CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Assuriya — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"cdb02460-7fc9-4b0c-9c6d-d7893bce54ad","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Assuriya","wgTitle":"Assuriya","wgCurRevisionId":7761096,"wgRevisionId":7761096,"wgArticleId":65081,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "E.ə. 2025-ci ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər","Assuriya","Qədim Levant","Qədim Mesopotamiya","Qədim Yaxın Şərq","E.ə. IX əsr","E.ə. VIII əsr","E.ə. VII əsr","E.ə. III minillikdə yaranmış dövlətlər və ərazilər","Keçmiş imperiyalar"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Assuriya","wgRelevantArticleId":65081,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain": false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q41137","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready", "ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="666"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png/800px-14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="444"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png/640px-14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="355"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Assuriya — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Assuriya"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Assuriya"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Assuriya rootpage-Assuriya skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Assuriya</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><table class="infobox" style="width:28em;" data-name="Tarixi dövlət"><tbody><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;">Tarixi dövlət</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-above infobox-above-color skin-invert-image" style="color: var(--color-base, #202122);">Assuriya</th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"><span data-wikidata-property-id="P1559" class="no-wikidata"><span data-wikidata-property-id="P1448" class="no-wikidata">Monarxiya</span></span></td></tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <span data-wikidata-claim-id="Q41137$67FD2F3A-0BE9-463A-89CD-3BE7055EE966" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P242[1]"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fayl:14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png/300px-14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png" decoding="async" width="300" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png/450px-14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png/600px-14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png 2x" data-file-width="1041" data-file-height="578" /></a></span></span></span></td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style="background:transparent; color:inherit;background:#eaecf0;"><div style="float:left; margin-right:0.5em; text-align:left; width:4em; color:inherit;"></div> <div style="float:right; margin-left:0.5em; text-align:right; width:4em; color:inherit;"></div> <div style="margin:0 4em;"><span class="nowrap"><span data-wikidata-claim-id="Q41137$529130F5-4E51-41D8-A9DA-87C103CAA199" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P571"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;" title="təqribən">təq.</span> <span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._2025&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 2025 (səhifə mövcud deyil)"><abbr class="abbr" title="eradan əvvəl">e.ə.</abbr> 2025</a></span></span></span> —</span> <span class="nowrap"><span data-wikidata-claim-id="Q41137$AC525B5B-C25A-4313-96B9-F2F3E0150EED" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P576"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._609&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 609 (səhifə mövcud deyil)"><abbr class="abbr" title="eradan əvvəl">e.ə.</abbr> 609</a></span></span></span></span></div> <br style="clear: both" /></th> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/Paytaxt" title="Paytaxt">Paytaxt</a></th> <td class="plainlist"> <div data-wikidata-property-id="P36" class="no-wikidata"> <p>Assur (e.ə 2025-1233) </p><p>Kar-Tukulti Ninurta (e.ə 1233-1207) </p><p>Assur (e.ə 1207-879) </p><p>Nimrud (e.ə 879-706) </p><p>Şarrukin (e.ə 706-705) </p><p>Nineviya (e.ə 705-612) </p> Harran (e.ə 612-605)</div></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Dilləri</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q41137$ED359C4B-09D0-421B-809C-15873978C862" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2936"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/Arami_dill%C9%99ri" title="Arami dilləri">Arami dili</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q41137$44b4230c-47a3-1479-bcc5-fe251d806933" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2936"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/Akkad_dili" title="Akkad dili">Akkad dili</a></span></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels"><a href="/wiki/R%C9%99smi_dil" class="mw-redirect" title="Rəsmi dil">Rəsmi dilləri</a></th> <td class="plainlist"> <ul><li><span data-wikidata-claim-id="Q41137$ad067b05-4818-8785-4ef9-2b947fffb9c8" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/Akkad_dili" title="Akkad dili">Akkad dili</a></span></span>,</li><li><span data-wikidata-claim-id="Q41137$c1aeb302-4b6d-6174-0bd1-b2844490b695" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/Arami_dill%C9%99ri" title="Arami dilləri">Arami dili</a></span></span>,</li><li><span data-wikidata-claim-id="Q41137$859d71b5-4e82-cd0c-6129-135d5c7805f5" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%C5%9Eumer_dili" title="Şumer dili">şumer dili</a></span></span></li></ul></td> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below infobox-below-color" style=";"><span data-wikidata-claim-id="q41137$67C486EE-1240-484D-9383-F5FEF242043A" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Assyria" title="commons:Category:Assyria"><img alt="Vikianbarın loqosu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Assyria" class="extiw" title="commons:Category:Assyria">Vikianbarda əlaqəli