CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Opera - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"0933e959-6055-4258-92c9-7b26cc3e636b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Opera","wgTitle":"Opera","wgCurRevisionId":9667790,"wgRevisionId":9667790,"wgArticleId":142084,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak","Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Hezkuntza Programako artikuluak","Hezkuntza Programa/Musika, antzerkia eta dantza","Lur entziklopedietatik osatu diren artikuluak","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Opera","Musika motak"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Opera","wgRelevantArticleId":142084,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1344","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg/1200px-Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1390"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg/960px-Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="927"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="742"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Opera - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Opera"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Opera&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Opera"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Opera rootpage-Opera skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu nagusia" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu nagusia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z"><span>Azala</span></a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala"><span>Txikipedia</span></a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela"><span>Ikusgela</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna"><span>Txokoa</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r"><span>Aldaketa berriak</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x"><span>Ausazko orria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua."><span>Laguntza</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak"><span>Orri bereziak</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Itxura</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu" class=""><span>Dohaintza egin</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Opera" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class=""><span>Sortu kontua</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Opera" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hasi saioa</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Tresna pertsonalak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu"><span>Dohaintza egin</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Opera" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Sortu kontua</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Opera" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hasi saioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi"><span>gehiago ikasi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y"><span>Ekarpenak</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eⓧ\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"eu\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 100%; background-color: #f3f3f3; border-top: 4px solid #a89332; border-bottom: 4px solid #a89332; padding: 6px; font-size: 1.2em;\"\u003E\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Fitxategi:Ipuscua_-_lehen_aipamena_(cropped).png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png/120px-Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png\" decoding=\"async\" width=\"100\" height=\"39\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png/250px-Ipuscua_-_lehen_aipamena_%28cropped%29.png 1.5x\" data-file-width=\"738\" data-file-height=\"288\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \u003Ccenter\u003E\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik_Gipuzkoara\" title=\"Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik Gipuzkoara\"\u003EIpuscuatik Gipuzkoara\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003Cbr /\u003EOspatu gurekin batera Gipuzkoaren lehen aipamenaren milurtekoa.\u003C/center\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Deskribapena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Deskribapena"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Deskribapena</span> </div> </a> <ul id="toc-Deskribapena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Erakutsi/ezkutatu Historia azpiatal</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Opera_italiarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_italiarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Opera italiarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_italiarra-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Aro_barrokoko_gaiak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Aro_barrokoko_gaiak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Aro barrokoko gaiak</span> </div> </a> <ul id="toc-Aro_barrokoko_gaiak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gluck_eta_Mozarten_erreformak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gluck_eta_Mozarten_erreformak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Gluck eta Mozarten erreformak</span> </div> </a> <ul id="toc-Gluck_eta_Mozarten_erreformak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bel_canto,_Verdi_eta_verismoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bel_canto,_Verdi_eta_verismoa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Bel canto, Verdi eta verismoa</span> </div> </a> <ul id="toc-Bel_canto,_Verdi_eta_verismoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Opera_alemaniarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_alemaniarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Opera alemaniarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_alemaniarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opera_frantziarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_frantziarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Opera frantziarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_frantziarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opera_errusiarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_errusiarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Opera errusiarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_errusiarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opera_espainiarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_espainiarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Opera espainiarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_espainiarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opera_txinatarra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_txinatarra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Opera txinatarra</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_txinatarra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opera_Latinoamerikan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_Latinoamerikan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Opera Latinoamerikan</span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_Latinoamerikan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Opera_Euskal_Herrian[3]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Opera_Euskal_Herrian[3]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Opera Euskal Herrian<sup><span>[</span>3<span>]</span></sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Opera_Euskal_Herrian[3]-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hizkuntza_eta_itzulpen_aferak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hizkuntza_eta_itzulpen_aferak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Hizkuntza eta itzulpen aferak</span> </div> </a> <ul id="toc-Hizkuntza_eta_itzulpen_aferak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Erreferentziak</span> </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kanpo estekak</span> </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Eduki-taula" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Opera</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 139 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-139" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">139 hizkuntza</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Opera" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Oper" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Opera" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Gl%C4%ABwpleg" title="Glīwpleg – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Glīwpleg" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%A7" title="أوبرا – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أوبرا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%A7" title="اوبرا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اوبرا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ópera" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Opera" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7" title="اوپرا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اوپرا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Опера" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Oper" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Uopera" title="Uopera – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Uopera" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Opera" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Опера" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D1%8D%D1%80%D0%B0" title="Опэра – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Опэра" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Опера" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="গীতিনাট্য – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গীতিনাট্য" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/C%27hoarigan" title="C'hoarigan – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="C'hoarigan" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Opera" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%83%D1%83%D1%80%D0%B8" title="Дуури – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Дуури" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/%C3%92pera" title="Òpera – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Òpera" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%86%D9%BE%DB%8E%D8%B1%D8%A7" title="ئۆپێرا – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئۆپێرا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Opera" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Опера" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Opera" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Opera" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Oper" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Opera" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8C%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B1" title="Όπερα – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Όπερα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Opera" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Opero" title="Opero – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Opero" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Ópera" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ooper" title="Ooper – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Ooper" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%B1%D8%A7" title="اپرا – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اپرا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ooppera" title="Ooppera – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ooppera" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Op%C3%A9ra" title="Opéra – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Opéra" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Opera" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Ceoldr%C3%A1ma" title="Ceoldráma – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Ceoldráma" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%8C%E5%8A%87" title="歌劇 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="歌劇" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Op%C3%A9ra_(lamizik)" title="Opéra (lamizik) – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Opéra (lamizik)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Opra" title="Opra – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Opra" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ópera" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ópera" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Kiaulldramey" title="Kiaulldramey – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Kiaulldramey" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Opera" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%A4%D7%A8%D7%94" title="אופרה – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="אופרה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE_(%E0%A4%97%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95)" title="ओपेरा (गीतिनाटक) – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ओपेरा (गीतिनाटक)" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Opera" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Opera" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Opera_(sz%C3%ADnm%C5%B1)" title="Opera (színmű) – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Opera (színmű)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%95%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%A1" title="Օպերա – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Օպերա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Opera_(musica)" title="Opera (musica) – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Opera (musica)" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Opera" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Opera" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Opero" title="Opero – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Opero" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Ópera" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Opera" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AA%E3%83%9A%E3%83%A9" title="オペラ – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="オペラ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Apra" title="Apra – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Apra" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Opera" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90" title="ოპერა – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ოპერა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Opera" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0_(%D0%BC%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0)" title="Опера (музыка) – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Опера (музыка)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%92%E0%B2%AA%E0%B3%87%E0%B2%B0" title="ಒಪೇರ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಒಪೇರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%98%A4%ED%8E%98%EB%9D%BC" title="오페라 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="오페라" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Opera_(muz%C3%AEk)" title="Opera (muzîk) – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Opera (muzîk)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Opera" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Опера" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Melodrama_(musica)" title="Melodrama (musica) – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Melodrama (musica)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Oper" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Opera" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Opera" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Opera" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Опера" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Опера" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%93%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%B1" title="ഓപ്പറ – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഓപ്പറ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%83%D1%83%D1%80%D1%8C" title="Дуурь – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Дуурь" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%91%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="ऑपेरा – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="ऑपेरा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Opera" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%87%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BD%E1%80%B2" title="အော်ပရာဇာတ်ပွဲ – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="အော်ပရာဇာတ်ပွဲ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Opera" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Oper" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="ओपेरा – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="ओपेरा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Opera_(muziek)" title="Opera (muziek) – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Opera (muziek)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Opera" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Opera" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Op%C3%A8ra" title="Opèra – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Opèra" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ouperu" title="Ouperu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Ouperu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%C3%A6" title="Оперæ – osetiera" lang="os" hreflang="os" data-title="Оперæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetiera" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%93%E0%A8%AA%E0%A9%87%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਓਪੇਰਾ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਓਪੇਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – papiamentoa" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Ópera" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamentoa" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Op%C3%A9ra" title="Opéra – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Opéra" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Opera" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/%C3%92pera" title="Òpera – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Òpera" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7" title="اوپیرا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="اوپیرا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7" title="اوپرا – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اوپرا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/%C3%93pera" title="Ópera – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ópera" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Taki_aranway" title="Taki aranway – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Taki aranway" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Oper%C4%83" title="Operă – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Operă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Опера" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Опера" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Cantanti_l%C3%ACrici" title="Cantanti lìrici – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Cantanti lìrici" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Opera" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%D9%8A%D8%AA_%D9%86%D8%A7%D9%BD%DA%AA_(%D8%A7%D9%88%D9%BE%D9%8A%D8%B1%D8%A7)" title="سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="سنگيت ناٽڪ (اوپيرا)" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Opera" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%94%E0%B6%B4%E0%B7%99%E0%B6%BB%E0%B7%8F" title="ඔපෙරා – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ඔපෙරා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Opera" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Opera" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Opera" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – samoera" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Opera" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoera" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Opera" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Опера" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Oper" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Opera" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Opera" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Opera" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Uopera" title="Uopera – silesiera" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Uopera" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silesiera" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%86%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B0%E0%AE%BE" title="ஆப்பெரா – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஆப்பெரா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%92%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B0%BE" title="ఒపెరా – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="ఒపెరా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Опера" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3" title="อุปรากร – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="อุปรากร" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Opera" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Opera" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – tsongera" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Opera" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsongera" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Опера" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0" title="Опера – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Опера" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A7" title="اوپرا – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اوپرا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Opera" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Oper" title="Oper – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Oper" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Opera" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Lop" title="Lop – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Lop" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Oper%C3%A5" title="Operå – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Operå" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Opera" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%8C%E5%89%A7" title="歌剧 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="歌剧" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90" title="ოპერა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ოპერა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A4%D7%A2%D7%A8%D7%A2" title="אפערע – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אפערע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%8C%E5%89%A7" title="歌剧 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="歌剧" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Opera" title="Opera – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Opera" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%AD%8C%E5%8A%87" title="歌劇 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="歌劇" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1344#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Opera" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c"><span>Artikulua</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Opera" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t"><span>Eztabaida</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">euskara</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Opera"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tresnak</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Opera"><span>Irakurri</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v"><span>Aldatu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e"><span>Aldatu iturburu kodea</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&action=history"><span>Ikusi historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Opera" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j"><span>Honanzko esteka duten orriak</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Opera" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k"><span>Lotutako orrietako aldaketak</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u"><span>Fitxategia igo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&oldid=9667790" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra"><span>Lotura iraunkorra</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago"><span>Orri honen datuak</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Opera&id=9667790&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa"><span>Artikulu hau aipatu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FOpera"><span>URL laburra lortu</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FOpera"><span>QR kodea jaitsi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Opera"><span>Liburu bat sortu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Opera&action=show-download-screen"><span>Deskargatu PDF formatuan</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opera&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p"><span>Inprimatzeko bertsioa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Opera" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1344" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g"><span>Wikidata itema</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/30px-Wikipedia-1000.