CINXE.COM
Edition der Randnotizen. José L. Losada Palenzuela über sein Digitalisierungsprojekt zu den Marginalien Arthur Schopenhauers | DHd-Blog
<!doctype html> <html lang="de"> <head><script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/bundle-playback.js?v=7YQSqjSh" charset="utf-8"></script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/wombat.js?v=txqj7nKC" charset="utf-8"></script> <script>window.RufflePlayer=window.RufflePlayer||{};window.RufflePlayer.config={"autoplay":"on","unmuteOverlay":"hidden"};</script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/ruffle/ruffle.js"></script> <script type="text/javascript"> __wm.init("https://web.archive.org/web"); __wm.wombat("https://dhd-blog.org/?p=6769","20210923142838","https://web.archive.org/","web","https://web-static.archive.org/_static/", "1632407318"); </script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/banner-styles.css?v=p7PEIJWi" /> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/iconochive.css?v=3PDvdIFv" /> <!-- End Wayback Rewrite JS Include --> <!-- set the encoding of your site --> <meta charset="utf-8"> <title>Edition der Randnotizen. José L. Losada Palenzuela über sein Digitalisierungsprojekt zu den Marginalien Arthur Schopenhauers | DHd-Blog</title> <!-- include the site stylesheet --> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210923142838cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/all.css"> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210923142838cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/font-awesome.min.css"> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="all" href="https://web.archive.org/web/20210923142838cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/style.css"/> <link rel="dns-prefetch" href="//web.archive.org/web/20210923142838/https://s.w.org/"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Feed" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Edition der Randnotizen. José L. Losada Palenzuela über sein Digitalisierungsprojekt zu den Marginalien Arthur Schopenhauers Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?feed=rss2&p=6769"/> <script type="text/javascript"> window._wpemojiSettings = {"baseUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210923142838\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/72x72\/","ext":".png","svgUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210923142838\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/svg\/","svgExt":".svg","source":{"concatemoji":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210923142838\/https:\/\/dhd-blog.org\/wp\/wp-includes\/js\/wp-emoji-release.min.js?ver=5.4.1"}}; /*! This file is auto-generated */ !function(e,a,t){var r,n,o,i,p=a.createElement("canvas"),s=p.getContext&&p.getContext("2d");function c(e,t){var a=String.fromCharCode;s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,e),0,0);var r=p.toDataURL();return s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,t),0,0),r===p.toDataURL()}function l(e){if(!s||!s.fillText)return!1;switch(s.textBaseline="top",s.font="600 32px Arial",e){case"flag":return!c([127987,65039,8205,9895,65039],[127987,65039,8203,9895,65039])&&(!c([55356,56826,55356,56819],[55356,56826,8203,55356,56819])&&!c([55356,57332,56128,56423,56128,56418,56128,56421,56128,56430,56128,56423,56128,56447],[55356,57332,8203,56128,56423,8203,56128,56418,8203,56128,56421,8203,56128,56430,8203,56128,56423,8203,56128,56447]));case"emoji":return!c([55357,56424,55356,57342,8205,55358,56605,8205,55357,56424,55356,57340],[55357,56424,55356,57342,8203,55358,56605,8203,55357,56424,55356,57340])}return!1}function d(e){var t=a.createElement("script");t.src=e,t.defer=t.type="text/javascript",a.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(t)}for(i=Array("flag","emoji"),t.supports={everything:!0,everythingExceptFlag:!0},o=0;o<i.length;o++)t.supports[i[o]]=l(i[o]),t.supports.everything=t.supports.everything&&t.supports[i[o]],"flag"!==i[o]&&(t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&t.supports[i[o]]);t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&!t.supports.flag,t.DOMReady=!1,t.readyCallback=function(){t.DOMReady=!0},t.supports.everything||(n=function(){t.readyCallback()},a.addEventListener?(a.addEventListener("DOMContentLoaded",n,!1),e.addEventListener("load",n,!1)):(e.attachEvent("onload",n),a.attachEvent("onreadystatechange",function(){"complete"===a.readyState&&t.readyCallback()})),(r=t.source||{}).concatemoji?d(r.concatemoji):r.wpemoji&&r.twemoji&&(d(r.twemoji),d(r.wpemoji)))}(window,document,window._wpemojiSettings); </script> <style type="text/css"> img.wp-smiley, img.emoji { display: inline !important; border: none !important; box-shadow: none !important; height: 1em !important; width: 1em !important; margin: 0 .07em !important; vertical-align: -0.1em !important; background: none !important; padding: 0 !important; } </style> <link rel="stylesheet" id="wp-block-library-css" href="https://web.archive.org/web/20210923142838cs_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/css/dist/block-library/style.min.css?ver=5.4.1" type="text/css" media="all"/> <link rel="stylesheet" id="wp-pagenavi-css" href="https://web.archive.org/web/20210923142838cs_/https://dhd-blog.org/app/plugins/wp-pagenavi/pagenavi-css.css?ver=2.70" type="text/css" media="all"/> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210923142838js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/comment-reply.js?ver=5.4.1"></script> <link rel="https://api.w.org/" href="https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=/"/> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" title="RSD" href="https://dhd-blog.org/wp/xmlrpc.php?rsd"/> <link rel="wlwmanifest" type="application/wlwmanifest+xml" href="https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/wlwmanifest.xml"/> <link rel="prev" title="Bewerbungsphase für die Europäische Sommeruniversität in digitalen