CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="gl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sinfonía - Wikipedia, a enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )glwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","xaneiro","febreiro","marzo","abril","maio","xuño","xullo","agosto","setembro","outubro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"8406a16b-8757-49ee-83c9-3dcabdd91527","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sinfonía","wgTitle":"Sinfonía","wgCurRevisionId":6665196,"wgRevisionId":6665196,"wgArticleId":14239,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 30 kB)","Wikiproxecto 1000 artigos de calidade para alumnado de 12 a 16 anos/Música, danza e teatro","Wikipedia:Todos os artigos que requiren referencias","Wikipedia:Artigos que requiren referencias desde unha data descoñecida","Wikipedia:Páxinas que conteñen ligazóns a contido baixo subscrición","Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)","Formas musicais"],"wgPageViewLanguage":"gl", "wgPageContentLanguage":"gl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sinfonía","wgRelevantArticleId":14239,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"gl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"gl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9734","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness", "fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.gadget.PortalClass":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.charinsert","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=gl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.gadget.PortalClass%2Ccharinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/1200px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="691"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/800px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="461"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/640px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="369"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sinfonía - Wikipedia, a enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//gl.m.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (gl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//gl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.gl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Fonte Atom de novas de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:Cambios_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sinfonía rootpage-Sinfonía skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar ao contido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portada" title="Visitar a páxina principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_da_comunidade" title="Información acerca do proxecto, do que pode facer e dos lugares onde atopar as cousas"><span>Portal da comunidade</span></a></li><li id="n-A-Taberna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:A_Taberna"><span>A Taberna</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Actualidade" title="Información acerca de acontecementos de actualidade"><span>Actualidade</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_recentes" title="A lista de modificacións recentes no wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recentes</span></a></li><li id="n-Artigos-de-calidade" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artigos_de_calidade"><span>Artigos de calidade</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Ao_chou" title="Cargar unha páxina ao chou [x]" accesskey="x"><span>Páxina ao chou</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Axuda" title="O lugar para informarse"><span>Axuda</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="a Wikipedia en galego" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-gl.svg" width="118" height="13" style="width: 7.375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Procurar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Procura</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Procurar en Wikipedia" aria-label="Procurar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Procurar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Procurar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas persoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambia a aparencia do tamaño da fonte, o ancho e a cor da páxina" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_gl.wikipedia.org&uselang=gl" class=""><span>Doazóns</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Sinfon%C3%ADa" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio" class=""><span>Crear unha conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Sinfon%C3%ADa" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder ao sistema</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Máis opcións" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas persoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas persoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_gl.wikipedia.org&uselang=gl"><span>Doazóns</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Sinfon%C3%ADa" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear unha conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Sinfon%C3%ADa" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder ao sistema</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páxinas para os editores sen a sesión iniciada <a href="/wiki/Axuda:Introduci%C3%B3n" aria-label="Máis información sobre a edición"><span>máis información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:As_mi%C3%B1as_contribuci%C3%B3ns" title="Unha lista das modificacións feitas desde este enderezo IP [y]" accesskey="y"><span>Contribucións</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:A_mi%C3%B1a_conversa" title="Conversa acerca de edicións feitas desde este enderezo IP [n]" accesskey="n"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">agochar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Etimoloxía_e_orixes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimoloxía_e_orixes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etimoloxía e orixes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Etimoloxía_e_orixes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Etimoloxía e orixes"</span> </button> <ul id="toc-Etimoloxía_e_orixes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Barroco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Barroco"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Barroco</span> </div> </a> <ul id="toc-Barroco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Épocas_galantes_e_clásicas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Épocas_galantes_e_clásicas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Épocas galantes e clásicas</span> </div> </a> <ul id="toc-Épocas_galantes_e_clásicas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Romanticismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Romanticismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Romanticismo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Romanticismo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Romanticismo"</span> </button> <ul id="toc-Romanticismo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Romanticismo_tardío,_modernismo_e_posmodernismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Romanticismo_tardío,_modernismo_e_posmodernismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Romanticismo tardío, modernismo e posmodernismo</span> </div> </a> <ul id="toc-Romanticismo_tardío,_modernismo_e_posmodernismo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sinfonías_para_banda_de_concertos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinfonías_para_banda_de_concertos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Sinfonías para banda de concertos</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinfonías_para_banda_de_concertos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Outros_usos_modernos_de_"sinfonía"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Outros_usos_modernos_de_"sinfonía""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Outros usos modernos de "sinfonía"</span> </div> </a> <ul id="toc-Outros_usos_modernos_de_"sinfonía"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Características" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Características"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Características</span> </div> </a> <ul id="toc-Características-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Historia"</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Renacemento_tardío_e_inicio_do_barroco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Renacemento_tardío_e_inicio_do_barroco"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Renacemento tardío e inicio do barroco</span> </div> </a> <ul id="toc-Renacemento_tardío_e_inicio_do_barroco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Antiga_sinfonía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Antiga_sinfonía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Antiga sinfonía</span> </div> </a> <ul id="toc-Antiga_sinfonía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véxase_tamén" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véxase_tamén"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Véxase tamén</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Véxase_tamén-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Véxase tamén"</span> </button> <ul id="toc-Véxase_tamén-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Outros_artigos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Outros_artigos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Outros artigos</span> </div> </a> <ul id="toc-Outros_artigos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostrar ou agochar a táboa de contidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostrar ou agochar a táboa de contidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Sinfonía</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artigo noutra lingua. Dispoñible en 100 linguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-100" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">100 linguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Simfonie" title="Simfonie – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Simfonie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sinfonie" title="Sinfonie – alemán suízo" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sinfonie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemán suízo" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa" title="Sinfonía – aragonés" lang="an" hreflang="an" data-title="Sinfonía" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonés" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%81%D9%88%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="سمفونية – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سمفونية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D9%85%D9%81%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%87" title="سيمفونيه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سيمفونيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa" title="Sinfonía – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Sinfonía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Simfoniya" title="Simfoniya – acerbaixano" lang="az" hreflang="az" data-title="Simfoniya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="acerbaixano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C" title="سمفونی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سمفونی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – baxkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Симфония" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Simpuon%C4%97j%C4%97" title="Simpuonėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Simpuonėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Сімфонія – belaruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Сімфонія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belaruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Сымфонія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сымфонія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Симфония" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AB%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="সিম্ফনি – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সিম্ফনি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Sinfonienn" title="Sinfonienn – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Sinfonienn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – bosníaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosníaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Simfonia" title="Simfonia – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Simfonia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D9%81%DB%86%D9%86%DB%8C" title="سیمفۆنی – kurdo central" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سیمفۆنی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdo central" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Simfoniya" title="Simfoniya – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Simfoniya" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Symfonie" title="Symfonie – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Symfonie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Symffoni" title="Symffoni – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Symffoni" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Symfoni" title="Symfoni – dinamarqués" lang="da" hreflang="da" data-title="Symfoni" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarqués" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sinfonie" title="Sinfonie – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Sinfonie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1_(%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE)" title="Συμφωνία (μουσική) – grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Συμφωνία (μουσική)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Symphony" title="Symphony – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Symphony" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Simfonio" title="Simfonio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Simfonio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa" title="Sinfonía – español" lang="es" hreflang="es" data-title="Sinfonía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="español" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCmfoonia" title="Sümfoonia – estoniano" lang="et" hreflang="et" data-title="Sümfoonia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniano" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sinfonia" title="Sinfonia – éuscaro" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sinfonia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="éuscaro" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C" title="سمفونی – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سمفونی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sinfonia" title="Sinfonia – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sinfonia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Symphonie" title="Symphonie – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Symphonie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Symfony" title="Symfony – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Symfony" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Siansa" title="Siansa – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Siansa" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Sinfon%C3%ADa" title="Sinfonía – guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Sinfonía" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%9E%D7%A4%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%94" title="סימפוניה – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="סימפוניה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%AB%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="सिंफनी – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सिंफनी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Symphony" title="Symphony – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Symphony" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szimf%C3%B3nia" title="Szimfónia – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szimfónia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B4%D6%86%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Սիմֆոնիա – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սիմֆոնիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%A3" title="Համանուագ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Համանուագ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Symphonia" title="Symphonia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Symphonia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Simfoni" title="Simfoni – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Simfoni" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Simfonio" title="Simfonio – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Simfonio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sinf%C3%B3n%C3%ADa" title="Sinfónía – islandés" lang="is" hreflang="is" data-title="Sinfónía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandés" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sinfonia" title="Sinfonia – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Sinfonia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%A4%E9%9F%BF%E6%9B%B2" title="交響曲 – xaponés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="交響曲" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="xaponés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90" title="სიმფონია – xeorxiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სიმფონია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="xeorxiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Симфония" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B5%90%ED%96%A5%EA%B3%A1" title="교향곡 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="교향곡" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – kirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Симфония" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Symphonia" title="Symphonia – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Symphonia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Symfonie" title="Symfonie – limburgués" lang="li" hreflang="li" data-title="Symfonie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgués" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Симфонија – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Симфонија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%82%E0%B4%AB%E0%B4%A3%E0%B4%BF" title="സിംഫണി – malabar" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സിംഫണി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabar" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%AB%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="सिंफनी – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सिंफनी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Simfoni" title="Simfoni – malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Simfoni" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%96%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%AE" title="ဆင်ဖိုနီ – birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="ဆင်ဖိုနီ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sinfonie" title="Sinfonie – baixo alemán" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sinfonie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="baixo alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Symfony" title="Symfony – baixo saxón" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Symfony" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="baixo saxón" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A5%8B%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="सिम्फोनी – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="सिम्फोनी" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Symfonie" title="Symfonie – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Symfonie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Symfoni" title="Symfoni – noruegués nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Symfoni" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruegués nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Symfoni" title="Symfoni – noruegués bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Symfoni" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruegués bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Sinfonia" title="Sinfonia – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Sinfonia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%AB%E0%A8%A8%E0%A9%80" title="ਸਿੰਫਨੀ – panxabí" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਿੰਫਨੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panxabí" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Symfonia" title="Symfonia – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Symfonia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%81%D9%86%DB%8C" title="سمفنی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سمفنی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Sinfonia" title="Sinfonia – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Sinfonia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Simfonie" title="Simfonie – romanés" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Simfonie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romanés" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo de calidade"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Симфония" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Сімфонія – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Сімфонія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Symphony" title="Symphony – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Symphony" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Symf%C3%B3nia" title="Symfónia – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Symfónia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Simfonia" title="Simfonia – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Simfonia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Simfonija" title="Simfonija – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Simfonija" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Sinfonie" title="Sinfonie – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Sinfonie" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Symfoni" title="Symfoni – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Symfoni" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Simfoni" title="Simfoni – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Simfoni" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%92%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="ஒத்தின்னியம் – támil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஒத்தின்னியம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="támil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – taxico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Симфония" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taxico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8B%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%9F%E0%B8%99%E0%B8%B5" title="ซิมโฟนี – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="ซิมโฟนี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Senfoni" title="Senfoni – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Senfoni" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Симфония – tártaro" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Симфония" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tártaro" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Симфонія – ucraíno" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Симфонія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraíno" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C" title="سمفونی – urdú" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سمفونی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdú" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Simfoniya" title="Simfoniya – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Simfoniya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Simfonii" title="Simfonii – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Simfonii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Giao_h%C6%B0%E1%BB%9Fng" title="Giao hưởng – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giao hưởng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Simponiya" title="Simponiya – waray-waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Simponiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray-waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%A4%E5%93%8D%E6%9B%B2" title="交响曲 – chinés wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="交响曲" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chinés wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%9E%D7%A4%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%A2" title="סימפאניע – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="סימפאניע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%A4%E9%9F%BF%E6%9B%B2" title="交響曲 – chinés" lang="zh" hreflang="zh" data-title="交響曲" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinés" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Kau-hi%C3%A1ng-khek" title="Kau-hiáng-khek – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kau-hiáng-khek" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%A4%E9%9F%BF%E6%9B%B2" title="交響曲 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="交響曲" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9734#sitelinks-wikipedia" title="Editar as ligazóns interlingüísticas" class="wbc-editpage">Editar as ligazóns</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espazos de nomes"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa" title="Ver o contido da páxina [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Conversa:Sinfon%C3%ADa" rel="discussion" title="Conversa acerca do contido desta páxina [t]" accesskey="t"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a variante de lingua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">galego</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=history" title="Versións anteriores desta páxina [h]" accesskey="h"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Máis opcións" > <div class="vector-menu-heading"> Accións </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=history"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Xeral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_que_ligan_con_esta/Sinfon%C3%ADa" title="Lista de todas as páxinas do wiki que ligan cara a aquí [j]" accesskey="j"><span>Páxinas que ligan con esta</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_relacionados/Sinfon%C3%ADa" rel="nofollow" title="Cambios recentes nas páxinas ligadas desde esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios relacionados</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_especiais" title="Lista de todas as páxinas especiais [q]" accesskey="q"><span>Páxinas especiais</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&oldid=6665196" title="Ligazón permanente a esta versión desta páxina"><span>Ligazón permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=info" title="Máis información sobre esta páxina"><span>Información da páxina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Cita&page=Sinfon%C3%ADa&id=6665196&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre como citar esta páxina"><span>Citar esta páxina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSinfon%25C3%25ADa"><span>Xerar URL acurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSinfon%25C3%25ADa"><span>Descargar o código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Sinfon%C3%ADa"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Sinfon%C3%ADa&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&printable=yes" title="Versión para imprimir da páxina [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros proxectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Symphonies" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9734" title="Ligazón ao elemento conectado no repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">agochar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-03-1000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="//gl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Lista_de_artigos_que_toda_Wikipedia_deber%C3%ADa_ter" title="Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter"><img alt="Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/AD_%2B30.svg/22px-AD_%2B30.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/AD_%2B30.svg/33px-AD_%2B30.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/AD_%2B30.svg/44px-AD_%2B30.svg.png 2x" data-file-width="10" data-file-height="10" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-04-1000_artigos_icona_título" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="//gl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikiproxecto_1000_artigos_de_calidade_para_alumnado_de_12_a_16_anos" title="1000 12/16"><img alt="1000 12/16" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/19px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/28px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/38px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Na Galipedia, a Wikipedia en galego.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="gl" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_(1916).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/170px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg" decoding="async" width="170" height="98" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/255px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg/340px-Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="864" /></a><figcaption>Estrea da <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n%C3%BAm._8_(Mahler)" title="Sinfonía núm. 8 (Mahler)">Oitava Sinfonía</a></i> de <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Gustav Mahler</a> nos Estados Unidos (<a href="/wiki/1916" title="1916">1916</a>), por parte da <a href="/w/index.php?title=Orquestra_de_Filadelfia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orquestra de Filadelfia (a páxina aínda non existe)">Orquestra de Filadelfia</a> e coros, baixo a dirección de <a href="/w/index.php?title=Leopold_Stokowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leopold Stokowski (a páxina aínda non existe)">Leopold Stokowski</a> (1068 músicos en total).</figcaption></figure> <p>Unha <b>sinfonía</b> é un tipo de <a href="/wiki/Composici%C3%B3n_musical" title="Composición musical">composición musical</a>, bastante extensa, da <a href="/wiki/M%C3%BAsica_cl%C3%A1sica" title="Música clásica">música clásica occidental</a> e composta a maioría das veces para <a href="/wiki/Orquestra" title="Orquestra">orquestra</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> A sinfonía non se refire a unha forma musical específica (aínda que non son poucos os autores que aínda a consideran unha <i>forma musical</i>) senón a un xénero de música orquestral para acompañar preferentemente nunha <a href="/wiki/Auditorio" title="Auditorio">sala de concertos</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup> Xeralmente, está dividida en catro <a href="/wiki/Movemento_(m%C3%BAsica)" title="Movemento (música)">movementos</a>, cada un cun <a href="/w/index.php?title=Momento_musical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Momento musical (a páxina aínda non existe)">momento</a> e <a href="/w/index.php?title=Forma_musical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forma musical (a páxina aínda non existe)">estrutura</a> diferente. Nun principio, interpretábanse sen que tivese relación co que se interpretase despois. </p><p>Aínda que o termo tivo moitos significados desde as súas orixes na era <a href="/wiki/Grecia_antiga" title="Grecia antiga">antiga grega</a>, a finais do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVIII" title="Século XVIII">século XVIII</a> a palabra adquirira o significado común na actualidade: unha obra que xeralmente consta de múltiples seccións ou movementos distintos, a miúdo catro, co primeiro movemento en forma de <a href="/wiki/Sonata" title="Sonata">sonata</a>. A forma da sinfonía variou co tempo entre o <a href="/wiki/M%C3%BAsica_do_Clasicismo" title="Música do Clasicismo">período clásico</a>, o <a href="/wiki/M%C3%BAsica_do_Romanticismo" title="Música do Romanticismo">romántico</a> e o <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_cl%C3%A1sica_do_s%C3%A9culo_XX&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música clásica do século XX (a páxina aínda non existe)"> século XX</a>; por exemplo, as contemporáneas de <a href="/w/index.php?title=Arthur_Threisher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Threisher (a páxina aínda non existe)">Arthur Threisher</a> son de tres movementos. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Ninth_Symphony_original.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ninth_Symphony_original.png/170px-Ninth_Symphony_original.png" decoding="async" width="170" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ninth_Symphony_original.png/255px-Ninth_Symphony_original.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Ninth_Symphony_original.png/340px-Ninth_Symphony_original.png 2x" data-file-width="4096" data-file-height="3233" /></a><figcaption>Páxina do manuscrito orixinal da Novena Sinfonía de <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Beethoven</a>.</figcaption></figure> <p>O tamaño da orquestra non é invariable para interpretar unha sinfonía. En xeral, creceu co tempo: mentres unha <a href="/w/index.php?title=Orquestra_de_c%C3%A1mara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orquestra de cámara (a páxina aínda non existe)">orquestra de cámara</a> cun par de ducias de instrumentos é suficiente para interpretar unha sinfonía de <a href="/wiki/Joseph_Haydn" title="Joseph Haydn">Joseph Haydn</a>, unha de <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Gustav Mahler</a> pode requirir varios intérpretes máis. Case sempre se compón dunha orquestra que consta dunha <a href="/w/index.php?title=Secci%C3%B3n_de_cordas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sección de cordas (a páxina aínda non existe)">sección de cordas</a> (<a href="/wiki/Viol%C3%ADn" title="Violín">violín</a>, <a href="/wiki/Viola" title="Viola">viola</a>, <a href="/wiki/Violoncello" title="Violoncello">violoncello</a> e <a href="/wiki/Contrabaixo" title="Contrabaixo">contrabaixo</a>), <a href="/wiki/Instrumento_de_vento-metal" title="Instrumento de vento-metal">metais</a>, <a href="/wiki/Instrumento_de_vento-madeira" title="Instrumento de vento-madeira">instrumentos de vento-madeira</a> e <a href="/wiki/Instrumento_de_percusi%C3%B3n" title="Instrumento de percusión">percusión</a>, que en conxunto fan un número de trinta a cen músicos. As sinfonías anótanse nunha <a href="/wiki/Partitura" title="Partitura">partitura</a> musical, que contén todas as partes dos instrumentos. Os músicos orquestrais tocan con partes que conteñen só a música escrita para o seu propio instrumento. Algunhas sinfonías tamén conteñen partes <a href="/wiki/Voz_(m%C3%BAsica)" title="Voz (música)">vogais</a>, por exemplo, a <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_9_(Beethoven)" title="Sinfonía n.º 9 (Beethoven)">Novena</a></i> de <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Ludwig van Beethoven</a>. Son famosas as sinfonías de Haydn, <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozart</a> e Beethoven no período clásico. </p><p>A sinfonía probablemente alcanzou a súa madurez con Beethoven. As súas sinfonías adoitaban ter un primeiro movemento <i>Allegro</i> de <a href="/wiki/Forma_sonata" class="mw-redirect" title="Forma sonata">forma sonata</a>, un movemento lento (ás veces en forma de <a href="/w/index.php?title=Tema_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tema (música) (a páxina aínda non existe)">tema</a> e <a href="/w/index.php?title=Variaci%C3%B3n_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Variación (música) (a páxina aínda non existe)">variacións</a>), un movemento con <a href="/wiki/Forma_ternaria" title="Forma ternaria">ritmo ternario</a> (usualmente un <i><a href="/w/index.php?title=Scherzo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scherzo (a páxina aínda non existe)">scherzo</a></i>, anteriormente o común era un <a href="/w/index.php?title=Minueto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minueto (a páxina aínda non existe)">minueto</a> e <a href="/wiki/Tr%C3%ADo_(m%C3%BAsica)" title="Trío (música)">trío</a>), para finalizar con outro movemento rápido (<a href="/w/index.php?title=Roldou&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roldou (a páxina aínda non existe)">roldou</a>). Existen sinfonías cun último movemento escrito como <a href="/wiki/Sonata" title="Sonata">sonata</a>. </p><p>Toma aspectos das <a href="/w/index.php?title=Abertura_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura (música) (a páxina aínda non existe)">aberturas</a> das <a href="/w/index.php?title=%C3%93pera_francesa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ópera francesa (a páxina aínda non existe)">óperas francesas</a> e <a href="/w/index.php?title=%C3%93pera_italiana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ópera italiana (a páxina aínda non existe)">italianas</a>, a súa estrutura segue o modelo de Koch: <i><a href="/wiki/Allegro" title="Allegro">allegro</a></i>, <a href="/wiki/Andante" title="Andante">andante</a> e lírico, allegro homofónico. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimoloxía_e_orixes"><span id="Etimolox.C3.ADa_e_orixes"></span>Etimoloxía e orixes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=1" title="Editar a sección: «Etimoloxía e orixes»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=1" title="Editar o código fonte da sección: Etimoloxía e orixes"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Symphonae_Sacrae.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Symphonae_Sacrae.jpg/170px-Symphonae_Sacrae.jpg" decoding="async" width="170" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Symphonae_Sacrae.jpg/255px-Symphonae_Sacrae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Symphonae_Sacrae.jpg/340px-Symphonae_Sacrae.jpg 2x" data-file-width="384" data-file-height="519" /></a><figcaption>Unhas das primeiras aparicións da palabra sinfonía no título dunha obra musical foron <i><a href="/w/index.php?title=Symphoniae_sacrae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Symphoniae sacrae (a páxina aínda non existe)">Symphoniae sacrae I</a></i>, op. 6, e <i>Symphoniarum sacrarum secunda pars</i>, op. 10, de <a href="/w/index.php?title=Heinrich_Sch%C3%BCtz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Schütz (a páxina aínda non existe)">Heinrich Schütz</a>, publicadas en 1629 e 1647.</figcaption></figure> <p>O termo sinfonía vén do <a href="/wiki/Lingua_grega_antiga" title="Lingua grega antiga">grego antigo</a> <i><b>συμφωνία</b></i> (<i>symphōnia</i>), termo derivado de <i><b>σύμφωνος</b></i> (<i>symphōnos</i>, “soar xuntos, harmonioso”), resultado da unión de <i><b>σύν</b></i> (<i>syn</i>, “con”) e <i><b>φωνή</b></i> (<i>phōnē</i>, “son”). Unha sinfonía é unha composición musical que consta de varios movementos, composta para ser executada por unha orquestra. A palabra referiuse a unha variedade de conceptos diferentes antes de finalmente asentarse no seu significado actual designando unha <a href="/w/index.php?title=Forma_musical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forma musical (a páxina aínda non existe)">forma musical</a>. </p><p>Na teoría grega tardía e medieval, a palabra usábase para <a href="/w/index.php?title=Consonancia_e_disonancia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consonancia e disonancia (a páxina aínda non existe)">consonancia</a>, en oposición a <span lang="grc">διαφωνία</span> (<span lang="grc-Latn" title="Transliteración" class="Unicode" style="white-space:normal; text-decoration: none">diaphōnia</span>), que era a palabra para «disonancia».<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBrown2001_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBrown2001-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> Na <a href="/wiki/Idade_Media" title="Idade Media">Idade Media</a> e máis tarde, a forma latina sinfonía usouse para describir varios instrumentos, especialmente aqueles capaces de producir máis dun son simultaneamente.