mediafayllar</a></span></span></td></tr> </tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6900089">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7806491">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4925992">.mw-parser-output .ts-comment-commentedText{border-bottom:1px dotted;cursor:help}@media(hover:none){.mw-parser-output .ts-comment-commentedText:not(.rt-commentedText){border-bottom:0;cursor:auto}}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992"><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile nowraplinks vcard"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">Bu məqalə aşağıdaki məqalələr silsiləsinə aiddir:</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_tarixi" title="Türkiyə tarixi">Türkiyə tarixi</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg/150px-W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg" decoding="async" width="150" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg/225px-W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg/300px-W._%26_A.K._Johnston._Asia_Minor._1911_A.jpg 2x" data-file-width="4676" data-file-height="3626" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)">Ən qədim dövr</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=Anadolu_tarixd%C9%99n_%C9%99vv%C9%99lki_d%C3%B6vrd%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu tarixdən əvvəlki dövrdə (səhifə mövcud deyil)">Anadolu tarixdən əvvəlki dövrdə</a></li></ul></div> <table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Anadolu_tarixd%C9%99n_%C9%99vv%C9%99lki_d%C3%B6vrd%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu tarixdən əvvəlki dövrdə (səhifə mövcud deyil)">Paleolit dövrü Anadolu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> <span class="ts-comment-commentedText" title="təqribən">təq.</span> e.ə. 500,000– <br />10,000</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Anadolu_tarixd%C9%99n_%C9%99vv%C9%99lki_d%C3%B6vrd%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu tarixdən əvvəlki dövrdə (səhifə mövcud deyil)">Mezolit dövrü Anadolu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> təq. e.ə. 11,000– <br />9,000</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Anadolu_tarixd%C9%99n_%C9%99vv%C9%99lki_d%C3%B6vrd%C9%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu tarixdən əvvəlki dövrdə (səhifə mövcud deyil)">Neolit dövrü Anadolu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> təq. e.ə. 8,000– <br />5,500</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/Tunc_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Tunc dövrü">Tunc dövrü</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Troya" title="Troya">Troya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 3000–700</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Hattlar_(Anadolu)" title="Hattlar (Anadolu)">Hattlar</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 2500–2000</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Akkad" title="Akkad">Akkad</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 2400–2150</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Luvil%C9%99r" title="Luvilər">Luvilər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 2300–1400</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a class="mw-selflink selflink">Assuriya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1950–1750</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Axeyl%C9%99r_(hHmer)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Axeylər (hHmer) (səhifə mövcud deyil)">Axeylər (hHmer)</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1700–1300</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Kissuvatna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kissuvatna (səhifə mövcud deyil)">Kissuvatna</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1650–1450</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Hetl%C9%99r" title="Hetlər">Hetlər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1680–1220</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Arsava" title="Arsava">Arsava</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1500–1320</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1500–1300</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Hayasa_Azzi" class="mw-redirect" title="Hayasa Azzi">Hayasa Azzi</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1500–1290</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Likiya" title="Likiya">Likiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1450–350</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Assuva" title="Assuva">Assuva</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1300–1250</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Diauxi" title="Diauxi">Diauxi</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–800</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Suriya-Het_%C3%A7arl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Suriya-Het çarlıqları">Yeni hetlər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–800</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Frigiya" title="Frigiya">Frigiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–700</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Kariya" title="Kariya">Kariya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1150–547</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Tiana_(Kappadokiya)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiana (Kappadokiya) (səhifə mövcud deyil)">Tuvanuva</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1000–700</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/%C4%B0oniya" title="İoniya">İoniya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1000–545</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 859–595/585</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/D%C9%99mir_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Dəmir dövrü">Dəmir dövrü</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Diauxi" title="Diauxi">Diauxi</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–800</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Suriya-Het_%C3%A7arl%C4%B1qlar%C4%B1" title="Suriya-Het çarlıqları">Yeni