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 2x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-2-HezkuntzaPrograma" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza" title="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da"><img alt="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/19px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/28px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/38px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8986446">.mw-parser-output .noexcerpt{padding-top:10px}</style><div> <dl><dd><i>Artikulu hau musika-motari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «<a href="/wiki/Opera_(argipena)" class="mw-disambig" title="Opera (argipena)">Opera (argipena)</a>».</i></dd></dl></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg/290px-Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg" decoding="async" width="290" height="336" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg/435px-Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg/580px-Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg 2x" data-file-width="2067" data-file-height="2395" /></a><figcaption><small><i>Carmen</i>, <a href="/w/index.php?title=Magdalena_Ko%C5%BEen%C3%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magdalena Kožená (sortu gabe)">Magdalena Kožená</a> eta <a href="/w/index.php?title=Jonas_Kaufmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jonas Kaufmann (sortu gabe)">Jonas Kaufmannekin</a>, 2012ko <a href="/wiki/Salzburgo" title="Salzburgo">Salzburgeko</a> jaialdian</small></figcaption></figure> <p><b>Opera</b> antzerki mota bat da. Testua (<i>librettoa</i>) abestien bidez antzezten dute abeslariek eta musika-talde batek akonpainamendua egiten die ahost-atalei. Italiar hitza "opera"-ren esanahi "lana" da. </p><p>Opera mendebaldeko antzerki musikalen usadioaren baitan kokaturik dago. Analogiaz, munduko beste eskualde batzuetan egiten diren antzeko zenbait antzerki musikalei ere opera deritze, esaterako <a href="/w/index.php?title=Opera_txinatar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opera txinatar (sortu gabe)">opera txinatarra</a>, baina ohitura haiek ez dute mendebaldeko operaren jatorri bera. Hala ere, opera ez da mendebaldeko antzerki musikal bakarra: antzinako Grezian bazegoen abesturik eta musikaz lagundurik egiten zen drama greziarra, eta aro modernoan antzeko beste adierazpide batzuk sortu dira, esaterako <a href="/wiki/Musikal_(antzerkia)" class="mw-redirect" title="Musikal (antzerkia)">musikala</a>. </p><p>Operak hitzezko antzerkiaren elementu askori eusten die, hala nola aktuazioa, eszenaratzea eta jantziak, eta zenbaitetan dantza ere barne hartzen du. Antzezpenak <a href="/wiki/Opera-antzoki" title="Opera-antzoki">opera-antzokietan</a> egiten dira gehienetan, <a href="/wiki/Orkestra" title="Orkestra">orkestra</a> batek edo musika-talde txiki batek lagundurik. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Deskribapena">Deskribapena</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Deskribapena»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Deskribapena"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Oratorio" title="Oratorio">Oratorioa</a> ez bezala, opera antzeztu beharreko obra da. Antzerki musikaleko genero batzuk oso lotuta daude operarekin, hala nola <i><a href="/wiki/Zarzuela" title="Zarzuela">zarzuela</a></i> espainiarra, <i>singspiel</i> alemana, <i><a href="/wiki/Opereta" title="Opereta">opereta</a></i> vienarra, <i>opéra-comique</i> frantsesa eta <i><a href="/wiki/Musikal" title="Musikal">musikal</a></i> ingelesa eta estatubatuarra. Antzerki musikalaren aldaera horietako bakoitzak bere ezaugarriak ditu, pribatiboak izan gabe, eta, askotan, genero horien arteko mugak ez dira argiak. Operan, antzerki musikalaren beste genero batzuetan bezala, honako hauek batzen dira: </p> <ul><li>Musika (orkestra, bakarlariak, abesbatza eta zuzendaria).</li> <li>Poesia (<a href="/wiki/Libreto" title="Libreto">libretoaren</a> bidez).</li> <li>Arte eszenikoak, bereziki emanaldia, <a href="/wiki/Ballet" title="Ballet">balleta</a> eta <a href="/wiki/Dantza" title="Dantza">dantza</a>.</li> <li>Arte eszenografikoak (pintura, arte plastikoak, dekorazioa, arkitektura).</li> <li>Argiztapena eta beste efektu eszeniko batzuk.</li> <li>Makillajea eta aldagelak.</li></ul> <p>Opera antzerki musikaleko beste generoetatik bereizten da, eta onartzen da opera erabat musika lagun duen antzezpena dela. Generoaren historiak erakusten du baieztapen hori ez dela zuzena. Bere eraketan musikaren parte hartze apartak opera errezitatutako antzerkitik bereizten duen arren, jada barrokotik ezagutzen ziren forma mugakideak, hala nola <a href="/wiki/Maskarada" class="mw-disambig" title="Maskarada">maskarada</a>, balada-opera, zarzuela eta singspiel, kasu askotan operarekin nahasten direnak. Horrela, <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Wolfgang Amadeus Mozarten</a> singspieleak operatzat hartzen dira, José de Nebraren zarzuelak bezala, eta <a href="/wiki/Kurt_Weill" title="Kurt Weill">Kurt Weillen</a> <i><a href="/wiki/Lau_soseko_opera" title="Lau soseko opera">Die Dreigroschenoper</a></i> (Lau soseko opera), berriz, errezitatutako antzerkitik operatik baino askoz hurbilago dago. Azkenik, operaren inguruko beste genero batzuk daude, hala nola barroko frantseseko opera-balleta eta <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendeko</a> obra neoklasizista batzuk, hala nola <a href="/wiki/Igor_Stravinski" title="Igor Stravinski">Igor Stravinskiren</a> obra batzuk. Hala ere, lan horietan, dantzaren zati nagusia da adierazgarria, eta kantuak, berriz, bigarren mailako papera du. Opera eta zarzuela, opereta, singspiel eta musikal ingeles eta estatubatuarraren arteko desberdintasunari dagokionez, mugaketa desberdintasun formal batetik sortzen da. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Historia"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Operak Erdi Aroko drama liturgikoetan izan zuen hasiera. Ondoren, <a href="/wiki/XVI._mendea" title="XVI. mendea">XVI. mendearen</a> amaieran, <a href="/wiki/Florentzia" title="Florentzia">Florentziako</a> kameratak (<a href="/w/index.php?title=Camerata_di_Bardi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Camerata di Bardi (sortu gabe)">Camerata Bardi</a>) antzinako greziar drama berpiztu nahian, opera berria sortu zuen Berpizkundeko ahozko genero desberdinetan oinarrituta: ahots baterako madrigala, <a href="/w/index.php?title=Antzerki_madrigal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antzerki madrigal (sortu gabe)">antzerki madrigala</a>, pastorala eta <a href="/wiki/Intermezzo" title="Intermezzo">intermezzoa</a>. <a href="/wiki/Jacopo_Peri" title="Jacopo Peri">Jacopo Peri</a>k, 1598an, "Dafne" musika-lana aurkeztu zuen Florentzian. Zoritxarrez, musika ez da kontserbatu. Antzinako Greziaren drama berreskuratzeko lehenengo saiakera izan zen, Berpizkundeko helburu artistikoekin bat joateko. Cameratako kideek uste zuten greziar dramen "koroak" jatorriz abestuak zirela, eta agian pertsonaia guztien atalak. Beraz, opera sortu zuten egoera hori "berrezartzeko". Perik, 1600, beste opera bat aurkeztu zuen, "<a href="/wiki/Euridize_(opera)" title="Euridize (opera)">Euridice</a>" eta gaur egun arte kontserbatu den lehenengo partitura da. </p><p><a href="/wiki/Jacopo_Peri" title="Jacopo Peri">Jacopo Peri</a>, <a href="/w/index.php?title=Jacopo_Corsi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacopo Corsi (sortu gabe)">Jacopo Corsi</a>, <a href="/wiki/Francesco_Cavalli" title="Francesco Cavalli">Francesco Cavalli</a> eta <a href="/wiki/Claudio_Monteverdi" title="Claudio Monteverdi">Claudio Monteverdi</a> izan ziren lehen operagileak, eta <a href="/wiki/Dafne" title="Dafne">Dafne</a>, <a href="/wiki/Ulises" title="Ulises">Ulises</a>, <a href="/wiki/Orfeo" title="Orfeo">Orfeo</a> eta antzeko mitoak izan ziren gai nagusiak. Italiako hiri batzuetan operarako antzokiak zabaldu ziren eta <a href="/wiki/XVII._mendea" title="XVII. mendea">XVII. mendean</a> musikagileak garai hartako gaiak erabiltzen hasi ziren. </p><p>Frantzian, berriz, operak XVII. mendetik aurrera hartu zuen indarra, <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lully" title="Jean-Baptiste Lully">Jean-Baptiste Lully</a> eta <a href="/wiki/Jean-Philippe_Rameau" title="Jean-Philippe Rameau">Jean-Philippe Rameauri</a> esker. <a href="/wiki/Ingalaterra" title="Ingalaterra">Ingalaterran</a>, <a href="/wiki/Henry_Purcell" title="Henry Purcell">Henry Purcellek</a> <i>Dido eta Eneas</i> maisu lana idatzi zuen. Alemanian, berriz, <a href="/wiki/Heinrich_Sch%C3%BCtz" title="Heinrich Schütz">Heinrich Schützek</a> lagundu zuen zabaltzen. Hala ere, <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendean</a> opera italiarrak Europa osoa menderatzen zuen, Frantzia salbu. <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londresen</a> <a href="/wiki/Georg_Friedrich_H%C3%A4ndel" title="Georg Friedrich Händel">Haendelek</a> ezagutarazi zuen opera eta, <a href="/wiki/Domenico_Scarlatti" title="Domenico Scarlatti">Scarlattiren</a> eraginari jarraituz, italiar kutsuko opera serioak idatzi zituen. </p><p>Opera serioa izan zen Italiako opera-formarik entzutetsuena, <a href="/wiki/Christoph_Willibald_Gluck" title="Christoph Willibald Gluck">Christoph Willibald Gluckek</a> haren artifizialtasunaren aurka erreakzionatu eta <a href="/wiki/1760ko_hamarkada" title="1760ko hamarkada">1760eko hamarkadan</a> erreformatu zuen arte; beste berrikuntza garrantzizko batzuen artean, kantarien zeregina murriztu eta drama gehiago azpimarratu zuen. <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozart</a> da XVIII. mendeko operako irudirik ezagunena. <i>Opera serioa</i> egiten hasi zen, baina laster opera komikoaren ezaugarriak tartekatu zituen; haren <i><a href="/wiki/Figaroren_ezteiak" title="Figaroren ezteiak">Figaroren ezteiak</a></i>, <i><a href="/wiki/Don_Giovanni" title="Don Giovanni">Don Giovanni</a></i> eta <i><a href="/wiki/Cosi_fan_tutte" class="mw-redirect" title="Cosi fan tutte">Cosi fan tutte</a></i>, eta Alemaniako tradizioaren mugarri izan zen <i><a href="/wiki/Die_Zauberfl%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Die Zauberflöte">Xirula magikoa</a></i>-ren mailako lanei esker, aro berri batean sartu zen opera. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Milano-scalanotte.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano-scalanotte.jpg/250px-Milano-scalanotte.jpg" decoding="async" width="250" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano-scalanotte.jpg/375px-Milano-scalanotte.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Milano-scalanotte.jpg/500px-Milano-scalanotte.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="742" /></a><figcaption><small><a href="/wiki/Milan" title="Milan">Milango</a> <a href="/wiki/La_Scala" title="La Scala">Teatro alla Scala</a>, <a href="/wiki/1778" title="1778">1778an</a> sortua, munduko opera-antzokirik ospetsuena da.</small></figcaption></figure> <p>XIX. mendearen lehen herenean <i><a href="/wiki/Bel_canto" title="Bel canto">bel canto</a></i> estiloaren gailurra iritsi zen, <a href="/wiki/Gioachino_Rossini" title="Gioachino Rossini">Rossinik</a>, <a href="/wiki/Gaetano_Donizetti" title="Gaetano Donizetti">Donizettik</a> eta <a href="/wiki/Vincenzo_Bellini" title="Vincenzo Bellini">Bellinik</a> egun ere antzezten diren lanak sortu zituztenean. <i><a href="/w/index.php?title=I_Puritani&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Puritani (sortu gabe)">I Puritani</a></i> edota <i><a href="/w/index.php?title=Semiramide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semiramide (sortu gabe)">Semiramide</a></i> dira estiloko adibide garbi batzuk.