CINXE.COM
Manga - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Manga - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"5357c5f6-94dc-4631-95e5-51f7c8a663fd","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Manga","wgTitle":"Manga","wgCurRevisionId":143842007,"wgRevisionId":143842007,"wgArticleId":10637,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pagine che utilizzano l'estensione Phonos","Voci con modulo citazione e parametro coautori","Contestualizzare fonti - anime e manga","Contestualizzare fonti - novembre 2017","Informazioni senza fonte","P3365 letta da Wikidata","P5844 letta da Wikidata","P6706 letta da Wikidata","P9775 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata","P5357 letta da Wikidata","P3847 letta da Wikidata","P3180 letta da Wikidata","Voci con codice Thesaurus BNCF","Voci con codice LCCN","Voci con codice GND","Voci con codice BNF","Voci con codice J9U","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Manga"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Manga","wgRelevantArticleId":10637,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8274","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.phonos.styles":"ready","ext.phonos.icons":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.phonos.init","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=ext.cite.styles%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Manga_%283%29.jpg/1200px-Manga_%283%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Manga_%283%29.jpg/960px-Manga_%283%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Manga - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Manga"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Manga&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Manga"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Manga rootpage-Manga skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L'enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Manga" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Manga" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Manga" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Manga" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Etimologia_e_origini" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimologia_e_origini"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etimologia e origini</span> </div> </a> <ul id="toc-Etimologia_e_origini-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Caratteristiche" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Caratteristiche"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Caratteristiche</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Caratteristiche-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Caratteristiche</span> </button> <ul id="toc-Caratteristiche-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-L'impaginazione_e_la_struttura_della_pagina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#L'impaginazione_e_la_struttura_della_pagina"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>L'impaginazione e la struttura della pagina</span> </div> </a> <ul id="toc-L'impaginazione_e_la_struttura_della_pagina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Caratteristiche_del_manga_"propriamente_detto"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Caratteristiche_del_manga_"propriamente_detto""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Caratteristiche del manga "propriamente detto"</span> </div> </a> <ul id="toc-Caratteristiche_del_manga_"propriamente_detto"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dialoghi_e_didascalie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dialoghi_e_didascalie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Dialoghi e didascalie</span> </div> </a> <ul id="toc-Dialoghi_e_didascalie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Materiali" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Materiali"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Materiali</span> </div> </a> <ul id="toc-Materiali-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-La_pubblicazione_in_Giappone" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#La_pubblicazione_in_Giappone"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>La pubblicazione in Giappone</span> </div> </a> <ul id="toc-La_pubblicazione_in_Giappone-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diffusione_nel_mondo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Diffusione_nel_mondo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Diffusione nel mondo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Diffusione_nel_mondo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Diffusione nel mondo</span> </button> <ul id="toc-Diffusione_nel_mondo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Europa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Europa</span> </div> </a> <ul id="toc-Europa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stati_Uniti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stati_Uniti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Stati Uniti</span> </div> </a> <ul id="toc-Stati_Uniti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Global_manga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Global_manga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Global manga</span> </div> </a> <ul id="toc-Global_manga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bibliografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Bibliografia</span> </button> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Libri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Libri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Libri</span> </div> </a> <ul id="toc-Libri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articoli" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articoli"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Articoli</span> </div> </a> <ul id="toc-Articoli-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Manga</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un'altra lingua. Disponibile in 121 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-121" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">121 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Manga" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - tedesco svizzero" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Manga" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="tedesco svizzero" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%8A%95%E1%8C%8B" title="ማንጋ - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="ማንጋ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Manga" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%BA%D8%A7" title="مانغا - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مانغا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DD%A3%D8%A7" title="مانݣا - arabo marocchino" lang="ary" hreflang="ary" data-title="مانݣا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabo marocchino" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7" title="مانجا - arabo egiziano" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مانجا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabo egiziano" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Manga" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Manqa" title="Manqa - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Manqa" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - baschiro" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Манга" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baschiro" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Manga" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0_(%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0)" title="Манга (мастацтва) - bielorusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Манга (мастацтва)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Манга" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Манга" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%BE" title="मंगा - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="मंगा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Manga" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE" title="মাঙ্গা - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মাঙ্গা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BE%B7%E0%BC%8D" title="མན་གྷ། - tibetano" lang="bo" hreflang="bo" data-title="མན་གྷ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetano" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE" title="মাঙ্গা - bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="মাঙ্গা" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Manga_(banno%C3%B9-treset)" title="Manga (bannoù-treset) - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Manga (bannoù-treset)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Manga" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Manga" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7_(%DA%A9%DB%86%D9%85%DB%8C%DA%A9)" title="مانگا (کۆمیک) - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مانگا (کۆمیک)" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Manga" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Manga" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Manga" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Manga" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CE%BD%CE%B3%CE%BA%CE%B1" title="Μάνγκα - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Μάνγκα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Manga" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mangao" title="Mangao - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mangao" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Manga" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Manga" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Manga" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="مانگا - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مانگا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Manga" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Manga" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - frisone occidentale" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Manga" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisone occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Manga" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%BC%AB%E7%95%AB" title="漫畫 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="漫畫" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Manga" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%87%E0%AA%A8%E0%AB%8D%E0%AA%97%E0%AA%BE" title="મેન્ગા - gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મેન્ગા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="voce in vetrina"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - mannese" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Manga" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%90%D7%A0%D7%92%D7%94" title="מאנגה - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="מאנגה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%BE" title="मांगा - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मांगा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Manga" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Manga" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1" title="Մանգա - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մանգա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Մանկաներ - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Մանկաներ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Manga" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Manga" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Manga" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Manga" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Manga" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%AE%E6%BC%AB%E7%94%BB" title="日本の漫画 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="日本の漫画" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - giavanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Manga" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="giavanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90" title="მანგა - georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მანგა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Манга" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%B6%E1%9E%93%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%82%E1%9E%B6" title="ម៉ានហ្គា - khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ម៉ានហ្គា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%BE" title="ಮಂಗಾ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮಂಗಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%BC%EB%B3%B8_%EB%A7%8C%ED%99%94" title="일본 만화 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="일본 만화" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Manga" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - kirghiso" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Манга" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirghiso" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Manga" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - lussemburghese" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Manga" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lussemburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - limburghese" lang="li" hreflang="li" data-title="Manga" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - ladino" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Manga" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Manga" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%A1%E0%BA%B1%E0%BA%87%E0%BA%87%E0%BA%B0" title="ມັງງະ - lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ມັງງະ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Manga" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Manga" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Манга" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%95_(%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D)" title="മാങ്ക (കോമിക്) - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മാങ്ക (കോമിക്)" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - mongolo" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Манга" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolo" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Manga" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%AB" title="မန်ဂါ - birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="မန်ဂါ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - napoletano" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Manga" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoletano" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Manga_(strip)" title="Manga (strip) - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Manga (strip)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Manga" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Manga" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Manga_(benda_dessenhada)" title="Manga (benda dessenhada) - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Manga (benda dessenhada)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%82%E0%AC%97%E0%AC%BE" title="ମାଂଗା - odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ମାଂଗା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%82%E0%A8%97%E0%A8%BE" title="ਮਾਂਗਾ - punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਾਂਗਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Manga" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AB%D8%A7" title="مانګا - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مانګا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mang%C3%A1" title="Mangá - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mangá" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Manga" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Manga" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Манга" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Manga" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - scozzese" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Manga" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - sami del nord" lang="se" hreflang="se" data-title="Manga" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="sami del nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Manga" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Manga" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Manga" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Manga" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Manga" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - somalo" lang="so" hreflang="so" data-title="Manga" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalo" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Manga" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Manga" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - sundanese" lang="su" hreflang="su" data-title="Manga" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanese" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Manga" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Manga" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - slesiano" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Manga" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="slesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE" title="மங்கா - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மங்கா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0" title="Манга - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Манга" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B0" title="มังงะ - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="มังงะ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Manga" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Manga_(%C3%A7izgi_roman)" title="Manga (çizgi roman) - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Manga (çizgi roman)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="مانگا - uiguro" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مانگا" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uiguro" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="voce di qualità"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D2%91%D0%B0" title="Манґа - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Манґа" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7" title="مانگا - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مانگا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - uzbeco" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Manga" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeco" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Manga" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Manga" title="Manga - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Manga" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%BC%AB%E7%94%BB" title="日本漫画 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="日本漫画" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90" title="მანგა - mengrelio" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მანგა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mengrelio" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%90%D7%A0%D7%92%D7%90_(%D7%A7%D7%90%D7%9E%D7%99%D7%A7%D7%A1)" title="מאנגא (קאמיקס) - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מאנגא (קאמיקס)" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1ng%C3%A0" title="Mángà - yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Mángà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%BC%AB%E7%94%BB" title="日本漫画 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="日本漫画" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ji%CC%8Dt-p%C3%BAn_b%C3%A0ng-gah" title="Ji̍t-pún bàng-gah - min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ji̍t-pún bàng-gah" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC%E6%BC%AB%E7%95%AB" title="日本漫畫 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="日本漫畫" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8274#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Manga" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Manga" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Manga"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Manga"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Manga" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Manga" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&oldid=143842007" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&page=Manga&id=143842007&wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FManga"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FManga"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Manga"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Manga&action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Manga&printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Manga" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8274" title="Collegamento all'elemento connesso dell'archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130658281">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote.nota-disambigua{clear:both;margin-top:0;padding:.05em .5em}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Manga_(disambigua)" class="mw-disambig" title="Manga (disambigua)">Manga (disambigua)</a></b>.</span></div> </div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Manga_(3).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Manga_%283%29.jpg/250px-Manga_%283%29.jpg" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Manga_%283%29.jpg/500px-Manga_%283%29.jpg 1.5x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>I dorsi di alcuni manga giapponesi esposti in una libreria</figcaption></figure><p><b>Manga</b><span style="font-weight: normal"> (<span dir="ltr" lang="ja">漫画</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Giapponese" title="Aiuto:Giapponese">?</a></sup></span> <span class="noprint"><span class="ext-phonos"><span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{"_":"mw.Phonos.PhonosButton","href":"\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/0\/08\/Ja-Manga.oga\/Ja-Manga.oga.mp3","rel":["nofollow"],"framed":false,"icon":"volumeUp","label":{"html":"ascolta"},"data":{"ipa":"","text":"","lang":"it","wikibase":"","file":"Ja-Manga.oga"},"classes":["noexcerpt","ext-phonos-PhonosButton"]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/08/Ja-Manga.oga/Ja-Manga.oga.mp3" rel="nofollow" aria-label="Riproduci audio" title="Riproduci audio" class="oo-ui-buttonElement-button"><span class="oo-ui-iconElement-icon oo-ui-icon-volumeUp"></span><span class="oo-ui-labelElement-label">ascolta</span><span class="oo-ui-indicatorElement-indicator oo-ui-indicatorElement-noIndicator"></span></a></span><sup class="ext-phonos-attribution noexcerpt navigation-not-searchable"><a href="/wiki/File:Ja-Manga.oga" title="File:Ja-Manga.oga">ⓘ</a></sup></span></span>)</span> è un termine <a href="/wiki/Lingua_giapponese" title="Lingua giapponese">giapponese</a> che, in Occidente, indica generalmente i <a href="/wiki/Fumetto" title="Fumetto">fumetti</a> originari del <a href="/wiki/Giappone" title="Giappone">Giappone</a>. In Giappone invece il termine indica tutti i fumetti, indipendentemente dal target, dalle tematiche e dalla nazionalità di origine. </p><p>A partire dagli <a href="/wiki/Anni_1950" title="Anni 1950">anni cinquanta</a> il manga è diventato uno dei settori principali nell'<a href="/wiki/Industria_editoriale" class="mw-redirect" title="Industria editoriale">industria editoriale</a> giapponese,<sup id="cite_ref-Kinsella_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kinsella-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> con un mercato di 406 miliardi di <a href="/wiki/Yen" title="Yen">yen</a> nel 2007 e 420 miliardi nel 2009.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Benché nata in Giappone, questa forma di intrattenimento è stata esportata e tradotta in tutto il mondo,<sup id="cite_ref-Gravett_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gravett-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> con una platea internazionale molto nutrita.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Patten_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Patten-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> e in <a href="/wiki/Medio_Oriente" title="Medio Oriente">Medio Oriente</a> il volume di mercato si attesta sui 250 milioni di <a href="/wiki/Dollaro_statunitense" title="Dollaro statunitense">dollari</a>,<sup id="cite_ref-Danica_Davidson_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Danica_Davidson-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> mentre in <a href="/wiki/Nord_America" class="mw-redirect" title="Nord America">Nord America</a> nel 2008 era stimato sui 175 milioni. Sono principalmente stampati in bianco e nero<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, ma non mancano pubblicazioni totalmente a colori<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> anche se meno frequenti per via dei costi di realizzazione più elevati che richiede la colorazione. </p><p>In Giappone, i manga sono tipicamente serializzati su <a href="/wiki/Riviste_giapponesi_di_fumetti" title="Riviste giapponesi di fumetti">riviste dedicate</a> contenenti più storie, ognuna delle quali viene presentata con un singolo capitolo per poi essere ripresa nel numero successivo. Se una serie ha successo, i capitoli possono essere raccolti e ristampati in volumi detti <i><a href="/wiki/Tank%C5%8Dbon" title="Tankōbon">tankōbon</a></i><sup id="cite_ref-Gravett_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gravett-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e la serie può ricevere un <a href="/wiki/Anime" title="Anime">adattamento animato</a> dopo o anche durante la sua pubblicazione.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gli autori di manga, detti <i><a href="/wiki/Mangaka" title="Mangaka">mangaka</a></i>, lavorano tradizionalmente con assistenti nei loro studi e sono associati con un editore per la pubblicazione delle loro opere.<sup id="cite_ref-Kinsella_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kinsella-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimologia_e_origini">Etimologia e origini</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=1" title="Modifica la sezione Etimologia e origini" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Etimologia e origini"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Manga_in_Jp.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Manga_in_Jp.svg/120px-Manga_in_Jp.svg.png" decoding="async" width="120" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Manga_in_Jp.svg/250px-Manga_in_Jp.svg.png 1.5x" data-file-width="275" data-file-height="400" /></a><figcaption>I <i><a href="/wiki/Kanji" title="Kanji">kanji</a></i> per "manga", tratti da <i>Shiji no yukikai</i> (1798) di Santō Kyōden e Kitao Shigemasa</figcaption></figure><p> Il termine manga si scrive in giapponese con due ideogrammi <i>man</i> (<span dir="ltr" lang="ja">漫</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Giapponese" title="Aiuto:Giapponese">?</a></sup></span>) e <i>ga</i> (<span dir="ltr" lang="ja">画</span><span style="font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;"><sup><a href="/wiki/Aiuto:Giapponese" title="Aiuto:Giapponese">?</a></sup></span>) dove "ga" significa <i>immagini</i>, <i>pitture</i> o <i>disegno</i> e "man" può essere interpretato come <i>stravagante</i>, <i>senza scopo</i><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> o anche come <i>derisorio</i>.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Questo termine fu inizialmente usato alla fine del <a href="/wiki/XVIII_secolo" title="XVIII secolo">XVIII secolo</a> in alcune pubblicazioni, come il libro d'illustrazioni <i>Shiji no yukikai</i> di <a href="/w/index.php?title=Sant%C5%8D_Ky%C5%8Dden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Santō Kyōden (la pagina non esiste)">Santō Kyōden</a> e il <i>Manga hyakujo</i> di <a href="/w/index.php?title=Aikawa_Minwa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aikawa Minwa (la pagina non esiste)">Aikawa Minwa</a>, entrambi del <a href="/wiki/1798" title="1798">1798</a>; in seguito fu usato da <a href="/wiki/Hokusai" class="mw-redirect" title="Hokusai">Hokusai</a>, famoso artista giapponese, per descrivere disegni e schizzi della sua famosa raccolta <i><a href="/wiki/Hokusai_manga" title="Hokusai manga">Hokusai manga</a></i> nel <a href="/wiki/1814" title="1814">1814</a> ma il termine non entrò nell'uso comune fino al <a href="/wiki/XX_secolo" title="XX secolo">XX secolo</a>.<sup id="cite_ref-Hokusai_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hokusai-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Rakuten_Kitazawa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rakuten Kitazawa (la pagina non esiste)">Rakuten Kitazawa</a> fu il primo disegnatore<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> a utilizzare la parola <i>manga</i>.