CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Zeis - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"2be5c4bb-ecae-4f32-ad6d-f06563489ab1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Zeis","wgTitle":"Zeis","wgCurRevisionId":68040093,"wgRevisionId":68040093,"wgArticleId":22177,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Zeis"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Zeis","wgRelevantArticleId":22177,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr", "pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q130912","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles": "ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/1200px-Yvonna_Gailly.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="798"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/800px-Yvonna_Gailly.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="532"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/640px-Yvonna_Gailly.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="426"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Zeis - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Zeis"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zeis"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Zeis rootpage-Zeis skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Zeis" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Zeis" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Zeis" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Zeis" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Oudheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oudheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Oudheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Oudheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Middeleeuwen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Middeleeuwen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Middeleeuwen</span> </div> </a> <ul id="toc-Middeleeuwen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-16e_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#16e_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>16e eeuw</span> </div> </a> <ul id="toc-16e_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-17e_-_20e_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#17e_-_20e_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>17e - 20e eeuw</span> </div> </a> <ul id="toc-17e_-_20e_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-21e_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#21e_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>21e eeuw</span> </div> </a> <ul id="toc-21e_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Beschrijving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Beschrijving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Beschrijving</span> </div> </a> <ul id="toc-Beschrijving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gebruik" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gebruik"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Gebruik</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gebruik-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Gebruik-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Gebruik-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Maaien" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Maaien"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Maaien</span> </div> </a> <ul id="toc-Maaien-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Scherpen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scherpen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Scherpen</span> </div> </a> <ul id="toc-Scherpen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Onderhoud" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Onderhoud"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Onderhoud</span> </div> </a> <ul id="toc-Onderhoud-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zeismaaien_als_sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zeismaaien_als_sport"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zeismaaien als sport</span> </div> </a> <ul id="toc-Zeismaaien_als_sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gebruik_als_wapen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gebruik_als_wapen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Gebruik als wapen</span> </div> </a> <ul id="toc-Gebruik_als_wapen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symboliek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Symboliek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Symboliek</span> </div> </a> <ul id="toc-Symboliek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bronnen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bronnen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Bronnen</span> </div> </a> <ul id="toc-Bronnen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Noten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Noten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Noten</span> </div> </a> <ul id="toc-Noten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Zeis</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 89 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-89" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">89 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sens" title="Sens – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sens" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Dallo" title="Dallo – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Dallo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B4" title="محش – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="محش" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gada%C3%B1a" title="Gadaña – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gadaña" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sans" title="Sans – Beiers" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sans" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Beiers" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Dalg%C4%97" title="Dalgė – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Dalgė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%B0_(%D1%96%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82)" title="Каса (інструмент) – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Каса (інструмент)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%B0_(%D1%96%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D1%8D%D0%BD%D1%82)" title="Каса (інструмэнт) – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Каса (інструмэнт)" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0_(%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82)" title="Коса (инструмент) – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Коса (инструмент)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Falc%27h" title="Falc'h – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Falc'h" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Dalla" title="Dalla – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Dalla" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%95%DA%B5%DB%95%D8%BA%D8%A7%D9%86" title="مەڵەغان – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مەڵەغان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kosa" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/K%C3%B2sa" title="Kòsa – Kasjoebisch" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Kòsa" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kasjoebisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Çава – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çава" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Pladur" title="Pladur – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Pladur" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Le" title="Le – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Le" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sense_(Werkzeug)" title="Sense (Werkzeug) – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Sense (Werkzeug)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scythe" title="Scythe – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Scythe" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fal%C4%89ilo" title="Falĉilo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Falĉilo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guada%C3%B1a" title="Guadaña – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Guadaña" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vikat" title="Vikat – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Vikat" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sega_(lanabesa)" title="Sega (lanabesa) – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sega (lanabesa)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Gua%C3%B1a" title="Guaña – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Guaña" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B3_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF" title="داس دسته‌بلند – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="داس دسته‌بلند" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Viikate" title="Viikate – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Viikate" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Vikaht" title="Vikaht – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Vikaht" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Faux_(outil)" title="Faux (outil) – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Faux (outil)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Seine_(ark)" title="Seine (ark) – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Seine (ark)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Speal" title="Speal – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Speal" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Speal" title="Speal – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Speal" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gada%C3%B1a" title="Gadaña – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gadaña" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%A8%D7%9E%D7%A9" title="חרמש – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="חרמש" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kosa_(alat)" title="Kosa (alat) – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kosa (alat)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kasza" title="Kasza – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kasza" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB" title="Գերանդի – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գերանդի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tongkat_sabit" title="Tongkat sabit – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Tongkat sabit" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Scythe" title="Scythe – Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Scythe" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Lj%C3%A1r" title="Ljár – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Ljár" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Falce_(attrezzo)" title="Falce (attrezzo) – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Falce (attrezzo)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E9%8E%8C" title="大鎌 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="大鎌" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="ცელი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ცელი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BB%D2%93%D1%8B" title="Шалғы – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Шалғы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%81%B0%EB%82%AB" title="큰낫 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="큰낫" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Melle%E1%BA%8Dan" title="Melleẍan – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Melleẍan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D1%82%D1%88%D0%BA%D1%8B%D1%81%D1%8F%D0%BD" title="Ытшкысян – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Ытшкысян" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BB%D0%B3%D1%8B" title="Чалгы – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Чалгы" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Falx_fenatoria" title="Falx fenatoria – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Falx fenatoria" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9issel" title="Séissel – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Séissel" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Zaechs" title="Zaechs – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Zaechs" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Fer_da_pr%C3%A0" title="Fer da prà – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Fer da prà" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Likwangola" title="Likwangola – Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Likwangola" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Dalgis" title="Dalgis – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Dalgis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Izkapts" title="Izkapts – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Izkapts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%B5)" title="Коса (орудие) – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Коса (орудие)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Fauce" title="Fauce – Napolitaans" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Fauce" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Se%C3%9Fel" title="Seßel – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Seßel" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%82%E0%A4%AA%E0%A4%83" title="कूपः – Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="कूपः" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Lj%C3%A5" title="Ljå – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Ljå" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Lj%C3%A5" title="Ljå – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Ljå" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Dalha" title="Dalha – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Dalha" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Stoikku" title="Stoikku – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Stoikku" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kosa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gadanha" title="Gadanha – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Gadanha" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/K%27aspi_ichhuna" title="K'aspi ichhuna – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="K'aspi ichhuna" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Coas%C4%83" title="Coasă – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Coasă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Коса – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Коса" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0_(%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82)" title="Коса (инструмент) – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Коса (инструмент)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Коса – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Коса" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/F%C3%A0uci" title="Fàuci – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Fàuci" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kosa_(alat)" title="Kosa (alat) – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kosa (alat)" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Scythe" title="Scythe – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Scythe" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kosa" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kosa" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kosa" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%92%D0%B5)" title="Коса (оруђе) – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Коса (оруђе)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Saise" title="Saise – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Saise" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Lie" title="Lie – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Lie" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Fyekeo" title="Fyekeo – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Fyekeo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%B1%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="அறுவாள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அறுவாள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A7" title="เคียวด้ามยาว – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="เคียวด้ามยาว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Karit_(dalawang_kamay)" title="Karit (dalawang kamay) – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Karit (dalawang kamay)" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1rpan" title="Tırpan – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tırpan" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B4%D0%B4%D1%8F)" title="Коса (знаряддя) – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Коса (знаряддя)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C6%B0%E1%BB%A1i_h%C3%A1i" title="Lưỡi hái – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lưỡi hái" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/F%C3%A5_(usteye)" title="Få (usteye) – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Få (usteye)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E9%95%B0" title="大镰 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="大镰" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E9%95%B0" title="大镰 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="大镰" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E9%90%AE%E5%88%80" title="大鐮刀 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="大鐮刀" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q130912#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Zeis" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Zeis" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Zeis"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Zeis"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Zeis" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Zeis" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&oldid=68040093" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Zeis&id=68040093&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZeis"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZeis"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Zeis"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Zeis&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Zeis&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scythes" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q130912" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Yvonna_Gailly.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/260px-Yvonna_Gailly.