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBrown2001_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBrown2001-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> <a href="/wiki/Isidoro_de_Sevilla" title="Isidoro de Sevilla">Isidoro de Sevilla</a> foi o primeiro en utilizar a palabra sinfonía como nome dun <a href="/wiki/Tambor" title="Tambor">tambor</a> de dúas cabezas, e de preto de 1155 a 1377 a forma francesa <i>symphonie</i> era o nome do <i><a href="/w/index.php?title=Organistrum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Organistrum (a páxina aínda non existe)">organistrum</a></i> ou <a href="/wiki/Zanfona" title="Zanfona">zanfona</a>. Na <a href="/wiki/Inglaterra" title="Inglaterra">Inglaterra</a> medieval tardía, sinfonía utilizouse en ambos os sentidos, mentres que no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVI" title="Século XVI">século XVI</a> equiparouse co <a href="/w/index.php?title=Dulc%C3%A9mele&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dulcémele (a páxina aínda non existe)">dulcémele</a>. En alemán, <i>Symphonie</i> foi un termo xenérico para <a href="/w/index.php?title=Espineta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espineta (a páxina aínda non existe)">espinetas</a> e <a href="/w/index.php?title=Virginal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Virginal (a páxina aínda non existe)">virginales</a> desde finais do século XVI ata o <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVIII" title="Século XVIII">século XVIII</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMarcuse1975501_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMarcuse1975501-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup> </p><p>No sentido de «soar xuntos», a palabra comeza a aparecer nos títulos dalgunhas obras de compositores do século XVI e do século XVII, entre os que se incluían <i>Sacrae Symphoniae</i> e <i>Symphoniae sacrae, liber secundus</i> de <a href="/w/index.php?title=Giovanni_Gabrieli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giovanni Gabrieli (a páxina aínda non existe)">Giovanni Gabrieli</a>, publicadas en 1597 e 1615, respectivamente; <i>Eclesiastiche sinfonie, dette canzoni in aria francese, per sonare, et cantare</i>, <a href="/w/index.php?title=Opus_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opus (música) (a páxina aínda non existe)">op</a>. 16 de <a href="/w/index.php?title=Adriano_Banchieri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adriano Banchieri (a páxina aínda non existe)">Adriano Banchieri</a>, publicada en 1607; <i>Sinfonie musicali</i>, op. 18 de <a href="/w/index.php?title=Ludovico_Grossi_da_Viadana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ludovico Grossi da Viadana (a páxina aínda non existe)">Ludovico Grossi da Viadana</a>, publicada en 1610; e <i><a href="/w/index.php?title=Symphoniae_sacrae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Symphoniae sacrae (a páxina aínda non existe)">Symphoniae sacrae I</a></i>, op. 6, e <i>Symphoniarum sacrarum secunda pars</i>, op. 10, de <a href="/w/index.php?title=Heinrich_Sch%C3%BCtz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Schütz (a páxina aínda non existe)">Heinrich Schütz</a>, publicadas en 1629 e 1647, respectivamente. Fóra da colección de Viadana, que contiña música puramente instrumental e <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_profana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música profana (a páxina aínda non existe)">secular</a>, todas eran coleccións de obras vocais <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_sacra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música sacra (a páxina aínda non existe)">sacras</a>, algunhas con acompañamento instrumental.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBowman19717_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBowman19717-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Barroco">Barroco</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=2" title="Editar a sección: «Barroco»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=2" title="Editar o código fonte da sección: Barroco"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>No século XVII, durante a maior parte da <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_do_Barroco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música do Barroco (a páxina aínda non existe)">época barroca</a>, o termo sinfonía utilizouse para unha variedade de composicións diferentes, incluídas pezas instrumentais utilizadas en <a href="/wiki/%C3%93pera" title="Ópera">óperas</a>, <a href="/wiki/Sonata" title="Sonata">sonatas</a> e <a href="/wiki/Concerto" title="Concerto">concertos</a>, que xeralmente forman parte dunha obra máis ampla. A <i>opera sinfonia</i>, ou <a href="/w/index.php?title=Abertura_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura (música) (a páxina aínda non existe)">abertura</a> italiana, tiña, no século XVIII, unha estrutura estándar de tres movementos contrastantes: rápido, lento, rápido e parecido á <a href="/wiki/Danza" title="Danza">danza</a>. É esta forma a que a miúdo se considera a precursora directa da sinfonía orquestral. Os termos «abertura» e «sinfonía» consideráronse intercambiables durante gran parte do século XVIII.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> </p><p>No século XVII, as pezas compostas para un gran conxunto instrumental non designaban con precisión que instrumentos debían tocar que partes, como é a práctica desde o século XIX ata o período actual. Cando os compositores do século XVII escribían pezas, esperaban que estas obras fosen interpretadas por calquera grupo de músicos dispoñible. Para dar un exemplo, mentres que a <a href="/w/index.php?title=Li%C3%B1a_de_baixo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liña de baixo (a páxina aínda non existe)">liña de baixo</a> nunha obra do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XIX" title="Século XIX">século XIX</a> está marcada para violoncellos, contrabaixos e outros instrumentos específicos, nunha obra do século XVII, unha parte de <a href="/wiki/Baixo_continuo" title="Baixo continuo">baixo continuo</a> para unha sinfonía non especificaría que instrumentos interpretarían a parte. Pódese realizar unha interpretación da peza cun grupo de baixo continuo tan pequeno como un único violoncello e <a href="/wiki/Clavic%C3%A9mbalo" title="Clavicémbalo">clavecín</a>. Con todo, se se dispoñía dun orzamento maior para unha actuación e requiríase un son máis grande, un grupo de baixo continuo podería incluír varios instrumentos para tocar acordes (<a href="/wiki/Clavic%C3%A9mbalo" title="Clavicémbalo">clavicémbalo</a>, <a href="/wiki/La%C3%BAde" title="Laúde">laúde</a>, etc.) e unha variedade de instrumentos de baixo, incluído o violoncello, o contrabaixo, viola baixo ou mesmo un <a href="/w/index.php?title=Serpent%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Serpentón (a páxina aínda non existe)">serpentón</a>, un dos primeiros instrumentos de vento baixos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Épocas_galantes_e_clásicas"><span id=".C3.89pocas_galantes_e_cl.C3.A1sicas"></span>Épocas galantes e clásicas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=3" title="Editar a sección: «Épocas galantes e clásicas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=3" title="Editar o código fonte da sección: Épocas galantes e clásicas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Véxase tamén</i><i>:</i> <a href="/wiki/M%C3%BAsica_do_Clasicismo" title="Música do Clasicismo">Música do Clasicismo</a>.</span></span></dd></dl></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Joseph_Haydn.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Joseph_Haydn.jpg/170px-Joseph_Haydn.jpg" decoding="async" width="170" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Joseph_Haydn.jpg/255px-Joseph_Haydn.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Joseph_Haydn.jpg/340px-Joseph_Haydn.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1264" /></a><figcaption><a href="/wiki/Joseph_Haydn" title="Joseph Haydn">Joseph Haydn</a>, destacado compositor de sinfonías, descubriu esta forma durante a súa estancia en <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Viena</a> coa familia Morzin en 1757.</figcaption></figure> <p>LaRue, Bonds, Walsh e Wilson escriben na segunda edición de <i><a href="/w/index.php?title=Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> que «a sinfonía se cultivou con extraordinaria intensidade» no século XVIII.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span>[</span>a<span>]</span></a></sup> Así mesmo desempeñou un papel en moitas áreas da vida pública, incluídos os servizos relixiosos,<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup> pero unha área de apoio particularmente forte para as representacións sinfónicas foi a <a href="/wiki/Aristocracia" title="Aristocracia">aristocracia</a>. En <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Viena</a>, quizais o lugar máis importante de Europa para a composición de sinfonías, «literalmente centos de familias nobres apoiaron establecementos musicais, xeralmente dividindo o seu tempo entre Viena e a súa propiedade ancestral [noutras partes do Imperio]».<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.10_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.10-9"><span>[</span>8<span>]</span></a></sup> Dado que o tamaño normal da orquestra nese momento era bastante pequeno, moitos destes establecementos cortesáns eran capaces de interpretar sinfonías. O mozo <a href="/wiki/Joseph_Haydn" title="Joseph Haydn">Joseph Haydn</a>, que asumiu o seu primeiro traballo como director musical en 1757 para a familia Morzin, descubriu que cando a familia estaba en Viena, a súa propia orquestra era só unha parte dunha escena musical animada e competitiva, con múltiples aristócratas patrocinando concertos cos seus propios conxuntos.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span>[</span>9<span>]</span></a></sup> </p><p>O artigo de LaRue, Bonds, Walsh e Wilson rastrexa a expansión gradual da orquestra sinfónica ao longo do século século XVIII.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4-11"><span>[</span>10<span>]</span></a></sup> Ao principio, as sinfonías eran sinfonías de cordas, escritas en só catro partes: primeiro violín, segundo violín, viola e baixo.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span>[</span>b<span>]</span></a></sup> Ocasionalmente, os primeiros sinfonistas mesmo prescindiron da parte de viola, creando así sinfonías de tres partes. Tamén foi posible unha parte de baixo continuo que incluía un <a href="/wiki/Fagot" title="Fagot">fagot</a> xunto cun clavecín ou outro instrumento de acorde.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4-11"><span>[</span>10<span>]</span></a></sup> </p><p>Os primeiros engadidos a este sinxelo conxunto foron un par de <a href="/wiki/Trompa" title="Trompa">trompas</a>, ocasionalmente un par de <a href="/wiki/%C3%93boe" title="Óboe">óboes</a>, e logo ambos os dous xuntos, trompas e oboes. Ao longo do século, agregáronse outros instrumentos á orquestra clásica: <a href="/wiki/Frauta_travesa" title="Frauta travesa">frautas</a> (ás veces substituíndo os oboes), partes separadas para <a href="/wiki/Fagot" title="Fagot">fagotes</a>, <a href="/wiki/Clarinete" title="Clarinete">clarinetes</a> e <a href="/wiki/Trompeta" title="Trompeta">trompetas</a> e <a href="/wiki/Timbal" title="Timbal">timbales</a>. As obras variaron na súa partitura con respecto a cal destes instrumentos adicionais ían aparecer. A orquestra clásica a grande escala, despregada a finais de século para as sinfonías de maior escala, ten o conxunto de cordas estándar mencionado anteriormente, pares de ventos (frautas, oboes, clarinetes, fagot), un par de trompas e timbales. Un instrumento continuo de <a href="/wiki/Teclado_(instrumento_musical)" title="Teclado (instrumento musical)">teclado</a> (clavecín ou <a href="/wiki/Piano" title="Piano">piano</a>) seguía sendo opcional. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Mozart-small.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Mozart-small.jpg/170px-Mozart-small.jpg" decoding="async" width="170" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Mozart-small.jpg/255px-Mozart-small.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Mozart-small.jpg/340px-Mozart-small.jpg 2x" data-file-width="809" data-file-height="960" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Wolfgang Amadeus Mozart</a> compuxo polo menos <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADas_de_Wolfgang_Amadeus_Mozart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonías de Wolfgang Amadeus Mozart (a páxina aínda non existe)">47 sinfonías</a> en 24 anos.</figcaption></figure> <p>O estilo «italiano» da sinfonía, a miúdo utilizado como abertura e <a href="/w/index.php?title=Entreacto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Entreacto (a páxina aínda non existe)">entreacto</a> nos <a href="/w/index.php?title=Teatro_de_%C3%B3pera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teatro de ópera (a páxina aínda non existe)">teatros de ópera</a>, mudou nunha forma estándar de tres movementos: un movemento rápido, un movemento lento e outro movemento rápido. Ao longo do século XVIII converteuse en costume escribir sinfonías de catro movementos,<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span>[</span>11<span>]</span></a></sup> seguindo as liñas descritas no seguinte parágrafo. A sinfonía de tres movementos apagouse lentamente; aproximadamente a metade do primeiras trinta <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADas_de_Joseph_Haydn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonías de Joseph Haydn (a páxina aínda non existe)">sinfonías de Haydn</a> constan de tres movementos;<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span>[</span>12<span>]</span></a></sup> e para o mozo <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Wolfgang Amadeus Mozart</a>, a sinfonía de tres movementos era a norma, quizais baixo a influencia do seu amigo <a href="/wiki/Johann_Christian_Bach" title="Johann Christian Bach">Johann Christian Bach</a>.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span>[</span>c<span>]</span></a></sup> Un exemplo tardío destacable da sinfonía clásica de tres movementos é a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_38_(Mozart)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 38 (Mozart) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía Praga</a></i> de Mozart, de 1786. </p><p>Moitas sinfonías son obras <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_tonal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música tonal (a páxina aínda non existe)">tonais</a> en catro movementos, que adoitan presentar a seguinte estrutura:<sup id="cite_ref-FOOTNOTEJackson199926_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEJackson199926-16"><span>[</span>13<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEStein1979106_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEStein1979106-17"><span>[</span>14<span>]</span></a></sup> </p> <ol><li>unha <a href="/wiki/Sonata" title="Sonata">sonata</a> de abertura ou <i><a href="/wiki/Allegro" title="Allegro">allegro</a></i></li> <li>Movemento lento, como <i><a href="/wiki/Andante" title="Andante">andante</a></i>. Forma <a href="/wiki/Lied" title="Lied">lied</a> ternario (ABA) ou <a href="/w/index.php?title=Tema_con_variaci%C3%B3ns&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tema con variacións (a páxina aínda non existe)">tema con variacións</a>.</li> <li>un <a href="/w/index.php?title=Minueto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minueto (a páxina aínda non existe)">minueto</a> ou <i><a href="/w/index.php?title=Scherzo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scherzo (a páxina aínda non existe)">scherzo</a></i> con <a href="/wiki/Tr%C3%ADo_(m%C3%BAsica)" title="Trío (música)">trío</a>. <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Beethoven</a> pasou a denominalo <a href="/w/index.php?title=Scherzo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scherzo (a páxina aínda non existe)">scherzo</a>.</li> <li><a href="/wiki/Rond%C3%B3" title="Rondó">Rondó</a> final (ABACAD).</li></ol> <p>As variacións neste esquema, como cambiar a orde dos movementos medios ou agregar unha introdución lenta ao primeiro movemento, eran comúns. Haydn, Mozart e os seus contemporáneos restrinxiron o seu uso da forma de catro movementos á <a href="/wiki/M%C3%BAsica_de_c%C3%A1mara" title="Música de cámara">música de cámara</a> orquestral ou de múltiples instrumentos, como os <a href="/wiki/Cuarteto" title="Cuarteto">cuartetos</a>, aínda que desde <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Ludwig van Beethoven</a> as sonatas <a href="/w/index.php?title=S%C3%B3_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Só (música) (a páxina aínda non existe)">solistas</a> escríbense tan a miúdo en catro como en tres movementos.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEProut1895249_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEProut1895249-18"><span>[</span>15<span>]</span></a></sup> </p><p>A composición das primeiras sinfonías centrouse en <a href="/wiki/Mil%C3%A1n" title="Milán">Milán</a>, Viena e <a href="/wiki/Mannheim" title="Mannheim">Mannheim</a>. A escola milanesa centrouse en <a href="/wiki/Giovanni_Battista_Sammartini" title="Giovanni Battista Sammartini">Giovanni Battista Sammartini</a> e incluíu a <a href="/w/index.php?title=Antonio_Brioschi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antonio Brioschi (a páxina aínda non existe)">Antonio Brioschi</a>, <a href="/w/index.php?title=Ferdinando_Galimberti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ferdinando Galimberti (a páxina aínda non existe)">Ferdinando Galimberti</a> e <a href="/w/index.php?title=Giovanni_Battista_Lampugnani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giovanni Battista Lampugnani (a páxina aínda non existe)">Giovanni Battista Lampugnani</a>. Os primeiros expoñentes da forma en Viena incluíron a <a href="/w/index.php?title=Georg_Christoph_Wagenseil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georg Christoph Wagenseil (a páxina aínda non existe)">Georg Christoph Wagenseil</a>, <a href="/w/index.php?title=Wenzel_Raimund_Birck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wenzel Raimund Birck (a páxina aínda non existe)">Wenzel Raimund Birck</a> e <a href="/w/index.php?title=Georg_Monn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georg Monn (a páxina aínda non existe)">Georg Monn</a>, mentres que os compositores vieneses de sinfonías importantes posteriores incluíron a <a href="/w/index.php?title=Johann_Baptist_Wanhal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johann Baptist Wanhal (a páxina aínda non existe)">Johann Baptist Wanhal</a>, <a href="/w/index.php?title=Carl_Ditters_von_Dittersdorf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Ditters von Dittersdorf (a páxina aínda non existe)">Carl Ditters von Dittersdorf</a> e <a href="/w/index.php?title=Leopold_Hofmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leopold Hofmann (a páxina aínda non existe)">Leopold Hofmann</a>. A <a href="/w/index.php?title=Escola_de_Mannheim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Escola de Mannheim (a páxina aínda non existe)">escola de Mannheim</a> incluíu a <a href="/w/index.php?title=Johann_Stamitz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johann Stamitz (a páxina aínda non existe)">Johann Stamitz</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEAnon.n.d._19-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEAnon.n.d.-19"><span>[</span>16<span>]</span></a></sup> </p><p>Os sinfonistas máis importantes da última parte do século XVIII foron Haydn, que escribiu polo menos 106 sinfonías no transcurso de 36 anos,<sup id="cite_ref-FOOTNOTEWebsterFeder2001_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEWebsterFeder2001-20"><span>[</span>17<span>]</span></a></sup> e Mozart, con polo menos <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADas_de_Wolfgang_Amadeus_Mozart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonías de Wolfgang Amadeus Mozart (a páxina aínda non existe)">47 sinfonías</a> en 24 anos.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEEisenSadie2001_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEEisenSadie2001-21"><span>[</span>18<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Romanticismo">Romanticismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=4" title="Editar a sección: «Romanticismo»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=4" title="Editar o código fonte da sección: Romanticismo"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Véxase tamén</i><i>:</i> <a href="/wiki/M%C3%BAsica_do_Romanticismo" title="Música do Romanticismo">Música do Romanticismo</a>.</span></span></dd></dl></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Beethoven.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Beethoven.jpg/170px-Beethoven.jpg" decoding="async" width="170" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Beethoven.jpg/255px-Beethoven.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Beethoven.jpg/340px-Beethoven.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1443" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Ludwig van Beethoven</a> contribuíu a que a sinfonía se convertese nun xénero moi estendido.</figcaption></figure> <table role="presentation" class="mbox-small noprint" style="background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);color:inherit;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Gnome-mime-audio-openclipart.svg/50px-Gnome-mime-audio-openclipart.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Gnome-mime-audio-openclipart.svg/75px-Gnome-mime-audio-openclipart.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Gnome-mime-audio-openclipart.svg/100px-Gnome-mime-audio-openclipart.