CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Syberia – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"c40dc942-c8b9-4b48-9354-0c8ac80a5080","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Syberia","wgTitle":"Syberia","wgCurRevisionId":74495754,"wgRevisionId":74495754,"wgArticleId":1934016,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablon cytowania używa pól opisowych","Syberia","Krainy historyczne Rosji"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Syberia","wgRelevantArticleId":1934016,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{ "accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74495754,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5428","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready", "ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.15"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/SiberiaMap.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="712"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/SiberiaMap.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="475"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="380"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Syberia – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Syberia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Syberia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Syberia rootpage-Syberia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Syberia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Syberia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Syberia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Syberia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Nazwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Nazwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Położenie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Położenie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Położenie</span> </button> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podział_administracyjny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_administracyjny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Podział administracyjny</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_administracyjny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geografia_i_przyroda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia_i_przyroda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Geografia i przyroda</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografia_i_przyroda-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Geografia i przyroda</span> </button> <ul id="toc-Geografia_i_przyroda-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Krainy_geograficzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Krainy_geograficzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Krainy geograficzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Krainy_geograficzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rzeki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rzeki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Rzeki</span> </div> </a> <ul id="toc-Rzeki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Roślinność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Roślinność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Roślinność</span> </div> </a> <ul id="toc-Roślinność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fauna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fauna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Fauna</span> </div> </a> <ul id="toc-Fauna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ludność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ludność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ludność</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ludność-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ludność</span> </button> <ul id="toc-Ludność-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ludność_rdzenna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ludność_rdzenna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Ludność rdzenna</span> </div> </a> <ul id="toc-Ludność_rdzenna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Początki_ekspansji_moskiewskiej_na_Syberii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Początki_ekspansji_moskiewskiej_na_Syberii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Początki ekspansji moskiewskiej na Syberii</span> </div> </a> <ul id="toc-Początki_ekspansji_moskiewskiej_na_Syberii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Syberia_w_XVII_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Syberia_w_XVII_wieku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Syberia w XVII wieku</span> </div> </a> <ul id="toc-Syberia_w_XVII_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Syberia_w_XVIII_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Syberia_w_XVIII_wieku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Syberia w XVIII wieku</span> </div> </a> <ul id="toc-Syberia_w_XVIII_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Syberia_w_XIX_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Syberia_w_XIX_wieku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Syberia w XIX wieku</span> </div> </a> <ul id="toc-Syberia_w_XIX_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Syberia_w_XX_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Syberia_w_XX_wieku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Syberia w XX wieku</span> </div> </a> <ul id="toc-Syberia_w_XX_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-System_zsyłek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#System_zsyłek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>System zsyłek</span> </div> </a> <ul id="toc-System_zsyłek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Gospodarka</span> </div> </a> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Syberia</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 147 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-147" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">147 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Siberi%C3%AB" title="Siberië – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Siberië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B3%E1%8B%AD%E1%89%A4%E1%88%AA%E1%8B%AB" title="ሳይቤሪያ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ሳይቤሪያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="سيبيريا – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سيبيريا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Siberia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A8ria" title="Sibèria – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Sibèria" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="চাইবেৰিয়া – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="চাইবেৰিয়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Siberia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Siv%C3%A9ria" title="Sivéria – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Sivéria" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Sibir" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="سیبری – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="سیبری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="সাইবেরিয়া – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাইবেরিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Siberia" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Себер – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Себер" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Сібір" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сібір" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="साइबेरिया – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="साइबेरिया" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Сибир – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Сибир" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A6%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BC%8D" title="སེ་པོ་རི་ཡ། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="སེ་པོ་རི་ཡ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sibir" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Siberia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" title="Сибирь – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Сибирь" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A8ria" title="Sibèria – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Sibèria" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C4%95%D0%BF%C4%95%D1%80" title="Çĕпĕр – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çĕпĕр" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sibi%C5%99" title="Sibiř – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sibiř" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Siberia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Sibirska" title="Sibirska – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Sibirska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Siber" title="Siber – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Siber" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B9%CE%B2%CE%B7%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Σιβηρία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Σιβηρία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Siberia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Siberia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Siberio" title="Siberio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Siberio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Siberia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="سیبری – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سیبری" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Siberia" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A9rie" title="Sibérie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Sibérie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sibearje" title="Sibearje – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sibearje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_tSib%C3%A9ir" title="An tSibéir – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An tSibéir" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Siberia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Siberia" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%9C%EB%B2%A0%EB%A6%AC%EC%95%84" title="시베리아 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="시베리아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80" title="Սիբիր – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սիբիր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="साइबेरिया – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="साइबेरिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Sibirska" title="Sibirska – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Sibirska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sibir" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Siberia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Siberia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Siberia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Qulliq_(ini)" title="Qulliq (ini) – inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Qulliq (ini)" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D0%B1%D1%8B%D1%80" title="Сыбыр – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Сыбыр" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADber%C3%ADa" title="Síbería – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Síbería" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Siberia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%91%D7%99%D7%A8" title="סיביר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="סיביר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A8ri" title="Sibèri – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sibèri" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B3%88%E0%B2%AC%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B2%BE" title="ಸೈಬೀರಿಯಾ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸೈಬೀರಿಯಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98" title="ციმბირი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ციმბირი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Sybiri%C3%B4" title="Sybiriô – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Sybiriô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сібір" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Siberia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Sibiria" title="Sibiria – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Sibiria" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/S%C3%AEb%C3%AErya" title="Sîbîrya – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sîbîrya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" title="Сибирь – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Сибирь" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Siberia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sib%C4%ABrija" title="Sibīrija – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Sibīrija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Сибир – lezgijski" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Сибир" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgijski" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sibiras" title="Sibiras – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sibiras" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Siberi%C3%AB" title="Siberië – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Siberië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Siber%C3%AD" title="Siberí – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Siberí" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Sibir" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/siberias" title="siberias – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="siberias" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Siberia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szib%C3%A9ria" title="Szibéria – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szibéria" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Сибир – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Сибир" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Siberia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%88%E0%B4%AC%E0%B5%80%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="സൈബീരിയ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സൈബീരിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Haip%C4%ABria" title="Haipīria – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Haipīria" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="सायबेरिया – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सायबेरिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AA%E1%83%B7%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%B7%E1%83%A0%E1%83%98" title="ცჷნდჷრი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ცჷნდჷრი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="سيبيريا – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سيبيريا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Siberia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Siberia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A9ria" title="Sibéria – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Sibéria" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" title="Сибирь – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Сибирь" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%98%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ဆိုက်ဘေးရီးယား – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ဆိုက်ဘေးရီးယား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Siberi%C3%AB" title="Siberië – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Siberië" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Siberie" title="Siberie – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Siberie" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="साइबेरिया – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="साइबेरिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="साइबेरिया – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="साइबेरिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B7%E3%83%99%E3%83%AA%E3%82%A2" title="シベリア – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="シベリア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Сибаре – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Сибаре" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sibir" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sibir" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Siberia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B2%D1%8B%D1%80" title="Сивыр – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Сивыр" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B8%E0%AC%BE%E0%AC%87%E0%AC%AC%E0%AD%87%E0%AC%B0%E0%AC%BF%E0%AC%86" title="ସାଇବେରିଆ – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ସାଇବେରିଆ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sibir" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%88%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਸਾਈਬੇਰੀਆ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਾਈਬੇਰੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="سائبیریا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سائبیریا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Siberia" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A9ria" title="Sibéria – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Sibéria" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Sibir" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Sibir" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Siberia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Сибирия – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Сибирия" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" title="Сибирь – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Сибирь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D0%B8%D1%80" title="Сибиир – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сибиир" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A8ria" title="Sibèria – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Sibèria" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Siberie" title="Siberie – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Siberie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Siberia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sibberia" title="Sibberia – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sibberia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%B6%E0%B7%93%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="සයිබීරියාව – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="සයිබීරියාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Siberia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%A7" title="سائبيريا – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سائبيريا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%ADr" title="Sibír – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sibír" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sibirija" title="Sibirija – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sibirija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" title="Сибирь – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Сибирь" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Syberyjo" title="Syberyjo – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Syberyjo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="سیبیریا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سیبیریا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80" title="Сибир – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Сибир" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sibir" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Siperia" title="Siperia – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Siperia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sibirien" title="Sibirien – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sibirien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Siberya" title="Siberya – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Siberya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%80%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="சைபீரியா – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சைபீரியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80" title="Себер – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Себер" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="సైబీరియా – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="సైబీరియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%8B%E0%B8%9A%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="ไซบีเรีย – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ไซบีเรีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sibirya" title="Sibirya – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sibirya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сибір – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Сибір" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="سائبیریا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سائبیریا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Sib%C3%A8ria" title="Sibèria – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Sibèria" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Siberia" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Sibereye" title="Sibereye – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Sibereye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Siebeerje" title="Siebeerje – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Siebeerje" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Siberia" title="Siberia – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Siberia" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E4%BC%AF%E5%88%A9%E4%BA%9E" title="西伯利亞 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="西伯利亞" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%99%D7%91%D7%99%D7%A8" title="סיביר – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="סיביר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E4%BC%AF%E5%88%A9%E4%BA%9E" title="西伯利亞 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="西伯利亞" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Sibirya" title="Sibirya – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Sibirya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/S%C4%97b%C4%97rs" title="Sėbėrs – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Sėbėrs" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%A5%BF%E4%BC%AF%E5%88%A9%E4%BA%9A" title="西伯利亚 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="西伯利亚" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Sibir" title="Sibir – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Sibir" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5428#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Syberia" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Syberia" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Syberia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Syberia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Syberia" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Syberia" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&oldid=74495754" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Syberia&id=74495754&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSyberia"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSyberia"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Syberia"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Syberia&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Syberia&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%80%D1%8C" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Syberia" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5428" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Zobacz też: <a href="/wiki/Syberia_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Syberia (ujednoznacznienie)">Syberia w innych znaczeniach tej nazwy</a>.</span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:SiberiaMap.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/SiberiaMap.png" decoding="async" width="300" height="178" class="mw-file-element" data-file-width="300" data-file-height="178" /></a><figcaption>Obszar Syberii w ujęciu geograficznym</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Siberia_Federal_Subjects.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Siberia_Federal_Subjects.png/300px-Siberia_Federal_Subjects.png" decoding="async" width="300" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Siberia_Federal_Subjects.png/450px-Siberia_Federal_Subjects.