Geisteswissenschaften hat begonnen" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=6761"/> <link rel="next" title="CfA: DHd-Konferenz in Bern" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=6766"/> <link rel="canonical" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=6769"/> <link rel="shortlink" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=6769"/> <link rel="alternate" type="application/json+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D6769"/> <link rel="alternate" type="text/xml+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D6769&format=xml"/> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210923142838js_/https://ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/1.8.3/jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript">window.jQuery || document.write('<script src="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery-1.8.3.min.js"><\/script>')</script> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210923142838js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery.main.js"></script> <!-- include custom JavaScript --> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/ie.js"></script><![endif]--> </head> <body> <div id="wrapper"> <header id="header"> <div class="header-holder"> <strong class="logo" itemtype="http://schema.org/Organization" itemscope=""><a itemprop="url" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/">Digital Humanities im deutschsprachigen Raum</a></strong> <div class="header-panel"> <ul class="top-links"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/wp/wp-login.php"><i class="fa fa-sign-in"></i>Login</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?page_id=6685"><i class="fa fa-pencil"></i>Registrierung</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Beiträge</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Kommentare</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://twitter.com/DARIAHde"><i class="fa fa-twitter"></i>DARIAH-DE</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://adwmainz.de/datenschutz.html"><i class="fa fa-certificate"></i>Datenschutz</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://adwmainz.de/impressum.html"><i class="fa fa-phone"></i>Impressum</a></li> </ul> <div class="nav-area"> <form action="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/" id="searchform" class="search" method="get"> <fieldset> <div class="row"> <input type="search" value="" name="s"> <input type="submit" value="Suchen"> </div> </fieldset> </form> <nav id="nav"> <ul> <li class=""> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/">Blog</a> </li> <li id="menu-item-60" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-60"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?page_id=7">Über uns</a></li> <li id="menu-item-13509" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-13509"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?page_id=13428">Redaktion</a></li> </ul></nav> </div> </div> </div> </header> <div id="main" class="single-post"> <div id="content"> <article class="article"> <header class="heading-holder"> <h1><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=6769">Edition der Randnotizen. José L. Losada Palenzuela über sein Digitalisierungsprojekt zu den Marginalien Arthur Schopenhauers</a></h1> <div class="meta"> <span class="counter "><a href="#comments" title="Zu den Kommentaren">0</a></span> <span>Veröffentlicht von <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?author=133">Trier Center for Digital Humanities</a> am <time datetime="2016-05-19">19. Mai 2016</time></span> </div> </header> <div id="ccm-layout-wrapper-34561" class="ccm-layout-wrapper"> <div id="ccm-layout-main-469-2" class="ccm-layout ccm-layout-table ccm-layout-name-Main-Layout-2 "> <div class="ccm-layout-row ccm-layout-row-1"> <div class="ccm-layout-469-col-1 ccm-layout-cell ccm-layout-col ccm-layout-col-1 first"> <div id="attachment_6770" style="width: 293px" class="wp-caption alignright"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2016/05/Jose_buero.jpg"><img aria-describedby="caption-attachment-6770" class="wp-image-6770" src="https://web.archive.org/web/20210923142838im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2016/05/Jose_buero.jpg" alt="Dr. José Luis Losada Palenzuela" width="283" height="188"/></a><p id="caption-attachment-6770" class="wp-caption-text">Dr. José Luis Losada Palenzuela</p></div> <p>Arthur Schopenhauer (1788‒1860) ist als Philosoph ein Begriff. Weniger bekannt ist hingegen, dass er auch Übersetzer war. So übertrug er u.a. das moralische Traktat <em>Oráculo manual y arte de prudencia</em> des spanischen Barockschriftstellers Baltasar Gracián (1601‒1658) ins Deutsche. Durch Schopenhauers Übersetzung wurde Graciáns Werk in Deutschland wieder bekannt und so verwundert es nicht, dass viele sogar denken, Schopenhauer selbst sei der Autor des Textes gewesen.<br/> <a title="Dr. José L. Losada Palenzuela" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://kompetenzzentrum.uni-trier.de/de/ueber-uns/mitarbeiter/dr.-jose-l.-losada-palenzuela/"><br/> Dr. José L. Losada Palenzuela</a>, der seit März zu Gast am Trier Center for Digital Humanities (TCDH) ist, promovierte zu Schopenhauers Übersetzung <em>Handorakel und Kunst der Weltklugheit</em>. Die spanische Ausgabe, die der Philosoph für seine Translation nutzte, liegt heute gespickt mit seinen Markierungen und Notizen in der Universitätsbibliothek Frankfurt. Losada möchte diese Marginalien nun in eine digitale Edition überführen.</p> </div> <div class="ccm-layout-469-col-2 ccm-layout-cell ccm-layout-col ccm-layout-col-2 last"> <div id="blockStyle6398MainLayout2Cell290" class=" ccm-block-styles"> <div class="zoomImage-container"> <p id="thumbImage6398_caption" class="image-caption">Die richtige Umgebung für dieses Ein-Mann-Vorhaben hat er hier am TCDH gefunden. Im Rahmen eines dreimonatigen DAAD-Stipendiums möchte er vom Know-how des Kompetenzzentrums vor allem auf dem Gebiet der standardisierten Auszeichnung von Texten mit XML-TEI profitieren.