hetlər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–800</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Frigiya" title="Frigiya">Frigiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1200–700</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Kariya" title="Kariya">Kariya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1150–547</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Heksapol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heksapol (səhifə mövcud deyil)">Heksapol</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1100–560</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Eolida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eolida (səhifə mövcud deyil)">Eolida</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1000–560</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Tiana_(Kappadokiya)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiana (Kappadokiya) (səhifə mövcud deyil)">Tuvanuva</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1000–700</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/%C4%B0oniya" title="İoniya">İoniya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 1000–545</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 859–595/585</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Midiya_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Midiya dövləti">Midiya dövləti</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 678–549</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Lidiya" title="Lidiya">Lidiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 685–547</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/Antik" title="Antik">Antik dövr</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=Antik_Anadolu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antik Anadolu (səhifə mövcud deyil)">Antik Anadolu</a></li><li><a href="/wiki/Frakiyal%C4%B1lar" title="Frakiyalılar">Antik Frakiya</a></li></ul></div> <table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/%C6%8Fh%C9%99m%C9%99nil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Əhəmənilər dövləti">Əhəmənilər dövləti</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 559–331</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Makedoniyal%C4%B1_%C4%B0sg%C9%99nd%C9%99r" title="Makedoniyalı İsgəndər">Makedoniyalı İsgəndərin dövləti</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 334–301</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Kappadokiya_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kappadokiya çarlığı (səhifə mövcud deyil)">Kappadokiya çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 322–130</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Antiqonidl%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Antiqonidlər sülaləsi">Antiqonidlər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 306–168</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Selevkil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Selevkilər imperiyası">Selevkilər imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 305–64</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Ptolemeyl%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ptolemeylər dövləti (səhifə mövcud deyil)">Ptolemeylər dövləti</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 305–30</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Pont_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Pont çarlığı">Pont çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 302–64</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Vifiniya" title="Vifiniya">Vifiniya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 297–74</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Perqamon_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perqamon çarlığı (səhifə mövcud deyil)">Perqamon çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 282–129</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Qalatiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qalatiya (səhifə mövcud deyil)">Qalatiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 281 – b.e. 64</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Parfiya" title="Parfiya">Parfiya</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 247 – b.e. 224</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Erm%C9%99nistan_krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1_(antik)" title="Ermənistan krallığı (antik)">Ermənistan çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 190 – b.e. 428</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Roma_Respublikas%C4%B1" title="Roma Respublikası">Roma Respublikası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 133 – b.e. 27</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Kommagena_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kommagena çarlığı (səhifə mövcud deyil)">Kommagena çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 163 – b.e. 72</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Q%C9%99dim_Roma" title="Qədim Roma">Qədim Roma</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 133 – b.e. 330</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasanilər imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;"> e.ə. 224 – b.e. 651</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/Orta_%C9%99srl%C9%99r" title="Orta əsrlər">Orta əsrlər</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=Orta_%C9%99srl%C9%99rd%C9%99_Anadolu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orta əsrlərdə Anadolu (səhifə mövcud deyil)">Orta əsrlərdə Anadolu</a></li></ul></div> <table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Bizans_imperiyas%C4%B1" title="Bizans imperiyası">Şərqi Roma imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (330–1453)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Ra%C5%9Fidi_xilaf%C9%99t" class="mw-redirect" title="Raşidi xilafət">Raşidi xilafət</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (637–656)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_S%C9%99lcuq_imperiyas%C4%B1" title="Böyük Səlcuq imperiyası">Böyük Səlcuq imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1037–1194)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/w/index.php?title=Dani%C5%9Fm%C9%99ndil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danişməndilər