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Siberia_Federal_Subjects.png/600px-Siberia_Federal_Subjects.png 2x" data-file-width="1622" data-file-height="960" /></a><figcaption>Obszar Syberii w ujęciu historycznym i potocznym (na ciemnoczerwono – <a href="/wiki/Syberyjski_Okr%C4%99g_Federalny" title="Syberyjski Okręg Federalny">Syberyjski Okręg Federalny</a>)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:1903-Syberia-AltajBajkal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/1903-Syberia-AltajBajkal.jpg/300px-1903-Syberia-AltajBajkal.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/1903-Syberia-AltajBajkal.jpg/450px-1903-Syberia-AltajBajkal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/1903-Syberia-AltajBajkal.jpg/600px-1903-Syberia-AltajBajkal.jpg 2x" data-file-width="2833" data-file-height="1888" /></a><figcaption>Rejon <a href="/wiki/A%C5%82taj" title="Ałtaj">Ałtaju</a> i jez. <a href="/wiki/Bajka%C5%82" title="Bajkał">Bajkał</a>, mapa z 1903</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:1903-Syberia-Amur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/1903-Syberia-Amur.jpg/300px-1903-Syberia-Amur.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/1903-Syberia-Amur.jpg/450px-1903-Syberia-Amur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/1903-Syberia-Amur.jpg/600px-1903-Syberia-Amur.jpg 2x" data-file-width="2833" data-file-height="1888" /></a><figcaption>Rejon rzeki <a href="/wiki/Amur_(rzeka)" title="Amur (rzeka)">Amur</a>, mapa z 1903</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:SibCoat-o%27-arms.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/SibCoat-o%27-arms.png/166px-SibCoat-o%27-arms.png" decoding="async" width="166" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/SibCoat-o%27-arms.png 1.5x" data-file-width="234" data-file-height="195" /></a><figcaption>Herb Syberii z czasów Imperium Rosyjskiego</figcaption></figure> <p><b>Syberia</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">ros.</a> <span style="font-style: normal;" lang="ru">Сибирь</span>, <i>Sibir’</i> ) – <a href="/wiki/Kraina_geograficzna" title="Kraina geograficzna">kraina geograficzna</a> w północnej <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azji</a>, wchodząca w skład <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a>, położona między <a href="/wiki/Ural" title="Ural">Uralem</a> na zachodzie, <a href="/wiki/Ocean_Arktyczny" title="Ocean Arktyczny">Oceanem Arktycznym</a> na północy, <a href="/wiki/Dzia%C5%82_w%C3%B3d" title="Dział wód">działem wód</a> <a href="/wiki/Zlewisko" title="Zlewisko">zlewisk</a> Oceanu Arktycznego i <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Spokojnego</a> na wschodzie, oraz <a href="/wiki/Step" title="Step">stepami</a> <a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstanu</a> i <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolii</a> na południu. W ujęciu historycznym (oraz potocznym w Rosji) do Syberii należy również rosyjski <a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Daleki Wschód</a>. </p><p>Powierzchnia Syberii w zależności od przyjętego przebiegu jej wschodniej granicy to około 10 lub 12,7 mln km². </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazwa">Nazwa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Nazwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Geneza słowa Syberia (Sybir) nie jest jednoznaczna i pewna. Łączono tę nazwę z <a href="/wiki/Etnonim" title="Etnonim">etnonimami</a> „<a href="/wiki/Sabirowie" title="Sabirowie">Sabir</a>” i „Seber” określającymi nieznane plemiona <a href="/wiki/Hunowie" title="Hunowie">Hunów</a> lub z plemieniem „Suwar” mieszkającym w VI wieku n.e. w środkowym biegu rzeki <a href="/wiki/Irtysz" title="Irtysz">Irtysz</a>. </p><p>Inne tłumaczenie łączyło się z przyrodą. <a href="/wiki/J%C4%99zyki_tunguskie" title="Języki tunguskie">Tunguskie</a> słowo <i>sibur</i> oznacza <a href="/wiki/B%C5%82oto_(zawiesina)" title="Błoto (zawiesina)">błoto</a>, <a href="/wiki/Bagno" title="Bagno">bagno</a>, <a href="/wiki/Trz%C4%99sawisko" title="Trzęsawisko">trzęsawisko</a>; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_mongolski" title="Język mongolski">mongolskie</a> <i>sziber</i> lub <i>sziwir</i> określa <a href="/w/index.php?title=Zaro%C5%9Bla_(przyroda)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zarośla (przyroda) (strona nie istnieje)">zarośla</a> nad rzekami, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_buriacki" title="Język buriacki">buriackie</a> <i>sibjer</i> oznacza groźnego psa, a <i>sabr</i>, <i>sibr</i> lub <i>subr</i> szarego <a href="/wiki/Wilk_szary" title="Wilk szary">wilka</a>. </p><p>Inną bardzo prawdopodobną wersją jest pochodzenie słowa Sybir od nazwy stolicy <a href="/wiki/Chanat_Syberyjski" title="Chanat Syberyjski">Chanatu Syberyjskiego</a> podbitego w 1585 roku przez Rosjan – Isker. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie"><span id="Po.C5.82o.C5.BCenie"></span>Położenie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według poglądów przeważających w polskiej nauce Syberia rozciąga się od <a href="/wiki/Ural" title="Ural">Uralu</a> na zachodzie, do granicy działu wodnego <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Oceanu Spokojnego</a> na wschodzie i od brzegów <a href="/wiki/Ocean_Arktyczny" title="Ocean Arktyczny">Oceanu Lodowatego</a> na północy, do <a href="/wiki/Step" title="Step">stepów</a> <a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstanu</a> i północnych granic <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolii</a> i <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chin</a> na południu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_administracyjny"><span id="Podzia.C5.82_administracyjny"></span>Podział administracyjny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Podział administracyjny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział administracyjny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W skład Syberii wchodzą następujące jednostki podziału terytorialnego Rosji: </p> <ul><li><a href="/wiki/Jakucja" title="Jakucja">Republika Jakucji (Sacha)</a></li> <li><a href="/wiki/Buriacja" title="Buriacja">Republika Buriacji</a></li> <li><a href="/wiki/Tuwa" title="Tuwa">Republika Tuwa</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_A%C5%82taju" title="Republika Ałtaju">Republika Ałtaju</a></li> <li><a href="/wiki/Chakasja" title="Chakasja">Republika Chakasji</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_A%C5%82tajski" title="Kraj Ałtajski">Kraj Ałtajski</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_Krasnojarski" title="Kraj Krasnojarski">Kraj Krasnojarski</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_Zabajkalski" title="Kraj Zabajkalski">Kraj Zabajkalski</a></li> <li><a href="/wiki/Chanty-Mansyjski_Okr%C4%99g_Autonomiczny_%E2%80%93_Jugra" title="Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra">Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra</a></li> <li><a href="/wiki/Jamalsko-Nieniecki_Okr%C4%99g_Autonomiczny" title="Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny">Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_tiume%C5%84ski" title="Obwód tiumeński">obwód tiumeński</a></li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA,_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG/250px-%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG/375px-%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG/500px-%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%2C_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%90%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0.JPG 2x" data-file-width="4608" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Rzeka <a href="/wiki/Amur_(rzeka)" title="Amur (rzeka)">Amur</a> w <a href="/wiki/Chabarowsk" title="Chabarowsk">Chabarowsku</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_omski" title="Obwód omski">obwód omski</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_nowosybirski" title="Obwód nowosybirski">obwód nowosybirski</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_tomski" title="Obwód tomski">obwód tomski</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_irkucki" title="Obwód irkucki">obwód irkucki</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_kemerowski" title="Obwód kemerowski">obwód kemerowski</a></li></ul> <p>Tereny te (oprócz Jakucji) wchodzą w skład <a href="/wiki/Syberyjski_Okr%C4%99g_Federalny" title="Syberyjski Okręg Federalny">Syberyjskiego Okręgu Federalnego</a>; <a href="/wiki/Jakucja" title="Jakucja">Jakucja</a> jest częścią <a href="/wiki/Dalekowschodni_Okr%C4%99g_Federalny" title="Dalekowschodni Okręg Federalny">Dalekowschodniego Okręgu Federalnego</a> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg/250px-View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg/375px-View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg/500px-View_from_Radionuclide_Station_RN60_-_Flickr_-_The_Official_CTBTO_Photostream.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Półwysep <a href="/wiki/Kamczatka" title="Kamczatka">Kamczatka</a></figcaption></figure> <p>Zakładając, że Syberia obejmuje <a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Daleki Wschód</a>, do tego wyliczenia należy dodać: </p> <ul><li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_amurski" title="Obwód amurski">obwód amurski</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_magada%C5%84ski" title="Obwód magadański">obwód magadański</a></li> <li><a href="/wiki/Obw%C3%B3d_sachali%C5%84ski" title="Obwód sachaliński">obwód sachaliński</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBydowski_Obw%C3%B3d_Autonomiczny" title="Żydowski Obwód Autonomiczny">Żydowski Obwód Autonomiczny</a></li> <li><a href="/wiki/Czukocki_Okr%C4%99g_Autonomiczny" title="Czukocki Okręg Autonomiczny">Czukocki Okręg Autonomiczny</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_Chabarowski" title="Kraj Chabarowski">Kraj Chabarowski</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_Kamczacki" title="Kraj Kamczacki">Kraj Kamczacki</a></li> <li><a href="/wiki/Kraj_Nadmorski" title="Kraj Nadmorski">Kraj Nadmorski</a></li></ul> <p>Tereny te składają się na <a href="/wiki/Dalekowschodni_Okr%C4%99g_Federalny" title="Dalekowschodni Okręg Federalny">Dalekowschodni Okręg Federalny</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia_i_przyroda">Geografia i przyroda</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Geografia i przyroda" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geografia i przyroda"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg/250px-%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg/375px-%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg/500px-%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0.jpg 2x" data-file-width="1058" data-file-height="700" /></a><figcaption>Jezioro <a href="/wiki/Bajka%C5%82" title="Bajkał">Bajkał</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tundra_in_Siberia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Tundra_in_Siberia.jpg/250px-Tundra_in_Siberia.jpg" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Tundra_in_Siberia.jpg/375px-Tundra_in_Siberia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Tundra_in_Siberia.jpg/500px-Tundra_in_Siberia.jpg 2x" data-file-width="911" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tundra" title="Tundra">Tundra</a> w pobliżu <a href="/wiki/Dudinka" title="Dudinka">Dudinki</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Vasyugan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Vasyugan.jpg/250px-Vasyugan.jpg" decoding="async" width="250" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Vasyugan.jpg/375px-Vasyugan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Vasyugan.jpg/500px-Vasyugan.jpg 2x" data-file-width="1452" data-file-height="870" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nizina_Zachodniosyberyjska" title="Nizina Zachodniosyberyjska">Nizina Zachodniosyberyjska</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg/250px-Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg" decoding="async" width="250" height="123" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg/375px-Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg/500px-Jack_London_Lake_by_bartosh.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="986" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tajga" title="Tajga">Tajga</a> w okolicach <a href="/wiki/Ko%C5%82yma" title="Kołyma">Kołymy</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Russia_vegetation.