CINXE.COM
Karne ya 21 - Wikipedia, kamusi elezo huru
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="sw" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Karne ya 21 - Wikipedia, kamusi elezo huru</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )swwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Januari","Februari","Machi","Aprili","Mei","Juni","Julai","Agosti","Septemba","Oktoba","Novemba","Desemba"],"wgRequestId":"e21b438a-3707-49bd-8346-94a293b1d42f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Karne_ya_21","wgTitle":"Karne ya 21","wgCurRevisionId":1404226,"wgRevisionId":1404226,"wgArticleId":35456,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Mbegu za historia","Karne ya 21","Karne"],"wgPageViewLanguage":"sw","wgPageContentLanguage":"sw","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Karne_ya_21","wgRelevantArticleId":35456,"wgTempUserName":null,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sw","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sw"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q6939","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sw&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="799"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg/960px-Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="426"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Karne ya 21 - Wikipedia, kamusi elezo huru"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sw.m.wikipedia.org/wiki/Karne_ya_21"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Hariri" href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sw)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sw.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Karne_ya_21"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sw"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Tawanyiko la Atom la Wikipedia" href="/w/index.php?title=Maalum:MabadalikoyaKaribuni&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Karne_ya_21 rootpage-Karne_ya_21 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Nenda kwa yaliyomo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menyu kuu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menyu kuu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menyu kuu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menyu kuu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Urambazaji </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Mwanzo" title="Tembelea Mwanzo [z]" accesskey="z"><span>Mwanzo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Jumuia" title="Kuhusu mradi, mambo unaweza kufanya, na mahali pa kugundua vitu"><span>Jumuiya</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:MabadalikoyaKaribuni" title="Orodha ya mabadiliko ya hivi karibuni katika Wiki. [r]" accesskey="r"><span>Mabadiliko ya karibuni</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:UkurasawaBahati" title="Onyesha ukurasa wa bahati [x]" accesskey="x"><span>Ukurasa wa bahati</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Mahali pa kueleweshwa."><span>Msaada</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:KurasaMaalum"><span>Kurasa maalumu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Mwanzo" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Kamusi elezo ya maandishi huru" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sw.svg" width="117" height="10" style="width: 7.3125em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Maalum:Tafuta" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia" aria-label="Tafuta Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Zana binafsi"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Badilisha mandhari ya ukubwa, upana, na rangi ya fonti ya ukurasa" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mandhari" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mandhari</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sw.wikipedia.org&uselang=sw" class=""><span>Michango</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&returnto=Karne+ya+21" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory" class=""><span>Unda akaunti</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&returnto=Karne+ya+21" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ingia</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out user-links-collapsible-item" title="Chaguo zaidi" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana binafsi" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Zana binafsi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sw.wikipedia.org&uselang=sw"><span>Michango</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&returnto=Karne+ya+21" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Unda akaunti</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&returnto=Karne+ya+21" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ingia</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Yaliyomo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Yaliyomo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ficha</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Mwanzo</div> </a> </li> <li id="toc-Sayansi_na_Teknolojia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sayansi_na_Teknolojia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Sayansi na Teknolojia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sayansi_na_Teknolojia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Sayansi na Teknolojia subsection</span> </button> <ul id="toc-Sayansi_na_Teknolojia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-1._Teknolojia_ya_Habari_na_Akili_Mnemba" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1._Teknolojia_ya_Habari_na_Akili_Mnemba"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>1. Teknolojia ya Habari na Akili Mnemba</span> </div> </a> <ul id="toc-1._Teknolojia_ya_Habari_na_Akili_Mnemba-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2._Bioteknolojia_na_Ubunifu_wa_Matibabu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2._Bioteknolojia_na_Ubunifu_wa_Matibabu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>2. Bioteknolojia na Ubunifu wa Matibabu</span> </div> </a> <ul id="toc-2._Bioteknolojia_na_Ubunifu_wa_Matibabu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-3._Utafiti_wa_Anga_na_Astronomia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#3._Utafiti_wa_Anga_na_Astronomia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>3. Utafiti wa Anga na Astronomia</span> </div> </a> <ul id="toc-3._Utafiti_wa_Anga_na_Astronomia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-5._Robotiki_na_Uendeshaji_wa_Mashine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#5._Robotiki_na_Uendeshaji_wa_Mashine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>5. Robotiki na Uendeshaji wa Mashine</span> </div> </a> <ul id="toc-5._Robotiki_na_Uendeshaji_wa_Mashine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-6._Kompyuta_ya_Quantum_na_Nanoteknolojia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#6._Kompyuta_ya_Quantum_na_Nanoteknolojia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>6. Kompyuta ya Quantum na Nanoteknolojia</span> </div> </a> <ul id="toc-6._Kompyuta_ya_Quantum_na_Nanoteknolojia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Vita</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Vita-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Vita subsection</span> </button> <ul id="toc-Vita-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vita_na_Migogoro_Mikuu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vita_na_Migogoro_Mikuu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Vita na Migogoro Mikuu</span> </div> </a> <ul id="toc-Vita_na_Migogoro_Mikuu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1._Vita_Dhidi_ya_Ugaidi_(2001_–_Sasa)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1._Vita_Dhidi_ya_Ugaidi_(2001_–_Sasa)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>1. Vita Dhidi ya Ugaidi (2001 – Sasa)</span> </div> </a> <ul id="toc-1._Vita_Dhidi_ya_Ugaidi_(2001_–_Sasa)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-2._Uvamizi_wa_Urusi_dhidi_ya_Ukraini_(2014,_2022–Sasa)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#2._Uvamizi_wa_Urusi_dhidi_ya_Ukraini_(2014,_2022–Sasa)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>2. Uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraini (2014, 2022–Sasa)</span> </div> </a> <ul id="toc-2._Uvamizi_wa_Urusi_dhidi_ya_Ukraini_(2014,_2022–Sasa)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-3._Migogoro_ya_Machipuko_ya_Kiarabu_(2010–Sasa)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#3._Migogoro_ya_Machipuko_ya_Kiarabu_(2010–Sasa)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>3. Migogoro ya Machipuko ya Kiarabu (2010–Sasa)</span> </div> </a> <ul id="toc-3._Migogoro_ya_Machipuko_ya_Kiarabu_(2010–Sasa)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-4.Migogoro_ya_Israeli_na_Palestina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#4.Migogoro_ya_Israeli_na_Palestina"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>4.Migogoro ya Israeli na Palestina</span> </div> </a> <ul id="toc-4.Migogoro_ya_Israeli_na_Palestina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-5._Migogoro_Afrika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#5._Migogoro_Afrika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>5. Migogoro Afrika</span> </div> </a> <ul id="toc-5._Migogoro_Afrika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-6._Migogoro_ya_Asia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#6._Migogoro_ya_Asia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>6. Migogoro ya Asia</span> </div> </a> <ul id="toc-6._Migogoro_ya_Asia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sifa_za_Vita_vya_Karne_ya_21" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sifa_za_Vita_vya_Karne_ya_21"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.8</span> <span>Sifa