</p> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div id="ccm-layout-wrapper-34560" class="ccm-layout-wrapper"> <div id="ccm-layout-main-464-3" class="ccm-layout ccm-layout-table ccm-layout-name-Main-Layout-3 "> <div class="ccm-layout-row ccm-layout-row-1"> <div class="ccm-layout-464-col-1 ccm-layout-cell ccm-layout-col ccm-layout-col-1 first"> <p>Schopenhauer selbst, der einen philosophischen Pessimismus pflegte, hätte sich über dieses Projekt überhaupt nicht gefreut, vermutet Losada augenzwinkernd, „das ist Unsinn, würde er sagen.“ Der Spanisch-Dozent, der an der Universität Breslau lehrt, sieht das allerdings anders. Er wünscht sich, mit der digitalen Edition einen Forschungsbeitrag zu leisten, und in der Tat könnte eine frei zugängliche Erschließung von Schopenhauers Marginalien eine Bereicherung sein ‒ nicht nur für die Literaturwissenschaft, sondern auch für die Philosophie- und Personengeschichte. Sie dokumentieren nach Losada nicht nur den Translationsprozess, sondern geben darüber hinaus auch Auskunft über die Gedankenwelt und Biographie des Philosophen Schopenhauer.</p> <p>Warum hat sich Schopenhauer diesem Werk Graciáns angenommen? „Er war der Ansicht, dass jeder Mensch, egal welchen Standes, durch das Buch ‚klüger‘ werden kann“, so Losada, „allerdings hat man damals unter dem Begriff ‚Klugheit‘ eher ein praktisches Wissen verstanden.“ Die Sammlung von 300 Aphorismen, also Lebensweisheiten, hat bis heute nichts an Aktualität eingebüßt: „Das Handbuch ist in den USA immer noch ein Bestseller. Man verkauft es z.B. als Ratgeber für Unternehmer.“</p> <p>Schopenhauer hat sich mit der Übersetzung keiner leichten Aufgabe gestellt. „Die Begrifflichkeit der Philosophie zu übersetzen, ist sehr kompliziert“, weiß Losada, „beispielsweise können die bekannten Termini wie ‚Verstand‘ und ‚Vernunft‘, die erst durch Kant präzise unterschieden wurden, auch nicht einfach in eine andere Sprache übersetzt werden, da sie eine philosophische Konnotation haben.“ In seiner Übersetzung musste Schopenhauer also genuine Bedeutungsinhalte berücksichtigen. „Das sieht man daran, dass Schopenhauer beispielsweise den Begriff ‚cultura‘ aus Graciáns Werk mit dem Wort ‚Bildung‘ übersetzt hat. Schopenhauer selbst verwendete in seinem Hauptwerk den Terminus ‚Bildung‘ dagegen kaum.“ Aber er hat an einigen Stellen Begrifflichkeiten auch vor dem Hintergrund seiner eigenen Weltanschauung gedeutet und in seine Übersetzung mit einfließen lassen.</p> <p>Um solche Strukturen aufzudecken, typologisiert Losada in seiner Edition Marginalia einmal nach der äußeren Form, indem er vertikale Markierung (einfach oder mehrfach), Änderung, Fußnote sowie Unterstreichung unterscheidet. Im zweiten Schritt differenziert Losada die Randnotizen nach ihrem Gehalt. Hier will er aufzeigen, an welchen Bereichen Schopenhauer z.B. einen Erkenntnisprozess durchlebte, dem annotierten Inhalt zustimmte oder mit ihm auf Konfrontation ging, sich gar mit ihm identifizierte oder welche Stellen als Zitate später im Hauptwerk des Philosophen wieder auftauchen. „Z.B. hat Schopenhauer nur Sprichwörter unterstrichen. Das zeigt, wie wichtig ihm diese waren“, stellt Losada fest.</p> <p>Zukünftig könnte dem User der Online-Edition eine Benutzeroberfläche zur Verfügung stehen, auf der per Mausover über die Marginalien entsprechende Interpretationen und Verweise eingeblendet werden. Am TCDH hat Losada nun jenseits seiner Lehrtätigkeit in Polen die Möglichkeit, dieses Vorhaben voranzubringen. Das sei der perfekte Ort, meint Losada. „Schließlich geht es hier um eine Digitale Edition und mir war das Zentrum vor allem wegen seiner tollen Projekte auf diesem Gebiet bereits bekannt. Das <a title="Das Goethe-Wörterbuch im Internet" href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://kompetenzzentrum.uni-trier.de/de/projekte/projekte/goethe-woerterbuch/">Goethe-Wörterbuch</a> beispielsweise habe ich für meine Dissertation benutzt.“ Losada erzählt, dass er zuerst etwas verunsichert war, da das TCDH eigentlich viel größere Vorhaben umsetzt. Umso mehr freue er sich, dass er die Möglichkeit hat, seine Arbeit hier vorstellen zu können, in Diskussion zu bringen und hilfreiches Feedback zu bekommen. „Die Kolleginnen und Kollegen hier kennen sich sehr gut aus und haben keine Scheu konstruktive Kritik zu äußern. Dieser Austausch ist sehr fruchtbar.</p> </div> </div> </div> </div> <div class="social-share"> <div class="addthis_toolbox addthis_default_style addthis_32x32_style"> <a class="addthis_button_preferred_1"></a> <a class="addthis_button_preferred_2"></a> <a class="addthis_button_preferred_3"></a> <a class="addthis_button_preferred_4"></a> <a class="addthis_button_compact"></a> <a class="addthis_counter addthis_bubble_style"></a> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210923142838js_/http://s7.addthis.com/js/250/addthis_widget.js#pubid=xa-502bae7409ca736f"></script> </div> <!-- <a href="#"><img src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-5.png" width="287" height="38" alt="social-share"></a> --> <div class="holder"> <i class="fa fa-folder"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=11" rel="category">Forschung</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=23" rel="category">Forschung (Methode)</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=642" rel="category">Interview</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=8" rel="category">Porträt (Person)</a> <i class="fa fa-tag"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=arthur-schopenhauer" rel="tag">Arthur Schopenhauer</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digital-humanities" rel="tag">Digital Humanities</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-edition" rel="tag">Digitale Edition</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=edition" rel="tag">Edition</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=forschung" rel="tag">Forschung</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsmethode" rel="tag">Forschungsmethode</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=linguistik" rel="tag">Linguistik</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=philosophie" rel="tag">Philosophie</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=trier" rel="tag">Trier</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=trier-center-for-digital-humanites" rel="tag">Trier Center for Digital Humanites</a> </div> </article> <span id="comments"></span> <!