CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sách – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"bce08970-d062-4b7a-90be-f17ed798f387","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sách","wgTitle":"Sách","wgCurRevisionId":71647177,"wgRevisionId":71647177,"wgArticleId":87649,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bài cơ bản","Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp","Bài viết có trích dẫn không khớp","Trang có sử dụng tập tin không tồn tại","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Bài viết chứa nhận dạng BNE","Bài viết chứa nhận dạng BNF","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng HDS","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng LNB", "Bài viết chứa nhận dạng NARA","Bài viết chứa nhận dạng NDL","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài cơ bản dài trung bình","Sách","Sản phẩm giấy","Văn bản","Định dạng truyền thông"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sách","wgRelevantArticleId":87649,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true, "wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q571","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"}; RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/1200px-Book_Collage.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="781"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/800px-Book_Collage.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="520"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/640px-Book_Collage.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="416"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sách – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1ch"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1ch"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sách rootpage-Sách skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=S%C3%A1ch" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=S%C3%A1ch" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=S%C3%A1ch" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=S%C3%A1ch" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Lịch sử</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lịch sử</span> </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thời_cổ_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_cổ_đại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Thời cổ đại</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_cổ_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sách_tấm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sách_tấm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>Sách tấm</span> </div> </a> <ul id="toc-Sách_tấm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giấy_cuộn" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Giấy_cuộn"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.2</span> <span>Giấy cuộn</span> </div> </a> <ul id="toc-Giấy_cuộn-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Codex" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Codex"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.3</span> <span>Codex</span> </div> </a> <ul id="toc-Codex-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sách_chép" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sách_chép"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.4</span> <span>Sách chép</span> </div> </a> <ul id="toc-Sách_chép-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trung_Đông" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Trung_Đông"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.5</span> <span>Trung Đông</span> </div> </a> <ul id="toc-Trung_Đông-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-In_khắc_gỗ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#In_khắc_gỗ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.6</span> <span>In khắc gỗ</span> </div> </a> <ul id="toc-In_khắc_gỗ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Con_chữ_thay_đổi_được_và_các_bản_in_đầu_tiên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Con_chữ_thay_đổi_được_và_các_bản_in_đầu_tiên"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.7</span> <span>Con chữ thay đổi được và các bản in đầu tiên</span> </div> </a> <ul id="toc-Con_chữ_thay_đổi_được_và_các_bản_in_đầu_tiên-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thời_cận_hiện_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_cận_hiện_đại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Thời cận hiện đại</span> </div> </a> <ul id="toc-Thời_cận_hiện_đại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sản_xuất_sách_trong_thời_hiện_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sản_xuất_sách_trong_thời_hiện_đại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Sản xuất sách trong thời hiện đại</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sản_xuất_sách_trong_thời_hiện_đại-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Sản xuất sách trong thời hiện đại</span> </button> <ul id="toc-Sản_xuất_sách_trong_thời_hiện_đại-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Quy_trình_in_sách_ngày_nay" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quy_trình_in_sách_ngày_nay"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Quy trình in sách ngày nay</span> </div> </a> <ul id="toc-Quy_trình_in_sách_ngày_nay-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Các_loại_sách" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_loại_sách"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Các loại sách</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_loại_sách-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_kho_sách_trực_tuyến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_kho_sách_trực_tuyến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Các kho sách trực tuyến</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_kho_sách_trực_tuyến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Sách</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 203 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-203" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">203 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Boek" title="Boek – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Boek" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Buch" title="Buch – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Buch" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%BD%E1%88%90%E1%8D%8D" title="መጽሐፍ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="መጽሐፍ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="كتاب – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كتاب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Libro" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%AC%DC%92%DC%90_(%DC%A3%DC%A6%DC%AA%DC%90)" title="ܟܬܒܐ (ܣܦܪܐ) – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܬܒܐ (ܣܦܪܐ)" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AB%D6%80%D6%84" title="Գիրք – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Գիրք" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Carti" title="Carti – Tiếng Aromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Carti" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Tiếng Aromania" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9vro" title="Lévro – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Lévro" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AA" title="কিতাপ – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="কিতাপ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Llibru" title="Llibru – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Llibru" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Masinahikan" title="Masinahikan – Tiếng Atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Masinahikan" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="Tiếng Atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Aranduka" title="Aranduka – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Aranduka" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Panka" title="Panka – Tiếng Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Panka" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Tiếng Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kitab" title="Kitab – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Kitab" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کیتاب – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کیتاب" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Buku" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Buku" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Gaf%C9%9B" title="Gafɛ – Tiếng Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Gafɛ" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Tiếng Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%87" title="বই – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বই" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Buku" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Tiếng Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chheh" title="Chheh – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chheh" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BF" title="Китап – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Китап" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D1%96%D0%B3%D0%B0" title="Кніга – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Кніга" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D1%96%D0%B3%D0%B0" title="Кніга – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Кніга" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Buku" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AC" title="किताब – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="किताब" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Libro" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Buach" title="Buach – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Buach" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Knjiga" title="Knjiga – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Knjiga" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Levr" title="Levr – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Levr" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Книга" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%BC_(%D0%B1%D1%8D%D1%88%D1%8D%D0%B3)" title="Ном (бэшэг) – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Ном (бэшэг)" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llibre" title="Llibre – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llibre" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%C4%95%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D0%B5" title="Кĕнеке – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кĕнеке" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kniha" title="Kniha – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kniha" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Bhuku" title="Bhuku – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Bhuku" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Llyfr" title="Llyfr – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Llyfr" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Buku" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bog" title="Bog – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Bog" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Girji" title="Girji – Tiếng Sami Miền Bắc" lang="se" hreflang="se" data-title="Girji" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Tiếng Sami Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Buch" title="Buch – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Buch" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Buch" title="Buch – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Buch" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="पुस्तक – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="पुस्तक" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Raamat" title="Raamat – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Raamat" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF" title="Βιβλίο – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Βιβλίο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Book" title="Book – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Book" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Кинига – Tiếng Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Кинига" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Tiếng Erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Libro" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Libro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Libru" title="Libru – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Libru" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Liburu" title="Liburu – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Liburu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کتاب – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کتاب" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Kitaab" title="Kitaab – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Kitaab" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Livre_(document)" title="Livre (document) – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Livre (document)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Boek" title="Boek – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Boek" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Leabhar" title="Leabhar – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Leabhar" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Lioar" title="Lioar – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Lioar" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Leabhar" title="Leabhar – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Leabhar" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Libro" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%88%D0%B0%D1%80%D0%B3" title="Дешарг – Tiếng Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Дешарг" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Tiếng Ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B8" title="書 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="書" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B1%F0%90%8D%89%F0%90%8C%BA%F0%90%8D%89%F0%90%8D%83" title="𐌱𐍉𐌺𐍉𐍃 – Tiếng Gô-tích" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌱𐍉𐌺𐍉𐍃" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Tiếng Gô-tích" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%BB" title="Sû – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sû" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B1%85" title="책 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="책" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Littafi" title="Littafi – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Littafi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%AB%D6%80%D6%84" title="Գիրք – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գիրք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="पुस्तक – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पुस्तक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Knjiga" title="Knjiga – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Knjiga" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Libro" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Libro" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Libro" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Libre" title="Libre – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Libre" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%95%BF%E1%92%A5%E1%95%90%E1%95%88%E1%90%8A%E1%91%A6/qimirruat" title="ᕿᒥᕐᕈᐊᑦ/qimirruat – Tiếng Inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᕿᒥᕐᕈᐊᑦ/qimirruat" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="Tiếng Inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B8%D0%BD%D1%8B%D0%B3" title="Чиныг – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Чиныг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Incwadi" title="Incwadi – Tiếng Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Incwadi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Tiếng Xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Incwadi" title="Incwadi – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Incwadi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/B%C3%B3k" title="Bók – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Bók" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Libro" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%A4%D7%A8" title="ספר – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="ספר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Buku" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Takaya%C9%A3" title="Takayaɣ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Takayaɣ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B2%95" title="ಪುಸ್ತಕ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪುಸ್ತಕ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%9C%E1%83%98" title="წიგნი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="წიგნი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کتاب – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کتاب" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF" title="Кітап – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кітап" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Lyver" title="Lyver – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Lyver" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Igitabo" title="Igitabo – Tiếng Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Igitabo" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Tiếng Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BF" title="Китеп – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Китеп" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitabu" title="Kitabu – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kitabu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B1%D3%A7%D0%B3" title="Небӧг – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Небӧг" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Liv_(pou_li)" title="Liv (pou li) – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Liv (pou li)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Liv_(dokouman)" title="Liv (dokouman) – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Liv (dokouman)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Pirt%C3%BBk" title="Pirtûk – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pirtûk" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B6%E0%BB%89%E0%BA%A1" title="ປຶ້ມ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປຶ້ມ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Liber" title="Liber – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Liber" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Gr%C4%81mata" title="Grāmata – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Grāmata" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Buch" title="Buch – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Buch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83%D0%B1" title="Улуб – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Улуб" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Knyga" title="Knyga – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Knyga" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Book" title="Book – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Book" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAku" title="Búku – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Búku" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Kirju" title="Kirju – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Kirju" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/cukta" title="cukta – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="cukta" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Liber" title="Liber – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Liber" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6nyv" title="Könyv – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Könyv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Книга" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Boky" title="Boky – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Boky" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82" title="പുസ്തകം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പുസ്തകം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="पुस्तक – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पुस्तक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%B7%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%98" title="კჷრბი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კჷრბი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="كتاب – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كتاب" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D9%85%D9%87" title="نومه – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="نومه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A5%EA%AF%8F%EA%AF%82%EA%AF%A4%EA%AF%9B" title="ꯂꯥꯏꯂꯤꯛ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯥꯏꯂꯤꯛ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%E1%B9%B3%CC%86" title="Cṳ̆ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Cṳ̆" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Libro" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%BC" title="Ном – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ном" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%A1%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA" title="စာအုပ် – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="စာအုပ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Amoxtli" title="Amoxtli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Amoxtli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ivola" title="Ivola – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ivola" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Boek" title="Boek – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Boek" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Boek_(literetuur)" title="Boek (literetuur) – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Boek (literetuur)" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="पुस्तक – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पुस्तक" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A5%82" title="सफू – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="सफू" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%AC" title="本 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="本" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Libbro" title="Libbro – Tiếng Napoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Libbro" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Tiếng Napoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%9E%DF%8A%DF%AC%DF%9D%DF%8A" title="ߞߊ߬ߝߊ – Tiếng N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߞߊ߬ߝߊ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="Tiếng N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Жайна – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Жайна" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Buk" title="Buk – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Buk" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bok" title="Bok – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bok" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bok" title="Bok – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bok" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Libre" title="Libre – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Libre" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Книга" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kitob" title="Kitob – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kitob" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%AC" title="ਕਿਤਾਬ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕਿਤਾਬ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%95%E0%A4%82" title="पोत्थकं – Tiếng Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="पोत्थकं" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Tiếng Pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Codad" title="Codad – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Codad" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کتاب – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کتاب" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Buk" title="Buk – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Buk" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Book" title="Book – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Book" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka" title="Książka – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Książka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Livro" title="Livro – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Livro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Kitap" title="Kitap – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Kitap" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Boch_(z_l%C3%A4%C3%A4se)" title="Boch (z lääse) – Tiếng Cologne" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Boch (z lääse)" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Tiếng Cologne" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Carte" title="Carte – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Carte" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Liwru" title="Liwru – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Liwru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Книга" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Книга" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D1%8D" title="Кинигэ – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Кинигэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/cudad" title="cudad – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="cudad" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AF%E1%B1%A9%E1%B1%9B%E1%B1%B7%E1%B1%A4" title="ᱯᱩᱛᱷᱤ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱯᱩᱛᱷᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Beuk" title="Beuk – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Beuk" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Buka" title="Buka – Tiếng Tswana" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Buka" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="Tiếng Tswana" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Libri" title="Libri – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Libri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Libbru" title="Libbru – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Libbru" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%9C%E0%B6%AD%E0%B7%8A" title="පොත් – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="පොත්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Book" title="Book – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Book" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="ڪتاب – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪتاب" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/%C3%8Dncwadz%C3%AD" title="Íncwadzí – Tiếng Swati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Íncwadzí" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="Tiếng Swati" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kniha" title="Kniha – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kniha" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Knjiga" title="Knjiga – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Knjiga" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Shafad_(Buug)" title="Shafad (Buug) – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Shafad (Buug)" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%DB%8E%D8%A8" title="کتێب – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کتێب" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%9A%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Књига – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Књига" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Knjiga" title="Knjiga – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Knjiga" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Buku" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kirja" title="Kirja – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kirja" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bok" title="Bok – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bok" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Aklat" title="Aklat – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Aklat" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AF%82%E0%AE%B2%E0%AF%8D_(%E0%AE%8E%E0%AE%B4%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%81)" title="நூல் (எழுத்துப் படைப்பு) – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நூல் (எழுத்துப் படைப்பு)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Adlis" title="Adlis – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Adlis" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BF" title="Китап – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Китап" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/biru" title="biru – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="biru" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%95%E0%B0%82" title="పుస్తకం – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పుస్తకం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%AD" title="หนังสือ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="หนังสือ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B1" title="Китоб – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Китоб" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Buk" title="Buk – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Buk" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%AA%E1%8F%AA%E1%8E%B5" title="ᎪᏪᎵ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎪᏪᎵ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kitap" title="Kitap – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kitap" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Kitap" title="Kitap – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Kitap" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kwaa%CC%B1mbwat" title="Kwaa̱mbwat – Tiếng Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kwaa̱mbwat" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tiếng Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%BC" title="Ном – Tiếng Tuvinian" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Ном" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Tiếng Tuvinian" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0" title="Книга – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Книга" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="کتاب – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کتاب" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Saw" title="Saw – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Saw" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C5%81ibro" title="Łibro – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Łibro" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kirj" title="Kirj – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kirj" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Buk" title="Buk – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Buk" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Live_(po_l%C3%A9re)" title="Live (po lére) – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Live (po lére)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B8" title="書 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="書" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Libro" title="Libro – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Libro" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Karalo%27uta" title="Karalo'uta – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Karalo'uta" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BE%E4%B9%A6" title="图书 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="图书" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%95%D7%9A" title="בוך – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="בוך" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cw%C3%A9" title="Ìwé – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìwé" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%9B%B8" title="書 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="書" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1tab" title="Kıtab – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Kıtab" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kninga" title="Kninga – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Kninga" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9B%BE%E4%B9%A6" title="图书 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="图书" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Buk" title="Buk – West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Buk" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target"><span>Bajau Sama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/B%CC%A0uuk" title="B̠uuk – Tiếng Dusun Miền Trung" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="B̠uuk" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Tiếng Dusun Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Bup" title="Bup – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Bup" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B4%B7%E2%B5%8D%E2%B5%89%E2%B5%99" title="ⴰⴷⵍⵉⵙ – Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⴷⵍⵉⵙ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Tiếng Tamazight Chuẩn của Ma-rốc" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q571#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A1ch" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:S%C3%A1ch" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A1ch"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/S%C3%A1ch"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/S%C3%A1ch" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/S%C3%A1ch" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&oldid=71647177" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=S%C3%A1ch&id=71647177&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FS%25C3%25A1ch"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FS%25C3%25A1ch"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=S%C3%A1ch"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=S%C3%A1ch&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Book" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q571" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đối với các định nghĩa khác, xem <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách (định hướng) (trang không tồn tại)">Sách (định hướng)</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Book_Collage.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/220px-Book_Collage.png" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/330px-Book_Collage.