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Russia_vegetation.png/250px-Russia_vegetation.png" decoding="async" width="250" height="76" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Russia_vegetation.png/375px-Russia_vegetation.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Russia_vegetation.png/500px-Russia_vegetation.png 2x" data-file-width="533" data-file-height="163" /></a><figcaption>Szata roślinna Syberii, na ciemnozielono tajga</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Krainy_geograficzne">Krainy geograficzne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Krainy geograficzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krainy geograficzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Główne geograficzne regiony Syberii: </p> <ul><li><a href="/wiki/Nizina_Zachodniosyberyjska" title="Nizina Zachodniosyberyjska">Nizina Zachodniosyberyjska</a> (średnia wysokość 120 m)</li> <li><a href="/wiki/Wy%C5%BCyna_%C5%9Arodkowosyberyjska" title="Wyżyna Środkowosyberyjska">Wyżyna Środkowosyberyjska</a></li> <li>góry południowej Syberii: <a href="/wiki/A%C5%82taj" title="Ałtaj">Ałtaj</a>, <a href="/wiki/Sajany" title="Sajany">Sajany</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Bajkalskie" title="Góry Bajkalskie">Góry Bajkalskie</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Jab%C5%82onowe" title="Góry Jabłonowe">Góry Jabłonowe</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Stanowe" title="Góry Stanowe">Góry Stanowe</a></li> <li>góry północno-wschodniej Syberii: <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Wierchoja%C5%84skie" title="Góry Wierchojańskie">Góry Wierchojańskie</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Czerskiego_(Syberia_Wschodnia)" title="Góry Czerskiego (Syberia Wschodnia)">Góry Czerskiego</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Daurskie" title="Góry Daurskie">Góry Daurskie</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Ko%C5%82ymskie" title="Góry Kołymskie">Góry Kołymskie</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rzeki">Rzeki</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Rzeki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rzeki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Większość rzek należy do zlewiska Oceanu Arktycznego. Najważniejszymi są: <a href="/wiki/Ob" title="Ob">Ob</a>, <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jenisej</a>, <a href="/wiki/Lena_(rzeka)" title="Lena (rzeka)">Lena</a>, <a href="/wiki/Angara" title="Angara">Angara</a>, <a href="/wiki/Irtysz" title="Irtysz">Irtysz</a>, <a href="/wiki/Jana_(rzeka)" title="Jana (rzeka)">Jana</a>, <a href="/wiki/Indygirka" title="Indygirka">Indygirka</a> i <a href="/wiki/Ko%C5%82yma" title="Kołyma">Kołyma</a>. </p><p>Rocznie do oceanu oddają one 2500 km³ wody, z czego 80% w okresie letnim. Rzeki zasilane są głównie <a href="/wiki/Deszcz" title="Deszcz">deszczami</a> i <a href="/wiki/%C5%9Anieg" title="Śnieg">śniegiem</a>. Często wiosną wylewają. Syberyjskie rzeki zamarzają na okres od 5 miesięcy na południu do 8 miesięcy na północy. 100 tys. km rzek jest spławnych (żeglownych). </p><p>Występuje wielka liczba jezior. Większość stanowią drobne jeziorka w <a href="/wiki/Tajga" title="Tajga">tajdze</a> na Nizinie Zachodniosyberyjskiej. Największymi jeziorami są <a href="/wiki/Bajka%C5%82" title="Bajkał">Bajkał</a> i <a href="/wiki/Tajmyr_(jezioro)" title="Tajmyr (jezioro)">Tajmyr</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Roślinność"><span id="Ro.C5.9Blinno.C5.9B.C4.87"></span>Roślinność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Roślinność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Roślinność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Szata roślinna Syberii daje się podzielić na kilka <a href="/wiki/R%C3%B3wnole%C5%BCnik" title="Równoleżnik">równoleżnikowych</a> pasów. Zaczynając od północy: </p> <ul><li><a href="/wiki/Pustynia_polarna" title="Pustynia polarna">pustynie arktyczne</a></li> <li><a href="/wiki/Tundra" title="Tundra">tundra</a></li> <li><a href="/wiki/Lasotundra" title="Lasotundra">lasotundra</a></li> <li><a href="/wiki/Tajga" title="Tajga">tajga</a></li> <li><a href="/wiki/Lasostep" title="Lasostep">lasostep</a> (tylko na południowym zachodzie regionu)</li></ul> <p>Tajga, której pas ma szerokość 2–3 tys. km, jest najbardziej typowym syberyjskim krajobrazem. Dominują w niej drzewa iglaste, choć skład lasu waha się w zależności od regionu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fauna">Fauna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Fauna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fauna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Fauna syberyjska jest bardzo zróżnicowana. </p><p>W tundrze dominują <a href="/wiki/Gryzonie" title="Gryzonie">gryzonie</a> – przykładem mogą być <a href="/wiki/Leming" title="Leming">lemingi</a>. Typowe ssaki to <a href="/wiki/Renifer_tundrowy" title="Renifer tundrowy">renifer</a> i <a href="/wiki/Lis_polarny" title="Lis polarny">piesiec</a>. Latem na północ przylatują ptaki wodne. </p><p>Bardziej bogata jest fauna tajgi. Typowymi ssakami tej strefy są: <a href="/wiki/Sob%C3%B3l_tajgowy" title="Soból tajgowy">soból</a>, <a href="/wiki/Wilk_szary" title="Wilk szary">wilk</a>, <a href="/wiki/%C5%81o%C5%9B_euroazjatycki" title="Łoś euroazjatycki">łoś</a>, <a href="/wiki/Lis" title="Lis">lis</a>, <a href="/wiki/Nied%C5%BAwied%C5%BA_brunatny" title="Niedźwiedź brunatny">niedźwiedź</a>, <a href="/wiki/%C5%81asica" title="Łasica">łasica</a>, <a href="/wiki/Burunduk_syberyjski" title="Burunduk syberyjski">burunduk</a>, <a href="/w/index.php?title=Jele%C5%84_Dybowskiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jeleń Dybowskiego (strona nie istnieje)">jeleń Dybowskiego</a>, <a href="/wiki/Pi%C5%BCmowiec_syberyjski" title="Piżmowiec syberyjski">piżmowiec syberyjski</a>, <a href="/w/index.php?title=Wiewi%C3%B3rka_syberyjska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiewiórka syberyjska (strona nie istnieje)">wiewiórka syberyjska</a>, <a href="/wiki/Tygrys_syberyjski" title="Tygrys syberyjski">tygrys syberyjski</a> i <a href="/wiki/Lampart_amurski" title="Lampart amurski">lampart amurski</a>. Występuje ponad 200 gatunków ptaków, a rzeki są bogate w ryby. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ludność"><span id="Ludno.C5.9B.C4.87"></span>Ludność</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Ludność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ludność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG/240px-Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG/360px-Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG/480px-Street_Scene_in_Tomsk_-_Russia.JPG 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tomsk" title="Tomsk">Tomsk</a></figcaption></figure> <p>Do końca XVI wieku Syberia była słabo zaludniona, badacz radziecki Dołgich szacował liczbę miejscowej ludności w XVII w. (bez Rosjan) na 236 tys., w tym 28,5 tys. <a href="/wiki/Jakuci" title="Jakuci">Jakutów</a>, 27,3 tys. <a href="/wiki/Buriaci" title="Buriaci">Buriatów</a>, 17 tys. <a href="/wiki/Tatarzy" title="Tatarzy">Tatarów</a>, 16,7 tys. <a href="/w/index.php?title=Turcy_a%C5%82tajscy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turcy ałtajscy (strona nie istnieje)">Turków ałtajskich</a><sup id="cite_ref-CITEREFŁukawski1981236_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFŁukawski1981236-1">[1]</a></sup>. Po przyłączeniu jej do Rosji zaczął napływać potok ludności, który wydatnie się zwiększył po wybudowaniu <a href="/wiki/Kolej_Transsyberyjska" title="Kolej Transsyberyjska">Kolei Transsyberyjskiej</a> (1905). Według spisu powszechnego Rosji, w 1897 r. na 5 760 169 mieszkańców Syberii, aż 84,9% reprezentowała ludność z europejskiej części Rosji, spośród której 95% stanowili Rosjanie. Wśród autochtonów (15,1%) najliczniejsi byli Buriaci (289 tys.) i Jakuci (226 tys.), 108 tys. liczyli Turcy ałtajscy, a 53 tys. Tatarzy. Ludność autochtoniczna dominowała wówczas tylko na samej północy i północnym wschodzie Syberii oraz guberni jakuckiej (87,5% tamtejszej populacji)<sup id="cite_ref-CITEREFŁukawski1981236_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFŁukawski1981236-1">[1]</a></sup>. 65% ludności mieszka w miastach. Na Syberii znajdują się 182 miasta, z czego 32 liczą ponad 100 tys. mieszkańców. <a href="/wiki/Rosjanie" title="Rosjanie">Rosjanie</a>, <a href="/wiki/Ukrai%C5%84cy" title="Ukraińcy">Ukraińcy</a> i <a href="/wiki/Bia%C5%82orusini" title="Białorusini">Białorusini</a> stanowią łącznie 89% liczby ludności. </p><p>Od upadku ZSRR do połowy lat 2010. liczba mieszkańców okręgów syberyjskiego i dalekowschodniego zmniejszyła się z 21 mln do 18,5 mln ludzi<sup id="cite_ref-gw1203_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-gw1203-2">[2]</a></sup>. </p><p>Rdzenne ludy Syberii stanowią ok. 6% populacji. </p><p>Poza tym Syberię zamieszkują przedstawiciele innych narodowości. Pozostałe nierdzenne narody zamieszkujące Syberię to głównie <a href="/wiki/Tatarzy" title="Tatarzy">Tatarzy</a>, <a href="/wiki/Kazachowie" title="Kazachowie">Kazachowie</a> i <a href="/wiki/Czuwasze" title="Czuwasze">Czuwasze</a>. </p> <table class="wikitable"> <caption><i>Zmiany demograficzne na Syberii w latach 1622–2010<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup></i> </caption> <tbody><tr> <th>Rok </th> <th>1622<br />szac. </th> <th>1737<br />szac. </th> <th>1858<br />szac. </th> <th>1897<br />ze spisu </th> <th>1910<br />szac. </th> <th>1914<br />szac. </th> <th>2002<br />ze spisu </th> <th>2010<br />szac. </th></tr> <tr> <td>Populacja</td> <td>196 tys.</td> <td>528 tys.</td> <td>2 mln 936 tys.</td> <td>5 mln 760 tys.</td> <td>8 mln 220 tys.</td> <td>10 mln</td> <td>36 mln 275 tys.</td> <td>31 mln </td></tr> <tr> <td>Ludność tubylcza [%]</td> <td>88,3%</td> <td>43,6%</td> <td>22,1%</td> <td>15,1%</td> <td>?</td> <td>?</td> <td>?</td> <td>6% </td></tr> <tr> <td>Gęstość zaludnienia na km²</td> <td>0,015</td> <td>0,041</td> <td>0,2</td> <td>0,45</td> <td>0,64</td> <td>0,78</td> <td>2,8</td> <td>2,44 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ludność_rdzenna"><span id="Ludno.C5.9B.C4.87_rdzenna"></span>Ludność rdzenna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Ludność rdzenna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ludność rdzenna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nenets_people_near_Dudinka_(Ru200008050079).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg/250px-Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg/375px-Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg/500px-Nenets_people_near_Dudinka_%28Ru200008050079%29.jpg 2x" data-file-width="911" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nie%C5%84cy" title="Nieńcy">Nieńcy</a> – jeden z najliczniejszych rdzennych ludów Syberii</figcaption></figure> <p>Rdzenni mieszkańcy mieszkają głównie na ogromnych połaciach tajgi i tundry. Narody można podzielić według kryterium językowego: </p> <ul><li>Do grupy <a href="/wiki/Ludy_ugrofi%C5%84skie" title="Ludy ugrofińskie">ugrofińskiej</a> zalicza się <a href="/wiki/Chantowie" title="Chantowie">Chantów</a> i <a href="/wiki/Mansowie" title="Mansowie">Mansów</a>, mieszkających między <a href="/wiki/Ural" title="Ural">Uralem</a> a <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jenisejem</a>.</li> <li>Do grupy <a href="/wiki/Samojedzi" title="Samojedzi">samojedzkiej</a> należą <a href="/wiki/Nie%C5%84cy" title="Nieńcy">Nieńcy</a> i <a href="/wiki/Selkupowie" title="Selkupowie">Selkupowie</a>, zamieszkujący tundrę na zachód od rzeki <a href="/wiki/Chatanga" title="Chatanga">Chatangi</a> oraz w tajdze w międzyrzeczu <a href="/wiki/Ob" title="Ob">Obu</a> i <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jeniseju</a> oraz <a href="/wiki/E%C5%84cy" title="Eńcy">Eńcy</a> i <a href="/wiki/Nganasanie" title="Nganasanie">Nganasanie</a>.