CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Virus học – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"c510264f-30f1-4ed0-b2ad-83193fb3329c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Virus_học","wgTitle":"Virus học","wgCurRevisionId":71122564,"wgRevisionId":71122564,"wgArticleId":12200934,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ","Nguồn CS1 tiếng Đức (de)","Lỗi CS1: tham số thừa","Virus học","Khoa học thập niên 1890"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Virus_học","wgRelevantArticleId":12200934,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7215","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert", "ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Virus học – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Virus_học rootpage-Virus_học skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Virus+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Virus+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Virus+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Virus+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Cấu_trúc_và_phân_loại_virus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cấu_trúc_và_phân_loại_virus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Cấu trúc và phân loại virus</span> </div> </a> <ul id="toc-Cấu_trúc_và_phân_loại_virus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bệnh_do_virus_và_phương_pháp_phòng_ngừa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bệnh_do_virus_và_phương_pháp_phòng_ngừa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Bệnh do virus và phương pháp phòng ngừa</span> </div> </a> <ul id="toc-Bệnh_do_virus_và_phương_pháp_phòng_ngừa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_ngành_virus_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_ngành_virus_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lịch sử ngành virus học</span> </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_ngành_virus_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Virus học</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 77 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-77" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">77 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%AA" title="علم الفيروسات – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الفيروسات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Virusologiya" title="Virusologiya – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Virusologiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Virologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Virologi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="ভাইরাসবিদ্যা – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভাইরাসবিদ্যা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Вірусалогія – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Вірусалогія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Virusologija" title="Virusologija – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Virusologija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Virologia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8" title="Вирусологи – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Вирусологи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Virologie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Virologia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Virologi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Virologie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Viroloogia" title="Viroloogia – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Viroloogia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Virology" title="Virology – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Virology" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Virolog%C3%ADa" title="Virología – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Virología" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Virusscienco" title="Virusscienco – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Virusscienco" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Birologia" title="Birologia – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Birologia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ویروس‌شناسی – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ویروس‌شناسی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Virologie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Virolox%C3%ADa" title="Viroloxía – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Viroloxía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%94%EC%9D%B4%EB%9F%AC%EC%8A%A4%ED%95%99" title="바이러스학 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="바이러스학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Վիրուսոլոգիա – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վիրուսոլոգիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="विषाणु विज्ञान – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="विषाणु विज्ञान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Virologija" title="Virologija – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Virologija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Virologio" title="Virologio – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Virologio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Virologie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Veirufr%C3%A6%C3%B0i" title="Veirufræði – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Veirufræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Virologia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94" title="וירולוגיה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="וירולוגיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Virologi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="ვირუსოლოგია – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვირუსოლოგია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Virologia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Virusolo%C4%A3ija" title="Virusoloģija – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Virusoloģija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Virusologija" title="Virusologija – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Virusologija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Virologie" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Virol%C3%B3gia" title="Virológia – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Virológia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Вирологија – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Вирологија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%88%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B4%9C%E0%B4%BF" title="വൈറോളജി – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വൈറോളജി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%90" title="ვირუსოლოგია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ვირუსოლოგია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Virologie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A6%E3%82%A4%E3%83%AB%E3%82%B9%E5%AD%A6" title="ウイルス学 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ウイルス学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Virologi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Virologi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Virologia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Virusologiya" title="Virusologiya – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Virusologiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AC%DB%8C" title="وائرولوجی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="وائرولوجی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Virologie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wirusologia" title="Wirusologia – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wirusologia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Virologia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Virologie" title="Virologie – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Virologie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Virologjia" title="Virologjia – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Virologjia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%9B%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%AF%E0%B6%BA" title="වෛරසවේදය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="වෛරසවේදය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Virology" title="Virology – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Virology" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Virol%C3%B3gia" title="Virológia – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Virológia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Вирусологија – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Вирусологија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Virologija" title="Virologija – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Virologija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Virologia" title="Virologia – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Virologia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Virologi" title="Virologi – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Virologi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Birolohiya" title="Birolohiya – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Birolohiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Вирусология – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Вирусология" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%AA" title="วิทยาไวรัส – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="วิทยาไวรัส" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%80%D1%83%D1%81%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Вирусшиносӣ – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Вирусшиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Viroloji" title="Viroloji – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Viroloji" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Вірусологія – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вірусологія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%B3" title="علم الوائرس – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="علم الوائرس" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Virolohiya" title="Virolohiya – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Virolohiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%97%85%E6%AF%92%E5%AD%A6" title="病毒学 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="病毒学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%95%D7%99%D7%A8%D7%90%D7%9C%D7%90%D7%92%D7%99%D7%A2" title="וויראלאגיע – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="וויראלאגיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%97%85%E6%AF%92%E5%AD%B8" title="病毒學 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="病毒學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%97%85%E6%AF%92%E5%AD%A6" title="病毒学 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="病毒学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7215#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Virus_h%E1%BB%8Dc" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Virus_h%E1%BB%8Dc" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Virus_h%E1%BB%8Dc" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&oldid=71122564" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Virus_h%E1%BB%8Dc&id=71122564&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FVirus_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FVirus_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Virus+h%E1%BB%8Dc"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Virology" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7215" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p><b>Bệnh độc học</b> hay <b>virus học</b> là một ngành khoa học nghiên cứu <a href="/wiki/Virus" title="Virus">virus</a> - thực thể kí sinh kích cỡ hạ hiển vi với vật chất di truyền được bọc trong một vỏ <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và các tác nhân giống như virus. Nó tập trung vào các khía cạnh sau của virus: cấu trúc, phân loại và tiến hóa của chúng, cách lây nhiễm và khai thác các tế bào chủ để sinh sản, sự tương tác của chúng với sinh lý vật chủ và miễn dịch, các bệnh gây ra, các kỹ thuật cô lập và nuôi chúng, sử dụng chúng trong nghiên cứu và điều trị. Virus học được coi là lĩnh vực nhỏ của <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">vi sinh vật học</a> và <a href="/wiki/Y_h%E1%BB%8Dc" title="Y học">y học</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cấu_trúc_và_phân_loại_virus"><span id="C.E1.BA.A5u_tr.C3.BAc_v.C3.A0_ph.C3.A2n_lo.E1.BA.A1i_virus"></span>Cấu trúc và phân loại virus</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Cấu trúc và phân loại virus”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cấu trúc và phân loại virus"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Một ngành chính của virus học là <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_virus" title="Phân loại virus">phân loại virus</a>. Virus có thể được phân loại theo các tế bào chủ mà chúng lây nhiễm: virus động vật, virus thực vật, virus nấm bệnh và bacteriophages (virus lây nhiễm vi khuẩn, trong đó bao gồm các virus phức tạp nhất). Một phân loại khác sử dụng hình dạng hình học của capsid của chúng (thường là một helix hoặc một icosahedron) hoặc cấu trúc của virut (ví dụ như sự có hoặc không có bìa lipid). Các virus có kích thước từ khoảng 30 nm đến khoảng 450 nm, có nghĩa là hầu hết chúng không thể nhìn thấy bằng <a href="/wiki/K%C3%ADnh_hi%E1%BB%83n_vi_quang_h%E1%BB%8Dc" title="Kính hiển vi quang học">kính hiển vi quang học</a>. Hình dạng và cấu trúc của virut đã được nghiên cứu bằng <a href="/wiki/K%C3%ADnh_hi%E1%BB%83n_vi_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD" title="Kính hiển vi điện tử">kính hiển vi điện tử</a>, <a href="/w/index.php?title=Quang_ph%E1%BB%95_NMR&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quang phổ NMR (trang không tồn tại)">quang phổ NMR</a>, và <a href="/wiki/Tinh_th%E1%BB%83_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Tinh thể học tia X">tinh thể học tia X</a>. </p><p>Hệ thống phân loại hữu ích nhất và được sử dụng rộng rãi nhất phân biệt virus theo loại <a href="/wiki/Axit_nucleic" class="mw-redirect" title="Axit nucleic">axit nucleic</a> mà chúng sử dụng làm vật chất di truyền và phương pháp nhân bản virus mà chúng sử dụng để gắn các tế bào chủ để tạo ra nhiều virus hơn: </p> <ul><li>Virus DNA (được chia thành các virus DNA kép và virus DNA đơn sợi).</li> <li>Virus RNA.</li> <li>Virus phiên mã ngược.</li></ul> <p>Báo cáo mới nhất của Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus (2018) có virus được chia thành 9 bộ, 124 họ, 736 chi và khoảng 4404 loài, 4772 loại.<sup id="cite_ref-isbn0123846846_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-isbn0123846846-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các nhà nghiên cứu virus học cũng nghiên cứu các vi hạt nhỏ hơn và đơn giản hơn các loại virus như: satellites,<a href="/wiki/Viroid_v%C3%A0_Prion" class="mw-redirect" title="Viroid và Prion">viroid</a> và <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_%C4%91%E1%BA%A1m_%C4%91%E1%BB%99c" class="mw-redirect" title="Thể đạm độc">thể đạm độc</a>. </p><p><a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i" title="Đơn vị phân loại">Đơn vị phân loại</a> trong virus học không nhất thiết phải là <a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_ng%C3%A0nh" title="Đơn ngành">đơn ngành</a>, vì mối quan hệ tiến hóa của các nhóm virus khác nhau vẫn chưa rõ ràng. Có ba giả thuyết về nguồn gốc của chúng: </p> <ol><li>Virus xuất phát từ vật chất không sống, tách biệt song song với các tế bào, có lẽ dưới dạng các <a href="/wiki/Ribozyme" title="Ribozyme">ribozyme</a> <a href="/wiki/RNA" title="RNA">RNA</a> tự sao chép giống như viroids.</li> <li>Virus phát sinh do sự giảm hệ gen từ trước đó và đã trở thành ký sinh trùng cho các tế bào chủ và sau đó bị mất hầu hết các chức năng của chúng; các ví dụ về các sinh vật ký sinh nhỏ bé như <a href="/wiki/Mycoplasma" title="Mycoplasma">mycoplasma</a> và <a href="/w/index.php?title=Nanoarchaea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanoarchaea (trang không tồn tại)">nanoarchaea</a>.</li> <li>Virus phát sinh từ các yếu tố di truyền di động của tế bào (như transposons, retrotransposons hoặc plasmid) trong <a href="/wiki/V%E1%BB%8F_b%E1%BB%8Dc" title="Vỏ bọc">capsid protein</a>, có được khả năng <i>thoát ra khỏi tế bào chủ và lây nhiễm sang các tế bào khác</i>.</li></ol> <p>Sự tiến hóa của virus, thường xảy ra khi hòa hợp với sự tiến hóa của vật chủ, được nghiên cứu trong lĩnh vực tiến hóa của virus. </p><p>Trong khi virus tái tạo và tiến triển, chúng không tham gia vào sự trao đổi chất, không di chuyển, và phụ thuộc vào một tế bào chủ để sinh sản. Câu hỏi thường được tranh luận về việc chúng có còn sống hay không là một vấn đề định nghĩa không ảnh hưởng đến thực tế sinh học của virus. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bệnh_do_virus_và_phương_pháp_phòng_ngừa"><span id="B.E1.BB.87nh_do_virus_v.C3.A0_ph.C6.B0.C6.A1ng_ph.C3.A1p_ph.C3.B2ng_ng.E1.BB.ABa"></span>Bệnh do virus và phương pháp phòng ngừa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Bệnh do virus và phương pháp phòng ngừa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bệnh do virus và phương pháp phòng ngừa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc nghiên cứu virus là thực tế rằng chúng gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm quan trọng, trong đó có bệnh <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_l%E1%BA%A1nh" title="Cảm lạnh">cảm lạnh</a>, <a href="/wiki/C%C3%BAm" title="Cúm">cúm</a>, <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a>, <a href="/wiki/S%E1%BB%9Fi" title="Sởi">sởi</a>, nhiều dạng <a href="/wiki/Ti%C3%AAu_ch%E1%BA%A3y" title="Tiêu chảy">tiêu chảy</a>, <a href="/wiki/Vi%C3%AAm_gan" title="Viêm gan">viêm gan</a>, <a href="/wiki/S%E1%BB%91t_Dengue" class="mw-redirect" title="Sốt Dengue">sốt Dengue</a>, <a href="/wiki/S%E1%BB%91t_v%C3%A0ng_da" class="mw-redirect" title="Sốt vàng da">sốt vàng da</a>, <a href="/wiki/B%E1%BA%A1i_li%E1%BB%87t" title="Bại liệt">bại liệt</a>, <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_%C4%91%E1%BA%ADu_m%C3%B9a" class="mw-redirect" title="Bệnh đậu mùa">bệnh đậu mùa</a> và <a href="/wiki/HIV/AIDS" title="HIV/AIDS">HIV/AIDS</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Virus <a href="/wiki/Herpes_simplex#Bệnh_Alzheimer" class="mw-redirect" title="Herpes simplex">Herpes simplex</a> được cho là một yếu tố có thể có trong <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_Alzheimer" title="Bệnh Alzheimer">bệnh Alzheimer</a>.