<sup id="cite_ref-Manga_no_Jiten_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Manga_no_Jiten-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Altri termini utilizzati in Giappone per indicare i fumetti sono stati <i>toba-e,</i> da <a href="/wiki/Toba_S%C5%8Dj%C5%8D" title="Toba Sōjō">Toba Sōjō</a>, artista dell'<a href="/wiki/XI_secolo" title="XI secolo">XI secolo</a>, e <i>punch-e,</i> dalle popolari maschere inglesi <a href="/wiki/Punch_e_Judy" title="Punch e Judy">Punch e Judy</a> e dalla rivista <i><a href="/wiki/Punch_(rivista)" title="Punch (rivista)">Punch</a></i>.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Manga_Hokusai.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Manga_Hokusai.jpg/220px-Manga_Hokusai.jpg" decoding="async" width="220" height="313" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Manga_Hokusai.jpg/330px-Manga_Hokusai.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Manga_Hokusai.jpg 2x" data-file-width="370" data-file-height="527" /></a><figcaption>Pagina tratta da <i>Manga vol. 8</i>, dalla raccolta <a href="/wiki/Hokusai_manga" title="Hokusai manga">Hokusai manga</a></figcaption></figure> <p>Se l'etimologia di manga è del XVIIl secolo, primi precursori del manga risalgono al <a href="/wiki/Periodo_Heian" title="Periodo Heian">periodo Heian</a> (794-1185) con gli <a href="/wiki/Emakimono" title="Emakimono">emakimono</a>, rotoli illustrati che combinavano testo e immagini per narrare storie. Un esempio significativo è il <i>Genji Monogatari Emaki</i>, basato sul romanzo di <a href="/wiki/Murasaki_Shikibu" title="Murasaki Shikibu">Murasaki Shikibu</a>, che utilizzava sequenze visive per rappresentare emozioni e azioni.<sup id="cite_ref-rubrics.it_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-rubrics.it-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Successivamente, nel <a href="/wiki/Periodo_Kamakura" title="Periodo Kamakura">periodo Kamakura</a> (1185-1333), furono realizzati <a href="/wiki/Emakimono" title="Emakimono">emakimono</a> come il Choju Jinbutsu Giga (<i>Caricature di personaggi della fauna selvatica</i>), attribuito al monaco Toba Sōjō, noto per le sue rappresentazioni umoristiche e satiriche di animali antropomorfi impegnati in attività umane. Queste opere non solo anticipavano l'uso delle linee cinetiche tipiche dei manga moderni, ma erano anche prive di testo, lasciando che la narrazione fosse affidata interamente alle immagini. Tuttavia ci sono state alcune controversie, soprattutto con il quotidiano <a href="/wiki/Yomiuri_Shinbun" title="Yomiuri Shinbun">Yomiuri Shimbun</a>: in particolare, il mangaka Seiki Hosokibara ha chiaramente indicato come primo manga lo Shigisan Engi emaki, anch'esso del <a href="/wiki/Periodo_Kamakura" title="Periodo Kamakura">periodo Kamakura</a>.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Parallelamente, altri <a href="/wiki/Emakimono" title="Emakimono">emakimono</a> come lo Shigisan Engi Emaki, che narra le leggende del Monte Shigi, sono stati considerati da alcuni storici, tra cui il mangaka Seiki Hosokibara, come i primi esempi di manga. Tuttavia, c’è un dibattito in corso sull’effettiva relazione tra queste opere antiche e il manga moderno.<sup id="cite_ref-rubrics.it_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-rubrics.it-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Caratteristiche">Caratteristiche</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=2" title="Modifica la sezione Caratteristiche" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Caratteristiche"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r133964453">.mw-parser-output .avviso .mbox-text-div>div,.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div>div{font-size:90%}.mw-parser-output .avviso .mbox-image{flex-basis:52px;flex-grow:0;flex-shrink:0}.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div .hide-when-compact{display:block}</style><div style="" class="ambox metadata noprint plainlinks avviso avviso-contenuto"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Question_book_magnify.svg" class="mw-file-description" title="Nessuna nota a piè di pagina"><img alt="Nessuna nota a piè di pagina" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/60px-Question_book_magnify.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/68px-Question_book_magnify.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/90px-Question_book_magnify.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce o sezione  sull'argomento anime e manga è priva o carente di <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">note</a> e <a href="/wiki/Aiuto:Uso_delle_fonti#Citazioni_nel_testo_.28citazioni_interne.29_e_alla_fine" title="Aiuto:Uso delle fonti">riferimenti bibliografici puntuali</a></b>. <div class="hide-when-compact"> <div class="noprint"><hr />Sebbene vi siano una <a href="/wiki/Aiuto:Bibliografia" title="Aiuto:Bibliografia">bibliografia</a> e/o dei <a href="/wiki/Wikipedia:Collegamenti_esterni" title="Wikipedia:Collegamenti esterni">collegamenti esterni</a>, manca la contestualizzazione delle fonti con <a href="/wiki/Aiuto:Note" title="Aiuto:Note">note a piè di pagina</a> o altri riferimenti precisi che indichino puntualmente la provenienza delle informazioni. Puoi <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Manga&action=edit">migliorare questa voce</a> <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">citando le fonti</a> più precisamente. Segui i suggerimenti del <a href="/wiki/Progetto:Anime_e_manga" title="Progetto:Anime e manga">progetto di riferimento</a>.</div> </div> </div> </div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg/250px-Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg" decoding="async" width="220" height="313" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg/330px-Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg/500px-Tagosaku_to_Mokube_no_Tokyo_Kenbutsu.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="853" /></a><figcaption><i>Tagosaku To Mokube No Tokyo Kenbutsu</i>, una striscia umoristica del <a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a> di <a href="/w/index.php?title=Rakuten_Kitazawa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rakuten Kitazawa (la pagina non esiste)">Rakuten Kitazawa</a></figcaption></figure><p>I manga, con i loro personaggi dalle caratteristiche a volte infantili e le espressioni facciali enfatizzate (come gli occhi grandi e vivaci), possono suggerire l’idea di un prodotto destinato principalmente a bambini e ragazzi.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Questa estetica ha radici storiche precise: fu <a href="/wiki/Osamu_Tezuka" title="Osamu Tezuka">Osamu Tezuka</a>, considerato il padre del manga moderno, a introdurla nel dopoguerra. Nel <a href="/wiki/1946" title="1946">1946</a>, Tezuka iniziò a pubblicare le sue opere, come <i><a href="/wiki/Maa-chan_no_nikkich%C5%8D" title="Maa-chan no nikkichō">Maa-chan no nikkichō</a></i> e sviluppò uno stile visivo fortemente ispirato ai lungometraggi animati di <a href="/wiki/Walt_Disney" title="Walt Disney">Walt Disney</a>, in particolare fu ispirato da <i><a href="/wiki/Bambi" title="Bambi">Bambi</a></i> (1942). Questo approccio diede vita a personaggi dalle espressioni emotive amplificate, un elemento che contribuì a definire l’identità visiva dei manga dell’epoca. Un esempio significativo è il suo <i><a href="/wiki/Kimba,_il_leone_bianco" class="mw-redirect" title="Kimba, il leone bianco">Kimba, il leone bianco</a></i> (<i>ジャングル大帝, Jungle Taitei</i>), che riprende lo stile disneyano, reinterpretandolo. Curiosamente, anni dopo, il film <i><a href="/wiki/Il_re_leone" title="Il re leone">Il re leone</a></i> della Disney fu accusato di essere troppo simile all’opera di Tezuka, portando la stessa Disney a riconoscere l’influenza del mangaka sul proprio lavoro.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Oggi, tuttavia, i tratti visivi introdotti da Tezuka non sono più l’unica cifra stilistica dei manga. Con il tempo, numerosi autori hanno esplorato stili di disegno molto diversi, come quelli drammatici e realistici di <a href="/wiki/Berserk_(manga)" title="Berserk (manga)"><i>Berserk</i></a> o <a href="/wiki/Angel_Heart_(manga)" title="Angel Heart (manga)"><i>Angel Heart</i></a>. Questo dimostra che l’estetica dei manga è ormai ampia e diversificata, mentre le differenze principali rispetto al fumetto occidentale si trovano nell'impaginazione, nello stile di rappresentazione e nella narrazione. </p><p>Inoltre il manga è realizzato con una impaginazione più larga rispetto all'occidentale (18x<span class="nowrap"><span data-sort-value="6999270000000000000♠"></span>27 cm</span>) e il <a href="/wiki/Formato_carta" title="Formato carta">formato</a> standard della <a href="/wiki/Tavola_(fumetto)" title="Tavola (fumetto)">tavola</a> è il B4 serie JIS (257 × <span class="nowrap"><span data-sort-value="6999364000000000000♠"></span>364 mm</span>) per i volumi professionali e A4 (210 × <span class="nowrap"><span data-sort-value="6999297000000000000♠"></span>297 mm</span>) per le <a href="/wiki/Doujinshi" class="mw-redirect" title="Doujinshi">doujinshi</a>, riviste pubblicate in proprio, mentre in occidente è in genere realizzato su un formato più grande, dall'A3 in su. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="L'impaginazione_e_la_struttura_della_pagina"><span id="L.27impaginazione_e_la_struttura_della_pagina"></span>L'impaginazione e la struttura della pagina</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=3" title="Modifica la sezione L'impaginazione e la struttura della pagina" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: L'impaginazione e la struttura della pagina"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Manga-ordine_di_lettura.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Manga-ordine_di_lettura.PNG/260px-Manga-ordine_di_lettura.PNG" decoding="async" width="260" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Manga-ordine_di_lettura.PNG/390px-Manga-ordine_di_lettura.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Manga-ordine_di_lettura.PNG/520px-Manga-ordine_di_lettura.PNG 2x" data-file-width="708" data-file-height="509" /></a><figcaption>Ordine di lettura di un manga</figcaption></figure> <p>Il manga si legge al contrario rispetto al fumetto occidentale, cioè partendo da quella che per gli occidentali è l'ultima pagina, con la rilegatura alla destra; analogamente le vignette si leggono da destra verso sinistra ma sempre comunque dall'alto verso il basso. Esistono, tuttavia, eccezioni di opere realizzate per essere lette secondo l'usanza occidentale.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>N 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Inizialmente prevaleva la disposizione verticale delle vignette ma successivamente, dalla fine degli <a href="/wiki/Anni_1940" title="Anni 1940">anni quaranta</a>, è stata introdotta la disposizione orizzontale che poi si è mantenuta sostituendo quella verticale. Può anche accadere che queste due disposizioni si sovrappongano venendo usate entrambe, creando un percorso di lettura piuttosto complesso per un preciso intento stilistico. Un lettore giapponese, allenato alla lettura non alfabetica, riesce più facilmente di un lettore occidentale a orientarsi in questo universo di segni, dove gli viene offerta una grande libertà di percorso. Gli occhi vagano nella pagina cogliendo inizialmente alcuni dettagli, scelgono di soffermarsi prima su alcuni tipi di testo e poi su altri, ricavando alla fine non una lettura analitica di contenuti, ma una impressione generale di ciò che sta accadendo. L'impaginazione è basata sui tagli e le <a href="/wiki/Inquadratura" title="Inquadratura">inquadrature</a> rimangono le stesse utilizzate in qualsiasi altro stile fumettistico, ad eccezione del piano d'azione, che non viene quasi mai utilizzato. </p><p>I tagli delle vignette possono essere classificati come segue: </p> <ul><li><b>orizzontali</b>: utilizzate nello stesso tempo per creare uno stacco fra lo schema a due vignette affiancate, quindi per guidare meglio lo sguardo di lettura, ma anche per un ritmo di lettura più lento (nel caso del fumetto di lettura giapponese. Per quanto riguarda la lettura occidentale è il contrario);</li> <li><b>verticali</b>: il contrario delle vignette orizzontali per quanto riguarda al ritmo (non dimentichiamo che per la lettura occidentale è l'inverso):</li> <li><b>diagonali</b>: singole o combinate con inquadrature altrettanto inclinate, generano un'atmosfera di tensione emotiva e possono essere calanti o ascendenti. A seconda delle due, la situazione "precipita" o si tranquillizza, sfumando in una situazione meno tesa;</li> <li><b>vignette chiuse o aperte</b>: quasi esenti dal fumetto occidentale, nel fumetto giapponese hanno un'importanza vitale, in quanto una vignetta fino al <a href="/w/index.php?title=Tachikiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tachikiri (la pagina non esiste)">Tachikiri</a> guida quasi sicuramente il lettore verso la pagina successiva ed è utile per le scene molto importanti, contrariamente alle vignette chiuse.