za Vita vya Karne ya 21</span> </div> </a> <ul id="toc-Sifa_za_Vita_vya_Karne_ya_21-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Athari_za_Vita_vya_Karne_ya_21" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Athari_za_Vita_vya_Karne_ya_21"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.9</span> <span>Athari za Vita vya Karne ya 21</span> </div> </a> <ul id="toc-Athari_za_Vita_vya_Karne_ya_21-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Miaka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Miaka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Miaka</span> </div> </a> <ul id="toc-Miaka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Marejeo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Marejeo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Marejeo</span> </div> </a> <ul id="toc-Marejeo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Yaliyomo" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Karne ya 21</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Nenda kwenye makala kwa lugha nyingine. Lugha 162 zinapatikana" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-162" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Lugha 162</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/21ste_eeu" title="21ste eeu – Kiafrikana" lang="af" hreflang="af" data-title="21ste eeu" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Kiafrikana" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/21._Jahrhundert" title="21. Jahrhundert – Kijerumani cha Uswisi" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="21. Jahrhundert" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Kijerumani cha Uswisi" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/21%E1%8A%9B%E1%8B%8D_%E1%88%9D%E1%8B%95%E1%89%B0_%E1%8B%93%E1%88%98%E1%89%B5" title="21ኛው ምዕተ ዓመት – Kiamhari" lang="am" hreflang="am" data-title="21ኛው ምዕተ ዓመት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Kiamhari" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sieglo_XXI" title="Sieglo XXI – Kiaragoni" lang="an" hreflang="an" data-title="Sieglo XXI" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Kiaragoni" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86_21" title="القرن 21 – Kiarabu" lang="ar" hreflang="ar" data-title="القرن 21" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Kiarabu" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%D9%88_%D8%B9%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D9%86" title="القرن الواحد و عشرين – Kiarabu cha Misri" lang="arz" hreflang="arz" data-title="القرن الواحد و عشرين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Kiarabu cha Misri" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Sieglu_XXI" title="Sieglu XXI – Kiasturia" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Sieglu XXI" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Kiasturia" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B3%D3%80%D0%B0%D1%81%D1%80%D1%83" title="XXI гӀасру – Kiavari" lang="av" hreflang="av" data-title="XXI гӀасру" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Kiavari" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/21-eafa_decemda" title="21-eafa decemda – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="21-eafa decemda" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/XXI_%C9%99sr" title="XXI əsr – Kiazerbaijani" lang="az" hreflang="az" data-title="XXI əsr" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Kiazerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B1%D1%8B%D1%83%D0%B0%D1%82" title="XXI быуат – Kibashkiri" lang="ba" hreflang="ba" data-title="XXI быуат" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Kibashkiri" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Abad_ka-21" title="Abad ka-21 – Kibali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Abad ka-21" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Kibali" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/XXI_om%C5%BEios" title="XXI omžios – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="XXI omžios" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/XXI_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XXI стагоддзе – Kibelarusi" lang="be" hreflang="be" data-title="XXI стагоддзе" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Kibelarusi" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/XXI_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D1%8C%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XXI стагодзьдзе – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="XXI стагодзьдзе" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/21_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="21 век – Kibulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="21 век" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Kibulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B6_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80" title="একবিংশ শতাব্দী – Kibengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="একবিংশ শতাব্দী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Kibengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/XXIvet_kantved" title="XXIvet kantved – Kibretoni" lang="br" hreflang="br" data-title="XXIvet kantved" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Kibretoni" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/21._vijek" title="21. vijek – Kibosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="21. vijek" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Kibosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Segle_XXI" title="Segle XXI – Kikatalani" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Segle XXI" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Kikatalani" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/21_si%C3%A9-g%C4%AB" title="21 sié-gī – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="21 sié-gī" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B1%D3%80%D0%B5%D1%88%D0%BE" title="XXI бӀешо – Kichechenia" lang="ce" hreflang="ce" data-title="XXI бӀешо" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Kichechenia" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%95%D8%AF%DB%95%DB%8C_%D9%A2%D9%A1%DB%95%D9%85" title="سەدەی ٢١ەم – Kikurdi cha Sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سەدەی ٢١ەم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Kikurdi cha Sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/21._stolet%C3%AD" title="21. století – Kicheki" lang="cs" hreflang="cs" data-title="21. století" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Kicheki" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/XXI_%C4%95%D0%BC%C4%95%D1%80" title="XXI ĕмĕр – Kichuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="XXI ĕмĕр" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Kichuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/21ain_ganrif" title="21ain ganrif – Kiwelisi" lang="cy" hreflang="cy" data-title="21ain ganrif" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Kiwelisi" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/21._%C3%A5rhundrede" title="21. århundrede – Kidenmaki" lang="da" hreflang="da" data-title="21. århundrede" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Kidenmaki" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/21._Jahrhundert" title="21. Jahrhundert – Kijerumani" lang="de" hreflang="de" data-title="21. Jahrhundert" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Kijerumani" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Seserra_21%C4%B1ne" title="Seserra 21ıne – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Seserra 21ıne" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/21%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="21ος αιώνας – Kigiriki" lang="el" hreflang="el" data-title="21ος αιώνας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Kigiriki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/XXI_s%C3%A9col" title="XXI sécol – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="XXI sécol" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/21st_century" title="21st century – Kiingereza" lang="en" hreflang="en" data-title="21st century" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Kiingereza" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/21-a_jarcento" title="21-a jarcento – Kiesperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="21-a jarcento" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Kiesperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Siglo_XXI" title="Siglo XXI – Kihispania" lang="es" hreflang="es" data-title="Siglo XXI" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Kihispania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/21._sajand" title="21. sajand – Kiestonia" lang="et" hreflang="et" data-title="21. sajand" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Kiestonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/XXI._mendea" title="XXI. mendea – Kibaski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="XXI. mendea" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Kibaski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Sigru_XXI" title="Sigru XXI – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Sigru XXI" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D9%88_%DB%8C%DA%A9%D9%85_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="سده بیست و یکم میلادی – Kiajemi" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سده بیست و یکم میلادی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Kiajemi" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/2000-luku" title="2000-luku – Kifini" lang="fi" hreflang="fi" data-title="2000-luku" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Kifini" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/21._aastagasada" title="21. aastagasada – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="21. aastagasada" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/21._%C3%B8ld" title="21. øld – Kifaroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="21. øld" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Kifaroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle – Kifaransa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="XXIe siècle" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Kifaransa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/XXI%C3%A9mo_si%C3%A8cllo" title="XXIémo siècllo – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="XXIémo siècllo" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/21._juarhunert" title="21. juarhunert – Kifrisia cha Kaskazini" lang="frr" hreflang="frr" data-title="21. juarhunert" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Kifrisia cha Kaskazini" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Secul_XXI" title="Secul XXI – Kifriulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Secul XXI" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Kifriulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/21e_iuw" title="21e iuw – Kifrisia cha Magharibi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="21e iuw" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Kifrisia cha Magharibi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/21%C3%BA_haois" title="21ú haois – Kiayalandi" lang="ga" hreflang="ga" data-title="21ú haois" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Kiayalandi" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/21%E4%B8%96%E7%B4%80" title="21世紀 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="21世紀" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/21mh_Linn" title="21mh Linn – Kigaeli cha Uskoti" lang="gd" hreflang="gd" data-title="21mh Linn" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Kigaeli cha Uskoti" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9culo_XXI" title="Século XXI – Kigalisi" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Século XXI" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Kigalisi" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/21d_eash" title="21d eash – Kimanx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="21d eash" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Kimanx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/21_s%E1%B9%B3-ki" title="21 sṳ-ki – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="21 sṳ-ki" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%90%D7%94_%D7%94-21" title="המאה ה-21 – Kiebrania" lang="he" hreflang="he" data-title="המאה ה-21" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Kiebrania" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A7%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%82_%E0%A4%B6%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="२१वीं शताब्दी – Kihindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="२१वीं शताब्दी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Kihindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/21st_century" title="21st century – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="21st century" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/21._stolje%C4%87e" title="21. stoljeće – Kikorasia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="21. stoljeće" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kikorasia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/21._l%C4%9Btstotk" title="21. lětstotk – Kisobia cha Ukanda wa Juu" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="21. lětstotk" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Kisobia cha Ukanda wa Juu" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/21._sz%C3%A1zad" title="21. század – Kihungaria" lang="hu" hreflang="hu" data-title="21. század" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Kihungaria" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/21-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="21-րդ դար – Kiarmenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="21-րդ դար" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Kiarmenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Seculo_21" title="Seculo 21 – Kiintalingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Seculo 21" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Kiintalingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Abad_ke-21" title="Abad ke-21 – Kiindonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Abad ke-21" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Kiindonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Maika-21_a_siglo" title="Maika-21 a siglo – Kiilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Maika-21 a siglo" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Kiilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B1%D3%80%D0%B0%D1%8C%D1%88%D1%83" title="XXI бӀаьшу – Kiingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="XXI бӀаьшу" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Kiingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/21ma_yarcento" title="21ma yarcento – Kiido" lang="io" hreflang="io" data-title="21ma yarcento" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Kiido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/21._%C3%B6ldin" title="21. öldin – Kiisilandi" lang="is" hreflang="is" data-title="21. öldin" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Kiisilandi" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/XXI_secolo" title="XXI secolo – Kiitaliano" lang="it" hreflang="it" data-title="XXI secolo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Kiitaliano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/21%E4%B8%96%E7%B4%80" title="21世紀 – Kijapani" lang="ja" hreflang="ja" data-title="21世紀" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Kijapani" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/20xyxymoi" title="20xyxymoi – Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="20xyxymoi" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Abad_ping_21" title="Abad ping 21 – Kijava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Abad ping 21" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Kijava" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/XXI_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94" title="XXI საუკუნე – Kijojia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="XXI საუკუნე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Kijojia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Lqern_wis_21" title="Lqern wis 21 – Kikabylia" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Lqern wis 21" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kikabylia" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/XXI_%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XXI ғасыр – Kikazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="XXI ғасыр" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kikazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/21%EC%84%B8%EA%B8%B0" title="21세기 – Kikorea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="21세기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Kikorea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%BD%D1%8D%D0%BC" title="XXI нэм – Kikomi-Permyak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="XXI нэм" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Kikomi-Permyak" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sedsala_21%C3%AA" title="Sedsala 21ê – Kikurdi" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sedsala 21ê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kikurdi" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%BD%D1%8D%D0%BC" title="XXI нэм – Kikomi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="XXI нэм" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Kikomi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/21ns_kansbledhen" title="21ns kansbledhen – Kikorni" lang="kw" hreflang="kw" data-title="21ns kansbledhen" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Kikorni" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Saeculum_21" title="Saeculum 21 – Kilatini" lang="la" hreflang="la" data-title="Saeculum 21" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Kilatini" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/21._Joerhonnert" title="21. Joerhonnert – Kilasembagi" lang="lb" hreflang="lb" data-title="21. Joerhonnert" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Kilasembagi" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B2%D0%B8%D1%88_%D0%B9%D0%B8%D1%81" title="XXI виш йис – Kilezighian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="XXI виш йис" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Kilezighian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Sentenio_21" title="Sentenio 21 – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Sentenio 21" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Einentwintegste_iew" title="Einentwintegste iew – Limburgish" lang="li" hreflang="li" data-title="Einentwintegste iew" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgish" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/XXI_secolo" title="XXI secolo – Kiliguria" lang="lij" hreflang="lij" data-title="XXI secolo" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Kiliguria" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9cul_XXI" title="Sécul XXI – Kilongobardi" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Sécul XXI" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Kilongobardi" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/XXI_am%C5%BEius" title="XXI amžius – Kilithuania" lang="lt" hreflang="lt" data-title="XXI amžius" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Kilithuania" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/21._gadsimts" title="21. gadsimts – Kilatvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="21. gadsimts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Kilatvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Abad_kaping-21" title="Abad kaping-21 – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Abad kaping-21" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%BA%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="XXI курым – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="XXI курым" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Rautau_21" title="Rautau 21 – Kimaori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Rautau 21" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Kimaori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/21_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="21 век – Kimacedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="21 век" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Kimacedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8A%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%82_%E0%B4%A8%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="ഇരുപത്തൊന്നാം നൂറ്റാണ്ട് – Kimalayalamu" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇരുപത്തൊന്നാം നൂറ്റാണ്ട്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Kimalayalamu" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/21-%D1%80_%D0%B7%D1%83%D1%83%D0%BD" title="21-р зуун – Kimongolia" lang="mn" hreflang="mn" data-title="21-р зуун" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Kimongolia" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87.%E0%A4%B8.%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A5%A8%E0%A5%A7_%E0%A4%B5%E0%A5%87_%E0%A4%B6%E0%A4%A4%E0%A4%95" title="इ.स.चे २१ वे शतक – Kimarathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इ.स.चे २१ वे शतक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Kimarathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Abad_ke-21" title="Abad ke-21 – Kimalei" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Abad ke-21" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Kimalei" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%82%E1%81%81_%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%85%E1%80%BA" title="၂၁ ရာစုနှစ် – Kiburma" lang="my" hreflang="my" data-title="၂၁ ရာစုနှစ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Kiburma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B5" title="XXI пинге – Kierzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="XXI пинге" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Kierzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%86_%DB%B2%DB%B1" title="قرن ۲۱ – Kimazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="قرن ۲۱" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Kimazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Macuilpohualxihuitl_XXI" title="Macuilpohualxihuitl XXI – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Macuilpohualxihuitl XXI" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/XXI_seculo" title="XXI seculo – Kinapoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="XXI seculo" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Kinapoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/21._Johrhunnert" title="21. Johrhunnert – Kisaksoni" lang="nds" hreflang="nds" data-title="21. Johrhunnert" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Kisaksoni" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw – Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="21e eeuw" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A7%E0%A4%94%E0%A4%81_%E0%A4%B6%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="२१औँ शताब्दी – Kinepali" lang="ne" hreflang="ne" data-title="२१औँ शताब्दी" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Kinepali" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/21e_eeuw" title="21e eeuw – Kiholanzi" lang="nl" hreflang="nl" data-title="21e eeuw" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Kiholanzi" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/2000-talet" title="2000-talet – Kinorwe cha Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="2000-talet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Kinorwe cha Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/21._%C3%A5rhundre" title="21. århundre – Kinorwe cha Bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="21. århundre" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Kinorwe cha Bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/21esmi_sekle" title="21esmi sekle – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="21esmi sekle" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/XXIe_s." title="XXIe s. – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="XXIe s." data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Ngwagakgolo_21" title="Ngwagakgolo 21 – Kisotho cha Kaskazini" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Ngwagakgolo 21" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="Kisotho cha Kaskazini" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8gle_XXI" title="Sègle XXI – Kiokitani" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Sègle XXI" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Kiokitani" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/XXI_vuozisada" title="XXI vuozisada – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="XXI vuozisada" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/XXI_%C3%A6%D0%BD%D1%83%D1%81" title="XXI æнус – Kiosetia" lang="os" hreflang="os" data-title="XXI æнус" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Kiosetia" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/21%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82_%E0%A8%B8%E0%A8%A6%E0%A9%80" title="21ਵੀਂ ਸਦੀ – Kipunjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="21ਵੀਂ ਸਦੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Kipunjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Siglo_21" title="Siglo 21 – Kipapiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Siglo 21" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Kipapiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/XXI_wiek" title="XXI wiek – Kipolandi" lang="pl" hreflang="pl" data-title="XXI wiek" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Kipolandi" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%DB%8C%DB%81%D9%88%D9%8A%DA%BA_%D8%B5%D8%AF%DB%8C" title="اکیہويں صدی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="اکیہويں صدی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9culo_XXI" title="Século XXI – Kireno" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Século XXI" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Kireno" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/21_%C3%B1iqin_pachakwata" title="21 ñiqin pachakwata – Kikechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="21 ñiqin pachakwata" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Kikechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Secolul_al_XXI-lea" title="Secolul al XXI-lea – Kiromania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Secolul al XXI-lea" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Kiromania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XXI век – Kirusi" lang="ru" hreflang="ru" data-title="XXI век" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Kirusi" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/XXI._%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%87%D0%B0" title="XXI. стороча – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="XXI. стороча" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/XXI_%D2%AF%D0%B9%D1%8D" title="XXI үйэ – Kisakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="XXI үйэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Kisakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/S%C3%A8culu_XXI" title="Sèculu XXI – Kisicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sèculu XXI" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Kisicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/2000-lohku_(jahke%C4%8Duohti)" title="2000-lohku (jahkečuohti) – Kisami cha Kaskazini" lang="se" hreflang="se" data-title="2000-lohku (jahkečuohti)" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Kisami cha Kaskazini" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/21._vijek" title="21. vijek – Kiserbia-kroeshia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="21. vijek" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Kiserbia-kroeshia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AE%E1%82%81%E1%80%B0%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%80%95%E1%81%A2%E1%81%B5%E1%80%BA%E1%82%87_21" title="ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 – Kishan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21" data-language-autonym="တႆး" data-language-local-name="Kishan" class="interlanguage-link-target"><span>တႆး</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/21_%E0%B7%80%E0%B6%B1_%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B7%83" title="21 වන සියවස – Kisinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="21 වන සියවස" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Kisinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/21st_century" title="21st century – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="21st century" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/21._storo%C4%8Die" title="21. storočie – Kislovakia" lang="sk" hreflang="sk" data-title="21. storočie" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Kislovakia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/21._stoletje" title="21. stoletje – Kislovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="21. stoletje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Kislovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shekulli_XXI" title="Shekulli