-- If comments are open, but there are no comments. --> <section class="leave-comment" id="respond"> <h2>Kommentar schreiben</h2> <form class="reply" action="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/wp/wp-comments-post.php" method="post" id="commentform"> <fieldset> <div class="row"> <label for="name">Name</label><input type="text" id="name" name="author" value=""> </div> <div class="row"> <label for="email">E-Mail</label><input type="email" id="email" name="email" value=""> </div> <div class="row"> <label for="web">Website</label><input type="text" name="url" id="url" value=""> </div> <div class="row"> <label for="comt">Comment</label><textarea autocomplete="new-password" id="be7bc5f7d7" name="be7bc5f7d7" rows="10" cols="10"></textarea><textarea id="comment" aria-hidden="true" name="comment" autocomplete="new-password" style="padding:0 !important;clip:rect(1px, 1px, 1px, 1px) !important;position:absolute !important;white-space:nowrap !important;height:1px !important;width:1px !important;overflow:hidden !important;" tabindex="-1"></textarea><script data-noptimize type="text/javascript">document.getElementById("comment").setAttribute( "id", "adc2ff1f05619e4d82400f955e41fd69" );document.getElementById("be7bc5f7d7").setAttribute( "id", "comment" );</script> </div> <input type="submit" value="Kommentar abschicken"> <input type="hidden" name="comment_post_ID" value="6769" id="comment_post_ID"/> <input type="hidden" name="comment_parent" id="comment_parent" value="0"/> </fieldset> </form> </section> </div> <aside id="sidebar"> <div id="tag_cloud-2" class="widget widget_tag_cloud"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=annotation" class="tag-cloud-link tag-link-56 tag-link-position-1" style="font-size: 10.652631578947pt;" aria-label="Annotation (25 Einträge)">Annotation</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=bbaw" class="tag-cloud-link tag-link-759 tag-link-position-2" style="font-size: 11.684210526316pt;" aria-label="BBAW (29 Einträge)">BBAW</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=berlin" class="tag-cloud-link tag-link-49 tag-link-position-3" style="font-size: 21.557894736842pt;" aria-label="Berlin (141 Einträge)">Berlin</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=call-for-papers" class="tag-cloud-link tag-link-159 tag-link-position-4" style="font-size: 9.6210526315789pt;" aria-label="Call for Papers (21 Einträge)">Call for Papers</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=clariah-de" class="tag-cloud-link tag-link-933 tag-link-position-5" style="font-size: 9.9157894736842pt;" aria-label="CLARIAH-DE (22 Einträge)">CLARIAH-DE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=clarin" class="tag-cloud-link tag-link-54 tag-link-position-6" style="font-size: 9.3263157894737pt;" aria-label="CLARIN (20 Einträge)">CLARIN</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=clarin-d" class="tag-cloud-link tag-link-412 tag-link-position-7" style="font-size: 13.157894736842pt;" aria-label="CLARIN-D (37 Einträge)">CLARIN-D</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dariah" class="tag-cloud-link tag-link-53 tag-link-position-8" style="font-size: 14.484210526316pt;" aria-label="DARIAH (46 Einträge)">DARIAH</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-de" class="tag-cloud-link tag-link-204 tag-link-position-9" style="font-size: 22pt;" aria-label="DARIAH-DE (150 Einträge)">DARIAH-DE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-eu" class="tag-cloud-link tag-link-205 tag-link-position-10" style="font-size: 10.505263157895pt;" aria-label="DARIAH-EU (24 Einträge)">DARIAH-EU</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=darmstadt" class="tag-cloud-link tag-link-85 tag-link-position-11" style="font-size: 8pt;" aria-label="Darmstadt (16 Einträge)">Darmstadt</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dh-kolloquium" class="tag-cloud-link tag-link-736 tag-link-position-12" style="font-size: 8.4421052631579pt;" aria-label="DH-Kolloquium (17 Einträge)">DH-Kolloquium</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dh-rundgang" class="tag-cloud-link tag-link-623 tag-link-position-13" style="font-size: 9.6210526315789pt;" aria-label="DH-Rundgang (21 Einträge)">DH-Rundgang</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dh-videos" class="tag-cloud-link tag-link-483 tag-link-position-14" style="font-size: 17.578947368421pt;" aria-label="DH-Videos (74 Einträge)">DH-Videos</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dhd-kanal" class="tag-cloud-link tag-link-484 tag-link-position-15" style="font-size: 10.505263157895pt;" aria-label="DHd-Kanal (24 Einträge)">DHd-Kanal</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=dhd2020" class="tag-cloud-link tag-link-957 tag-link-position-16" style="font-size: 9.3263157894737pt;" aria-label="DHd2020 (20 Einträge)">DHd2020</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-edition" class="tag-cloud-link tag-link-35 tag-link-position-17" style="font-size: 19.789473684211pt;" aria-label="Digitale Edition (105 Einträge)">Digitale Edition</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-285 tag-link-position-18" style="font-size: 10.505263157895pt;" aria-label="Digitale Geschichtswissenschaft (24 Einträge)">Digitale Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digital-humanities" class="tag-cloud-link