<sup id="cite_ref-HerpesAlzheimers_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-HerpesAlzheimers-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Một số loại virus, được gọi là oncoviruses, là tác nhân gây nên một số loại ung thư. Ví dụ điển hình tốt nhất là mối liên quan giữa bệnh <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_virus_papilloma_%E1%BB%9F_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Nhiễm virus papilloma ở người">nhiễm virus papilloma ở người</a> và <a href="/wiki/Ung_th%C6%B0_c%E1%BB%95_t%E1%BB%AD_cung" title="Ung thư cổ tử cung">ung thư cổ tử cung</a>: hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung là do một số chủng virus lây truyền qua đường <a href="/wiki/T%C3%ACnh_d%E1%BB%A5c" class="mw-redirect" title="Tình dục">tình dục</a>. Một ví dụ khác là sự kết hợp của nhiễm trùng với <a href="/wiki/Vi%C3%AAm_gan_B" title="Viêm gan B">viêm gan B</a> và <a href="/wiki/Vi%C3%AAm_gan_C" title="Viêm gan C">viêm gan C</a> và <a href="/wiki/Ung_th%C6%B0_gan" title="Ung thư gan">ung thư gan</a>. </p><p>Một số hạt nhỏ cũng gây ra bệnh tật: bệnh não xốp hoá bao gồm <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%87nh_Kuru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bệnh Kuru (trang không tồn tại)">bệnh Kuru</a>, C<a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_Creutzfeldt-Jakob" title="Bệnh Creutzfeldt-Jakob">bệnh Creutzfeldt-Jakob</a> và <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_b%C3%B2_%C4%91i%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Bệnh bò điên">bệnh bò điên</a> do prion gây ra,<sup id="cite_ref-test_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-test-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Vi%C3%AAm_gan_D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viêm gan D (trang không tồn tại)">viêm gan D</a> là do virus satellite. </p><p>Khi <a href="/wiki/H%E1%BB%87_mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch" title="Hệ miễn dịch">hệ miễn dịch</a> của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_c%C3%B3_x%C6%B0%C6%A1ng_s%E1%BB%91ng" title="Động vật có xương sống">động vật có xương sống</a> gặp một virus, nó có thể tạo ra các <a href="/wiki/Kh%C3%A1ng_th%E1%BB%83" title="Kháng thể">kháng thể</a> đặc hiệu gắn kết với virus và làm trung hòa khả năng lây nhiễm của nó hoặc đánh dấu nó để tiêu hủy. Sự hiện diện kháng thể trong <a href="/wiki/Huy%E1%BA%BFt_thanh" title="Huyết thanh">huyết thanh</a> thường được sử dụng để xác định xem một người đã từng bị phơi nhiễm với một loại virus nào trong quá khứ hay không, với các xét nghiệm như <a href="/wiki/ELISA" title="ELISA">ELISA</a>. <a href="/wiki/Ti%C3%AAm_ch%E1%BB%A7ng" title="Tiêm chủng">Tiêm chủng</a> bảo vệ chống lại các bệnh do virus, một phần bằng cách tạo ra các kháng thể. Các kháng thể đơn dòng, đặc trưng cho virus, cũng được sử dụng để phát hiện, như trong <a href="/wiki/K%C3%ADnh_hi%E1%BB%83n_vi_hu%E1%BB%B3nh_quang" title="Kính hiển vi huỳnh quang">kính hiển vi huỳnh quang</a>. </p><p>Cách thứ hai của động vật có xương sống chống lại virus, miễn dịch qua trung gian tế bào, liên quan đến các tế bào <a href="/wiki/B%E1%BA%A1ch_c%E1%BA%A7u" title="Bạch cầu">bạch cầu</a> được biết đến như <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_T_h%E1%BB%97_tr%E1%BB%A3" title="Tế bào T hỗ trợ">tế bào T</a>: các tế bào của cơ thể liên tục hiển thị những đoạn ngắn của các protein của chúng trên bề mặt của tế bào và nếu <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_T_h%E1%BB%97_tr%E1%BB%A3" title="Tế bào T hỗ trợ">tế bào T</a> nhận thấy một đoạn virus đáng nghi ở đó, tế bào bị phá hủy và các tế bào T đặc hiệu virus tăng lên. Cơ chế này được đẩy nhanh bởi một số chủng ngừa nhất định. </p><p><a href="/wiki/Can_thi%E1%BB%87p_ARN" class="mw-redirect" title="Can thiệp ARN">Can thiệp ARN</a> là một cơ chế tế bào quan trọng được tìm thấy trong thực vật, động vật và nhiều <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_th%E1%BB%B1c" title="Sinh vật nhân thực">sinh vật nhân thực</a> khác, có thể tiến hóa như là một phòng chống virus. Một bộ máy phức tạp của các enzim tương tác phát hiện các phân tử RNA kép (xảy ra như là một phần của vòng đời của nhiều virus) và sau đó tiến hành tiêu diệt tất cả các phiên bản sợi đơn của những phân tử ARN phát hiện ra. </p><p>Mỗi bệnh do virus gây ra có một <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%8Bch_l%C3%BD" title="Nghịch lý">nghịch lý</a>: giết chết chủ của nó rõ ràng là không có lợi cho virus, vì vậy làm thế nào và tại sao nó đã phát triển để làm như vậy? Ngày nay, người ta tin rằng hầu hết các virus đều tương đối ôn hòa trong cơ thể tự nhiên của chúng; một số virus nhiễm thậm chí có thể có lợi cho vật chủ.<sup id="cite_ref-IntroVirol432_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-IntroVirol432-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các bệnh dịch chết người này có nguyên nhân từ việc virus vô tình nhảy từ loài mà virus không phát tác sang một loài mới không quen với nó. Ví dụ, virus gây cúm nghiêm trọng ở người có thể có ở <a href="/wiki/L%E1%BB%A3n" class="mw-redirect" title="Lợn">lợn</a> hoặc <a href="/wiki/Chim" title="Chim">chim</a> như là vật chủ tự nhiên của chúng và HIV được cho là xuất phát từ virus SIV lành tính. </p><p><a href="/w/index.php?title=Virus_Oncolytic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Virus Oncolytic (trang không tồn tại)">Virus Oncolytic</a> là virus có thể gây phá hủy tế bào ung thư. Mặc dù những nỗ lực ban đầu để sử dụng các loại virus này trong điều trị ung thư không thành công, trong năm 2005 và 2006 đã có những báo cáo về những kết quả ban đầu đáng khích lệ.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử_ngành_virus_học"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD_ng.C3.A0nh_virus_h.E1.BB.8Dc"></span>Lịch sử ngành virus học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Lịch sử ngành virus học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử ngành virus học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Adolf_Mayer_1875.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Adolf_Mayer_1875.jpg/180px-Adolf_Mayer_1875.jpg" decoding="async" width="180" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Adolf_Mayer_1875.jpg/270px-Adolf_Mayer_1875.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Adolf_Mayer_1875.jpg/360px-Adolf_Mayer_1875.jpg 2x" data-file-width="1573" data-file-height="2165" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Adolf_Mayer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adolf Mayer (trang không tồn tại)">Adolf Mayer</a> năm 1875</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg/180px-Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg" decoding="async" width="180" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg/270px-Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg/360px-Edward_Jenner._Oil_painting._Wellcome_V0023503.jpg 2x" data-file-width="2480" data-file-height="2999" /></a><figcaption><a href="/wiki/Edward_Jenner" title="Edward Jenner">Edward Jenner</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Dmitry_Iosifovich_Ivanovsky.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Dmitry_Iosifovich_Ivanovsky.jpg/180px-Dmitry_Iosifovich_Ivanovsky.jpg" decoding="async" width="180" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8f/Dmitry_Iosifovich_Ivanovsky.jpg 1.5x" data-file-width="240" data-file-height="330" /></a><figcaption><a href="/wiki/Dmitri_Ivanovsky" class="mw-redirect" title="Dmitri Ivanovsky">Dmitri Ivanovsky</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg" class="mw-file-description"><img alt="An old, bespectacled man wearing a suit and sitting at a bench by a large window. The bench is covered with small bottles and test tubes. On the wall behind him is a large old-fashioned clock below frick u which are four small enclosed shelves on which sit many neatly labelled bottles." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg/180px-Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg" decoding="async" width="180" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg/270px-Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg/360px-Martinus_Willem_Beijerinck_in_his_laboratory.jpg 2x" data-file-width="1312" data-file-height="1832" /></a><figcaption><a href="/wiki/Martinus_Beijerinck" title="Martinus Beijerinck">Martinus Beijerinck</a> trong phòng thí nghiệm của ông vào năm 1921.