XXI – Kialbania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shekulli XXI" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Kialbania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/21._%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="21. век – Kiserbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="21. век" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Kiserbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/21._Jierhunnert" title="21. Jierhunnert – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="21. Jierhunnert" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Abad_ka-21" title="Abad ka-21 – Kisunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Abad ka-21" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Kisunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/2000-talet" title="2000-talet – Kiswidi" lang="sv" hreflang="sv" data-title="2000-talet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Kiswidi" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/XXI_stole%C4%87e" title="XXI stoleće – Kisilesia" lang="szl" hreflang="szl" data-title="XXI stoleće" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Kisilesia" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/21-%E0%AE%86%E0%AE%AE%E0%AF%8D_%E0%AE%A8%E0%AF%82%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%BE%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="21-ஆம் நூற்றாண்டு – Kitamili" lang="ta" hreflang="ta" data-title="21-ஆம் நூற்றாண்டு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Kitamili" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B8_XXI" title="Садаи XXI – Kitajiki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Садаи XXI" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Kitajiki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B8%A8%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88_21" title="คริสต์ศตวรรษที่ 21 – Kithai" lang="th" hreflang="th" data-title="คริสต์ศตวรรษที่ 21" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Kithai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/21-nji_asyr" title="21-nji asyr – Kiturukimeni" lang="tk" hreflang="tk" data-title="21-nji asyr" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Kiturukimeni" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ika-21_dantaon" title="Ika-21 dantaon – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ika-21 dantaon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/XXI_%C9%99sr" title="XXI əsr – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="XXI əsr" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/21._y%C3%BCzy%C4%B1l" title="21. yüzyıl – Kituruki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="21. yüzyıl" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Kituruki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="XXI гасыр – Kitatari" lang="tt" hreflang="tt" data-title="XXI гасыр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Kitatari" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/XXI_%D0%B4%D0%B0%D1%83%D1%80" title="XXI даур – Kiudmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="XXI даур" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Kiudmurt" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/21_-_%D8%A6%DB%95%D8%B3%D9%89%D8%B1" title="21 - ئەسىر – Kiuyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="21 - ئەسىر" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Kiuyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/XXI_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%82%D1%8F" title="XXI століття – Kiukraini" lang="uk" hreflang="uk" data-title="XXI століття" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Kiukraini" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%88%DB%8C%DA%BA_%D8%B5%D8%AF%DB%8C" title="اکیسویں صدی – Kiurdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اکیسویں صدی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Kiurdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/XXI_asr" title="XXI asr – Kiuzbeki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="XXI asr" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Kiuzbeki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/XXI_seco%C5%82o" title="XXI secoło – Kivenisi" lang="vec" hreflang="vec" data-title="XXI secoło" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Kivenisi" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_21" title="Thế kỷ 21 – Kivietinamu" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thế kỷ 21" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Kivietinamu" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Tumyel_21id" title="Tumyel 21id – Kivolapuk" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Tumyel 21id" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Kivolapuk" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/21inme_sieke" title="21inme sieke – Kiwaloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="21inme sieke" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Kiwaloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ika-21_nga_gatostuig" title="Ika-21 nga gatostuig – Kiwaray" lang="war" hreflang="war" data-title="Ika-21 nga gatostuig" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Kiwaray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/21%E4%B8%96%E7%BA%AA" title="21世纪 – Kichina cha Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="21世纪" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Kichina cha Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/XXI_%E1%83%9D%E1%83%A8%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90" title="XXI ოშწანურა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="XXI ოშწანურა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/21%D7%A1%D7%98%D7%A2%D7%A8_%D7%99%22%D7%94" title="21סטער י"ה – Kiyiddi" lang="yi" hreflang="yi" data-title="21סטער י"ה" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Kiyiddi" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8C%CC%80r%C3%BAnd%C3%BAn_21k" title="Ọ̀rúndún 21k – Kiyoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọ̀rúndún 21k" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Kiyoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/21_seiqgeij" title="21 seiqgeij – Kizhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="21 seiqgeij" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Kizhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/21e_e%C3%AAuw" title="21e eêuw – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="21e eêuw" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/21%E4%B8%96%E7%BA%AA" title="21世纪 – Kichina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="21世纪" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Kichina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/21_s%C3%A8-k%C3%AD" title="21 sè-kí – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="21 sè-kí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/21%E4%B8%96%E7%B4%80" title="21世紀 – Kikantoni" lang="yue" hreflang="yue" data-title="21世紀" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kikantoni" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6939#sitelinks-wikipedia" title="Hariri viungo vya lugha zingine" class="wbc-editpage">Hariri viungo</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Maeneo ya wiki"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Karne_ya_21" title="Onyesha kurasa zilizopo [c]" accesskey="c"><span>Makala</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Majadiliano:Karne_ya_21&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Mazungumzo kuhusu makala (bado haujaandikwa) [t]" accesskey="t"><span>Majadiliano</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Badilisha lahaja ya lugha" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Kiswahili</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Mitazamo"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Karne_ya_21"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=history" title="Mapitio ya awali ya ukurasa huu [h]" accesskey="h"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Zana</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Zana</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Vitendo </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Karne_ya_21"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=history"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Kijumla </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:VingoViungavyoUkurasahuu/Karne_ya_21" title="Orodha ya kurasa zote za Wiki zilizounganishwa na ukurasa huu [j]" accesskey="j"><span>Viungo viungavyo ukurasa huu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:RecentChangesLinked/Karne_ya_21" rel="nofollow" title="Mabadiliko ya karibuni ya katika kurasa zilizounganishwa na ukurasa huu [k]" accesskey="k"><span>Mabadiliko husika</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sw" title="Pakia picha, video, au sauti [u]" accesskey="u"><span>Pakia faili</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&oldid=1404226" title="Kiungo cha daima cha kufikisha pitio hili la ukurasa"><span>Kiungo cha daima</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=info" title="More information about this page"><span>Maelezo ya ukurasa</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Taja&page=Karne_ya_21&id=1404226&wpFormIdentifier=titleform" title="Taarifa juu ya njia ya kutaja ukurasa huu"><span>Taja ukurasa huu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FKarne_ya_21"><span>Pata URL iliyofupishwa</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FKarne_ya_21"><span>Pakua msimbo wa QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Chapa/peleka nje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Kusanya&bookcmd=book_creator&referer=Karne+ya+21"><span>Tunga