tag-link-33 tag-link-position-19" style="font-size: 19.642105263158pt;" aria-label="Digital Humanities (104 Einträge)">Digital Humanities</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=digitalisierung" class="tag-cloud-link tag-link-153 tag-link-position-20" style="font-size: 12.863157894737pt;" aria-label="Digitalisierung (35 Einträge)">Digitalisierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdaten" class="tag-cloud-link tag-link-97 tag-link-position-21" style="font-size: 17.284210526316pt;" aria-label="Forschungsdaten (72 Einträge)">Forschungsdaten</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdatenmanagement" class="tag-cloud-link tag-link-16 tag-link-position-22" style="font-size: 13.157894736842pt;" aria-label="Forschungsdatenmanagement (37 Einträge)">Forschungsdatenmanagement</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsinfrastruktur" class="tag-cloud-link tag-link-584 tag-link-position-23" style="font-size: 8pt;" aria-label="Forschungsinfrastruktur (16 Einträge)">Forschungsinfrastruktur</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=geschichte" class="tag-cloud-link tag-link-20 tag-link-position-24" style="font-size: 10.210526315789pt;" aria-label="Geschichte (23 Einträge)">Geschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-129 tag-link-position-25" style="font-size: 9.0315789473684pt;" aria-label="Geschichtswissenschaft (19 Einträge)">Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=graz" class="tag-cloud-link tag-link-87 tag-link-position-26" style="font-size: 12.863157894737pt;" aria-label="Graz (35 Einträge)">Graz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=goettingen" class="tag-cloud-link tag-link-12 tag-link-position-27" style="font-size: 13.747368421053pt;" aria-label="Göttingen (41 Einträge)">Göttingen</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=ide" class="tag-cloud-link tag-link-490 tag-link-position-28" style="font-size: 8.7368421052632pt;" aria-label="IDE (18 Einträge)">IDE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=konferenz" class="tag-cloud-link tag-link-193 tag-link-position-29" style="font-size: 9.3263157894737pt;" aria-label="Konferenz (20 Einträge)">Konferenz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=kunstgeschichte" class="tag-cloud-link tag-link-38 tag-link-position-30" style="font-size: 9.3263157894737pt;" aria-label="Kunstgeschichte (20 Einträge)">Kunstgeschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=langzeitarchivierung" class="tag-cloud-link tag-link-300 tag-link-position-31" style="font-size: 8.7368421052632pt;" aria-label="Langzeitarchivierung (18 Einträge)">Langzeitarchivierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=lehre" class="tag-cloud-link tag-link-41 tag-link-position-32" style="font-size: 8pt;" aria-label="Lehre (16 Einträge)">Lehre</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=open-access" class="tag-cloud-link tag-link-112 tag-link-position-33" style="font-size: 14.484210526316pt;" aria-label="Open Access (46 Einträge)">Open Access</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=reisestipendium" class="tag-cloud-link tag-link-910 tag-link-position-34" style="font-size: 9.0315789473684pt;" aria-label="Reisestipendium (19 Einträge)">Reisestipendium</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=stellenanzeige" class="tag-cloud-link tag-link-762 tag-link-position-35" style="font-size: 10.505263157895pt;" aria-label="Stellenanzeige (24 Einträge)">Stellenanzeige</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=stellenausschreibung" class="tag-cloud-link tag-link-136 tag-link-position-36" style="font-size: 18.168421052632pt;" aria-label="Stellenausschreibung (83 Einträge)">Stellenausschreibung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=tei" class="tag-cloud-link tag-link-64 tag-link-position-37" style="font-size: 12.863157894737pt;" aria-label="TEI (35 Einträge)">TEI</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=telota" class="tag-cloud-link tag-link-231 tag-link-position-38" style="font-size: 16.842105263158pt;" aria-label="TELOTA (66 Einträge)">TELOTA</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=textgrid" class="tag-cloud-link tag-link-52 tag-link-position-39" style="font-size: 18.168421052632pt;" aria-label="TextGrid (82 Einträge)">TextGrid</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=virtuelle-forschungsumgebung" class="tag-cloud-link tag-link-18 tag-link-position-40" style="font-size: 10.947368421053pt;" aria-label="Virtuelle Forschungsumgebung (26 Einträge)">Virtuelle Forschungsumgebung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=wien" class="tag-cloud-link tag-link-83 tag-link-position-41" style="font-size: 8.7368421052632pt;" aria-label="Wien (18 Einträge)">Wien</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=workshop" class="tag-cloud-link tag-link-98 tag-link-position-42" style="font-size: 17.726315789474pt;" aria-label="Workshop (76 Einträge)">Workshop</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=xml" class="tag-cloud-link tag-link-237 tag-link-position-43" style="font-size: 10.505263157895pt;" aria-label="XML (24 Einträge)">XML</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=zim" class="tag-cloud-link tag-link-616 tag-link-position-44" style="font-size: 12.568421052632pt;" aria-label="ZIM (34 Einträge)">ZIM</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?tag=osterreich" class="tag-cloud-link tag-link-32 tag-link-position-45" style="font-size: 13.305263157895pt;" aria-label="Österreich (38 Einträge)">Österreich</a></div><div id="recent-comments-2" class="widget widget_recent_comments"><h3 class="widgettitle">Neueste Kommentare</h3><ul id="recentcomments"><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=16502" rel="external nofollow ugc" class="url">Romanistentag 2021, Virtual Section – Digital, global, transdisciplinary: Impulses for a transdisciplinary Digital Romance Studies: registration now possible | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=14380#comment-162904">CfP: Romanistentag 2021, Section Digital, global, transdisciplinary: Impulses for a transdisciplinary Digital Romance Studies</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://osl.hypotheses.org/936" rel="external nofollow ugc" class="url">September: nationale und internationale Veranstaltungen im Bereich Open Science – SLUB Open Science Lab</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=16417#comment-162693">Virtuelles DH-Kolloquium@BBAW: 20 Jahre TELOTA – alles im Netz?</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://fsi.izdigital.fau.de/2021/08/15/the-vault-drachenkaempfe/" rel="external nofollow ugc" class="url">The Vault – Drachenkämpfe | FSI DigiHumS</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=13841#comment-162438">Where the magic happens – Einfache Werkzeuge zum Einstieg in die digitalen Geisteswissenschaften</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=16334" rel="external nofollow ugc" class="url">vDHd2021 – Presentation: Bringing the Hands of the Past to the Codes of Tomorrow: the CMO Project (10.08.2021, 14h00-16h00 CET) | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=15235#comment-162310">vDhd2021 – Virtuelle Reise: Digital Humanities in der Max Weber Stiftung</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=16147" rel="external nofollow ugc" class="url">vDHd2021 – Veranstaltung: Kontrastive Analysen historischer Textkorpora als Instrument für die historisch arbeitenden Wissenschaften? (07.07.2021, 10h00-12h00 (MEZ)) | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?p=15235#comment-161866">vDhd2021 – Virtuelle Reise: Digital Humanities in der Max Weber Stiftung</a></li></ul></div><div id="categories-2" class="widget widget_categories"><h3 class="widgettitle">Kategorien</h3> <ul> <li class="cat-item cat-item-1"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1">Allgemein</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1123"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1123">Call</a> </li> <li class="cat-item cat-item-103"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=103">Community</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1023"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1023">Fachreferat</a> </li> <li class="cat-item cat-item-11"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=11" title="Forschungsfrage, Forschungsmethode, Daten, Tools">Forschung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-23"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=23">Forschung (Methode)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-773"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=773">Forschungsdaten</a> </li> <li class="cat-item cat-item-6"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=6" title="Informationen aus der Forschungsförderung">Forschungsförderung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-5"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=5">Forschungsinfrastruktur</a> </li> <li class="cat-item cat-item-642"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=642">Interview</a> </li> <li class="cat-item cat-item-161"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=161">Kolloquium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-534"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=534">Konferenz</a> </li> <li class="cat-item cat-item-242"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=242">Lehre und Ausbildung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-37"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=37">Markup Languages</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1166"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1166">Open Access</a> </li> <li class="cat-item cat-item-9"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=9">Porträt (Institution)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-8"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=8">Porträt (Person)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-7"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=7">Porträt (Projekt)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1165"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1165">Publizieren</a> </li> <li class="cat-item cat-item-10"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=10" title="Forschung über Forschungsinfrastrukturen">Reflektion</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1155"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1155">Schulung/Tutorial</a> </li> <li class="cat-item cat-item-224"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=224">Sommeruniversität</a> </li> <li class="cat-item cat-item-3"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=3">Stellenanzeigen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-67"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=67">Studium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-74"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=74">Summer School</a> </li> <li class="cat-item cat-item-268"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=268">Theorie</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1194"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1194">Tool/Service</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1059"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1059">TU Darmstadt</a> </li> <li class="cat-item cat-item-4"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=4">Veranstaltungen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-657"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=657">Vortrag</a> </li> <li class="cat-item cat-item-419"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=419">Web-Portale</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1163"><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?cat=1163">Webinar</a> </li> </ul> </div><div