CINXE.COM

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.1//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml11/DTD/xhtml11.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="en"> <head> <base href="/" /> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8"/>  <link rel="stylesheet" href="css/default.css" type="text/css" /> <link rel="stylesheet" href="css/canon.css" type="text/css" /> <link rel="stylesheet" href="css/lightbox.css" type="text/css" media="screen" />   <script type="text/javascript" src="script/prototype.js"></script> <script type="text/javascript" src="script/scriptaculous.js?load=effects,builder"></script> <script type="text/javascript" src="script/script.js"></script> <script type="text/javascript" src="script/lightbox.js"></script> <link rel="shortcut icon" href="images/favicon.ico"> <title>1400: Het Ossenhooft | Goudse Canon</title> </head> <body> <div id="wrapper">  <div class='canonLeft canonMover left ' id='prevItem'>3</div><div class='canonRight canonMover right ' id='nextItem'>5</div> <div id="maincontainer">  <div id="nav"> <a href="#" class="left mover none" title='Terug naar het verleden' id="terug">Terug naar het verleden</a> <div id="canon">  <ul style="position: relative; left: 0px; top: 0px;"> <li style='background: url(uploads/intro_1150.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='0/1050/Veen/' id='canon-5'>1050</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_104_tolhuis.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='1/1284/Tolhuis/' id='canon-6'>1284</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_1308.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='2/1308/Donkere-Sluis/' id='canon-3'>1308</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_62_slot_ter_goude.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='3/1361/Kasteel/' id='canon-4'>1361</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_66_bierbrouwer_kleur.jpg) 0 0 no-repeat;' class='active'><div class='circle'></div><a href='4/1400/Het-Ossenhooft/' id='canon-7'>1400</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_1450.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='5/1450/Stadhuis/' id='canon-8'>1450</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_189_1455_agnietenklooster.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='6/1455/Agnietenklooster/' id='canon-9'>1455</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_5_leeu.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='7/1477/Gerard-Leeu/' id='canon-10'>1477</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_33_erasmus.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='8/1488/Erasmus/' id='canon-11'>1488</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_34_jeruzalemkapel.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='9/1504/Jeruzalemkapel/' id='canon-12'>1504</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_73_catharinagasthuis.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='10/1542/Catharina-Gasthuis/' id='canon-13'>1542</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_25_janskerk_b.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='11/1552/Sint-Janskerk/' id='canon-14'>1552</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_36_swieten.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='12/1572/Adriaan-van-Swieten/' id='canon-15'>1572</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_74_turfmarkt.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='13/1580/Turfmarkt/' id='canon-16'>1580</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_287_1590_coornhert_portret.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='14/1590/Coornhert/' id='canon-17'>1590</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_313_1607_catechismus.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='15/1607/De-Goudse-Catechismus/' id='canon-18'>1607</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_81_hofje.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='16/1616/Hofje-van-Letmaet/' id='canon-19'>1616</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_38_weeshuis.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='17/1642/Weeshuis/' id='canon-20'>1642</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_77_waag.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='18/1670/De-Waag/' id='canon-21'>1670</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_39_walvis.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='19/1702/Ignatius-Walvis/' id='canon-22'>1702</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_121_goudse_pijpen.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='20/1713/Goudse-pijpen/' id='canon-23'>1713</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_122_wapen_gouda.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='21/1748/Regenten-op-het-kussen/' id='canon-24'>1748</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_40_wijngaarden.