</li></ul> <p>Generalmente la tavola è in bianco e nero, senza colori né scale di grigi, in quanto verrà pubblicata su riviste contenitore che generalmente non si conservano e, per evitare spese di stampa inutili, si preferisce utilizzare un'economica stampa in bianco e nero; oltre a questo, la rivista contenitore è una sorta di "anteprima", per attirare consensi per un titolo da parte dei lettori, per poi in un futuro, stampare i volumi <a href="/wiki/Tank%C5%8Dbon" title="Tankōbon">tankōbon</a> a esso riservati. Le ombre, anche mantenendo il bianco e nero, vengono date raramente dai neri pieni e più facilmente dai <a href="/wiki/Retini" class="mw-redirect" title="Retini">retini</a> grattabili; i colori delle eventuali pagine a colori di edizioni speciali e delle riviste vengono tendenzialmente realizzati a <a href="/wiki/Inchiostro_cinese" class="mw-redirect" title="Inchiostro cinese">china</a> oppure a <a href="/wiki/Pantone" title="Pantone">pantone</a> (i più famosi ed usati sono i <a href="/w/index.php?title=Copic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Copic (la pagina non esiste)">copic</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Caratteristiche_del_manga_"propriamente_detto""><span id="Caratteristiche_del_manga_.22propriamente_detto.22"></span>Caratteristiche del manga "propriamente detto"</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=4" title="Modifica la sezione Caratteristiche del manga "propriamente detto"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Caratteristiche del manga "propriamente detto""><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il <b>"manga propriamente detto"</b> si caratterizza per una complessità estetica e formale legata alle opportunità e ai vincoli delle <a href="/wiki/Riviste_giapponesi_di_fumetti" title="Riviste giapponesi di fumetti">riviste</a> commerciali giapponesi<sup id="cite_ref-:1_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-23"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Tra le caratteristiche distintive vi è la capacità di guidare visivamente il lettore attraverso le pagine, utilizzando tecniche come la direzione dello sguardo dei personaggi all’interno delle vignette, il posizionamento strategico dei balloon e la ripetizione di primi piani per enfatizzare dettagli narrativi<sup id="cite_ref-:1_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-23"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. L’interazione tra pagina e vignetta, l’attenzione al flusso visivo che lega le vignette tra loro e il trattamento della doppia pagina come un’unità visiva sono altrettanto fondamentali<sup id="cite_ref-:2_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-24"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Natsume Fusanosuke, uno dei più importanti critici di manga in Giappone, ha svolto un ruolo cruciale nel definire e analizzare queste caratteristiche e ha contribuito a legittimare il manga come oggetto di studio accademico, rompendo il pregiudizio che lo considerava esclusivamente come intrattenimento per ragazzi. Le sue analisi hanno stabilito una base critica per comprendere il manga non solo come forma d’arte visiva, ma anche come mezzo narrativo con una struttura e una grammatica proprie<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Un elemento distintivo del manga è l’uso delle onomatopee disegnate a mano, integrate nel design, chiamate in giapponese "kakimoji" (描き文字), letteralmente, "arte di disegnare il suono" e un uso sofisticato dei retini <sup id="cite_ref-:1_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-23"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. La serializzazione su riviste ha giocato un ruolo chiave nel definire il "manga propriamente detto", favorendo una segmentazione del pubblico per età e genere (<a href="/wiki/Sh%C5%8Dnen" title="Shōnen">shōnen</a> per ragazzi, <a href="/wiki/Sh%C5%8Djo" title="Shōjo">shōjo</a> per ragazze, <a href="/wiki/Seinen" title="Seinen">seinen</a> per giovani adulti, <a href="/wiki/Josei" title="Josei">josei</a> per donne adulte) e promuovendo la partecipazione attiva dei lettori attraverso sondaggi, <a href="/wiki/Fan_art" title="Fan art">fan art</a> e lettere<sup id="cite_ref-:2_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-24"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Questo modello editoriale ha creato comunità di gusto e reso il manga una forma narrativa unica, caratterizzata da una forte connessione emotiva e un’immediatezza visiva che immerge il lettore nell’azione<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Inoltre, il manga propriamente detto ha sempre l'obiettivo di far immedesimare i lettori con il personaggio protagonista di una scena e far vivere loro la storia in prima persona.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dialoghi_e_didascalie">Dialoghi e didascalie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=5" title="Modifica la sezione Dialoghi e didascalie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Dialoghi e didascalie"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I dialoghi sono presenti - anche se il manga tende a "illustrare" e non "spiegare" - e sono posti in <a href="/wiki/Nuvolette" class="mw-redirect" title="Nuvolette">nuvolette</a> variabili, la cui dimensione dipende anche dal volume del dialogo: a una frase scioccante sarà data una rilevanza maggiore nella tavola di altre, per cui verrà posta in una nuvoletta molto grande mentre nel fumetto occidentale questo effetto viene raggiunto con una <a href="/wiki/Lettering" title="Lettering">lettering</a> in grassetto. Prevalgono dialoghi brevi e il lettering viene realizzato a mano. Le <a href="/wiki/Didascalia" title="Didascalia">didascalie</a> sono rare. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Materiali">Materiali</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=6" title="Modifica la sezione Materiali" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Materiali"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>S'impiegano materiali realizzati appositamente, come fogli riquadrati in <a href="/wiki/Ciano" title="Ciano">ciano</a>, un colore non visibile durante la scansione in bianco e nero, pennini con varie modulazioni, righelli appositamente preparati per le <a href="/w/index.php?title=Linee_cinetiche&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linee cinetiche (la pagina non esiste)">linee cinetiche</a>, <a href="/wiki/Retini" class="mw-redirect" title="Retini">retini</a> e attrezzi per applicarli. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_pubblicazione_in_Giappone">La pubblicazione in Giappone</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=7" title="Modifica la sezione La pubblicazione in Giappone" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: La pubblicazione in Giappone"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r133964453" /><div style="" class="ambox metadata noprint plainlinks avviso avviso-contenuto"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Question_book_magnify.svg" class="mw-file-description" title="Nessuna nota a piè di pagina"><img alt="Nessuna nota a piè di pagina" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/60px-Question_book_magnify.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/68px-Question_book_magnify.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Question_book_magnify.svg/90px-Question_book_magnify.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce o sezione  sull'argomento anime e manga è priva o carente di <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">note</a> e <a href="/wiki/Aiuto:Uso_delle_fonti#Citazioni_nel_testo_.28citazioni_interne.29_e_alla_fine" title="Aiuto:Uso delle fonti">riferimenti bibliografici puntuali</a></b>. <div class="hide-when-compact"> <div class="noprint"><hr />Sebbene vi siano una <a href="/wiki/Aiuto:Bibliografia" title="Aiuto:Bibliografia">bibliografia</a> e/o dei <a href="/wiki/Wikipedia:Collegamenti_esterni" title="Wikipedia:Collegamenti esterni">collegamenti esterni</a>, manca la contestualizzazione delle fonti con <a href="/wiki/Aiuto:Note" title="Aiuto:Note">note a piè di pagina</a> o altri riferimenti precisi che indichino puntualmente la provenienza delle informazioni. Puoi <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Manga&action=edit">migliorare questa voce</a> <a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">citando le fonti</a> più precisamente. Segui i suggerimenti del <a href="/wiki/Progetto:Anime_e_manga" title="Progetto:Anime e manga">progetto di riferimento</a>.</div> </div> </div> </div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg/220px-Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg/330px-Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg/440px-Hentai_comicbooks_sold_in_Japan_002.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Sezione manga <a href="/wiki/Hentai" title="Hentai">hentai</a> di una libreria <a href="/wiki/Giappone" title="Giappone">giapponese</a></figcaption></figure> <p>I manga vengono pubblicati in Giappone inizialmente all'interno di grossi albi, stampati in bianco e nero su carta di scarsa qualità; soltanto alcune pagine introduttive sono talvolta a colori e su carta migliore. In ognuno di questi albi vengono raccolte numerose storie a puntate e, tramite un sondaggio fra i lettori, viene verificato il successo delle singole serie, per determinarne la continuazione o l'interruzione; le <a href="/wiki/Serie_a_fumetti" title="Serie a fumetti">serie a fumetti</a> che hanno ricevuto un buon riscontro possono poi essere ristampate sotto forma di albi monografici in più volumi detti <a href="/wiki/Tank%C5%8Dbon" title="Tankōbon">tankōbon</a>. Si distinguono fondamentalmente tre <a href="/wiki/ISO_216" class="mw-redirect" title="ISO 216">formati di pagina</a>: il più classico è il B6 (circa 12,5×<span class="nowrap"><span data-sort-value="6999180000000000000♠"></span>18 cm</span>), ma sono utilizzati anche, per edizioni più lussuose, l'A5 (15×<span class="nowrap"><span data-sort-value="6999210000000000000♠"></span>21 cm</span>) e il B5 (18×<span class="nowrap"><span data-sort-value="6999250000000000000♠"></span>25 cm</span>). </p><p>Tradizionalmente le <a href="/wiki/Serie_a_fumetti" title="Serie a fumetti">serie a fumetti</a> giapponesi hanno una conclusione, diversamente da molte serie a fumetti occidentali. Il <a href="/wiki/Personaggio_immaginario" title="Personaggio immaginario">personaggio immaginario</a>, protagonista di una serie, al termine di essa, esce di scena e non viene reimpiegato in altre serie. Alcune eccezioni si possono rilevare per personaggi molto amati dal pubblico, che vengono ripresentati in varianti della storia principale, oppure di cui si raccontano episodi accaduti anteriormente all'inizio della serie principale. Spesso il successo di un personaggio di un manga si risolve in una trasposizione più o meno fedele delle sue avventure sotto forma di <a href="/wiki/Anime" title="Anime">anime</a>. </p><p>La prima rivista per ragazzi, <i>Shōnen Kurabu</i> fu pubblicata dalla <a href="/wiki/K%C5%8Ddansha" title="Kōdansha">Kōdansha</a> nel 1914, mentre quella per ragazze, <i>Shōjo Kurabu</i>, dalla stessa casa editrice nel 1923. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Diffusione_nel_mondo">Diffusione nel mondo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=8" title="Modifica la sezione Diffusione nel mondo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Diffusione nel mondo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tradizionalmente le storie a fumetti giapponesi vengono realizzate per essere lette dall'alto al basso da destra a sinistra. Alcuni editori di manga tradotti mantengono questo formato originale mentre altri preferiscono pubblicarli ribaltati orizzontalmente cambiandone la direzione della lettura per renderla più simile agli standard occidentale da sinistra a destra, in modo da non confondere i lettori. Questa pratica è conosciuta come "flipping".<sup id="cite_ref-Farago_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Farago-28"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Questa pratica viene criticata in quanto snatura le intenzioni originali dell'autore, e se la traduzione non è particolarmente accurata, una volta capovolta è possibile che nascano delle incongruenze: ad esempio un personaggio che scrive con la mano destra diventa mancino oppure oggetti come un'auto verrebbe raffigurata con il pedale del gas sulla sinistra e il freno sulla destra, o una camicia con i bottoni sul lato sbagliato, ma questi problemi sono minori se confrontati al flusso di lettura innaturale, e alcuni di essi potrebbero essere risolti con un lavoro di adattamento che va oltre la semplice traduzione e il capovolgimento speculare.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europa">Europa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=9" title="Modifica la sezione Europa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Europa"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In <a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a>, a partire dalla metà degli anni novanta,<sup id="cite_ref-mahousu_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-mahousu-30"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> il manga è divenuto molto popolare, arrivando nel 2004 a rappresentare circa un terzo delle vendite di fumetti in Francia<sup id="cite_ref-mahousu_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-mahousu-30"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Secondo la Japan Trade Organization, le vendite di manga hanno raggiunto $ 212,6 milioni nelle sole Francia e <a href="/wiki/Germania" title="Germania">Germania</a> nel 2006<sup id="cite_ref-Euromanga_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Euromanga-33"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. La Francia rappresenta circa il 50% del mercato europeo per i fumetti giapponesi ed è il secondo mercato mondiale dopo il Giappone.<sup id="cite_ref-Danica_Davidson_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-Danica_Davidson-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nel 2013 c'erano 41 editori di manga in Francia e, insieme ad altri fumetti asiatici, il manga rappresenta circa il 40% delle nuove uscite di fumetti nel paese,<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> superando per la prima volta i fumetti franco-belgi.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554517">.mw-parser-output .chiarimento{background:#ffeaea;color:#444444}.mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#EE0700}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}</style><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">Tra gli altri editoriali europei, i manga di marketing tradotti in francese includono Asuka, Casterman, Glénat, Kana e Pika Edition.</span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza fonte</a></i>]</sup> Gli editori europei traducono anche i manga in <a href="/wiki/Lingua_olandese" title="Lingua olandese">olandese</a>, <a href="/wiki/Lingua_tedesca" title="Lingua tedesca">tedesco</a>, <a href="/wiki/Lingua_italiana" title="Lingua italiana">italiano</a> e altre lingue. Nel 2007, circa il 70% di tutti i fumetti venduti in Germania erano manga.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140554517" /><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">Gli editori di manga con sede nel <a href="/wiki/Regno_Unito" title="Regno Unito">Regno Unito</a> includono Gollancz e Titan Books.</span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza fonte</a></i>]</sup> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140554517" /><span class="chiarimento" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">Gli editori di manga degli Stati Uniti hanno una forte presenza commerciale nel Regno Unito: ad esempio, la linea Tanoshimi di Random House.