</figcaption></figure> <p>Từ virus xuất hiện năm 1599 và có nghĩa là "nọc độc".<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Một dạng vắc xin rất sớm được biết đến như <a href="/w/index.php?title=Variolation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Variolation (trang không tồn tại)">variolation</a> đã được phát triển ở <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> từ khoảng thế kỷ X.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nó liên quan đến việc áp dụng các chất liệu từ những người bị bệnh đậu mùa để tiêm chủng cho những người khác. Năm 1717, <a href="/w/index.php?title=Lady_Mary_Wortley_Montagu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lady Mary Wortley Montagu (trang không tồn tại)">Lady Mary Wortley Montagu</a> đã quan sát thực tế ở <a href="/wiki/Istanbul" title="Istanbul">Istanbul</a> và cố gắng phổ biến nó ở <a href="/wiki/Anh" title="Anh">Anh</a>, nhưng gặp phải sự phản kháng đáng kể. Năm 1796, <a href="/wiki/Edward_Jenner" title="Edward Jenner">Edward Jenner</a> đã phát triển một phương pháp an toàn hơn nhiều, sử dụng cowpox (đậu mùa ở động vật) để tiêm chủng thành công cho một cậu bé chống bệnh đậu mùa, và phương pháp này đã được áp dụng rộng rãi. <a href="/wiki/V%E1%BA%AFc_xin" class="mw-redirect" title="Vắc xin">Vắc xin</a> chống lại các bệnh do virus khác theo sau, bao gồm cả việc tiêm chủng <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_d%E1%BA%A1i" title="Bệnh dại">bệnh dại</a> thành công của <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur</a> năm 1886. Tuy nhiên, bản chất của virus không rõ ràng đối với các nhà nghiên cứu này. </p><p>Năm 1892, nhà <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Sinh vật học">sinh vật học</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nga" title="Người Nga">người Nga</a>, <a href="/wiki/Dmitri_Ivanovsky" class="mw-redirect" title="Dmitri Ivanovsky">Dmitri Ivanovsky</a> đã sử dụng một bộ lọc Chamberland để cố gắng cô lập các <a href="/wiki/Virus_kh%E1%BA%A3m_thu%E1%BB%91c_l%C3%A1" title="Virus khảm thuốc lá">virus khảm thuốc lá</a>. Các thí nghiệm của ông cho thấy chất chiết xuất từ lá cây thuốc lá bị nhiễm bệnh vẫn còn lây nhiễm sau khi lọc. Ivanovsky công bố rằng một tác nhân truyền nhiễm nhỏ hoặc độc tố, có khả năng xuyên qua bộ lọc, có thể được sản xuất bởi một vi khuẩn.<sup id="cite_ref-Collier_3_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Collier_3-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1898, <a href="/wiki/Martinus_Beijerinck" title="Martinus Beijerinck">Martinus Beijerinck</a> lặp lại công việc của Ivanovski nhưng nghiên cứu sâu hơn. Ông dùng một loạt thí nghiệm lọc chứng minh rằng bệnh khảm thuốc lá gây ra bởi một tác nhân nhỏ hơn vi khuẩn. Ông gọi đó là <a href="/wiki/Contagium_vivum_fluidum" title="Contagium vivum fluidum">contagium vivum fluidum</a>.<sup id="cite_ref-Pennazio_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pennazio-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Vào năm 1903, lần đầu tiên có ý kiến cho rằng virus có thể gây ung thư. Năm 1908, Bang và Ellerman cho thấy một virus có thể truyền bệnh bạch cầu gà, dữ liệu phần lớn bị bỏ qua cho đến những năm thập niên 1930 khi bệnh bạch cầu được coi là ung thư.<sup id="cite_ref-Epps_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Epps-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 1911, <a href="/wiki/Peyton_Rous" class="mw-redirect" title="Peyton Rous">Peyton Rous</a> báo cáo sự lây truyền của bệnh ung thư sarcoma gà, một khối u với một virus và do đó Rous đã trở thành "cha đẻ của bệnh lý khối u virus" <sup id="cite_ref-Epps_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Epps-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Virus này sau này được gọi là virus Rous sarcoma 1 và được hiểu là một <a href="/wiki/Retrovirus" title="Retrovirus">retrovirus</a>. Một số retrovirus gây ra ung thư khác cũng đã được mô tả. </p><p>Sự tồn tại của virus có đặc tính lây nhiễm vi khuẩn (bacteriophages) được <a href="/wiki/Frederick_Twort" title="Frederick Twort">Frederick Twort</a> lần đầu tiên công nhận vào năm 1911 và một cách độc lập bởi <a href="/wiki/F%C3%A9lix_d%27Herelle" title="Félix d'Herelle">Félix d'Herelle</a> năm 1917. Vì vi khuẩn có thể phát triển dễ dàng trong <a href="/wiki/Nu%C3%B4i_c%E1%BA%A5y_vi_sinh" title="Nuôi cấy vi sinh">nuôi cấy vi sinh</a> nên điều này đã dẫn tới một sự bùng nổ của nghiên cứu về virus học. </p><p>Nguyên nhân của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%E1%BB%8Bch_c%C3%BAm_1918" class="mw-redirect" title="Đại dịch cúm 1918">đại dịch cúm 1918</a> ban đầu không rõ ràng. Vào cuối năm 1918, các nhà khoa học Pháp cho thấy một loại virus có thể truyền bệnh cho người và động vật, hoàn thành các <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_t%E1%BA%AFc_Koch" title="Nguyên tắc Koch">nguyên tắc Koch</a>.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1926, nó đã được chỉ ra rằng <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_ban_%C4%91%E1%BB%8F" title="Bệnh ban đỏ">bệnh ban đỏ</a> là do một loại vi khuẩn. </p><p>Mặc dù virus cây trồng và vi khuẩn có thể được phát triển tương đối dễ dàng, virus động vật thường đòi hỏi một con vật chủ sống, làm phức tạp việc nghiên cứu của các nhà khoa học. Năm 1931, người ta đã phát hiện ra rằng virus cúm có thể được phát triển trong trứng gà thụ tinh, một phương pháp vẫn còn được sử dụng ngày nay để sản xuất vằc xin. Năm 1937, <a href="/wiki/Max_Theiler" title="Max Theiler">Max Theiler</a> quản lý để phát triển virus <a href="/wiki/S%E1%BB%91t_v%C3%A0ng" title="Sốt vàng">sốt vàng</a> trong trứng gà và sản xuất một loại vắc xin từ một chủng virus suy yếu; vắc xin này đã cứu sống hàng triệu người và vẫn đang được sử dụng ngày nay. </p><p><a href="/w/index.php?title=Max_Delbr%C3%BCck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Max Delbrück (trang không tồn tại)">Max Delbrück</a> - một nhà nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_th%E1%BB%B1c_khu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Thể thực khuẩn">thể thực khuẩn</a> mô tả "chu kỳ sống" cơ bản của một virus vào năm 1937: thay vì "phát triển", một hạt virus được lắp ráp từ các phần cấu thành của nó trong một bước; cuối cùng nó để lại tế bào chủ để lây nhiễm sang các tế bào khác. <a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Hershey%E2%80%93Chase" title="Thí nghiệm Hershey–Chase">Thí nghiệm Hershey–Chase</a> năm 1952 chỉ ra rằng chỉ có DNA và không phải protein vào một tế bào vi khuẩn khi bị nhiễm khuẩn T2. Sự chuyển hóa vi khuẩn bằng hể thực khuẩn được mô tả lần đầu tiên trong cùng năm. </p><p>Năm 1949, <a href="/w/index.php?title=John_F._Enders&action=edit&redlink=1" class="new" title="John F. Enders (trang không tồn tại)">John F. Enders</a>, <a href="/w/index.php?title=Thomas_Weller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thomas Weller (trang không tồn tại)">Thomas Weller</a> và <a href="/w/index.php?title=Frederick_Robbins&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederick Robbins (trang không tồn tại)">Frederick Robbins</a> báo cáo sự phát triển của <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_b%E1%BA%A1i_li%E1%BB%87t" class="mw-redirect" title="Bệnh bại liệt">bệnh bại liệt</a> trong các tế bào <a href="/wiki/Ph%C3%B4i" title="Phôi">phôi</a> người, đó là ví dụ đầu tiên của một loại virus động vật được nuôi cấy ngoài động vật hoặc trứng gà. Công trình này đã hỗ trợ <a href="/wiki/Jonas_Salk" title="Jonas Salk">Jonas Salk</a> tìm ra vắc xin bại liệt do <a href="/wiki/Virus_b%E1%BA%A1i_li%E1%BB%87t" title="Virus bại liệt">virus bại liệt</a> đã ngừng hoạt động; vắc xin này được cho thấy có hiệu lực vào năm 1955. </p><p>Loại virus đầu tiên có thể được tinh thể hóa và có thể được làm sáng tỏ chi tiết là virus khảm lá thuốc lá (TMV), loại virus đã được Ivanovski và Beijerink nghiên cứu trước đó. Năm 1935, <a href="/wiki/Wendell_Stanley" class="mw-redirect" title="Wendell Stanley">Wendell Stanley</a> quan sát được kết tinh của nó dưới kính hiển vi điện tử và cho thấy rằng nó vẫn hoạt động ngay cả sau khi kết tinh. <a href="/wiki/Tinh_th%E1%BB%83_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Tinh thể học tia X">Các bức ảnh nhiễu xạ tia X</a> đã được Bernal và Fankuchen thu thập được năm 1941. Dựa trên những bức ảnh như vậy, <a href="/wiki/Rosalind_Franklin" title="Rosalind Franklin">Rosalind Franklin</a> đã đề xuất cấu trúc đầy đủ của virus khảm thuốc lá vào năm 1955. Cũng trong năm 1955, <a href="/wiki/Heinz_Fraenkel-Conrat" title="Heinz Fraenkel-Conrat">Heinz Fraenkel-Conrat</a> và <a href="/w/index.php?title=Robley_Williams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robley Williams (trang không tồn tại)">Robley Williams</a> đã cho thấy rằng TMV RNA tinh khiết và protein <a href="/wiki/Capsid" class="mw-redirect" title="Capsid">capsid</a> của nó có thể tự lắp ráp thành các virion chức năng, cho thấy cơ chế lắp ráp này cũng được sử dụng trong tế bào chủ, như Delbrück đã đề xuất trước đó. </p><p>Từ những năm 1950 đến 1960, <a href="/w/index.php?title=Chester_M._Southam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chester M. Southam (trang không tồn tại)">Chester M. Southam</a>, nhà nghiên cứu virus và nghiên cứu ung thư hàng đầu, đã tiêm chích các bệnh nhân ung thư, những người khỏe mạnh và những tù nhân ở <a href="/w/index.php?title=Ohio_Penitentiary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ohio Penitentiary (trang không tồn tại)">Ohio Penitentiary</a> với các tế bào ung thư HeLa để quan sát xem có thể truyền bệnh ung thư hay không. Ngoài ra, với hy vọng tạo ra một vắc xin phòng ung thư, ông quan sát thấy nếu các đối tượng có thể trở nên miễn nhiễm với ung thư bằng cách phát triển một phản ứng miễn dịch đã có. Thử nghiệm này đã gây nhiều tranh cãi, vì các đối tượng bệnh nhân ung thư không biết rằng họ đang được tiêm các tế bào ung thư.