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></span><figcaption></figcaption></figure></td> <td class="mbox-text plainlist" style="line-height:1.1em"><div style="background:transparent;text-align:left;padding:2px">Sinfonía nº 5 de Beethoven</div> <div class="haudio"> <div style="padding:4px 0"><a href="/wiki/Ficheiro:Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_i._allegro_con_brio.ogg" title="Ficheiro:Ludwig van Beethoven - symphony no. 5 in c minor, op. 67 - i. allegro con brio.ogg">Primeiro movemento: Allegro con brio</a></div> <div><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="240" style="width:240px;" data-durationhint="501" data-mwtitle="Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_i._allegro_con_brio.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e6/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_i._allegro_con_brio.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/e/e6/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_i._allegro_con_brio.ogg/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_i._allegro_con_brio.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div class="description" style="padding:2px 0 0 0"></div></div><hr /><div class="haudio"> <div style="padding:4px 0"><a href="/wiki/Ficheiro:Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_ii._andante_con_moto.ogg" title="Ficheiro:Ludwig van Beethoven - symphony no. 5 in c minor, op. 67 - ii. andante con moto.ogg">Segundo movemento: Andante con moto</a></div> <div><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_1" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="240" style="width:240px;" data-durationhint="599" data-mwtitle="Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_ii._andante_con_moto.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_ii._andante_con_moto.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/c0/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_ii._andante_con_moto.ogg/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_ii._andante_con_moto.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div class="description" style="padding:2px 0 0 0"></div></div><hr /><div class="haudio"> <div style="padding:4px 0"><a href="/wiki/Ficheiro:Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_iii._allegro.ogg" title="Ficheiro:Ludwig van Beethoven - symphony no. 5 in c minor, op. 67 - iii. allegro.ogg">Terceiro movemento: Scherzo. Allegro</a></div> <div><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_2" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="240" style="width:240px;" data-durationhint="337" data-mwtitle="Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_iii._allegro.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5b/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iii._allegro.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/5b/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iii._allegro.ogg/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iii._allegro.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div class="description" style="padding:2px 0 0 0"></div></div><hr /><div class="haudio"> <div style="padding:4px 0"><a href="/wiki/Ficheiro:Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_iv._allegro.ogg" title="Ficheiro:Ludwig van Beethoven - symphony no. 5 in c minor, op. 67 - iv. allegro.ogg">Cuarto movemento: Allegro</a></div> <div><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_3" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="240" style="width:240px;" data-durationhint="707" data-mwtitle="Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor,_op._67_-_iv._allegro.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/47/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iv._allegro.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/47/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iv._allegro.ogg/Ludwig_van_Beethoven_-_symphony_no._5_in_c_minor%2C_op._67_-_iv._allegro.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div class="description" style="padding:2px 0 0 0">Interpretada pola Skidmore College Orchestra. música cortesía de <a href="/w/index.php?title=Musopen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Musopen (a páxina aínda non existe)">Musopen</a></div></div></td></tr> <tr><td colspan="2" class="mbox-text" style="line-height:1.1em"><hr /><i class="selfreference">Información sobre <a href="/wiki/Wikipedia:Ficheiros_multimedia" title="Wikipedia:Ficheiros multimedia">ficheiros multimedia</a>.</i></td></tr> </tbody></table> <p>A principios do século XIX, <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Ludwig van Beethoven</a> elevou a sinfonía dun xénero cotián producido en grandes cantidades a unha forma suprema na que os compositores se esforzaron por alcanzar o máximo potencial da música nunhas poucas obras.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDahlhaus1989265_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDahlhaus1989265-22"><span>[</span>19<span>]</span></a></sup> Comezou con dúas obras que emulaban directamente aos seus modelos Mozart e Haydn, e logo continuou con <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADas_de_Ludwig_van_Beethoven&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonías de Ludwig van Beethoven (a páxina aínda non existe)">sete sinfonías</a> máis, comezando coa <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_3_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 3 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Terceira Sinfonía</a></i> que expandiu o alcance e a ambición do xénero. A súa <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_5_(Beethoven)" title="Sinfonía n.º 5 (Beethoven)">Quinta Sinfonía</a></i> é quizais a sinfonía máis famosa; a súa transición do movemento de apertura en <a href="/w/index.php?title=D%C3%B3_menor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dó menor (a páxina aínda non existe)">dó menor</a> emocionalmente tormentoso a un final triunfante en clave maior proporcionou un modelo adoptado por sinfonistas posteriores como <a href="/wiki/Johannes_Brahms" title="Johannes Brahms">Johannes Brahms</a><sup id="cite_ref-FOOTNOTELibbey199940_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELibbey199940-23"><span>[</span>20<span>]</span></a></sup> e <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Gustav Mahler</a>.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span>[</span>21<span>]</span></a></sup> A súa <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_6_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 6 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Sexta Sinfonía</a></i> é unha obra <a href="/wiki/M%C3%BAsica_program%C3%A1tica" title="Música programática">programática</a>, que presenta imitacións instrumentais de cantos de paxaros e unha tormenta; e, de maneira pouco convencional, un quinto movemento (as sinfonías xeralmente tiñan como máximo catro movementos). A súa <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_9_(Beethoven)" title="Sinfonía n.º 9 (Beethoven)">Novena Sinfonía</a></i> inclúe partes para solistas vocais e <a href="/wiki/Coro_(grupo_musical)" title="Coro (grupo musical)">coro</a> no último movemento, o que a converte nunha <a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_coral" title="Sinfonía coral">sinfonía coral</a>.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span>[</span>d<span>]</span></a></sup> </p><p>Das sinfonías de <a href="/wiki/Franz_Schubert" title="Franz Schubert">Franz Schubert</a>, dúas son elementos fundamentais do repertorio e interprétanse con frecuencia. Da súa <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_8_(Schubert)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 8 (Schubert) (a páxina aínda non existe)">Oitava Sinfonía</a></i> (1822), completou só os dous primeiros movementos; esta obra sumamente romántica adóitase chamar polo seu sobrenome, «Inacabada». A súa última sinfonía completa, a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_9_(Schubert)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 9 (Schubert) (a páxina aínda non existe)">Novena</a></i> (1826), é unha obra enorme no idioma do Clasicismo.<sup id="cite_ref-FOOTNOTERosen1997521_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTERosen1997521-26"><span>[</span>22<span>]</span></a></sup> </p><p>Dos primeiros románticos, <a href="/wiki/Felix_Mendelssohn" title="Felix Mendelssohn">Felix Mendelssohn</a> (cinco sinfonías, máis <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADas_para_cordas_(Mendelssohn)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonías para cordas (Mendelssohn) (a páxina aínda non existe)">trece sinfonías de corda</a>) e <a href="/wiki/Robert_Schumann" title="Robert Schumann">Robert Schumann</a> (catro) continuaron escribindo sinfonías no molde clásico, aínda que utilizando a súa propia linguaxe musical. En contraste, <a href="/wiki/Hector_Berlioz" title="Hector Berlioz">Hector Berlioz</a> favoreceu as obras programáticas, incluída a súa «sinfonía dramática» <i><a href="/w/index.php?title=Rom%C3%A9o_et_Juliette_(Berlioz)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roméo et Juliette (Berlioz) (a páxina aínda non existe)">Roméo et Juliette</a></i>, a sinfonía para <a href="/wiki/Viola" title="Viola">viola</a> <i><a href="/w/index.php?title=Harold_en_Italie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold en Italie (a páxina aínda non existe)">Harold en Italie</a></i> e a orixinal <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_fant%C3%A1stica" title="Sinfonía fantástica">Sinfonía fantástica</a></i>. Esta última tamén é unha obra de programa e ten unha <a href="/wiki/Marcha_(m%C3%BAsica)" title="Marcha (música)">marcha</a> e un <a href="/wiki/Valse" title="Valse">valse</a> e cinco movementos en lugar dos catro habituais. A súa cuarta e última sinfonía, a <i><a href="/w/index.php?title=Grande_symphonie_fun%C3%A8bre_et_triomphale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grande symphonie funèbre et triomphale (a páxina aínda non existe)">Grande symphonie funèbre et triomphale</a></i> (orixinalmente titulada <i>Symphonie militaire</i>) foi composta en 1840 para unha <a href="/w/index.php?title=Banda_de_m%C3%BAsica_militar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Banda de música militar (a páxina aínda non existe)">banda de música militar</a> de douscentos integrantes, para a súa interpretación ao aire libre, e é un exemplo temperán dunha sinfonía de banda. Berlioz logo agregou partes de corda opcionais e unha final coral.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEMacdonald2001§3:_1831-1842_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEMacdonald2001§3:_1831-1842-27"><span>[</span>23<span>]</span></a></sup> En 1851, <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Richard Wagner</a> declarou que todas estas sinfonías posteriores a Beethoven non eran máis que un epílogo, que non ofrecía nada substancialmente novo. De feito, despois da última sinfonía de Schumann, a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_3_(Schumann)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 3 (Schumann) (a páxina aínda non existe)">Terceira</a></i> composta en 1850, e durante dúas décadas o <a href="/wiki/Poemas_sinf%C3%B3nicos_(Liszt)" title="Poemas sinfónicos (Liszt)">poema sinfónico</a> de <a href="/wiki/Franz_Liszt" title="Franz Liszt">Franz Liszt</a> pareceu desprazar á sinfonía como forma principal de música instrumental a grande escala. Con todo, Liszt tamén compuxo dúas sinfonías corais programáticas durante ese tempo, <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_Fausto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía Fausto (a páxina aínda non existe)">Fausto</a></i> e <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_Dante&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía Dante (a páxina aínda non existe)">Dante</a></i>. Se a sinfonía fose eclipsada doutra maneira, non pasou moito tempo antes de que rexurdise nunha «segunda idade» nas décadas de 1870 e 1880, coas sinfonías de <a href="/wiki/Anton_Bruckner" title="Anton Bruckner">Anton Bruckner</a>, <a href="/wiki/Johannes_Brahms" title="Johannes Brahms">Johannes Brahms</a>, <a href="/wiki/Petr_Ilich_Chaikovskii" title="Petr Ilich Chaikovskii">Petr Ilich Chaikovskii</a>, <a href="/wiki/Camille_Saint-Sa%C3%ABns" title="Camille Saint-Saëns">Camille Saint-Saëns</a>, <a href="/wiki/Aleksandr_Borodin" title="Aleksandr Borodin">Aleksandr Borodin</a>, <a href="/wiki/Anton%C3%ADn_Dvo%C5%99%C3%A1k" title="Antonín Dvořák">Antonín Dvořák</a> e <a href="/w/index.php?title=C%C3%A9sar_Franck&action=edit&redlink=1" class="new" title="César Franck (a páxina aínda non existe)">César Franck</a>, obras que eludiron en gran medida os elementos programáticos de Berlioz e Liszt e dominaron o repertorio de concertos durante polo menos un século.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDahlhaus1989265_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDahlhaus1989265-22"><span>[</span>19<span>]</span></a></sup> </p><p>Ao longo do século XIX, os compositores continuaron aumentando o tamaño da <a href="/wiki/Orquestra_sinf%C3%B3nica" title="Orquestra sinfónica">orquestra sinfónica</a>. Cara a principios de século, unha orquestra a grande escala estaría formada pola <a href="/w/index.php?title=Secci%C3%B3n_de_cordas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sección de cordas (a páxina aínda non existe)">sección de cordas</a> máis pares de frautas, oboes, clarinetes, fagotes, trompas, trompetas e, por último, un conxunto de timbales.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1-28"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> Esta é, por exemplo, a partitura utilizada nas sinfonías <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_1_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 1 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Primeira</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_2_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 2 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Segunda</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_4_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 4 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Cuarta</a></i>, <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_7_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 7 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Sétima</a></i> e <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_8_(Beethoven)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 8 (Beethoven) (a páxina aínda non existe)">Oitava</a></i> de Beethoven. Os trombóns, que anteriormente se limitaron á música sacra e o teatro, agregáronse á orquestra sinfónica, especialmente na <i>Quinta</i>, <i>Sexta</i> e <i>Novena</i> de Beethoven. A combinación de <a href="/wiki/Bombo" title="Bombo">bombo</a>, <a href="/wiki/Ferri%C3%B1os" title="Ferriños">ferriños</a> e <a href="/w/index.php?title=Prato_(instumento_m%C3%BAsical)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prato (instumento músical) (a páxina aínda non existe)">pratos</a> (ás veces tamén: <a href="/wiki/Piccolo" title="Piccolo">frautín</a>), que os compositores do século XVIII empregaron como efecto colorista na chamada «<a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_%C3%A1_turca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música á turca (a páxina aínda non existe)">música á turca</a>», empezouse a utilizar cada vez máis durante a segunda metade do século XIX sen ningún tipo de tales connotacións de xénero.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1-28"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> Na época de Mahler, un compositor podía escribir unha sinfonía para «un verdadeiro compendio de instrumentos orquestrais».<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1-28"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> Ademais de aumentar en variedade de instrumentos, as sinfonías do século XIX incrementáronse gradualmente con máis intérpretes de cordas e máis partes de vento, de modo que a orquestra creceu substancialmente en número, do mesmo xeito que as salas de concertos.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-3" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1-28"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Romanticismo_tardío,_modernismo_e_posmodernismo"><span id="Romanticismo_tard.C3.ADo.2C_modernismo_e_posmodernismo"></span>Romanticismo tardío, modernismo e posmodernismo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=5" title="Editar a sección: «Romanticismo tardío, modernismo e posmodernismo»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=5" title="Editar o código fonte da sección: Romanticismo tardío, modernismo e posmodernismo"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cara a finais do século XIX, <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Gustav Mahler</a> comezou a escribir sinfonías longas e a grande escala que continuou compoñendo ata principios do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XX" title="Século XX">século XX</a>. A súa <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n%C2%BA_3_(Mahler)" title="Sinfonía nº 3 (Mahler)">Terceira Sinfonía</a></i>, completada en 1896, é unha das sinfonías máis longas interpretadas con regularidade con ao redor de cen minutos de duración para a maioría das actuacións. A <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n%C3%BAm._8_(Mahler)" title="Sinfonía núm. 8 (Mahler)">Oitava Sinfonía</a></i> compúxose en 1906 e recibe o sobrenome de «Sinfonía dos mil» debido á gran cantidade de voces necesarias para realizala. </p><p>O século XX viu unha maior diversificación no estilo e o contido das obras que os compositores denominaron sinfonías.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEAnon.2008_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEAnon.2008-29"><span>[</span>25<span>]</span></a></sup> Algúns compositores, incluídos <a href="/wiki/Dmitrii_Shostakovich" title="Dmitrii Shostakovich">Dmitrii Shostakovich</a>, <a href="/wiki/Sergu%C3%A9i_Rakhm%C3%A1ninov" title="Serguéi Rakhmáninov">Serguéi Rakhmáninov</a> e <a href="/wiki/Carl_Nielsen" title="Carl Nielsen">Carl Nielsen</a>, continuaron escribindo na forma tradicional de catro movementos, mentres que outros compositores adoptaron enfoques diferentes: a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_7_(Sibelius)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 7 (Sibelius) (a páxina aínda non existe)">Sétima Sinfonía</a></i>, e última, de <a href="/wiki/Jean_Sibelius" title="Jean Sibelius">Jean Sibelius</a> consta dun movemento; a <i><a href="/w/index.php?title=Eine_Alpensinfonie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eine Alpensinfonie (a páxina aínda non existe)">Eine Alpensinfonie</a></i> (<i>Sinfonía alpina</i>) de <a href="/wiki/Richard_Strauss" title="Richard Strauss">Richard Strauss</a>, tamén nun só movemento e dividida en vinte e dúas partes, detalla unha subida de once horas a través das montañas, e a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_9_(Hovhaness)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 9 (Hovhaness) (a páxina aínda non existe)">Novena Sinfonía</a></i> de <a href="/w/index.php?title=Alan_Hovhaness&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alan Hovhaness (a páxina aínda non existe)">Alan Hovhaness</a>, <i>Saint Vartan</i> —orixinalmente <a href="/w/index.php?title=Opus_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opus (música) (a páxina aínda non existe)">op</a>. 80, cambiado a op. 180: composta en 1949-1950, consta de vinte e catro.<sup id="cite_ref-FOOTNOTETawa2001352_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTETawa2001352-30"><span>[</span>26<span>]</span></a></sup> Observouse unha variedade similar na duración das sinfonías: Gustav Mahler continuou compoñendo inmensas obras que se tardan máis dunha hora en interpretar, pero outros como <a href="/w/index.php?title=Havergal_Brian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Havergal Brian (a páxina aínda non existe)">Havergal Brian</a>, cuxa <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n._%C2%B0_1_(Brian)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n. ° 1 (Brian) (a páxina aínda non existe)">Primeira Sinfonía</a></i> «Gótica», completada en 1927, dura case dúas horas. No outro extremo da escala, unha interpretación da <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n._%C2%B0_1_(Milhaud)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n. ° 1 (Milhaud) (a páxina aínda non existe)">Pequena Sinfonía n. ° 1</a></i> de <a href="/wiki/Darius_Milhaud" title="Darius Milhaud">Darius Milhaud</a>, composta en 1917, dura só tres minutos e medio.<sup>[<i><a href="/wiki/Wikipedia:C%C3%B3mpre_referencia" title="Wikipedia:Cómpre referencia">Cómpre referencia</a></i>]</sup> </p><p>A finais do século XIX xurdira unha preocupación pola unificación da sinfonía tradicional de catro movementos nunha única concepción formal subsumida, que se denominou «forma sinfónica bidimensional», e atopa o seu punto de inflexión clave na <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_de_c%C3%A1mara_n.