kitabu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:DownloadAsPdf&page=Karne_ya_21&action=show-download-screen"><span>Pakua kama PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&printable=yes" title="Toleo linalochapika la ukurasa huu [p]" accesskey="p"><span>Ukurasa wa kuchapika</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Miradi mingine </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:21st_century" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6939" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g"><span>Wikidata kifungu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mandhari</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ficha</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sw" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Faili:Pudong_Shanghai_November_2017(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg/300px-Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg/450px-Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg/600px-Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="1014" data-file-height="675" /></a><figcaption>Shanghai, Uchina, inaakisi mandhari ya kisasa ya jiji la karne ya 21</figcaption></figure> <p><b>Karne ya 21</b> ni <a href="/wiki/Karne" title="Karne">karne</a> ya sasa katika Enzi ya Anno Domini (AD) au Enzi ya Kawaida (CE), kulingana na <a href="/wiki/Kalenda_ya_Gregori" title="Kalenda ya Gregori">kalenda ya Gregori</a>. Ilianza tarehe 1 Januari <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a> na itamalizika tarehe <a href="/wiki/31_Desemba" title="31 Desemba">31 Desemba</a> 2100. Karne hii imekuwa na mabadiliko makubwa ya kisiasa, kiuchumi, kimazingira, na kiteknolojia, ikiwa ni pamoja na kuongezeka kwa teknolojia ya kidijitali, utandawazi, na wasiwasi kuhusu mabadiliko ya tabianchi. </p><p><a href="/wiki/Uchumi" title="Uchumi">Uchumi</a> wa dunia ulikua kwa viwango vya juu kutoka $42 trilioni mwaka 2000 hadi $101 trilioni mwaka 2022, na ingawa baadhi ya uchumi ulikua kwa viwango vya juu zaidi, mingine ilipungua taratibu. Athari za ongezeko la joto duniani na kuongezeka kwa viwango vya bahari zilichochea migogoro ya kiikolojia, huku visiwa nane vikizama kati ya mwaka 2007 na 2014 </p><p>Duniani kote, kutoka Januari 2020 hadi Mei 2023, janga la COVID-19 lilianza kuenea kwa kasi duniani, likisababisha zaidi ya vifo milioni 7 vilivyoripotiwa, na takriban vifo milioni 18.2 hadi 33.5 vilikadiriwa. Wakati huohuo, lilisababisha mtikisiko mkubwa wa uchumi wa dunia, ikiwa ni pamoja na mdororo mkubwa wa uchumi wa kimataifa tangu Unyogovu Mkubwa wa miaka ya 1930. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sayansi_na_Teknolojia">Sayansi na Teknolojia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=1" title="Hariri sehemu: Sayansi na Teknolojia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Sayansi na Teknolojia"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karne ya 21 imekuwa na maendeleo ya haraka katika sayansi na teknolojia, yakibadilisha kwa kiasi kikubwa nyanja mbalimbali za maisha ya binadamu. Mafanikio katika akili bandia, bioteknolojia, utafiti wa anga, na nishati mbadala yamebadilisha viwanda, uchumi, na jamii. Mapinduzi ya kidijitali yameendelea kuimarika, yakiboresha mawasiliano, uendeshaji wa mashine, na uchakataji wa data.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1._Teknolojia_ya_Habari_na_Akili_Mnemba">1. Teknolojia ya Habari na Akili Mnemba</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=2" title="Hariri sehemu: 1. Teknolojia ya Habari na Akili Mnemba" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: 1. Teknolojia ya Habari na Akili Mnemba"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karne ya 21 imeshuhudia upanuzi mkubwa wa <a href="/wiki/Teknolojia" title="Teknolojia">teknolojia</a> ya habari (IT) na <a href="/wiki/Akili_mnemba" title="Akili mnemba">akili mnemba</a> (AI). Maendeleo makuu ni pamoja na: </p> <ul><li>Kuongezeka kwa matumizi ya simu janja, huduma za wingu, na Mtandao wa Vitu (IoT).</li> <li>Maendeleo katika ujifunzaji wa mashine na AI, yakitumika katika sekta za afya, fedha, na magari yanayojiendesha.</li> <li>Ukuaji wa uchanganuzi wa data kubwa na changamoto za usalama wa mtandao.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2._Bioteknolojia_na_Ubunifu_wa_Matibabu">2. Bioteknolojia na Ubunifu wa Matibabu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=3" title="Hariri sehemu: 2. Bioteknolojia na Ubunifu wa Matibabu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: 2. Bioteknolojia na Ubunifu wa Matibabu"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sayansi ya tiba imepiga hatua kubwa katika kuzuia, kugundua, na kutibu magonjwa. Maendeleo muhimu ni pamoja na: </p> <ul><li>Uhariri wa vinasaba na teknolojia ya CRISPR, inayowezesha marekebisho sahihi ya DNA.</li> <li>Uundaji wa haraka wa chanjo za mRNA, kama zile za COVID-19.</li> <li>Maendeleo katika utafiti wa seli shina na tiba za urejeshaji.</li> <li>Matumizi ya AI katika ugunduzi wa dawa na tiba ya kibinafsi.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="3._Utafiti_wa_Anga_na_Astronomia">3. Utafiti wa Anga na Astronomia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=4" title="Hariri sehemu: 3. Utafiti wa Anga na Astronomia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: 3. Utafiti wa Anga na Astronomia"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Utafiti wa anga umeimarika kupitia misheni na uvumbuzi mpya: </p> <ul><li>Kuibuka kwa kampuni binafsi za anga kama SpaceX na Blue Origin.</li> <li>Kutua kwa magari ya roboti kwenye Mirihi, yakiwemo Perseverance ya NASA.</li> <li>Kuzinduliwa kwa Darubini ya James Webb (JWST), ikitoa uelewa wa kina kuhusu ulimwengu.</li> <li>Mipango ya safari za binadamu kwenda Mirihi na ujenzi wa vituo vya kudumu kwenye Mwezi.</li></ul> <ul><li>4. Nishati Mbadala na Teknolojia ya Mazingira</li></ul> <p>Changamoto za mabadiliko ya tabianchi zimechochea uvumbuzi katika nishati endelevu: </p> <ul><li>Matumizi makubwa ya nishati ya jua na upepo.</li> <li>Maendeleo ya magari ya umeme (EVs) na teknolojia za kuhifadhi nishati kwenye betri.</li></ul> <p>Hatua katika kunasa kaboni na uhandisi wa tabianchi. </p><p>Sera na makubaliano ya kimataifa kupunguza uzalishaji wa gesi chafuzi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="5._Robotiki_na_Uendeshaji_wa_Mashine">5. Robotiki na Uendeshaji wa Mashine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=5" title="Hariri sehemu: 5. Robotiki na Uendeshaji wa Mashine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: 5. Robotiki na Uendeshaji wa Mashine"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uendeshaji wa mashine na robotiki vimebadilisha sekta mbalimbali: </p> <ul><li>Kuongezeka kwa matumizi ya roboti za viwandani katika uzalishaji.</li> <li>Kuibuka kwa droni zinazojiendesha na magari yasiyokuwa na dereva.</li> <li>Maendeleo katika roboti zinazofanana na binadamu na huduma za kiotomatiki.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="6._Kompyuta_ya_Quantum_na_Nanoteknolojia">6. Kompyuta ya Quantum na Nanoteknolojia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=6" title="Hariri sehemu: 6. Kompyuta ya Quantum na Nanoteknolojia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: 6. Kompyuta ya Quantum na Nanoteknolojia"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Maendeleo ya kompyuta ya quantum na nanoteknolojia yamefungua fursa mpya: </p> <ul><li>Utafiti juu ya ubora wa quantum, unaoahidi uwezo wa juu wa kompyuta.</li> <li>Matumizi ya nanoteknolojia katika tiba, vifaa vya kielektroniki, na sayansi ya nyenzo.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vita">Vita</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=7" title="Hariri sehemu: Vita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Vita"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Karne ya 21</b> imeshuhudia <a href="/wiki/Vita" title="Vita">vita</a> na migogoro mingi ya kijeshi, inayochochewa na siasa, ukabila, dini, na masuala ya kiuchumi. Tofauti na Vita vya Dunia vya karne ya 20, migogoro ya sasa imekuwa ya kikanda, ikihusisha mataifa na makundi yasiyo ya kiserikali. Mashambulizi ya kigaidi, waasi, na mivutano ya kijiografia vimekuwa na mchango mkubwa, huku teknolojia ya kijeshi ya hali ya juu ikitumika kwa kiasi kikubwa.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Faili:2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg/200px-2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg" decoding="async" width="200" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg/300px-2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg/400px-2022_Russian_invasion_of_Ukraine_Photo_Montage.jpg 2x" data-file-width="3515" data-file-height="3351" /></a><figcaption>Vita za Ukraini ,Karne ya 21</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vita_na_Migogoro_Mikuu">Vita na Migogoro Mikuu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=8" title="Hariri sehemu: Vita na Migogoro Mikuu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Vita na Migogoro Mikuu"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1._Vita_Dhidi_ya_Ugaidi_(2001_–_Sasa)"><span id="1._Vita_Dhidi_ya_Ugaidi_.282001_.E2.80.93_Sasa.29"></span>1. Vita Dhidi ya Ugaidi (2001 – Sasa)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=9" title="Hariri sehemu: 1. Vita Dhidi ya Ugaidi (2001 – Sasa)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: 1. Vita Dhidi ya Ugaidi (2001 – Sasa)"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Baada ya mashambulizi ya Septemba 11, 2001, <a href="/wiki/Marekani" title="Marekani">Marekani</a> ilianzisha kampeni ya "Vita Dhidi ya Ugaidi" ikilenga makundi kama al-Qaeda na baadaye ISIS. Migogoro mikuu ndani ya kampeni hii ni: </p> <ul><li>Vita vya Afghanistan (2001–2021): Marekani na NATO waliivamia Afghanistan ili kuiangusha serikali ya Taliban na kuangamiza al-Qaeda. Vita hivi vilimalizika Taliban waliporejea madarakani mwaka 2021.