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 1963, virus viêm gan loại B đã được phát hiện bởi <a href="/w/index.php?title=Baruch_Blumberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baruch Blumberg (trang không tồn tại)">Baruch Blumberg</a>, người đã phát triển một loại vắc xin viêm gan loại B. </p><p>Năm 1965, <a href="/wiki/Howard_Temin" class="mw-redirect" title="Howard Temin">Howard Temin</a> mô tả retrovirus đầu tiên: một virus có bộ gen RNA được sao chép ngược lại vào DNA bổ sung (cDNA), sau đó được tích hợp vào hệ gen của vật chủ và được thể hiện từ mẫu đó. <a href="/wiki/Enzyme_phi%C3%AAn_m%C3%A3_ng%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Enzyme phiên mã ngược">Enzyme phiên mã ngược</a>, mà cùng với integrase là một đặc điểm phân biệt của retrovirus, lần đầu tiên được mô tả vào năm 1970, độc lập bởi <a href="/wiki/Howard_Temin" class="mw-redirect" title="Howard Temin">Howard Temin</a> và <a href="/w/index.php?title=David_Baltimore&action=edit&redlink=1" class="new" title="David Baltimore (trang không tồn tại)">David Baltimore</a>. Retrovirus đầu tiên lây nhiễm cho con người đã được <a href="/w/index.php?title=Robert_Gallo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Gallo (trang không tồn tại)">Robert Gallo</a> xác định vào năm 1974. Sau đó nó đã được tìm thấy rằng phiên mã ngược không cụ thể với retroviruses. Khoảng 10-40% bộ gen của con người xuất phát từ các retrotransposons như vậy. </p><p>Năm 1975, chức năng của oncovirus đã được làm rõ rệt. Cho đến thời điểm đó, người ta cho rằng các virus này mang một số gen gọi là oncogenes, khi đưa vào bộ gen của máy chủ, sẽ gây ung thư. <a href="/w/index.php?title=Michael_Bishop&action=edit&redlink=1" class="new" title="Michael Bishop (trang không tồn tại)">Michael Bishop</a> và <a href="/w/index.php?title=Harold_Varmus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harold Varmus (trang không tồn tại)">Harold Varmus</a> cho thấy oncogene của virus Rous sarcoma trên thực tế không phải là đặc trưng của virus nhưng chứa trong bộ gen của động vật khỏe mạnh của nhiều loài. Oncovirus có thể chuyển gen này từ proto-oncogene từ trước, biến nó thành một chất gây ung thư thực sự. </p><p>Năm 1976, chứng kiến đợt bùng phát <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_do_virus_Ebola" title="Bệnh do virus Ebola">bệnh Ebola</a> đầu tiên, một bệnh truyền nhiễm virus gây tử vong cao. </p><p>Vào năm 1977, <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Frederick Sanger</a> đã đạt được trình tự hoàn chỉnh đầu tiên của bộ gen của bất kỳ sinh vật nào, thể thực khuẩn <a href="/wiki/Phi-X174" title="Phi-X174">Phi-X174</a>. Trong cùng năm đó, <a href="/w/index.php?title=Richard_Roberts&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Roberts (trang không tồn tại)">Richard Roberts</a> và <a href="/w/index.php?title=Phillip_Sharp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phillip Sharp (trang không tồn tại)">Phillip Sharp</a> đã chứng minh độc lập rằng các gen adenovirus chứa <a href="/wiki/Intron" title="Intron">intron</a> và do đó cần phải liên kết gen. Sau đó đã nhận ra rằng hầu như tất cả các gen <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_th%E1%BB%B1c" title="Sinh vật nhân thực">sinh vật nhân thực</a> cũng có các intron. </p><p>Một chiến dịch tiêm chủng trên toàn thế giới do <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Y_t%E1%BA%BF_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Tổ chức Y tế Thế giới">Tổ chức Y tế Thế giới</a> của Liên hợp quốc dẫn đầu đã chấm dứt căn bệnh đậu mùa vào năm 1979. </p><p>Năm 1982, <a href="/wiki/Stanley_Prusiner" class="mw-redirect" title="Stanley Prusiner">Stanley Prusiner</a> phát hiện ra prion và cho thấy chúng gây ra <a href="/w/index.php?title=Scrapie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scrapie (trang không tồn tại)">scrapie</a>. </p><p>Các ca AIDS đầu tiên được báo cáo vào năm 1981, và HIV, retrovirus gây ra bệnh này, đã được <a href="/wiki/Luc_Montagnier" title="Luc Montagnier">Luc Montagnier</a>, <a href="/wiki/Fran%C3%A7oise_Barr%C3%A9-Sinoussi" title="Françoise Barré-Sinoussi">Françoise Barré-Sinoussi</a> và <a href="/w/index.php?title=Robert_Gallo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Gallo (trang không tồn tại)">Robert Gallo</a> xác định vào năm 1983.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV bằng cách phát hiện sự có mặt của kháng thể HIV đã được phát triển. Những nỗ lực nghiên cứu to lớn tiếp theo đã biến HIV thành virus được nghiên cứu tốt nhất. Virus Herpes 8 ở người (HHV8) gây ra bệnh của <a href="/wiki/Kaposi%27s_sarcoma" title="Kaposi's sarcoma">Kaposi's sarcoma</a> mà thường thấy ở bệnh nhân AIDS, được xác định vào năm 1994. Một số loại thuốc kháng retrovirus đã được phát triển vào cuối những năm 1990, làm giảm tỉ lệ tử vong ở bệnh AIDS ở các nước phát triển. </p><p><a href="/wiki/Vi%C3%AAm_gan_C" title="Viêm gan C">Virus viêm gan C</a> được xác định bằng kỹ thuật nhân bản phân tử mới vào năm 1987, dẫn đến các xét nghiệm sàng lọc làm giảm đáng kể tỷ lệ <a href="/wiki/Vi%C3%AAm_gan" title="Viêm gan">viêm gan</a> sau khi truyền.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Những nỗ lực đầu tiên trong liệu pháp gien liên quan đến các virus bắt đầu vào đầu những năm 1980, khi các retrovirus được phát triển có thể chèn một <a href="/w/index.php?title=Gen_ngo%E1%BA%A1i_lai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gen ngoại lai (trang không tồn tại)">gen ngoại lai</a> vào hệ gen của vật chủ. Chúng có chứa gien ngoại lai nhưng không chứa bộ gen virus và do đó không thể sinh sản. Các thử nghiệm trên chuột được theo dõi bởi các xét nghiệm ở người, bắt đầu từ năm 1989. Các nghiên cứu đầu tiên của con người đã cố gắng sửa chữa căn bệnh di truyền kết hợp suy giảm miễn dịch (SCID), nhưng thành công ban đầu là rất hạn chế. Trong giai đoạn từ năm 1990 đến năm 1995, liệu pháp gen được thử nghiệm trên một số bệnh khác và với các virus khác nhau, nhưng rõ ràng là các kỳ vọng ban đầu quá cao. Năm 1999, một sự thất bại khác xảy ra, <a href="/w/index.php?title=Jesse_Gelsinger&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jesse Gelsinger (trang không tồn tại)">Jesse Gelsinger</a> qua đời khi 18 tuổi trong một thử nghiệm điều trị gen. Ông bị một phản ứng miễn dịch nghiêm trọng sau khi nhận được một adenovirus. Thành công trong liệu pháp gen của hai trường hợp X-linked SCID được báo cáo vào năm 2000.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 2002, có báo cáo rằng bệnh bại liệt được tổng hợp trong phòng thí nghiệm, đại diện cho cơ thể tổng hợp đầu tiên. Lắp ráp bộ gen 7741 cơ sở từ đầu, bắt đầu với trình tự RNA xuất bản của virus, mất khoảng hai năm. Năm 2003 một phương pháp nhanh hơn đã được hiển thị để lắp ráp bộ gen 5386 cơ sở của bacteriophage Phi X 174 trong 2 tuần. </p><p>Mimivirus khổng lồ, theo nghĩa nào đó là một trung gian giữa các prokaryote nhỏ và các virus bình thường, được mô tả vào năm 2003 và được sắp xếp vào năm 2004. </p><p>Trong năm 2005, chủng loại <a href="/wiki/Virus_c%C3%BAm_A_H1N1" class="mw-redirect" title="Virus cúm A H1N1">virus cúm A H1N1</a> gây tử vong cho 50 triệu người trong suốt <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%E1%BB%8Bch_c%C3%BAm_1918" class="mw-redirect" title="Đại dịch cúm 1918">đại dịch cúm 1918</a> đã được lặp lại vào năm 2005. Thông tin về trình tự đã được gộp lại với nhau từ các mẫu mô bảo tồn của nạn nhân cúm; virus sau đó được tổng hợp từ trình tự này. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%E1%BB%8Bch_c%C3%BAm_2009" title="Đại dịch cúm 2009">Đại dịch cúm 2009</a> liên quan đến một chủng virus cúm H1N1 khác, thường được gọi là "cúm lợn". </p><p>Năm 1985, <a href="/wiki/Harald_zur_Hausen" title="Harald zur Hausen">Harald zur Hausen</a> đã chỉ ra rằng hai loại <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_virus_papilloma_%E1%BB%9F_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Nhiễm virus papilloma ở người">nhiễm virus papilloma ở người</a> (HPV) gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung. Hai văc xin phòng chống lại những chủng này đã được phát hành vào năm 2006. </p><p>Trong năm 2006 và 2007, báo cáo cho thấy việc đưa một số lượng nhỏ các gen nhân tố sao chép đặc hiệu vào tế bào da bình thường của chuột hoặc người có thể biến những tế bào này thành các tế bào gốc đa năng. Kỹ thuật này sử dụng các retrovirus biến đổi để biến đổi các tế bào; đây là một vấn đề tiềm ẩn đối với liệu pháp của con người vì những virus này tích hợp gen của chúng ở một vị trí ngẫu nhiên trong hệ gen của vật chủ, có thể làm gián đoạn các gen khác và có thể gây ung thư.