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Book_Collage.png/440px-Book_Collage.png 2x" data-file-width="3471" data-file-height="2258" /></a><figcaption>Sách</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/220px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg" decoding="async" width="220" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/330px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/440px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg 2x" data-file-width="1866" data-file-height="2160" /></a><figcaption>Một cuốn sách ghép bằng <a href="/wiki/Tre" title="Tre">tre</a> (bản chép lại của <a href="/wiki/Binh_ph%C3%A1p_T%C3%B4n_T%E1%BB%AD" title="Binh pháp Tôn Tử">Binh pháp Tôn Tử</a>) của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> trong bộ sưu tập của <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%8Dc_vi%E1%BB%87n_California&action=edit&redlink=1" class="new" title="Học viện California (trang không tồn tại)">Học viện California</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg/220px-S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg/330px-S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg/440px-S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%93ng.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Sách đồng của vương triều <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85n" title="Nhà Nguyễn">nhà Nguyễn</a> (thời vua <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%90%E1%BB%A9c" title="Tự Đức">Tự Đức</a> - <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_19" title="Thế kỷ 19">thế kỷ 19</a>), đang được trưng bày trong Bảo tàng lịch sử Việt Nam tại <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_H%E1%BB%93_Ch%C3%AD_Minh" title="Thành phố Hồ Chí Minh">Sài Gòn</a>.</figcaption></figure> <p><b>Sách</b> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a>: 冊) là một loạt các tờ <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y" title="Giấy">giấy</a> có chữ hoặc hình ảnh được <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_vi%E1%BA%BFt" title="Chữ viết">viết tay</a> hoặc <a href="/wiki/In_%E1%BA%A5n" title="In ấn">in ấn</a>, được buộc hoặc dán với nhau về cùng một phía. Mỗi mặt của một tờ trong các tờ này được gọi là một trang sách. Nếu sách chỉ bao gồm thông tin ở dạng điện tử được xem trên một thiết bị có màn hình thì được gọi là <a href="/wiki/S%C3%A1ch_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD" title="Sách điện tử">sách điện tử</a> hoặc e-book. </p><p>Sách chứa đựng nhiều giá trị văn hóa tinh thần (các tác phẩm sáng tác hoặc tài liệu biên soạn) thuộc các hình thái ý thức <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Xã hội">xã hội</a> và nghệ thuật khác nhau, được ghi lại dưới các dạng ngôn ngữ khác nhau (chữ viết, hình ảnh, âm thanh, ký hiệu,...) của các dân tộc khác nhau nhằm để lưu trữ, tích lũy, truyền bá trong xã hội. </p><p>Sách là một khái niệm mở, hình thức sách còn được thay đổi và cấu thành các dạng khác nhau theo các phương thức chế tác và nhân bản khác nhau, tùy thuộc vào môi trường sống và sự phát triển của khoa học công nghệ ở mỗi thời đại. </p><p>Sách có thể được bán ở các cửa hàng sách hoặc mượn tại thư viện. <a href="/wiki/Google" title="Google">Google</a> ước tính, tới năm 2010 đã có xấp xỉ 130 triệu tựa sách khác nhau đã được xuất bản.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ở một số <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" class="mw-redirect" title="Nước phát triển">nước phát triển</a>, lượng sách giấy in ra đã thấp hơn lượng sách điện tử,<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mặc dù lượng sách điện tử bán ra đã giảm trong nửa đầu năm 2015.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%E1%BB%A7a_s%C3%A1ch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử của sách (trang không tồn tại)">Lịch sử của sách</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_cổ_đại"><span id="Th.E1.BB.9Di_c.E1.BB.95_.C4.91.E1.BA.A1i"></span>Thời cổ đại</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Thời cổ đại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời cổ đại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Ai Cập cổ đại">thời kỳ Ai Cập cổ đại</a>, <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_c%C3%B3i" title="Giấy cói">giấy cói</a> đã được sử dụng để viết chữ, có thể cùng thời với triều đại đầu tiên của người Ai Cập cổ đại, nhưng các chứng cớ có được chính thức là các sách của vua <a href="/wiki/Neferirkare_Kakai" title="Neferirkare Kakai">Neferirkare Kakai</a> của triều đại thứ năm (vào khoảng 2.400 năm trước <a href="/wiki/C%C3%B4ng_nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Công nguyên">Công nguyên</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các tờ giấy cói <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">Châu Á</a> là loại đã chiếm ưu thế trong các sách của <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp cổ đại</a> - chất liệu cói/da khiến cho giấy cuộn bền hơn rất nhiều so với các loại giấy hiện nay, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" title="Đế quốc La Mã">La Mã cổ đại</a>, <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Văn hóa Trung Quốc">cổ Trung Hoa</a> và <a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_minh_Hebrew&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn minh Hebrew (trang không tồn tại)">văn minh Hebrew</a> tận đến khi loại sách chép tay (<i>the codex</i>) bắt đầu chiếm lĩnh. </p><p>Khi <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ch%E1%BB%AF_vi%E1%BA%BFt" title="Lịch sử chữ viết">hệ thống chữ viết</a> được con người tạo ra trong <a href="/wiki/V%C4%83n_minh" title="Văn minh">các nền văn minh cổ đại</a>, một loạt các đối tượng, như đá, đất sét, vỏ cây, kim loại được dùng để lưu lại chữ viết. Nghiên cứu những đối tượng chữ viết trên là một phần quan trọng của lịch sử (tiếng Anh: <i>epigraphy</i>). Chữ viết theo trật tự ABC xuất hiện đầu tiên ở <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a>. Người Ai Cập cổ đại thường viết trên <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_c%C3%B3i" title="Giấy cói">giấy cói</a>, một loại cây mọc dọc theo sông Nile. Lúc đầu các từ không được chia tách rời nhau (<i>scriptura continua</i>) và không có <a href="/wiki/D%E1%BA%A5u_c%C3%A2u" title="Dấu câu">dấu chấm câu</a>. Văn bản được viết từ phải sang trái, trái sang phải, hoặc thậm chí mỗi dòng được viết theo chiều khác nhau. Thuật ngữ cho việc viết mỗi dòng theo chiều khác nhau được gọi là boustrophedon, có nghĩa đen là quay-trâu vì lối viết này tương tự cách người nông dân quay đầu trâu khi đi hết một đầu của luống cày. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sách_tấm"><span id="S.C3.A1ch_t.E1.BA.A5m"></span>Sách tấm</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Sách tấm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sách tấm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sách tấm có thể được định nghĩa là một phương tiện lưu trữ chữ viết chắc chắn, dùng để mang đi dễ dàng. </p><p>Các tấm đất sét bị san phẳng và được phơi khô có thể dễ dàng mang theo người, với một cây bút stylus để vạch lên đất sét đi kèm (có thể được nhúng nước). Chúng được sử dụng như một phương tiện lưu trữ văn bản, đặc biệt là cho các văn bản dạng <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_h%C3%ACnh_n%C3%AAm" title="Chữ hình nêm">chữ hình nêm</a>, trong suốt <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Thời đại đồ đồng">thời đại đồ đồng</a> và một thời gian dài của <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_%C4%91%E1%BA%A1i_%C4%91%E1%BB%93_s%E1%BA%AFt" title="Thời đại đồ sắt">thời đại đồ sắt</a>. </p><p>Các tấm sáp là những mảnh gỗ phủ một lớp sáp đủ dày để có thể lưu lại những gì bút stylus đã viết lên. Chúng là những thiết bị lưu trữ văn bản thông thường trong các trường học, kế toán, và dùng để ghi chú. Các tấm sáp có lợi thế là có thể tái sử dụng: sáp có thể nấu chảy và phủ lại mặt gỗ thành một tấm sáp mới. Phong tục buộc nhiều tấm sáp lại với nhau (tiếng La Mã: pugillares) có thể là bước khởi đầu cho một cuốn sách thời hiện đại.<sup id="cite_ref-Leila_Avrin_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Leila_Avrin-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Từ nguyên cho từ <i>codex</i> (khối gỗ) cũng cho thấy nó có lẽ đã phát triển từ các tấm sách sáp phủ trên gỗ.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Giấy_cuộn"><span id="Gi.E1.BA.A5y_cu.E1.BB.99n"></span>Giấy cuộn</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Giấy cuộn”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giấy cuộn"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Egypt.Papyrus.01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Egypt.Papyrus.01.jpg/220px-Egypt.Papyrus.01.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Egypt.Papyrus.01.jpg/330px-Egypt.Papyrus.01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Egypt.Papyrus.01.jpg/440px-Egypt.Papyrus.01.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Giấy lau sậy Ai Cập cho thấy hình vẽ thần <a href="/wiki/Osiris" title="Osiris">Osiris</a> và việc cân nặng trái tim.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_c%C3%B3i" title="Giấy cói">Giấy cói</a>, một chất liệu dày <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y" title="Giấy">giống như giấy</a> được làm bằng cách dệt các cành của cây cói, sau đó đập dẹp các tấm dệt bằng búa, đã được sử dụng để ghi lại chữ viết trong thời kỳ <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Ai Cập cổ đại">Ai Cập cổ đại</a>, có lẽ sớm nhất là vào <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i_th%E1%BB%A9_nh%E1%BA%A5t_c%E1%BB%A7a_Ai_C%E1%BA%ADp" class="mw-redirect" title="Triều đại thứ nhất của Ai Cập">Triều đại thứ nhất</a>, mặc dù bằng chứng đầu tiên là từ các sổ sách kế toán của vua Nefertiti Kakai ở triều đại thứ năm (khoảng 2400 TCN).<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các tờ giấy cói được dán lại với nhau để tạo thành một cuộn giấy. Các loại vỏ cây như <a href="/wiki/Chi_%C4%90o%E1%BA%A1n" title="Chi Đoạn">chi đoạn</a> và các vật liệu khác cũng được sử dụng.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Theo <a href="/wiki/Herodotos" title="Herodotos">Herodotus</a> (History 5:58), người <a href="/wiki/Phoenicia" title="Phoenicia">Phoenicia</a> đã chuyển giao chữ viết và giấy cói cho Hy Lạp vào khoảng thế kỷ thứ 10 hoặc thứ 9 TCN. Từ Hy Lạp cho giấy cói với tư cách là một tài liệu lưu trữ chữ viết (<i>biblion</i>) và sách (<i>biblos</i>) đến từ tên của thành phố <a href="/wiki/Byblos" title="Byblos">Byblos</a> của người Phoenicia, tại đó giấy cói được xuất khẩu sang Hy Lạp.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Từ ngôn ngữ Hy Lạp, chúng ta cũng có từ tome (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">tiếng Hy Lạp</a>: <span lang="el">τόμος</span>), mà ban đầu có nghĩa là một lát hoặc mảnh và từ đó bắt đầu để biểu thị "một cuộn giấy cói". <i>Tomus</i> được sử dụng bởi người La Mã với cùng một ý nghĩa như <i>volumen</i> (xem giải thích của Isidore of Seville ở dưới). </p><p>Dù là làm từ giấy cói, <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_gi%E1%BA%A3_da" title="Giấy giả da">giấy giả da</a>, hoặc giấy, các cuộn giấy là hình thức phổ biến nhất của sách tại các nền văn hóa Hy Lạp, La Mã, Trung Quốc, Hebrew, và Macedonia. Các hình thức định dạng sách codex hiện đại đã rất phổ biến trong thế giới La Mã vào cuối thời kỳ cổ đại, nhưng các định dạng giấy cuộn còn tồn tại một thời gian dài hơn nữa ở châu Á. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Codex">Codex</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Codex”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Codex"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/220px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg" decoding="async" width="220" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/330px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg/440px-Bamboo_book_-_binding_-_UCR.jpg 2x" data-file-width="1866" data-file-height="2160" /></a><figcaption>Một cuốn sách thẻ tre của Trung Quốc đạt chuẩn <a href="/wiki/Codex_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_d%E1%BA%A1ng_s%C3%A1ch)" class="mw-redirect" title="Codex (định dạng sách)">Codex</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Isi%C4%91%C3%B4r%C3%B4" title="Isiđôrô">Isiđơrô thành Seville</a> (mất năm 636) giải thích mối quan hệ hiện tại khi đó giữa <a href="/wiki/Codex_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_d%E1%BA%A1ng_s%C3%A1ch)" class="mw-redirect" title="Codex (định dạng sách)">codex</a>, sách và giấy cuộn trong Etymologiae của ông (VI.13):. "Một codex gồm nhiều cuốn sách, một cuốn sách là một cuộn giấy. Nó được gọi là codex bằng cách ẩn dụ từ những thân cây (codex) của cây hoặc dây leo, như thể nó là một khối gỗ, bởi vì nó có chứa trong nó vô số các cuốn sách, như thể sách là các nhánh cây".