<i><a href="/w/index.php?title=Grand_Opera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grand Opera (sortu gabe)">Grand Opera</a></i> izeneko estiloaren agerpena ere gertatu zen, <a href="/wiki/Giacomo_Meyerbeer" title="Giacomo Meyerbeer">Giacomo Meyerbeeren</a> lanen eskutik. Mende honen bigarren erdia operaren urrezko arotzat hartu izan da. Alemanian <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Wagner</a>-ek musika dramatizatu eta garrantzi handiagoa eman zion orkestrari, eta guztiz eraberritu zuen opera; haren <i>Die Meistersinger</i>, <i>Tristan und Isolde</i>, <i>Parsifal</i> eta <i>Der Ring des Nibelungen</i> operaren lorpenik handienetakoak dira. Italian, berriz, <a href="/wiki/Giuseppe_Verdi" title="Giuseppe Verdi">Verdiren</a> <i>Otello</i> eta <i>Falstaff</i> lanekin operaren mailarik gorena lortu zen. Garai bertsuan, Frantzian, operak aldi bikaina izan zuen <a href="/wiki/Hector_Berlioz" title="Hector Berlioz">Hector Berlioz</a>, <a href="/wiki/Georges_Bizet" title="Georges Bizet">Georges Bizet</a>, <a href="/wiki/L%C3%A9o_Delibes" title="Léo Delibes">Léo Delibes</a>, <a href="/wiki/Charles_Gounod" title="Charles Gounod">Charles Gounod</a>, <a href="/wiki/Camille_Saint-Sa%C3%ABns" title="Camille Saint-Saëns">Camille Saint-Saëns</a>, <a href="/wiki/Jules_Massenet" title="Jules Massenet">Jules Massenet</a> eta <a href="/w/index.php?title=Andr%C3%A9_Messager&action=edit&redlink=1" class="new" title="André Messager (sortu gabe)">André Messageri</a> esker. </p><p>Bitartean abertzaletasunak eragin handia izan zuen <a href="/wiki/Errusia" title="Errusia">Errusian</a>; <a href="/wiki/Mikhail_Glinka" title="Mikhail Glinka">Mikhail Glinka</a>, <a href="/wiki/Nikolai_Rimski-Korsakov" title="Nikolai Rimski-Korsakov">Nikolai Rimski-Korsakov</a>, <a href="/wiki/Modest_Musorgski" title="Modest Musorgski">Modest Musorgski</a>, <a href="/wiki/Aleksandr_Borodin" title="Aleksandr Borodin">Aleksandr Borodin</a> eta <a href="/wiki/Piotr_Ilitx_Txaikovski" title="Piotr Ilitx Txaikovski">Piotr Ilitx Txaikovski</a> izan ziren opera egile nagusiak. <a href="/wiki/Txekoslovakia" title="Txekoslovakia">Txekoslovakian</a>, <a href="/wiki/Bedrich_Smetana" title="Bedrich Smetana">Bedrich Smetanaren</a> lan abertzaleen ondoren, <a href="/wiki/Anton%C3%ADn_Dvo%C5%99%C3%A1k" title="Antonín Dvořák">Antonín Dvořákek</a> opera lirikoagoak egin zituen. </p><p><a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendean</a> <a href="/wiki/Leo%C5%A1_Jan%C3%A1%C4%8Dek" title="Leoš Janáček">Leoš Janáčeken</a> lan errealistek gero eta arrakasta handiagoa izan zuten herrialde berean. Berak egindako izenbururik garrantzitsuena <i>Jenufa</i> izan zen (1904). <a href="/wiki/Hungaria" title="Hungaria">Hungarian</a> <a href="/wiki/B%C3%A9la_Bart%C3%B3k" title="Béla Bartók">Béla Bartók</a>, (<i>Bizar-Urdinaren gaztelua</i>) eta Espainian <a href="/wiki/Manuel_de_Falla" title="Manuel de Falla">Manuel de Falla</a> (<i>La vida breve</i> eta <i>El retablo de Maese Pedro</i>) nabarmendu ziren. Italian, XX. mendearen hasieran, <a href="/wiki/Verismo" title="Verismo">verismoaren</a> eskolaren barruan, <a href="/wiki/Giacomo_Puccini" title="Giacomo Puccini">Giacomo Puccini</a>, (<i>Madama Butterfly</i> edo <i>Turandot</i> lan esanguratsuen egilea), <a href="/wiki/Ruggiero_Leoncavallo" class="mw-redirect" title="Ruggiero Leoncavallo">Ruggiero Leoncavallo</a> (Pagliacci/ Pailazoa) eta <a href="/wiki/Pietro_Mascagni" title="Pietro Mascagni">Pietro Mascagni</a> i(Cavalleria rusticana/Herri zintzotasuna) izan ziren nagusi. Alemanian, <a href="/wiki/Richard_Strauss" title="Richard Strauss">Richard Strauss</a> (Salome edo Elektra izenburuen egilea) da aipagarria, eta Frantzian <a href="/wiki/Claude_Debussy" title="Claude Debussy">Claude Debussy</a> (Pelleas et Melisande) eta <a href="/wiki/Maurice_Ravel" title="Maurice Ravel">Maurice Ravel</a> (L'enfant et les sortileges/Umea eta sorginkeriak). </p><p>XX. mendean zehar estetika aniztasuna biderkatu zen eta opera estilo desberdinak sortu ziren: <a href="/w/index.php?title=Atonalitate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atonalitate (sortu gabe)">atonalitate</a> eta <a href="/wiki/Serialismo" title="Serialismo">serialismoarekin</a> (<a href="/wiki/Arnold_Sch%C3%B6nberg" title="Arnold Schönberg">Arnold Schönbergen</a> <i>Moses und Aron</i> eta <a href="/wiki/Alban_Berg" title="Alban Berg">Alban Bergen</a> <i>Wozzeck eta Lulu</i>), <a href="/w/index.php?title=Neoklasizismo_(musika)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neoklasizismo (musika) (sortu gabe)">neoklasizismoarekin</a> (<a href="/wiki/Igor_Stravinski" title="Igor Stravinski">Igor Stravinskiren</a> <i>The Rake’s Progress/Lizunaren ibilbidea</i>) edo <a href="/wiki/Minimalismo" title="Minimalismo">minimalismoarekin</a> (<a href="/wiki/Philip_Glass" title="Philip Glass">Philip Glass</a> (<i>Einstein on the Beach</i>/Einstein ondartzan) eta <a href="/w/index.php?title=John_Coolidge_Adams&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Coolidge Adams (sortu gabe)">John Coolidge Adams</a> <i>Doctor Atomic</i> lanaren egilea). <a href="/wiki/Kurt_Weill" title="Kurt Weill">Kurt Weillen</a> lan satiriko politikoak (<i>Die Dreigroschenoper</i>/ Hiru zentimoen opera) nabarmendu ziren gerren arteko Alemania aztoratuan, eta Britain Handian <a href="/wiki/Benjamin_Britten" title="Benjamin Britten">Benjamin Brittenen</a> <i>Peter Grimes</i> edo <i>Billy Budd</i> ere aipagarriak dira. Azken opera hauek hizkuntza "klasikoa"goa daukate baina Brittenek egindako gizarte ingelesaren irakurketa kritikoa azalarazten dute. </p><p>Azken hamarkadetan operaren unibertsalizazioaren prozesuak ez du izan gelditzerik. Estetiken aniztasuna ere areagotu da eta horrela honako egile eta izenburuak ezagutu ahal izan ditugu: <a href="/wiki/Olivier_Messiaen" title="Olivier Messiaen">Olivier Messiaen</a> eta bere <i>Saint François d'Assise</i> espitiruala, <a href="/wiki/Gy%C3%B6rgy_Ligeti" title="György Ligeti">György Ligeti</a> eta bere <i>Le gran macabre</i> apurtzailea edo Thomas Ádesen <i>Powder her Face</i> (Apaindu bere aurpegia) erotikoa. </p><p>Euskal Herriaren kasuan XX. mendeko musika-egileek ere operari arreta jarri ziote, kasu gehienetan Euskal Herri mitifikatu eta oniriko batez hitzegiteko. Euskal konpositoreen artean honako hauek nabarmendu ditzakegu: <a href="/wiki/Jose_Maria_Usanditzaga" title="Jose Maria Usanditzaga">Jose Maria de Usanditzaga</a> donostiarra (<i><a href="/wiki/Mendi-mendiyan" title="Mendi-mendiyan">Mendi-mendiyan</a></i> edo <i><a href="/wiki/Enarak_(zarzuela)" title="Enarak (zarzuela)">Las golondrinas/Enarak</a></i>), <a href="/wiki/Jesus_Guridi" title="Jesus Guridi">Jesús Guridi</a> gasteiztarra (<i><a href="/wiki/Amaya_(opera)" title="Amaya (opera)">Amaya</a></i> edo <i><a href="/wiki/Mirentxu" title="Mirentxu">Mirentxu</a></i>), <a href="/wiki/Jose_Olaizola" title="Jose Olaizola">José Olaizola</a> (<i>Oleskari zarra</i>), <a href="/wiki/Eduardo_Justo_Mokoroa" title="Eduardo Justo Mokoroa">Eduardo Mokoroa</a> tolosarra (<i>Leidor</i>) eta, beranduago eta estetika aurreakoi eta abanguardiarengandik hurbilagoa dagoena <a href="/wiki/Francisco_Escudero" title="Francisco Escudero">Francisco Escudero</a> zarauztarra (<i><a href="/wiki/Zigor_(opera)" title="Zigor (opera)">Zigor</a></i> edo <i><a href="/wiki/Gernika_(opera)" title="Gernika (opera)">Gernika</a></i>). </p><p>Grabazio-teknologia agertzean, <a href="/wiki/Enrico_Caruso" title="Enrico Caruso">Enrico Caruso</a> eta pareko beste kantari batzuk ezagunagoak egin ziren operazaleen zirkuluetatik at. Caruso aintzindaria izan zen bere grabazioak egiten eta operatik kanpo zeuden pertsona askorentzat opera aria batzuk ezagunak egin ziren oso. Eragin antzekoa lortu zuen <a href="/wiki/Maria_Callas" title="Maria Callas">Maria Callas</a> greziarrak 60. hamarkadan eta <a href="/wiki/Luciano_Pavarotti" title="Luciano Pavarotti">Luciano Pavarotti</a> edo <a href="/wiki/Pl%C3%A1cido_Domingo" title="Plácido Domingo">Plácido Domingo</a> bezalako artistek XX. mendearen amaieran. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_italiarra">Opera italiarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Opera italiarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Opera italiarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Aro_barrokoko_gaiak">Aro barrokoko gaiak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Aro barrokoko gaiak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Aro barrokoko gaiak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Opera ez zen gorteko audientzietara konfinatuta egongo luzaroan; hala ere, 1637an, «interes publikoko» operen «denboraldi» baten ideia (<a href="/wiki/Inauteri" title="Inauteri">Inauteriak</a>) sortu zen <a href="/wiki/Venezia" title="Venezia">Venezian</a>, txartelen salmentan sostengatua. Monteverdi han finkatua zegoen, eta bere azken operak (<i>Il ritorno d 'Ulisse in patria</i> eta <i>L' incoronazione di Poppea</i>) konposatu zituen Veneziako antzerkirako <a href="/wiki/1640ko_hamarkada" title="1640ko hamarkada">1640ko hamarkadan</a>. Bere jarraitzaile nagusiak, <a href="/wiki/Francesco_Cavalli" title="Francesco Cavalli">Francesco Cavallik</a>, opera zabaltzen lagundu zuen Italian. Lehen opera barroko horietan, komedia zabala elementu tragikoekin konbinatu zen hezitako sentsibilitate batzuk astindu zituen nahasketa batean, operako mugimendu erreformista batzuen artean lehena agertuz. Mugimendu horrek Veneziako Akademia Arkadiarraren babesa izan zuen, <a href="/wiki/Pietro_Metastasio" title="Pietro Metastasio">Metastasio</a> poetarekin lotua zegoena. Autore horren libretoek opera serioaren generoa kristalizatzen lagundu zuten, XVIII. mendearen amaiera arte italiar operaren forma nagusi bihurtu zena. Behin ideal metastasiarra komediaren familia guztiek aro barrokoko operan irmoki ezarri zutenean, <a href="/wiki/Opera_bufo" title="Opera bufo">opera bufo</a> gisa ezaguna izango zenarentzat erreserbatua izan zen. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Haendel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Haendel.jpg/220px-Haendel.jpg" decoding="async" width="220" height="277" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Haendel.jpg/330px-Haendel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Haendel.jpg/440px-Haendel.jpg 2x" data-file-width="567" data-file-height="714" /></a><figcaption><a href="/wiki/George_Frideric_Handel" class="mw-redirect" title="George Frideric Handel">George Frideric Handel</a>, 1733.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Vivaldi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Vivaldi.jpg/220px-Vivaldi.jpg" decoding="async" width="220" height="271" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Vivaldi.jpg/330px-Vivaldi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Vivaldi.jpg/440px-Vivaldi.jpg 2x" data-file-width="1595" data-file-height="1966" /></a><figcaption><a href="/wiki/Antonio_Vivaldi" title="Antonio Vivaldi">Antonio Vivaldi</a> (1678-1741)</figcaption></figure> <p>Elementu horiek opera seriotik kanporatuak izan aurretik, libreto askok bereizitako trama komiko bat eskaintzen zuten, «opera baten barruko opera» moduko bat bezala. Hori gertatzeko arrazoi garrantzitsu bat izan zen gero eta handiagoa zen merkataritza-klaseko kideak opera-antzoki publikoetara erakartzeko ahalegina, indartsua berriro ere, baina klase nobleek baino gutxiago landua. Argumentu bereizi horiek ia berehala berpiztu ziren tradizio berri baten garapenean, zeinak, neurri batean, commedia dell'arte (izan ere, trama horiek beti egon ziren moduan) italiar tradizioaren aro luze eta oparoa ekarri baitzuen. Behin, <i>bitarteko</i> horiek antzezpen eszeniko baten ekitaldien erdian aurkeztu zirenean, <i>intermezzi</i>aren genero berriko operak asko garatu ziren <a href="/wiki/Napoli" title="Napoli">Napolin</a>, <a href="/wiki/1710eko_hamarkada" title="1710eko hamarkada">1710eko</a> eta <a href="/wiki/1720ko_hamarkada" title="1720ko hamarkada">1720ko hamarkadetan</a>, eta, hasiera batean, opera serioaren bitartekoetan aurkeztu ziren. Hala ere, hain ziren ezagunak, ezen laster ekoizpen bereizi gisa eskaintzen zirela. </p><p>Opera serioa tonuz jasoa eta formaz oso estilizatua izan zen; oro har, errezitatibo <i>secco </i> izan zen, <i>da capo</i> aria luzeekin tartekatua. Horrek ahots-birtuosismorako aukera handiak sortu zituen, eta, opera serioaren urrezko aroan, abeslaria izar bihurtu zen. Heroiaren rolak, eskuarki, <i>castrato</i> ahotserako idatziak izan ziren (hala nola <a href="/wiki/Farinelli" title="Farinelli">Farinelli</a> eta Senesino, baita <a href="/wiki/Faustina_Bordoni" title="Faustina Bordoni">Faustina Bordoni</a> moduko <a href="/wiki/Soprano" title="Soprano">soprano</a> heroiak ere), eta oso eskatuak izan ziren Europa osoan zehar, opera serioak herrialde bakoitzeko eszenatokiak gidatu zituen bitartean, Frantzia izan ezik. Izan ere, Farinelli, XVIII. mendeko abeslari ospetsuena izan zen. Italiako operak estandar barrokoa ezarri zuen. Italiar libretoak izan ziren arauak, baita <a href="/wiki/Georg_Friedrich_H%C3%A4ndel" title="Georg Friedrich Händel">Handel</a> moduko konpositore alemaniar batek Londresko entzuleentzat idatzi zuenean ere. Italiar libretoek nagusi izaten jarraitu zuten <a href="/wiki/Musika_klasiko" title="Musika klasiko">garai klasikoan</a>, adibidez, <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozarten</a> operekin, zeinak <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Vienan</a> ia mende bat geroago idatziko zituen. Italiako opera serioko konpositore nagusiak <a href="/wiki/Alessandro_Scarlatti" title="Alessandro Scarlatti">Alessandro Scarlatti</a>, <a href="/wiki/Antonio_Vivaldi" title="Antonio Vivaldi">Antonio Vivaldi</a> eta <a href="/wiki/Nicola_Porpora" title="Nicola Porpora">Nicola Porpora</a> izan ziren. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gluck_eta_Mozarten_erreformak">Gluck eta Mozarten erreformak</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Gluck eta Mozarten erreformak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Gluck eta Mozarten erreformak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Orfeo_ed_Euridice.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Orfeo_ed_Euridice.jpg/220px-Orfeo_ed_Euridice.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Orfeo_ed_Euridice.jpg 1.5x" data-file-width="267" data-file-height="400" /></a><figcaption><i>Orfeo ed Euridice</i>: Partituraren lehen edizioaren azaleko irudia (París, 1764).