</li> <li>Do grupy <a href="/wiki/J%C4%99zyki_turkijskie" title="Języki turkijskie">turkijskiej</a> zaliczani są: <a href="/wiki/A%C5%82tajczycy" title="Ałtajczycy">Ałtajczycy</a>, <a href="/wiki/Chakasi" title="Chakasi">Chakasi</a>, <a href="/w/index.php?title=Cze%C5%82kacy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Czełkacy (strona nie istnieje)">Czełkacy</a>, <a href="/w/index.php?title=Czu%C5%82ymcy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Czułymcy (strona nie istnieje)">Czułymcy</a>, <a href="/wiki/Do%C5%82ganie" title="Dołganie">Dołganie</a>, <a href="/wiki/Jakuci" title="Jakuci">Jakuci</a>, <a href="/w/index.php?title=Kumandyjczycy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kumandyjczycy (strona nie istnieje)">Kumandyjczycy</a>, <a href="/w/index.php?title=Sojoci&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sojoci (strona nie istnieje)">Sojoci</a> (<a href="/w/index.php?title=Caatanie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caatanie (strona nie istnieje)">Caatanie</a>), <a href="/wiki/Szorowie" title="Szorowie">Szorowie</a>, <a href="/wiki/Telengici" title="Telengici">Telengici</a>, <a href="/wiki/Teleuci" title="Teleuci">Teleuci</a>, <a href="/wiki/Tofalarzy" title="Tofalarzy">Tofalarzy</a>, <a href="/wiki/Tubalarzy" title="Tubalarzy">Tubalarzy</a> i <a href="/wiki/Tuwi%C5%84cy" title="Tuwińcy">Tuwińcy</a>. Zamieszkują głównie <a href="/wiki/Jakucja" title="Jakucja">Jakucję</a> oraz góry <a href="/wiki/A%C5%82taj" title="Ałtaj">Ałtaju</a> i <a href="/wiki/Sajany" title="Sajany">Sajany</a> w południowej Syberii.</li> <li><a href="/wiki/Buriaci" title="Buriaci">Buriaci</a> (400 tys.) posługują się językiem należącym do grupy <a href="/wiki/J%C4%99zyki_mongolskie" title="Języki mongolskie">mongolskiej</a>.</li> <li>Językami <a href="/wiki/J%C4%99zyki_tungusko-mand%C5%BCurskie" title="Języki tungusko-mandżurskie">tungusko-mandżurskimi</a> posługują się: <a href="/wiki/Ewenkowie" title="Ewenkowie">Ewenkowie</a>, <a href="/wiki/Eweni" title="Eweni">Eweni</a>, <a href="/wiki/Udehejczycy" title="Udehejczycy">Udehejczycy</a>, <a href="/wiki/Nanajowie" title="Nanajowie">Nanajowie</a>, <a href="/wiki/Negidalowie" title="Negidalowie">Negidalowie</a>, <a href="/wiki/Orokowie" title="Orokowie">Orokowie</a>, <a href="/wiki/Oroczanie" title="Oroczanie">Oroczanie</a> i <a href="/wiki/Ulczowie" title="Ulczowie">Ulczowie</a>. Zamieszkują właściwie całą Syberię.</li> <li>Językami <a href="/wiki/J%C4%99zyki_paleoazjatyckie" title="Języki paleoazjatyckie">paleoazjatyckimi</a> mówią: <a href="/wiki/Czukcze" title="Czukcze">Czukcze</a>, <a href="/wiki/Koriacy" title="Koriacy">Koriacy</a>, <a href="/wiki/Alutorzy" title="Alutorzy">Alutorzy</a>, <a href="/wiki/Czuwa%C5%84cy" title="Czuwańcy">Czuwańcy</a>, <a href="/wiki/Kerekowie" title="Kerekowie">Kerekowie</a> i <a href="/wiki/Itelmeni" title="Itelmeni">Itelmeni</a> i, wyodrębnieni z nich na spisie powszechnym z 2002 r., <a href="/wiki/Kamczada%C5%82owie" title="Kamczadałowie">Kamczadałowie</a>, zamieszkujący północny wschód regionu oraz <a href="/wiki/Niwchowie" title="Niwchowie">Niwchowie</a>, <a href="/wiki/Jukagirzy" title="Jukagirzy">Jukagirzy</a> i <a href="/wiki/Ketowie" title="Ketowie">Ketowie</a>, a także <a href="/wiki/Aleuci" title="Aleuci">Aleuci</a> i <a href="/wiki/Inuici" title="Inuici">Eskimosi azjatyccy</a>. Na <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalinie</a> być może pozostali jeszcze nieliczni <a href="/wiki/Ajnowie" title="Ajnowie">Ajnowie</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Siberian_Khanate_map_English.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Siberian_Khanate_map_English.svg/250px-Siberian_Khanate_map_English.svg.png" decoding="async" width="250" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Siberian_Khanate_map_English.svg/375px-Siberian_Khanate_map_English.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Siberian_Khanate_map_English.svg/500px-Siberian_Khanate_map_English.svg.png 2x" data-file-width="3050" data-file-height="3750" /></a><figcaption>Chanat Syberyjski w XVI wieku</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Początki_ekspansji_moskiewskiej_na_Syberii"><span id="Pocz.C4.85tki_ekspansji_moskiewskiej_na_Syberii"></span>Początki ekspansji moskiewskiej na Syberii</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Początki ekspansji moskiewskiej na Syberii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Początki ekspansji moskiewskiej na Syberii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwotnie Syberią określano obszar <a href="/wiki/Chanat_Syberyjski" title="Chanat Syberyjski">chanatu syberyjskiego</a>. Państwo to zostało założone w 1495 roku przez <a href="/w/index.php?title=Mahmet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mahmet (strona nie istnieje)">Mahmeta</a>, uciekiniera z jednego z państw powstałych na gruzach <a href="/wiki/Z%C5%82ota_Orda" title="Złota Orda">Złotej Ordy</a> – <a href="/w/index.php?title=Chanat_Tiume%C5%84ski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chanat Tiumeński (strona nie istnieje)">Chanatu Tiumeńskiego</a>. W tym okresie na Rusi tereny pod <a href="/wiki/Ural" title="Ural">Uralem</a>, po obydwu stronach masywu, określano inną nazwą: <i><a href="/wiki/Jugra" title="Jugra">Jugra</a></i>. Penetracji tego obszaru jako pierwsi podjęli się kupcy z <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Wielki" title="Nowogród Wielki">Nowogrodu Wielkiego</a>. W świetle źródeł już w XI wieku dotarli do Jugry, który w wieku kolejnym nominalnie sobie podporządkowali. Stał się on obiektem sporu między Nowogrodem a <a href="/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Moskiewskie" title="Wielkie Księstwo Moskiewskie">Wielkim Księstwem Moskiewskim</a>, które stopniowo przejmowało wpływy nowogrodzkie pod Uralem. W 1383 roku założono <a href="/wiki/Eparchia_permska" title="Eparchia permska">biskupstwo w Permie</a>, którego celem była chrystianizacja Jugry i pełniejsze podporządkowanie tego rejonu Moskwie. W 1465 roku <a href="/wiki/Iwan_III_Srogi" title="Iwan III Srogi">Iwan III</a> wysłał do Jugry ekspedycję zbrojną, która wymusiła na miejscowych władykach podporządkowanie się Moskwie i płacenie daniny w skórkach, tzw. <a href="/wiki/Jasak" title="Jasak">jasaku</a>. </p><p>W 1478 Wielkie Księstwo Moskiewskie zajęło Nowogród, a zarazem przejęło jego powiązania handlowe na wschodzie. Już w 1483 po szlakach wyznaczonych przez Nowogrodzian ruszyła pierwsza moskiewska wyprawa za Ural. Decydująca <a href="/wiki/Rosyjska_kolonizacja_Azji" title="Rosyjska kolonizacja Azji">ekspansja</a> w tym rejonie wymagała jednak wcześniejszego podporządkowania Moskwie chanatów tatarskich. Po tym jak w 1552 roku <a href="/wiki/Iwan_IV_Gro%C5%BAny" title="Iwan IV Groźny">Iwan IV Groźny</a> zdobył <a href="/wiki/Chanat_Kaza%C5%84ski" title="Chanat Kazański">Chanat Kazański</a>, a następnie podporządkował sobie <a href="/wiki/Chanat_Astracha%C5%84ski" title="Chanat Astrachański">Chanat Astrachański</a>, władca chanatu syberyjskiego, <a href="/w/index.php?title=Jediger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jediger (strona nie istnieje)">Jediger</a>, uznał Moskwę za potencjalnego protektora. Prowadził on wojnę domową z pretendentem do tronu, <a href="/wiki/Kuczum" title="Kuczum">Kuczumem</a>, w której przewagę powoli zyskiwał ten drugi. Ediger złożył w 1555 roku hołd Iwanowi IV i zobowiązał się do płacenia jasaku, ale nie otrzymał w zamian upragnionej pomocy. W 1563 roku został zamordowany, a jego miejsce zajął Kuczum. Wprawdzie nie próbował on zerwać więzów zależności względem Moskwy, ale nie przeszkadzało mu to w atakowaniu podległych Iwanowi IV <a href="/wiki/Chantowie" title="Chantowie">Ostiaków</a>. </p><p>Iwan IV nie reagował jednak na najazdy, które bezpośrednio nie dotykały jego ziem. Upadek chanatu syberyjskiego nastąpił na skutek wyprawy <a href="/wiki/Ataman" title="Ataman">atamana</a> kozackiego <a href="/wiki/Jermak_Timofiejewicz" title="Jermak Timofiejewicz">Jermaka Timofiejewicza</a>, który był dowódcą wojsk prywatnych w służbie jednego z najbogatszych rodów kupieckich Rosji, <a href="/wiki/Stroganowowie" title="Stroganowowie">Stroganowów</a>. Nie jest jasne, czy podejmując w 1581 roku wyprawę na chanat syberyjski działał on na ich polecenie, czy też na własną rękę. Udało mu się zająć <a href="/wiki/Kasz%C5%82yk" title="Kaszłyk">Sybir</a>, stolicę chanatu, co początkowo spotkało się z wyraźną dezaprobatą Iwana IV. Po kilku latach Jermakowi udało się przekonać władcę, by uznał go za nowego płatnika jasaku. Zginął jednak w 1585 roku w walkach z Kuczumem, a ostatecznego podboju chanatu syberyjskiego dokonano już na polecenie moskiewskiego cara. W 1586 roku Rosjanie założyli pierwszą osadę na Syberii, <a href="/wiki/Tiume%C5%84" title="Tiumeń">Tiumeń</a>, a w rok później umocniony <a href="/wiki/Ostr%C3%B3g_(forteca)" title="Ostróg (forteca)">ostróg</a> <a href="/wiki/Tobolsk" title="Tobolsk">Tobolsk</a>. W 1598 ostatecznie pokonali Kuczuma, co otworzyło drogę do dalszej ekspansji na wschód. Całą krainę rozciągającą się od Uralu zaczęto określać mianem Syberii. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Syberia_w_XVII_wieku">Syberia w XVII wieku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Syberia w XVII wieku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Syberia w XVII wieku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Prokudin-Gorskii-31.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Prokudin-Gorskii-31.jpg/250px-Prokudin-Gorskii-31.jpg" decoding="async" width="250" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Prokudin-Gorskii-31.jpg/375px-Prokudin-Gorskii-31.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Prokudin-Gorskii-31.jpg/500px-Prokudin-Gorskii-31.jpg 2x" data-file-width="3267" data-file-height="2872" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tobolsk" title="Tobolsk">Tobolsk</a> – jedno z najstarszych rosyjskich miast na Syberii (zdjęcie z początku XX w.)</figcaption></figure> <p>Podboje prowadzone były w większości z inicjatywy prywatnej, przez kupców i grupy kozaków. Ich obowiązkami były uznawanie władzy cara i zbieranie jasaku od miejscowych plemion. Spontaniczna i w dużej części pozbawiona nadzoru państwa ekspansja pozwoliła jeszcze przed połową XVII wieku dotrzeć do brzegów <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Oceanu Spokojnego</a>. Rosjanie kolonizowali kolejno ujścia wielkich rzek syberyjskich: <a href="/wiki/Ob" title="Ob">Obu</a>, <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jeniseju</a> i <a href="/wiki/Lena_(rzeka)" title="Lena (rzeka)">Leny</a>. Ze względu na klimat główny prąd ekspansji przesuwał się przez Syberię południową. Tam też jednak najsilniejszy opór stawiały miejscowe ludy koczownicze: <a href="/wiki/Kirgizi" title="Kirgizi">Kirgizi</a>, <a href="/wiki/Ka%C5%82mucy" title="Kałmucy">Kałmucy</a> i <a href="/wiki/Buriaci" title="Buriaci">Buriaci</a>. </p><p>W 1604 roku założono <a href="/wiki/Tomsk" title="Tomsk">Tomsk</a> nad <a href="/wiki/Tom_(dop%C5%82yw_Obu)" title="Tom (dopływ Obu)">Tomem</a>, dopływem Obu, w 1619 <a href="/wiki/Jenisejsk" title="Jenisejsk">Jenisejsk</a> w środkowym biegu Jeniseju, a w 1632 <a href="/wiki/Jakuck" title="Jakuck">Jakuck</a> nad Leną. W XVII wieku to w tych 3 miastach znajdowały się siedziby <a href="/wiki/Wojewoda" title="Wojewoda">wojewodów</a> obwodowych. Siedzibą czwartego wojewody był Tobolsk, który stał się de facto stolicą Syberii. Rolą wojewodów było przede wszystkim dbanie o regularny pobór jasaku i przekazywanie go do Moskwy. Wojewoda tobolski dodatkowo sprawował zwierzchność nad moskiewskimi siłami zbrojnymi na Syberii i regulacją handlu. W Tobolsku od 1621 roku znajdowała się także siedziba <a href="/wiki/Eparchia_tobolska_i_tiume%C5%84ska" title="Eparchia tobolska i tiumeńska">arcybiskupstwa syberyjskiego</a>. </p><p>Niższy stopień podziału terytorialnego Syberii stanowiły <a href="/wiki/Powiat" class="mw-disambig" title="Powiat">powiaty</a>. W XVII wieku było ich 20. Nad całą Syberią jurysdykcję sprawował <a href="/wiki/Syberyjski_prikaz" title="Syberyjski prikaz">Prikaz Syberyjski</a> utworzony w 1637 roku. </p><p>Do najważniejszych miast założonych w XVII wieku należały jeszcze <a href="/wiki/Irkuck" title="Irkuck">Irkuck</a> nad <a href="/wiki/Bajka%C5%82" title="Bajkał">Bajkałem</a> (1652) i <a href="/wiki/Ochock" title="Ochock">Ochock</a> nad morzem Ochockim (1649). Pod koniec wieku <a href="/w/index.php?title=W%C5%82odzimierz_A%C5%82bazow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Włodzimierz Ałbazow (strona nie istnieje)">Włodzimierz Ałbazow</a> odkrył <a href="/wiki/Kamczatka" title="Kamczatka">Kamczatkę</a> (1697). </p><p>W 1643 roku ruszyła pierwsza wyprawa nad <a href="/wiki/Amur_(rzeka)" title="Amur (rzeka)">Amur</a>, dowodzona przez <a href="/wiki/Jerofiej_Chabarow" title="Jerofiej Chabarow">Jerofieja Chabarowa</a>. W tym rejonie Moskwa weszła w kontakt z innym