<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Một codex (theo nghĩa hiện đại) là kho lưu trữ thông tin đầu tiên mà con người hiện đại có thể nhận ra như là một "cuốn sách": hàng loạt giấy với kích cỡ đồng đều được buộc dọc theo một cạnh, và thường được kẹp giữa hai tấm bìa làm bằng các tài liệu cứng/dai hơn. Việc đề cập đến codex lần đầu như một cuốn sách là từ Martial, trong cuốn Apophoreta <small>CLXXXIV</small> của ông vào thời điểm cuối thế kỷ thứ nhất, khi ông khen ngợi sự nhỏ gọn của nó. Tuy nhiên, codex không bao giờ được phổ biến trong thế giới Hellenistic ngoại giáo, và chỉ trong các cộng đồng Kitô giáo nó mới được sử dụng rộng rãi.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sự thay đổi này xảy ra dần dần trong suốt thế kỷ thứ 3 và thứ 4, và lý do cho việc áp dụng hình thức codex cho sách bao gồm: định dạng này kinh tế hơn, vì cả hai bên của vật liệu chứa văn bản đều có thể được sử dụng; nó có thể mang đi được, tìm kiếm được, và dễ dàng che giấu. Một cuốn sách codex đọc dễ hơn, dễ tìm kiếm một trang nào đó mà bạn muốn, và lật trang cũng dễ hơn. Một cuộn sách giấy khá khó khăn khi sử dụng. Các tác giả Kitô giáo cũng có thể đã muốn phân biệt các tác phẩm của họ với các tác phẩm ngoại giáo và văn bản Do Thái được viết trên những cuộn giấy cói. Ngoài ra, một số sách kim loại đã được làm ra, với các trang nhỏ hơn bằng kim loại, thay vì một cuộn kim loại dài và cứng nhắc. Một cuốn sách cũng có thể dễ dàng lưu trữ ở những nơi nhỏ gọn hơn, hoặc đặt bên cạnh nhau trong một thư viện nhỏ hoặc kệ sách với không gian chật hẹp. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sách_chép"><span id="S.C3.A1ch_ch.C3.A9p"></span>Sách chép</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Sách chép”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sách chép"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg/220px-RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg" decoding="async" width="220" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg/330px-RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg/440px-RomanVirgilFolio014rVergilPortrait.jpg 2x" data-file-width="1136" data-file-height="1066" /></a><figcaption>Folio 14 recto của Vergilius Romanus trong thế kỷ thứ 5 chứa một bức chân dung của tác giả <a href="/wiki/Vergilius" title="Vergilius">Virgil</a>. Chú ý <a href="/wiki/K%E1%BB%87_s%C3%A1ch" title="Kệ sách">kệ sách</a> (<i>capsa</i>), cho phép đọc đứng và các chữ viết mà không có khoảng cách giữa các chữ in hoa mộc mạc.</figcaption></figure> <p>Sự sụp đổ của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" title="Đế quốc La Mã">Đế quốc La Mã</a> trong thế kỷ thứ 5 chứng kiến sự suy giảm của <a href="/wiki/V%C4%83n_minh_La_M%C3%A3_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Văn minh La Mã cổ đại">nền văn minh La Mã cổ đại</a>. Giấy cói trở nên khan hiếm do thiếu giao thương với Ai Cập, và <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_gi%E1%BA%A3_da" title="Giấy giả da">giấy giả da</a>, vốn được sử dụng trong nhiều thế kỷ trước đó, đã trở thành vật liệu chính để viết. </p><p>Các tu viện theo truyền thống viết chữ La-tinh ở <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_T%C3%A2y_La_M%C3%A3" title="Đế quốc Tây La Mã">Đế quốc Tây La Mã</a>. Cassiodorus trong tu viện Vivarium (được thành lập khoảng 540), đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sao chép văn bản.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%E1%BB%A9c_th%C3%A0nh_Norcia" title="Biển Đức thành Norcia">St. Benedict thành Nursia</a>, trong tác phẩm <i>Rule of Saint Benedict</i> (hoàn thành vào khoảng giữa thế kỷ thứ 6) cũng cổ vũ việc đọc sách.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cuốn <i>Rule of Saint Benedict</i> (Chương <small>XLVIII</small>), yêu cầu dành thời gian nhất định để đọc sách, đã ảnh hưởng rất nhiều đến văn hóa tu viện của <a href="/wiki/Trung_C%E1%BB%95" title="Trung Cổ">thời Trung Cổ</a> và là một trong những lý do tại sao các giáo sĩ là những độc giả chủ yếu của sách. Các truyền thống và phong cách của Đế chế La Mã vẫn chiếm ưu thế, nhưng dần dần văn hóa sách đặc trưng của thời Trung Cổ nổi lên. </p><p>Trước khi có phát minh và áp dụng đại trà kỹ thuật in ấn, gần như tất cả các sách đã được sao chép bằng tay, khiến sách rất đắt tiền và tương đối hiếm. Tu viện nhỏ thường chỉ có vài chục cuốn sách, tu viện vừa có thể có một vài trăm cuốn. Đến thế kỷ thứ 9, các bộ sưu tập sách lớn có được trên 500 cuốn và thậm chí vào cuối thời Trung Cổ, các thư viện của giáo hoàng tại <a href="/wiki/Avignon" title="Avignon">Avignon</a> và thư viện Paris tại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Paris" title="Đại học Paris">Sorbonne</a> chỉ có khoảng 2.000 cuốn sách.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Escribano.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Escribano.jpg/220px-Escribano.jpg" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Escribano.jpg/330px-Escribano.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Escribano.jpg/440px-Escribano.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="464" /></a><figcaption>Tác giả người Burgundy và người ghi chép Jean Miélot, ảnh chụp từ tác phẩm <i>Miracles de Notre Dame</i> của chính ông, thế kỷ 15.</figcaption></figure> <p>Các phòng chép sách của tu viện thường được đặt trong phòng họp. Anh sáng nhân tạo đã bị cấm vì người ta lo ngại nó có thể làm hỏng các bản thảo. Có năm loại người liên quan đến việc chép sách: </p> <ul><li><i>Calligraphers</i>, người sản xuất sách chất lượng cao</li> <li><i>Copyists</i>, người chép sách và thư từ đơn giản</li> <li><i>Correctors</i>, người thu thập và so sánh một cuốn sách hoàn chỉnh với bản thảo gốc của tác giả</li> <li><i>Illuminators</i>, người vẽ tranh minh họa</li> <li><i>Rubricators</i>, người vẽ các chữ lớn đầu mục màu đỏ.<br />Quá trình đóng sách dài và rất mất thời gian. Các tờ giấy da phải được chuẩn bị trước, sau đó các trang viết rời được sắp xếp đúng thứ tự và buộc lại với nhau, sau đó văn bản được người ghi chép sao lại, với các khoảng trống để chừa chỗ cho tranh minh hoạ và tô đỏ các đoạn cần nhấn mạnh. Cuối cùng, cuốn sách được những thợ đóng sách đóng lại.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg/220px-Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg" decoding="async" width="220" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg/330px-Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg/440px-Milkau_B%C3%BCcherschrank_mit_angekettetem_Buch_aus_der_Bibliothek_von_Cesena_109-2.jpg 2x" data-file-width="453" data-file-height="587" /></a><figcaption>Bàn với dây xích buộc sách ở thư viện Malatestiana tại <a href="/wiki/Cesena" title="Cesena">Cesena</a>, <a href="/wiki/%C3%9D" title="Ý">Ý</a>.</figcaption></figure> <p>Các loại mực khác nhau đã được biết đến từ thời cổ đại. Chúng thường được tạo thành từ <a href="/wiki/B%E1%BB%93_h%C3%B3ng" title="Bồ hóng">bồ hóng</a> và nhựa cây, và sau này từ hạt mật và sunfat sắt. Các thành phần này tạo ra cho chữ viết một màu đen nâu, nhưng màu đen hoặc nâu không phải là các màu duy nhất được sử dụng. Có những văn bản viết bằng màu đỏ hoặc thậm chí màu vàng, và các tranh minh họa đã được vẽ các màu khác nhau. Đối với bản thảo rất sang trọng toàn bộ giấy da có màu tím, và chữ viết trên giấy da đó đều được viết bằng nhũ vàng hay bạc (ví dụ, Codex argenteus).<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các tu sĩ Ireland đã phát minh ra cách viết dấu cách giữa các từ trong thế kỷ thứ 7. Điều này khiến việc đọc sách dễ dàng hơn, vì những tu sĩ này thường ít quen thuộc với <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Latinh" title="Tiếng Latinh">tiếng Latin</a>. Tuy nhiên, việc sử dụng dấu cách giữa các từ không trở thành phổ biến cho đến tận thế kỷ thứ 12. Có lập luận cho rằng việc sử dụng các khoảng trống giữa các từ cho thấy sự chuyển đổi từ việc đọc sách to thành tiếng chuyển sang đọc sách thầm trong não.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Những <a href="/wiki/Codex_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_d%E1%BA%A1ng_s%C3%A1ch)" class="mw-redirect" title="Codex (định dạng sách)">cuốn sách đầu tiên</a> dùng <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_gi%E1%BA%A3_da" title="Giấy giả da">da lợn</a> hoặc da cừu để viết. Bìa cuốn sách được làm bằng gỗ và được phủ da. Bởi vì giấy da khi khô có xu hướng phục hồi hình dạng nó đã có trước khi chế biến, những cuốn sách được trang bị với các clip hoặc dây đai để giữ cho trang sách được thẳng. Trong <a href="/wiki/Trung_C%E1%BB%95" title="Trung Cổ">thời Trung Cổ</a> sau đó, khi các thư viện công cộng xuất hiện cho đến thế kỷ thứ 18, sách thường bị xích vào một kệ sách hoặc bàn để ngăn chặn việc trộm cắp. Những cuốn sách bị xích đó được gọi là <i>libri catenati</i>. </p><p>Lúc đầu, các cuốn sách đã được sao chép hầu hết là trong các tu viện, tại một thời điểm chỉ sao chép được một cuốn. Với sự phát triển của các trường đại học trong thế kỷ 13, nền văn hóa chép sách dẫn đến sự gia tăng nhu cầu về sách, và một hệ thống mới để sao chép sách đã xuất hiện. Những cuốn sách được chia thành các trang không ràng buộc (pecia) và được giao cho các thợ chép sách khác nhau, vì thế tốc độ sao chép một cuốn sách đã được tăng lên đáng kể. Hệ thống này được các phường hội <a href="/wiki/V%C4%83n_ph%C3%B2ng_ph%E1%BA%A9m" title="Văn phòng phẩm">văn phòng phẩm</a> thời đó duy trì, với việc sao chép các cuốn sách tôn giáo và phi tôn giáo.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Do_Th%C3%A1i_gi%C3%A1o" title="Do Thái giáo">Do Thái giáo</a> đã giữ nghệ thuật sao chép sách duy trì cho đến ngày nay. Theo truyền thống Do Thái, cuốn giấy cuộn <a href="/wiki/Torah" title="Torah">Torah</a> đặt trong các <a href="/wiki/H%E1%BB%99i_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_Do_Th%C3%A1i_gi%C3%A1o" title="Hội đường Do Thái giáo">Hội đường Do Thái giáo</a> phải được viết bằng tay trên giấy da. Một cuốn sách in sẽ không được tính, mặc dù các Hội đường có thể sử dụng cuốn sách cầu nguyện được in ấn và bản in của Thánh Kinh được sử dụng để nghiên cứu bên ngoài <a href="/wiki/H%E1%BB%99i_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_Do_Th%C3%A1i_gi%C3%A1o" title="Hội đường Do Thái giáo">Hội đường</a>. Một người sao chép sách Torah (sofer) là một thành viên có uy tín của bất kỳ cộng đồng người Do Thái nào. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Trung_Đông"><span id="Trung_.C4.90.C3.B4ng"></span><a href="/wiki/Trung_%C4%90%C3%B4ng" title="Trung Đông">Trung Đông</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Trung Đông”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trung Đông"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Người dân nhiều tôn giáo (Do Thái giáo, Kitô giáo, <a href="/wiki/H%E1%BB%8Fa_gi%C3%A1o" title="Hỏa giáo">Hỏa giáo</a>, Hồi giáo) và người dân tộc bản địa (Syria, Coptic, Ba Tư, Ả Rập, v.v...) ở Trung Đông cũng sản xuất và đóng sách trong thời đại vàng của Hồi giáo (từ thế kỷ thứ 8 đến năm 1258). Họ phát triển các kỹ thuật tiên tiến trong thư pháp Hồi giáo, xây dựng tiểu cảnh và đóng sách. Một số thành phố trong thế giới Hồi giáo thời Trung Cổ đã có các trung tâm sản xuất sách và các chợ sách. Yaqubi (mất năm 897) cho biết, trong thời đại ông sống Baghdad đã có hơn một trăm nhà sách.