</figcaption></figure> <table style="margin: 4px 1em 4px 0; border-collapse: collapse; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; width: 285px; float:left;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/50px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/75px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/100px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></span><figcaption></figcaption></figure></td> <td class="mbox-text" style=""><div class="haudio"> <div style="padding:2px 0;" class="fn"><a href="/wiki/Fitxategi:Wolfgang_Amadeus_Mozart_-_Don_Giovanni_-_Overt%C3%BCre.ogg" title="Fitxategi:Wolfgang Amadeus Mozart - Don Giovanni - Overtüre.ogg">Orkestra</a></div> <div style="padding-right:4px;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="409" data-mwtitle="Wolfgang_Amadeus_Mozart_-_Don_Giovanni_-_Overtüre.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Wolfgang_Amadeus_Mozart_-_Don_Giovanni_-_Overt%C3%BCre.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/0/0a/Wolfgang_Amadeus_Mozart_-_Don_Giovanni_-_Overt%C3%BCre.ogg/Wolfgang_Amadeus_Mozart_-_Don_Giovanni_-_Overt%C3%BCre.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div style="padding:2px 0 0 0;" class="description"><a href="/wiki/Don_Giovanni" title="Don Giovanni">Don Giovanni</a> ren obertura, Mozarten pieza ospetsuenetako bat (1787).</div> </div> <hr /></td> </tr> <tr><td colspan="2" class="mbox-text" style=""><span style="font-size:smaller;"><i>Arazoak fitxategi hau entzuteko? Ikus <a href="/wiki/Wikipedia:Multimedia_laguntza" title="Wikipedia:Multimedia laguntza">multimedia laguntza</a>.</i></span></td></tr></tbody></table> <p><i>Opera serioak</i> bere ahuleziak eta kritikak izan zituen, eta, batez ere, bikain trebatutako abeslarien ahots-apaindurak eta ikuskizuna araztasun eta batasun dramatikoaren ordezko gisa erabiltzeak eraso zuten. <a href="/wiki/Francesco_Algarotti" title="Francesco Algarotti">Francesco Algarottiren</a> <i>Ensayo sobre la opera</i> (1755) lanak erakutsi zuen <a href="/wiki/Christoph_Willibald_Gluck" title="Christoph Willibald Gluck">Christoph Willibald Glucken</a> erreformetarako inspirazioa zela. Bere esanetan, <i>opera serioak</i> bere oinarrietara itzuli behar zuen, ideal metastasiarrera, alegia, eta elementu guztiak —musika (instrumentala eta bokala), balleta eta eszenaratzea— dramaren mende jarri behar ziren. Bere ideiak ez zituzten konpositore guztiek onartu, glucktarren eta pikzinntarren arteko kereilari hasiera emanez. Era berean, garaiko konpositore batzuk, <a href="/w/index.php?title=Niccol%C3%B3_Jommelli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niccoló Jommelli (sortu gabe)">Niccoló Jommelli</a> eta <a href="/wiki/Tommaso_Traetta" title="Tommaso Traetta">Tommaso Traetta</a> barne, beren idealak praktikan jartzen saiatu ziren. Lehenengo baimena eta operaren historian arrasto iraunkor bat utzi zuena, hala ere, Gluck izan zen. Gluck <i>sinpletasun ederra</i> sortzen saiatu zen. Hori <i><a href="/wiki/Orfeo_eta_Euridize" title="Orfeo eta Euridize">Orfeo eta Euridize</a></i> <i>eraberrituetako</i> lehenengo operan izan da ilustratua, non birtuosismorik gabeko ahots-lerroak, hala, harmonia sinpleek eta ohikoa baino orkestra-presentzia nabarmen aberatsagoak bermatzen dituzten. </p><p>Glucken erreformek oihartzun handia izan dute historia operistikoan. <a href="/wiki/Carl_Maria_von_Weber" title="Carl Maria von Weber">Weberrek</a>, <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozartek</a> eta <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Wagnerrek</a>, bereziki, haren ideien eragina izan zuten. Mozartek, zentzu askotan Glucken ondorengoak, <a href="/wiki/Drama" title="Drama">drama</a>, <a href="/wiki/Harmonia_(musika)" title="Harmonia (musika)">harmonia</a>, <a href="/wiki/Doinu" title="Doinu">Doinu</a> eta <a href="/wiki/Kontrapuntu" title="Kontrapuntu">kontrapuntuaren</a> zentzu bikain bat konbinatu zuen opera komiko batzuk osatzeko, bereziki <i><a href="/wiki/Figaroren_ezteiak" title="Figaroren ezteiak">Figaroren ezteiak</a></i>, <i><a href="/wiki/Don_Giovanni" title="Don Giovanni">Don Giovanni</a></i> eta <i><a href="/wiki/Cos%C3%AC_fan_tutte" title="Così fan tutte">Cosi fan tutte</a></i> (<a href="/wiki/Lorenzo_Da_Ponte" title="Lorenzo Da Ponte">Lorenzo Da Ponterekin</a> elkarlanean), errepertorioko herritarrenen, maitatuenen eta ezagunenen artean egon zirenak. Baina Mozartek <i>opera serioari</i> egindako ekarpena ez zen hain argia izan, <i><a href="/wiki/Idomeneo" title="Idomeneo">Idomeneo</a> </i>eta <i><a href="/w/index.php?title=La_clemenza_di_Tito&action=edit&redlink=1" class="new" title="La clemenza di Tito (sortu gabe)">La clemenza di Tito</a></i> lan bikainak izan arren. Bere osasun egoerak eta heriotza goiztiarrak ez zioten generoa berpizten utzi. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bel_canto,_Verdi_eta_verismoa"><span id="Bel_canto.2C_Verdi_eta_verismoa"></span>Bel canto, Verdi eta verismoa</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Bel canto, Verdi eta verismoa»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Bel canto, Verdi eta verismoa"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table style="clear: right; float: right; margin: 4px 0 4px 1em; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; width: 285px;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/50px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/75px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/100px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></span><figcaption></figcaption></figure></td> <td class="mbox-text" style=""><div class="haudio"> <div style="padding:2px 0;" class="fn"><a href="/wiki/Fitxategi:La_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg" title="Fitxategi:La Donna E Mobile Rigoletto.ogg">La donna è mobile</a></div> <div style="padding-right:4px;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_1" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="130" data-mwtitle="La_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5a/La_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/5/5a/La_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg/La_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALa_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALa_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALa_Donna_E_Mobile_Rigoletto.ogg&lang=it&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="it" label="italiano ‪(it)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span></div> <div style="padding:2px 0 0 0;" class="description"><a href="/wiki/Enrico_Caruso" title="Enrico Caruso">Enrico Caruso</a> Giuseppe Verdiren <i>Rigoletto</i> operaren <i>La donna è mobile</i>ren interpretazioa (1908)</div> </div> <hr /> <div class="haudio"> <div style="padding:2px 0;" class="fn"><a href="/wiki/Fitxategi:No_Pagliaccio_non_son.ogg" title="Fitxategi:No Pagliaccio non son.ogg">No Pagliaccio non son</a></div> <div style="padding-right:4px;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_2" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="200" data-mwtitle="No_Pagliaccio_non_son.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/No_Pagliaccio_non_son.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/1a/No_Pagliaccio_non_son.ogg/No_Pagliaccio_non_son.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div style="padding:2px 0 0 0;" class="description">Ruggiero Leoncavalloren <i>Pagliacci</i>. Interpretatzailea: Enrico Caruso</div> </div> <hr /></td> </tr> <tr><td colspan="2" class="mbox-text" style=""><span style="font-size:smaller;"><i>Arazoak fitxategi hauek entzuteko? Ikus <a href="/wiki/Wikipedia:Multimedia_laguntza" title="Wikipedia:Multimedia laguntza">multimedia laguntza</a>.</i></span></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg/200px-Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg" decoding="async" width="200" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg/300px-Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg/400px-Giuseppe_Verdi_by_Giovanni_Boldini.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="1234" /></a><figcaption>Giuseppe Verdi, <a href="/wiki/Giovanni_Boldini" title="Giovanni Boldini">Giovanni Boldiniren</a> interpretazioa, 1886 (Arte Modernoko Galeria Nazionala, Erroma).</figcaption></figure> <p>Bel canto-ren mugimendu operistikoa <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendearen</a> hasieran loratu zen, eta horren adibide dira: <a href="/wiki/Gioachino_Rossini" title="Gioachino Rossini">Rossini</a>, <a href="/wiki/Vincenzo_Bellini" title="Vincenzo Bellini">Bellini</a>, <a href="/wiki/Gaetano_Donizetti" title="Gaetano Donizetti">Donizetti</a>, <a href="/w/index.php?title=Giovanni_Pacini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giovanni Pacini (sortu gabe)">Pacini</a>, <a href="/wiki/Saverio_Mercadante" title="Saverio Mercadante">Mercadante</a> eta beste askoren operak. Bel canto, italieraz, <i>kantu ederra</i> esan nahi du, eta opera izen bereko kantu-eskola estilistiko italiarretik dator. <i>Belkantarien</i> moduak loratuak eta korapilatuak izan ohi dira, eta arintasun eta tonuaren kontrol gorena behar izaten dute. </p><p><i>Bel canto</i>ren aroarekin jarraituz, Giuseppe Verdik berehala egin zuen ezagun estilo zuzenago eta indartsuago bat, bere <i>Nabucco </i>opera biblikoarekin hasiz. Napoleonen osteko garaian, Verdiren operak bat zetozen italiar nazionalismoaren espirituak izan zuen hazkundearekin, eta, berehala, mugimendu patriotikoaren ikono bihurtu zen (nahiz eta bere politikak ez ziren, agian, hain erradikalak izan). 1850eko hamarkadaren hasieran, Verdik bere hiru opera ezagunenak ekoitzi zituen: <a href="/wiki/Rigoletto" title="Rigoletto">Rigoletto</a>, <i>Il trovatore</i> eta <i>La traviata</i>. Baina bere estiloa garatzen jarraitu zuen, beharbada <a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantziako</a> Grand Opéra handiena konposatuz, <i>Don Carlo</i>, eta bere karrera <a href="/wiki/William_Shakespeare" title="William Shakespeare">Shakespeareren</a> oinarritutako bi lanekin amaituz: <i>Otello </i>eta <i>Falstaff</i>, horiek agerian uzten dutelarik italiar operaren hazkunde sofistikatua XIX. mendearen hasieratik. </p><p>Verdiren ondoren, <a href="/wiki/Verismo" title="Verismo">verismoaren</a> melodrama sentimental <i>errealista</i> agertu zen Italian. <a href="/wiki/Pietro_Mascagni" title="Pietro Mascagni">Pietro Mascagnik</a> <i>Cavalleria Rusticana</i> eta <a href="/wiki/Ruggero_Leoncavallo" title="Ruggero Leoncavallo">Ruggero Leoncavallo</a> <i><a href="/wiki/Pailazoak_(opera)" class="mw-redirect" title="Pailazoak (opera)">Pagliacci</a> </i>lanekin sartutako estiloa, birtualki, munduko opera agertokietan nagusi izatera iritsiko zen estiloa izan zen, hala nola <a href="/wiki/Giacomo_Puccini" title="Giacomo Puccini">Giacomo Pucciniren</a> <i><a href="/wiki/La_boh%C3%A8me" title="La bohème">La bohème</a></i>, <i><a href="/wiki/Tosca_(opera)" title="Tosca (opera)">Tosca</a> </i>eta <i><a href="/wiki/Madama_Butterfly" title="Madama Butterfly">Madama Butterfly</a></i> obra ezagunekin. Ondorengo italiar musikagileek, esaterako, <a href="/wiki/Luciano_Berio" title="Luciano Berio">Luciano Beriok</a> eta <a href="/wiki/Luigi_Nono" title="Luigi Nono">Luigi Nonok</a>, modernismoarekin esperimentatu zuten. <a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainian</a>, verismo horren adibide nahiko berria da <i><a href="/wiki/La_casa_de_Bernarda_Alba" title="La casa de Bernarda Alba">La Casa de Bernarda Alba</a></i> opera, 2018an <a href="/wiki/Madril" title="Madril">Madrilgo</a> Zarzuela Antzokian interpretatua, Miquel Ortegaren musikarekin. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_alemaniarra">Opera alemaniarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Opera alemaniarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Opera alemaniarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table style="clear: right; float: right; margin: 4px 0 4px 1em; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; width: 285px;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/50px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/75px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/100px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></span><figcaption></figcaption></figure></td> <td class="mbox-text" style=""><div class="haudio"> <div style="padding:2px 0;" class="fn"><a href="/wiki/Fitxategi:Richard_Wagner_-_Tristan_und_Isolde_-_Vorspiel.ogg" title="Fitxategi:Richard Wagner - Tristan und Isolde - Vorspiel.ogg">Tristan und Isolde: Preludioa</a></div> <div style="padding-right:4px;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_3" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="670" data-mwtitle="Richard_Wagner_-_Tristan_und_Isolde_-_Vorspiel.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Richard_Wagner_-_Tristan_und_Isolde_-_Vorspiel.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/73/Richard_Wagner_-_Tristan_und_Isolde_-_Vorspiel.ogg/Richard_Wagner_-_Tristan_und_Isolde_-_Vorspiel.