">నేపాలీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="పంజాబీ భాష">పంజాబీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%A3%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="మణిపురి భాష">మణిపురి</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A0%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="మరాఠీ భాష">మరాఠీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B3%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B3_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" class="mw-redirect" title="మళయాళ భాష">మళయాళం</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%80_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7" title="సింధీ భాష">సింధీ</a>  <b>·</b>  <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B0%82" title="సంస్కృతం">సంస్కృతం</a></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:India_tricolor_icon.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/India_tricolor_icon.png/60px-India_tricolor_icon.png" decoding="async" width="60" height="44" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/India_tricolor_icon.png 1.5x" data-file-width="73" data-file-height="54" /></a></span></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286695"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="ఆంధ్రప్రదేశ్_రాష్ట్ర_చిహ్నాలు" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:orange;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3795437"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4294021"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="మూస:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు"><abbr title="View this template">v</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస చర్చ:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)"><abbr title="Discuss this template">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:EditPage/%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:EditPage/మూస:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు"><abbr title="Edit this template">e</abbr></a></li></ul></div><div id="ఆంధ్రప్రదేశ్_రాష్ట్ర_చిహ్నాలు" style="font-size:114%;margin:0 4em">ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:#FADFAD;"><div style="padding:0 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">రాష్ట్ర భాష</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%AD%E0%B0%82" title="పూర్ణకుంభం">రాష్ట్ర చిహ్నం</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE_%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF_%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%86_%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%A6%E0%B0%82%E0%B0%A1" title="మా తెలుగు తల్లికి మల్లె పూదండ">రాష్ట్ర గీతం</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3_%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95" title="కృష్ణ జింక">రాష్ట్ర జంతువు</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F" title="పాలపిట్ట">రాష్ట్ర పక్షి</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%AA" title="వేప">రాష్ట్ర వృక్షం</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%AC%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%80" title="కబడ్డీ">రాష్ట్ర ఆట</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF_(%E0%B0%A8%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81)" class="mw-redirect" title="కూచిపూడి (నృత్యము)">రాష్ట్ర నాట్యం</a> § <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B5_%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="కలువ పువ్వు">రాష్ట్ర పుష్పం</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర చిహ్నం:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="ఆంధ్రప్రదేశ్ అధికారిక చిహ్నం">ఆంధ్రప్రదేశ్ అధికారిక చిహ్నం</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర గీతం:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:#FADFAD;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%BE_%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A4%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF_%E0%B0%AE%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%86_%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%A6%E0%B0%82%E0%B0%A1" title="మా తెలుగు తల్లికి మల్లె పూదండ">మా తెలుగు తల్లికి మల్లె పూదండ</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర జంతువు:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3_%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95" title="కృష్ణ జింక">కృష్ణ జింక</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర పక్షి:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:#FADFAD;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F" title="పాలపిట్ట">పాలపిట్ట</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర వృక్షం:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%AA" title="వేప">వేప</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర ఆట:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:#FADFAD;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%AC%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%80" title="కబడ్డీ">కబడ్డీ</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర నాట్యం:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF_(%E0%B0%A8%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81)" class="mw-redirect" title="కూచిపూడి (నృత్యము)">కూచిపూడి (నృత్యము)</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర పుష్పం:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:#FADFAD;"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B5" title="కలువ">కలువ పువ్వు</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#FADFAD;"><b>రాష్ట్ర భాష:</b></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">తెలుగు</a></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=తెలుగు&oldid=4334234">https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=తెలుగు&oldid=4334234</a>" నుండి వెలికితీశారు</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:వర్గాలు">వర్గాలు</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Language_articles_citing_Ethnologue_22&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Language articles citing Ethnologue 22 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Language articles citing Ethnologue 22</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_maint:_url-status" title="వర్గం:CS1 maint: url-status">CS1 maint: url-status</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Articles_containing_explicitly_cited_Telugu-language_text&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Articles containing explicitly cited Telugu-language text (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Articles containing