%C2%BA_1_(Sch%C3%B6nberg)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía de cámara n.º 1 (Schönberg) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía de cámara n.° 1</a></i> de <a href="/wiki/Arnold_Sch%C3%B6nberg" title="Arnold Schönberg">Arnold Schönberg</a>, op. 9 (1909), que foi seguida na década de 1920 por outras sinfonías alemás notables dun só movemento, incluída a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_1_(Weill)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 1 (Weill) (a páxina aínda non existe)">Primeira sinfonía</a></i> de <a href="/wiki/Kurt_Weill" title="Kurt Weill">Kurt Weill</a> (1921), a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_de_c%C3%A1mara_(Butting)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía de cámara (Butting) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía de cámara</a></i> de <a href="/w/index.php?title=Max_Butting&action=edit&redlink=1" class="new" title="Max Butting (a páxina aínda non existe)">Max Butting</a>, op. 25 (1923), e a <i>Sinfonía</i> de <a href="/w/index.php?title=Paul_Dessau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Dessau (a páxina aínda non existe)">Paul Dessau</a> de 1926.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEVande_Moortele2013269,_284n9_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEVande_Moortele2013269,_284n9-31"><span>[</span>27<span>]</span></a></sup> </p><p>Paralelamente a esta experimentación, outras sinfonías do século XX tentaron deliberadamente evocar as orixes do xénero no século XVIII, en termos de forma e mesmo estilo musical, con exemplos destacados como a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_1_(Prok%C3%B3fiev)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía n.º 1 (Prokófiev) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía «Clásica»</a></i> de <a href="/wiki/Sergei_Prokofev" title="Sergei Prokofev">Sergei Prokofev</a> de 1916-17 e a Sinfonía en do de <a href="/wiki/Igor_Stravinskii" title="Igor Stravinskii">Igor Stravinskii</a> de 1938-1940.<sup>[<i><a href="/wiki/Wikipedia:C%C3%B3mpre_referencia" title="Wikipedia:Cómpre referencia">Cómpre referencia</a></i>]</sup> </p><p>Con todo, persistiron certas tendencias. A designación dunha obra como «sinfonía» aínda implicaba certo grao de sofisticación e seriedade de propósito. A palabra «sinfonietta» entrou en uso para designar unha obra máis curta, de obxectivos máis modestos ou «máis lixeira» que unha sinfonía, como a <i><a href="/w/index.php?title=Sinfonietta_(Prok%C3%B3fiev)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonietta (Prokófiev) (a páxina aínda non existe)">Sinfonietta</a></i> para orquestra de Prokófiev.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEKennedy2006_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEKennedy2006-32"><span>[</span>28<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTETemperley2001_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTETemperley2001-33"><span>[</span>29<span>]</span></a></sup> </p><p>Na primeira metade do século, compositores <a href="/wiki/M%C3%BAsica_moderna" title="Música moderna">modernistas</a> como <a href="/wiki/Edward_Elgar" title="Edward Elgar">Edward Elgar</a>, Gustav Mahler, Jean Sibelius, Carl Nielsen, Ígor Stravinski, <a href="/wiki/Bohuslav_Martin%C5%AF" title="Bohuslav Martinů">Bohuslav Martinů</a>, <a href="/w/index.php?title=Roger_Sessions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roger Sessions (a páxina aínda non existe)">Roger Sessions</a>, Serguéi Prokófiev, <a href="/w/index.php?title=Rued_Langgaard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rued Langgaard (a páxina aínda non existe)">Rued Langgaard</a> e Dmitri Shostakóvich compuxeron sinfonías «extraordinarias en alcance, riqueza, orixinalidade e urxencia de expresión».<sup id="cite_ref-FOOTNOTESteinberg1995404_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTESteinberg1995404-34"><span>[</span>30<span>]</span></a></sup> Unha medida do significado dunha sinfonía é o grao en que reflicte concepcións da forma temporal propias da época en que foi creada. Cinco compositores de todo o século XX que cumpren esta medida son Sibelius, Stravinski, <a href="/w/index.php?title=Luciano_Berio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luciano Berio (a páxina aínda non existe)">Luciano Berio</a> (na súa <i><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_(Berio)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía (Berio) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía</a></i>, 1968-1969), <a href="/w/index.php?title=Elliott_Carter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elliott Carter (a páxina aínda non existe)">Elliott Carter</a> (na súa <i>Sinfonía de tres orquestras</i>, 1976) e <a href="/w/index.php?title=Pelle_Gudmundsen-Holmgreen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pelle Gudmundsen-Holmgreen (a páxina aínda non existe)">Pelle Gudmundsen-Holmgreen</a> (en <i>Sinfonía/Antifonía</i>, 1980).<sup id="cite_ref-FOOTNOTEGrimley2013287_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEGrimley2013287-35"><span>[</span>31<span>]</span></a></sup> </p><p>Desde mediados do século XX ata o século XXI houbo un rexurdimento do interese pola sinfonía con moitos compositores <a href="/w/index.php?title=M%C3%BAsica_posmoderna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Música posmoderna (a páxina aínda non existe)">posmodernistas</a> engadindo substancialmente ao canon, sobre todo no Reino Unido: <a href="/w/index.php?title=Peter_Maxwell_Davies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Maxwell Davies (a páxina aínda non existe)">Peter Maxwell Davies</a> (10),<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span>[</span>32<span>]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Robin_Holloway&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robin Holloway (a páxina aínda non existe)">Robin Holloway</a> (1),<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span>[</span>33<span>]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=David_Matthews_(compositor)&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Matthews (compositor) (a páxina aínda non existe)">David Matthews</a> (9),<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span>[</span>34<span>]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=James_MacMillan&action=edit&redlink=1" class="new" title="James MacMillan (a páxina aínda non existe)">James MacMillan</a> (4),<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span>[</span>35<span>]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Peter_Seabourne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Seabourne (a páxina aínda non existe)">Peter Seabourne</a> (4)<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span>[</span>36<span>]</span></a></sup> e <a href="/w/index.php?title=Philip_Sawyers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philip Sawyers (a páxina aínda non existe)">Philip Sawyers</a> (3).<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span>[</span>37<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sinfonías_para_banda_de_concertos"><span id="Sinfon.C3.ADas_para_banda_de_concertos"></span>Sinfonías para banda de concertos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=6" title="Editar a sección: «Sinfonías para banda de concertos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=6" title="Editar o código fonte da sección: Sinfonías para banda de concertos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Hector_Berlioz" title="Hector Berlioz">Hector Berlioz</a> escribiu orixinalmente o <i><a href="/w/index.php?title=Grande_symphonie_fun%C3%A8bre_et_triomphale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grande symphonie funèbre et triomphale (a páxina aínda non existe)">Grande symphonie funèbre et triomphale</a></i> para <a href="/w/index.php?title=Bandas_militares&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bandas militares (a páxina aínda non existe)">bandas militares</a> en 1840. Aínda que antes, en 1815, <a href="/w/index.php?title=Anton_Reicha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anton Reicha (a páxina aínda non existe)">Anton Reicha</a> compuxera a súa Sinfonía "Conmemoración" de catro movementos (tamén coñecida como "Musique pour célébrer le Mémorie des Grands Hommes qui se sont Illustrés au Service de la Nation Française" ("Música para celebrar a memoria dos grandes homes que ilustraron o servizo da nación francesa")) para un gran conxunto de instrumentos de vento como parte das cerimonias asociadas co enterro de <a href="/wiki/Lois_XVI_de_Francia" title="Lois XVI de Francia">Lois XVI</a> e <a href="/wiki/Mar%C3%ADa_Antonieta_de_Austria" title="María Antonieta de Austria">María Antonieta</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span>[</span>38<span>]</span></a></sup> </p><p>Despois deses primeiros esforzos, escribíronse poucas sinfonías para bandas de vento ata o século XX, cando se escribiron máis sinfonías para <a href="/w/index.php?title=Banda_de_concerto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Banda de concerto (a páxina aínda non existe)">banda de concerto</a> que en séculos pasados. Aínda que existen exemplos desde 1932, a primeira sinfonía importante deste tipo é a Sinfonía n.º 19, Op. 46, de <a href="/w/index.php?title=Nikolai_Myaskovsky&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikolai Myaskovsky (a páxina aínda non existe)">Nikolai Myaskovsky</a>, composta en 1939.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBattisti200242_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBattisti200242-43"><span>[</span>39<span>]</span></a></sup> Outros exemplos son a <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_en_se_bemol_para_banda_(Hindemith)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía en se bemol para banda (Hindemith) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía en se bemol para banda</a> de <a href="/wiki/Paul_Hindemith" title="Paul Hindemith">Paul Hindemith</a>, composta en 1951; a Sinfonía núm. 4 "West Point", composta en 1952; a Sinfonía n.º 6, Op. 69, de <a href="/w/index.php?title=Vincent_Persichetti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vincent Persichetti (a páxina aínda non existe)">Vincent Persichetti</a>, composta en 1956; a Sinfonía n.º 3, de <a href="/w/index.php?title=Vittorio_Giannini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vittorio Giannini (a páxina aínda non existe)">Vittorio Giannini</a>, composta en 1958; as Sinfonías n.º 4, Op. 165, n.º  7, "Nanga Parvat", Op. 175, Non. 14, "Ararat", Op. 194, e Non. 23, "Ani", Op. 249, compostas en 1958, 1959, 1961 e 1972 respectivamente; a Sinfonía Non. 2, composta en 1972; as sinfonías 2ª, 3ª, 4ª e 5ª de <a href="/w/index.php?title=Alfred_Reed&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Reed (a páxina aínda non existe)">Alfred Reed</a>, compostas en 1979, 1988, 1992 e 1994 respectivamente; oito das dez sinfonías numeradas de <a href="/w/index.php?title=David_Maslanka&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Maslanka (a páxina aínda non existe)">David Maslanka</a>;<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span>[</span>40<span>]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Julie_Giroux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Julie Giroux (a páxina aínda non existe)">cinco sinfonías ata a data</a> de <a href="/w/index.php?title=Julie_Giroux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Julie Giroux (a páxina aínda non existe)">Julie Giroux</a> (aínda que actualmente está a traballar nunha sexta<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span>[</span>41<span>]</span></a></sup>);A <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n%C3%BAmero_1_%22O_Se%C3%B1or_dos_Aneis%22&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía número 1 "O Señor dos Aneis" (a páxina aínda non existe)">Sinfonía número 1 "O Señor dos Aneis"</a> de <a href="/w/index.php?title=Johan_de_Meij&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johan de Meij (a páxina aínda non existe)">Johan de Meij</a>, composta en 1988, e a súa Sinfonía número 2 "A gran mazá", composta en 1993; A Sinfonía en tres escenas de Yasuhide Ito 'La Vita', composta en 1998, que é a súa terceira sinfonía para banda de vento; <a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_n%C2%BA_3_(Corigliano)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía nº 3 (Corigliano) (a páxina aínda non existe)">Sinfonía nº 3 'Circus Maximus</a> de <a href="/w/index.php?title=John_Corigliano&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Corigliano (a páxina aínda non existe)">John Corigliano</a>, composta en 2004; A Sinfonía PachaMama de <a href="/w/index.php?title=Denis_Levaillant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Denis Levaillant (a páxina aínda non existe)">Denis Levaillant</a>, composta en 2014 e 2015,<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span>[</span>42<span>]</span></a></sup> e a Sinfonía número 2 de James M. Stephenson que foi estreada pola banda da mariña dos Estados Unidos ("The President's Own") e recibiu tanto os premios William D. Revelli da National Band Association. (2017)<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span>[</span>43<span>]</span></a></sup> e os Sousa/Ostwald (2018) da American Bandmasters Association.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span>[</span>44<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Outros_usos_modernos_de_"sinfonía""><span id="Outros_usos_modernos_de_.22sinfon.C3.ADa.22"></span>Outros usos modernos de "sinfonía"</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=7" title="Editar a sección: «Outros usos modernos de "sinfonía"»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=7" title="Editar o código fonte da sección: Outros usos modernos de "sinfonía""><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nalgunhas formas do inglés, a palabra "symphony" tamén se utiliza para referirse á <a href="/wiki/Orquestra" title="Orquestra">orquestra</a>, o gran conxunto que adoita interpretar estas obras. A palabra "sinfonía" aparece no nome de moitas orquestras, por exemplo, a <a href="/wiki/London_Symphony_Orchestra" title="London Symphony Orchestra">London Symphony Orchestra</a>, a <a href="/w/index.php?title=Boston_Symphony_Orchestra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boston Symphony Orchestra (a páxina aínda non existe)">Boston Symphony Orchestra</a>, a <a href="/w/index.php?title=St._Louis_Symphony&action=edit&redlink=1" class="new" title="St. Louis Symphony (a páxina aínda non existe)">St. Louis Symphony</a>, a <a href="/w/index.php?title=Houston_Symphony&action=edit&redlink=1" class="new" title="Houston Symphony (a páxina aínda non existe)">Houston Symphony</a>, ou a <a href="/w/index.php?title=New_World_Symphony&action=edit&redlink=1" class="new" title="New World Symphony (a páxina aínda non existe)">New World Symphony</a> de <a href="/wiki/Miami" title="Miami">Miami</a>. Para algunhas orquestras, "(nome da cidade) Sinfónica" proporciona unha versión abreviada do nome completo; por exemplo, o <a href="/wiki/Oxford_English_Dictionary" title="Oxford English Dictionary">OED</a> dá "Vancouver Symphony" como unha posible forma abreviada de <a href="/w/index.php?title=Orquestra_Sinf%C3%B3nica_de_Vancouver&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orquestra Sinfónica de Vancouver (a páxina aínda non existe)">Orquestra Sinfónica de Vancouver</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEOEDdefinition_5d_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEOEDdefinition_5d-49"><span>[</span>45<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span>[</span>46<span>]</span></a></sup> Ademais, no uso común, unha persoa pode dicir que vai saír a escoitar unha actuación sinfónica, unha referencia á orquestra e non ás obras do programa. Estes usos non son comúns no <a href="/w/index.php?title=Ingl%C3%A9s_brit%C3%A1nico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inglés británico (a páxina aínda non existe)">inglés británico</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Características"><span id="Caracter.C3.ADsticas"></span>Características</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=8" title="Editar a sección: «Características»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=8" title="Editar o código fonte da sección: Características"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A sinfonía parte da <a href="/w/index.php?title=Abertura_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura (música) (a páxina aínda non existe)">abertura</a> barroca, unha vez que esta se vai desligando da obra que introducía <sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span>[</span>47<span>]</span></a></sup>. Será no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVIII" title="Século XVIII">século XVIII</a> cando defina a súa forma clásica grazas a autores italianos coma <a href="/w/index.php?title=Sammartini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sammartini (a páxina aínda non existe)">Sammartini</a>, aos músicos de Mannhein e, finalmente, a autores coma <a href="/wiki/Joseph_Haydn" title="Joseph Haydn">Haydn</a> ou <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozart</a>. </p><p>Pese a ser unha obra instrumental, fóronselle incorporando solistas vogais, caso da <i>Novena</i> de <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Beethoven</a>, a <i>Sinfonía Lobgesang</i> de <a href="/wiki/Felix_Mendelssohn" title="Felix Mendelssohn">Felix Mendelssohn</a> ou varias sinfonías de <a href="/wiki/Gustav_Mahler" title="Gustav Mahler">Mahler</a>. </p><p>Segue a ser un xénero que traballan os compositores actuais, coma <a href="/wiki/Krzysztof_Penderecki" title="Krzysztof Penderecki">Penderecki</a> pero a estrutura que adopta non é necesariamente a clásica e o termo "sinfonía" refire unha obra orquestral sen máis. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=9" title="Editar a sección: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=9" title="Editar o código fonte da sección: Historia"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Renacemento_tardío_e_inicio_do_barroco"><span id="Renacemento_tard.C3.ADo_e_inicio_do_barroco"></span>Renacemento tardío e inicio do barroco</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=10" title="Editar a sección: «Renacemento tardío e inicio do barroco»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=10" title="Editar o código fonte da sección: Renacemento tardío e inicio do barroco"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A finais do <a href="/wiki/Renacemento" title="Renacemento">Renacemento</a> e no inicio do <a href="/wiki/M%C3%BAsica_barroca" title="Música barroca">Barroco</a>, a palabra sinfonía era un nome alternativo para a <a href="/wiki/Canzone" title="Canzone">canzone</a>, <a href="/wiki/Fantas%C3%ADa_(m%C3%BAsica)" title="Fantasía (música)">fantasía</a> ou o <a href="/w/index.php?title=Ricercar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ricercar (a páxina aínda non existe)">ricercar</a>. Estas eran, case sempre formas instrumentais fortemente arraigadas a unha tradición de <a href="/wiki/Polifon%C3%ADa" title="Polifonía">polifonía</a>. Máis tarde, no período barroco, empregábase para identificar un tipo de sonata, especialmente a <a href="/w/index.php?title=Sonata_tr%C3%ADo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sonata trío (a páxina aínda non existe)">sonata trío</a> ou unha sonata para un conxunto grande de instrumentos. Despois, a palabra foi utilizada para indicar un <a href="/w/index.php?title=Preludio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Preludio (a páxina aínda non existe)">preludio</a> instrumental. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Antiga_sinfonía"><span id="Antiga_sinfon.C3.ADa"></span>Antiga sinfonía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=11" title="Editar a sección: «Antiga sinfonía»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=11" title="Editar o código fonte da sección: Antiga sinfonía"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Alessandro_Scarlatti.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Alessandro_Scarlatti.jpg/170px-Alessandro_Scarlatti.jpg" decoding="async" width="170" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Alessandro_Scarlatti.jpg/255px-Alessandro_Scarlatti.