id="archives-2" class="widget widget_archive"><h3 class="widgettitle">Archiv</h3> <ul> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202109">September 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202108">August 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202107">Juli 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202106">Juni 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202105">Mai 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202104">April 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202103">März 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202102">Februar 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202101">Januar 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202012">Dezember 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202011">November 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202010">Oktober 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202009">September 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202008">August 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202007">Juli 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202006">Juni 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202005">Mai 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202004">April 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202003">März 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202002">Februar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=202001">Januar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201912">Dezember 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201911">November 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201910">Oktober 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201909">September 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201908">August 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201907">Juli 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201906">Juni 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201905">Mai 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201904">April 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201903">März 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201902">Februar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201901">Januar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201812">Dezember 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201811">November 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201810">Oktober 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201809">September 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201808">August 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201807">Juli 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201806">Juni 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201805">Mai 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201804">April 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201803">März 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201802">Februar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201801">Januar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201712">Dezember 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201711">November 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201710">Oktober 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201709">September 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201708">August 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201707">Juli 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201706">Juni 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201705">Mai 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201704">April 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201703">März 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201702">Februar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201701">Januar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201612">Dezember 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201611">November 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201610">Oktober 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201609">September 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201608">August 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201607">Juli 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201606">Juni 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201605">Mai 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201604">April 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201603">März 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201602">Februar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201601">Januar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201512">Dezember 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201511">November 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201510">Oktober 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201509">September 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201508">August 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201507">Juli 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201506">Juni 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201505">Mai 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201504">April 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201503">März 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201502">Februar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201501">Januar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201412">Dezember 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201411">November 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201410">Oktober 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201409">September 