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='22/1787/De-Lange-van-Wijngaerden/' id='canon-25'>1787</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_468_1794_anna_van_hensbeek.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='23/1794/Anna-van-Hensbeek/' id='canon-43'>1794</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_41_buchner.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='24/1832/W.F.-B眉chner/' id='canon-26'>1832</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_79_26-rederij_de_ijsel.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='25/1840/Rederij-de-IJsel/' id='canon-27'>1840</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_80_27-werkinrigting-2.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='26/1849/De-Werkinrichting/' id='canon-28'>1849</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_65_anna_barbara.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='27/1853/Van-Meerten-Schilperoort/' id='canon-29'>1853</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_45_kaarsenfabriek.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='28/1858/De-Kaarsenfabriek/' id='canon-30'>1858</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_43_plateel.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='29/1898/Plazuid/' id='canon-31'>1898</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_99_belgen.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='30/1914/Belgische-vluchtelingen/' id='canon-32'>1914</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_93_voetballers.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='31/1920/Verzuiling-in-de-sport/' id='canon-33'>1920</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_106_korte_akkeren.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='32/1930/Korte-Akkeren/' id='canon-34'>1930</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_478_1936_julianasluis_2.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='33/1936/Julianasluis/' id='canon-35'>1936</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_101_synagoge.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='34/1940/De-synagoge/' id='canon-36'>1940</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_100_bloemendaa;.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='35/1964/Gat-van-Bloemendaal/' id='canon-37'>1964</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_176_1974_kritiese_stroopwafel.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='36/1974/De-Kritiese-Siroopwafel/' id='canon-45'>1974</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_19_josine.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='37/1976/Josine-de-Bruyn-Kops/' id='canon-39'>1976</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_83_moskee.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='38/1987/Moskee-El-Fath/' id='canon-40'>1987</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_84_kaarsjesavond.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='39/2005/Kaarsjesavond/' id='canon-41'>2005</a></li> <li style='background: url(uploads/intro_486_sterretje.jpg) 0 0 no-repeat;' class=''><div class='circle'></div><a href='40/2015/Actueel/' id='canon-47'>2015</a></li> </ul> </div> <a href="#" class="right mover " title='Verder naar het heden' id="verder">Verder naar het heden</a> </div> <div id="canonWrapper"> <div id="canonContainer"> <div class="canon-item" id="activeCanon">  <div id="info"> <div class="subnav"> <ul> <li><a href="/" class="home">home</a></li> <li><a href="info/">info</a></li> <li><a href="#" id="zoekInVenster"onclick="return false;">zoek</a></li> </ul> </div> <div class="venster"> <div class="oog" id="subnavoog"><a href="/">home</a></div> <h2>1400</h2>  <form id="search" action='zoeken/' method='get' class="zoeken"> <input type="text" name="q" /><input type='submit' value='zoeken' class='btn' /> </form> </div> <div class="titels"> <h1 id="h1"> Het Ossenhooft</h1> <h2 id="h2">Groei en bloei dankzij Gouds kuitbier </h2> </div> </div>  <div id="data">  <div class="left"> <p>Er is een tijd dat Gouda jaarlijks zo’n 15 miljoen liter bier produceert. Nu nog zijn overblijfselen van Gouda’s roemruchte bierhistorie te bewonderen…</p> </div>  <div class="right"> <p>In de middeleeuwen staat Gouda bekend als de belangrijkste bierstad van<strong> </strong>Holland. Op het hoogtepunt van de bierbrouwerij, rond 1470, telt de stad ongeveer tweehonderd brouwers. Bierbrouwerij Het Ossenhooft aan de Westhaven is daar een van. De brouwnijverheid is in de veertiende en vijftiende eeuw de voornaamste motor van de Goudse economie. Het overgrote deel van de jaarlijkse bierproductie wordt per schip naar de dichtbevolkte Zuidelijke Nederlanden geëxporteerd. Vanaf het begin van de zestiende eeuw zakt de bierproductie langzaam in. Het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) geeft de kwakkelende bierbrouwerij de genadeklap. Alleen de rijke grachtenpanden langs de Haven doen nog denken aan de gloriedagen van het Goudse bier.