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Alessandro_Scarlatti.jpg/340px-Alessandro_Scarlatti.jpg 2x" data-file-width="613" data-file-height="804" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Alessandro_Scarlatti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alessandro Scarlatti (a páxina aínda non existe)">Alessandro Scarlatti</a></figcaption></figure> <p>Nas grandes formas vocal-instrumental dos séculos XVII e XVIII, por exemplo nas <a href="/wiki/%C3%93pera" title="Ópera">óperas</a> e <a href="/wiki/Oratorio" title="Oratorio">oratorios</a>, unha sinfonía xeralmente era un <a href="/w/index.php?title=Preludio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Preludio (a páxina aínda non existe)">preludio</a>, un <a href="/wiki/Interludio" title="Interludio">interludio</a> ou un <a href="/w/index.php?title=Posludio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Posludio (a páxina aínda non existe)">posludio</a> contrastando coas seccións vocais ou doutro modo diferentes. </p><p>No século XVII, unha forma específica desta peza introdutoria foi a sinfonía de tres movementos que se converteu nun tipo padrón de <a href="/w/index.php?title=Abertura_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura (música) (a páxina aínda non existe)">abertura</a> da ópera italiana. Na maioría das veces esas obras eran en Re maior, para maximizar a resonancia aberta das cordas dos instrumentos de cordas, iniciándose e encerrándose cun movemento rápido, intercalado por un movemento lento. Exemplos dese tipo de sinfonía italiana son as numerosas aberturas en tres movementos das óperas de <a href="/w/index.php?title=Alessandro_Scarlatti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alessandro Scarlatti (a páxina aínda non existe)">Alessandro Scarlatti</a>, todas arquetipos das <a href="/w/index.php?title=Abertura_italiana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura italiana (a páxina aínda non existe)">aberturas italianas</a>. </p><p>En Francia, entre tanto, as <i>ouvertures</i> eran sempre pezas introdutorias dun único movemento, usualmente na forma A-B-A, onde as seccións <i>A</i> teñen un <a href="/w/index.php?title=Andamento&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andamento (a páxina aínda non existe)">andamento</a> lento, cun ritmo dobremente puntuado, mentres que a sección intermediaria <i>B</i>, era comparativamente fluente e rápida. Esta <a href="/w/index.php?title=Forma_musical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Forma musical (a páxina aínda non existe)">forma musical</a> ficou coñecida como <i><a href="/w/index.php?title=Abertura_francesa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abertura francesa (a páxina aínda non existe)">abertura francesa</a></i>. Co tempo, este tipo de <i>ouverture</i> foi adaptado polos compositores alemáns como <a href="/wiki/Johann_Sebastian_Bach" title="Johann Sebastian Bach">Johann Sebastian Bach</a> e <a href="/w/index.php?title=George_Frideric_Handel&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Frideric Handel (a páxina aínda non existe)">George Frideric Handel</a>, do século XVIII en diante, tamén podía ser o movemento introdutorio dunha <a href="/w/index.php?title=Suite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suite (a páxina aínda non existe)">suite</a> de danzas, no caso en que a palabra <i>ouverture</i> era usada como sinónimo da enteira suite, como, por exemplo as <i><a href="/w/index.php?title=Suites_Francesas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suites Francesas (a páxina aínda non existe)">Aberturas Francesas</a></i>, <a href="/wiki/BWV" class="mw-redirect" title="BWV">BWV</a> 831, de Bach. </p><p>A maioría das óperas e oratorios de Handel inícianse cun movemento <i>ouverture</i> de estilo francés, mesmo que ocasionalmente chame <i>sinfonía</i> a ese movemento, como fixo para o <i>Mesías</i>, identificando a abertura como sinfonía. Con todo, Handel tamén usou o preludio/interludio orquestral ao modo <i>italiano</i>, por exemplo a <i>Introduzione</i> da cantata <i>Delirio amoroso</i>, <a href="/w/index.php?title=H%C3%A4ndel-Werke-Verzeichnis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Händel-Werke-Verzeichnis (a páxina aínda non existe)">HWV</a> 99. Tamén, a <i>Pifa</i> instrumental do <i>Mesías</i> non se encadra tanto nos modelos franceses. </p><p>Neste medio tempo, tamén no inicio do sécuo XVIII, a sinfonía no estilo <i>italiano</i>, con tres movementos, comezou a gañar vida por si mesma. Podía ser composta como unha obra de <a href="/wiki/Concerto" title="Concerto">concerto</a> independente, sen solistas. Por exemplo, <a href="/wiki/Vivaldi" class="mw-redirect" title="Vivaldi">Vivaldi</a> compuxo tanto sinfonías de tres movementos, non moi diferentes dos seus concertos, como sinfonías similares como preludio para as súas óperas. </p><p>Bach usou algunhas veces o vocábulo sinfonía no modo antigo como unha peza instrumental dun único movemento, por exemplo, para as <i><a href="/wiki/Invenci%C3%B3n_(m%C3%BAsica)" title="Invención (música)">invencións</a></i> <a href="/wiki/BWV" class="mw-redirect" title="BWV">BWV</a> 787-801, empregando o estilo polifónico de tres voces. Cómpre observar que no século XX, os editores comezaron a publicar esas sinfonías como <i>Invencións a Tres Partes</i> (ou <i>Invencións a Tres Voces</i>), en que <i>Parte</i> é unha melodía independente (<i>voz</i>, mais con significado instrumental) nunha obra dun único movemento. </p><p>Se Bach iniciaba unha obra vocal cun ou máis movementos instrumentais independentes (o que era raro), adoitaba chamar tal peza como <i>sinfonía </i> ou <i>sonata</i>. Para as sinfonías, mesmo as dun único movemento, o estilo era preferencialmente <i>italiano</i> máis que <i>francés</i>: </p> <ul><li>Sinfonía dun movemento abrindo as cantatas seculares <i>Non sa che sia dolore</i>, BWV 209 e <i>Mer Hahn en neue Oberkeet</i>, BWV 212</li> <li>Sinfonía seguida por un "adagio" na abertura do <i>Oratorio da Pascua</i>, BWV 249. A pesar de que o coro entre no final do terceiro movemento deste oratorio, os tres movementos sucesivos de abertura poden ser vistos como unha sinfonía <i>italiana</i> do oratorio.</li> <li>Algúns movementos de abertura das súas cantatas relixiosas eran como movementos de concertos para <a href="/wiki/%C3%93rgano" title="Órgano">órgano</a> (BWV 29, 35, 49, 169). Máis tarde, Bach rearranxou algunhas desas sinfonías como movementos dos seus concertos para <a href="/wiki/Cravo" title="Cravo">cravo</a>.</li></ul> <p>Tanto Bach como Handel usaron a abertura no estilo francés para comezar as súas suites orquestrais. As suites que escribiron para instrumento só non tiñan un movemento introdutorio, e se o houber, ese movemento adoitaba ser unha <i>abertura</i>/<i>ouverture</i> (sempre no estilo <i>francés</i>) ou un <i>preludio</i>/<i>praeludium</i>. O estilo deste preludio era menos definido, mais frecuentemente emularía o estilo dun movemento rápido da sinfonía italiana. </p><p>Segundo avanzaba o século XVIII, o nome habitual para o preludio instrumental dunha obra vocal/teatral pasou a ser definido como <i>abertura</i>. A idea da sinfonía italiana con tres movementos como unha composición orquestral independente tamén sobreviviu: as primeiras sinfonías de <a href="/wiki/Joseph_Haydn" title="Joseph Haydn">Haydn</a> e <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozart</a> foron compostas nese formato. Mozart tamén compuxo <a href="/w/index.php?title=Divertimento_(m%C3%BAsica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Divertimento (música) (a páxina aínda non existe)">divertimentos</a> no formato da sinfonía italiana con algunha ambigüidade como se pretendese que tales divertimentos fosem composicións instrumentais independentes ou máis apropiadamente, interludios instrumentais (para producións teatrais etc.). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=12" title="Editar a sección: «Notas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=12" title="Editar o código fonte da sección: Notas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: lower-alpha;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Onde citan dous catálogos académicos que listan máis de 13<span class="nowrap"> </span>000 obras distintas: <a href="#CITEREFLaRue1959">LaRue 1959</a> e <a href="#CITEREFLaRue1988">LaRue 1988</a>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">A liña de baixo interpretábana <a href="/wiki/Violoncello" title="Violoncello">violoncello</a>(s) ou <a href="/wiki/Contrabaixo" title="Contrabaixo">contrabaixo</a>(s), que tocaban a parte unha <a href="/wiki/Oitava" title="Oitava">oitava</a> abaixo, e quizais tamén un <a href="/wiki/Fagot" title="Fagot">fagot</a>.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Gärtner conxectura sobre a preferencia de tres movementos do neno Mozart, quen sinala que o pai de Mozart, <a href="/w/index.php?title=Leopold_Mozart&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leopold Mozart (a páxina aínda non existe)">Leopold</a>, e outros compositores maiores xa preferían catro. Véxase <cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Gärtner</span>, Heinz (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=7mw7Mw9GgSgC&pg=PA216&dq=mozart+four+movements+three+movements+symphony&hl=en&sa=X&ved=0CDgQ6AEwBGoVChMIlLO2vP73xwIVwTOICh2X1A6b#v=onepage&q=mozart%20four%20movements%20three%20movements%20symphony&f=false"><i>John Christian Bach: Mozart's Friend and Mentor</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Hal Leonard Corporation. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0931340799" title="Especial:Fontes bibliográficas/0931340799">0931340799</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Heinz&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EG%C3%A4rtner%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=John+Christian+Bach%3A+Mozart%27s+Friend+and+Mentor&rft.date=1994&rft.genre=book&rft.isbn=0931340799&rft.pub=Hal+Leonard+Corporation&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D7mw7Mw9GgSgC%26pg%3DPA216%26dq%3Dmozart%2Bfour%2Bmovements%2Bthree%2Bmovements%2Bsymphony%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0CDgQ6AEwBGoVChMIlLO2vP73xwIVwTOICh2X1A6b%23v%3Donepage%26q%3Dmozart%2520four%2520movements%2520three%2520movements%2520symphony%26f%3Dfalse&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">A <i><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_n.%C2%BA_9_(Beethoven)" title="Sinfonía n.º 9 (Beethoven)">Novena Sinfonía</a></i> de Beethoven non é a primeira <a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_coral" title="Sinfonía coral">sinfonía coral</a>, aínda que seguramente é a máis celebrada. Previamente, <a href="/w/index.php?title=Peter_von_Winter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter von Winter (a páxina aínda non existe)">Peter von Winter</a> compuxo <i>Schlacht-Sinfonie</i> (Sinfonía de batalla), que inclúe un coro final e que escribiu en 1814, dez anos antes da sinfonía de Beethoven.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup></span> </li> </ol></div> <dl><dt>Referencias</dt></dl> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Definicións no <a rel="nofollow" class="external text" href="http://academia.gal/dicionario/-/termo/sinfonia"><i>Dicionario da Real Academia Galega</i></a> e no <a rel="nofollow" class="external text" href="http://portaldaspalabras.gal/dicionario/procura/sinfonia">Portal das Palabras</a> para <i>sinfonia</i>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="GEC" class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciclopedia.cat/gran-enciclopedia-catalana/0142611">"Sinfonía"</a>. <i>L'Enciclopèdia.cat</i>. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Sinfon%C3a&rft.genre=unknown&rft.jtitle=L%27Enciclop%C3%A8dia.cat&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.enciclopedia.cat%2Fgran-enciclopedia-catalana%2F0142611&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBrown2001-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBrown2001_3-0">3,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBrown2001_3-1">3,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBrown2001">Brown 2001</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMarcuse1975501-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMarcuse1975501_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMarcuse1975">Marcuse 1975</a>, p. 501.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBowman19717-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBowman19717_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBowman1971">Bowman 1971</a>, p. 7.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-0">6,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-1">6,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001_6-2">6,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLaRueBondsWalshWilson2001">LaRue et al. 2001</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2-7"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2_7-0">7,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.2_7-1">7,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLaRueBondsWalshWilson2001">LaRue et al. 2001</a>, §I.2.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.10-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.10_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLaRueBondsWalshWilson2001">LaRue et al. 2001</a>, §I.10.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Giuseppe_Carpani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giuseppe Carpani (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Carpani</span>, Giuseppe</a> (1823). <i>Le Haydine, ovvero Lettere su la vita e le opere del celebre maestro Giuseppe Haydn</i> (Second ed.). p. 66.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Giuseppe&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ECarpani%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Le+Haydine%2C+ovvero+Lettere+su+la+vita+e+le+opere+del+celebre+maestro+Giuseppe+Haydn&rft.date=1823&rft.edition=Second&rft.genre=book&rft.pages=66&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4_11-0">10,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001§I.4_11-1">10,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLaRueBondsWalshWilson2001">LaRue et al. 2001</a>, §I.4.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Hepokoski</span>, James; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Darcy</span>, Warren (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=fHasTaNQmK0C&q=mozart+four+movements+three+movements+symphony"><i>Elements of Sonata Theory : Norms, Types, and Deformations in the Late-Eighteenth-Century Sonata</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>. p. 320. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0198033451" title="Especial:Fontes bibliográficas/0198033451">0198033451</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EDarcy%3C%2Fspan%3E%2C+Warren&rft.aufirst=James&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EHepokoski%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Elements+of+Sonata+Theory+%3A+Norms%2C+Types%2C+and+Deformations+in+the+Late-Eighteenth-Century+Sonata&rft.date=2006&rft.genre=book&rft.isbn=0198033451&rft.pages=320&rft.pub=Oxford+University+Press&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DfHasTaNQmK0C%26q%3Dmozart%2Bfour%2Bmovements%2Bthree%2Bmovements%2Bsymphony&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Conta tomada de Graham Parkes, «The symphonic structure of <i>Also sprach Zarathustra</i>: a preliminary outline», en <cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Luchte</span>, James (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=UFBS4Kpz9ooC&pg=PT24&lpg=PT24&dq=haydn+four+movements+three+movements+symphony&source=bl&ots=9c9h-UiF73&sig=SOnba4k4vSRAEoiXgqprfGEc_og&hl=en&sa=X&ved=0CEcQ6AEwCGoVChMIlKioyPz3xwIVAzGICh0eEQBP#v=onepage&q=haydn%20four%20movements%20three%20movements%20symphony&f=false"><i>Nietzsche's Thus Spoke Zarathustra: Before Sunrise</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Bloomsbury Publishing. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-1441118455" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-1441118455">978-1441118455</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=James&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELuchte%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Nietzsche%27s+Thus+Spoke+Zarathustra%3A+Before+Sunrise&rft.date=2011&rft.genre=book&rft.isbn=978-1441118455&rft.pub=Bloomsbury+Publishing&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DUFBS4Kpz9ooC%26pg%3DPT24%26lpg%3DPT24%26dq%3Dhaydn%2Bfour%2Bmovements%2Bthree%2Bmovements%2Bsymphony%26source%3Dbl%26ots%3D9c9h-UiF73%26sig%3DSOnba4k4vSRAEoiXgqprfGEc_og%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0CEcQ6AEwCGoVChMIlKioyPz3xwIVAzGICh0eEQBP%23v%3Donepage%26q%3Dhaydn%2520four%2520movements%2520three%2520movements%2520symphony%26f%3Dfalse&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEJackson199926-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEJackson199926_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJackson1999">Jackson 1999</a>, p. 26.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEStein1979106-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEStein1979106_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFStein1979">Stein 1979</a>, p. 106.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEProut1895249-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEProut1895249_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFProut1895">Prout 1895</a>, p. 249.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEAnon.n.d.-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEAnon.n.d._19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAnon.n.d.">Anon. n.d</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEWebsterFeder2001-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEWebsterFeder2001_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWebsterFeder2001">Webster & Feder 2001</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEisenSadie2001-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEisenSadie2001_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFEisenSadie2001">Eisen & Sadie 2001</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDahlhaus1989265-22"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDahlhaus1989265_22-0">19,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDahlhaus1989265_22-1">19,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDahlhaus1989">Dahlhaus 1989</a>, p. 265.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELibbey199940-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTELibbey199940_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLibbey1999">Libbey 1999</a>, p. 40.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Franklin</span>, Peter (2007). Laura Macy, ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000040696?rskey=n3u43s"><i>Mahler, Gustav</i></a>. <i>Grove Music Online</i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. p. 9. Musical style<span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Peter&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EFranklin%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Mahler%2C+Gustav&rft.date=2007&rft.genre=book&rft.pages=9.+Musical+style&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordmusiconline.com%2Fgrovemusic%2Fview%2F10.1093%2Fgmo%2F9781561592630.001.0001%2Fomo-9781561592630-e-0000040696%3Frskey%3Dn3u43s&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTERosen1997521-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTERosen1997521_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFRosen1997">Rosen 1997</a>, p. 521.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEMacdonald2001§3:_1831-1842-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEMacdonald2001§3:_1831-1842_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMacdonald2001">Macdonald 2001</a>, §3: 1831-1842.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1-28"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-0">24,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-1">24,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-2">24,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTELaRueBondsWalshWilson2001II.1_28-3">24,3</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLaRueBondsWalshWilson2001">LaRue et al. 2001</a>, II.1.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEAnon.2008-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEAnon.2008_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFAnon.2008">Anon. 2008</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTETawa2001352-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTETawa2001352_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFTawa2001">Tawa 2001</a>, p. 352.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEVande_Moortele2013269,_284n9-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEVande_Moortele2013269,_284n9_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFVande_Moortele2013">Vande Moortele 2013</a>, 269, 284n9.