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các cửa hàng sách thường nằm xung quanh nhà thờ Hồi giáo chính của thị trấn <sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> như ở <a href="/wiki/Marrakech" title="Marrakech">Marrakesh</a>, <a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Morocco</a>, có một con phố tên là <i>Kutubiyyin</i> nghĩa là bán sách và nhà thờ nổi tiếng Koutoubia Mosque được đặt tên như vậy vì nó ở giữa con phố này. </p><p>Thế giới Hồi giáo thời Trung cổ cũng sử dụng một phương pháp sao chép sách đáng tin cậy với số lượng lớn bản sao được gọi là đọc kiểm tra, trái ngược với phương pháp truyền thống của một người ghi chép đơn chỉ sản xuất được một bản sao của một cuốn sách. Trong phương pháp đọc kiểm tra, chỉ có "tác giả có thể tạo ra các bản sao, và điều này đã được thực hiện trong một sự kiện công cộng, tại đó người sao chép sách đọc to các nội dung bản sao trong sự hiện diện của tác giả, sau đó tác giả xác nhận bản sao là chính xác."<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Với hệ thống đọc kiểm tra sách này, "một tác giả có thể sản xuất ra hàng chục hoặc nhiều bản sao hơn từ một lần đọc duy nhất," và với hai hoặc nhiều lần đọc "hơn một trăm bản sao của một cuốn sách duy nhất có thể dễ dàng được tạo ra."<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bằng cách sử dụng giấy làm tài liệu lưu trữ chữ viết tương đối rẻ thay vì da lợn hay giấy cói của người Hồi giáo, theo lời của Pedersen "đã thực hiện một cuộc cách mạng có ý nghĩa rất quan trọng không chỉ đối với lịch sử của sách Hồi giáo, mà còn cho toàn thế giới sách"<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="In_khắc_gỗ"><span id="In_kh.E1.BA.AFc_g.E1.BB.97"></span>In khắc gỗ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “In khắc gỗ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: In khắc gỗ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong phương pháp in khắc gỗ, một hình ảnh ngược của toàn bộ trang được khắc vào các khối gỗ, sau đó khối gỗ được lăn mực và được sử dụng để in các bản sao của trang đó. Phương pháp này có nguồn gốc từ Trung Quốc, thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_H%C3%A1n" title="Nhà Hán">nhà Hán</a> (trước năm 220), như một phương pháp <a href="/wiki/In_%E1%BA%A5n" title="In ấn">in ấn</a> lên <a href="/wiki/V%E1%BA%A3i" title="Vải">vải</a> và sau này là <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y" title="Giấy">giấy</a>. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi trong vùng <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Đông Á">Đông Á</a>. Cuốn sách lâu đời nhất được in bằng phương pháp này là cuốn <i><a href="/wiki/Kinh_Kim_C%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Kinh Kim Cương">Kinh Kim Cương</a></i> (năm 868). </p><p>Phương pháp này (gọi là <i><a href="/wiki/Kh%E1%BA%AFc_g%E1%BB%97" title="Khắc gỗ">khắc gỗ</a></i> khi áp dụng vào nghệ thuật) phổ biến đến châu Âu trong những năm đầu thế kỷ 14. Sách (được gọi là khối sách-blockbooks), cũng như <a href="/wiki/B%E1%BB%99_b%C3%A0i_T%C3%A2y" title="Bộ bài Tây">các quân bài</a> và các hình tượng tôn giáo, bắt đầu được in bằng phương pháp này. Việc tạo ra toàn bộ một cuốn sách là một quá trình khó nhọc, đòi hỏi một bản khắc bằng tay cho từng trang và các khối gỗ có xu hướng bị nứt nếu giữ trong thời gian dài. Các tu sĩ hoặc những người thợ chuyên khắc bản gỗ được trả lương cao. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Con_chữ_thay_đổi_được_và_các_bản_in_đầu_tiên"><span id="Con_ch.E1.BB.AF_thay_.C4.91.E1.BB.95i_.C4.91.C6.B0.E1.BB.A3c_v.C3.A0_c.C3.A1c_b.E1.BA.A3n_in_.C4.91.E1.BA.A7u_ti.C3.AAn"></span>Con chữ thay đổi được và các bản in đầu tiên</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Con chữ thay đổi được và các bản in đầu tiên”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Con chữ thay đổi được và các bản in đầu tiên"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg/220px-Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg" decoding="async" width="220" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg/330px-Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg/440px-Bucheinband.15.Jh.r.Inkunabel.jpg 2x" data-file-width="1976" data-file-height="2708" /></a><figcaption>Một cuốn sách thế kỷ 15 kiểu <a href="/w/index.php?title=Incunable&action=edit&redlink=1" class="new" title="Incunable (trang không tồn tại)">Incunable</a>. Chú ý gáy sách buộc đóng, góc sách được đóng đinh và các tấm kẹp trên bìa sách.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/220px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/330px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg/440px-Korean_book-Jikji-Selected_Teachings_of_Buddhist_Sages_and_Seon_Masters-1377.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="400" /></a><figcaption>"Tuyển tập lời dạy của các cao tăng Phật giáo" - cuốn sách cổ nhất được in với kỹ thuật dùng các con chữ thay đổi được, 1377. <a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">Thư viện Quốc gia Pháp</a>.</figcaption></figure> <p>Nhà phát minh người Trung Quốc <a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A5t_Th%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tất Thăng (trang không tồn tại)">Tất Thăng</a> đã phát minh ra cách in dùng các con chữ di động bằng đất nung khoảng năm 1045, nhưng không có cuốn sách nào do ông làm ra còn đến ngày nay. Khoảng năm 1450, <a href="/wiki/Johannes_Gutenberg" title="Johannes Gutenberg">Johannes Gutenberg</a> phát minh độc lập ra cách in ấn dùng con chữ di động ở châu Âu, cùng với những đổi mới trong việc đúc các con chữ dựa trên một ma trận và bằng tay. Sáng chế này dần dần làm sách được sản xuất với giá thành rẻ hơn, và do vậy được phổ biến rộng rãi hơn. </p><p>Các sách in thời kỳ đầu, với các trang đơn và hình ảnh được in ra trước năm 1501 ở châu Âu được gọi là incunables hoặc <i>incunabula</i>. "Một người đàn ông sinh năm 1453, năm thành trì Constantinople sụp đổ, có thể nhìn lại từ năm thứ năm mươi của mình trên đời, trong đó khoảng tám triệu cuốn sách đã được in, có lẽ nhiều hơn so với số sách tất cả các người chép sách của châu Âu tạo ra kể từ khi Constantine thành lập thành phố của mình vào năm 330."<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_cận_hiện_đại"><span id="Th.E1.BB.9Di_c.E1.BA.ADn_hi.E1.BB.87n_.C4.91.E1.BA.A1i"></span>Thời cận hiện đại</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Thời cận hiện đại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời cận hiện đại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Máy in chạy bằng <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_c%C6%A1_h%C6%A1i_n%C6%B0%E1%BB%9Bc" title="Động cơ hơi nước">động cơ hơi nước</a> trở nên phổ biến trong những năm đầu thế kỷ 19. Những máy in này có thể in 1.100 tờ mỗi giờ, nhưng mỗi công nhân chỉ có thể sắp được 2.000 chữ mỗi giờ.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy.">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> </p><p>Máy sắp chữ đơn dòng và đa dòng đã được phát minh vào cuối thế kỷ thứ 19. Với các máy này có thể sắp hơn 6.000 con chữ mỗi giờ và sắp cả một dòng toàn bộ các con chữ cùng một lúc. </p><p>Sau thế kỷ 19 con người tập trung vào việc nâng cao công nghệ in ấn và các điều kiện cho <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_do_b%C3%A1o_ch%C3%AD" title="Tự do báo chí">tự do báo chí</a> thông qua việc nới lỏng dần các luật kiểm duyệt gắt gao. Xem thêm <a href="/wiki/S%E1%BB%9F_h%E1%BB%AFu_tr%C3%AD_tu%E1%BB%87" title="Sở hữu trí tuệ">sở hữu trí tuệ</a>, <a href="/wiki/Ph%E1%BA%A1m_vi_c%C3%B4ng_c%E1%BB%99ng" title="Phạm vi công cộng">phạm vi công cộng</a>, và <a href="/wiki/Quy%E1%BB%81n_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Quyền tác giả">quyền tác giả</a>. Trong giữa thế kỷ 20, công nghiệp xuất bản sách châu Âu đã tạo ra hơn 200.000 cuốn sách mỗi năm. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sản_xuất_sách_trong_thời_hiện_đại"><span id="S.E1.BA.A3n_xu.E1.BA.A5t_s.C3.A1ch_trong_th.E1.BB.9Di_hi.E1.BB.87n_.C4.91.E1.BA.A1i"></span>Sản xuất sách trong thời hiện đại</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Sản xuất sách trong thời hiện đại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sản xuất sách trong thời hiện đại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG/150px-Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG" decoding="async" width="150" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG/225px-Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG/300px-Printing2_Walk_of_Ideas_Berlin.JPG 2x" data-file-width="540" data-file-height="720" /></a><figcaption>Tượng những cuốn sách đặt tại <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> năm 2006, nhân dịp <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_v%C3%B4_%C4%91%E1%BB%8Bch_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_2006" title="Giải vô địch bóng đá thế giới 2006">Giải vô địch bóng đá thế giới 2006</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg/220px-Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg/330px-Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg/440px-Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits_%282%29.jpg 2x" data-file-width="4256" data-file-height="2832" /></a><figcaption>Gáy sách là một khía cạnh quan trọng trong thiết kế cuốn sách, đặc biệt là trong việc thiết kế bìa. Khi cuốn sách được xếp chồng lên nhau hoặc được đặt trên một kệ sách, các chi tiết trên gáy sách là những gì duy nhất được người xem nhìn thấy có chứa các thông tin về cuốn sách. Trong các cửa hàng, các chi tiết trên gáy sách là điều đầu tiên thu hút sự chú ý của người mua.</figcaption></figure> <p>Các phương pháp được sử dụng cho in ấn và đóng gáy của cuốn sách về cơ bản là không thay đổi từ thế kỷ 15 cho tới những năm đầu thế kỷ 20. Trong khi đã có nhiều thay đổi về mặt cơ giới, một cuốn sách do máy in vào năm 1900 có nhiều điểm chung với sách nguyên thủy do <a href="/wiki/Johannes_Gutenberg" title="Johannes Gutenberg">Gutenberg</a> in. </p><p>Phát minh của Gutenberg là sử dụng các con chữ kim loại di chuyển được để lắp ráp thành các từ, các dòng, và trang; Sau đó dùng máy in chữ để tạo ra nhiều bản sao. </p><p>Sách giấy thời hiện đại được in trên <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A5y_vi%E1%BA%BFt" title="Giấy viết">giấy</a> được đặc biệt thiết kế riêng cho việc in sách. Theo truyền thống, giấy in sách được làm trắng hay làm trắng hạn chế (để đọc dễ dàng hơn), được làm mờ đục để người xem không nhìn thấy chữ ở mặt giấy bên kia, và thường được quy chuẩn về độ dày đặc biệt là đối với trường hợp sách đóng gáy. Các loại giấy với phẩm chất khác nhau được sử dụng tùy thuộc vào loại của cuốn sách. </p><p>Ngày nay, phần lớn cuốn sách được in bằng phương pháp <a href="/wiki/In_offset" title="In offset">in offset</a>.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy.">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> Khi một cuốn sách được in những trang này được đặt ra trên một mặt phẳng. Sau khi in sẽ đến công đoạn gấp các trang lại theo đúng trình tự. Hầu hết sách được in ra theo một vài kích cỡ tiêu chuẩn. Các kích thước của cuốn sách thường được quy định là "kích thước đã cắt": kích thước của trang sau khi giấy đã được gấp lại và cắt. Chuẩn kích cỡ này là kết quả của kích cỡ giấy (kích cỡ của máy in), trở thành phổ biến từ 200 hoặc 300 năm trước, và đã trở thành chuẩn mực trong nghề in. Kích cỡ chuẩn sách in của Anh đã trở thành chuẩn trên khắp thế giới nói tiếng Anh, ngoại trừ Mỹ. Ngành công nghiệp sản xuất sách tại châu Âu sử dụng các tiêu chuẩn khác hoàn toàn. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quy_trình_in_sách_ngày_nay"><span id="Quy_tr.C3.ACnh_in_s.C3.A1ch_ng.C3.A0y_nay"></span>Quy trình in sách ngày nay</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Quy trình in sách ngày nay”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quy trình in sách ngày nay"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:Error mw:File/Thumb"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%E1%BA%A3i_l%C3%AAn&wpDestFile=Urval_av_de_bocker_som_har_vunnit_Nordiska_radets_litteraturpris_under_de_50_ar_som_priset_funnits.jpg" class="new" title="Tập tin:Urval av de bocker som har vunnit Nordiska radets litteraturpris under de 50 ar som priset funnits.jpg"><span class="mw-file-element mw-broken-media" data-width="180">Tập tin:Urval av de bocker som har vunnit Nordiska radets litteraturpris under de 50 ar som priset funnits.jpg</span></a><figcaption>Bìa sách</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg/220px-H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg/330px-H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg/440px-H%E1%BB%99i_s%C3%A1ch_m%C3%B9a_xu%C3%A2n.jpg 2x" data-file-width="3024" data-file-height="4032" /></a><figcaption>Hội sách Xuân</figcaption></figure> <p>Một số sách đặc biệt là những sách được in ít bản hơn sẽ được in trên máy in ép offset từng trang, nhưng hầu hết các cuốn sách được in hiện nay sử dụng công nghệ ép giấy, với đầu vào là một cuộn giấy cuộn dài, và do đó có thể in nhiều bản trong một thời gian ngắn hơn. Trong dây chuyền công nghiệp, các "cuốn sách" đầy đủ được đặt cạnh nhau nhau thành một đống, các đống sách được ghép lại thành các đống lớn hơn. </p><p>Một máy in offset thực hiện việc gấp giấy, tạo ra hàng loạt các phần của sách sẵn sàng để đi vào các dây chuyền. Chú ý rằng khi cuốn sách được in nó được in một (hoặc hai) phần tại một thời gian, chứ không phải là in một cuốn sách hoàn chỉnh cùng lúc. Sách thường được in dư ra để sẵn sàng cho bất kỳ hư hỏng nào trong dây chuyền tiếp theo hoặc dùng làm trang thử nghiệm để đảm bảo chất lượng in. </p><p>Quá trình in thử là các công việc chuẩn bị được thợ in thực hiện để có được bản in đạt yêu cầu chất lượng ấn tượng. Bao gồm trong quy trình này là thời gian cần để gắn kết các tấm kẽm vào máy, làm sạch bất kỳ các sai sót từ các công đoạn trước đây, và đẩy tốc độ lên đến mức chuẩn. Ngay sau khi thợ in quyết định rằng nội dung in là đúng, tất cả các tờ in thử sẽ bị loại bỏ, và máy in sẽ bắt đầu in. Các quá trình chuẩn bị sẵn sàng như vậy cũng diễn ra trong dây chuyền gấp trang và đóng gói sách, mỗi dây chuyền này đều thực hiện làm dư ra một phần so với yêu cầu để phòng sai sót. </p><p>Sau khi các phần của sách được gấp lại và gom vào một chỗ, chúng được di chuyển vào chỗ đóng sách. Vào giữa thế kỷ trước vẫn còn nhiều công ty đóng sách thương mại - các công ty độc lập này không in sách mà chuyên đóng sách. Tại thời điểm đó, vì sự thống trị của in máy in chữ, việc sắp chữ và in sách được thực hiện tại một địa điểm, và đóng sách được thực hiện tại địa điểm khác. Khi các con chữ là kim loại, một cuốn sách chứa các con chữ khá cồng kềnh, dễ vỡ và nặng nề. Càng ít di chuyển nó thì càng tốt, nên in ấn được thực hiện cùng chỗ với nơi sắp chữ. Giấy đã in thì có thể dễ dàng di chuyển. Ngày nay, vì việc <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_h%C3%B3a" title="Tự động hóa">tự động hóa</a> trong việc chuẩn bị in phát triển mạnh, phần việc sắp chữ trở nên dễ dàng, do các công ty ký hợp đồng riêng biệt làm việc cho các nhà xuất bản, nhà xuất bản, hay thậm chí là do chính tác giả thực hiện với các phần mềm soạn thảo. Quá trình sáp nhập công việc trong ngành công nghiệp sản xuất sách tăng lên, và một công ty đóng sách ngày nay thường lo việc in sách luôn (và ngược lại). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_loại_sách"><span id="C.C3.A1c_lo.E1.BA.A1i_s.C3.A1ch"></span>Các loại sách</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Các loại sách”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các loại sách"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sách có thể phân loại theo nhiều cách, như <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách học (trang không tồn tại)">sách học</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách nghiên cứu (trang không tồn tại)">sách nghiên cứu</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách hướng dẫn (trang không tồn tại)">sách hướng dẫn</a>, <a href="/wiki/B%C3%A1ch_khoa_to%C3%A0n_th%C6%B0" title="Bách khoa toàn thư">bách khoa toàn thư</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_khoa_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách khoa học (trang không tồn tại)">sách khoa học</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch_kinh_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sách kinh tế (trang không tồn tại)">sách kinh tế</a>, <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%91i%E1%BB%83n" title="Từ điển">từ điển</a>, <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_k%C3%BD" title="Nhật ký">nhật ký</a>, <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_th%E1%BA%A3o" title="Bản thảo">bản thảo</a>,... </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Codex_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_d%E1%BA%A1ng_s%C3%A1ch)" class="mw-redirect" title="Codex (định dạng sách)">Codex</a></li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%A0y_S%C3%A1ch_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" class="mw-redirect" title="Ngày Sách Thế giới">Ngày Sách Thế giới</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1ch_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD" title="Sách điện tử">Sách điện tử</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1ch_gi%C3%A1o_khoa" title="Sách giáo khoa">Sách giáo khoa</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1ch_tr%E1%BB%B1c_tuy%E1%BA%BFn" class="mw-redirect" title="Sách trực tuyến">Sách trực tuyến</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_b%E1%BA%A3n" title="Thủ bản">Thủ bản</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n" title="Thư viện">Thư viện</a></li> <li><a href="/wiki/Truy%E1%BB%87n" title="Truyện">Truyện</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_kho_sách_trực_tuyến"><span id="C.C3.A1c_kho_s.C3.A1ch_tr.E1.BB.B1c_tuy.E1.BA.BFn"></span>Các kho sách trực tuyến</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Các kho sách trực tuyến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các kho sách trực tuyến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://onlinebooks.library.upenn.edu/">Online Books Page</a> Danh sách trên 25.000 quyển sách bằng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a> miễn phí trực tuyến.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ipl.org/">Internet Public Library</a> Một danh sách các sách internet không chỉ viết bằng tiếng Anh.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://onlinebooks.library.upenn.edu/archives.html">Online Books Page list of archives</a>:</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.net/">Dự án sách Gutenberg</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040403130745/http://www.gutenberg.net/">Lưu trữ</a> 2004-04-03 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> 19.000 quyển sách được đưa lên mỗi ngày.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://librariesaustralia.nla.gov.au">Libraries Australia</a> - Các quyển sách trong hơn 800 thư viện của Úc</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalog.loc.gov">Library of Congress catalog</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nlv.gov.vn/">Thư viện quốc gia Việt Nam</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://booksearch.blogspot.com/2010/08/books-of-world-stand-up-and-be-counted.html">“Books of the world, stand up and be counted! All 129,864,880 of you”</a>. Inside Google Books. ngày 5 tháng 8 năm 2010<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2010</span>. <q>After we exclude serials, we can finally count all the books in the world. There are 129,864,880 of them. At least until Sunday.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Books+of+the+world%2C+stand+up+and+be+counted%21+All+129%2C864%2C880+of+you.&rft.pub=Inside+Google+Books&rft.date=2010-08-05&rft_id=http%3A%2F%2Fbooksearch.blogspot.com%2F2010%2F08%2Fbooks-of-world-stand-up-and-be-counted.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCurtis2011" class="citation book cs1">Curtis, George (2011). <i>The Law of Cybercrimes and Their Investigations</i>. tr. 161.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Law+of+Cybercrimes+and+Their+Investigations&rft.pages=161&rft.date=2011&rft.aulast=Curtis&rft.aufirst=George&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/2015/09/23/business/media/the-plot-twist-e-book-sales-slip-and-print-is-far-from-dead.html">“The Plot Twist: E-Book Sales Slip, and Print Is Far From Dead”</a>. The New York Times. ngày 22 tháng 9 năm 2015<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Plot+Twist%3A+E-Book+Sales+Slip%2C+and+Print+Is+Far+From+Dead&rft.pub=The+New+York+Times&rft.date=2015-09-22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2015%2F09%2F23%2Fbusiness%2Fmedia%2Fthe-plot-twist-e-book-sales-slip-and-print-is-far-from-dead.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAvrin1991" class="citation book cs1">Avrin, Leila (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/scribesscriptboo0000avri"><i>Scribes, script, and books: the book arts from antiquity to the Renaissance</i></a>. Chicago; London: American Library Association; The British Library. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/scribesscriptboo0000avri/page/83">83</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780838905227" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780838905227"><bdi>9780838905227</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Scribes%2C+script%2C+and+books%3A+the+book+arts+from+antiquity+to+the+Renaissance&rft.place=Chicago%3B+London&rft.pages=83&rft.pub=American+Library+Association%3B+The+British+Library&rft.date=1991&rft.isbn=9780838905227&rft.aulast=Avrin&rft.aufirst=Leila&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fscribesscriptboo0000avri&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Leila_Avrin-5"><b><a href="#cite_ref-Leila_Avrin_5-0">^</a></b> <span class="reference-text">Leila Avrin.</span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBischoff1990" class="citation book cs1">Bischoff, Bernhard (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=CFZgQgAACAAJ"><i>Latin palaeography antiquity and the Middle Ages</i></a>. Dáibhí ó Cróinin. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 11. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-36473-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-36473-6"><bdi>0-521-36473-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Latin+palaeography+antiquity+and+the+Middle+Ages&rft.place=Cambridge&rft.pages=11&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1990&rft.isbn=0-521-36473-6&rft.aulast=Bischoff&rft.aufirst=Bernhard&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DCFZgQgAACAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAvrin1991" class="citation book cs1">Avrin, Leila (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/scribesscriptboo0000avri"><i>Scribes, script, and books: the book arts from antiquity to the Renaissance</i></a>. New York, New York: American Library Association; The British Library. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/scribesscriptboo0000avri/page/83">83</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-8389-0522-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-8389-0522-7"><bdi>978-0-8389-0522-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Scribes%2C+script%2C+and+books%3A+the+book+arts+from+antiquity+to+the+Renaissance&rft.place=New+York%2C+New+York&rft.pages=83&rft.pub=American+Library+Association%3B+The+British+Library&rft.date=1991&rft.isbn=978-0-8389-0522-7&rft.aulast=Avrin&rft.aufirst=Leila&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fscribesscriptboo0000avri&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Dard_Hunter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dard Hunter (trang không tồn tại)">Dard Hunter</a>. <i>Papermaking: History and Technique of an Ancient Craft New ed.</i> Dover Publications 1978, p. 12.</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text">Leila Avrin. <i>Scribes, Script and Books</i>, pp. 144–145.