</span><sup class="noprint chiarimento-apice" title="Queste informazioni non sono comprovate da fonti attendibili.">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Uso_delle_fonti" title="Wikipedia:Uso delle fonti">senza fonte</a></i>]</sup> </p><p>A parte un libro del 1962, <i>I primi eroi. Antologia storica del fumetto mondiale</i>, curato da <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Caradec" title="François Caradec">François Caradec</a> ed edito dalla <a href="/wiki/Garzanti" title="Garzanti">Garzanti</a>, nel quale comparve qualche pagina di un vecchio titolo degli anni trenta, <i>Son-Goku</i> di <a href="/w/index.php?title=Shifumi_Yamane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shifumi Yamane (la pagina non esiste)">Shifumi Yamane</a>, l'avvento dei manga in <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> avvenne alla fine degli anni settanta, con diversi titoli pubblicati su varie riviste.<sup id="cite_ref-:0_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-37"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sulla scia dei cartoni animati, la <a href="/wiki/Fabbri_Editori" title="Fabbri Editori">Fabbri Editori</a> pubblicò la rivista a fumetti <i>Il grande Mazinga</i>, contenente una versione epurata dalle scene violente e ricolorata ma fu comunque il primo manga pubblicato direttamente dall'edizione giapponese; a questa seguirono due volumi unici, <i>Io sono il grande Mazinga</i> e <i>Mazinger contro i Mazinger</i>, che raccolgono parte delle storie pubblicate sulla rivista. Nel 1980 l'editore fa poi esordire il settimanale <i><a href="/wiki/Candy_Candy" title="Candy Candy">Candy Candy</a></i>, destinata a una lunga vita editoriale e alla quale si aggiunse in seguito <i><a href="/wiki/Lady_Oscar" title="Lady Oscar">Lady Oscar</a></i>. In seguito, esaurito il materiale originale, la serie venne continuata attraverso nuove storie realizzate da autori italiani. Nel corso degli anni, sulla rivista, trovano spazio diversi manga quali <i>Georgie</i>, <i>Susy del West</i>, <i>Lo Specchio magico</i>, <i>Via col vento</i>. Sempre nel 1980 l'<a href="/wiki/Editoriale_Corno" title="Editoriale Corno">Editoriale Corno</a> pubblica sul mensile <a href="/wiki/Eureka_(rivista)" title="Eureka (rivista)"><i>Eureka</i></a> <a href="/wiki/Golgo_13" title="Golgo 13">Golgo 13</a> e, nel 1983, <a href="/wiki/Black_Jack" title="Black Jack">Black Jack</a> di Osamu Tezuka.<sup id="cite_ref-:0_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-37"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sempre negli anni 80, anche la rivista <i>Il Corriere dei Piccoli</i>, pubblica alcune opere originali provenienti dal Giappone, quali <i>Hello Spank</i>, <i>Lady Love</i>, <i>L'Incantevole Creamy</i>, <i>Mila e Shiro</i>. Il manga cominciò però ad affermarsi agli inizi degli <a href="/wiki/Anni_1990" title="Anni 1990">anni novanta</a>, grazie a case editrici come la <a href="/wiki/Gl%C3%A9nat" title="Glénat">Glénat</a>, che propose la pubblicazione di <a href="/wiki/Akira_(manga)" title="Akira (manga)">Akira</a>, e la <a href="/wiki/Granata_Press" title="Granata Press">Granata Press</a>, con <i><a href="/wiki/Ken_il_guerriero" title="Ken il guerriero">Ken il guerriero</a></i> e le riviste <i><a href="/wiki/Mangazine" title="Mangazine">Mangazine</a></i> e <i><a href="/wiki/Zero" class="mw-redirect" title="Zero">Zero</a></i> e, successivamente, la <a href="/wiki/Star_Comics" title="Star Comics">Star Comics</a>. </p><p>Inizialmente vennero pubblicati ribaltati, in modo da avere un senso di lettura occidentale, ma la lettura originale venne poi introdotta dopo qualche anno con la pubblicazione di <i><a href="/wiki/Dragon_Ball" title="Dragon Ball">Dragon Ball</a></i> per la <a href="/wiki/Star_Comics" title="Star Comics">Star Comics</a>.<sup id="cite_ref-:0_37-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-37"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Altre case editrici di manga in Italia sono: <a href="/wiki/Flashbook" title="Flashbook">Flashbook Editore</a>, specializzata in manga e <i><a href="/wiki/Manhwa" title="Manhwa">manhwa</a></i> coreani, <a href="/wiki/Planet_Manga" class="mw-redirect" title="Planet Manga">Planet Manga</a> della <a href="/wiki/Panini_Comics" title="Panini Comics">Panini</a>, <a href="/wiki/Kappa_Edizioni" class="mw-redirect" title="Kappa Edizioni">Kappa Edizioni</a>, <a href="/wiki/Edizioni_BD" title="Edizioni BD">J-Pop</a> della <a href="/wiki/Edizioni_BD" title="Edizioni BD">Edizioni BD</a>, <a href="/wiki/Magic_Press" class="mw-redirect" title="Magic Press">Magic Press</a><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Planeta_De_Agostini" class="mw-redirect" title="Planeta De Agostini">Planeta De Agostini</a>, GP Publishing della <a href="/wiki/Giochi_Preziosi" class="mw-redirect" title="Giochi Preziosi">Giochi Preziosi</a>.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La <a href="/wiki/Comic_Art" title="Comic Art">Comic Art</a> pubblicò diverse testate manga di successo come <i><a href="/wiki/L%27Immortale_(manga)" title="L'Immortale (manga)">L'Immortale</a></i> di <a href="/wiki/Hiroaki_Samura" title="Hiroaki Samura">Hiroaki Samura</a>, <i><a href="/wiki/Noritaka" title="Noritaka">Noritaka</a></i>, <i><a href="/wiki/Detective_Conan" title="Detective Conan">Detective Conan</a></i>, quest'ultimo è diventato nel <a href="/wiki/2020" title="2020">2020</a> il manga con più capitoli in assoluto. Il fallimento della stessa interruppe la serializzazione, ripresa poi da altri editori come la <a href="/wiki/Marvel_Italia" title="Marvel Italia">Marvel Italia</a>. Dal <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> anche la Disney ha iniziato a pubblicare manga nella collana <a href="/wiki/Disney_Manga" title="Disney Manga">Disney Manga</a>, tra cui <i><a href="/wiki/Kingdom_Hearts" title="Kingdom Hearts">Kingdom Hearts</a></i><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>N 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stati_Uniti">Stati Uniti</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=10" title="Modifica la sezione Stati Uniti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Stati Uniti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>I manga sono stati introdotti gradualmente negli Stati Uniti, prima a seguito degli anime e poi in modo indipendente<sup id="cite_ref-Patten_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Patten-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> a partire dagli anni settanta.<sup id="cite_ref-Patten2_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Patten2-41"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Inizialmente gli anime erano più accessibili dei manga negli Stati Uniti<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> in quanto era più facile realizzare delle videocassette di anime sottotitolati piuttosto che tradurre, stampare e distribuire dei volumi a fumetti. Uno dei primi manga tradotti in inglese e commercializzato negli Stati Uniti fu <i><a href="/wiki/Gen_di_Hiroshima" title="Gen di Hiroshima">Gen di Hiroshima</a></i> di Keiji Nakazawa, una storia autobiografica del bombardamento atomico di Hiroshima pubblicato da Leonard Rifas e Educomics (1980-1982)<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Altri manga furono tradotti tra la metà degli anni ottanta e novanta come <i><a href="/wiki/Golgo_13" title="Golgo 13">Golgo 13</a></i> nel 1986, <i><a href="/wiki/Lone_Wolf_and_Cub" title="Lone Wolf and Cub">Lone Wolf and Cub</a></i> nel 1987, e <i>Kamui</i>, <i>Area 88</i> e <i>Mai the Psychic Girl</i> nel 1987 e altri tratti dalla Viz Media-Eclipse Comics.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ne seguirono presto altri, tra cui <i>Akira</i> edito dalla Epic Comics della Marvel, <i><a href="/wiki/Nausica%C3%A4_della_Valle_del_vento_(manga)" title="Nausicaä della Valle del vento (manga)">Nausicaä della Valle del vento</a></i> dalla Viz Media, e <i>Appleseed</i> dalla Eclipse Comics nel 1988, e successivamente <i>Iczer-1</i> (Antarctic Press, 1994) e <i>Ippongi Bang's F-111 Bandit</i> (Antarctic Press, 1995). L'arrivo tra gli anni ottanta e novanta di serie e lungometraggi animati come <i>Akira</i>, <i>Dragon Ball</i>, <i>Neon Genesis Evangelion</i> e <i>Pokémon</i>, ebbe un impatto più intenso rispetto ai manga<sup id="cite_ref-Farago_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-Farago-28"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ma le cose cambiarono grazie allo Studio Proteus che, dal 1986, importò e tradusse molti manga giapponesi, tra cui <i>Appleseed</i> di Masamune Shirow e <i>Oh My Goddess</i> di Kōsuke Fujishima, fungendo da agente intermediario per gli editori come Dark Horse ed Eros Comix, eliminando il bisogno per questi di cercare i propri contatti in Giappone.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Contemporaneamente, l'editore giapponese Shogakukan agì direttamente nel mercato negli Stati Uniti con la sua controllata americana Viz che poteva così attingere direttamente al catalogo Shogakukan.<sup id="cite_ref-Farago_28-2" class="reference"><a href="#cite_note-Farago-28"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Gli editori giapponesi iniziarono a interessarsi al mercato degli Stati Uniti a metà degli anni novanta a causa di una stagnazione nel mercato locale.<sup id="cite_ref-Brienza2009_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-Brienza2009-52"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Il mercato dei manga negli Stati Uniti ebbe una svolta nella metà degli anni novanta con la serie <i><a href="/wiki/Ghost_in_the_Shell" title="Ghost in the Shell">Ghost in the Shell</a></i> di Masamune Shirow che divenne molto popolare.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Altro manga e anime di grande successo tradotto e doppiato in inglese nello stesso periodo fu <i><a href="/wiki/Sailor_Moon" title="Sailor Moon">Sailor Moon</a></i>.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nel periodo 1995-1998, il manga di <i>Sailor Moon</i> fu esportato in oltre 23 paesi, tra cui Cina, Brasile, Messico, Australia, Nord America e gran parte dell'Europa.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Negli anni seguenti i manga divennero sempre più popolari e nuovi editori entrarono nel campo mentre gli editori già affermati ampliarono notevolmente i loro cataloghi.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nel 2008, il mercato dei manga negli Stati Uniti e in Canada ha raggiunto i 175 milioni di $.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Contemporaneamente, i media mainstream degli Stati Uniti hanno iniziato a discutere di manga, con articoli sul <i>New York Times</i>, sul <i>Time</i>, sul <i>Wall Street Journal</i> e su <i>Wired</i>.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Global_manga">Global manga</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=11" title="Modifica la sezione Global manga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Global manga"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Global_manga" title="Global manga">Global manga</a></b>.</span></div> </div> <p>La diffusione e il successo dei manga ha portato artisti di tutto il mondo a realizzare fumetti ispirandosi allo stile, al disegno e ai temi dei manga giapponesi. Per queste opere sono state proposte diverse definizioni, che rientrano in quella più generale di «global manga», ovvero un prodotto che viene avvertito come manga ma realizzato da autori non giapponesi.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=12" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Annotazioni</dt></dl> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Sono da esempio <i><a href="/wiki/Kingdom_Hearts_(manga)" class="mw-redirect" title="Kingdom Hearts (manga)">Kingdom Hearts</a></i> e il racconto <i>Il pianeta dell'Inverno</i>, contenuto nella raccolta <i><a href="/wiki/Sabel_Tiger" title="Sabel Tiger">Sabel Tiger</a></i>.</span> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Il loro successo in Italia ha fatto sì che manga e anime venissero citati anche in alcune opere letterarie giovanili, come per esempio nel romanzo di <a href="/wiki/Isabella_Santacroce" title="Isabella Santacroce">Isabella Santacroce</a> <i><a href="/w/index.php?title=Destroy_(romanzo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Destroy (romanzo) (la pagina non esiste)">Destroy</a></i>, in cui la protagonista, Misty, è un'accanita lettrice di fumetti giapponesi, oppure in <i><a href="/w/index.php?title=Come_un_fumetto_giapponese&action=edit&redlink=1" class="new" title="Come un fumetto giapponese (la pagina non esiste)">Come un fumetto giapponese</a></i> di <a href="/w/index.php?title=Gianfranco_Liori&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gianfranco Liori (la pagina non esiste)">Gianfranco Liori</a> dove il protagonista, anche qui <a href="/wiki/Otaku" title="Otaku">otaku</a> accanito, scappa di casa per recarsi alla più importante manifestazione di fumetti italiana, il <a href="/wiki/Lucca_Comics_%26_Games" title="Lucca Comics & Games">Lucca Comics</a>.