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEKennedy2006-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEKennedy2006_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKennedy2006">Kennedy 2006</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTETemperley2001-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTETemperley2001_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFTemperley2001">Temperley 2001</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTESteinberg1995404-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTESteinberg1995404_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSteinberg1995">Steinberg 1995</a>, 404.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEGrimley2013287-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEGrimley2013287_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFGrimley2013">Grimley 2013</a>, p. 287.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/w/index.php?title=Arnold_Whittall&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arnold Whittall (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Whittall</span>, Arnold</a> (14 de marzo de 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gramophone.co.uk/feature/contemporary-composer-sir-peter-maxwell-davies">"Contemporary Composer – Sir Peter Maxwell Davies"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Gramophone_(revista)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gramophone (revista) (a páxina aínda non existe)">Gramophone</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Contemporary+Composer+%93+Sir+Peter+Maxwell+Davies&rft.aufirst=Arnold&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EWhittall%3C%2Fspan%3E&rft.chron=14+de+marzo+de+2016&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Gramophone&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gramophone.co.uk%2Ffeature%2Fcontemporary-composer-sir-peter-maxwell-davies&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/events/e9bv4f">"Prom 27: Robin Holloway, Strauss & Brahms"</a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. <a href="/wiki/British_Broadcasting_Corporation" title="British Broadcasting Corporation">BBC</a>. 4 de agosto de 2011<span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.btitle=Prom+27%3A+Robin+Holloway%2C+Strauss+%26+Brahms&rft.genre=unknown&rft.pub=BBC&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Fevents%2Fe9bv4f&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Bratby</span>, Richard (17 de maio de 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.spectator.co.uk/article/natural-selection-17-may-2018">"Natural selection"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_Spectator&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Spectator (a páxina aínda non existe)">The Spectator</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Natural+selection&rft.aufirst=Richard&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EBratby%3C%2Fspan%3E&rft.chron=17+de+maio+de+2018&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Spectator&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.spectator.co.uk%2Farticle%2Fnatural-selection-17-may-2018&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Ashley</span>, Tim (4 de agosto de 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/music/2015/aug/04/bbcsso-runnicles-review-prom-24-macmillan-mahler">"BBCSSO/Runnicles review – MacMillan premiere and the raw power of Mahler"</a>. <i><a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=BBCSSO%2FRunnicles+review+%93+MacMillan+premiere+and+the+raw+power+of+Mahler&rft.aufirst=Tim&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EAshley%3C%2Fspan%3E&rft.chron=4+de+agosto+de+2015&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Guardian&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fmusic%2F2015%2Faug%2F04%2Fbbcsso-runnicles-review-prom-24-macmillan-mahler&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://theclassicalreviewer.blogspot.com/2016/07/peter-seabournes-symphony-of-roses-is.html">"Peter Seabourne's Symphony of Roses is given a triumphant world premiere by the Biel Solothurn Theatre Orchestra, Switzerland conducted by Kaspar Zehnder"</a>. <i>theclassicalreviewer.blogspot.com</i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. The Classical Reviewer. 13 de xullo de 2016<span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Peter+Seabourne%27s+Symphony+of+Roses+is+given+a+triumphant+world+premiere+by+the+Biel+Solothurn+Theatre+Orchestra%2C+Switzerland+conducted+by+Kaspar+Zehnder&rft.chron=13+de+xullo+de+2016&rft.genre=unknown&rft.jtitle=theclassicalreviewer.blogspot.com&rft_id=http%3A%2F%2Ftheclassicalreviewer.blogspot.com%2F2016%2F07%2Fpeter-seabournes-symphony-of-roses-is.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Rickards</span>, Guy. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gramophone.co.uk/review/sawyers-symphony-no-3-songs-of-loss-and-regret">"Sawyers Symphony No 3. Songs of Loss and Regret"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=Gramophone_(revista)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gramophone (revista) (a páxina aínda non existe)">Gramophone</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 15 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Sawyers+Symphony+No+3.+Songs+of+Loss+and+Regret&rft.aufirst=Guy&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ERickards%3C%2Fspan%3E&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Gramophone&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gramophone.co.uk%2Freview%2Fsawyers-symphony-no-3-songs-of-loss-and-regret&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.windrep.org/Commemoration_Symphony">"Commemoration Symphony (Reicha)"</a>. <i>The Wind Repertory Project (Wiki)</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Commemoration+Symphony+%28Reicha%29&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Wind+Repertory+Project+%28Wiki%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.windrep.org%2FCommemoration_Symphony&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBattisti200242-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBattisti200242_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBattisti2002">Battisti 2002</a>, p. 42.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nmbx.newmusicusa.org/suspending-time-and-figuring-out-the-impossible-remembering-david-maslanka-1943-2017/">"Suspending Time and Figuring Out the Impossible—Remembering David Maslanka (1943-2017)"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=NewMusicBox&action=edit&redlink=1" class="new" title="NewMusicBox (a páxina aínda non existe)">NewMusicBox</a></i>. 31 de agosto de 2017<span class="reference-accessdate">. Consultado o 30 de xaneiro do 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Suspending+Time+and+Figuring+Out+the+Impossible%94Remembering+David+Maslanka+%281943-2017%29&rft.chron=31+de+agosto+de+2017&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NewMusicBox&rft_id=https%3A%2F%2Fnmbx.newmusicusa.org%2Fsuspending-time-and-figuring-out-the-impossible-remembering-david-maslanka-1943-2017%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nmbx.newmusicusa.org/julie-giroux-a-wind-band-is-a-box-of-168-crayons/">"Julie Giroux: A Wind Band is a Box of 168 Crayons"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=NewMusicBox&action=edit&redlink=1" class="new" title="NewMusicBox (a páxina aínda non existe)">NewMusicBox</a></i>. 16 de decembro de 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Julie+Giroux%3A+A+Wind+Band+is+a+Box+of+168+Crayons&rft.chron=16+de+decembro+de+2020&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NewMusicBox&rft_id=https%3A%2F%2Fnmbx.newmusicusa.org%2Fjulie-giroux-a-wind-band-is-a-box-of-168-crayons%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Vagne, Thierry (17 de febreiro de 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vagnethierry.fr/denis-levaillant-pachamama-symphony/">"Denis Levaillant – Pachamama Symphony"</a>. <i>vagnethierry.fr</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_francesa" title="Lingua francesa">francés</a>)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 9 de decembro do 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Denis+Levaillant+%93+Pachamama+Symphony&rft.aufirst=Thierry&rft.aulast=Vagne&rft.chron=17+de+febreiro+de+2016&rft.genre=unknown&rft.jtitle=vagnethierry.fr&rft_id=https%3A%2F%2Fvagnethierry.fr%2Fdenis-levaillant-pachamama-symphony%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220120102823/https://nmbx.newmusicusa.org/social-news/james-stephenson-wins-2017-nba-revelli-award/">"James Stephenson Wins 2017 NBA Revelli Award"</a>. <i><a href="/w/index.php?title=NewMusicBox&action=edit&redlink=1" class="new" title="NewMusicBox (a páxina aínda non existe)">NewMusicBox</a></i>. 4 de xaneiro de 2018. Arquivado dende <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nmbx.newmusicusa.org/social-news/james-stephenson-wins-2017-nba-revelli-award/">o orixinal</a> o 20 de xaneiro de 2022<span class="reference-accessdate">. Consultado o 30 de xaneiro de 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=James+Stephenson+Wins+2017+NBA+Revelli+Award&rft.chron=4+de+xaneiro+de+2018&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NewMusicBox&rft_id=https%3A%2F%2Fnmbx.newmusicusa.org%2Fsocial-news%2Fjames-stephenson-wins-2017-nba-revelli-award%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.americanbandmasters.org/2018-sousa-aba-ostwald-award-winner/">"2018 Sousa-ABA-Ostwald Award Winner"</a>. <i>American Bandmasters Association</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=2018+Sousa-ABA-Ostwald+Award+Winner&rft.genre=unknown&rft.jtitle=American+Bandmasters+Association&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.americanbandmasters.org%2F2018-sousa-aba-ostwald-award-winner%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEOEDdefinition_5d-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEOEDdefinition_5d_49-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFOED">OED</a>, definition 5d:<i>ellipt.</i> for 'symphony orchestra'</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Paul_Whiteman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paul Whiteman (a páxina aínda non existe)">Paul Whiteman</a>; <a href="/w/index.php?title=Mary_Margaret_McBride&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mary Margaret McBride (a páxina aínda non existe)">Mary Margaret McBride</a> (1926). <i>Jazz</i>. xiv. 287. <q>O compositor descoñecido ten que pagar para que as súas composicións sexan interpretadas por unha boa sinfónica.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.au=Mary+Margaret+McBride&rft.au=Paul+Whiteman&rft.btitle=Jazz&rft.date=1926&rft.genre=book&rft.pages=xiv.+287&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Beltrando-Patier, Marie-Claire (1996). <i>Historia de la música. La música occidental desde la Edad Media hasta nuestros días</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_castel%C3%A1" title="Lingua castelá">castelán</a>)</span>. Madrid: Espasa Calpe, S.A. pp. 511–514. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/84-239-9610-7" title="Especial:Fontes bibliográficas/84-239-9610-7">84-239-9610-7</a>. <q>O xénero sinfonía nacerá cando unha das aberturas [italiana] se libere da súa función (que era introducir unha ópera ou oratorio) e se execute en concerto como obra independente</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Marie-Claire&rft.aulast=Beltrando-Patier&rft.btitle=Historia+de+la+m%C3%BAsica.+La+m%C3%BAsica+occidental+desde+la+Edad+Media+hasta+nuestros+d%C3as&rft.date=1996&rft.genre=book&rft.isbn=84-239-9610-7&rft.pages=511-514&rft.place=Madrid&rft.pub=Espasa+Calpe%2C+S.A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véxase_tamén"><span id="V.C3.A9xase_tam.C3.A9n"></span>Véxase tamén</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=13" title="Editar a sección: «Véxase tamén»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=13" title="Editar o código fonte da sección: Véxase tamén"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="mbox-small plainlinks sistersitebox" style="background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);color:inherit"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></td> <td class="mbox-text plainlist"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Portada_galega" class="extiw" title="commons:Portada galega">Wikimedia Commons</a> ten máis contidos multimedia na categoría:  <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Symphonies" class="extiw" title="commons:Category:Symphonies">Sinfonías</a></b></i></td></tr> </tbody></table> <table role="presentation" class="mbox-small plainlinks sistersitebox" style="background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);color:inherit"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span></td> <td class="mbox-text plainlist">Vexa a entrada do <a href="https://gl.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Galizionario</a> acerca de  <i><b><a href="https://gl.wiktionary.org/wiki/sinfon%C3%ADa" class="extiw" title="wikt:sinfonía">Sinfonía</a></b></i></td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=14" title="Editar a sección: «Bibliografía»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=14" title="Editar o código fonte da sección: Bibliografía"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="refbegin references-column-count references-column-count-2" style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2;"> <ul><li><cite id="CITEREFAnon.n.d." class="citation encyclopaedia">Anon. n.d. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/362596/Mannheim-school">"Mannheim School"</a>. <i><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" class="mw-redirect" title="Enciclopedia Británica">Enciclopedia Británica</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 13 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Mannheim+School&rft.au=Anon.+n.d.&rft.btitle=Enciclopedia+Brit%C3%A1nica&rft.genre=bookitem&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F362596%2FMannheim-school&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Bowman</span>, Carl Byron (1971). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.proquest.com/openview/8c5eb8c65a5f559ed012d18ae799ba7f/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750&diss=y"><i>The Ecclesiastiche Sinfonie (Opus 16) of Adriano Banchieri (1568–1634)</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Nueva York: New York University.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Carl+Byron&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EBowman%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Ecclesiastiche+Sinfonie+%28Opus+16%29+of+Adriano+Banchieri+%281568%931634%29&rft.date=1971&rft.genre=book&rft.place=Nueva+York&rft.pub=New+York+University&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.proquest.com%2Fopenview%2F8c5eb8c65a5f559ed012d18ae799ba7f%2F1%3Fpq-origsite%3Dgscholar%26cbl%3D18750%26diss%3Dy&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Howard_Mayer_Brown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Howard Mayer Brown (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Brown</span>, Howard Mayer</a> (2001). "Symphonia". En <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)">Stanley Sadie</a> y <a href="/w/index.php?title=John_Tyrrell_(music%C3%B3logo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Tyrrell (musicólogo) (a páxina aínda non existe)">John Tyrrell</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Symphonia&rft.aufirst=Howard+Mayer&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EBrown%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Dahlhaus</span>, Carl (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=6rBTDwAAQBAJ"><i>Nineteenth-Century Music</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Berkeley, Los Angeles y Londres: University of California Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-0-520-07644-0" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-0-520-07644-0">978-0-520-07644-0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Carl&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EDahlhaus%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Nineteenth-Century+Music&rft.date=1989&rft.genre=book&rft.isbn=978-0-520-07644-0&rft.place=Berkeley%2C+Los+Angeles+y+Londres&rft.pub=University+of+California+Press&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3D6rBTDwAAQBAJ&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Cliff_Eisen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cliff Eisen (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Eisen</span>, Cliff</a>; <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Sadie</span>, Stanley</a> (2001). "Mozart (3): (Johann Chrysostum) Wolfgang Amadeus Mozart". En <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)">Stanley Sadie</a> y <a href="/w/index.php?title=John_Tyrrell_(music%C3%B3logo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Tyrrell (musicólogo) (a páxina aínda non existe)">John Tyrrell</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Mozart+%283%29%3A+%28Johann+Chrysostum%29+Wolfgang+Amadeus+Mozart&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ESadie%3C%2Fspan%3E%2C+Stanley&rft.aufirst=Cliff&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EEisen%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Grimley</span>, Daniel M. (2013). "Symphony/Antiphony: Formal Strategies in the Twentieth-Century Symphony". En Julian Horton. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=TQv3AQAAQBAJ&pg=PA285"><i>The Cambridge Companion to the Symphony</i></a>. Cambridge Companions to Music <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Cambridge y Nueva York: Cambridge University Press. pp. 285–310. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9781107469709" title="Especial:Fontes bibliográficas/9781107469709">9781107469709</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Symphony%2FAntiphony%3A+Formal+Strategies+in+the+Twentieth-Century+Symphony&rft.aufirst=Daniel+M.&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EGrimley%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+the+Symphony&rft.date=2013&rft.genre=bookitem&rft.isbn=9781107469709&rft.pages=285-310&rft.place=Cambridge+y+Nueva+York&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.series=Cambridge+Companions+to+Music&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3DTQv3AQAAQBAJ%26pg%3DPA285&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Jackson</span>, Timothy L. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=9YZgJW1u9vYC"><i>Tchaikovsky, Symphony no. 6 (Pathétique)</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Cambridge y Nueva York: Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0-521-64111-X" title="Especial:Fontes bibliográficas/0-521-64111-X">0-521-64111-X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Timothy+L.&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EJackson%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Tchaikovsky%2C+Symphony+no.+6+%28Path%C3%A9tique%29&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.isbn=0-521-64111-X&rft.place=Cambridge+y+Nueva+York&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3D9YZgJW1u9vYC&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Michael_Kennedy_(cr%C3%ADtico_musical)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael Kennedy (crítico musical) (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Kennedy</span>, Michael</a> (2006). "Sinfonietta". En Joyce Bourne. <i>The Oxford Dictionary of Music</i> (2ª ed.). Oxford y Nueva York: Oxford University Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Sinfonietta&rft.aufirst=Michael&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EKennedy%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Oxford+Dictionary+of+Music&rft.date=2006&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Oxford+y+Nueva+York&rft.pub=Oxford+University+Press&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFAnon.2008" class="citation encyclopaedia"><a href="/w/index.php?title=Michael_Kennedy_(cr%C3%ADtico_musical)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael Kennedy (crítico musical) (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Kennedy</span>, Michael</a>; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Bourne</span>, Joyce (eds.). "Symphony". <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/opr/t237/e10019"><i>The Oxford Dictionary of Music</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span> (2ª ed.). Oxford Music Online<span class="reference-accessdate">. Consultado o 13 de agosto do 2022</span>. <span style="font-size:0.95em; font-size:90%; color:#555">(require subscrición (<span title="As fontes non teñen por que estar dispoñibles en liña. As fontes en liña non sempre son de acceso libre. O sitio referenciado pode requirir unha subscrición de pago." style="border-bottom:1px dotted;cursor:help">?