CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Czarna środa – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"3714adfa-ade9-4475-bc72-b4762bc64820","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Czarna_środa","wgTitle":"Czarna środa","wgCurRevisionId":74891325,"wgRevisionId":74891325,"wgArticleId":1118075,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Historia gospodarcza Wielkiej Brytanii","Kryzysy gospodarcze","1992 w Wielkiej Brytanii"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Czarna_środa","wgRelevantArticleId":1118075,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams": {"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74891325,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q400500","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready", "ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced" ,"ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Czarna środa – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Czarna_%C5%9Broda"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarna_%C5%9Broda"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Czarna_środa rootpage-Czarna_środa skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Czarna+%C5%9Broda" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Czarna+%C5%9Broda" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Czarna+%C5%9Broda" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Czarna+%C5%9Broda" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Preludium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Preludium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Preludium</span> </div> </a> <ul id="toc-Preludium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Atak_spekulantów_walutowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Atak_spekulantów_walutowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Atak spekulantów walutowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Atak_spekulantów_walutowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Następstwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Następstwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Następstwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Następstwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Czarna środa</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 21 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-21" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">21 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D9%88%D8%AF" title="الأربعاء الأسود – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الأربعاء الأسود" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Dimecres_Negre" title="Dimecres Negre – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Dimecres Negre" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schwarzer_Mittwoch" title="Schwarzer Mittwoch – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Schwarzer Mittwoch" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7_%CE%A4%CE%B5%CF%84%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Μαύρη Τετάρτη – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Μαύρη Τετάρτη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Black_Wednesday" title="Black Wednesday – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Black Wednesday" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mi%C3%A9rcoles_negro" title="Miércoles negro – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Miércoles negro" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Asteazken_Beltza" title="Asteazken Beltza – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Asteazken Beltza" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="چهارشنبه سیاه – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="چهارشنبه سیاه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Crise_du_syst%C3%A8me_mon%C3%A9taire_europ%C3%A9en_de_1992" title="Crise du système monétaire européen de 1992 – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Crise du système monétaire européen de 1992" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%80%EC%9D%80_%EC%88%98%EC%9A%94%EC%9D%BC" title="검은 수요일 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="검은 수요일" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D6%87_%D5%B9%D5%B8%D6%80%D5%A5%D6%84%D5%B7%D5%A1%D5%A2%D5%A9%D5%AB_(1992)" title="Սև չորեքշաբթի (1992) – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սև չորեքշաբթի (1992)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mercoled%C3%AC_nero" title="Mercoledì nero – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Mercoledì nero" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%AE%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98" title="შავი ოთხშაბათი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="შავი ოთხშაბათი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Juodasis_tre%C4%8Diadienis" title="Juodasis trečiadienis – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Juodasis trečiadienis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9D%E3%83%B3%E3%83%89%E5%8D%B1%E6%A9%9F" title="ポンド危機 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ポンド危機" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Quarta-Feira_Negra" title="Quarta-Feira Negra – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Quarta-Feira Negra" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D1%91%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0_(1992)" title="Чёрная среда (1992) – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Чёрная среда (1992)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Црна среда – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Црна среда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Чорна середа – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Чорна середа" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%A9_T%C6%B0_%C4%90en" title="Thứ Tư Đen – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thứ Tư Đen" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%BB%91%E8%89%B2%E6%98%9F%E6%9C%9F%E4%B8%89" title="黑色星期三 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="黑色星期三" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q400500#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Czarna_%C5%9Broda" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Czarna_%C5%9Broda" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Czarna_%C5%9Broda"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Czarna_%C5%9Broda"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Czarna_%C5%9Broda" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Czarna_%C5%9Broda" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&oldid=74891325" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Czarna_%C5%9Broda&id=74891325&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCzarna_%25C5%259Broda"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCzarna_%25C5%259Broda"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Czarna+%C5%9Broda"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Czarna_%C5%9Broda&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q400500" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><p><b>Czarna środa</b> (także <i>Biała Środa</i>) – wydarzenia 16 września 1992 r. w <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielkiej Brytanii</a>, kiedy rząd <a href="/wiki/Partia_Konserwatywna_(Wielka_Brytania)" title="Partia Konserwatywna (Wielka Brytania)">konserwatystów</a> zmuszony został do wycofania <a href="/wiki/Funt_szterling" title="Funt szterling">funta szterlinga</a> z mechanizmu <a href="/wiki/ERM_II" class="mw-redirect" title="ERM II">ERM</a> (ang. <i>European Exchange Rate Mechanism</i>). Nastąpiło to w wyniku <a href="/wiki/Atak_spekulacyjny" title="Atak spekulacyjny">ataku spekulacyjnego</a> dokonanego przez <a href="/wiki/George_Soros" title="George Soros">George’a Sorosa</a>, który zarobił na tych transakcjach około 1 mld <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a>. W 1997 r. brytyjskie ministerstwo skarbu określiło straty na 3,4 mld funtów. </p><p>Straty handlowe w sierpniu i wrześniu zostały oszacowane na 800 mln funtów, jednak ich suma wzrosła, ponieważ podatnik brytyjski mógł zyskać na <a href="/wiki/Dewaluacja" title="Dewaluacja">dewaluacji</a> funta. Ustalenia w tej kwestii pokazały, że gdyby rząd utrzymał 24 mld funtów rezerw w walutach obcych, a kurs funta spadł do tej samej wartości, co w wyniku działań <a href="/wiki/Spekulant" title="Spekulant">spekulantów</a>, to skarb Zjednoczonego Królestwa zyskałby na tym 2,4 mld funtów szterlingów<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>. Dokumenty ukazują jednocześnie, że poświęcając 27 mld rezerw na „ratowanie funta” osiągnięto stratę w kwocie 3,4 mld funtów. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Preludium">Preludium</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Preludium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Preludium"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gdy w 1979 r. utworzono <a href="/wiki/ERM_II" class="mw-redirect" title="ERM II">ERM</a>, Wielka Brytania odmówiła współpracy. Decyzję <a href="/wiki/Kanclerz_Skarbu" class="mw-redirect" title="Kanclerz Skarbu">Kanclerza Skarbu</a>, <a href="/wiki/Geoffrey_Howe" title="Geoffrey Howe">Geoffreya Howe</a> uznano za kontrowersyjną. Howe znany był ze swych prounijnych zapatrywań, jednak jego przygotowanie merytoryczne, jeśli chodzi o sprawy gospodarcze, było niskie. Sukcesor Howe’a, <a href="/wiki/Nigel_Lawson" title="Nigel Lawson">Nigel Lawson</a> również wierzył w powodzenie <a href="/wiki/Sztywny_kurs_walutowy" title="Sztywny kurs walutowy">sztywnego kursu walutowego</a>. Należał do umiarkowanych eurosceptyków, aczkolwiek chwalił niską <a href="/wiki/Inflacja" title="Inflacja">inflację</a> <a href="/wiki/Marka_niemiecka" title="Marka niemiecka">niemieckiej marki</a>, co było jego zdaniem zasługą <a href="/wiki/Deutsche_Bundesbank" class="mw-redirect" title="Deutsche Bundesbank">Bundesbanku</a>. Tak więc, Wielka Brytania nie przystąpiła do ERM, a ministerstwo przez kilka lat półoficjalnie stosowało politykę podążania za niemiecką marką. </p><p>W tym czasie, w warunkach otwartego rynku walutowego, głównym narzędziem <a href="/wiki/Manipulacja_na_rynku" title="Manipulacja na rynku">manipulowania</a> <a href="/wiki/Kurs_walutowy" title="Kurs walutowy">kursem walutowym</a> było arbitralne ustalanie wartości funta szterlinga. W konsekwencji <a href="/wiki/Stopa_procentowa" title="Stopa procentowa">stopy procentowe</a> ustalane były na podstawie <a href="/wiki/Popyt" title="Popyt">popytu</a> krajowego, a dopiero w drugim rzędzie inflacji. Polityka taka prowadzona przez wiele lat skutkowała niskimi stopami procentowymi, a później dla odmiany była w konsekwencji powodem wzrostu cen.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup> </p><p>Sprawy nabrały dużego rozgłosu, gdy doszło do konfliktu między doradcą <a href="/wiki/Margaret_Thatcher" title="Margaret Thatcher">Margaret Thatcher</a>, <a href="/wiki/Alan_Walters" title="Alan Walters">Alanem Waltersem</a> a Lawsonem, przy czym Walters twierdził, że ERM był nieprzygotowany (dosł. „niedopieczony”)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>. Doprowadziło to do dymisji Lawsona i zastąpienia przez jego dawnego mentora, <a href="/wiki/John_Major" title="John Major">Johna Majora</a>. Wraz z <a href="/wiki/Douglas_Hurd" title="Douglas Hurd">Douglasem Hurdem</a>, Ministrem Spraw Zagranicznych naciskali oni Margaret Thatcher aby Wielka Brytania przystąpiła do ERM, co też nastąpiło w październiku 1990 r. Gwarantowało to, że rząd brytyjski będzie prowadzić taką politykę gospodarczą<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup> i <a href="/wiki/Polityka_pieni%C4%99%C5%BCna" title="Polityka pieniężna">monetarną</a>, że kurs funta w stosunku do walut innych państw-uczestników tego systemu, nie będzie mógł wahać się w paśmie większym niż 6%. Funt wszedł do systemu po kursie wymiany 2,95 DEM za GBP. W związku z tym, jeżeli kurs wymiany zbliżyłby się do tak ustanowionych widełek, czyli 2,778 marki za funta, to Brytyjczycy zobligowani byli do <a href="/wiki/Interwencjonizm" title="Interwencjonizm">interwencji</a>. W warunkach inflacji trzy razy przekraczającej niemiecką, stopie procentowej w wysokości 15%, oraz bankrutującego <i>Boomu Lawsona</i>, okoliczności do dołączenia do ERM nie były sprzyjające w tym okresie. </p><p>Na początku lat 90., wysokie niemieckie stopy procentowe, ustalone przez Bundesbank w celu przeciwdziałania narastającym procesom inflacyjnym w związku ze <a href="/wiki/Ponowne_zjednoczenie_Niemiec" title="Ponowne zjednoczenie Niemiec">zjednoczeniem kraju</a>, spowodowały znaczne napięcia w ERM. Wielka Brytania oraz <a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a> miały dodatkowo problemy z <a href="/wiki/Deficyt_bud%C5%BCetowy" title="Deficyt budżetowy">deficytem budżetowym</a>. Problemy deficytu budżetowego wynikały z wieloletnich rządów Thatcher, która była premierem od 1979. Skończyły się wówczas pieniądze z <a href="/wiki/Prywatyzacja" title="Prywatyzacja">prywatyzacji</a> większości przedsiębiorstw, a dodatkowo obniżono podatki<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. Kwestie narodowego prestiżu oraz podzielanie doktryny ustalania się kursów walutowych w ramach ERM, były ścieżką ustanowienia wspólnej europejskiej waluty. Śladem odrzucenia <a href="/wiki/Traktat_z_Maastricht" title="Traktat z Maastricht">Traktatu z Maastricht</a> przez <a href="/wiki/Dania" title="Dania">Danię</a>, w referendum wiosną 1992 r., waluty ERM znajdujące się w dolnych granicach dopuszczalnych wahań, stały się celem ataku spekulantów na rynkach zagranicznych. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Atak_spekulantów_walutowych"><span id="Atak_spekulant.C3.B3w_walutowych"></span>Atak spekulantów walutowych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Atak spekulantów walutowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Atak spekulantów walutowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>We wrześniu 1992 r. podstawowym zagrożeniem dla funta była gwałtowna <a href="/wiki/Deprecjacja" title="Deprecjacja">deprecjacja</a> <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">dolara</a> wobec niemieckiej marki. W związku z powiązaniem funta z ERM, umacniał się on do amerykańskiej waluty do nie dających się zaakceptować poziomów. Z racji olbrzymiej części brytyjskiego <a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">eksportu</a> rozliczanego w USD, korekta kursu funta do dolara wydawała się nieunikniona. ERM uniemożliwiał takie działanie. Przewidując nieuchronne „pęknięcie tamy” spekulanci przyspieszyli przyszłe zdarzenia poprzez pożyczanie funta (także <a href="/wiki/Lir_w%C5%82oski" title="Lir włoski">lira</a>) i jego wymianę na niemieckie marki. Oczekiwali, że spłacą kredyt zdewaluowaną walutą, a różnica uzyskana na tej operacji będzie ich zarobkiem. </p><p>16 września brytyjski rząd ogłosił wzrost podstawowej stopy procentowej, z już wtedy wysokich 10% do 12%, w celu zachęcenia spekulantów do zakupu funta. Pomimo tego, oraz obietnic, że w przyszłości stopa wzrośnie do 15%, <a href="/wiki/Diler" title="Diler">dealerzy</a> przekonani, że rząd nie wywiąże się z obietnic przystąpili do sprzedaży funta. Kanclerz <a href="/wiki/Norman_Lamont" title="Norman Lamont">Norman Lamont</a> ogłosił, że jeszcze tego samego dnia, do godziny 19:00 Wielka Brytania opuści ERM, a stopy procentowe pozostaną na poziomie 12%. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Następstwa"><span id="Nast.C4.99pstwa"></span>Następstwa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Następstwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Następstwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:EUR-GBP_1999-.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/EUR-GBP_1999-.svg/290px-EUR-GBP_1999-.svg.png" decoding="async" width="290" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/EUR-GBP_1999-.svg/435px-EUR-GBP_1999-.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/EUR-GBP_1999-.svg/580px-EUR-GBP_1999-.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="400" /></a><figcaption>Kształtowanie się relacji <a href="/wiki/Euro" title="Euro">euro</a> do <a href="/wiki/Funt_szterling" title="Funt szterling">funta</a> na początku XXI wieku</figcaption></figure> <p>Inne kraje ERM, takie jak Włochy, których waluty naruszyły pasma wahań powróciły do systemu z poszerzonym pasmem lub z uzgodnionym <a href="/wiki/Parytet" title="Parytet">parytetem</a> centralnym. Nawet w tej rozluźnionej formie, ERM-I okazał się nieodporny na zagrożenia i 10 miesięcy później jego reguły zostały poluzowane ponownie do punktu, w którym polityce monetarnej członków systemu pozostawiono niezmiernie dużo swobody. </p><p>Wielka Brytania popadła w <a href="/wiki/Recesja_gospodarcza" title="Recesja gospodarcza">recesję</a>, co było prawdopodobnie efektem wysokich stóp procentowych w tym kraju, jak i w Niemczech. Wiele przedsiębiorstw upadło, a rynek mieszkań się załamał. W swoich wspomnieniach John Major stwierdził, że członkostwo w ERM wywarło zbawienny wpływ na pozbycie się inflacji w Wielkiej Brytanii. </p><p>W następnych miesiącach po wydarzeniach <i>Czarnej Środy</i>, oraz kilku następnych latach handel funtem przebiegał wyraźnie niżej od wyznaczonej mu w ERM dolnej granicy wahań. Wiosną 1995 r. jego kurs spadł poniżej 2,2 DEM za GBP. Od tego czasu zaczął się