explicitly cited Telugu-language text</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Languages_without_family_color_codes" title="వర్గం:Languages without family color codes">Languages without family color codes</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Languages_which_need_ISO_639-3_comment&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Languages which need ISO 639-3 comment (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Languages which need ISO 639-3 comment</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Languages_with_ISO_639-2_code&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Languages with ISO 639-2 code (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Languages with ISO 639-2 code</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Languages_with_ISO_639-1_code" title="వర్గం:Languages with ISO 639-1 code">Languages with ISO 639-1 code</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:ISO_language_articles_citing_sources_other_than_Ethnologue&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:ISO language articles citing sources other than Ethnologue (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ISO language articles citing sources other than Ethnologue</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:భారతీయ భాషలు">భారతీయ భాషలు</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%86%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు">ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81" title="వర్గం:తెలుగు">తెలుగు</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:ద్రావిడ భాషలు">ద్రావిడ భాషలు</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">దాచిన వర్గాలు: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_with_script_errors" title="వర్గం:Pages with script errors">Pages with script errors</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_using_the_JsonConfig_extension" title="వర్గం:Pages using the JsonConfig extension">Pages using the JsonConfig extension</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:CS1_%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%B7%E0%B1%8D-language_sources_(en)" title="వర్గం:CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)">CS1 ఇంగ్లీష్-language sources (en)</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Harv_and_Sfn_no-target_errors" title="వర్గం:Harv and Sfn no-target errors">Harv and Sfn no-target errors</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Webarchive_template_wayback_links" title="వర్గం:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%88_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు">ఈ వారం వ్యాసాలు</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ఈ పేజీలో చివరి మార్పు 2 అక్టోబరు 2024న 05:41కు జరిగింది.</li> <li id="footer-info-copyright">పాఠ్యం <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">క్రియేటివ్ కామన్స్ అట్రిబ్యూషన్/షేర్-ఎలైక్ లైసెన్సు</a>; క్రింద లభ్యం అదనపు షరతులు వర్తించవచ్చు. మరిన్ని వివరాలకు <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">వాడుక నియమాలను</a> చూడండి.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">గోప్యతా విధానం</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF">వికీపీడియా గురించి</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81">అస్వీకారములు</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">వృద్ధికారులు</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/te.wikipedia.org">గణాంకాలు</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">కుకీ ప్రకటన</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//te.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">మొబైల్ వీక్షణ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-68fdc76d64-7zcvk","wgBackendResponseTime":172,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.812","walltime":"1.246","ppvisitednodes":{"value":6208,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":157983,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8477,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":170084,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 873.035 1 -total"," 39.14% 341.736 1 మూస:Infobox_language"," 37.27% 325.337 1 మూస:Infobox"," 35.48% 309.757 1 మూస:మూలాల_జాబితా"," 17.72% 154.721 16 మూస:Cite_web"," 12.11% 105.690 1 మూస:Lang"," 10.69% 93.362 1 మూస:తెలుగు_బయటిలింకులు"," 10.36% 90.414 1 మూస:Navbox_generic"," 5.26% 45.909 8 మూస:Cite_book"," 5.00% 43.610 2 మూస:Sfn"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.482","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":24857330,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFBhadriraju2003\"] = 1,\n [\"CITEREFBrown1839\"] = 1,\n [\"CITEREFCaldwell1856\"] = 1,\n [\"CITEREFChenchiahRao1988\"] = 1,\n [\"CITEREFMorrison1997\"] = 1,\n [\"CITEREFParpola2015\"] = 1,\n [\"CITEREFSekaram1973\"] = 1,\n [\"CITEREFVasant_Shinde2019\"] = 1,\n [\"CITEREFteluguమామిడి2022\"] = 1,\n [\"CITEREFచిలుకూరి_నారాయణరావు1937\"] = 1,\n [\"CITEREFతూమాటి1972\"] = 1,\n [\"CITEREFపమ్మ2015\"] = 1,\n [\"CITEREFబి.యస్.యల్2012\"] = 1,\n [\"CITEREFబూదరాజు\"] = 1,\n [\"CITEREFవి.వి2019\"] = 1,\n [\"CITEREFవెంకట_లక్ష్మణరావు1910\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Citation\"] = 4,\n [\"Cite book\"] = 8,\n [\"Cite journal\"] = 3,\n [\"Cite news\"] = 2,\n [\"Cite web\"] = 16,\n [\"E22\"] = 1,\n [\"Flag\"] = 2,\n [\"IPA\"] = 18,\n [\"Infobox language\"] = 1,\n [\"Lang\"] = 1,\n [\"Main\"] = 2,\n [\"Sfn\"] = 2,\n [\"Sigfig\"] = 2,\n [\"Small\"] = 1,\n [\"Webarchive\"] = 1,\n [\"ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర చిహ్నాలు\"] = 1,\n [\"తెలుగు బయటిలింకులు\"] = 1,\n [\"ద్రవిడ భాషలు\"] = 1,\n [\"భారతీయ భాషలు\"] = 1,\n [\"మూలాల జాబితా\"] = 1,\n [\"వికీసోర్స్\"] = 1,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.canary-7565c97666-sdr7h","timestamp":"20241118173226","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0c24\u0c46\u0c32\u0c41\u0c17\u0c41","url":"https:\/\/te.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8097","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8097","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-26T20:41:23Z","dateModified":"2024-10-02T05:41:24Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/79\/Idioma_telugu.png","headline":"\u0c2d\u0c3e\u0c30\u0c24\u0c40\u0c2f \u0c2d\u0c3e\u0c37. \u0c06\u0c02\u0c27\u0c4d\u0c30 \u0c2a\u0c4d\u0c30\u0c26\u0c47\u0c36\u0c4d, \u0c24\u0c46\u0c32\u0c02\u0c17\u0c3e\u0c23 \u0c30\u0c3e\u0c37\u0c4d\u0c1f\u0c4d\u0c30\u0c3e\u0c32\u0c4d\u0c32\u0c4b \u0c05\u0c27\u0c3f\u0c15\u0c3e\u0c30 \u0c2d\u0c3e\u0c37"}</script> </body> </html>