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201408">August 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201407">Juli 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201406">Juni 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201405">Mai 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201404">April 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201403">März 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201402">Februar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201401">Januar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201312">Dezember 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201311">November 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201310">Oktober 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201309">September 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201308">August 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201307">Juli 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201306">Juni 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201305">Mai 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201304">April 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201303">März 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201302">Februar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201301">Januar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201212">Dezember 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201211">November 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201210">Oktober 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201209">September 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201208">August 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201207">Juli 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201206">Juni 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201205">Mai 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201204">April 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201203">März 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201202">Februar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201201">Januar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/?m=201112">Dezember 2011</a></li> </ul> <!-- <a href="#"><i class="fa fa-arrow-circle-right"></i>vollständiges Archiv</a>--> </div><div id="linkcat-2" class="widget widget_links"><h3>Blogroll</h3> <ul class="xoxo blogroll"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://clairewarwick.blogspot.com/" title="Thoughts about Digital Humanities, academia, research, running things, and being a woman with too much to do.">Claire Warwick's blog</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://www.gcdh.de/en/projects/dh" title="Göttinger Verbundprojekt zu DH" target="_blank">DH Forschungsverbund</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://www.dh2012.uni-hamburg.de/">DH2012 Hamburg</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://dhdhi.hypotheses.org/">Digital Humanities am DHIP</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://dhi.intd.cnam.fr/">Digital Humanities International</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://digitalhumanitiesnow.org/">Digital Humanities Now</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://blogs.cch.kcl.ac.uk/wip/">Digital Humanities: KCL</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://digitalscholarship.wordpress.com/">Digital Scholarship in the Humanities</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://digiversity.net/">Digiversity</a></li> </ul> </div> </aside></div> <a class="scrollUp" href="#header"> Scroll to top</a> <!-- footer of the page --> <footer id="footer"> <div class="footer-holder"> <!-- copyright --> <span class="copyright">Copyright © 2021 <a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://dhd-blog.org/">DHd-Blog</a></span> <ul class="footer-logo"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://www.textgrid.de/"><img width="129" height="38" alt="TextGrid" src="https://web.archive.org/web/20210923142838im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-1.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/https://de.dariah.eu/"><img width="144" height="66" alt="DARIAH-DE" src="https://web.archive.org/web/20210923142838im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-2.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210923142838/http://adwmainz.de/"><img width="86" height="86" alt="ADW Mainz" src="https://web.archive.org/web/20210923142838im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-3.png"></a></li> </ul> </div> </footer> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210923142838js_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/js/wp-embed.min.js?ver=5.4.1"></script> <!-- Piwik --> <script type="text/javascript"> var _paq = _paq || []; _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//web.archive.org/web/20210923142838/https://stats.adwmainz.net/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'piwik.php']); _paq.push(['setSiteId', 35]); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.type='text/javascript'; g.async=true; g.defer=true; g.src=u+'piwik.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <noscript><p><img src="//web.archive.org/web/20210923142838im_/https://stats.adwmainz.net/piwik.php?idsite=35" style="border:0;" alt=""/></p></noscript> <!-- End Piwik Code --> </body> </html> <!-- FILE ARCHIVED ON 14:28:38 Sep 23, 2021 AND RETRIEVED FROM THE INTERNET ARCHIVE ON 22:56:02 Mar 10, 2025. JAVASCRIPT APPENDED BY WAYBACK MACHINE, COPYRIGHT INTERNET ARCHIVE. ALL OTHER CONTENT MAY ALSO BE PROTECTED BY COPYRIGHT (17 U.S.C. SECTION 108(a)(3)). --> <!-- playback timings (ms): captures_list: 0.853 exclusion.robots: 0.045 exclusion.robots.policy: 0.028 esindex: 0.015 cdx.remote: 6.036 LoadShardBlock: 278.392 (3) PetaboxLoader3.datanode: 247.465 (4) PetaboxLoader3.resolve: 142.815 (2) load_resource: 179.343 -->