umacniać, osiągając w szczytowym momencie poziom 3,2 DEM za GBP. Niektórzy komentatorzy twierdzą, że <i>Czarna Środa</i> udowodniła, że długookresowo była zjawiskiem pozytywnym dla brytyjskiej gospodarki. Jej konsekwencje pozwoliły na ustalenie się stóp procentowych na naturalnym poziomie oraz zachęciły rząd do odważnych zmian instytucjonalnych, które w rezultacie podziałały ozdrowieńczo na gospodarkę. Paradoksalnie, jesienią 1996 oraz u początków 1997 r. funt szterling powrócił do poziomów na jakich znajdował się przed <i>Czarną Środą</i> i taki też, dosyć stabilny pozostał jego kurs do końca 2006 roku. </p><p>Faktycznie kondycja brytyjskiej gospodarki, w następstwie wydarzeń <i>Czarnej Środy</i> była znacząco lepsza niż krajów <a href="/wiki/Euro#strefy_euro" title="Euro">strefy euro</a>, i pomimo strat krótkoterminowych, a dla podkreślenia korzyści długofalowych, wielu ekonomistów używa dziś określenia <i>Biała Środa</i> (oryginalnie termin został ukuty przez przeciwników <a href="/wiki/Integracja_europejska" title="Integracja europejska">integracji europejskiej</a>, zadowolonych z jej opóźnienia)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. Według danych <a href="/wiki/Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_i_Rozwoju" title="Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju">OECD</a> średnia stopa wzrostu w latach 1996–2005 wynosiła we: </p> <ul><li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a> 2,2%,</li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włoszech</a> 1,5%,</li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> 1,3%,</li></ul> <p>średnio w strefie euro 2%, natomiast w Wielkiej Brytanii było to 2,7%. </p><p>Ekonomiści pozytywnie nastawieni do integracji, którzy analizowali zdarzenie twierdzą, że stabilność waluty jest skutkiem, a nie przyczyną wspólnego podejścia do zarządzania gospodarką. Zaowocowało to Paktem Stabilności i Wzrostu, podpartym systemem <a href="/wiki/ERM_II" class="mw-redirect" title="ERM II">ERM II</a> oraz powstaniem euro – wspólnej europejskiej waluty. Wbrew temu, konsekwentnie społeczeństwo Wielkiej Brytanii nastawione jest do euro sceptycznie. Poparcie dla integracji walutowej okazuje jedynie 28% Brytyjczyków – najmniej w całej <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unii Europejskiej</a>. Większość Brytyjczyków sprzeciwia się nie tylko nowej walucie, ale nawet próbie zorganizowania takiego referendum<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. Według sondażu <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a>, przeprowadzonego z końcem 2008 roku, 71% Brytyjczyków odpowiedziałoby „nie” w hipotetycznym <a href="/wiki/Referendum" title="Referendum">referendum</a> dotyczącym zamiany funta na <a href="/wiki/Euro" title="Euro">euro</a> w ich kraju<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Financial Times 10-02-2005.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Jest to kwestią debaty – były Premier <a href="/wiki/Edward_Heath" title="Edward Heath">Edward Heath</a> odniósł się do tego jako polityki „jednego kija golfowego”. Stopy procentowe są prostym instrumentem, który równocześnie oddziałuje na wszystkie aspekty gospodarki. Manipulacja nimi powinna być uzupełniana selektywną polityką fiskalną, aczkolwiek było to w tamtym czasie sprzeczne z przeważającymi wśród monetarystów poglądami.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071010144900/http://www.theinternetforum.co.uk/eurodebate/walters1.html"><i>Sir Alan Walters przepowiada upadek waluty euro</i></a>. theinternetforum.co.uk. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theinternetforum.co.uk/eurodebate/walters1.html">tego adresu</a> (2007-10-10)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite> – artykuł na The Internet Forum.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Współcześni komentatorzy oskarżają Johna Majora oraz Normana Lamonta o powtarzające się opóźnienia w podjęciu odpowiednich kroków w polityce fiskalnej i monetarnej, które miały miejsce aż do zakończenia wielu wyborów uzupełniających, przyspieszając tym samym recesję. W tym czasie Bank Anglii nie był instytucją niezależną – stopy procentowe ustalane były przez Kanclerza Skarbu.