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Năm 2008, virophage của Sputnik đã được mô tả, virophage được biết đến đầu tiên. Sputnik sản sinh trong amipba bị nhiễm bệnh mamavirus, một người họ hàng của mimivirus đã đề cập ở trên và virus được biết đến nhiều nhất cho đến nay.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Một retrovirus nội sinh (ERV) là một retrovirus có bộ gen đã được gắn kết vĩnh viễn vào bộ gen của dòng vi trùng của một số sinh vật và do đó sao chép với mỗi sinh sản của cơ thể đó. Người ta ước tính có khoảng 9% genome người có nguồn gốc từ ERVs. Vào năm 2015, nó đã chỉ ra rằng các protein từ ERV được tích cực biểu hiện trong phôi người 3 ngày tuổi và có vẻ như đóng một vai trò trong sự phát triển phôi thai và bảo vệ phôi khỏi bị nhiễm trùng bởi các virus khác.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFCrawford2011" class="citation book cs1">Crawford, Dorothy (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/virusesveryshort0000craw"><i>Viruses: A Very Short Introduction</i></a>. New York, NY: Oxford University Press. tr. 4. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0199574855" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0199574855"><bdi>0199574855</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Viruses%3A+A+Very+Short+Introduction&rft.place=New+York%2C+NY&rft.pages=4&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2011&rft.isbn=0199574855&rft.aulast=Crawford&rft.aufirst=Dorothy&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fvirusesveryshort0000craw&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCann2011" class="citation book cs1">Cann, Alan (2011). <i>Principles of Molecular Virology</i> (ấn bản thứ 5). London: Academic Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0123849397" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0123849397"><bdi>978-0123849397</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Principles+of+Molecular+Virology&rft.place=London&rft.edition=5&rft.pub=Academic+Press&rft.date=2011&rft.isbn=978-0123849397&rft.aulast=Cann&rft.aufirst=Alan&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-isbn0123846846-3"><b><a href="#cite_ref-isbn0123846846_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKing_AMQ,_Lefkowitz_E,_Adams_MJ,_Carstens_EB2011" class="citation book cs1">King AMQ, Lefkowitz E, Adams MJ, Carstens EB (2011). <i>Virus Taxonomy: Ninth Report of the International Committee on Taxonomy of Viruses</i>. Elsevier. tr. 6. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-12-384684-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-12-384684-6"><bdi>0-12-384684-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Virus+Taxonomy%3A+Ninth+Report+of+the+International+Committee+on+Taxonomy+of+Viruses&rft.pages=6&rft.pub=Elsevier&rft.date=2011&rft.isbn=0-12-384684-6&rft.au=King+AMQ%2C+Lefkowitz+E%2C+Adams+MJ%2C+Carstens+EB&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180205001030/https://talk.ictvonline.org/taxonomy/vmr/m/vmr-file-repository/7096">“Virus Metadata Repository: version ngày 29 tháng 1 năm 2018”</a>. <i>ICTV Master Species List (MSL)</i>. Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus. 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://talk.ictvonline.org/taxonomy/vmr/m/vmr-file-repository/7096">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 2 năm 2018<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ICTV+Master+Species+List+%28MSL%29&rft.atitle=Virus+Metadata+Repository%3A+version+ng%C3%A0y+29+th%C3%A1ng+1+n%C4%83m+2018&rft.date=2018&rft_id=https%3A%2F%2Ftalk.ictvonline.org%2Ftaxonomy%2Fvmr%2Fm%2Fvmr-file-repository%2F7096&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEvans1982" class="citation book cs1">Evans, Alfred (1982). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/viralinfectionso0000unse_c9e7"><i>Viral Infections of Humans</i></a>. New York, NY: Plenum Publishing Corporation. tr. xxv-xxxi. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0306406764" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0306406764"><bdi>0306406764</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Viral+Infections+of+Humans&rft.place=New+York%2C+NY&rft.pages=xxv-xxxi&rft.pub=Plenum+Publishing+Corporation&rft.date=1982&rft.isbn=0306406764&rft.aulast=Evans&rft.aufirst=Alfred&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fviralinfectionso0000unse_c9e7&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-HerpesAlzheimers-6"><b><a href="#cite_ref-HerpesAlzheimers_6-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLövheimGilthorpeAdolfssonNilsson2014" class="citation journal cs1">Lövheim H, Gilthorpe J, Adolfsson R, Nilsson LG, Elgh F (tháng 7 năm 2014). “Reactivated herpes simplex infection increases the risk of Alzheimer's disease”. <i>Alzheimer's & Dementia</i> (ấn bản thứ 6). <b>11</b>: 593–9. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.jalz.2014.04.522">10.1016/j.jalz.2014.04.522</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25043910">25043910</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Alzheimer%27s+%26+Dementia&rft.atitle=Reactivated+herpes+simplex+infection+increases+the+risk+of+Alzheimer%27s+disease.&rft.volume=11&rft.pages=593-9&rft.date=2014-07&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.jalz.2014.04.522&rft_id=info%3Apmid%2F25043910&rft.aulast=L%C3%B6vheim&rft.aufirst=H&rft.au=Gilthorpe%2C+J&rft.au=Adolfsson%2C+R&rft.au=Nilsson%2C+LG&rft.au=Elgh%2C+F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-test-7"><b><a href="#cite_ref-test_7-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/ncidod/dvrd/prions/">1 Moved | Prion Diseases | CDC</a></span> </li> <li id="cite_note-IntroVirol432-8"><b><a href="#cite_ref-IntroVirol432_8-0">^</a></b> <span class="reference-text">Dimmock NJ, Easton AJ, Leppard K, <i>Introduction to Modern Virology</i>, (Oxford: Blackwell Publishers, 2007), ch 23 "Horizons in human virology", subch 23.3 "Subtle and insidious virus-host interactions", sec "Virus infections can give their host an evolutionary advantage", <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=E3ntv9XwsFwC&pg=PA432">tr. 432</a>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.isracast.com/tech_news/260106_tech.aspx">Viruses: The new cancer hunters</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060213052856/http://www.isracast.com/tech_news/260106_tech.aspx">Lưu trữ</a> 2006-02-13 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, IsraCast, ngày 1 tháng 3 năm 2006</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/virus">"Virus"</a>, Merriam-Webster, Inc, 2011.</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.medicaldaily.com/history-vaccines-variolation-378738">“A Brief History Of Vaccines: From Medieval Chinese 'Variolation' To Modern Vaccination”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Brief+History+Of+Vaccines%3A+From+Medieval+Chinese+%E2%80%98Variolation%E2%80%99+To+Modern+Vaccination&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.medicaldaily.com%2Fhistory-vaccines-variolation-378738&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Collier_3-12"><b><a href="#cite_ref-Collier_3_12-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSussman,_MaxTopley,_W._W._C.Wilson,_Graham_K.Collier,_L._H.1998" class="citation book cs1">Sussman, Max; Topley, W. W. C.; Wilson, Graham K.; Collier, L. H.; Balows, Albert (1998). <i>Topley & Wilson's microbiology and microbial infections</i>. London: Arnold. tr. 3. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-340-66316-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-340-66316-2"><bdi>0-340-66316-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Topley+%26+Wilson%27s+microbiology+and+microbial+infections&rft.place=London&rft.pages=3&rft.pub=Arnold&rft.date=1998&rft.isbn=0-340-66316-2&rft.au=Sussman%2C+Max&rft.au=Topley%2C+W.+W.+C.&rft.au=Wilson%2C+Graham+K.&rft.au=Collier%2C+L.+H.&rft.au=Balows%2C+Albert&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFIwanowski1892" class="citation journal cs1">Iwanowski, D. (1892). “Über die Mosaikkrankheit der Tabakspflanze”. <i>Bulletin Scientifique publié par l'Académie Impériale des Sciences de Saint-Pétersbourg / Nouvelle Serie III</i> (bằng tiếng Đức và Nga). St. Petersburg. <b>35</b>: 67–-70.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Bulletin+Scientifique+publi%C3%A9+par+l%27Acad%C3%A9mie+Imp%C3%A9riale+des+Sciences+de+Saint-P%C3%A9tersbourg+%2F+Nouvelle+Serie+III&rft.atitle=%C3%9Cber+die+Mosaikkrankheit+der+Tabakspflanze&rft.volume=35&rft.pages=67--70&rft.date=1892&rft.aulast=Iwanowski&rft.aufirst=D.