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/390px-Yvonna_Gailly.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yvonna_Gailly.jpg/520px-Yvonna_Gailly.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Zeis scherpen met strekel</figcaption></figure> <p>Een <b>zeis</b> is een <a href="/wiki/Landbouwwerktuig" title="Landbouwwerktuig">landbouwhandwerktuig</a> om <a href="/wiki/Gras_(term)" title="Gras (term)">grassen</a>, <a href="/wiki/Graan" title="Graan">graan</a> of <a href="/wiki/Ruigte" title="Ruigte">ruigte</a> te <a href="/wiki/Maaien" title="Maaien">maaien</a>. Het bestaat uit een lang, gebogen, <a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Staal (legering)">stalen</a> <a href="/wiki/Mes_(voorwerp)" title="Mes (voorwerp)">mes</a> dat bevestigd is aan een lange <a href="/wiki/Hout" title="Hout">houten</a> of <a href="/wiki/Metaal" title="Metaal">metalen</a> <a href="/wiki/Handvat" title="Handvat">steel</a> met doorgaans twee <a href="/wiki/Handvat" title="Handvat">handvatten</a>. Een zeis met korte werft om granen te oogsten is een <a href="/wiki/Zicht_(gereedschap)" title="Zicht (gereedschap)">zicht</a>. </p><p>Tijdens de <a href="/wiki/La_T%C3%A8ne-periode" title="La Tène-periode">La Tène-periode</a> in <a href="/wiki/Centraal-Europa" title="Centraal-Europa">Centraal-Europa</a> ontwikkelde men uit de <a href="/wiki/Sikkel_(werktuig)" title="Sikkel (werktuig)">sikkel</a> een werktuig met <a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzeren</a> lemmet om grassen te maaien. Tijdens de <a href="/wiki/Oudheid" title="Oudheid">oudheid</a> en <a href="/wiki/Middeleeuwen" title="Middeleeuwen">middeleeuwen</a> verbreidde het gebruik van de stalen zeis met lange steel zich over <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europa</a>. In de <a href="/wiki/16e_eeuw" title="16e eeuw">16e eeuw</a> concentreerde de productie zich in <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> en werd het <a href="/wiki/Smeden" title="Smeden">smeedproces</a> op punt gesteld. Aan het begin van de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a> ging men het werktuig ook gebruiken om granen te <a href="/wiki/Oogst" title="Oogst">oogsten</a>, wat tot dan steeds met de sikkel gebeurde. Later in de 19e eeuw begon de <a href="/wiki/Landbouwmechanisatie" title="Landbouwmechanisatie">mechanisering</a> en werd de zeis vervangen door <a href="/wiki/Landbouwwerktuig" title="Landbouwwerktuig">gemotoriseerde machines</a>. Sindsdien is de zeis nog slechts op kleine schaal in gebruik op het <a href="/wiki/Noordelijk_halfrond" title="Noordelijk halfrond">noordelijk halfrond</a>, al kent het werktuig een beperkte heropleving eind <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e</a> en begin <a href="/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw">21e eeuw</a>. Behalve als werktuig is de zeis ook gebruikt als <a href="/wiki/Gevechtswapen" title="Gevechtswapen">gevechtswapen</a> in <a href="/wiki/Boerenopstand" title="Boerenopstand">boerenopstanden</a> van de 16e tot de 20e eeuw. </p><p>De zeis is het traditionele <a href="/wiki/Attribuut_(beeldende_kunst)" title="Attribuut (beeldende kunst)">attribuut</a> van <a href="/wiki/Magere_Hein" title="Magere Hein">Magere Hein</a> en andere personificaties van de <a href="/wiki/Dood" title="Dood">Dood</a> in het Westen. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oudheid">Oudheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Oudheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Oudheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De zeis ontstond in <a href="/wiki/Centraal-Europa" title="Centraal-Europa">Centraal-Europa</a> tijdens de <a href="/wiki/IJzertijd" title="IJzertijd">IJzertijd</a> als variant van de <a href="/wiki/Sikkel_(werktuig)" title="Sikkel (werktuig)">sikkel</a>. Terwijl de sikkel een van de oudste<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>a<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en meest wijdverspreide gereedschappen is, is de zeis hooguit 2200 jaar oud. In het Centraal-Europese <a href="/wiki/Neolithicum" title="Neolithicum">neolithicum</a>, toen er voor het eerst aan <a href="/wiki/Akkerbouw" title="Akkerbouw">akkerbouw</a> werd gedaan, kende men primitieve <a href="/wiki/Gesteente" title="Gesteente">stenen</a> sikkels. In de <a href="/wiki/Bronstijd_in_Europa" title="Bronstijd in Europa">bronstijd</a> en de vroege ijzertijd (<a href="/wiki/Hallstattcultuur" title="Hallstattcultuur">Hallstattcultuur</a>) verschenen in heel Europa <a href="/wiki/Brons" title="Brons">bronzen</a> sikkels met een typische sikkelvorm.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een mes vervaardigen uit brons was echter moeilijk; grotere stukken brons met voldoende veerkracht waren niet vanzelfsprekend. De eerste zeisbladen, die langer en breder waren dan sikkels, werden gemaakt van <a href="/wiki/IJzer_(element)" title="IJzer (element)">ijzer</a> nadat de winning en bewerking van dat materiaal bekend was geraakt in Centraal-Europa. Men begon met de vervaardiging van zeisen tijdens de <a href="/wiki/La_T%C3%A8ne-periode" title="La Tène-periode">La Tène-periode</a>, die geassocieerd wordt met de (Proto-)<a href="/wiki/Kelten" title="Kelten">Kelten</a>. De zeis werd ontwikkeld vanuit de nood om <a href="/wiki/Grasland" title="Grasland">grasland</a> te <a href="/wiki/Maaien" title="Maaien">maaien</a> en zo <a href="/wiki/Hooi" title="Hooi">hooi</a> te maken waarmee men het <a href="/wiki/Vee" title="Vee">vee</a> in de wintermaanden kon voeden. De zeis is daarmee het oudste werktuig speciaal ontworpen om grassen te <a href="/wiki/Oogst" title="Oogst">oogsten</a>; om <a href="/wiki/Graan" title="Graan">granen</a> te oogsten bleef men de sikkel gebruiken.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De oudste vondsten werden gemaakt in <a href="/wiki/La_T%C3%A8ne_(gemeente)" title="La Tène (gemeente)">La Tène</a> (<a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserland</a>) en <a href="/wiki/R%C3%B6mhild" title="Römhild">Römhild</a> (<a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitsland</a>) en dateren uit de 2e eeuw v.Chr. De gevonden zeisen vertonen grote onderlinge verschillen. De zeisbladen maten hoogstens 40 centimeter en de stelen waren met 75 à 84 centimeter betrekkelijk kort, wat doet vermoeden dat de maaier <a href="/wiki/Knielen" title="Knielen">geknield</a> werkte. Op al deze vlakken vertonen ze gelijkenissen met de latere <a href="/wiki/Rusland" title="Rusland">Russische</a> <a href="/w/index.php?title=Gorboesjka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gorboesjka (de pagina bestaat niet)">gorboesjka</a>. Net zoals bij latere zeisen werd het blad met de steel verbonden door een U-vormige ring. Dat er, met name in Römhild, zoveel exemplaren zijn teruggevonden, wijst op wijdverspreid gebruik en professionele productie.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bij <a href="/wiki/Sanzeno" title="Sanzeno">Sanzeno</a> (<a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a>) werden bladen van verschillende types uit de 1e eeuw v.Chr. teruggevonden, waaronder een model dat sterk lijkt op een moderne zeis met versterkte rug.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Latere vondsten, zoals die nabij <a href="/wiki/Oxford_(Verenigd_Koninkrijk)" title="Oxford (Verenigd Koninkrijk)">Oxford</a> (Engeland, 2e eeuw n.Chr.),<sup id="cite_ref-peterken_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-peterken-6"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Frankfurt_(Oder)" title="Frankfurt (Oder)">Frankfurt an der Oder</a> (Duitsland; 3e of 4e eeuw n.Chr.), <a href="/wiki/Skarbimierz_(gemeente)" title="Skarbimierz (gemeente)">Skarbimierz</a> (<a href="/wiki/Polen" title="Polen">Polen</a>) en <a href="/wiki/Moekatsjevo" title="Moekatsjevo">Moekatsjevo</a> (<a href="/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne">Oekraïne</a>), wijzen erop dat het werktuig was overgenomen door <a href="/wiki/Germanen" title="Germanen">Germaanse volken</a>.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinen</a> en <a href="/wiki/Slavische_volkeren" title="Slavische volkeren">Slaven</a> leerden de zeis kennen.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In zijn <i><a href="/wiki/Naturalis_historia" title="Naturalis historia">Naturalis historia</a></i> (77 n.Chr.) schreef <a href="/wiki/Plinius_de_Oudere" title="Plinius de Oudere">Plinius</a> dat er twee types bestonden: de zware '<a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallische</a>' zeis met lange steel en twee handgrepen en de korte '<a href="/wiki/Apennijns_Schiereiland" title="Apennijns Schiereiland">Italiaanse</a>' zeis, mogelijk een <a href="/wiki/Zicht_(gereedschap)" title="Zicht (gereedschap)">zicht</a>.<sup id="cite_ref-history_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-history-10"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-white_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-white-11"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Al in de oudheid leek de zeis met lange steel het dominante type te worden.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In de oudheid werd zowel niet-<a href="/wiki/Temperen" title="Temperen">getemperd</a> ijzer als al dan niet <a href="/wiki/Harden_(metaalbewerking)" title="Harden (metaalbewerking)">gehard</a> <a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Staal (legering)">staal</a> gebruikt.