</li> <li>Vita vya Iraq (2003–2011): Muungano ulioongozwa na Marekani uliivamia Iraq na kumwondoa Saddam Hussein, wakidai uwepo wa silaha za maangamizi ambazo hazikupatikana. Vita hivi vilisababisha machafuko ya muda mrefu na kuibuka kwa ISIS.</li> <li>Vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Syria (2011–Sasa): Vilianza kama maandamano dhidi ya Bashar al-Assad lakini vikageuka kuwa vita vikali vinavyohusisha jeshi la serikali, waasi, ISIS, na mataifa ya kigeni kama Urusi, Marekani, na Uturuki.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="2._Uvamizi_wa_Urusi_dhidi_ya_Ukraini_(2014,_2022–Sasa)"><span id="2._Uvamizi_wa_Urusi_dhidi_ya_Ukraini_.282014.2C_2022.E2.80.93Sasa.29"></span>2. Uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraini (2014, 2022–Sasa)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=10" title="Hariri sehemu: 2. Uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraini (2014, 2022–Sasa)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: 2. Uvamizi wa Urusi dhidi ya Ukraini (2014, 2022–Sasa)"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Mwaka 2014, Urusi ilinyakua Crimea, na kusababisha mapigano kati ya wanajeshi wa Ukraine na waasi wanaoungwa mkono na Urusi.</li> <li>Mwaka 2022, <a href="/wiki/Urusi" title="Urusi">Urusi</a> ilianzisha uvamizi wa kijeshi kamili nchini <a href="/wiki/Ukraini" title="Ukraini">Ukraini</a>, na kusababisha mojawapo ya vita vikali zaidi katika historia ya hivi karibuni, na athari kubwa za kisiasa na kiuchumi duniani.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="3._Migogoro_ya_Machipuko_ya_Kiarabu_(2010–Sasa)"><span id="3._Migogoro_ya_Machipuko_ya_Kiarabu_.282010.E2.80.93Sasa.29"></span>3. Migogoro ya Machipuko ya Kiarabu (2010–Sasa)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=11" title="Hariri sehemu: 3. Migogoro ya Machipuko ya Kiarabu (2010–Sasa)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: 3. Migogoro ya Machipuko ya Kiarabu (2010–Sasa)"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mapinduzi ya Machipuko ya Kiarabu yalisababisha mageuzi, vita vya wenyewe kwa wenyewe, na ukosefu wa utulivu wa muda mrefu katika nchi za Kaskazini mwa Afrika na Mashariki ya Kati: </p> <ul><li>Vita vya wenyewe kwa wenyewe Libya (2011, 2014–2020): Muungano wa NATO uliunga mkono waasi waliomwondoa Muammar Gaddafi, lakini taifa likaingia kwenye vita vya vikundi hasimu.</li> <li>Vita vya Yemen (2014–Sasa): Mapigano kati ya waasi wa Kihouthi na serikali inayotambuliwa kimataifa, yakihusisha mataifa kama Saudi Arabia na Iran.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="4.Migogoro_ya_Israeli_na_Palestina">4.Migogoro ya Israeli na Palestina</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=12" title="Hariri sehemu: 4.Migogoro ya Israeli na Palestina" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: 4.Migogoro ya Israeli na Palestina"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mgogoro kati ya Israeli na Palestina umeendelea kuwa chanzo kikuu cha mvutano Mashariki ya Kati, ukichochea vita kadhaa: </p> <ul><li>Vita vya Lebanon (2006): Mapigano kati ya Israeli na Hezbollah.</li> <li>Vita vya Gaza (2008–2009, 2012, 2014, 2021): Israeli ilifanya operesheni za kijeshi dhidi ya Hamas, zikisababisha maelfu ya vifo na uharibifu mkubwa Gaza.</li> <li>Vita vya Israel na Hamas (2023–Sasa): Vilianza baada ya shambulizi kubwa la Hamas dhidi ya Israeli mnamo Oktoba 7, 2023, na kuibua mashambulizi makali ya Israel dhidi ya Gaza.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="5._Migogoro_Afrika">5. Migogoro Afrika</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=13" title="Hariri sehemu: 5. Migogoro Afrika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: 5. Migogoro Afrika"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nchi nyingi za Afrika zimekumbwa na vita vya ndani vinavyochochewa na siasa, ukabila, na rasilimali: </p> <ul><li>Mgogoro wa Darfur (2003–Sasa): Mauaji ya halaiki nchini Sudan, yakihusisha wanamgambo wanaoungwa mkono na serikali na waasi.</li> <li>Vita vya Kongo (1998–2003) na Mapigano Endelevu: Ingawa vita vilimalizika rasmi 2003, mashambulizi ya makundi yenye silaha yanaendelea mashariki mwa DRC.</li> <li>Vita vya Tigray (2020–2022): Vita kati ya serikali ya Ethiopia na TPLF vilisababisha maelfu ya vifo na maafa makubwa ya kibinadamu.</li> <li>Vita vya wenyewe kwa wenyewe Sudan (2023–Sasa): Mapigano kati ya jeshi la Sudan na Kikosi cha Msaada wa Haraka (RSF).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="6._Migogoro_ya_Asia">6. Migogoro ya Asia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=14" title="Hariri sehemu: 6. Migogoro ya Asia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: 6. Migogoro ya Asia"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b>Mgogoro wa Kashmir</b>: Mvutano kati ya India na Pakistan unaendelea, huku kukiwa na mapigano ya mpakani mara kwa mara.</li></ul> <ul><li><b>Vita vya Myanmar</b> (2021–Sasa): Baada ya mapinduzi ya kijeshi, makundi ya upinzani na makabila tofauti yamekuwa yakipigana na utawala wa kijeshi.</li></ul> <ul><li><b>Mzozo wa Bahari ya Kusini ya China</b>: Ingawa si vita vya moja kwa moja, mivutano kati ya China, Ufilipino, Vietnam, na Marekani imeongezeka kuhusu madai ya maeneo ya baharini.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sifa_za_Vita_vya_Karne_ya_21">Sifa za Vita vya Karne ya 21</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=15" title="Hariri sehemu: Sifa za Vita vya Karne ya 21" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Sifa za Vita vya Karne ya 21"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kuongezeka kwa Vita vya Mtandaoni: Mataifa kama Urusi, China, na Marekani yamekuwa yakishambulia mifumo ya kidijitali ya miundombinu muhimu na uchaguzi. </p> <ul><li>Matumizi ya Droni na AI: Ndege zisizo na rubani zimetumika kwa kiwango kikubwa, hasa na Marekani, Uturuki, na Urusi.</li> <li>Vita vya Wakala: Migogoro mingi ni mapambano yasiyo ya moja kwa moja kati ya mataifa makubwa, mfano, mvutano kati ya Marekani na Iran Mashariki ya Kati.</li> <li>Vita Mseto: Mchanganyiko wa vita vya kawaida, mashambulizi ya mtandaoni, na vita vya habari umetawala migogoro ya kisasa.</li></ul> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Athari_za_Vita_vya_Karne_ya_21">Athari za Vita vya Karne ya 21</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=16" title="Hariri sehemu: Athari za Vita vya Karne ya 21" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Athari za Vita vya Karne ya 21"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Majanga ya Kibinadamu: Vita vimesababisha watu mamilioni kuyakimbia makazi yao, hasa Syria, Ukraine, Yemen, na Afghanistan. </p><p>Madhara ya Kiuchumi: Migogoro imesababisha mfumuko wa bei duniani, uhaba wa nishati, na changamoto katika minyororo ya usambazaji. </p><p>Mabadiliko ya Kijiografia: Vita vimebadilisha ushirikiano wa kimataifa, yakiwemo upanuzi wa NATO na mvutano kati ya China, Urusi, na Mataifa ya Magharibi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miaka">Miaka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=17" title="Hariri sehemu: Miaka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Miaka"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table cellpadding="1" cellspacing="0" width="450px" align="right" class="toccolours" style="font-size: 90%; margin:1em 1em 1em 1em; margin-bottom: 10px; style="> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/Karne" title="Karne">Karne</a></b>: <a href="/wiki/Karne_ya_20" title="Karne ya 20">Karne ya 20</a> | <b><a class="mw-selflink selflink">Karne ya 21</a></b>   </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Muongo" class="mw-redirect" title="Muongo">Miongo</a></b> na <a href="/wiki/Mwaka" title="Mwaka">miaka</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2000" title="Miaka ya 2000">Miaka ya 2000</a></b> | <a href="/wiki/2000" title="2000">2000</a> <a href="/wiki/2001" title="2001">2001</a> <a href="/wiki/2002" title="2002">2002</a> <a href="/wiki/2003" title="2003">2003</a> <a href="/wiki/2004" title="2004">2004</a> <a href="/wiki/2005" title="2005">2005</a> <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2010" title="Miaka ya 2010">Miaka ya 2010</a></b> | <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a> <a href="/wiki/2011" title="2011">2011</a> <a href="/wiki/2012" title="2012">2012</a> <a href="/wiki/2013" title="2013">2013</a> <a href="/wiki/2014" title="2014">2014</a> <a href="/wiki/2015" title="2015">2015</a> <a href="/wiki/2016" title="2016">2016</a> <a href="/wiki/2017" title="2017">2017</a> <a href="/wiki/2018" title="2018">2018</a> <a href="/wiki/2019" title="2019">2019</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2020" title="Miaka ya 2020">Miaka ya 2020</a></b> | <a href="/wiki/2020" title="2020">2020</a> <a href="/wiki/2021" title="2021">2021</a> <a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a> <a href="/wiki/2023" title="2023">2023</a> <a href="/wiki/2024" title="2024">2024</a> <a href="/wiki/2025" title="2025">2025</a> <a href="/wiki/2026" title="2026">2026</a> <a href="/wiki/2027" title="2027">2027</a> <a href="/wiki/2028" title="2028">2028</a> <a href="/wiki/2029" title="2029">2029</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2030" title="Miaka ya 2030">Miaka ya 2030</a></b> | <a href="/wiki/2030" title="2030">2030</a> <a href="/wiki/2031" title="2031">2031</a> <a href="/wiki/2032" title="2032">2032</a> <a href="/wiki/2033" title="2033">2033</a> <a href="/wiki/2034" title="2034">2034</a> <a href="/wiki/2035" title="2035">2035</a> <a href="/wiki/2036" title="2036">2036</a> <a href="/wiki/2037" title="2037">2037</a> <a href="/wiki/2038" title="2038">2038</a> <a href="/wiki/2039" title="2039">2039</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2040" title="Miaka