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.history.com/topics/british-history/margaret-thatcher"><i>Margaret Thatcher – HISTORY</i></a> [online], history.com<span class="accessdate"> [dostęp 2019-02-25]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Margaret+Thatcher+%E2%80%93+HISTORY&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.history.com%2Ftopics%2Fbritish-history%2Fmargaret-thatcher" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://link.springer.com/chapter/10.1057/9781137337047_5"><i>The Thatcher Government and the ERM | SpringerLink</i></a> [online], link.springer.com<span class="accessdate"> [dostęp 2019-02-25]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Thatcher+Government+and+the+ERM+%26%23124%3B+SpringerLink&rft_id=https%3A%2F%2Flink.springer.com%2Fchapter%2F10.1057%2F9781137337047_5" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Chancellor Edward, „Historia spekulacji finansowych”, Spectrum, 2001.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/polish/020916125238.shtml">„Brytyjscy przedsiębiorcy eurosceptyczni”, BBC Sekcja polska, 16-09-2002</a>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7806936.stm">„Most Britons still oppose euro”, BBC, ICM, 1 stycznia 2009</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070820170124/http://www.pism.pl/biuletyn_content/id/74">Katarzyna Sochacka, „Szwecja, Dania i Wielka Brytania a Unia Gospodarcza i Walutowa”, Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, 18-09-2003, nr 52 (156)</a>. pism.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pism.pl/biuletyn_content/id/74">tego adresu</a> (2007-08-20)].</cite></li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090219074459/http://www.cnb.cz/m2export/sites/www.cnb.cz/cs/verejnost/pro_media/konference_projevy/konference/download/cnb10y_it_20080408_Proudman.pdf">The Bank of England’s experience of inflation targeting. Presentation for the Czech National Bank conference (dane OECD dot. wzrostu PKB i inflacji w Wielkiej Brytanii i innych państwach), 8 April 2008</a>. cnb.cz. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnb.cz/m2export/sites/www.cnb.cz/cs/verejnost/pro_media/konference_projevy/konference/download/cnb10y_it_20080408_Proudman.pdf">tego adresu</a> (2009-02-19)].</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Kryzys_finansowy" title="Kryzys finansowy">kryzys finansowy</a></span>):</div> <ul><li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/crise-du-s-m-e/">crise-du-s-m-e</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Sorte_Onsdag">Sorte_Onsdag</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_środa&oldid=74891325">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_środa&oldid=74891325</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_gospodarcza_Wielkiej_Brytanii" title="Kategoria:Historia gospodarcza Wielkiej Brytanii">Historia gospodarcza Wielkiej Brytanii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Kryzysy_gospodarcze" title="Kategoria:Kryzysy gospodarcze">Kryzysy gospodarcze</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:1992_w_Wielkiej_Brytanii" title="Kategoria:1992 w Wielkiej Brytanii">1992 w Wielkiej Brytanii</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 4 paź 2024, 11:40.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_%C5%9Broda&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-5rq2m","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.158","walltime":"0.259","ppvisitednodes":{"value":1301,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":11425,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":4247,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6248,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 226.412 1 -total"," 60.16% 136.219 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 34.40% 77.889 1 Szablon:Przypisy"," 19.42% 43.978 3 Szablon:Cytuj_stronę"," 10.45% 23.649 2 Szablon:Cytuj"," 6.11% 13.845 3 Szablon:Lang"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.082","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2690360,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-6khgk","timestamp":"20241119212234","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Czarna \u015broda","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Czarna_%C5%9Broda","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q400500","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q400500","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-10-21T12:23:12Z"}</script> </body> </html>