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Middeleeuwen">Middeleeuwen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Middeleeuwen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Middeleeuwen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg/260px-Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg" decoding="async" width="260" height="420" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg/390px-Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg/520px-Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_juin.jpg 2x" data-file-width="1167" data-file-height="1884" /></a><figcaption>Boeren maaien het hooiland in rijen, boerinnen raken het hooi bijeen. Afbeelding bij de maand juni in <i><a href="/wiki/Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry" title="Les Très Riches Heures du duc de Berry">Les Très Riches Heures du duc de Berry</a></i> (15e eeuw).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Abel_Grimmer_002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Abel_Grimmer_002.jpg/260px-Abel_Grimmer_002.jpg" decoding="async" width="260" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Abel_Grimmer_002.jpg/390px-Abel_Grimmer_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Abel_Grimmer_002.jpg/520px-Abel_Grimmer_002.jpg 2x" data-file-width="6650" data-file-height="4582" /></a><figcaption><i>Graanoogst met de zeis</i> door <a href="/wiki/Abel_Grimmer" title="Abel Grimmer">Abel Grimmer</a> (1607)</figcaption></figure> <p>Uit de <a href="/wiki/Vroege_middeleeuwen" title="Vroege middeleeuwen">vroege middeleeuwen</a> zijn amper werktuigen overgeleverd, maar vermoed wordt dat de zeis in Midden-Europa ononderbroken in gebruik bleef na de Romeinse periode. Terwijl de metallurgie na de <a href="/wiki/Grote_Volksverhuizing" title="Grote Volksverhuizing">Germaanse volksverhuizingen</a> verloren ging in het noorden, herontdekten de Germaanse volken de kunst opnieuw in de Alpen, waar nog Kelten woonden. Onder de <a href="/wiki/Bajuwaren" title="Bajuwaren">Bajuwaren</a> kwam er een felle uitbreiding van ijzerertswinning.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallië</a>, waar veel grote <a href="/wiki/Landgoed" title="Landgoed">landgoederen</a> waren ten tijde van het <a href="/wiki/Romeinse_Keizerrijk" title="Romeinse Keizerrijk">Keizerrijk</a>, won de zeis met lange steel aan belang doordat de vraag naar <a href="/wiki/Dierenvoer" title="Dierenvoer">veevoer</a> toenam en men efficiëntere manieren nodig had om de nieuwe weilanden te maaien.<sup id="cite_ref-white_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-white-11"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De zeis raakte langzaam ingeburgerd in de <a href="/wiki/Karolingisch" title="Karolingisch">Karolingische periode</a> om hooi te <a href="/wiki/Oogst" title="Oogst">oogsten</a> waarmee het vee in de winter gevoed kon worden.<sup id="cite_ref-brittanica_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-brittanica-15"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In <a href="/wiki/Karel_de_Grote" title="Karel de Grote">Karel de Grotes</a> <a href="/wiki/Capitulare_de_villis_vel_curtis_imperii" title="Capitulare de villis vel curtis imperii">landgoederenverordening</a> (ca. 812) worden sikkels en zeisen vermeld, al gaat het om erg lage aantallen.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In een Oostenrijks manuscript (ca. 818), vermoedelijk naar Noord-Frans origineel, is een zeis met lange steel afgebeeld, in een Engels manuscript (midden 10e eeuw) maaien boeren gras met zeisen met lange steel en twee handgrepen. Daarna neemt het aantal afbeeldingen stelselmatig toe. Die beelden tonen een geleidelijke evolutie in de 12e en 13e eeuw in de vorm van het blad. Terwijl de baard van het zeisblad almaar breder wordt, komt de tang er zo goed als volledig van los te staan, met enkel de hiel als smal, getorst bevestigingspunt. Met deze verbetering viel het gemaaide gras vlotter neer.<sup id="cite_ref-zeitlinger3537_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-zeitlinger3537-17"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In de loop van de middeleeuwen kreeg het werktuig een andere <a href="/wiki/Symbool" title="Symbool">symbolische</a> betekenis. Terwijl het voor de Romeinen, als landbouwhulpmiddel, nog stond voor <a href="/wiki/Vruchtbaarheid" title="Vruchtbaarheid">vruchtbaarheid</a> en de <a href="/wiki/Oogst" title="Oogst">oogst</a> (positieve invulling), werden zeis en sikkel nu meer met de <a href="/wiki/Dood" title="Dood">dood</a> geassocieerd. Deze associatie werd in de geesten gegrift door de in de 14e eeuw zo populaire <a href="/wiki/Dodendans_(kunst)" title="Dodendans (kunst)">dodendans</a>-iconografie.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="16e_eeuw">16e eeuw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: 16e eeuw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: 16e eeuw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De productie van zeisen in Europa onderging een ingrijpende verandering in de 16e eeuw. </p><p>In de <a href="/wiki/Late_middeleeuwen" title="Late middeleeuwen">late middeleeuwen</a> nam de productie en handel van zeisen toe. De vraag vanuit Duitsland, <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a>, <a href="/wiki/Bohemen" title="Bohemen">Bohemen</a> en <a href="/wiki/Polen" title="Polen">Polen</a> bleef bijvoorbeeld toenemen. Historische bronnen wijzen uit dat er eind 15e en begin 16e eeuw gespecialiseerde zeis<a href="/wiki/Smid" title="Smid">smidses</a> waren in tal van <a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitse</a> steden. In zo'n smidse was een <a href="/wiki/Meester_(gilde)" title="Meester (gilde)">meester</a> aan de slag met tot wel tien <a href="/wiki/Gezel" title="Gezel">gezellen</a>; uit Oostenrijks <a href="/wiki/Halffabricaat" title="Halffabricaat">halffabricaat</a> smeedden ze gezamenlijk – voornamelijk met spierkracht – tot 60 zeisbladen per dag.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tezelfdertijd werden er in de Oostenrijkse bergdalen tal van nieuwe <a href="/wiki/Hamersmidse" title="Hamersmidse">hamersmidses</a> opgericht. De grote hamersmidsen uit de dalen rond <a href="/wiki/Eisenerz" title="Eisenerz">Innerberg (Eisenerz)</a> konden de vraag naar halffabricaat namelijk niet aan; bovendien waren de met waterkracht aangedreven <a href="/wiki/Hamer_(gereedschap)" title="Hamer (gereedschap)">hamers</a> te zwaar voor fijn smeedwerk. In de nieuwe smidses werden de halffabrikaten uit de zware staalindustrie verwerkt tot fijner halffabricaat, waarmee zeissmeden in heel Europa aan de slag konden. Om hun aanvoer veilig te stellen, richtten verschillende zeissmeden zelf fijne hamersmidses op. Met deze werkwijze kon een typische zeissmidse nog steeds zo'n 60 bladen per dag opleveren, zij het met minder fysieke arbeid als input en gelijkmatigere zeisen als output.<sup id="cite_ref-zeitlinger4143_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-zeitlinger4143-20"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ook aangespoord door de sterke vraag, maakten messensmeden uit <a href="/wiki/Steinbach_an_der_Steyr" title="Steinbach an der Steyr">Steinbach an der Steyr</a> de overstap naar zeisbladen smeden. Hun lucratieve handel in messen met <a href="/wiki/Republiek_Veneti%C3%AB" title="Republiek Venetië">Venetië</a> was immers stilgevallen, nadat de Portugezen een zeeroute naar India hadden ontdekt. Overal in Oostenrijk doken nieuwe smidses op. In 1574 zag <a href="/wiki/Keizer_Maximiliaan_II" title="Keizer Maximiliaan II">keizer Maximiliaan II</a> erop toe dat de zeissmeden van <a href="/wiki/Kirchdorf_an_der_Krems_(district)" class="mw-redirect" title="Kirchdorf an der Krems (district)">Kirchdorf</a> als eerste het staal van <a href="/wiki/Eisenerz" title="Eisenerz">Innerberg</a> aangeleverd kregen. In 1583 werd de productie van fijn halffabricaat voor zeisen door de <a href="/wiki/Zware_industrie" title="Zware industrie">zware industrie</a> verboden, om zo de zeissmeden in <a href="/wiki/Stiermarken_(deelstaat)" title="Stiermarken (deelstaat)">Stiermarken</a> te beschermen. Zonder dat halffabricaat konden de smidses in de steden buiten Oostenrijk, waar met de hand werd gesmeed, niet concurreren met de Stiermarkse zeisindustrie, die met minder inspanning betere bladen produceerde. Lokale zeissmidses verdwenen en de Oostenrijkse zeis deed zijn intrede in heel Europa.<sup id="cite_ref-zeitlinger4143_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-zeitlinger4143-20"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hoewel sommige auteurs<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> wijzen op <a href="/wiki/Ottomaanse_Rijk" title="Ottomaanse Rijk">Ottomaanse</a> invloeden om de doorbraak van de 16e-eeuwse Oostenrijkse zeisindustrie te verklaren, kan dat niet bevestigd worden door betrouwbare bronnen.<sup id="cite_ref-twoscythestalereview_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-twoscythestalereview-22"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="17e_-_20e_eeuw">17e - 20e eeuw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: 17e - 20e eeuw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: 17e - 20e eeuw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De zeis raakte stelselmatig verder verbreid. In een van de uithoeken van Europa, <a href="/wiki/Schotland" title="Schotland">Schotland</a>, raakte het werktuig rond 1800 ingeburgerd om <a href="/wiki/Grasland" title="Grasland">grasland</a> te maaien.