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></div> <div style="padding:2px 0 0 0;" class="description"></div> </div> <hr /></td> </tr> <tr><td colspan="2" class="mbox-text" style=""><span style="font-size:smaller;"><i>Arazoak fitxategi hau entzuteko? Ikus <a href="/wiki/Wikipedia:Multimedia_laguntza" title="Wikipedia:Multimedia laguntza">multimedia laguntza</a>.</i></span></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg/220px-Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg/330px-Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg/440px-Der_Freisch%C3%BCtz_um_1822.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="340" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Der_Freisch%C3%BCtz" class="mw-redirect" title="Der Freischütz">Der Freischütz</a></i>en antzezpen baten litografia, 1822an</figcaption></figure> <p>Lehen opera alemana <i>Dafne </i>izan zen, <a href="/wiki/Heinrich_Sch%C3%BCtz" title="Heinrich Schütz">Heinrich Schützek</a> 1627an konposatua, eta bere musika galdu egin da. Opera italiarrak presentzia eta eragin handia izaten jarraitu zuen alemanieraz hitz egiten zuten herrialdeetan, <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendearen</a> amaiera arte. Nolanahi ere, forma natiboak garatu ziren. <a href="/wiki/1644" title="1644">1644an</a>, <a href="/w/index.php?title=Sigmund_Staden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sigmund Staden (sortu gabe)">Sigmund Stadenek</a> lehen Singspiel sortu zuen, <i>Seelewig</i>, alemanezko opera modu herrikoia, non kantua eta ahozko elkarrizketa tartekatzen diren. <a href="/wiki/XVII._mendea" title="XVII. mendea">XVII. mendearen</a> amaieran eta <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendearen</a> hasieran, <a href="/wiki/Hanburgo" title="Hanburgo">Hanburgoko</a> Theater am Gänsemarktek antzokiak <a href="/wiki/Reinhard_Keiser" title="Reinhard Keiser">Keiser</a>, <a href="/wiki/Georg_Philipp_Telemann" title="Georg Philipp Telemann">Telemann</a> eta <a href="/wiki/Georg_Friedrich_H%C3%A4ndel" title="Georg Friedrich Händel">Handelen</a> opera alemaniarrak aurkeztu zituen. Artean, garaiko konpositore alemaniar garrantzitsu askok, hala nola Handel bera, <a href="/wiki/Carl_Heinrich_Graun" title="Carl Heinrich Graun">Graun</a>, <a href="/wiki/Johann_Adolf_Hasse" title="Johann Adolf Hasse">Hasse</a> eta geroago <a href="/wiki/Christoph_Willibald_Gluck" title="Christoph Willibald Gluck">Gluck</a>, beren opera gehienak atzerriko hizkuntzetan idaztea aukeratzen zuten, bereziki italieraz. </p><p>Mozarten <i>Singspiele</i>ak, <i>Die Entführung aus dem Serail</i> (1782) eta <i>Die Zauberflöte</i> (1791) jauzi garrantzitsua izan ziren opera alemaniarraren nazioarteko onarpena lortzeko. Tradizioa <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendean</a> garatu zuen <a href="/wiki/Ludwig_van_Beethoven" title="Ludwig van Beethoven">Beethovenek</a> bere <i>Fidelio </i>(1805) lanarekin, <a href="/wiki/Frantziako_Iraultza" title="Frantziako Iraultza">Frantziako Iraultzaren</a> giroan inspiratua. <a href="/wiki/Carl_Maria_von_Weber" title="Carl Maria von Weber">Carl Maria von Weberrek</a> opera <a href="/wiki/Erromantizismo" title="Erromantizismo">Erromantizismo</a> alemaniarraren barruan ezarri zuen, Bel canto italiarraren nagusitasunaren aurka. <i>Der Freischütz</i>ek (1821) naturaz gaindiko atmosferak sortzeko duen jenialtasuna erakusten du. Garai hartako beste konpositore batzuk <a href="/wiki/Heinrich_August_Marschner" title="Heinrich August Marschner">Marschner</a>, <a href="/wiki/Franz_Schubert" title="Franz Schubert">Schubert</a>, <a href="/wiki/Robert_Schumann" title="Robert Schumann">Schumann</a> eta <a href="/w/index.php?title=Albert_Lortzing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Albert Lortzing (sortu gabe)">Lortzing</a> izan ziren, baina figurarik esanguratsuena, zalantzarik gabe, <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Richard Wagner</a> izan zen. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Richard_Wagner,_Paris,_1861.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg/264px-Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg" decoding="async" width="264" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg/397px-Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg/528px-Richard_Wagner%2C_Paris%2C_1861.jpg 2x" data-file-width="1035" data-file-height="1218" /></a><figcaption>Richard Wagner. 1861.</figcaption></figure> <p>Wagner musikaren historiako konpositore iraultzaile eta eztabaidatuenetako bat izan zen. <a href="/wiki/Carl_Maria_von_Weber" title="Carl Maria von Weber">Weberren</a> eta <a href="/wiki/Giacomo_Meyerbeer" title="Giacomo Meyerbeer">Meyerbeerren</a> eraginpean hasi zen, eta, pixkanaka, operaren kontzeptu berri bat garatu zuen, hala nola Gesamtkunstwerk (erabateko artelana), musika, poesia eta pinturaren arteko fusioa. Bere drama musikal helduetan, hala nola <i>Tristan eta Isolda</i>, <i><a href="/wiki/Nurenbergeko_maisu_kantariak" title="Nurenbergeko maisu kantariak">Nurenbergeko maisu kantariak</a></i>, <i><a href="/wiki/Nibelungoaren_eraztuna" title="Nibelungoaren eraztuna">Nibelungoaren eraztuna</a></i> eta <i><a href="/wiki/Parsifal" title="Parsifal">Parsifal</a></i>, aria eta errezitatiboaren arteko bereizketa deuseztatu zuen <i>amaierarik gabeko doinuaren</i> etengabeko fluxuaren mesedetan. Orkestraren protagonismoa eta boterea areagotu zituen neurri handi batean, <i><a href="/wiki/Leitmotiv" title="Leitmotiv">leitmotiv</a> </i>sare konplexu batekin partiturak sortuz, askotan dramako pertsonaiekin eta kontzeptuekin lotutako gai errepikariak; eta onartutako musika-konbentzioak (<a href="/wiki/Tonalitate_(musika)" title="Tonalitate (musika)">tonalitatea</a>, kasu horretan, adierazkortasun handiagorako) urratzeko prest egon zen. Wagnerrek dimentsio filosofiko berri bat ere ekarri zion operari bere lanetan, normalean <a href="/wiki/Germaniar_mitologia" title="Germaniar mitologia">germaniar mitologiako</a> istorioetan edo <a href="/wiki/Bretainiako_materia" title="Bretainiako materia">arturiar kondairetan</a> oinarritzen direnak. Wagnerrek bere antzerki propioa eraiki zuen <a href="/wiki/Bayreuth" title="Bayreuth">Bayreuthen</a>, bere obrak berak nahi zuen estiloan antzezteko bakarrik. </p><p>Opera ez zen berdina izan Wagnerren ondoren, eta, konpositore askorentzat, haren ondarea zama astuna izan zen. Bestalde, <a href="/wiki/Richard_Strauss" title="Richard Strauss">Richard Straussek</a> ideia wagneriarrak onartu zituen, baina oso norabide ezberdinean hartu zuen. Bere lehen arrakasta <i>Salome </i>eskandalagarriarekin eta <i><a href="/wiki/Elektra_(opera)" title="Elektra (opera)">Elektra</a></i> tragedia beltzarekin lortu zuen, non tonalitatea bere mugetaraino eraman zen. Ondoren, Straussek norabidea aldatu zuen bere arrakastarik handiena izango zenarekin, <i>Der Rosenkavalier</i>, non <a href="/wiki/Wolfgang_Amadeus_Mozart" title="Wolfgang Amadeus Mozart">Mozart</a> eta <a href="/wiki/Viena" title="Viena">Vienako</a> <a href="/wiki/Bals" title="Bals">balsak</a> eragin handia izan zuten, Wagner antzera. Straussek lan ugari sortzen jarraitu zuen, askotan <a href="/wiki/Hugo_von_Hofmannsthal" title="Hugo von Hofmannsthal">Hugo von Hofmannsthal</a> poetaren libretoekin, <i>Capriccio </i>arte, 1942an. <a href="/wiki/Alexander_von_Zemlinsky" title="Alexander von Zemlinsky">Alexander von Zemlinsky</a>, <a href="/wiki/Paul_Hindemith" title="Paul Hindemith">Paul Hindemith</a>, <a href="/wiki/Kurt_Weill" title="Kurt Weill">Kurt Weill</a> eta <a href="/w/index.php?title=Ferruccio_Busoni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ferruccio Busoni (sortu gabe)">Ferruccio Busoni</a> italiarra izan ziren <a href="/wiki/XX._mendea" title="XX. mendea">XX. mendean</a> opera alemaniarrari ekarpen indibidualak egin zizkioten beste konpositore batzuk. <a href="/wiki/Arnold_Sch%C3%B6nberg" title="Arnold Schönberg">Arnold Schoenberg</a> eta bere ondorengoen berrikuntza operistikoak Modernismoaren atalean eztabaidatuko dira. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_frantziarra">Opera frantziarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Opera frantziarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Opera frantziarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte,_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg/220px-Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg/330px-Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg/440px-Jules_Massenet_-_Le_Cid_2e_Acte%2C_3e_Tableau_-_L%27Illustration.jpg 2x" data-file-width="7076" data-file-height="5092" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jules_Massenet" title="Jules Massenet">Jules Masseneten</a> 1885eko <i><a href="/w/index.php?title=El_Cid_(opera)&action=edit&redlink=1" class="new" title="El Cid (opera) (sortu gabe)"> Le Cid</a></i> lanaren jatorrizko ekoizpeneko eszena.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg/220px-Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg" decoding="async" width="220" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg/330px-Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg/440px-Paul_Mignard_-_Jean-Baptiste_Lully.jpg 2x" data-file-width="532" data-file-height="637" /></a><figcaption><a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lully" title="Jean-Baptiste Lully">Jean-Baptiste Lully</a></figcaption></figure> <p>Italiako operatik inportatutako ekoizpenekin lehian, <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lully" title="Jean-Baptiste Lully">Jean-Baptiste Lully</a> italiarrak aparteko tradizio frantsesa sortu zuen <a href="/wiki/Luis_XIV.a_Borboikoa" title="Luis XIV.a Borboikoa">Luis XIV.a</a> erregearen gortean. Bere jatorri atzerritarra desafiatuz, Lullyk <a href="/wiki/Parisko_Opera_(erakundea)" title="Parisko Opera (erakundea)">Académie Royale de Musique</a> (Musika Akademia Nazionala) ezarri zuen, eta <a href="/wiki/1672" title="1672">1672tik</a> opera frantsesa monopolizatu zuen. <i>Cadmus eta Hermionerekin</i> hasita, Lullyk eta bere libretista <a href="/wiki/Philippe_Quinault" title="Philippe Quinault">Quinaultek</a> <i>tragédie en musique</i> sortu zuten, dantza eta korurako musika bereziki garrantzitsuak izan ziren modua. Lullyren operak ere kezka agertzen dute <a href="/wiki/Errezitatibo" title="Errezitatibo">errezitaldi</a> adierazkorrarekin, frantsesaren inguruari egokitu baitzitzaion. </p> <table style="clear: right; float: right; margin: 4px 0 4px 1em; width: 233px; font-size: 88%; line-height: 1.25em; border:1px solid #aaa; background-color:#f9f9f9; width: 285px;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/50px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/75px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Gnome-mime-sound-openclipart.svg/100px-Gnome-mime-sound-openclipart.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></span><figcaption></figcaption></figure></td> <td class="mbox-text" style=""><div class="haudio"> <div style="padding:2px 0;" class="fn"><a href="/wiki/Fitxategi:Pasquale_Amato,_Georges_Bizet,_Chanson_du_tor%C3%A9ador,_Carmen.ogg" title="Fitxategi:Pasquale Amato, Georges Bizet, Chanson du toréador, Carmen.ogg"><i>Carmen</i>: Toreatzailearen kantua</a></div> <div style="padding-right:4px;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_4" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="209" data-mwtitle="Pasquale_Amato,_Georges_Bizet,_Chanson_du_toréador,_Carmen.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Pasquale_Amato%2C_Georges_Bizet%2C_Chanson_du_tor%C3%A9ador%2C_Carmen.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/46/Pasquale_Amato%2C_Georges_Bizet%2C_Chanson_du_tor%C3%A9ador%2C_Carmen.ogg/Pasquale_Amato%2C_Georges_Bizet%2C_Chanson_du_tor%C3%A9ador%2C_Carmen.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3APasquale_Amato%2C_Georges_Bizet%2C_Chanson_du_tor%C3%A9ador%2C_Carmen.ogg&lang=fr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français ‪(fr)‬" data-dir="ltr" /></audio></span></span></div> <div style="padding:2px 0 0 0;" class="description"><a href="/w/index.php?title=Pasquale_Amato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pasquale Amato (sortu gabe)">Pasquale Amato</a> ren interpretazioa, 1911n, <a href="/wiki/Georges_Bizet" title="Georges Bizet">Georges Bizeten</a> (1875) <a href="/wiki/Carmen_(opera)" title="Carmen (opera)">Carmen</a> operaren toreatzaile abestia]]</div> </div> <hr /></td> </tr> <tr><td colspan="2" class="mbox-text" style=""><span style="font-size:smaller;"><i>Arazoak fitxategi hau entzuteko? Ikus <a href="/wiki/Wikipedia:Multimedia_laguntza" title="Wikipedia:Multimedia laguntza">multimedia laguntza</a>.