ya 2040">Miaka ya 2040</a></b> | <a href="/wiki/2040" title="2040">2040</a> <a href="/wiki/2041" title="2041">2041</a> <a href="/wiki/2042" title="2042">2042</a> <a href="/wiki/2043" title="2043">2043</a> <a href="/wiki/2044" title="2044">2044</a> <a href="/wiki/2045" title="2045">2045</a> <a href="/wiki/2046" title="2046">2046</a> <a href="/wiki/2047" title="2047">2047</a> <a href="/wiki/2048" title="2048">2048</a> <a href="/wiki/2049" title="2049">2049</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2050" title="Miaka ya 2050">Miaka ya 2050</a></b> | <a href="/wiki/2050" title="2050">2050</a> <a href="/wiki/2051" title="2051">2051</a> <a href="/wiki/2052" title="2052">2052</a> <a href="/wiki/2053" title="2053">2053</a> <a href="/wiki/2054" title="2054">2054</a> <a href="/wiki/2055" title="2055">2055</a> <a href="/wiki/2056" title="2056">2056</a> <a href="/wiki/2057" title="2057">2057</a> <a href="/wiki/2058" title="2058">2058</a> <a href="/wiki/2059" title="2059">2059</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2060" title="Miaka ya 2060">Miaka ya 2060</a></b> | <a href="/wiki/2060" title="2060">2060</a> <a href="/wiki/2061" title="2061">2061</a> <a href="/wiki/2062" title="2062">2062</a> <a href="/wiki/2063" title="2063">2063</a> <a href="/wiki/2064" title="2064">2064</a> <a href="/wiki/2065" title="2065">2065</a> <a href="/wiki/2066" title="2066">2066</a> <a href="/wiki/2067" title="2067">2067</a> <a href="/wiki/2068" title="2068">2068</a> <a href="/wiki/2069" title="2069">2069</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2070" title="Miaka ya 2070">Miaka ya 2070</a></b> | <a href="/wiki/2070" title="2070">2070</a> <a href="/wiki/2071" title="2071">2071</a> <a href="/wiki/2072" title="2072">2072</a> <a href="/wiki/2073" title="2073">2073</a> <a href="/wiki/2074" title="2074">2074</a> <a href="/wiki/2075" title="2075">2075</a> <a href="/wiki/2076" title="2076">2076</a> <a href="/wiki/2077" title="2077">2077</a> <a href="/wiki/2078" title="2078">2078</a> <a href="/wiki/2079" title="2079">2079</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2080" title="Miaka ya 2080">Miaka ya 2080</a></b> | <a href="/wiki/2080" title="2080">2080</a> <a href="/wiki/2081" title="2081">2081</a> <a href="/wiki/2082" title="2082">2082</a> <a href="/wiki/2083" title="2083">2083</a> <a href="/wiki/2084" title="2084">2084</a> <a href="/wiki/2085" title="2085">2085</a> <a href="/wiki/2086" title="2086">2086</a> <a href="/wiki/2087" title="2087">2087</a> <a href="/wiki/2088" title="2088">2088</a> <a href="/wiki/2089" title="2089">2089</a> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/Miaka_ya_2090" title="Miaka ya 2090">Miaka ya 2090</a></b> | <a href="/wiki/2090" title="2090">2090</a> <a href="/wiki/2091" title="2091">2091</a> <a href="/wiki/2092" title="2092">2092</a> <a href="/wiki/2093" title="2093">2093</a> <a href="/wiki/2094" title="2094">2094</a> <a href="/wiki/2095" title="2095">2095</a> <a href="/wiki/2096" title="2096">2096</a> <a href="/wiki/2097" title="2097">2097</a> <a href="/wiki/2098" title="2098">2098</a> <a href="/wiki/2099" title="2099">2099</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Marejeo">Marejeo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&veaction=edit&section=18" title="Hariri sehemu: Marejeo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Karne_ya_21&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Marejeo"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1346650">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite id="CITEREFAmacad" class="citation web cs1">Amacad. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amacad.org/daedalus/science-21st-century">"Science and Technology in 21st Century"</a> (kwa Kiingereza)<span class="reference-accessdate">. Iliwekwa mnamo <span class="nowrap">2025-02-21</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Science+and+Technology+in+21st+Century&rft.au=Amacad&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.amacad.org%2Fdaedalus%2Fscience-21st-century&rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AKarne+ya+21" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFHelion" class="citation web cs1">Helion. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.helion.co.uk/periods/21st-century.php">"Conflicts in 21st Century"</a> (kwa Kiingereza)<span class="reference-accessdate">. Iliwekwa mnamo <span class="nowrap">2025-02-20</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Conflicts+in+21st+Century&rft.au=Helion&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.helion.co.uk%2Fperiods%2F21st-century.php&rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AKarne+ya+21" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <table style="font-size:90%; width: 65%; padding: 3px; margin: 0 auto;" class="toccolours"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:Hourglass.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Hourglass.svg/30px-Hourglass.svg.png" decoding="async" width="30" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Hourglass.svg/45px-Hourglass.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Hourglass.svg/60px-Hourglass.svg.png 2x" data-file-width="189" data-file-height="315" /></a></span> </td> <td>Makala hii kuhusu mambo ya kihistoria bado ni <b>mbegu</b>. <br /> Je, unajua kitu kuhusu <b>Karne ya 21</b> kama enzi zake au matokeo yake? <br />Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? <br />Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa <a class="external text" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?stub&title=Karne_ya_21&action=edit">kuihariri na kuongeza habari</a><i>.</i> </td></tr></tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.eqiad.main‐57cccd9777‐smxdh Cached time: 20250223164923 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.175 seconds Real time usage: 0.215 seconds Preprocessor visited node count: 416/1000000 Post‐expand include size: 4947/2097152 bytes Template argument size: 232/2097152 bytes Highest expansion depth: 6/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 6987/5000000 bytes Lua time usage: 0.105/10.000 seconds Lua memory usage: 3035438/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 163.865 1 -total 93.91% 153.890 1 Kigezo:Marejeo 89.33% 146.373 2 Kigezo:Cite_Web 4.59% 7.526 1 Kigezo:MuongoKarne 1.34% 2.191 1 Kigezo:Mbegu-historia --> <!-- Saved in parser cache with key swwiki:pcache:35456:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250223164923 and revision id 1404226. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Rudishwa kutoka "<a dir="ltr" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Karne_ya_21&oldid=1404226">https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Karne_ya_21&oldid=1404226</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Maalum:Jamii" title="Maalum:Jamii">Jamii</a>: <ul><li><a href="/wiki/Jamii:Mbegu_za_historia" title="Jamii:Mbegu za historia">Mbegu za historia</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Karne_ya_21" title="Jamii:Karne ya 21">Karne ya 21</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Karne" title="Jamii:Karne">Karne</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ukurasa huu umebadilishwa kwa mara ya mwisho tarehe 23 Februari 2025, saa 16:49.</li> <li id="footer-info-copyright">Maandishi yanapatikana chini ya leseni ya <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>; matakwa mengine yanaweza kutakiwa. Tazama maelezo zaidi ya <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Matakwa ya Utumiaji</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Sera ya faragha</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuhusu">Kuhusu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Kanusho_kwa_jumla">Kanusho</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kanuni ya Maadili</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Waunzi programu</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sw.wikipedia.org">takwimu</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Maelezo ya kuki</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sw.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Karne_ya_21&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mtazamo wa rununu</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Karne ya 21</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Lugha 162</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Weka mada</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-7c9555c6d9-8scct","wgBackendResponseTime":281,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.175","walltime":"0.215","ppvisitednodes":{"value":416,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":4947,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":232,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":6987,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 163.865 1 -total"," 93.91% 153.890 1 Kigezo:Marejeo"," 89.33% 146.373 2 Kigezo:Cite_Web"," 4.59% 7.526 1 Kigezo:MuongoKarne"," 1.34% 2.191 1 Kigezo:Mbegu-historia"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.105","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3035438,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.eqiad.main-57cccd9777-smxdh","timestamp":"20250223164923","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Karne ya 21","url":"https:\/\/sw.wikipedia.org\/wiki\/Karne_ya_21","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6939","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6939","author":{"@type":"Organization","name":"Uchangiaji katika miradi ya Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-01-20T08:01:51Z","dateModified":"2025-02-23T16:49:22Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c0\/Pudong_Shanghai_November_2017%28cropped%29.jpg","headline":"karne"}</script> </body> </html>