</span>))</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Symphony&rft.btitle=The+Oxford+Dictionary+of+Music&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.pub=Oxford+Music+Online&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.oxfordmusiconline.com%2Fsubscriber%2Farticle%2Fopr%2Ft237%2Fe10019&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">LaRue</span>, Jan (1959). "A Union Thematic Catalogue of 18th Century Symphonies". <i>Fontes Artis Musicae</i>. p. 6:18-20.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=A+Union+Thematic+Catalogue+of+18th+Century+Symphonies&rft.aufirst=Jan&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELaRue%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Fontes+Artis+Musicae&rft.date=1959&rft.genre=bookitem&rft.pages=6%3A18-20&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">LaRue</span>, Jan (1988). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/catalogueof18thc00laru"><i>A Catalogue of 18th-Century Symphonies, i: Thematic Identifier</i></a>. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780253313638" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780253313638">9780253313638</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Jan&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELaRue%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=A+Catalogue+of+18th-Century+Symphonies%2C+i%3A+Thematic+Identifier&rft.date=1988&rft.genre=book&rft.isbn=9780253313638&rft.place=Bloomington%2C+Indiana&rft.pub=Indiana+University+Press&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcatalogueof18thc00laru&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">LaRue</span>, Jan; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Bonds</span>, Mark Evan; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Walsh</span>, Stephen; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Wilson</span>, Charles (2001). "Symphony". En Stanley Sadie y John Tyrrell. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Symphony&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EBonds%3C%2Fspan%3E%2C+Mark+Evan&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EWalsh%3C%2Fspan%3E%2C+Stephen&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EWilson%3C%2Fspan%3E%2C+Charles&rft.aufirst=Jan&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELaRue%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Libbey</span>, Theodore (1999). <i>The NPR Guide to Building a Classical CD Collection</i> (2ª ed.). Nueva York: Workman Publishing Company. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-0761104872" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-0761104872">978-0761104872</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Theodore&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELibbey%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+NPR+Guide+to+Building+a+Classical+CD+Collection&rft.date=1999&rft.edition=2%AA&rft.genre=book&rft.isbn=978-0761104872&rft.place=Nueva+York&rft.pub=Workman+Publishing+Company&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation encyclopaedia"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Libin</span>, Laurence Elliot. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/symphony-music">"Symphony"</a>. <i><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" class="mw-redirect" title="Enciclopedia Británica">Enciclopedia Británica</a></i> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 13 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Symphony&rft.aufirst=Laurence+Elliot&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ELibin%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Enciclopedia+Brit%C3%A1nica&rft.genre=bookitem&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fart%2Fsymphony-music&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Hugh_Macdonald&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hugh Macdonald (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Macdonald</span>, Hugh</a> (2001). "Berlioz, Hector". En <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)">Stanley Sadie</a> y <a href="/w/index.php?title=John_Tyrrell_(music%C3%B3logo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Tyrrell (musicólogo) (a páxina aínda non existe)">John Tyrrell</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Berlioz%2C+Hector&rft.aufirst=Hugh&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EMacdonald%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Marcuse</span>, Sybil (1975). <i>Musical Instruments: A Comprehensive Dictionary</i> (revisada ed.). Nueva York: W. W. Norton. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0-393-00758-8" title="Especial:Fontes bibliográficas/0-393-00758-8">0-393-00758-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Sybil&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EMarcuse%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Musical+Instruments%3A+A+Comprehensive+Dictionary&rft.date=1975&rft.edition=revisada&rft.genre=book&rft.isbn=0-393-00758-8&rft.place=Nueva+York&rft.pub=W.+W.+Norton&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Ebenezer_Prout&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ebenezer Prout (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Prout</span>, Ebenezer</a> (1895). <i>Applied Forms: A Sequel to Musical Form</i>. facsímil reimpreso en Nova York: AMS Press, 1971 (3ª ed.). Londres: Augener. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0-404-05138-3" title="Especial:Fontes bibliográficas/0-404-05138-3">0-404-05138-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Ebenezer&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EProut%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Applied+Forms%3A+A+Sequel+to+Musical+Form&rft.date=1895&rft.edition=3%AA&rft.genre=book&rft.isbn=0-404-05138-3&rft.place=Londres&rft.pub=Augener&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Charles_Rosen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Rosen (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Rosen</span>, Charles</a> (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/classicalstyleha0000rose_g8s6"><i>The Classical Style: Haydn, Mozart, Beethoven</i></a> (expandida ed.). Londres: Faber and Faber. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780571192878" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780571192878">9780571192878</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Charles&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ERosen%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Classical+Style%3A+Haydn%2C+Mozart%2C+Beethoven&rft.date=1997&rft.edition=expandida&rft.genre=book&rft.isbn=9780571192878&rft.place=Londres&rft.pub=Faber+and+Faber&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fclassicalstyleha0000rose_g8s6&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Leon_Stein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leon Stein (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Stein</span>, Leon</a> (1979). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=b8FdaMJaWl0C"><i>Structure & Style: The Study and Analysis of Musical Forms</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span> (expandida ed.). Princeton, N.J.: Summy-Birchard Music. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0-87487-164-6" title="Especial:Fontes bibliográficas/0-87487-164-6">0-87487-164-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Leon&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EStein%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=Structure+%26+Style%3A+The+Study+and+Analysis+of+Musical+Forms&rft.date=1979&rft.edition=expandida&rft.genre=book&rft.isbn=0-87487-164-6&rft.place=Princeton%2C+N.J.&rft.pub=Summy-Birchard+Music&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3Db8FdaMJaWl0C&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Michael_Steinberg_(cr%C3%ADtico_musical)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael Steinberg (crítico musical) (a páxina aínda non existe)"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Steinberg</span>, Michael</a> (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/symphonylistener00stei"><i>The Symphony: A Listener's Guide</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Oxford y Nueva York: Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-0-19-506177-2" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-0-19-506177-2">978-0-19-506177-2</a><span class="reference-accessdate">. Consultado o 13 de agosto do 2022</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Michael&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ESteinberg%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Symphony%3A+A+Listener%27s+Guide&rft.date=1995&rft.genre=book&rft.isbn=978-0-19-506177-2&rft.place=Oxford+y+Nueva+York&rft.pub=Oxford+University+Press&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsymphonylistener00stei&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Tawa</span>, Nicholas E. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=-U6dLtsEoaoC"><i>From Psalm to Symphony: A History of Music in New England</i></a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Boston: Northeastern University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-1-55553-491-2" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-1-55553-491-2">978-1-55553-491-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Nicholas+E.&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ETawa%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=From+Psalm+to+Symphony%3A+A+History+of+Music+in+New+England&rft.date=2001&rft.genre=book&rft.isbn=978-1-55553-491-2&rft.place=Boston&rft.pub=Northeastern+University+Press&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3D-U6dLtsEoaoC&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Temperley</span>, Nicholas (2001). "Sinfonietta". En <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)">Stanley Sadie</a> y <a href="/w/index.php?title=John_Tyrrell_(music%C3%B3logo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Tyrrell (musicólogo) (a páxina aínda non existe)">John Tyrrell</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Sinfonietta&rft.aufirst=Nicholas&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3ETemperley%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Vande Moortele</span>, Steven (2013). "<span style="padding-left:0.2em;">'</span>Two-dimensional' Symphonic Forms: Schoenberg's Chamber Symphony, Before and After". En Julian Horton. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.es/books?id=Cws3Q-OcAQYC"><i>The Cambridge Companion to the Symphony</i></a>. Cambridge Companions to Music <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Cambridge y Nueva York: Cambridge University Press. pp. 268–284. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9781107469709" title="Especial:Fontes bibliográficas/9781107469709">9781107469709</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=%27Two-dimensional%27+Symphonic+Forms%3A+Schoenberg%27s+Chamber+Symphony%2C+Before+and+After&rft.aufirst=Steven&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EVande+Moortele%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+Cambridge+Companion+to+the+Symphony&rft.date=2013&rft.genre=bookitem&rft.isbn=9781107469709&rft.pages=268-284&rft.place=Cambridge+y+Nueva+York&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.series=Cambridge+Companions+to+Music&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.es%2Fbooks%3Fid%3DCws3Q-OcAQYC&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book"><span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Webster</span>, James; <span class="smallcaps" style="font-variant:small-caps;">Feder</span>, Georg (2001). "Haydn, (Franz) Joseph". En <a href="/w/index.php?title=Stanley_Sadie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stanley Sadie (a páxina aínda non existe)">Stanley Sadie</a> y <a href="/w/index.php?title=John_Tyrrell_(music%C3%B3logo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Tyrrell (musicólogo) (a páxina aínda non existe)">John Tyrrell</a>. <i><a href="/w/index.php?title=The_New_Grove_Dictionary_of_Music_and_Musicians&action=edit&redlink=1" class="new" title="The New Grove Dictionary of Music and Musicians (a páxina aínda non existe)">The New Grove Dictionary of Music and Musicians</a></i> (2ª ed.). Londres: Macmillan Publishers.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.atitle=Haydn%2C+%28Franz%29+Joseph&rft.au=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EFeder%3C%2Fspan%3E%2C+Georg&rft.aufirst=James&rft.aulast=%3Cspan+class%3D%22smallcaps%22+style%3D%22font-variant%3Asmall-caps%3B%22%3EWebster%3C%2Fspan%3E&rft.btitle=The+New+Grove+Dictionary+of+Music+and+Musicians&rft.date=2001&rft.edition=2%AA&rft.genre=bookitem&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+Publishers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> </div> <ul><li><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Joaqu%C3%ADn_Zamacois&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joaquín Zamacois (a páxina aínda non existe)">Zamacois, Joaquín</a> (2004). <a href="/w/index.php?title=Idea_Books&action=edit&redlink=1" class="new" title="Idea Books (a páxina aínda non existe)">Idea Books</a>, ed. <i>Curso de formas musicales</i>. <a href="/wiki/Cornell%C3%A0_de_Llobregat" title="Cornellà de Llobregat">Cornellà de Llobregat</a>. p. 275. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/84-8236-235-6" title="Especial:Fontes bibliográficas/84-8236-235-6">84-8236-235-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3ASinfon%C3a&rft.aufirst=Joaqu%C3n&rft.aulast=Zamacois&rft.btitle=Curso+de+formas+musicales&rft.date=2004&rft.genre=book&rft.isbn=84-8236-235-6&rft.pages=275&rft.place=Cornell%C3%A0+de+Llobregat&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Outros_artigos">Outros artigos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&veaction=edit&section=15" title="Editar a sección: «Outros artigos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&action=edit&section=15" title="Editar o código fonte da sección: Outros artigos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Sinfon%C3%ADa_coral" title="Sinfonía coral">Sinfonía coral</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_concertante&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía concertante (a páxina aínda non existe)">Sinfonía concertante</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_para_%C3%B3rgano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía para órgano (a páxina aínda non existe)">Sinfonía para órgano</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa_para_piano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinfonía para piano (a páxina aínda non existe)">Sinfonía para piano</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Control_de_autoridades" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Control_de_autoridades" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Axuda:Control_de_autoridades" title="Axuda:Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9734" class="extiw" title="wikidata:Q9734">Q9734</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300400547">300400547</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Florencia" title="Biblioteca Nacional Central de Florencia">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=2333">2333</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12144214n">12144214n</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclopedia_Rusa" title="Grande Enciclopedia Rusa">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3663436">3663436</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/symphony-music">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4055087-4">4055087-4</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/symphonies">symphonies</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85131473">sh85131473</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">MAG: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://academic.microsoft.com/v2/detail/16277566">16277566</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566494">00566494</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional da República Checa">NKC</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph126358">ph126358</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Traído desde «<a dir="ltr" href="https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinfonía&oldid=6665196">https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinfonía&oldid=6665196</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categoría</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Formas_musicais" title="Categoría:Formas musicais">Formas musicais</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías agochadas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Artigos_que_toda_Wikipedia_deber%C3%ADa_ter_(m%C3%A1is_de_30_kB)" title="Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 30 kB)">Artigos que toda Wikipedia debería ter (máis de 30 kB)</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikiproxecto_1000_artigos_de_calidade_para_alumnado_de_12_a_16_anos/M%C3%BAsica,_danza_e_teatro" title="Categoría:Wikiproxecto 1000 artigos de calidade para alumnado de 12 a 16 anos/Música, danza e teatro">Wikiproxecto 1000 artigos de calidade para alumnado de 12 a 16 anos/Música, danza e teatro</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Todos_os_artigos_que_requiren_referencias" title="Categoría:Wikipedia:Todos os artigos que requiren referencias">Wikipedia:Todos os artigos que requiren referencias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Artigos_que_requiren_referencias_desde_unha_data_desco%C3%B1ecida" title="Categoría:Wikipedia:Artigos que requiren referencias desde unha data descoñecida">Wikipedia:Artigos que requiren referencias desde unha data descoñecida</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1xinas_que_conte%C3%B1en_ligaz%C3%B3ns_a_contido_baixo_subscrici%C3%B3n" title="Categoría:Wikipedia:Páxinas que conteñen ligazóns a contido baixo subscrición">Wikipedia:Páxinas que conteñen ligazóns a contido baixo subscrición</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Artigos_que_toda_Wikipedia_deber%C3%ADa_ter_(Arte_e_lecer)" title="Categoría:Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)">Artigos que toda Wikipedia debería ter (Arte e lecer)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> A última edición desta páxina foi o 4 de marzo de 2024 ás 17:55.</li> <li id="footer-info-copyright">Todo o texto está dispoñible baixo a <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">licenza Creative Commons recoñecemento compartir igual 4.0</a>; pódense aplicar termos adicionais. Consulte os <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/gl">termos de uso</a> para obter máis información.<br />Wikipedia® é unha marca rexistrada da <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, unha organización sen fins lucrativos.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Normas de protección de datos</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Advertencia_xeral">Advertencias</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desenvolvedores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/gl.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//gl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sinfon%C3%ADa&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Vista móbil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-2hmlm","wgBackendResponseTime":131,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.606","walltime":"0.743","ppvisitednodes":{"value":4024,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":109673,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2551,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":15,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":44190,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 595.327 1 -total"," 27.03% 160.906 1 Modelo:Control_de_autoridades"," 24.20% 144.070 2 Modelo:Listaref"," 23.25% 138.430 29 Modelo:Cita_libro"," 11.20% 66.670 34 Modelo:Harvnp"," 8.42% 50.143 13 Modelo:Cita_web"," 3.83% 22.824 1 Modelo:Commonscat"," 3.75% 22.297 3 Modelo:Cita_enciclopedia"," 3.68% 21.932 2 Modelo:Irmáns"," 3.37% 20.062 2 Modelo:Caixa_lateral"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.345","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6688764,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64476968cd-rg2d5","timestamp":"20241102144033","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sinfon\u00eda","url":"https:\/\/gl.wikipedia.org\/wiki\/Sinfon%C3%ADa","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9734","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9734","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores dos proxectos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-09T11:50:48Z","dateModified":"2024-03-04T17:55:33Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/4c\/Philadelphia_Orchestra_at_American_premiere_of_Mahler%27s_8th_Symphony_%281916%29.jpg","headline":"forma musical"}</script> </body> </html>