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ">liên kết</a>)</span> Translated into English in Johnson, J., Ed. (1942) <i>Phytopathological classics</i> (St. Paul, Minnesota: American Phytopathological Society) No. 7, pp. 27–-30.</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFIwanowski1903" class="citation journal cs1">Iwanowski, D. (1903). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=iG0oAQAAIAAJ&pg=PR13#v=onepage&q&f=false">“Über die Mosaikkrankheit der Tabakspflanze”</a>. <i>Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten und Pflanzenschutz</i> (bằng tiếng Đức). <b>13</b>: 1–41.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Zeitschrift+f%C3%BCr+Pflanzenkrankheiten+und+Pflanzenschutz&rft.atitle=%C3%9Cber+die+Mosaikkrankheit+der+Tabakspflanze&rft.volume=13&rft.pages=1-41&rft.date=1903&rft.aulast=Iwanowski&rft.aufirst=D.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DiG0oAQAAIAAJ%26pg%3DPR13%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Pennazio-15"><b><a href="#cite_ref-Pennazio_15-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPennazio_S2007" class="citation journal cs1">Pennazio S (2007). “Genetics and virology: Two interdisciplinary branches of biology”. <i>Rivista di Biologia</i> (ấn bản thứ 1). <b>100</b>: 119–46. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17592822">17592822</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Rivista+di+Biologia&rft.atitle=Genetics+and+virology%3A+Two+interdisciplinary+branches+of+biology&rft.volume=100&rft.pages=119-46&rft.date=2007&rft_id=info%3Apmid%2F17592822&rft.au=Pennazio+S&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Epps-16">^ <a href="#cite_ref-Epps_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Epps_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFVan_Epps_HL2005" class="citation journal cs1">Van Epps HL (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jem.rupress.org/content/201/3/320.full.pdf">“Peyton Rous: Father of the tumor virus”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal of Experimental Medicine</i> (ấn bản thứ 3). <b>201</b>: 320. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1084%2Fjem.2013fta">10.1084/jem.2013fta</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Truy cập mở"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2213042">2213042</a></span>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15756727">15756727</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Experimental+Medicine&rft.atitle=Peyton+Rous%3A+Father+of+the+tumor+virus&rft.volume=201&rft.pages=320&rft.date=2005&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2213042%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F15756727&rft_id=info%3Adoi%2F10.1084%2Fjem.2013fta&rft.au=Van+Epps+HL&rft_id=http%3A%2F%2Fjem.rupress.org%2Fcontent%2F201%2F3%2F320.full.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://virus.stanford.edu/uda/fluscimed.html">The Medical and Scientific Conceptions of Influenza</a>, Human Virology at Stanford</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSkloot2010" class="citation book cs1">Skloot, Rebecca (2010). <i>The Immortal Life of Henrietta Lacks</i>. New York: Broadway Paperbacks. tr. 128.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Immortal+Life+of+Henrietta+Lacks&rft.place=New+York&rft.pages=128&rft.pub=Broadway+Paperbacks&rft.date=2010&rft.aulast=Skloot&rft.aufirst=Rebecca&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMontagnier_L2002" class="citation journal cs1">Montagnier L (2002). “Historical essay. A History of HIV Discovery”. <i>Science</i> (ấn bản thứ 5599). <b>298</b>: 1727–1728. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1079027">10.1126/science.1079027</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12459575">12459575</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Historical+essay.+A+History+of+HIV+Discovery&rft.volume=298&rft.pages=1727-1728&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1079027&rft_id=info%3Apmid%2F12459575&rft.au=Montagnier+L&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGallo_RC2002" class="citation journal cs1">Gallo RC (2002). “Historical essay. The Early Years of HIV/AIDS”. <i>Science</i> (ấn bản thứ 5599). <b>298</b>: 1728–1730. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1078050">10.1126/science.1078050</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12459576">12459576</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Historical+essay.+The+Early+Years+of+HIV%2FAIDS&rft.volume=298&rft.pages=1728-1730&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1078050&rft_id=info%3Apmid%2F12459576&rft.au=Gallo+RC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGalloMontagnier2002" class="citation journal cs1">Gallo RC, Montagnier L (2002). “Historical essay. Prospects for the Future”. <i>Science</i> (ấn bản thứ 5599). <b>298</b>: 1730–1. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1079864">10.1126/science.1079864</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12459577">12459577</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Historical+essay.+Prospects+for+the+Future&rft.volume=298&rft.pages=1730-1&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1079864&rft_id=info%3Apmid%2F12459577&rft.aulast=Gallo&rft.aufirst=RC&rft.au=Montagnier%2C+L&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laskerfoundation.org/awards/library/2000c_cit.shtml">2000 Albert Lasker Award for Clinical Medical Research</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071028150537/http://www.laskerfoundation.org/awards/library/2000c_cit.shtml">Lưu trữ</a> 2007-10-28 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, The Lasker Foundation. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2008</span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDebyser_Zeger2003" class="citation journal cs1">Debyser Zeger (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wayback.archive-it.org/all/20080802025734/http://www.ohsu.edu/nod/documents/week1/short.vectorology.pdf">“Bản sao đã lưu trữ”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Current Gene Therapy</i>. <b>3</b>: 495–499. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ohsu.edu/nod/documents/week1/short.vectorology.pdf">Bản gốc</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> lưu trữ ngày 2 tháng 8 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+Gene+Therapy&rft.atitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft.volume=3&rft.pages=495-499&rft.date=2003&rft.au=Debyser+Zeger&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ohsu.edu%2Fnod%2Fdocuments%2Fweek1%2Fshort.vectorology.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">Đã định rõ hơn một tham số trong <code class="cs1-code">|tiêu đề=</code> và <code class="cs1-code">|title=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#redundant_parameters" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciam.com/article.cfm?id=stem-cells-without-cancer">Stem Cells—This Time without the Cancer</a>, <i>Scientific American News</i>, ngày 30 tháng 11 năm 2007</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110722193614/http://forms.asm.org/microbe/index.asp?bid=61386">“Biggest Known Virus Yields First-Ever Virophage”</a>. <i>Microbe Magazine</i>. tháng 11 năm 2008. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://forms.asm.org/microbe/index.asp?bid=61386">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2011.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Microbe+Magazine&rft.atitle=Biggest+Known+Virus+Yields+First-Ever+Virophage&rft.date=2008-11&rft_id=http%3A%2F%2Fforms.asm.org%2Fmicrobe%2Findex.asp%3Fbid%3D61386&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.newscientist.com/article/dn27384-virus-hiding-in-our-genome-protects-early-human-embryos.html#.VT0RiSH2A7Z">“Virus hiding in our genome protects early human embryos”</a>. <i>New Scientist</i>. ngày 20 tháng 4 năm 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=New+Scientist&rft.atitle=Virus+hiding+in+our+genome+protects+early+human+embryos&rft.date=2015-04-20&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.newscientist.com%2Farticle%2Fdn27384-virus-hiding-in-our-genome-protects-early-human-embryos.html%23.VT0RiSH2A7Z&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AVirus+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Phân_ngành_sinh_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Phân ngành sinh học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Thảo luận Bản mẫu:Phân ngành sinh học"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Phân_ngành_sinh_học" style="font-size:114%;margin:0 4em">Phân ngành <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa chất sinh học (trang không tồn tại)">Địa chất sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Địa lý sinh học">Địa lý sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Bệnh lý học">Bệnh lý học</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Cổ sinh vật học">Cổ sinh vật học</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Công nghệ sinh học">Công nghệ sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Di truyền học">Di truyền học</a> (<a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83u_sinh" title="Di truyền học biểu sinh">Di truyền học biểu sinh</a>, <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Di truyền học tế bào">Di truyền học tế bào</a>. <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_sinh_th%C3%A1i" title="Di truyền học sinh thái">Di truyền học sinh thái</a>)</li> <li><a href="/wiki/D%E1%BB%8Bch_t%E1%BB%85_h%E1%BB%8Dc" title="Dịch tễ học">Dịch tễ học</a></li> <li><a href="/wiki/Dinh_d%C6%B0%E1%BB%A1ng" title="Dinh dưỡng">Dinh dưỡng</a></li> <li><a href="/wiki/D%C6%B0%E1%BB%A3c_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Dược lý học">Dược lý học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Độc chất học">Độc chất học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Động vật học">Động vật học</a> (<a href="/wiki/B%C3%B2_s%C3%A1t-l%C6%B0%E1%BB%A1ng_c%C6%B0_h%E1%BB%8Dc" title="Bò sát-lưỡng cư học">Bò sát-lưỡng cư học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_ph%E1%BA%ABu_h%E1%BB%8Dc" title="Giải phẫu học">Giải phẫu học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_gen_h%E1%BB%8Dc" title="Hệ gen học">Hệ gen học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_h%C3%B3a_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Hệ thống hóa (sinh học)">Hệ thống sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87n_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiện sinh vật học (trang không tồn tại)">Hiện sinh vật học</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Khoa học thần kinh">Khoa học thần kinh</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BD_sinh_tr%C3%B9ng_h%E1%BB%8Dc" title="Ký sinh trùng học">Ký sinh trùng học</a></li> <li><a href="/wiki/K%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Kỹ thuật sinh học">Kỹ thuật sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử sinh học">Lịch sử sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lý sinh học">Lý sinh học</a> (<a href="/wiki/C%C6%A1_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Cơ sinh học">Cơ sinh học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch_h%E1%BB%8Dc" title="Miễn dịch học">Miễn dịch học</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B4_h%E1%BB%8Dc" title="Mô học">Mô học</a></li> <li><a href="/wiki/N%E1%BA%A5m_h%E1%BB%8Dc" title="Nấm học">Nấm học</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%B4i_thai_h%E1%BB%8Dc" title="Phôi thai học">Phôi thai học</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%A1i_thai_h%E1%BB%8Dc" title="Quái thai học">Quái thai học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_%C4%91%E1%BB%8Ba_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh địa học (trang không tồn tại)">Sinh địa học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_b%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n" title="Sinh học bảo tồn">Sinh học bảo tồn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_b%C4%83ng_quy%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học băng quyển (trang không tồn tại)">Sinh học băng quyển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83n" title="Sinh học biển">Sinh học biển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc" title="Sinh học cấu trúc">Sinh học cấu trúc</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng" title="Sinh học hệ thống">Sinh học hệ thống</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học hóa học (trang không tồn tại)">Sinh học hóa học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" title="Sinh học không khí">Sinh học không khí</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD" title="Sinh học lượng tử">Sinh học lượng tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_ngo%E1%BA%A1i_vi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học ngoại vi (trang không tồn tại)">Sinh học ngoại vi</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Sinh học người">Sinh học người</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_ng%E1%BB%8Dt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học nước ngọt (trang không tồn tại)">Sinh học nước ngọt</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Sinh học phát triển">Sinh học phát triển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Sinh học tế bào">Sinh học tế bào</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BB%9Di_gian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học thời gian (trang không tồn tại)">Sinh học thời gian</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Sinh học tiến hóa">Sinh học tiến hóa</a> (<a href="/wiki/C%E1%BB%99i_ngu%E1%BB%93n_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Cội nguồn sự sống">Cội nguồn sự sống</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A1t_sinh_ch%E1%BB%A7ng_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Phát sinh chủng loại học">Phát sinh chủng loại học</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Phân loại sinh học">Phân loại sinh học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%C3%ADnh_to%C3%A1n" title="Sinh học tính toán">Sinh học tính toán</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p" title="Sinh học tổng hợp">Sinh học tổng hợp</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Sinh học vũ trụ">Sinh học vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Sinh học xã hội">Sinh học xã hội</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh lý học">Sinh lý học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">Sinh thái học</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BA%A3o_h%E1%BB%8Dc" title="Tảo học">Tảo học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%91ng_k%C3%AA_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thống kê sinh học (trang không tồn tại)">Thống kê sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Thực vật học">Thực vật học</a></li> <li><a href="/wiki/Tin_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tin sinh học">Tin sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/To%C3%A1n_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Toán sinh học">Toán sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">Vi sinh vật học</a> (<a href="/w/index.php?title=Vi_sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vi sinh học tế bào (trang không tồn tại)">Vi sinh học tế bào</a>)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Virus học</a> (<a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_virus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vật lý virus (trang không tồn tại)">Vật lý virus</a>)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Virus_học&oldid=71122564">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Virus_học&oldid=71122564</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Virus_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Virus học">Virus học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%ADp_ni%C3%AAn_1890" title="Thể loại:Khoa học thập niên 1890">Khoa học thập niên 1890</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ">Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_%C4%90%E1%BB%A9c_(de)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Đức (de)">Nguồn CS1 tiếng Đức (de)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_tham_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa" title="Thể loại:Lỗi CS1: tham số thừa">Lỗi CS1: tham số thừa</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 6 tháng 2 năm 2024, 19:17.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Virus_h%E1%BB%8Dc&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-l65hk","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.362","walltime":"0.428","ppvisitednodes":{"value":1078,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":43164,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":5,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":71329,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 331.935 1 -total"," 73.43% 243.727 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 34.36% 114.066 6 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 26.53% 88.077 1 Bản_mẫu:Phân_ngành_sinh_học"," 25.46% 84.514 1 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 15.46% 51.314 9 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 7.15% 23.740 4 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 6.36% 21.123 2 Bản_mẫu:Webarchive"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.221","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3650080,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-56865c4dc8-blvtt","timestamp":"20241107133110","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Virus h\u1ecdc","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Virus_h%E1%BB%8Dc","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7215","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7215","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2018-02-04T14:46:41Z","dateModified":"2024-02-06T19:17:49Z"}</script> </body> </html>