<sup id="cite_ref-peterken_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-peterken-6"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Rond de wisseling van de 18e naar de 19e eeuw werd het in grote delen van Europa gebruikelijk om granen te oogsten met de zeis, iets wat daarvoor bijna overal met de sikkel gebeurde;<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> deze evolutie voltrok zich echter geleidelijk en niet compleet.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Vanaf de 19e eeuw werd de zeis grotendeels vervangen door <a href="/wiki/Landbouwwerktuig" title="Landbouwwerktuig">machines</a>, zoals de <a href="/wiki/Zwadmaaier" title="Zwadmaaier">zwadmaaier</a> en later de <a href="/wiki/Maaidorser" title="Maaidorser">pikdorser</a>.<sup id="cite_ref-history_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-history-10"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het gebruik nam eerst af in de geïndustrialiseerde landen, waardoor een almaar kleiner aantal Europese producenten zich voornamelijk op de <a href="/wiki/Uitvoer_(handel)" title="Uitvoer (handel)">export</a> moest richten. In 1889 telden <a href="/wiki/Stiermarken_(deelstaat)" title="Stiermarken (deelstaat)">Stiermarken</a>, <a href="/wiki/Neder-Oostenrijk" title="Neder-Oostenrijk">Neder-</a> en <a href="/wiki/Opper-Oostenrijk" title="Opper-Oostenrijk">Opper-Oostenrijk</a> 69 zeissmederijen; in 1914 ging het om 29 smidses. In 1914 produceerden zij samen 33.600 messen per dag. Een aanzienlijk deel was bedoeld voor de export, met <a href="/wiki/Rusland" title="Rusland">Rusland</a> als grootste afnemer.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tegen het midden van de 20e eeuw was de zeis verdwenen uit de Europese en Noord-Amerikaanse landbouw, die in grote mate geïndustrialiseerd was. Gebruik ervan beperkte zich tot het maaien van kanten in tuinen en op boerenhoven. </p><p>De zeis was nog op kleine schaal in gebruik, ook in delen van <a href="/wiki/Azi%C3%AB" title="Azië">Azië</a>,<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> op plaatsen waar machines niet bij kunnen of als <a href="/wiki/Duurzame_ontwikkeling" title="Duurzame ontwikkeling">duurzaam alternatief</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="21e_eeuw">21e eeuw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: 21e eeuw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: 21e eeuw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De zeis wordt nog op kleine schaal geproduceerd en gebruikt in <a href="/wiki/Extensieve_landbouw" title="Extensieve landbouw">extensieve landbouw</a> en <a href="/wiki/Natuurbeheer" title="Natuurbeheer">natuurbeheer</a>. Twee nog actieve producenten van gesmede zeisbladen volgens traditioneel Oostenrijks vakmanschap zijn de firma <a href="/w/index.php?title=Schr%C3%B6ckenfux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schröckenfux (de pagina bestaat niet)">Schröckenfux</a> en de Italiaanse fabriek <a href="/w/index.php?title=Falci&action=edit&redlink=1" class="new" title="Falci (de pagina bestaat niet)">Falci</a>. De Russische firma <a href="/w/index.php?title=Arti_(firma)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arti (firma) (de pagina bestaat niet)">Arti</a> produceert zeisen uit gewalst staal. Sinds het begin van de 21e eeuw bestaat er een wereldwijde gemeenschap van liefhebbers die het vakmanschap opnieuw populariseren. Van in 1998 tot zijn overlijden in 2018 was de Slovaaks-Canadese <a href="/w/index.php?title=Peter_Vido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Vido (de pagina bestaat niet)">Peter Vido</a> de internationale <a href="/wiki/Goeroe_(wijze)" title="Goeroe (wijze)">goeroe</a> van zeisontwerp en -techniek.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Door de inspanningen van Vido en anderen zijn er in de 21e eeuw lesgevers en verkopers actief in de meeste westerse landen en worden er opnieuw zeismaaicompetities georganiseerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Beschrijving">Beschrijving</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Beschrijving" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Beschrijving"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een zeis voor het maaien van graan heeft een licht gebogen metalen blad met een brede rug, eindigend in een punt, met een lengte van 70 tot 100 centimeter. Het mes of 'blad' staat haaks op een lange houten of holle metalen steel (of zeisboom) die in lengte varieert tussen 150 en 200 centimeter. De verbinding tussen steel en blad gebeurt door middel van een ring en een wig of een schroef, zodat de hoek gewijzigd kan worden en zodat het blad gemakkelijk afgenomen kan worden om het te haren of te vervoeren. De steel kan recht, licht S-vormig of zelfs Y-vormig zijn, zonder handvatten of met één of twee handvatten, die doorgaans verstelbaar zijn. De precieze plaats van de handvatten wordt bepaald door de lichaamsgrootte van de maaier.<sup id="cite_ref-virtueleland_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-virtueleland-30"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Voor verschillende omstandigheden of te maaien vegetatie bestaan er diverse maaibladen: van circa 30 cm voor nauwkeurig maaien tot meer dan 60 cm voor grote vlakten. Ook bestaan er zware <a href="/wiki/Ruigte" title="Ruigte">ruigtebladen</a> waarmee ook verhoute planten kunnen worden gemaaid. </p><p>Bij traditionele graanzeisen bevindt zich onderaan de zeis, boven op het blad, soms een houten of metalen beugel of een rijfachtig houten raster. Daarmee werden de gemaaide halmen meteen bijeengehouden, zodat ze gemakkelijker waren in te binden.<sup id="cite_ref-virtueleland_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-virtueleland-30"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gebruik">Gebruik</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Gebruik" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Gebruik"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Maaien">Maaien</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Maaien" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Maaien"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scythe_user.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Scythe_user.png/260px-Scythe_user.png" decoding="async" width="260" height="353" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Scythe_user.png/390px-Scythe_user.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Scythe_user.png/520px-Scythe_user.png 2x" data-file-width="987" data-file-height="1339" /></a><figcaption>Maaier met zeis en <a href="/wiki/Wetsteen" title="Wetsteen">wetsteen</a></figcaption></figure> <p>De gebruiker staat lichtjes voorovergebogen met de benen geopend, de voeten op een lijn of de rechtervoet wat meer naar voren, en houdt de handvatten of de steel in beide handen vast. Het blad rust in de beginpositie op of net boven het maaiveld rechts van de maaier, met het mespunt op dezelfde lijn als de voeten. In een vloeiende maar niet te krachtige zwaai laat de maaier het zeisblad over de grond glijden in een boogvorm rond het eigen lichaam. De hoek tussen blad en steel eindigt links van de maaier en vormt daar een hoopje staande halmen. Vervolgens laat de maaier de zeis terugglijden naar de beginpositie, zet hij een kleine stap vooruit en hij herhaalt hij de maaibeweging. Eén snede en de hoeveelheid gemaaid gewas heet een <a href="/wiki/Zwad" title="Zwad">zwad</a>. </p><p>Sommige maaiers draaien tijdens het maaien met de heupen, anderen draaien louter met de schouders mee, wat minder belastend is voor de knieën. De armen en handen blijven steeds dicht bij de romp, tenzij de maaier – bijvoorbeeld in kampioenschappen – zo snel mogelijk zo veel mogelijk wil maaien. In dat laatste geval kan hij de voeten ook verder uit elkaar zetten, meer voorovergebukt staan en tijdens de zwaai zijn zwaartepunt verschuiven van het ene been naar het andere.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Maaien gebeurt traditioneel in groep. In een veelvoorkomende opstelling vertrekt de eerste maaier helemaal links op het perceel, waarna een tweede maaier rechts van hem begint, en een derde opnieuw rechts van hem, enzovoort, zodat zij trapsgewijs voortgang maken, nooit in elkaars werkgebied komen en hun maaibeweging niet hoeven te beginnen in de gemaaide halmen van een voorganger. Er zijn ook spiraalvormige opstellingen bekend.<sup id="cite_ref-peterken_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-peterken-6"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kanten of ruigteplanten zoals netels, distels, bramen, riet en zaailingen van bomen kan men maaien met een korter en sterker blad – een ruigteblad – en in kleinere halen.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scherpen">Scherpen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Scherpen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Scherpen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scythe,_Haarhamer,haarspit,strekel.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG/260px-Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG/390px-Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG/520px-Scythe%2C_Haarhamer%2Chaarspit%2Cstrekel.JPG 2x" data-file-width="2272" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Haarhamer, haarspit en strekel</figcaption></figure> <p>De zeis werkt het best als ze vlijmscherp is. Een botte lemmer dwingt om veel kracht te zetten, terwijl een maaier met een haarscherp mes haast moeiteloos te werk kan gaan. </p><p>Zachtstalen zeisbladen om gras te maaien worden voor het maaien <a href="/wiki/Haren_(landbouw)" title="Haren (landbouw)">gehaard</a> en tijdens het maaien <a href="/wiki/Wetsteen" title="Wetsteen">gewet</a>.