</span> </li> </ol></div> <dl><dt>Fonti</dt></dl> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-Kinsella-1"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Kinsella_1-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Kinsella_1-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFKinsella_2000">Kinsella 2000</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Saira Syed, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/business-14526451"><span style="font-style:italic;">Comic giants battle for readers</span></a>, su <span style="font-style:italic;">bbc.co.uk</span>, <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a>, 18 agosto 2011. <small>URL consultato il 23 gennaio 2015</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Gravett-4"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Gravett_4-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Gravett_4-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFGravett_2006">Gravett 2006</a>, p. 8</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Wendy Siuyi Wong, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oadoi.org/10.1353/mec.0.0060"><span style="font-style:italic;">Globalizing Manga: From Japan to Hong Kong and Beyond</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Mechademia</span>, vol. 1, 2006, pp. 23-45, <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1353%2Fmec.0.0060">10.1353/mec.0.0060</a>, <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a> 1934-2489<span class="noprint plainlinks"> (<span title="Ricerca su WorldCat"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1934-2489&lang=it">WC</a></span> · <span title="Ricerca sul Catalogo Italiano dei Periodici"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://acnpsearch.unibo.it/search?issn=1934-2489">ACNP</a></span>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Patten-6"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Patten_6-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Patten_6-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFPatten_2004">Patten 2004</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-Danica_Davidson-7"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Danica_Davidson_7-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Danica_Davidson_7-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Danica Davidson, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211024122838/https://geekout.blogs.cnn.com/2012/01/26/manga-in-the-heart-of-europe/"><span style="font-style:italic;">Manga grows in the heart of Europe</span></a>, su <span style="font-style:italic;">geekout.blogs.cnn.com</span>, <a href="/wiki/CNN" title="CNN">CNN</a>, 26 gennaio 2012. <small>URL consultato il 23 gennaio 2015</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http://geekout.blogs.cnn.com/2012/01/26/manga-in-the-heart-of-europe/">url originale</abbr> il 24 ottobre 2021)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Justin Sevakis, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.animenewsnetwork.com/answerman/2017-12-20/.125476"><span style="font-style:italic;">Why Isn't Manga Made In Color Editions?</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Anime_News_Network" title="Anime News Network">Anime News Network</a></span>, 20 dicembre 2017. <small>URL consultato il 22 giugno 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFKatzenstein_e_Shiraishi_1997">Katzenstein e Shiraishi 1997</a></cite>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Mary Lynn Kittelson, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/soulofpopularcul0000unse"><span style="font-style:italic;">The Soul of Popular Culture: Looking at Contemporary Heroes, Myths, and Monsters</span></a>, Open Court, 1998, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-8126-9363-9" title="Speciale:RicercaISBN/0-8126-9363-9">0-8126-9363-9</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://unaparolaalgiorno.it/significato/manga"><span style="font-style:italic;">Manga, etimologia e significato</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Una parola al giorno</span>. <small>URL consultato il 19 dicembre 2024</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/manga_%28Lessico-del-XXI-Secolo%29/"><span style="font-style:italic;">Manga</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Lessico del XXI Secolo</span>, 2013.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Hokusai-13"><a href="#cite_ref-Hokusai_13-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Jocelyn Bouquillard, Christophe Marquet, <span style="font-style:italic;">Hokusai: First Manga Master</span>, New York, Abrams, 2007.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Redazione, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fumettologica.it/2021/05/yasuji-rakuten-kitazawa-manga/"><span style="font-style:italic;">Yasuji “Rakuten” Kitazawa, padre del manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Fumettologica</span>, 12 maggio 2021. <small>URL consultato il 19 dicembre 2024</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Manga_no_Jiten-15"><a href="#cite_ref-Manga_no_Jiten_15-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="giapponese">JA</abbr></span>) Isao Shimizu, 日本」漫画の事典 : 全国のマンガファンに贈る (Nihon manga no jiten), Sun lexica, 1985.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a>, p. 34</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-rubrics.it-17"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-rubrics.it_17-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-rubrics.it_17-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Marco Milone, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rubrics.it/le-radici-storiche-dei-manga-e-il-loro-sviluppo-in-giappone/"><span style="font-style:italic;">Le radici storiche dei manga e il loro sviluppo in Giappone</span></a>, su <span style="font-style:italic;">rubrics.it</span>. <small>URL consultato il 27 gennaio 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Marco Milone, <span style="font-style:italic;">Pittura a rotoli</span>, in <span style="font-style:italic;">Linus</span>, agosto 2020.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Vittorio Pezzella, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://spacenerd.it/2021/09/la-storia-dei-manga-fumetti-giappone/"><span style="font-style:italic;">La storia dei Manga Pt. 1 - Le Origini</span></a>, su <span style="font-style:italic;">spacenerd.it</span>, 13 settembre 2021.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jaqueline Berndt, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://jmpc-utokyo.com/keyword/mangaesque/"><span style="font-style:italic;">Mangaesque – Japanese Media and Popular Culture</span></a>, su <span style="font-style:italic;">jmpc-utokyo.com</span>. <small>URL consultato il 19 dicembre 2024</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Luca Raffaelli. <i>Il fumetto</i>, Milano, Il Saggiatore, 1997, pp. 52 e segg.</span> </li> <li id="cite_note-:1-23"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-:1_23-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:1_23-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:1_23-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">Natsume, Fusanosuke. 2013. “Where Is Tezuka?: A Theory of Manga Expression.” Translated by Matthew Young. Mechademia 8: 89–107.</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:2-24"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-:2_24-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:2_24-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">Berndt, Jaqueline. 2013. “‘The Intercultural Challenge of the ‘Mangaesque’: Reorienting Manga Studies after 3/11.” In Manga’s Cultural Crossroads, edited by Jaqueline Berndt and Bettina Kümmerling-Meibauer, 65–84. New York: Routledge.</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">The Characteristics of Japanese Manga - Jon Holt (2020)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">Groensteen, Thierry. 2010. “Challenges to International Comics Studies in the Context of Globalization.” In Comics Worlds and the World of Comics, edited by Jaqueline Berndt, 19–30. Kyoto: International Manga Research Center.</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> <span style="font-style:italic;">Yamane, Midori. Storytelling manga. Diventare mangaka. Ediz. illustrata. Vol. 2, Milano, Comic Out, 2022.</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Farago-28"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-Farago_28-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Farago_28-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-Farago_28-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Andrew Farago, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080226031858/http://www.tcj.com/index.php?option=com_content&task=view&id=697&Itemid=70"><span style="font-style:italic;">Interview: Jason Thompson</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/The_Comics_Journal" title="The Comics Journal">The Comics Journal</a></span>, 30 settembre 2007. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http://www.tcj.com/index.php?option=com_content&task=view&id=697&Itemid=70">url originale</abbr> il 26 febbraio 2008)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> Randal, Bill, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120323204112/http://archives.tcj.com/sp2005/intro.html"><span style="font-style:italic;">English, For Better or Worse</span></a>, in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/The_Comics_Journal" title="The Comics Journal">The Comics Journal</a></span>, Special, <a href="/wiki/Fantagraphics_Books" class="mw-redirect" title="Fantagraphics Books">Fantagraphics Books</a>, 2005 <small>(archiviato dall'<abbr title="http://archives.tcj.com/sp2005/intro.html">url originale</abbr> il 23 marzo 2012)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-mahousu-30"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-mahousu_30-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-mahousu_30-1">b</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120717053952/http://home.comcast.net/~mahousu/editeurs.html"><span style="font-style:italic;">Les editeurs des mangas</span></a>, su <span style="font-style:italic;">home.comcast.net</span>, gennaio 2005. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http://home.comcast.net/~mahousu/editeurs.html">url originale</abbr> il 17 luglio 2012)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Christopher Macdonald, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.animenewsnetwork.com/news/2004-02-04/manga-mania-in-france"><span style="font-style:italic;">Manga-mania in France</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Anime_News_Network" title="Anime News Network">Anime News Network</a></span>, 4 febbraio 2004. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Marco Riciputi, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081011141705/http://www.cafebabel.com/eng/article/22681/komikazen-european-comics-go-independent.html"><span style="font-style:italic;">Komikazen: European comics go independent</span></a>, su <span style="font-style:italic;">cafebabel.com</span>, 25 ottobre 2007. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http://www.cafebabel.com/eng/article/22681/komikazen-european-comics-go-independent.html">url originale</abbr> l'11 ottobre 2008)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Euromanga-33"><a href="#cite_ref-Euromanga_33-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jennifer Fishbein, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2007-12-26/europes-manga-maniabusinessweek-business-news-stock-market-and-financial-advice"><span style="font-style:italic;">Europe's Manga Mania</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Bloomberg_Businessweek" title="Bloomberg Businessweek">Bloomberg Businessweek</a></span>, 27 dicembre 2007. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Brigid Alverson, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.publishersweekly.com/pw/by-topic/booknews/comics/article/61030-strong-french-manga-market-begins-to-dip.html"><span style="font-style:italic;">Strong French Manga Market Begins to Dip</span></a>, in <span style="font-style:italic;">publishersweekly.com</span>, 12 febbraio 2014. <small>URL consultato il 14 dicembre 2014</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Rich Johnston, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bleedingcool.com/2014/01/french-comics-in-2013-its-not-all-asterix-but-quite-a-bit-is/"><span style="font-style:italic;">French Comics In 2013 - It’s Not All Asterix. But Quite A Bit Is.</span></a>, in <span style="font-style:italic;">bleedingcool.com</span>, 1º gennaio 2014. <small>URL consultato il 14 dicembre 2014</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Jennifer Fishbein, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/international/business/0,1518,525417,00.html"><span style="font-style:italic;">Europe's Manga Mania</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Spiegel Online International</span>, 27 dicembre 2007. <small>URL consultato il 30 gennaio 2012</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:0-37"><span class="mw-cite-backlink"><b>^</b> <sup><i><a href="#cite_ref-:0_37-0">a</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:0_37-1">b</a></i></sup> <sup><i><a href="#cite_ref-:0_37-2">c</a></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lospaziobianco.it/sbarco-manga-italia-tratto-manga-tunue/"><span style="font-style:italic;">Lo sbarco dei manga in Italia (tratto da Il Manga, ed. Tunué) | Lo Spazio Bianco</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Lo Spazio Bianco</span>, 9 gennaio 2012. <small>URL consultato il 10 aprile 2018</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38"><b>^</b></a> <span class="reference-text">(che diversifica i propri prodotti in tre etichette: MX per i manga generici, 801 per gli <a href="/wiki/Yaoi" title="Yaoi">yaoi</a> e Black Magic per gli <a href="/wiki/Hentai" title="Hentai">hentai</a>)</span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090304184131/http://www.nanoda.com/it/editoriali/intervista_2009_Star_Comics.html"><span style="font-style:italic;">Manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;">nanoda.com</span>, Star Comics. <small>URL consultato il 2 marzo 2009</small> <small>(archiviato dall'<abbr title="http://www.nanoda.com/it/editoriali/intervista_2009_Star_Comics.html">url originale</abbr> il 4 marzo 2009)</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Patten2-41"><a href="#cite_ref-Patten2_41-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFPatten_2004">Patten 2004</a>, p. 259</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFNapier_2000">Napier 2000</a>, pp. 239-256</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFClements_e_McCarthy_2006">Clements e McCarthy 2006</a>, pp. 475-476</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a>, p. 309</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Leonard Rifas, <span style="font-style:italic;">Globalizing Comic Books from Below: How Manga Came to America</span>, in <span style="font-style:italic;">International Journal of Comic Art</span>, vol. 6, n. 2, 2004, pp. 138-171.</cite></span> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFPatten_2004">Patten 2004</a>, pp. 37, 259-260</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFThompson_2007">Thompson 2007</a>, p. xv</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Sean Leonard, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.mit.edu/seantek/www/papers/progress-columns.pdf"><span style="font-style:italic;">Progress Against the Law: Fan Distribution, Copyright, and the Explosive Growth of Japanese Animation</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), Massachusetts Institute of Technology, 12 settembre 2004.