</i></span></td></tr></tbody></table> <p><a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendearen</a> bigarren erdian, <a href="/wiki/Jacques_Offenbach" title="Jacques Offenbach">Jacques Offenbachek</a> opereta sortu zuen <i>Orphée aux enfers</i> moduko lan burutsu eta zinikoekin, baita <i>Les Contes d'Hoffmann</i> operarekin ere; <a href="/wiki/Charles_Gounod" title="Charles Gounod">Charles Gounodek</a> arrakasta masiboak izan zituen <i>Fausto </i>operarekin, eta <a href="/wiki/Georges_Bizet" title="Georges Bizet">Georges Bizetek</a> <i><a href="/wiki/Carmen_(opera)" title="Carmen (opera)">Carmen</a> </i>konposatu zuen, zeinarekin entzuleek <a href="/wiki/Erromantizismo" title="Erromantizismo">Erromantizismo</a> eta <a href="/wiki/Naturalismo_(artea)" title="Naturalismo (artea)">Errealismoaren</a> konbinazioa onartzen ikasi ez bazuten ere opera komiko guztien artean ezagunena bihurtu zen. <a href="/wiki/1863" title="1863">1863an</a>, <i>Les pecheurs de perles</i> egin zuen, ez hain txalotua baina kalitate handikoa. <a href="/wiki/Jules_Massenet" title="Jules Massenet">Massenetek</a> <i>Werther </i>eta <a href="/wiki/L%C3%A9o_Delibes" title="Léo Delibes">Delibes</a> <i>Lakme</i> lana bere esklaboen bikote ospetsuarekin, eta <a href="/wiki/Camille_Saint-Sa%C3%ABns" title="Camille Saint-Saëns">Saint-Saënsek</a> errepertorio estandarra osatzen duten lanak konposatu zituen. Aldi berean, <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Richard Wagnerren</a> eragina tradizio frantziarraren aurkako erronka bat bezala sentitu zen. Frantziako kritikari askok Wagnerren drama musikalak arbuiatu zituzten, eta, Frantziako konpositore askok, berriz, hurbiletik imitatu zituzten, arrakasta aldakorrarekin. Erantzun interesgarriena, <a href="/wiki/Claude_Debussy" title="Claude Debussy">Claude Debussyrena</a> izango zen. Wagnerren obra baten moduan, orkestrak rol nagusia betetzen du Debussyren opera bakarrean, <i>Pelléas et Mélisande</i>(1902), non ez dagoen benetako ariarik, errezitatiboak bakarrik. Baina drama ulertezina da, enigmatikoa eta erabat ez wagneriarra. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_errusiarra">Opera errusiarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Opera errusiarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Opera errusiarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg/200px-Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg" decoding="async" width="200" height="295" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg/300px-Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg/400px-Feodor_Chaliapin_as_Ivan_Susanin.jpg 2x" data-file-width="407" data-file-height="601" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Fi%C3%B3dor_Chaliapin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiódor Chaliapin (sortu gabe)">Fiódor Chaliapin</a> <a href="/w/index.php?title=Ivan_Susanin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ivan Susanin (sortu gabe)">Ivan Susaninen</a> paperean, <i>Tsarraren aldeko bizitza</i> Glinka-rena.</figcaption></figure> <p>Opera 1730eko hamarkadan eraman zuten Errusiara italiar opera-konpainiek, eta laster bihurtu ziren Errusiar Gorte Inperialaren eta aristokraziaren entretenimenduaren parte garrantzitsua. <a href="/wiki/Baldassare_Galuppi" title="Baldassare Galuppi">Baldassare Galuppi</a>, <a href="/wiki/Giovanni_Paisiello" title="Giovanni Paisiello">Giovanni Paisiello</a>, <a href="/wiki/Giuseppe_Sarti" title="Giuseppe Sarti">Giuseppe Sarti</a> eta <i>Domenico Cimarosa</i>, besteak beste, Errusiara gonbidatu zituzten opera berriak konposatzera, gehienak italieraz. Aldi berean, <a href="/w/index.php?title=Maksim_Berezovski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maksim Berezovski (sortu gabe)">Maksim Berezovski</a> eta <a href="/wiki/Dmitri_Bortnianski" title="Dmitri Bortnianski">Dmitri Bortnianski</a> moduko musikari nazional batzuk atzerrira bidali zituzten operak idazten ikastera. Errusieraz idatzitako lehen opera <a href="/w/index.php?title=Francesco_Araja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francesco Araja (sortu gabe)">Francesco Araja</a> (1755) konpositore italiarraren <i>Tsefal i Prokris</i> izan zen. <a href="/w/index.php?title=Vasili_Paxkevitx&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vasili Paxkevitx (sortu gabe)">Vasili Paxkevitx</a>, <a href="/w/index.php?title=Yevstign%C3%A9i_Fom%C3%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yevstignéi Fomín (sortu gabe)">Yevstignéi Fomín</a> eta <a href="/w/index.php?title=Aleksei_Verstovski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleksei Verstovski (sortu gabe)">Aleksei Verstovski</a> musikagileek lagundu zuten errusierazko operaren garapenean. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_espainiarra">Opera espainiarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Opera espainiarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Opera espainiarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/XVII._mendea" title="XVII. mendea">XVII. mendearen</a> lehen erdialdetik hasita, ehunka obra estreinatu ziren <a href="/wiki/Espainia" title="Espainia">Espainian</a>, ezaugarri estilistiko propioak eta batzuetan oso bereziak dituztenak. Espainian, ez da gertatzen Europako gainerako herrialdeetan moduan, Italia imitatzen baitute antzerki- eta lirika-lanak ekoizteko orduan; aitzitik, eszena- eta kantu-genero horiek ia aldi berean sortu ziren bi herrialdeetan, Espainian eta Italian, <a href="/wiki/Espainiar_Inperioa" title="Espainiar Inperioa">Espainiako inperioak</a> Italian lurraldeak baitzituen, eta horrek kultura-truke ugari izatera eraman zituen bi herrialdeak. <a href="/wiki/Opera_bufo" title="Opera bufo">Opera bufo</a> italiarra, Frantziako <i>opera-comique</i>, <i>Singspiel </i>alemaniarra, <i>komedia musikala</i>, <i>opereta frantsesa</i> eta abar, guztiak txandaka abestutako eta hitz egindako antzerki-formak sorrarazten dituzten generoak dira, baina <a href="/wiki/XVIII._mendea" title="XVIII. mendea">XVIII. mendean</a> sortu ziren (<a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendean</a> operetaren kasuan), 1620. urteaz geroztik Italiak eta Espainiak operak bazituztenean eta 1640. urteaz geroztik Espainiak <a href="/wiki/Zarzuela" title="Zarzuela">zarzuelak</a> ekoizten zituenean. Erabakigarria da azken horren agerpena, zarzuela, genero lirikoa, abestutako zatiak gaztelaniaz hitz egindako zatiekin txandakatzen dituena, <i>Singspiel </i>alemaniarra, eta frantsesezko <i>opera-komikoa</i> baino lehen, genero liriko horiek ere ezaugarri bera baitute. </p><p>Haren arrakasta dela eta, opera eta zarzuelez osatutako ondare liriko espainiar honi esker, Espainia edozein antzerki kantatutan interes handiena duen herrialdeetako bat dela esan daiteke, eta hori arte lirikoaren sorreratik bertatik. Horrela, <a href="/wiki/Espainiako_Urrezko_Mendea" title="Espainiako Urrezko Mendea">Urrezko Mendean</a>, 1622an, Espainiako opera guztien aitzindaritzat jotzen den obra bat estreinatu zen <a href="/w/index.php?title=Aranjuezko_Jauregia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aranjuezko Jauregia (sortu gabe)">Aranjuezko Jauregian</a>: <i>La gloria de Niquea</i> (<a href="/w/index.php?title=Mateo_Romero&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mateo Romero (sortu gabe)">Mateo Romero</a>, <a href="/w/index.php?title=Juan_de_Palomares&action=edit&redlink=1" class="new" title="Juan de Palomares (sortu gabe)">Juan de Palomares</a>, <a href="/w/index.php?title=Juan_Blas_de_Castro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Juan Blas de Castro (sortu gabe)">Juan Blas de Castro</a> eta <a href="/w/index.php?title=%C3%81lvaro_de_los_R%C3%ADos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Álvaro de los Ríos (sortu gabe)">Álvaro de los Ríosen</a> musikarekin)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. 1622ko estreinaldi horrek, denbora gutxiz, <a href="/wiki/Erroma" title="Erroma">Erroman</a> antzeztutako lehen operei jarraitzen die, baina <a href="/wiki/Venezia" title="Venezia">Venezian</a> antzeztu ziren lehenengoen aurretik dago. Frantziak eta Alemaniak oraindik itxaron beharko dute beren lehen artelan lirikoen estreinaldira joateko. <i>La gloria de Niquea</i> lanaren ondoren, 1627an, <i>La selva sin amor</i><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Lope_de_Vega" title="Lope de Vega">Félix Lope de Vegaren</a> libretoarekin osorik abestutako beste antzezlan bat egin zen. Obra Madrilgo Alcazarren antzeztu zen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_txinatarra">Opera txinatarra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Opera txinatarra»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Opera txinatarra"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Txinako opera drama mota bat da Txinan. <a href="/wiki/Tang_dinastia" title="Tang dinastia">Tang dinastiatik</a> praktikatzen da Xuanzong enperadorearekin (712-755), zeinak <i>Udareen Lorategia</i>, Txinan ezagutzen den lehen opera konpainia sortu zuen. Konpainia enperadoreen zerbitzura zegoen, ia erabat. Gaur egun, operako lanbideei, oraindik, udareen lorategiko diziplina esaten zaie. <a href="/wiki/Yuan_dinastia" title="Yuan dinastia">Yuan dinastian</a> (1279-1368), operan, Zaju moduko barietateak sartu ziren, errima eskemetan eta berrikuntzetan oinarritutako emanaldiekin, hala nola <i>Dan</i> (femeninoa), <i>Xeng</i> (maskulinoa) eta <i>Txou</i> (pailazoa) gisako paper espezializatuen sarrera. Gaur egun, Txinako operan, 300 barietate baino gehiago daude, ezagunena <a href="/wiki/Pekingo_Opera" title="Pekingo Opera">Pekingo Operan</a>, gaur egungo forma hartu zuena <a href="/wiki/XIX._mendea" title="XIX. mendea">XIX. mendearen</a> erdialdean eta oso Qing dinastiaren garaian (1644-1911) ezaguna izan zena. Pekingo Operan, Txinako hari tradizionalek eta perkusio instrumentuek akonpainamendu erritmikoa ematen diote emanaldiari. Emanaldia aipamenetan, keinuetan eta koreografiako beste mugimendu batzuetan oinarritzen da, eta ekintza batzuk adierazten dituzte, hala nola zaldi gainean ibiltzea, txalupa batean arraun egitea edo ate bat irekitzea. Ahozko elkarrizketa testu errezitatua izan daiteke, argumentuko testua pertsonaia serioek erabilia edo emakume eta pailazoek lagunartean erabilitakoa. Paperak zehatz-mehatz zehaztuta daude. Makillaje landuei esker, antzezten ari den pertsonaia bereiz daiteke. Pekingo Operaren errepertorio tradizionalak 1.000 pieza baino gehiago biltzen ditu, gehienak liskar politiko eta militarrei buruzko kontakizun historikoetatik datozenak. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opera_Latinoamerikan">Opera Latinoamerikan</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Opera Latinoamerikan»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Opera Latinoamerikan"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1701eko urriaren 19an, <a href="/wiki/Peruko_Erregeorderria" title="Peruko Erregeorderria">Peruko Erregeordetzan</a> <i>La púrpura de la rosa</i> opera estreinatu zen, <a href="/w/index.php?title=Tom%C3%A1s_de_Torrej%C3%B3n_y_Velascok&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tomás de Torrejón y Velascok (sortu gabe)">Tomás de Torrejón y Velascok</a> <a href="/wiki/Pedro_Calder%C3%B3n_de_la_Barca" title="Pedro Calderón de la Barca">Pedro Calderón de la Barcaren</a> libreto baten gainean egindako ekitaldian. Amerikan konposatu eta exekutatu zen lehen opera da, eta Torrejon eta Velascoren bizirik iraun zuen opera bakarra. Artelanak Venus eta Adonisen maitasunen mitoa kontatzen du, Marteren jelosia eta mendeku nahia eragiten duena. 1711n <i>La Parténope</i> opera estreinatu zen <a href="/wiki/Mexiko_Hiria" title="Mexiko Hiria">Mexiko hirian</a>, <a href="/w/index.php?title=Manuel_de_Sumaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manuel de Sumaya (sortu gabe)">Manuel de Sumaya</a> katedralaren kaperako maisuaren eta mexikar konpositore barrokorik handienaren musikarekin. Opera horren garrantzia berezia da <a href="/wiki/Ipar_Amerika" title="Ipar Amerika">Ipar Amerikan</a> konposatutako lehena eta kontinentean amerikar batek konposatutako lehen opera delako. Opera horrek <a href="/wiki/Latinoamerika" title="Latinoamerika">Latinoamerikako</a> opera-sorkuntzaren historia emankor eta oraindik gutxi ikertuari hasiera ematen dio, orduz geroztik hirurehun urtez eten ez dena. <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasilen</a> konposatu eta estreinatu zen lehen opera <i>I Due Gemelli</i> izan zen, <a href="/w/index.php?title=Jos%C3%A9_Maur%C3%ADcio_Nunes_Garc%C3%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="José Maurício Nunes García (sortu gabe)">José Maurício Nunes Garcíarena</a>, eta haren testua galdu egin zen geroago. <a href="/w/index.php?title=El%C3%ADas_%C3%81lvares_Lobo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elías Álvares Lobo (sortu gabe)">Elías Álvares Loboren</a> <i>A Noite de São João</i> portugesezko testua duen Brasilgo lehen opera izan daiteke. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Opera_Euskal_Herrian[3]"><span id="Opera_Euskal_Herrian.5B3.5D"></span>Opera Euskal Herrian<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Opera Euskal Herrian[3]»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Opera Euskal Herrian[3]"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Euskal Herrian ekoitzitako operari buruz ari garenean, Buenaventura Zapirain Uribek (1873-1937) <i><a href="/wiki/Txanton_Piperri" title="Txanton Piperri">Txanton Piperri</a></i> (1899) izenekoa da lehena. Geroago, Parisen ikasketak burutu ondoren, bigarren bat idatzi zuen <i><a href="/wiki/Anboto_(opera)" title="Anboto (opera)">Anboto</a> </i> (1909) izena zuena. Urte berean, <i>Maitena </i>opera (Charles Colin) estreinoz eman zen Bilbon. Hurrengo urtean eta Bilboko Koral Elkartekoek antolaturik, hiru opera antzeztu ziren Bilbon: Usandizagaren <i><a href="/wiki/Mendi-mendiyan" title="Mendi-mendiyan">Mendi-mendiyan</a></i>, Guridiren <i><a href="/wiki/Mirentxu" title="Mirentxu">Mirentxu</a></i> eta Santos Intxaustiren <i><a href="/wiki/Lide_ta_Ixidor" title="Lide ta Ixidor">Lide ta Ixidor</a></i>. Intxaustik bigarren opera bat estreinatu zuen urte berean: <i>Itxasondo</i> </p><p>1911n, R. Mª Azkuek <i>Ortzurri </i>opera estreinatu zuen, eta, 1914ean, bigarren bat estreinatu zuen, <i>Urlo </i>. Hurrengoa, Joseba Olaizola Gabarain (1883-1969) agertzen zaigu operagile, 1918an <i>Olezkari zarra</i> estreinatu baitzuen <a href="/wiki/O%C3%B1ati" title="Oñati">Oñatin</a> </p><p>Eduardo Mokoroa Arbilla (1867-1959), Gorritiren ikaslea, <i>Leidor </i>izeneko obra aurkeztu zuen, eta, beste batzuen artean, Andres Isasi, Busca Sagastizabal, Sainz Basabe eta Martinez Larrazabal lan egin zuten operagintzan. </p><p>1920an, eta garaiko nazionalismoari lotuta, Jesus Guridik <i><a href="/wiki/Amaya_(opera)" title="Amaya (opera)">Amaya</a> </i> opera estreinatu zuen Bilbon. Jesus Guridik, 1926an, <i>El Caserio</i> eta 1936an <i>Mari Eli</i> zarzuelak musikatu zituen. </p><p>1936ko altxamendu faxistaren ondorengo opera salto eginez, Francisko Escuderok <i><a href="/wiki/Zigor_(opera)" title="Zigor (opera)">Zigor</a>!</i> opera musikatu zuen, eta 1968an estreinatu zen Madrilen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hizkuntza_eta_itzulpen_aferak">Hizkuntza eta itzulpen aferak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Hizkuntza eta itzulpen aferak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Hizkuntza eta itzulpen aferak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Handel" class="mw-redirect" title="Handel">Handel</a> eta <a href="/wiki/Mozart" class="mw-redirect" title="Mozart">Mozarten</a> egunetatik, konpositore askok <a href="/wiki/Italiera" title="Italiera">italiera</a> erabili dute beren operen libretorako hizkuntza gisa. <a href="/wiki/Bel_canto" title="Bel canto">Bel Canto</a> arotik <a href="/wiki/Verdi" class="mw-redirect" title="Verdi">Verdiraino</a>, konpositoreek, batzuetan, beren operen bertsioak gainbegiratuko lituzkete, bai italieraz, bai frantsesez. Hori dela eta, <i><a href="/wiki/Lucia_di_Lammermoor" title="Lucia di Lammermoor">Lucia di Lammermoor</a></i> edo <i><a href="/wiki/Don_Carlos" title="Don Carlos">Don Carlos</a></i> bezalako operak bertsio frantses eta italiarrean kanonikotzat jotzen dira gaur egun.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/1950eko_hamarkada" title="1950eko hamarkada">1950eko hamarkadaren</a> erdialdera arte, onargarria zen operak itzulpenetan produzitzea, baita horiek jatorrizko konpositoreak edo libretistek baimendu ez bazituzten ere. Adibidez, Italiako opera-etxeek <a href="/wiki/Wagner" class="mw-redirect" title="Wagner">Wagner</a> antzezten dute italieraz. Bigarren Mundu Gerraren ondoren, operaren inguruko formakuntza hobetu egin zen, artistak jatorrizko bertsioetan ikasi zituzten eta itzulpenak mesede egin zien. Europako hizkuntzak jakitea, bereziki italiera, frantsesa eta alemana, kantari profesionalentzako prestakuntzaren zati garrantzitsua da gaur egun. "Prestakuntza operistikoaren zatirik handiena hizkuntzalaritzan eta musikaltasunean dago", azaltzen du <a href="/w/index.php?title=Dolora_Zajick&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dolora Zajick (sortu gabe)">Dolora Zajick</a> mezzo-sopranoak. "kantatzen ari naizena ez ezik, beste guztiak kantatzen ari dena ere ulertu behar dut. Hainbat hizkuntzetan kantatzen dut: italiarra, txekiarra, errusiarra, frantsesa, alemana, ingelesa".<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>1980ko hamarkadan, <a href="/w/index.php?title=Gaintitulu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gaintitulu (sortu gabe)">gaintituluak</a> agertzen hasi ziren. Nahiz eta tituluak hasieran ia unibertsalki distrakzio gisa kondenatuak izan, gaur egun, opera-etxe askok ematen dituzte antzerkiko <a href="/wiki/Eszenaurre" title="Eszenaurre">eszenaurreko</a> arkuaren gainetik proiektatutako tituluak, edo ikusleek hizkuntza bat baino gehiagoren artean aukera dezaketen banakako pantailak. TBko emisioek azpitituluak izaten dituzte, baita hizkuntza ondo ezagutzen duen jendearentzat badira ere (adibidez, opera italiar baten <a href="/wiki/RAI" title="RAI">RAI</a> transmisioa). Azpititulu horiek ez dute entzuten zaila dena bakarrik aipatzen, entzuleria oro har baizik; izan ere, kantatutako diskurtsoa askoz zailagoa da ulertzea hitz egindakoa baino, baita jatorrizko hiztunen belarrietan ere. Hizkuntza bateko edo gehiagoko azpitituluak estandar bihurtu dira opera, simulazio eta DVD edizioetan. </p><p>Gaur egun, oso gutxitan egiten dira operak itzulpenean. Hauek dira salbuespenak: Ingalaterrako Opera Nazionala, San Luisen Opera Antzokia, Pittsburgheko Opera Antzokia eta Hego Ekialdeko Opera, ingeleserako itzulpenak errazten dituztenak. Beste salbuespen bat, Humperdincken <i><a href="/wiki/Hansel_eta_Gretel_(opera)" class="mw-redirect" title="Hansel eta Gretel (opera)">Hansel eta Gretel</a></i> bezalako ikusle gazteei zuzendutako opera-produkzioak eta Mozarten <i><a href="/wiki/Txirula_magikoa" class="mw-redirect" title="Txirula magikoa">Txirula magikoa</a></i>ren produkzio batzuk dira.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Erreferentziak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="boilerplate" style="text-align:left; font-size: 90%"> <ul><li>Artikulu honen edukiaren zati bat <i>Lur hiztegi entziklopediko</i>tik edo <i>Lur entziklopedia tematiko</i>tik txertatu zen 2014/8/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, <a href="/wiki/Eusko_Jaurlaritza" title="Eusko Jaurlaritza">Eusko Jaurlaritzak</a>, hiztegi horiek <a rel="nofollow" class="external text" href="http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/es/deed.eu">CC-BY 3.0 lizentziarekin</a> argitaratu ditu, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://opendata.euskadi.eus/katalogoa/-/lur-entziklopedia-tematikoa/">Open Data Euskadi webgunean</a>.</li></ul></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <span class="reference-text">Pierre-René Serna, <i>Guide de la Zarzuela: La zarzuela de Z à A</i>, pp. 16 y 24 (frantsesez)</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text">Pierre-René Serna, <i>Guide de la Zarzuela: La zarzuela de Z à A</i>, pp. 17 y 24 (frantsesez).</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text">Euskal Herria, Historia eta Gizartea, Lankide Aurrezkia, Arana Martija, Jose Antonio, <a href="/wiki/Berezi:BookSources/8472401340" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 8472401340</a>, 432-433 or. </span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://seenandheard-international.com/2013/09/don-carlos-in-french/">«Don Carlo or Don Carlos? In Italian or in French? – Seen and Heard International»</a> <i>seenandheard-international.com</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-12-06)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npr.org/sections/deceptivecadence/2014/03/19/291410969/dolora-zajick-singing-is-connected-to-the-body">«Dolora Zajick: 'Singing Is Connected To The Body'»</a> <i>NPR.org</i> <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-12-06)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"> <span style="cursor: help; font-size: 90%; font-family: bold; color: gray" title="Ingelesez dago aipu honen iturburua"><b>(Ingelesez)</b></span></span> <span class="citation" id="CITEREFTommasini2005-07-04">Tommasini, Anthony.  (2005-07-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2005/07/04/arts/music/a-minimagic-flute-mozart-would-approve.html">«A Mini-'Magic Flute'? Mozart Would Approve (Published 2005)»</a> <i>The New York Times</i> <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0362-4331">0362-4331</a>. <span class="reference-accessdate"><small>(Noiz kontsultatua: 2020-12-06)</small></span></span>.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opera&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>aldatu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opera&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Kanpo estekak"><span>aldatu iturburu kodea</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b>Wikimedia proiektuak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1344" class="extiw" title="wikidata:Q1344">Q1344</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Opera">Opera</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q1344%22">Q1344</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identifikadoreak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119367643">119367643</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119367643">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4043582-9">4043582-9</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85094900">sh85094900</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564452">00564452</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph123748">ph123748</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300054147">300054147</a></span></li> <li><b>Hiztegiak eta entziklopediak</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/opera-music">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datuak:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1344" class="extiw" title="wikidata:Q1344">Q1344</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Opera">Opera</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q1344%22">Q1344</a></span></span></li></ul> </div></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Opera&oldid=9667790">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Opera&oldid=9667790</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Opera" title="Kategoria:Opera">Opera</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Musika_motak" title="Kategoria:Musika motak">Musika motak</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:ISBN_lotura_magikoak_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak">ISBN lotura magikoak dituzten orrialdeak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programako_artikuluak" title="Kategoria:Hezkuntza Programako artikuluak">Hezkuntza Programako artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programa/Musika,_antzerkia_eta_dantza" title="Kategoria:Hezkuntza Programa/Musika, antzerkia eta dantza">Hezkuntza Programa/Musika, antzerkia eta dantza</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Lur_entziklopedietatik_osatu_diren_artikuluak" title="Kategoria:Lur entziklopedietatik osatu diren artikuluak">Lur entziklopedietatik osatu diren artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 17 apirila 2024, 23:10.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Opera&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Bilatu</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Opera</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>139 hizkuntza</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Gehitu atala</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-7pq4l","wgBackendResponseTime":144,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.327","walltime":"0.488","ppvisitednodes":{"value":3199,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":33237,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10060,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8540,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 332.345 1 -total"," 64.26% 213.554 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 18.10% 60.168 2 Txantiloi:Top_icon"," 17.22% 57.241 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 15.17% 50.426 2 Txantiloi:Category_handler"," 11.77% 39.117 2 Txantiloi:Category_handler/numbered"," 9.72% 32.318 1 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 7.93% 26.346 3 Txantiloi:Erreferentzia"," 7.02% 23.329 2 Txantiloi:Namespace_detect"," 6.81% 22.616 6 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.159","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3614108,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-66c6fc5577-nwvp8","timestamp":"20250307105213","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Opera","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Opera","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1344","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1344","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-06-14T15:16:33Z","dateModified":"2024-04-17T21:10:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/de\/Salzburger_Festspiele_2012_-_Carmen.jpg","headline":"Agertokian antzeztua izateko sortutako musika-obra, eskuarki testua osorik kantatua izaten duena eta orkestraz lagunduta interpretatzen dena"}</script> </body> </html>