dövləti (səhifə mövcud deyil)">Danişməndilər</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1071–1178)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Rum_sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Rum sultanlığı">Rum sultanlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1077–1307)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Kilikiya_%C3%A7arl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kilikiya çarlığı">Kilikiya çarlığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1078–1375)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Anadolu_b%C9%99ylikl%C9%99ri" title="Anadolu bəylikləri">Anadolu bəylikləri</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1081–1423)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Edessa_qrafl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Edessa qraflığı">Edessa qraflığı</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1098–1150)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Artuqlu_b%C9%99yliyi" title="Artuqlu bəyliyi">Artuqlular</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1101–1409)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Trabzon_imperiyas%C4%B1" title="Trabzon imperiyası">Trabzon imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1204–1461)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Lat%C4%B1n_imperiyas%C4%B1" title="Latın imperiyası">Latın imperiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1204–1261)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Qaramano%C4%9Fullar%C4%B1_b%C9%99yliyi" title="Qaramanoğulları bəyliyi">Qaramanoğulları</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1250–1487)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Elxanil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" title="Elxanilər dövləti">Elxanilər dövləti</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1256–1335)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Qaraqoyunlular" title="Qaraqoyunlular">Qaraqoyunlular</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1375–1468)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"><a href="/wiki/A%C4%9Fqoyunlular" title="Ağqoyunlular">Ağqoyunlular</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1378–1501)</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1" title="Osmanlı imperiyası">Osmanlı dövrü</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_tarixi" title="Osmanlı imperiyasının tarixi">Osmanlı imperiyasının dövrləri</a></li></ul></div> <table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_yaranmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osmanlı imperiyasının yaranması (səhifə mövcud deyil)">Yaranması</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1299–1453)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_y%C3%BCks%C9%99li%C5%9Fi" title="Osmanlı imperiyasının yüksəlişi">Yüksəlişi</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1453–1566)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_transformasiyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osmanlı imperiyasının transformasiyası (səhifə mövcud deyil)">Transformasiyası</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1566–1703)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_dur%C4%9Funluq_d%C3%B6vr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osmanlı imperiyasının durğunluq dövrü (səhifə mövcud deyil)">Durğunluq dövrü</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1703–1789)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_reformasiya_d%C3%B6vr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osmanlı imperiyasının reformasiya dövrü (səhifə mövcud deyil)">Reformasiya dövrü</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1789–1908)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=Osmanl%C4%B1_imperiyas%C4%B1n%C4%B1n_s%C3%BCqutu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Osmanlı imperiyasının süqutu (səhifə mövcud deyil)">Süqutu</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1908–1922)</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə Respublikası</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/w/index.php?title=T%C3%BCrkiy%C9%99_Respublikas%C4%B1n%C4%B1n_tarixi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Türkiyə Respublikasının tarixi (səhifə mövcud deyil)">Türkiyə Respublikasının dövrləri</a></li></ul></div> <table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_%C4%B0stiqlaliyy%C9%99t_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi">İstiqlaliyyət müharibəsi</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1919–1922)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_B%C3%B6y%C3%BCk_Mill%C9%99t_M%C9%99clisi_h%C3%B6kum%C9%99ti" title="Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökuməti">Müvəqqəti hökumət</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1920–1923)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99d%C9%99_birpartiyal%C4%B1l%C4%B1q_d%C3%B6vr%C3%BC" title="Türkiyədə birpartiyalılıq dövrü">Birpartiyalılıq dövrü</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1923–1930)<br />(1930–1945)</td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;"> <a href="/w/index.php?title=T%C3%BCrkiy%C9%99d%C9%99_%C3%A7oxpartiyal%C4%B1l%C4%B1q_d%C3%B6vr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Türkiyədə çoxpartiyalılıq dövrü (səhifə mövcud deyil)">Çoxpartiyalılıq dövrü</a></td><td style="white-space:nowrap;text-align:right;line-height:1.2em;font-size:88%;"> (1945–hal-hazırda)</td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="text-align:center;;color: var(--color-base)">Mövzulara görə</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content" style="border-top:1px solid #ccc;border-bottom:1px solid #ccc;padding-top:0.2em;padding-bottom:0.3em;"><div class="hlist hlist-separated"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anadolu_xalqlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu xalqları (səhifə mövcud deyil)">Anadolu xalqları</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrk_k%C3%B6%C3%A7l%C9%99ri" title="Türk