</cite></span> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFPatten_2004">Patten 2004</a>, pp. 52-73</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a>, pp. 318-321</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.animenewsnetwork.com/press-release/2004-02-06/dark-horse-buys-studio-proteus"><span style="font-style:italic;">Dark Horse buys Studio Proteus</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Anime News Network</span>, 6 febbraio 2004. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Brienza2009-52"><a href="#cite_ref-Brienza2009_52-0"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Casey E. Brienza, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oadoi.org/10.1007/s12109-009-9114-2"><span style="font-style:italic;">Books, Not Comics: Publishing Fields, Globalization, and Japanese Manga in the United States</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Publishing Research Quarterly</span>, vol. 25, n. 2, 2009, pp. 101-117, <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2Fs12109-009-9114-2">10.1007/s12109-009-9114-2</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFgho" class="citation libro" style="font-style:normal"> Jenny Kwok Wah Lau, <span style="font-style:italic;">4</span>, in <span style="font-style:italic;">Multiple modernities: cinemas and popular media in transcultural East Asia</span>, Philadelphia, Temple University Press, 2003, p. 78.</cite></span> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFPatten_2004">Patten 2004</a>, pp. 50, 110, 124, 128, 135</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Adam Arnold, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.animefringe.com/magazine/00.06/feature/1/index.php3"><span style="font-style:italic;">Full Circle: The Unofficial History of MixxZine</span></a>, su <span style="font-style:italic;">animefringe.com</span>, giugno 2000. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a>, p. 95</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation cita" style="font-style:normal"><a href="#CITEREFSchodt_1996">Schodt 1996</a>, pp. 308-319</cite>.</span> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Calvin Reid, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.publishersweekly.com/pw/by-topic/1-legacy/24-comic-book-reviews/article/9362-2008-graphic-novel-sales-up-5-manga-off-17.html"><span style="font-style:italic;">2008 Graphic Novel Sales Up 5%; Manga Off 17%</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Publishers_Weekly" title="Publishers Weekly">Publishers Weekly</a></span>, 6 febbraio 2009. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Bianca Bosker, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wsj.com/articles/SB118851157811713921"><span style="font-style:italic;">Manga Mania</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/The_Wall_Street_Journal" title="The Wall Street Journal">The Wall Street Journal</a></span>, 31 agosto 2007. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Daniel H. Pink, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wired.com/techbiz/media/magazine/15-11/ff_manga"><span style="font-style:italic;">Japan, Ink: Inside the Manga Industrial Complex</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Wired" title="Wired">Wired</a></span>, 22 ottobre 2007. <small>URL consultato il 21 maggio 2022</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Casey Brienza, <span style="font-style:italic;">Global Manga: 'Japanese' Comics without Japan?</span>, Routledge, 2016, p. 4, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-1-317-12766-6" title="Speciale:RicercaISBN/978-1-317-12766-6">978-1-317-12766-6</a>.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=13" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Libri">Libri</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=14" title="Modifica la sezione Libri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Libri"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>) Masanao Amano e Julius Wiedemann, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/mangadesign0000aman"><span style="font-style:italic;">Manga design</span></a>, Taschen, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/3-8228-2591-3" title="Speciale:RicercaISBN/3-8228-2591-3">3-8228-2591-3</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Andrea Antonini e Silvia Lucianetti, <span style="font-style:italic;">Manga: immagini del Giappone contemporaneo</span>, Castelvecchi, 2001, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/88-7521-067-5" title="Speciale:RicercaISBN/88-7521-067-5">88-7521-067-5</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Jean-Marie Bouissou, <span style="font-style:italic;">Il manga. Storia e universi del fumetto giapponese</span>, Latina, Tunué, 2011, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-97165-30-9" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-97165-30-9">978-88-97165-30-9</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Davide Castellazzi, <span style="font-style:italic;">A-Z manga. Guida al fumetto giapponese</span>, Coniglio Editore, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/88-88833-08-0" title="Speciale:RicercaISBN/88-88833-08-0">88-88833-08-0</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFClements_e_McCarthy_2006" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jonathan Clements e Helen McCarthy, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/animeencyclopedi00clem_0"><span style="font-style:italic;">The Anime Encyclopedia: A Guide to Japanese Animation Since 1917, Revised and Expanded Edition</span></a>, Stone Bridge Press, 2006, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/1-933330-10-4" title="Speciale:RicercaISBN/1-933330-10-4">1-933330-10-4</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Gianluca Di Fratta, <span style="font-style:italic;">Il fumetto in Giappone. Dagli anni Settanta al 2000</span>, L'Aperia, 2005.</cite></li> <li><cite id="CITEREFGravett_2006" class="citation libro" style="font-style:normal"> Paul Gravett, <span style="font-style:italic;">Manga: 60 anni di fumetto giapponese</span>, traduzione di Cinzia Negherbon e Céline Pozzi, Logos, 2006, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/88-7940-478-4" title="Speciale:RicercaISBN/88-7940-478-4">88-7940-478-4</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Antonio Grego, <span style="font-style:italic;">Mondo manga segreto: dal Sol Levante all'Italia</span>, Seneca Edizioni, 2008, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-88-6122-089-8" title="Speciale:RicercaISBN/978-88-6122-089-8">978-88-6122-089-8</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFKatzenstein_e_Shiraishi_1997" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Peter J. Katzenstein e Takashi Shiraishi, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.at/books?id=-Fc8J60XGZAC&printsec=frontcover&hl=it&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false"><span style="font-style:italic;">Network Power: Japan and Asia</span></a>, Cornell University Press, 1997, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-8014-8373-5" title="Speciale:RicercaISBN/0-8014-8373-5">0-8014-8373-5</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFKinsella_2000" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Sharon Kinsella, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.at/books?id=OudYqWuAlSwC&printsec=frontcover&hl=it&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false"><span style="font-style:italic;">Adult Manga: Culture and Power in Contemporary Japanese Society</span></a>, University of Hawaii Press, 2000, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/0-8248-2318-4" title="Speciale:RicercaISBN/0-8248-2318-4">0-8248-2318-4</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Brigitte Koyama-Richard, <span style="font-style:italic;">Mille anni di manga</span>, Rizzoli, 2007, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/88-17-01879-1" title="Speciale:RicercaISBN/88-17-01879-1">88-17-01879-1</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFNapier_2000" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a href="/wiki/Susan_J._Napier" title="Susan J. Napier">Susan J. Napier</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/animefromakirato00napi"><span style="font-style:italic;">Anime: From Akira to Princess Mononoke</span></a>, Palgrave, 2000, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-312-23863-6" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-312-23863-6">978-0-312-23863-6</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Cristina Mulinacci, <span style="font-style:italic;">Storia del fumetto giapponese</span>, vol. 2, Musa Edizioni, 1998.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Maria Teresa Orsi, <span style="font-style:italic;">Storia del fumetto giapponese</span>, vol. 1, Musa Edizioni, 1998.</cite></li> <li><cite id="CITEREFPatten_2004" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Fred Patten, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/watchinganimerea0000patt"><span style="font-style:italic;">Watching Anime, Reading Manga: 25 Years of Essays and Reviews</span></a>, Stone Bridge Press, 2004, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/1-61172-510-0" title="Speciale:RicercaISBN/1-61172-510-0">1-61172-510-0</a>.</cite></li> <li><cite class="citation libro" style="font-style:normal"> Cristian Posocco, <span style="font-style:italic;">MangArt. Forme estetiche e linguaggi del fumetto giapponese.</span>, Costa & Nolan, 2005, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/88-7437-013-X" title="Speciale:RicercaISBN/88-7437-013-X">88-7437-013-X</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFSchodt_1996" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Frederik L. Schodt, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.at/books?id=Z0yDAgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=it&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false"><span style="font-style:italic;">Dreamland Japan: Writings on Modern Manga</span></a>, Stone Bridge Press, 1996, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/1-61172-553-4" title="Speciale:RicercaISBN/1-61172-553-4">1-61172-553-4</a>.</cite></li> <li><cite id="CITEREFThompson_2007" class="citation libro" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Jason Thompson, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=GvEFDD4rdWMC"><span style="font-style:italic;">Manga: The Complete Guide</span></a>, Ballantine Books, 2007, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:RicercaISBN/978-0-345-48590-8" title="Speciale:RicercaISBN/978-0-345-48590-8">978-0-345-48590-8</a>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articoli">Articoli</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=15" title="Modifica la sezione Articoli" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Articoli"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Marcella Zaccagnino e Sebastiano Contrari, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://limes.espresso.repubblica.it/wp-content/uploads/2007/10/manga-giapponeallaconquistadelmondo.pdf"><span style="font-style:italic;">Manga: il Giappone alla conquista del mondo</span></a> (<span style="font-weight: bolder; font-size:80%"><abbr title="documento in formato PDF">PDF</abbr></span>), in <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Limes_(rivista)" class="mw-redirect" title="Limes (rivista)">Limes</a></span>, 31 ottobre 2007.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=16" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="colonne"> <ul><li><a href="/wiki/Anime" title="Anime">Anime</a></li> <li><a href="/wiki/Anime_comic" title="Anime comic">Anime comic</a></li> <li><a href="/wiki/Fumetto" title="Fumetto">Fumetto</a></li> <li><a href="/wiki/Glossario_di_anime_e_manga" title="Glossario di anime e manga">Glossario di anime e manga</a></li> <li><a href="/wiki/Manga_Caff%C3%A8" class="mw-redirect" title="Manga Caffè">Manga Caffè</a></li> <li><a href="/wiki/Manga_pi%C3%B9_venduti" title="Manga più venduti">Manga più venduti</a></li> <li><a href="/wiki/Mangaka" title="Mangaka">Mangaka</a></li> <li><a href="/wiki/Manhua" title="Manhua">Manhua</a></li> <li><a href="/wiki/Manhwa" title="Manhwa">Manhwa</a></li> <li><a href="/wiki/Storia_del_fumetto" title="Storia del fumetto">Storia del fumetto</a></li> <li><a href="/wiki/Vignetta" title="Vignetta">Vignetta</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=17" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/manga" class="extiw" title="wikt:manga">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Manga"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Manga?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/20px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/40px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/manga" class="extiw" title="wikt:manga">manga</a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sul <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Manga?uselang=it">manga</a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Manga&veaction=edit&section=18" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Manga&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFTreccani.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/manga"><span style="font-style:italic;">manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell'Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P3365" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFVocabolario_Treccani" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/vocabolario/manga"><span style="font-style:italic;">manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Vocabolario_Treccani" title="Vocabolario Treccani">Vocabolario Treccani</a></span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell'Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P5844" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFSapere.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sapere.it/enciclopedia/manga.html"><span style="font-style:italic;">manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;">sapere.it</span>, <a href="/wiki/De_Agostini" title="De Agostini">De Agostini</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P6706" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFLessico_del_XXI_secolo" class="citation libro" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/manga_(Lessico-del-XXI-Secolo)/"><span style="font-style:italic;">Manga</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Lessico del XXI secolo</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell'Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>, 2012-2013.