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171014083650/https://xeptop.com/10-cuon-sach-dat-nhat-gioi/">“10 cuốn sách đắt nhất”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://xeptop.com/10-cuon-sach-dat-nhat-gioi/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 10 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=10+cu%E1%BB%91n+s%C3%A1ch+%C4%91%E1%BA%AFt+nh%E1%BA%A5t&rft_id=https%3A%2F%2Fxeptop.com%2F10-cuon-sach-dat-nhat-gioi%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">The Cambridge History of Early Christian Literature. Edd. Frances Young, Lewis Ayres, Andrew Louth, Ron White. Cambridge University Press 2004, pp. 8–9.</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text">Leila Avrin. <i>Scribes, Script and Books</i>, pp. 207–208.</span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Theodore_Maynard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theodore Maynard (trang không tồn tại)">Theodore Maynard</a>. <i>Saint Benedict and His Monks</i>. Staples Press Ltd 1956, pp. 70–71.</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text">Martin D. Joachim. Historical Aspects of Cataloguing and Classification. Haworth Press 2003, p. 452.</span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text">Edith Diehl. <i>Bookbinding: Its Background and Technique</i>. Dover Publications 1980, pp. 14–16.</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text">Bernhard Bischoff. <i>Latin Palaeography</i>, pp. 16–17.</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text">Paul Saenger. <i>Space Between Words: The Origins of Silent Reading</i>. Stanford University Press 1997.</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">Bernhard Bischoff. <i>Latin Palaeography</i>, pp. 42–43.</span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">W. Durant, "The Age of Faith", New York 1950, p. 236</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">S.E. Al-Djazairi "The Golden Age of Islamic Civilization", Manchester 2996, p. 200</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEdmund_Burke2009" class="citation journal cs1">Edmund Burke (tháng 6 năm 2009). “Islam at the Center: Technological Complexes and the Roots of Modernity”. <i><a href="/w/index.php?title=Journal_of_World_History&action=edit&redlink=1" class="new" title="Journal of World History (trang không tồn tại)">Journal of World History</a></i>. <a href="/w/index.php?title=University_of_Hawaii_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="University of Hawaii Press (trang không tồn tại)">University of Hawaii Press</a>. <b>20</b> (2): 165–186 [43]. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1353%2Fjwh.0.0045">10.1353/jwh.0.0045</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1045-6007">1045-6007</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+World+History&rft.atitle=Islam+at+the+Center%3A+Technological+Complexes+and+the+Roots+of+Modernity&rft.volume=20&rft.issue=2&rft.pages=165-186+43&rft.date=2009-06&rft_id=info%3Adoi%2F10.1353%2Fjwh.0.0045&rft.issn=1045-6007&rft.au=Edmund+Burke&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEdmund_Burke2009" class="citation journal cs1">Edmund Burke (tháng 6 năm 2009). “Islam at the Center: Technological Complexes and the Roots of Modernity”. <i><a href="/w/index.php?title=Journal_of_World_History&action=edit&redlink=1" class="new" title="Journal of World History (trang không tồn tại)">Journal of World History</a></i>. <a href="/w/index.php?title=University_of_Hawaii_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="University of Hawaii Press (trang không tồn tại)">University of Hawaii Press</a>. <b>20</b> (2): 165–186 [44]. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1353%2Fjwh.0.0045">10.1353/jwh.0.0045</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+World+History&rft.atitle=Islam+at+the+Center%3A+Technological+Complexes+and+the+Roots+of+Modernity&rft.volume=20&rft.issue=2&rft.pages=165-186+44&rft.date=2009-06&rft_id=info%3Adoi%2F10.1353%2Fjwh.0.0045&rft.au=Edmund+Burke&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AS%C3%A1ch" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text">Johs. Pedersen, "The Arabic Book", Princeton University Press, 1984, p. 59</span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Michael_Clapham_(industrialist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael Clapham (industrialist) (trang không tồn tại)">Clapham, Michael</a>, "Printing" in <i>A History of Technology</i>, Vol 2. <i>From the Renaissance to the Industrial Revolution</i>, edd. Charles Singer <i>et al.</i> (Oxford 1957), p. 377. Cited from <a href="/w/index.php?title=Elizabeth_L._Eisenstein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elizabeth L. Eisenstein (trang không tồn tại)">Elizabeth L. Eisenstein</a>, <i>The Printing Press as an Agent of Change</i> (Cambridge University, 1980).</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=S%C3%A1ch&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Books?uselang=vi">Sách</a></b></i>.</div></div> </div> <table class="metadata notheme plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về<br /><b>Sách</b><br />tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Sách">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" class="extiw" title="c:Special:Search/Sách">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" class="extiw" title="n:Special:Search/Sách">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Sách">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Sách">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/S%C3%A1ch" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Sách">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/S%C3%A1ch" class="extiw" title="v:Special:Search/Sách">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <dl><dt>Tiếng Anh</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://communication.ucsd.edu/bjones/Books/booktext.html">Manuscripts, Books, and Maps: The Printing Press and a Changing World</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120702120407/http://communication.ucsd.edu/bjones/Books/booktext.html">Lưu trữ</a> 2012-07-02 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sharpweb.org/">Society for the History of Authorship, Reading and Publishing</a></li> <li><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sil.si.edu/SILPublications/old-books.htm">Old Books, How to find information on publication history and value</a></i>, Smithsonian Institution Libraries</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q571#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q571#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q571#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thư viện Quốc gia Tây Ban Nha">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX4576243">XX4576243</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119322951">cb119322951</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119322951">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4008570-3">4008570-3</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%91i%E1%BB%83n_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Từ điển lịch sử Thụy Sĩ">HDS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/010461">010461</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85015738">sh85015738</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_qu%E1%BB%91c_gia_Latvia" title="Thư viện quốc gia Latvia">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000049771&P_CON_LNG=ENG">000049771</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NARA_(identifier)" class="extiw" title="en:NARA (identifier)">NARA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10639916">10639916</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NDL_(identifier)" class="extiw" title="en:NDL (identifier)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00573378">00573378</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114930&CON_LNG=ENG">ph114930</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Sách&oldid=71647177">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Sách&oldid=71647177</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:S%C3%A1ch" title="Thể loại:Sách">Sách</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:S%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_gi%E1%BA%A5y" title="Thể loại:Sản phẩm giấy">Sản phẩm giấy</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C4%83n_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Văn bản">Văn bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BB%8Bnh_d%E1%BA%A1ng_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng" title="Thể loại:Định dạng truyền thông">Định dạng truyền thông</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp">Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_t%E1%BA%ADp_tin_kh%C3%B4ng_t%E1%BB%93n_t%E1%BA%A1i" title="Thể loại:Trang có sử dụng tập tin không tồn tại">Trang có sử dụng tập tin không tồn tại</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNE" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNE">Bài viết chứa nhận dạng BNE</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNF">Bài viết chứa nhận dạng BNF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_HDS" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng HDS">Bài viết chứa nhận dạng HDS</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LNB" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LNB">Bài viết chứa nhận dạng LNB</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NARA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NARA">Bài viết chứa nhận dạng NARA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NDL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NDL">Bài viết chứa nhận dạng NDL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_d%C3%A0i_trung_b%C3%ACnh" title="Thể loại:Bài cơ bản dài trung bình">Bài cơ bản dài trung bình</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 29 tháng 8 năm 2024, 06:52.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%A1ch&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-hhth8","wgBackendResponseTime":173,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.493","walltime":"0.656","ppvisitednodes":{"value":1214,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":33339,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":761,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":40938,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 556.932 1 -total"," 25.59% 142.537 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 20.48% 114.081 1 Bản_mẫu:Lang-el"," 19.89% 110.749 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 16.01% 89.179 1 Bản_mẫu:Kiểm_soát_tính_nhất_quán"," 15.83% 88.180 1 Bản_mẫu:If_then_show"," 14.52% 80.888 3 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 7.85% 43.700 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản"," 7.48% 41.657 1 Bản_mẫu:Top_icon"," 6.37% 35.477 3 Bản_mẫu:Xử_lý_thể_loại"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.312","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12066906,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-wkrlk","timestamp":"20241125092423","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"S\u00e1ch","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/S%C3%A1ch","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q571","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q571","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-04-12T12:45:36Z","dateModified":"2024-08-29T06:52:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3d\/Book_Collage.png","headline":"ph\u01b0\u01a1ng ti\u1ec7n s\u1eed d\u1ee5ng t\u1eeb v\u00e0\/ho\u1eb7c h\u00ecnh \u1ea3nh \u0111\u1ec3 truy\u1ec1n t\u1ea3i ki\u1ebfn th\u1ee9c ho\u1eb7c m\u1ed9t c\u00e2u chuy\u1ec7n"}</script> </body> </html>