<sup id="cite_ref-eb1_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-eb1-35"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-eb2_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-eb2-36"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bij het haren wordt het lemmer met behulp van een speciaal <a href="/wiki/Aambeeld_(gereedschap)" title="Aambeeld (gereedschap)">aambeeld</a> (<a href="/wiki/Haarspit" title="Haarspit">haarspit</a>) en een <a href="/wiki/Haarhamer" title="Haarhamer">haarhamer</a> scherp gemaakt. Er bestaan <a href="/wiki/Convex" title="Convex">convexe</a> veldaambeelden, die men in de grond slaat, en aambeelden die men op een houtblok kan bevestigen. Men plaatst het snijvlak van de zeis op het aambeeld en tikt erop met de haarhamer. De bot geworden snijrand wordt zo uitgerekt en opnieuw flinterdun gemaakt. Dit herhaalt men over de gehele lengte van het mes. De snijrand van een gehaarde zeis is zo dun dat als men er tegen duwt met de duimnagel of een stukje hout, de snijrand meebuigt. Haren is een specifieke handvaardigheid die enige ervaring vereist. In het veld was bij ploegen van maaiers vaak één persoon constant bezig met het haren van de zeisen. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:20160520-RD-LSC-0787_(26795741144).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg/160px-20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg" decoding="async" width="160" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg/240px-20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg/320px-20160520-RD-LSC-0787_%2826795741144%29.jpg 2x" data-file-width="2355" data-file-height="3306" /></a><figcaption>Een leraar demonstreert hoe men het blad met een natte <a href="/wiki/Wetsteen" title="Wetsteen">wetsteen</a> scherpt. Bij deze methode staat men rechtop, de onderkant van de zeis voor zich, en trekt men de wetsteen tegen het blad naar beneden. Vervolgens strijkt men de bovenkant glad.</figcaption></figure> <p>Tijdens het maaien wordt het mes regelmatig gescherpt met een <a href="/wiki/Wetsteen" title="Wetsteen">wetsteen</a> of strekel om het scherp te houden. Eerst wordt het mes schoongeveegd met een doek of met een bundel versgemaaid gras. Een strekel beweegt men met lange zwaaiende bewegingen vanaf de breedste kant naar de punt. Een wetsteen, die vooraf wordt nat gemaakt of die nat wordt bewaard, plaatst men haaks op het mes op de bovenkant en trekt of duwt men vervolgens over het snijvlak, ofwel in een rechte beweging ofwel door de pols te draaien naar de mespunt toe. Die beweging herhaalt men van de breedste kant naar de punt. Vervolgens draait men het mes om en herhaalt men die beweging aan de onderkant – de bolle, glanzende zijde – maar dan zachter. Zo <a href="/wiki/Braam_(rand)" title="Braam (rand)">braamt</a> men de snijrand af en zorgt men ervoor dat die niet naar onderen staat omgebogen. </p><p>Dikkere, hardere bladen worden niet gehaard. Tijdens het maaien worden ze gewet met een ruwere wetsteen. Wanneer het mes bot wordt, kan het <a href="/wiki/Slijpen" title="Slijpen">geslepen</a> worden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Onderhoud">Onderhoud</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Onderhoud" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Onderhoud"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Behalve het scherpen, vergt een zeis weinig onderhoud. Om <a href="/wiki/Roest_(metaal)" title="Roest (metaal)">roest</a> te voorkomen moet men het mes na gebruik schoonwrijven en kan men het inoliën met <a href="/wiki/Minerale_olie" title="Minerale olie">minerale olie</a>. Beginnend roest kan men wegwerken met <a href="/wiki/Staalwol" title="Staalwol">staalwol</a> en door opnieuw in te oliën. </p><p>Een zeis veilig opbergen doet men doorgaans op een van twee manieren. Ofwel hangt men het mes hoog op, bijvoorbeeld aan een balk, zodat alleen de steel binnen handbereik is. Ofwel demonteert men de onderdelen en wikkelt men het mes in stof of steekt men het in een beschermhoes. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zeismaaien_als_sport">Zeismaaien als sport</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Zeismaaien als sport" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Zeismaaien als sport"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:29.8.15_1_Putim_28_(20792688650).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg/260px-29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg" decoding="async" width="260" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg/390px-29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg/520px-29.8.15_1_Putim_28_%2820792688650%29.jpg 2x" data-file-width="4720" data-file-height="2820" /></a><figcaption>Deelnemers aan een zeiswedstrijd in <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechië</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg/260px-2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg/390px-2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg/520px-2021_Belgian_Reaping_Championship_-_four_contestants.jpg 2x" data-file-width="4560" data-file-height="3032" /></a><figcaption>Maaiers op het Belgisch zeiskampioenschap 2021</figcaption></figure> <p>Voor de teloorgang van de zeis als gemeengoed landbouwwerktuig was competitiemaaien een populair tijdverdrijf in landelijke gemeenschappen in Europa en Noord-Amerika. Bronnen wijzen uit dat er zeiswedstrijden plaatsvonden in de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a> tot midden 19e eeuw.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i><a href="/w/index.php?title=Segalaritza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Segalaritza (de pagina bestaat niet)">Segalaritza</a></i> (zeismaaien) is een traditionele <a href="/wiki/Baskenland" title="Baskenland">Baskische</a> sport sinds zeker de jaren 1880. </p><p>Sinds de heropleving van maaien met de zeis eind 20e eeuw zijn er nieuwe wedstrijden bijgekomen. Het <a href="/wiki/Polen" title="Polen">Poolse</a> kampioenschap in <a href="/wiki/Nationaal_park_Biebrza" title="Nationaal park Biebrza">nationaal park Biebrza</a> wordt georganiseerd sinds 1998.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Om de twee jaar vindt het <a href="/w/index.php?title=Europees_kampioenschap_zeismaaien&action=edit&redlink=1" class="new" title="Europees kampioenschap zeismaaien (de pagina bestaat niet)">Europees kampioenschap zeismaaien</a> plaats in een ander land. In verschillende Europese landen bestaan er nationale competities. </p><p>In <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> wordt tijdens de <a href="/wiki/Flaeijelfeest" title="Flaeijelfeest">Flaeijelfeesten</a> in <a href="/wiki/Oudehorne" title="Oudehorne">Oude</a>- en <a href="/wiki/Nieuwehorne" title="Nieuwehorne">Nieuwehorne</a> het Fries kampioenschap zeismaaien gehouden.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In het <a href="/wiki/Gelderland" title="Gelderland">Gelderse</a> <a href="/wiki/Wapenveld" title="Wapenveld">Wapenveld</a> op de <a href="/wiki/Veluwe" title="Veluwe">Veluwe</a> wordt in september het "Wapenvelds kampioenschap zeismaaien" gehouden op <a href="/w/index.php?title=Padd%27ndag&action=edit&redlink=1" class="new" title="Padd'ndag (de pagina bestaat niet)">Padd'ndag</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De Nederlandse kampioenschappen zeismaaien vinden elk jaar plaats in het <a href="/wiki/Nederlands_Openluchtmuseum" title="Nederlands Openluchtmuseum">Nederlands Openluchtmuseum</a> in <a href="/wiki/Arnhem" title="Arnhem">Arnhem</a>.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Jaarlijks wordt tijdens de feestweek in <a href="/wiki/Surhuizum" title="Surhuizum">Surhuizum</a> (Friesland) het wereldkampioenschap zeisharen gehouden.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a> werd in 2021 een eerste kampioenschap georganiseerd in <a href="/wiki/Vlierbeek" title="Vlierbeek">Vlierbeek</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gebruik_als_wapen">Gebruik als wapen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Gebruik als wapen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Gebruik als wapen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Polish_scythemen_1863.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Polish_scythemen_1863.PNG/260px-Polish_scythemen_1863.PNG" decoding="async" width="260" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Polish_scythemen_1863.PNG/390px-Polish_scythemen_1863.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Polish_scythemen_1863.PNG/520px-Polish_scythemen_1863.PNG 2x" data-file-width="612" data-file-height="731" /></a><figcaption>Poolse zeismannen tijdens de <a href="/wiki/Januariopstand_(Rusland)" title="Januariopstand (Rusland)">Januariopstand van 1863</a></figcaption></figure> <p>In oorlogstijd, bij <a href="/wiki/Verzetsbeweging" title="Verzetsbeweging">verzet</a> en <a href="/w/index.php?title=Schermutselingen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schermutselingen (de pagina bestaat niet)">schermutselingen</a>, bedienden <a href="/wiki/Boer_(beroep)" title="Boer (beroep)">boeren</a> en andere plattelandsbewoners zich vaak van landbouwwerktuigen als <a href="/wiki/Gevechtswapen" title="Gevechtswapen">gevechtswapens</a>. Dat was niet anders bij de zeis. Van de 16e tot de 20e eeuw waren zeisen overal voorhanden. Het werktuig kon met een betrekkelijk kleine aanpassing gevechtsklaar gemaakt worden. Een onaangepaste zeis, met het mes in een scherpe hoek, is een onhandig wapen. Daarom werd het blad meestal anders gemonteerd: rechtopstaand op de steel.