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P9775" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/manga-Japanese-comics"><span style="font-style:italic;">manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFEncyclopedia_of_Science_Fiction" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sf-encyclopedia.com/entry/manga"><span style="font-style:italic;">Manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/The_Encyclopedia_of_Science_Fiction" title="The Encyclopedia of Science Fiction">The Encyclopedia of Science Fiction</a></span>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P5357" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFOpen_Library" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/subjects/manga"><span style="font-style:italic;">Opere riguardanti Manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Open_Library" class="mw-redirect" title="Open Library">Open Library</a></span>, <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P3847" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vndb.org/i2978"><span style="font-style:italic;">Manga</span></a>, su <span style="font-style:italic;">The Visual Novel Database</span>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8274#P3180" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible autocollapse noprint metadata" id="navbox-Cultura_giapponese"><tbody><tr><th colspan="2"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Cultura_giapponese" title="Template:Cultura giapponese"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a> · <a href="/w/index.php?title=Discussioni_template:Cultura_giapponese&action=edit&redlink=1" class="new" title="Discussioni template:Cultura giapponese (la pagina non esiste)"><span title="Discuti del template">D</span></a> · <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Cultura_giapponese&action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l'anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Giappone (bandiera)"><img alt="Giappone (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> Cultura di massa giapponese</span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Fenomeni culturali</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a class="mw-selflink selflink">Manga</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Anime" title="Anime">Anime</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Idol_(Giappone)" title="Idol (Giappone)">Idol</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Moda_Lolita" title="Moda Lolita">Moda Lolita</a> (<a href="/wiki/Gothic_Lolita" title="Gothic Lolita">Gothic Lolita</a><b> ·</b> <a href="/wiki/%C5%8Cji" title="Ōji">Ōji</a>)<b> ·</b> <a href="/wiki/Visual_kei" title="Visual kei">Visual kei</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Fenomeni sociali</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Amae" title="Amae">Amae</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Enjo_k%C5%8Dsai" title="Enjo kōsai">Enjo kōsai</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Freeter" title="Freeter">Freeter</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Hikikomori" title="Hikikomori">Hikikomori</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ijime" title="Ijime">Ijime</a><b> ·</b> <a href="/wiki/J%C5%8Dhatsu" title="Jōhatsu">Jōhatsu</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Karoshi" title="Karoshi">Karoshi</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ky%C5%8Diku_mama" title="Kyōiku mama">Kyōiku mama</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Parasite_single" title="Parasite single">Parasite single</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Rifugiati_degli_internet_caf%C3%A9" title="Rifugiati degli internet café">Rifugiati degli internet café</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Uomini_erbivori" title="Uomini erbivori">Uomini erbivori</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Subculture</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Cosplay" title="Cosplay">Cosplay</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Gyaru" title="Gyaru">Gyaru</a> (<a href="/wiki/Chapatsu" title="Chapatsu">Chapatsu</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ganguro" title="Ganguro">Ganguro</a><b> ·</b> <a href="/w/index.php?title=Gyaruo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gyaruo (la pagina non esiste)">Gyaruo</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Kogal" title="Kogal">Kogal</a>)<b> ·</b> <a href="/wiki/Harajuku_girl" title="Harajuku girl">Harajuku girl</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Kawaii" title="Kawaii">Kawaii</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Moe_(termine)" title="Moe (termine)">Moe</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Otaku" title="Otaku">Otaku</a><b> ·</b> <a href="/w/index.php?title=Yank%C4%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yankī (la pagina non esiste)">Yankī</a> (<a href="/wiki/B%C5%8Ds%C5%8Dzoku" title="Bōsōzoku">Bōsōzoku</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Sukeban" title="Sukeban">Sukeban</a>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Per argomento</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a href="/wiki/Gruppi_sanguigni_nella_cultura_giapponese" title="Gruppi sanguigni nella cultura giapponese">Gruppi sanguigni</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Pelle_bianca_nella_cultura_giapponese" title="Pelle bianca nella cultura giapponese">Pelle bianca</a><b> ·</b> <a href="/w/index.php?title=Cultura_dei_robot_in_Giappone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultura dei robot in Giappone (la pagina non esiste)">Robot</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Cultura_dei_telefoni_cellulari_in_Giappone" title="Cultura dei telefoni cellulari in Giappone">Telefoni cellulari</a> (<a href="/wiki/Cell_phone_novel" title="Cell phone novel">Cell phone novel</a><b> ·</b> <a href="/w/index.php?title=Gyaru-moji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gyaru-moji (la pagina non esiste)">Gyaru-moji</a>)</td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Nuovo_soggettario" title="Nuovo soggettario">Thesaurus BNCF</a> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=47902">47902</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh2022006465">sh2022006465</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4627787-0">4627787-0</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Francia" title="Biblioteca nazionale di Francia">BNF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="francese">FR</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb124642822">cb124642822</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb124642822">(data)</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>, <abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987012746733205171">987012746733205171</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Wikipe-tan_face.svg" class="mw-file-description" title="Anime e manga"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Wikipe-tan_face.svg/40px-Wikipe-tan_face.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Wikipe-tan_face.svg/60px-Wikipe-tan_face.svg.png 2x" data-file-width="440" data-file-height="440" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Anime_e_manga" title="Portale:Anime e manga">Portale Anime e manga</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Speech_balloon.svg" class="mw-file-description" title="Fumetti"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Speech_balloon.svg/40px-Speech_balloon.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Speech_balloon.svg/60px-Speech_balloon.svg.png 2x" data-file-width="525" data-file-height="425" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Fumetti" title="Portale:Fumetti">Portale Fumetti</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_and_map_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Giappone"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_and_map_of_Japan.svg/25px-Flag_and_map_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_and_map_of_Japan.svg/38px-Flag_and_map_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_and_map_of_Japan.svg/50px-Flag_and_map_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="333" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Giappone" title="Portale:Giappone">Portale Giappone</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Nuvola_apps_bookcase.svg" class="mw-file-description" title="Letteratura"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Nuvola_apps_bookcase.svg/40px-Nuvola_apps_bookcase.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Nuvola_apps_bookcase.svg/60px-Nuvola_apps_bookcase.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Letteratura" title="Portale:Letteratura">Portale Letteratura</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.eqiad.main‐998c54df4‐nm54k Cached time: 20250331005146 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.857 seconds Real time usage: 1.067 seconds Preprocessor visited node count: 11859/1000000 Post‐expand include size: 92206/2097152 bytes Template argument size: 6316/2097152 bytes Highest expansion depth: 15/100 Expensive parser function count: 8/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 53669/5000000 bytes Lua time usage: 0.445/10.000 seconds Lua memory usage: 7019900/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 880.888 1 -total 18.62% 164.055 1 Template:Collegamenti_esterni 12.93% 113.932 22 Template:Cita_web 7.36% 64.813 28 Template:Cita_libro 6.99% 61.585 1 Template:Portale 6.83% 60.162 1 Template:Cultura_popolare_giapponese 6.60% 58.109 2 Template:NN 6.34% 55.892 2 Template:Avviso 6.21% 54.699 1 Template:Navbox 6.19% 54.526 1 Template:Nihongo --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:10637:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250331005146 and revision id 143842007. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Manga&oldid=143842007">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Manga&oldid=143842007</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Manga" title="Categoria:Manga">Manga</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Pagine_che_utilizzano_l%27estensione_Phonos" title="Categoria:Pagine che utilizzano l'estensione Phonos">Pagine che utilizzano l'estensione Phonos</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_modulo_citazione_e_parametro_coautori" title="Categoria:Voci con modulo citazione e parametro coautori">Voci con modulo citazione e parametro coautori</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Contestualizzare_fonti_-_anime_e_manga" title="Categoria:Contestualizzare fonti - anime e manga">Contestualizzare fonti - anime e manga</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Contestualizzare_fonti_-_novembre_2017" title="Categoria:Contestualizzare fonti - novembre 2017">Contestualizzare fonti - novembre 2017</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Informazioni_senza_fonte" title="Categoria:Informazioni senza fonte">Informazioni senza fonte</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3365_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3365 letta da Wikidata">P3365 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P5844_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P5844 letta da Wikidata">P5844 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P6706_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P6706 letta da Wikidata">P6706 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P9775_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P9775 letta da Wikidata">P9775 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P5357_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P5357 letta da Wikidata">P5357 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3847_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3847 letta da Wikidata">P3847 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3180_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3180 letta da Wikidata">P3180 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_Thesaurus_BNCF" title="Categoria:Voci con codice Thesaurus BNCF">Voci con codice Thesaurus BNCF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_LCCN" title="Categoria:Voci con codice LCCN">Voci con codice LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_BNF" title="Categoria:Voci con codice BNF">Voci con codice BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il 3 mar 2025 alle 18:03.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Manga&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Manga</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>121 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7ccc697c5f-mvnpf","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.857","walltime":"1.067","ppvisitednodes":{"value":11859,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":92206,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6316,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":53669,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 880.888 1 -total"," 18.62% 164.055 1 Template:Collegamenti_esterni"," 12.93% 113.932 22 Template:Cita_web"," 7.36% 64.813 28 Template:Cita_libro"," 6.99% 61.585 1 Template:Portale"," 6.83% 60.162 1 Template:Cultura_popolare_giapponese"," 6.60% 58.109 2 Template:NN"," 6.34% 55.892 2 Template:Avviso"," 6.21% 54.699 1 Template:Navbox"," 6.19% 54.526 1 Template:Nihongo"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.445","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7019900,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.main-998c54df4-nm54k","timestamp":"20250331005146","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Manga","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Manga","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8274","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8274","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-01-17T13:18:20Z","dateModified":"2025-03-03T16:03:12Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/3d\/Manga_%283%29.jpg","headline":"storia a fumetti giapponese"}</script> </body> </html>