Imperium – <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chinami</a> dynastii <a href="/wiki/Dynastia_Qing" title="Dynastia Qing">Qing</a>. Do pierwszych potyczek doszło w 1652, co jednak nie powstrzymało kozaków przed założeniem <a href="/wiki/Nerczy%C5%84sk" title="Nerczyńsk">Nerczyńska</a> w 1659 roku. Pierwszy poseł moskiewski do Chin, wysłany w 1656 roku, został potraktowany obcesowo i wrócił do Moskwy z niczym. Spór między mocarstwami zaostrzył się w latach 60., gdy renegat <a href="/wiki/Nicefor_Czernichowski" title="Nicefor Czernichowski">Nicefor Czernichowski</a> na własną rękę odbudował twierdzę nad Amurem, <a href="/wiki/A%C5%82bazino" title="Ałbazino">Ałbazin</a>, którą kilka lat wcześniej zniszczyli Chińczycy. Doprowadziło to do wojny, ostatecznie zakończonej dopiero w roku 1689 <a href="/wiki/Traktat_nerczy%C5%84ski" title="Traktat nerczyński">traktatem nerczyńskim</a>. Moskwa, przymuszona chińską demonstracją siły, zgodziła się zrezygnować z żyznych terenów nad Amurem, a granica została przesunięta na rzekę <a href="/wiki/Argun_(dop%C5%82yw_Amuru)" title="Argun (dopływ Amuru)">Argun</a>. Zgodnie z założeniami polityki chińskiej Nadamurze miało pozostać <a href="/wiki/Strefa_buforowa" title="Strefa buforowa">strefą buforową</a>. W 1728 roku traktat ten został przypieczętowany w Kiachcie pokojem wieczystym. </p><p>Przez cały XVII wiek władza Moskwy nad Syberią była stosunkowo słaba, co prowadziło do częstych i krwawo tłumionych buntów. Ruchy wyzwoleńcze były szczególnie silne na początku wieku, w okresie <a href="/wiki/Wielka_smuta" title="Wielka smuta">wielkiej smuty</a>. Również później, przez cały wiek XVIII buntowali się m.in. <a href="/wiki/Koriacy" title="Koriacy">Koriacy</a> i <a href="/wiki/Czukcze" title="Czukcze">Czukcze</a>. Pierwszym udało się wywalczyć pewne ustępstwa – władze moskiewskie przestały brać od nich zakładników (instytucja tzw. <a href="/wiki/Amanat" title="Amanat">amanatu</a>). Dodatkowo Koriacy mieli sami zbierać jasak i przekazywać go lokalnym władzom. Źródłami powstań były przede wszystkim: nadużycia przy pobieraniu jasaku, napady na autochtonów i <a href="/wiki/Niewolnictwo" title="Niewolnictwo">niewolnictwo</a>, wprawdzie formalnie zabronione w 1599 roku, ale jednak kwitnące. Specyficznym problemem we wczesnym okresie kolonizacji Syberii był brak kobiet, który prowadził do gwałtów i porwań, dokonywanych przez moskiewskich osadników wśród miejscowej ludności. </p><p>W XVII wieku Syberia stała się jednym z najbardziej dochodowych regionów Wielkiego Księstwa. Z jasaku budżet carski zyskiwał około 1/3 dochodów. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Syberia_w_XVIII_wieku">Syberia w XVIII wieku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Syberia w XVIII wieku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Syberia w XVIII wieku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg/250px-Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg" decoding="async" width="250" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg/375px-Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg/500px-Krasnoyarsk_by_Witsen_1692.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="1125" /></a><figcaption><a href="/wiki/Krasnojarsk" title="Krasnojarsk">Krasnojarsk</a>, rycina z 1733 r.</figcaption></figure> <p>W XVIII wieku Rosja stopniowo umacniała swoją władzę na Syberii. W 1708 <a href="/wiki/Piotr_I_Wielki" title="Piotr I Wielki">Piotr I Wielki</a> przeprowadził reformę miejscowej administracji. Syberia objęta została jedną <a href="/wiki/Gubernia" title="Gubernia">gubernią</a> ze stolicą w Tobolsku i trzema prowincjami: Tobolską, Jenisejską i Irkucką. W 1764 utworzono drugą gubernię w Irkucku, co przypieczętowało coraz wyraźniejszy podział na Syberię wschodnią i zachodnią. W szczególnym stopniu odrębność Syberii podkreślała <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzyna II</a>, która utworzyła urząd <a href="/wiki/Genera%C5%82-gubernator" title="Generał-gubernator">generał-gubernatora</a> cesarstwa syberyjskiego, ze stolicą w Tobolsku. Tę odrębność zniósł w 1796 roku car <a href="/wiki/Pawe%C5%82_I_Romanow" title="Paweł I Romanow">Paweł I</a>. </p><p>Od czasów Piotra I władze w Petersburgu coraz większe znaczenie zaczęły przywiązywać do kwestii sprawnego kontaktu między metropolią i rozległymi terenami Syberii. W 1720 roku Piotr I nakazał budowę stacji pocztowych co 40 <a href="/wiki/Wiorsta" title="Wiorsta">wiorst</a> (43 km) na drodze z Moskwy do Irkucka. Projekt ten zakończono dopiero w latach 60. XVIII wieku. Od XVII wieku, a w istocie aż do schyłku XIX, podstawową formą transportu na Syberii był transport rzeczny. Pomiędzy poszczególnymi rzekami organizowano specjalne punkty przeciągania łodzi, nazywane przewłokami. Tam zwykle powstawały ostrogi, a następnie miasta. Na drodze z Tobolska do Pekinu, łodzie trzeba było przeciągać 7 razy, a podróż taka mogła trwać nawet 3 lata. Dla usprawnienia transportu w latach 60. XVIII wieku wybudowano trakt transportowy na <a href="/wiki/Nizina_Barabi%C5%84ska" title="Nizina Barabińska">Stepie Barabińskim</a>, ale dopiero wiek XIX miał przynieść przełom w tej dziedzinie. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_(Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg/230px-The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg" decoding="async" width="230" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg/345px-The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg/460px-The_Soviet_Union_1957_CPA_1977_stamp_%28Vitus_Bering_and_Map_of_his_Explorations%29.jpg 2x" data-file-width="2015" data-file-height="1467" /></a><figcaption><a href="/wiki/Vitus_Bering" title="Vitus Bering">Vitus Bering</a> – nawigator pochodzenia duńskiego w służbie rosyjskiej marynarki</figcaption></figure> <p>Wraz ze stopniowym przetrzebianiem zwierzyny leśnej spadał dochód z jasaku, co stymulowało poszukiwania surowców naturalnych na Syberii. Przykładowo w 1716 roku, w toku <a href="/wiki/III_wojna_p%C3%B3%C5%82nocna" title="III wojna północna">Wielkiej Wojny Północnej</a>, Piotr I wysłał ekspedycję w górę <a href="/wiki/Irtysz" title="Irtysz">Irtysza</a> w poszukiwaniu złota. Zakończyła się ona niepowodzeniem, ale nad rzeką założono twierdzę <a href="/wiki/Omsk" title="Omsk">Omsk</a>. Większe sukcesy odnoszono w poszukiwaniu rud żelaza i srebra. W latach 20. powstał <a href="/w/index.php?title=A%C5%82tajski_okr%C4%99g_przemys%C5%82owy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ałtajski okręg przemysłowy (strona nie istnieje)">ałtajski okręg przemysłowy</a> założony przez <a href="/w/index.php?title=Akinf_Demidow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akinf Demidow (strona nie istnieje)">Akinfa Demidowa</a>, a następnie skonfiskowany przez państwo. </p><p>Spośród miast najszybciej rozwijał się Tobolsk, który w połowie XVIII wieku miał już 15 000 mieszkańców. Na Syberii wschodniej dominującą rolę od Jenisejska przejął Irkuck. Największe doroczne <a href="/wiki/Jarmark" title="Jarmark">jarmarki</a> syberyjskie odbywały się w <a href="/wiki/Irbit" title="Irbit">Irbicie</a>. </p><p>Pierwsza połowa XVIII wieku była okresem największych ekspedycji naukowych na Syberii, które pozwoliły poznać geografię, faunę, florę i ludność tej krainy. W 1716 roku swoją siedmioletnią misję badawczą na Syberii rozpoczął <a href="/w/index.php?title=Gottlieb_Messerschmidt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gottlieb Messerschmidt (strona nie istnieje)">Gottlieb Messerschmidt</a>, a w 1726 roku <a href="/wiki/Vitus_Bering" title="Vitus Bering">Vitus Bering</a> podjął próbę odpowiedzi na pytanie, czy <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azja</a> łączy się z <a href="/wiki/Ameryka" title="Ameryka">Ameryką</a>. Ostatecznie zaprzeczył tej koncepcji podczas swojej drugiej wyprawy (1733–1734), kiedy też odkrył <a href="/wiki/Aleuty" title="Aleuty">Wyspy Aleuckie</a>, <a href="/wiki/Wyspy_Komandorskie" title="Wyspy Komandorskie">Wyspy Komandorskie</a>, <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Kuryle</a> i drogę do <a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japonii</a>. Rok wcześniej Rosjanie dotarli do brzegów <a href="/wiki/Alaska" title="Alaska">Alaski</a>. W 1783 ekspansja rosyjska przekroczyła granice Azji, a <a href="/wiki/Grigorij_Szelichow" title="Grigorij Szelichow">Grigorij Szelichow</a> założył osadę na <a href="/wiki/Kodiak_(wyspa)" title="Kodiak (wyspa)">Kodiaku</a>, wyspie nieopodal Alaski. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Syberia_w_XIX_wieku">Syberia w XIX wieku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Syberia w XIX wieku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Syberia w XIX wieku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W XIX wieku doszło do znaczących zmian w gospodarce i zarządzaniu Syberią. W okresie rządów generał-gubernatora Pestla-Treskina skala nadużyć na Syberii stała się tak duża, że zmusiła władze w Petersburgu do interwencji. W 1822 roku wysłano <a href="/wiki/Michai%C5%82_Spieranski" title="Michaił Spieranski">Michaiła Sperańskiego</a>, który najpierw przeprowadził kontrolę sytuacji, a następnie jako nowy generał-gubernator zreformował metody zarządzania Syberią. Wprowadzone zostały <a href="/wiki/Samorz%C4%85d" title="Samorząd">samorząd</a> wiejski oraz rady doradcze, kontrolujące urzędników. Powstały dwa generałgubernatorstwa – dla wschodniej i zachodniej Syberii. Sperański znacznie zwiększył obciążenia autochtonicznych ludów osiadłych, jednocześnie zapewniając ludom koczowniczym pełną jurysdykcję nad swoimi wewnętrznymi sprawami. Dla zmniejszenia nadużyć wprowadzono możliwość opłacania jasaku w ekwiwalencie pieniężnym. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg/160px-Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg" decoding="async" width="160" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg/240px-Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg/320px-Krzy%C5%BC_upami%C4%99tanij%C4%85cy_bitw%C4%99_Powstania_Zabajkalskiego_3.jpg 2x" data-file-width="2848" data-file-height="4288" /></a><figcaption>Krzyż upamiętniający bitwę <a href="/wiki/Powstanie_zabajkalskie" title="Powstanie zabajkalskie">Powstania Zabajkalskiego</a> na brzegu Bajkału.</figcaption></figure> <p>Najważniejszym odkryciem początku XIX wieku było znalezienie złóż złota. Odkrycie i początek wydobycia tego kruszcu przypada na 1827 r. w zachodniej Syberii, a w następnych dekadach odkrywano złoża w rejonach leżących coraz bardziej na wschód<sup id="cite_ref-CITEREFŁukawski1981168–172_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFŁukawski1981168–172-5">[5]</a></sup>. Rosja szybko stała się największym producentem tego metalu, utrzymując się na pierwszej pozycji aż do czasu odkrycia bogatych złóż w <a href="/wiki/Kalifornia" title="Kalifornia">Kalifornii</a> i <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australii</a>. W 1812 zniesiono monopol władzy carskiej na wydobywanie metali szlachetnych. W 1870 ustalono natomiast, że każdy może wydobywać złoto, pod warunkiem sprzedawania go władzy, która zastrzegła sobie prawo przetopu. </p><p>W połowie XIX wieku Rosja ponownie podjęła próbę ekspansji nad Amur. Tym razem nie spotkała się z oporem ze strony osłabionych Chin. W 1858 roku zawarto dwa traktaty: w <a href="/w/index.php?title=Traktat_ajgu%C5%84ski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktat ajguński (strona nie istnieje)">Ajgunie</a> i <a href="/w/index.php?title=Traktat_tiencinski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktat tiencinski (strona nie istnieje)">Tiencinie</a>. Granicą między państwami stał się Amur, a Rosja zyskała nowe przywileje handlowe. W 1860 roku zawarto <a href="/w/index.php?title=Traktat_peki%C5%84ski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktat pekiński (strona nie istnieje)">traktat pekiński</a>, w którym Rosja uzyskała dodatkowo <a href="/w/index.php?title=Kraj_ussuryjski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kraj ussuryjski (strona nie istnieje)">kraj ussuryjski</a>. Najważniejszym miastem rosyjskim w tym rejonie stał się <a href="/wiki/W%C5%82adywostok" title="Władywostok">Władywostok</a>. W 1875 Rosja zawarła także <a href="/w/index.php?title=Traktat_petersburski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Traktat petersburski (strona nie istnieje)">traktat petersburski</a> z Japonią. Uzyskała w nim <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalin</a>, <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Kuryle</a> zaś miały należeć do Japonii. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stalin-repressions-poles-memorial.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Stalin-repressions-poles-memorial.jpg/220px-Stalin-repressions-poles-memorial.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Stalin-repressions-poles-memorial.jpg/330px-Stalin-repressions-poles-memorial.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Stalin-repressions-poles-memorial.jpg/440px-Stalin-repressions-poles-memorial.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Pamięci Polaków Ofiar Stalinowskich Represji, Tomsk</figcaption></figure> <p>W 1891 roku rozpoczęto największą inwestycję transportową w dotychczasowej historii Rosji: budowę rozważanej już od połowy wieku <a href="/wiki/Kolej_Transsyberyjska" title="Kolej Transsyberyjska">kolei transsyberyjskiej</a> z Petersburga i Moskwy do Władywostoku. Budowę prowadzono w tempie do ponad 600 kilometrów rocznie, angażując w nią dziesiątki tysięcy robotników, w tym wielu zesłańców (zob. <a href="/wiki/Sybiracy" title="Sybiracy">Sybiracy</a>). Wprawdzie została zakończona dopiero w 1913 roku, ale już pod koniec XIX wieku doprowadziła do znacznego ożywienia w handlu na Syberii. Usprawniła też znacznie carski system zsyłek. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Syberia_w_XX_wieku">Syberia w XX wieku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Syberia w XX wieku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Syberia w XX wieku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg/250px-Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg" decoding="async" width="250" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg/375px-Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg/500px-Tablica_poswiecona_Zeslancom_Sybiru_we_Wroclawiu.jpg 2x" data-file-width="2098" data-file-height="1541" /></a><figcaption>Tablica pamiątkowa poświęcona Zesłańcom Sybiru (<a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._El%C5%BCbiety_we_Wroc%C5%82awiu" title="Bazylika św. Elżbiety we Wrocławiu">bazylika św. Elżbiety we Wrocławiu</a>).</figcaption></figure> <p>Na początku XX wieku premier <a href="/wiki/Piotr_Sto%C5%82ypin" title="Piotr Stołypin">Piotr Stołypin</a> wprowadził szereg reform, który doprowadził w latach 1906–1917 do masowej akcji osiedleńczej na Syberii. W tym czasie na wschodnich rubieżach Rosji dobrowolnie osiadło 3 mln ludzi pochodzących z przeludnionych europejskich regionów państwa. Stołypin zagwarantował chłopom dogodne warunki nabycia ziemi i tanie kredyty, dzięki czemu obszar użytków rolnych na Syberii podwoił się w tym okresie<sup id="cite_ref-gw1203_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-gw1203-2">[2]</a></sup>. </p><p>Syberia została utracona przez Rosję w okresie <a href="/wiki/Wojna_domowa_w_Rosji" title="Wojna domowa w Rosji">wojny domowej</a>, a jej powrót w granice Związku Radzieckiego nastąpił w 1922 po wycofaniu wojsk interwentów<sup id="cite_ref-CITEREFKenez200674_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFKenez200674-6">[6]</a></sup>. Była ona istotnym elementem <a href="/wiki/Generalny_Plan_Wschodni" title="Generalny Plan Wschodni">Generalnego Planu Wschodniego</a>, gdyż reżim <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> planował wysiedlić na nią około 50 milionów <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowian</a>. Po <a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">ataku Niemiec na ZSRR</a> m.in. na zachodnią Syberię przebazowano znaczną część radzieckich ośrodków przemysłowych z zagrożonych obszarów<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="System_zsyłek"><span id="System_zsy.C5.82ek"></span>System zsyłek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: System zsyłek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: System zsyłek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od początku liczną grupę osadników stanowili ludzie skazani na <a href="/wiki/Zes%C5%82anie" title="Zesłanie">zesłanie</a>, bądź <a href="/wiki/Katorga" title="Katorga">katorgę</a>. Było wśród nich wielu Polaków. Jednym z pierwszych znanych zesłańców z terenów Rzeczypospolitej był <a href="/wiki/Adam_Kamie%C5%84ski" title="Adam Kamieński">Adam Kamieński</a>, autor najstarszego opisu Syberii w języku polskim<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. Często zesłańcy byli elitą wśród osadników i w sposób znaczący przyczyniali się do rozwoju Syberii. Spośród nich rekrutowało się też wielu badaczy np. <a href="/wiki/Benedykt_Dybowski" title="Benedykt Dybowski">Benedykt Dybowski</a>, <a href="/wiki/Bronis%C5%82aw_Pi%C5%82sudski" title="Bronisław Piłsudski">Bronisław Piłsudski</a>, <a href="/wiki/Aleksander_Czekanowski" title="Aleksander Czekanowski">Aleksander Czekanowski</a> czy <a href="/wiki/Jan_Czerski" title="Jan Czerski">Jan Czerski</a>. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobne artykuły: <a href="/wiki/Sybiracy" title="Sybiracy">Sybiracy</a> i <a href="/wiki/Operacja_P%C3%B3%C5%82noc" title="Operacja Północ">Operacja Północ</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Początkowo gospodarka Syberii ograniczała się tylko do eksploatacji lasów, przemysłu futrzarskiego i wydobycia <a href="/wiki/Z%C5%82oto" title="Złoto">złota</a>. Do dziś te gałęzie przemysłu są tam obecne. Dopiero w XX wieku gospodarcza rola Syberii bardzo wzrosła. Przyczynami były: wybudowanie <a href="/wiki/Kolej_Transsyberyjska" title="Kolej Transsyberyjska">Kolei Transsyberyjskiej</a> oraz systematyczne badania geologiczne, które umożliwiły odkrycie wielkich i różnorodnych bogactw tej ziemi. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mirny_in_Yakutia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Mirny_in_Yakutia.jpg/220px-Mirny_in_Yakutia.jpg" decoding="async" width="220" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Mirny_in_Yakutia.jpg/330px-Mirny_in_Yakutia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Mirny_in_Yakutia.jpg/440px-Mirny_in_Yakutia.jpg 2x" data-file-width="7668" data-file-height="3745" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kopalnia_w_Mirnym" title="Kopalnia w Mirnym">Kopalnia w Mirnym</a></figcaption></figure> <p>W czasach <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> nastąpiło intensywne uprzemysłowienie, które doprowadziło do powstania m.in. <a href="/wiki/Ku%C5%BAniecki_Okr%C4%99g_Przemys%C5%82owy" title="Kuźniecki Okręg Przemysłowy">Kuźnieckiego Okręgu Przemysłowego</a>, <a href="/wiki/Uralski_Okr%C4%99g_Przemys%C5%82owy" title="Uralski Okręg Przemysłowy">Uralskiego Okręgu Przemysłowego</a>, miast-centrów wydobycia surowców mineralnych (np. <a href="/wiki/Norylsk" title="Norylsk">Norylsk</a>, <a href="/wiki/Mirny_(Jakucja)" title="Mirny (Jakucja)">Mirny</a>, <a href="/wiki/Magnitogorsk" title="Magnitogorsk">Magnitogorsk</a>), wybudowania elektrowni wodnych na <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jeniseju</a> i <a href="/wiki/Angara" title="Angara">Angarze</a>. </p><p>Aby ułatwić eksploatację wschodniej Syberii w latach 70. XX wieku wybudowano <a href="/wiki/Kolej_Bajkalsko-Amurska" title="Kolej Bajkalsko-Amurska">Bajkalsko-Amurską Magistralę Kolejową</a> (BAM). Ponadto od lat 60. XX wieku <a href="/wiki/Nizina_Zachodniosyberyjska" title="Nizina Zachodniosyberyjska">Nizina Zachodniosyberyjska</a> stała się ośrodkiem wydobycia <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropy naftowej</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:RF_NG_pipestoEU.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/RF_NG_pipestoEU.gif/200px-RF_NG_pipestoEU.gif" decoding="async" width="200" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/RF_NG_pipestoEU.gif/300px-RF_NG_pipestoEU.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/RF_NG_pipestoEU.gif/400px-RF_NG_pipestoEU.gif 2x" data-file-width="590" data-file-height="757" /></a><figcaption>Rurociągi tranzytowe gazu do Europy</figcaption></figure> <p>Lata 80. to początek eksploatacji na wielką skalę syberyjskich złóż <a href="/wiki/Gaz_ziemny" title="Gaz ziemny">gazu ziemnego</a> (m.in. na półwyspie <a href="/wiki/Jama%C5%82" title="Jamał">Jamał</a>). Stanowią one około 30% światowych zapasów. </p><p>Oprócz wyżej wymienionych złóż na Syberii występują: </p> <ul><li><a href="/wiki/Z%C5%82oto" title="Złoto">złoto</a> – <a href="/wiki/Jakucja" title="Jakucja">Jakucja</a></li> <li><a href="/wiki/Platyna" title="Platyna">platyna</a> – ujście <a href="/wiki/Jenisej" title="Jenisej">Jeniseju</a>, <a href="/wiki/Norylsk" title="Norylsk">Norylsk</a></li> <li><a href="/wiki/Glin" title="Glin">aluminium</a> – Norylsk</li> <li><a href="/wiki/Diament" title="Diament">diamenty</a> – <a href="/wiki/Mirny_(Jakucja)" title="Mirny (Jakucja)">Mirny</a>, <a href="/wiki/Jakucja" title="Jakucja">Jakucja</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gle_kopalne" title="Węgle kopalne">węgiel</a> – <a href="/wiki/Ku%C5%BAnieckie_Zag%C5%82%C4%99bie_W%C4%99glowe" title="Kuźnieckie Zagłębie Węglowe">Kuźnieckie Zagłębie Węglowe</a></li> <li><a href="/wiki/Wolfram" title="Wolfram">wolfram</a> – <a href="/wiki/Buriacja" title="Buriacja">Buriacja</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBelazo" title="Żelazo">żelazo</a> – Zagłębie Kuźnieckie</li> <li><a href="/wiki/Mied%C5%BA" title="Miedź">miedź</a></li></ul> <p>Na Syberii ma miejsce 100% wydobycia rosyjskiego niklu i platyny, 98% diamentów, 85% złota, 90% gazu i 70% ropy<sup id="cite_ref-gw1203_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-gw1203-2">[2]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Siberia?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Syberia</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Syberia" class="extiw" title="wikt:Syberia"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>Syberia</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Syberyjski_Okr%C4%99g_Federalny" title="Syberyjski Okręg Federalny">Syberyjski Okręg Federalny</a></li> <li><a href="/wiki/Dalekowschodni_Okr%C4%99g_Federalny" title="Dalekowschodni Okręg Federalny">Dalekowschodni Okręg Federalny</a></li> <li><a href="/wiki/Gawrii%C5%82_Ksienofontow" title="Gawriił Ksienofontow">Gawriił Ksienofontow</a></li> <li><a href="/wiki/Nicefor_Czernichowski" title="Nicefor Czernichowski">Nicefor Czernichowski</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFŁukawski1981236-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFŁukawski1981236_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFŁukawski1981236_1-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFŁukawski1981">Łukawski 1981 ↓</a></span>, s. 236.</span> </li> <li id="cite_note-gw1203-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-gw1203_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gw1203_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-gw1203_2-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Wacław Radziwinowicz: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wyborcza.pl/1,75477,19754768,wladze-boja-sie-wyludnienia-syberii-oferuja-ziemie-za-darmo.html">Władze boją się wyludnienia Syberii. Oferują ziemię za darmo</a>. [w:] <i>Gazeta Wyborcza</i> [on-line]. Agora SA, 2016-03-12. [dostęp 2016-03-12]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Tabela przedstawia zaludnienie terenów dzisiejszej Rosji leżących na wschód od Uralu.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Eberhardt</span><span class="cite-name-initials" title="Eberhardt" style="display:none">E.</span> </span><span class="cite-lastname">Piotr</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Eberhardt</span><span class="cite-name-initials" title="Eberhardt">E.</span></span>, <i>Geografia Ludności Rosji</i>, Warszawa 2002<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Eberhardt&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Geografia+Ludno%C5%9Bci+Rosji&rft.place=Warszawa&rft.date=2002&rft.aulast=Piotr" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukawski1981168–172-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukawski1981168–172_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFŁukawski1981">Łukawski 1981 ↓</a></span>, s. 168–172.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFKenez200674-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFKenez200674_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFKenez2006">Kenez 2006 ↓</a></span>, s. 74.