<sup id="cite_ref-weapon_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-weapon-43"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>'Oorlogszeisen' werden vanaf de 16e tot in de 20e eeuw relatief vaak gebruikt in continentaal Europa, en in mindere mate op de <a href="/wiki/Britse_Eilanden" title="Britse Eilanden">Britse Eilanden</a>, in kolonies als <a href="/wiki/India" title="India">India</a> en in <a href="/wiki/Noord-Amerika" title="Noord-Amerika">Noord-Amerika</a>. Historici hebben op basis van overgeleverde teksten of beeltenissen achterhaald dat zeisen gebruikt werden bij tal van <a href="/wiki/Boerenopstand" title="Boerenopstand">boerenopstanden</a>, maar ook in oorlogen door <a href="/wiki/Militie" title="Militie">milities</a>. Nergens werd de oorlogszeis zo vaak gebruikt dan in <a href="/wiki/Polen" title="Polen">Polen</a> in de 18e en 19e eeuw, en nog een aantal maal begin 20e eeuw. Onder andere door het (uiteindelijk vergeefse) verzet in september 1939 van 2000 mannen gewapend met een zeis tegen de Duitse aanvaller, staan <i>kosynierzy</i> (zeismannen) symbool voor de Poolse soevereiniteit. Een oorlogszeis was doeltreffend in het bijzonder tegen <a href="/wiki/Cavalerie" title="Cavalerie">cavalerie</a>; een troep met oorlogszeisen kwam ook erg <a href="/wiki/Bedreiging_(risico)" title="Bedreiging (risico)">bedreigend</a> over. Boeren of rebellen met oorlogszeisen waren echter zelden opgewassen tegen professionele troepen. Het wapen heeft dan ook zelden of nooit een beslissende rol gespeeld in een gevecht.<sup id="cite_ref-weapon_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-weapon-43"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De zeis is een populair gevechtswapen in heel wat <a href="/wiki/Fantasy_(genre)" title="Fantasy (genre)">fantasy</a><a href="/wiki/Computerspel" title="Computerspel">games</a>, mogelijk door de associatie met Magere Hein en de dood. Het gaat echter zelden om een realistische landbouwzeis noch om een historisch accurate oorlogszeis, maar om een fantastische interpretatie van het wapen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Symboliek">Symboliek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Symboliek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Symboliek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg/260px-LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg" decoding="async" width="260" height="342" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg/390px-LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg/520px-LoC-Rotunda-Clock-detail-Father-Time.jpeg 2x" data-file-width="1344" data-file-height="1768" /></a><figcaption><a href="/wiki/Vadertje_Tijd" title="Vadertje Tijd">Vadertje Tijd</a> met zeis en <a href="/wiki/Zandloper" title="Zandloper">zandloper</a></figcaption></figure> <p>In de symboliek heeft de figuur van de <a href="/wiki/Dood" title="Dood">dood</a> een zeis bij zich. <a href="/wiki/Magere_Hein" title="Magere Hein">Magere Hein</a> wordt ook de 'de man met de zeis' genoemd. Magere Hein wordt behalve <i>de Dood</i> – in Vlaanderen <i>Pietje de Dood</i> of <i>Heintje de Dood</i> – in <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> ook <i>Maaijeman</i> genoemd, een verwijzing naar zijn zeis. Sinds de <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">renaissance</a> dragen in de <a href="/wiki/Beeldende_kunst" title="Beeldende kunst">beeldende kunst</a> ook de Griekse mythologische figuur <a href="/wiki/Chronos" title="Chronos">Chronos</a> en <a href="/wiki/Vadertje_Tijd" title="Vadertje Tijd">Vadertje Tijd</a> een zeis. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Zeis&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Zeis&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Trimmer_(grasmaaier)" title="Trimmer (grasmaaier)">Grastrimmer</a> en <a href="/wiki/Bosmaaier" title="Bosmaaier">bosmaaier</a>, soms 'elektrische zeis', 'gemotoriseerde zeis' of 'motorzeis' genoemd</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><div style="margin-top:-16px"></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bronnen">Bronnen</h2></div> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Ian Miller, <i>The Scything Handbook: Learn How to Cut Grass, Mow Meadows and Harvest Grain with a Scythe</i>. Gabriola: New Society Publishers, 2016.</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Josef Zeitlinger, <span typeof="mw:File"><span title="Pdf-document"><img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zobodat.at/pdf/JOM_91_0013-0178.pdf"><i>Sensen, Sensenschmiede und ihre Technik</i></a>. In: <i>Jahrbuch des Vereines für Landeskunde und Heimatpflege im Gau Oberdonau</i> vol. 91, 1944.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.su.se/polopoly_fs/1.405451.1539085755!/menu/standard/file/J15_myrdal.pdf">The perfect scythe- and other implements</a>, Janken Myrdal, Journal of Nordic Archæological Science 15, pp 5-17, 2005]</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Noten">Noten</h2></div> <div class="reflist" style="list-style-type: lower-alpha;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Er zijn sikkels teruggevonden in <a href="/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië">Mesopotamië</a> uit de periode 18.000–8.000 v.Chr.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2></div> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 18-19.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 21.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 21-22.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 23, 183.</span> </li> <li id="cite_note-peterken-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-peterken_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-peterken_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-peterken_6-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> George Peterken, <i>Meadows</i>. Londen: Bloomsbury Publishing, 2017, n.p.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 22-23.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Torsten Capelle, "Sense", in: Walter de Gruyter, <i>Reallexikon der Germanischen Altertumskunde</i> 28, 2005, p. 177-178.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Walter Blumauer, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sensenverein.at/geschichte-der-sense.html">"Von der vor- und frühchristlichen Entwicklung der Erntewerkzeuge bis zur heutigen Sense"</a>, SensenVerein Österreich, online geraadpleegd op 9 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-history-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-history_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-history_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Simon Fairlie, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210507213041/http://scytheassociation.org/history/">"History - Notes on the History of the Scythe and its Manufacture<i></i></a><i>, The Scythe Association, 2006, online geraadpleegd op 8 juni 2018.</i></span> </li> <li id="cite_note-white-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-white_11-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-white_11-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> K.D. White, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=GrXyV1LPmZAC"><i>Agricultural Implements of the Roman World</i></a>. Cambridge: Cambridge University Press, 2010, p. 102-103.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 29-30.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 30-31.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 32-35.</span> </li> <li id="cite_note-brittanica-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-brittanica_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> The Editors of Encyclopaedia Britannica, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/technology/scythe">"Scythe"</a>, Encyclopædia Britannica, 10 augustus 2012, online geraadpleegd op 8 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 35.</span> </li> <li id="cite_note-zeitlinger3537-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zeitlinger3537_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 35-37.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 37.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 38-40.</span> </li> <li id="cite_note-zeitlinger4143-20"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-zeitlinger4143_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-zeitlinger4143_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Zeitlinger 1944, p. 41-43.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Simon Fairlie, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210507213041/http://scytheassociation.org/history/">"History"</a>, The Scythe Association, 2011, online geraadpleegd op 19 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-twoscythestalereview-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-twoscythestalereview_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a href="/w/index.php?title=Peter_Vido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Vido (de pagina bestaat niet)">Peter Vido</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scytheconnection.com/two-scythe-tales/">"American versus “Austrian” scythe pitches — A review by Peter Vido"</a>, ScytheConnection, februari 2014, online geraadpleegd op 19 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a href="/wiki/Fernand_Braudel" title="Fernand Braudel">Fernand Braudel</a>, <i>Civilization and Capitalism, 15th-18th Century, Vol. I: The Structure of Everyday Life</i>. Berkeley: University of California Press, 1992, p. 335.