<strong>    </strong></p><div id='more' style='display:none;'> <h4>Opkomst</h4> <p>De oorsprong van de Goudse bierbrouwerij ligt waarschijnlijk in de eerste helft van de veertiende eeuw. Dankzij de gunstige ligging van Gouda aan de belangrijkste vaarroute door Holland kunnen de Goudse brouwers op relatief goedkope wijze graan invoeren en kan het gebrouwen bier eenvoudig worden afgevoerd. Andere redenen voor de snelle groei van de bierindustrie zijn de aanwezigheid van voldoende schoon drinkwater – cruciaal voor het brouwen van bier – en de nabijheid van een groot turfwingebied rond de stad: aan goedkope brandstof geen gebrek.</p> <h4>Gouds Kuitbier</h4> <p>In het midden van de veertiende eeuw wordt gruit vervangen door het langer houdbare hop als  hoofdbestanddeel van bier. Vooral de export richting Vlaanderen en Brabant neemt hierdoor een grote vlucht. Tussen 1360 en 1370 verviervoudigt de Goudse bierproductie naar zo’n 7 miljoen liter per jaar, maar daar blijft het niet bij. Begin vijftiende eeuw schakelen de Goudse bierbrouwers over van het zware Hamburgerbier naar het lichtere en goedkopere Kuitbier (een mengsel van hop, gerst en rogge). Binnen enkele decennia verovert het Goudse Kuit de Zuid-Nederlandse markten en produceert Gouda ruim 15 miljoen liter bier per jaar. Grote steden als Gent, Brugge en Antwerpen zijn grotendeels afhankelijk van het Goudse bier. In Antwerpen krijgen de Goudse schippers in 1447 zelfs een eigen losplaats in de haven: het Bierhoofd.         </p> <h4>Brouwerij Het Ossenhooft</h4> <p align="left">Op Westhaven 63 is in de middeleeuwen bierbrouwerij Het Ossenhooft gevestigd. Zowel de naam op de gevel als de afbeelding van de vergulde kop van een os in het rijk versierde raam boven de deur herinneren hieraan. In zijn huidige gedaante dateert het gebouw, en dus ook het zogenaamde snijraam, van rond 1780. Maar al in 1598 staan het pand en de bijbehorende brouwerij aan de achterzijde bekend als Het Ossenhooft. In het middeleeuwse brouwersjargon is ‘een okshooft’ (vaak verbasterd tot ‘ossenhooft’) een inhoudsmaat ter grootte van een kwart bierton. De brouwer zal om die reden Het Ossenhooft wel een passende benaming hebben gevonden. Waarschijnlijk staat er al vóór 1598 een brouwerij op deze locatie, want in Walvis lezen we dat in 1572 de geuzen dreigen het kasteel op De Punt onder meer te beschieten vanaf brouwerij Het Ossenhooft. </p> <h4>Ondergang</h4> <p>In het laatste kwart van de vijftiende eeuw zet een daling van het aantal brouwers in. Telt Gouda rond 1470 nog 200 brouwers, in 1509 zijn dat er nog slechts 151 en in 1545 een schamele 100. De oorzaak van de daling moet gezocht worden in het toenemende protectionisme in Vlaanderen en Brabant - hoge importtarieven op Gouds bier ter bevordering van de eigen brouwsector - en het starre hanteren van de regels door het Goudse stadsbestuur. Het stadsbestuur blijft vasthouden aan een maximum van 3075 vaten per brouwer per jaar, terwijl er in andere steden flexibel met de nieuwe omstandigheden wordt omgesprongen en zelfs schaalvergroting plaatsvindt. Het gebrekkige aanpassingsvermogen van Gouda heeft tot gevolg dat de naaste concurrenten Delft en Haarlem de stad in de zestiende eeuw voorbij streven. De genadeklap volgt met het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Als gevolg van de Spaanse aanwezigheid in de Zuidelijke Nederlanden en de onrust op het platteland daalt de bierproductie in Gouda met maar liefst 90%. Deze klap komt de Goudse bierindustrie nooit meer te boven. </p><div class='related'><h3>Aanverwante zaken</h3><a href='#' id='rel-2-38-4' class='rel'>Negentiende eeuw</a>| <a href='#' id='rel-2-37-4' class='rel'>Stadhuis </a>| <a href='#' id='rel-2-36-4' class='rel'>Van Reynegom </a>| <a href='#' id='rel-2-35-4' class='rel'>Volksdrank</a></div></div> </div> <a href="#" class="meer">Lees verder</a> </div>  <div id="media"> <div class='right3'><div class='sub'><a href='image/68_bierbrouwer_kleur.jpg' rel='lightbox' title='Broeder Jorg, bierbrouwer te Neurenberg, 1437'><img src='uploads/m_68_bierbrouwer_kleur.jpg' alt='Broeder Jorg, bierbrouwer te Neurenberg, 1437' /></a></div><div class='sub'><a href='image/480_ossenhooft_alternatief.jpg' rel='lightbox' title='Versiering boven de deur van Westhaven no. 63, met het opschrift: Huise het Ossenhooft. Foto: Martin Droog'><img src='uploads/m_480_ossenhooft_alternatief.jpg' alt='Versiering boven de deur van Westhaven no. 63, met het opschrift: Huise het Ossenhooft. Foto: Martin Droog' /></a></div><div class='sub none'><a href='image/296_1400_het_ossenhooft_54179.jpg' rel='lightbox' title='Oorkonde waarbij aartshertog Filips de Schone een onderzoek gelast naar de belasting op Gouds bier in Vlaanderen, 1501'><img src='uploads/m_296_1400_het_ossenhooft_54179.jpg' alt='Oorkonde waarbij aartshertog Filips de Schone een onderzoek gelast naar de belasting op Gouds bier in Vlaanderen, 1501' /></a></div></div><div class='clear'></div></div> </div> <div class="clear"></div> </div>  </div>  </div>  </div> <div id="footer" class="main"><p>Ontwerp <a href="http://www.2pk.nl">2pk</a> realisatie <a href="http://www.hetbureaublad.com">het bureaublad</a></p></div>  </body> </html>