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Przemysł obronny ZSRR. W: <i>Encyklopedia II wojny światowej</i>. Warszawa: WMON, 1975, s. 519.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyklopedia+II+wojny+%C5%9Bwiatowej&rft.atitle=Przemys%C5%82+obronny+ZSRR&rft.pub=WMON&rft.place=Warszawa&rft.pages=519"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Orgelbrand</span><span class="cite-name-initials" title="Orgelbrand" style="display:none">O.</span> </span><span class="cite-lastname">Samuel</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Orgelbrand</span><span class="cite-name-initials" title="Orgelbrand">O.</span></span>, <i>Encyklopedia powszechna: z ilustracjami i mapami</i>, t. XVIII, Warszawa 1912<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Orgelbrand&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Encyklopedia+powszechna%3A+z+ilustracjami+i+mapami&rft.place=Warszawa&rft.date=1912&rft.aulast=Samuel" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Syberia&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Syberia&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFKenez2006">Peter Kenez: <i>Odkłamana historia Związku Radzieckiego</i>. Warszawa: 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788311110311" title="Specjalna:Książki/9788311110311">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-83-11-11031-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Odk%C5%82amana+historia+Zwi%C4%85zku+Radzieckiego&rft.aulast=Kenez&rft.aufirst=Peter&rft.date=2006&rft.place=Warszawa&rft.isbn=9788311110311"></span></cite></li> <li><a href="/wiki/Ludwik_Bazylow" title="Ludwik Bazylow">Ludwik Bazylow</a> <i>Syberia</i> 1975</li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFŁukawski1981"><a href="/wiki/Zygmunt_%C5%81ukawski" title="Zygmunt Łukawski"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Zygmunt</span><span class="cite-name-initials" title="Zygmunt" style="display:none">Z.</span> </span><span class="cite-lastname">Łukawski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Zygmunt</span><span class="cite-name-initials" title="Zygmunt">Z.</span></span></a>, <i>Historia Syberii</i>, Wrocław: Ossolineum, 1981, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304007711" title="Specjalna:Książki/8304007711">ISBN <span class="isbn">83-04-00771-1</span></a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.aufirst=Zygmunt&rft.aulast=%C5%81ukawski&rft.date=1981&rft.isbn=83-04-00771-1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Syberii&rft.pub=Ossolineum" style="display:none"> </span>.</cite></li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Andrzej_Nowak_(historyk)" title="Andrzej Nowak (historyk)"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Andrzej</span><span class="cite-name-initials" title="Andrzej" style="display:none">A.</span> </span><span class="cite-lastname">Nowak</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Andrzej</span><span class="cite-name-initials" title="Andrzej">A.</span></span></a>, <i>Od Imperium do Imperium</i>, Kraków 2004<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Andrzej&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Od+Imperium+do+Imperium&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.date=2004&rft.aulast=Nowak" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Regiony_Ziemi" title="Szablon:Regiony Ziemi"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Regiony_Ziemi" title="Dyskusja szablonu:Regiony Ziemi"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Regiony_Ziemi&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Kontynent" title="Kontynent">Kontynenty</a> i regiony Ziemi</div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Afryka_Po%C5%82udniowa" title="Afryka Południowa">Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Afryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Afryka Północna">Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Afryka_%C5%9Arodkowa" title="Afryka Środkowa">Środkowa</a></li> <li><a href="/wiki/Afryka_Wschodnia" title="Afryka Wschodnia">Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Afryka_Zachodnia" title="Afryka Zachodnia">Zachodnia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ameryka" title="Ameryka">Ameryka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Angloameryka" title="Angloameryka">Anglosaska</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka_Centralna" title="Ameryka Centralna">Centralna</a></li> <li><a href="/wiki/Karaiby" title="Karaiby">Karaiby</a></li> <li><a href="/wiki/Mezoameryka" title="Mezoameryka">Mezoameryka</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka_%C5%81aci%C5%84ska" title="Ameryka Łacińska">Łacińska</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka_Po%C5%82udniowa" title="Ameryka Południowa">Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Ameryka_%C5%9Arodkowa" title="Ameryka Środkowa">Środkowa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azja</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliski Wschód</a></li> <li><a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Daleki Wschód</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowa" title="Azja Południowa">Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowo-Wschodnia" title="Azja Południowo-Wschodnia">Południowo-Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Azja Północna">Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_%C5%9Arodkowa" title="Azja Środkowa">Środkowa</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_Wschodnia" title="Azja Wschodnia">Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Azja_Zachodnia" title="Azja Zachodnia">Zachodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Kaukaz_(region)" title="Kaukaz (region)">Kaukaz</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[A]</a></sup></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Europa_Po%C5%82udniowa" title="Europa Południowa">Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Europa Północna">Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_%C5%9Arodkowa" title="Europa Środkowa">Środkowa</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_Wschodnia" title="Europa Wschodnia">Wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_Zachodnia" title="Europa Zachodnia">Zachodnia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Australia_i_Oceania" title="Australia i Oceania">Australia i Oceania</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Oceania" title="Oceania">Oceania</a></li> <li><a href="/wiki/Australia_(kontynent)" title="Australia (kontynent)">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_Zelandia_(archipelag)" title="Nowa Zelandia (archipelag)">Nowa Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Melanezja" title="Melanezja">Melanezja</a></li> <li><a href="/wiki/Mikronezja_(wyspy)" title="Mikronezja (wyspy)">Mikronezja</a></li> <li><a href="/wiki/Polinezja" title="Polinezja">Polinezja</a></li> <li><a href="/wiki/Australazja" title="Australazja">Australazja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Strefa_podbiegunowa" title="Strefa podbiegunowa">Obszary polarne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Arktyka" title="Arktyka">Arktyka</a></li> <li><a href="/wiki/Antarktyka" title="Antarktyka">Antarktyka</a> (w tym <a href="/wiki/Antarktyda" title="Antarktyda">Antarktyda</a>)</li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ocean" title="Ocean">Oceany</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ocean_Atlantycki" title="Ocean Atlantycki">Atlantycki</a> (Atlantyk)</li> <li><a href="/wiki/Ocean_Arktyczny" title="Ocean Arktyczny">Arktyczny</a></li> <li><a href="/wiki/Ocean_Indyjski" title="Ocean Indyjski">Indyjski</a></li> <li><a href="/wiki/Ocean_Po%C5%82udniowy" title="Ocean Południowy">Południowy</a></li> <li><a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Spokojny</a> (Pacyfik)</li> <li><a href="/wiki/Wszechocean" title="Wszechocean">Wszechocean</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><i>Zobacz też</i></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Stary_%C5%9Awiat" title="Stary Świat">Stary Świat</a></li> <li><a href="/wiki/Nowy_%C5%9Awiat" title="Nowy Świat">Nowy Świat</a></li> <li><a href="/wiki/Eurazja" title="Eurazja">Eurazja</a></li> <li><a href="/wiki/Afroeurazja" title="Afroeurazja">Afroeurazja</a></li> <li><a href="/wiki/Zelandia_(mikrokontynent)" title="Zelandia (mikrokontynent)">Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Cywilizacja_zachodnia" class="mw-redirect" title="Cywilizacja zachodnia">Zachód</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">leży częściowo w Azji i w Europie</span> </li> </ol></div></div> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Region_(geografia)" title="Region (geografia)">region geograficzny</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/316732881">316732881</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/nb2018020107">nb2018020107</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85122201">sh85122201</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4054780-2">4054780-2</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11939827w">11939827w</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027333752">027333752</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge130802">ge130802</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810621830305606">9810621830305606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007541357205171">987007541357205171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3981797.html">3981797</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Siberia">place/Siberia</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/siberia">siberia</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/siberie/">siberie</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3660472">3660472</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Sibir">Sibir</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0062553.xml">0062553</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Sibirien">Sibirien</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Syberia&oldid=74495754">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Syberia&oldid=74495754</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Syberia" title="Kategoria:Syberia">Syberia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Krainy_historyczne_Rosji" title="Kategoria:Krainy historyczne Rosji">Krainy historyczne Rosji</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_u%C5%BCywa_p%C3%B3l_opisowych" title="Kategoria:Szablon cytowania używa pól opisowych">Szablon cytowania używa pól opisowych</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 6 sie 2024, 19:15.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Syberia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Syberia</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>147 języków</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84749c7844-gwrgp","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.495","walltime":"0.713","ppvisitednodes":{"value":3857,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":38048,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2967,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":16817,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 553.785 1 -total"," 32.03% 177.350 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 25.73% 142.483 1 Szablon:Regiony_Ziemi"," 24.69% 136.705 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 14.72% 81.536 1 Szablon:Przypisy"," 10.23% 56.627 4 Szablon:Cytuj"," 7.29% 40.366 2 Szablon:Cytuj_książkę"," 6.34% 35.136 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 4.29% 23.751 1 Szablon:Cytuj_stronę"," 4.11% 22.772 4 Szablon:Odn"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.258","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3597330,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6658c5c59b-nlcqp","timestamp":"20250206205103","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Syberia","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Syberia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5428","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5428","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-02T07:01:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/05\/SiberiaMap.png","headline":"Syberia to g\u0142\u0119boka cz\u0119\u015b\u0107 Azjatyckiej Rosji"}</script> </body> </html>