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Nicola Verdon, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=Khke72FF-8sC"><i>Rural Women Workers in Nineteenth-century England: Gender, Work and Wages</i></a>. Woodbridge: Boydell Press, 2002, p. 27.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> Andreas Resch, <i>Die Alpenländische Sensenindustrie um 1900: Industrialisierung am Beispiel des Redtenbacherwerks in Scharnstein, Oberösterreich.</i> Wenen: Böhlau Verlag, 1995, p. 55-56.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> J.M. Suttie, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=ZYcDhblVEssC&dq"><i>Hay and Straw Conservation: For Small-scale Farming and Pastoral Conditions</i></a>. Rome: <a href="/wiki/Voedsel-_en_Landbouworganisatie_van_de_Verenigde_Naties" title="Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties">Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties</a>, 2000, p. 22.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scytheconnected.blogspot.com/2018/07/the-life-and-endeavours-of-peter-vido.html">"The life and endeavours of Peter Vido"</a>, scytheconnected.blogspot.com, 31 juli 2018, online geraadpleegd op 18 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://groups.google.com/forum/#!topic/scythe-association-of-britain-and-ireland/P_JgK5oQAt8">"Peter Vido"</a>, Scythe Association of Britain and Ireland, Google Groups, 29 juni 2018, online geraadpleegd op 18 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Rebecca English, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dailymail.co.uk/news/article-3760632/The-prince-scythes-Charles-loves-doing-Poldark-little-help-lady-gardener.html">"The prince of scythes: Charles loves 'doing a Poldark' with a little help from his lady gardener"</a>, <i><a href="/wiki/Daily_Mail" title="Daily Mail">Daily Mail</a></i>, 26 augustus 2016, online geraadpleegd op 18 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-virtueleland-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-virtueleland_30-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-virtueleland_30-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190702001855/https://hetvirtueleland.be/items/show/48661">"Zeis"</a>, Het Virtuele Land, Centrum Agrarische Geschiedenis, online geraadpleegd op 8 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://erfgoedinzicht.be/collecties/detail/6f83e9e7-b00d-5b5d-a7bc-3aab60048489/media/0a9280d7-16bb-4ca1-566f-5f350b4c255e">"Foto van pik, pikhaak, zeis, sikkel en graanhark"</a>, ErfgoedInzicht.be, online geraadpleegd op 16 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Peter Vido, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scytheconnection.com/mowing-technique/">"Mowing technique"</a>, Scythe Connection, juni 2006, online geraadpleegd op 21 juli 2018.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Jeremy Hastings, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2016/06/12/opinion/sunday/the-russian-peasants-workout.html">"The Russian Peasant’s Workout"</a>, <i><a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a></i>, 11 juni 2016, online geraadpleegd op 20 juli 2018.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> Filip Verhaeghe, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.terratools.be/product/bosblad-50-cm/">"Ruigteblad 50 cm"</a>, TerraTools, online geraadpleegd op 21 juli 2018.</span> </li> <li id="cite_note-eb1-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-eb1_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> Nicole van der Sijs, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/haren1">"Haren (een zeis scherpen)"</a>, etymologiedatabank.nl, 2010, online geraadpleegd op 11 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-eb2-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-eb2_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> Nicole van der Sijs, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/wetten">"Wetten (scherpen)"</a>, etymologiedatabank.nl, 2010, online geraadpleegd op 11 juni 2018.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Frank Zarnowsky, <i>American Work-Sports: A History of Competitions for Cornhuskers, Lumberjacks, Firemen and Others</i>. Jefferson: McFarland, 2013, p. 157-158.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.naturetourism.eu/en/naujienos/originalios-sienavimo-varzybos-biebzos-nacionaliniame-parke">"Original scything championships in the Biebrza National Park"</a>, NatureTourism.eu, online geraadpleegd op 19 april 2020.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170422032931/http://www.boerderij.nl/Akkerbouw/Achtergrond/2011/5/Nostalgie-op-het-Friese-platteland-AGD566710W/">"Nostalgie op het Friese platteland"</a>, <i>boerderij.nl</i>, 24 mei 2011.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170902231211/http://veluweland.nl/lokaal/wapenvelds-kampioenschap-zeis-maaien-op-paddndag-225688">"Wapenvelds kampioenschap zeismaaien op Padd'ndag"</a>, <i>veluweland.nl</i>, online geraadpleegd op 20 april 2017.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://landschapsbeheergelderland.nl/agenda/nk-maaien-zeis/">"NK maaien met de zeis"</a>, <i>landschapsbeheergelderland.nl</i>, online geraadpleegd op 20 april 2017.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170422033234/https://www.achtkarspelen.nl/inwoners-achtkarspelen/dorpen-in-achtkarspelen_44681/#Surhuizum">"Dorpen in Achtkarspelen – Surhuizum (Surhuzum)"</a>, <i>achtkarspelen.nl</i>, online geraadpleegd op 21 april 2017.</span> </li> <li id="cite_note-weapon-43"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-weapon_43-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-weapon_43-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Edward Impey, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/antiquaries-journal/article/desperat-wepon-rehafted-scythes-at-sedgemoor-in-warfare-and-at-the-tower-of-london/2D082CAF9EDB7597583D72E20A96F73D/core-reader">"'A Desperat Wepon': Re-hafted Scythes at Sedgemoor, in Warfare and at the Tower of London"</a>, <i><a href="/w/index.php?title=The_Antiquaries_Journal&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Antiquaries Journal (de pagina bestaat niet)">The Antiquaries Journal</a></i> 99 (september 2019), p. 225-270.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="interProject wiktionary mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/zeis" class="extiw" title="wikt:zeis">WikiWoordenboek</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Wiktionary-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/25px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/38px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/50px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></a></span></div> <div>Zoek <i><b><a href="https://nl.wiktionary.org/wiki/zeis" class="extiw" title="wikt:zeis">zeis</a></b></i> op in het <a href="/wiki/Wiktionary" title="Wiktionary">WikiWoordenboek</a>.</div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scythes#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Scythes">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scythes#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Scythes">Zeis</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeis&oldid=68040093">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeis&oldid=68040093</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Zeis" title="Categorie:Zeis">Zeis</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 29 aug 2024 om 18:30.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeis&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6ddcd447b9-prcpt","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.159","walltime":"0.247","ppvisitednodes":{"value":1512,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":32919,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15516,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":40572,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 134.957 1 -total"," 48.67% 65.685 1 Sjabloon:Commonscat"," 48.60% 65.591 2 Sjabloon:Zusterproject_box"," 45.96% 62.032 1 Sjabloon:Appendix"," 43.94% 59.300 2 Sjabloon:Bevat"," 17.62% 23.779 2 Sjabloon:References"," 7.73% 10.427 18 Sjabloon:En"," 5.28% 7.128 5 Sjabloon:Taalaanduiding"," 5.28% 7.120 1 Sjabloon:Wikt"," 5.25% 7.090 2 Sjabloon:First_non_empty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.008","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":954521,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-55747fd74f-sfplw","timestamp":"20241125194946","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Zeis","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Zeis","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q130912","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q130912","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-09-09T13:43:06Z","dateModified":"2024-08-29T17:30:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/9c\/Yvonna_Gailly.jpg","headline":"landbouwhandwerktuig \/ tuingereedschap om grassen, graan of ruigte te maaien"}</script> </body> </html>