köçləri">Türklərin Anadoluya köçü</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99nin_konstitusiya_tarixi" title="Türkiyənin konstitusiya tarixi">Konstitusiya tarixi</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99nin_iqtisadi_tarixi" title="Türkiyənin iqtisadi tarixi">İqtisadi tarixi</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99nin_h%C9%99rb_tarixi" title="Türkiyənin hərb tarixi">Hərb tarixi</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Türkiyə mədəniyyəti">Mədəni tarixi</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content" style="padding-top:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Anadolu_tarixinin_xronologiyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anadolu tarixinin xronologiyası (səhifə mövcud deyil)">Xronologiya</a></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portal:T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Portal:Türkiyə"><img alt="П:" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/30px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/45px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/60px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span>  <b><a href="/wiki/Portal:T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Portal:Türkiyə">Türkiyə portalı</a></b></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar" style="padding-top:0"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiy%C9%99_tarixi" title="Şablon:Türkiyə tarixi"><span title="Şablona bax">b</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon_m%C3%BCzakir%C9%99si:T%C3%BCrkiy%C9%99_tarixi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şablon müzakirəsi:Türkiyə tarixi (səhifə mövcud deyil)"><span title="Müzakirə et">m</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrkiy%C9%99_tarixi&action=edit"><span title="Bu şablonu redaktə et">r</span></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Aşşur çarlığı</b> və ya <b>Assuriya</b> (<a href="/wiki/Akkad_dili" title="Akkad dili">akkadca</a>: <i>Aššur</i>; <a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_dili" title="Ərəb dili">ərəbcə</a>: أشور <i>Aššûr</i>; <a href="/wiki/Y%C9%99hudi_dili" class="mw-redirect" title="Yəhudi dili">yəhudicə</a>: אַשּׁוּר <i>Aššûr</i>) — Aşşur şəhəri ətrafında yaranmış, <a href="/wiki/Yax%C4%B1n_%C5%9E%C9%99rq" title="Yaxın Şərq">Yaxın Şərqdə</a>, <a href="/wiki/Misir" title="Misir">Misirdə</a> və <a href="/wiki/Anadolu" class="mw-redirect" title="Anadolu">Anadoluda</a> böyük əraziləri tərkibinə daxil edən qüdrətli qədim dövlət. </p><p>Aşşur çarlığı <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babildən</a> şimalda yaranmışdır. Bu dövlət e.ə. VIII–VII əsrlərdə güclü dövlət olmuşdur. <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>, <a href="/wiki/Suriya" title="Suriya">Suriya</a>, <a href="/wiki/F%C9%99l%C9%99stin" title="Fələstin">Fələstin</a> əraziləri Aşşur tərəfindən işğal olunmuşdur. <a href="/wiki/E.%C9%99._605" title="E.ə. 605">E.ə. 605</a>-ci ildə Aşşur dövləti <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> və <a href="/wiki/Midiya" class="mw-disambig" title="Midiya">Midiya</a> tərəfindən süquta uğradıldı və torpaqları iki dövlət tərəfindən bölündü. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Xronologiya"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Xronologiya</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Qədim_Assuriya_dövrü"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Qədim Assuriya dövrü</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Orta_Assuriya_dövrü"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Orta Assuriya dövrü</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Yeni_Assuriya_dövrü"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Yeni Assuriya dövrü</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Assuriya_ordusu"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Assuriya ordusu</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Xarici_siyasəti"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Xarici siyasəti</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#Assuriyada_mədəniyyət"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Assuriyada mədəniyyət</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Assuriyada_din"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Assuriyada din</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Həmçinin_bax"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Həmçinin bax</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#İstinadlar"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">İstinadlar</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Mənbə"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Mənbə</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xronologiya">Xronologiya</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=1" title="Xronologiya bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xronologiya"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>E.Ə. 10.-9. əsrlər Aşşur Ön Asiyanın ən qüdrətli dövləti oldu.</li> <li>E.ə. 8.-7. əsrlər Aşşur dövləti Babili, Suriyanı, Fələstini işğal etdi.</li> <li>E.ə. 612-ci il Nineva Midiya və Babil qoşunları tərəfindən tutuldu.</li> <li>E.ə 605-ci il Aşşur dövləti süqut etdi.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qədim_Assuriya_dövrü"><span id="Q.C9.99dim_Assuriya_d.C3.B6vr.C3.BC"></span>Qədim Assuriya dövrü</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=2" title="Qədim Assuriya dövrü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Qədim Assuriya dövrü"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Dr%C3%A4kt,_Assyrier,_Nordisk_familjebok.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png/80px-Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png" decoding="async" width="80" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png/120px-Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png/160px-Dr%C3%A4kt%2C_Assyrier%2C_Nordisk_familjebok.png 2x" data-file-width="352" data-file-height="745" /></a><figcaption>Qədim assuriyalı</figcaption></figure> <p>Aşşur çarlığı bir neçə şəhərlərin birləşməsindən yaranmışdı. Bu birləşmənin paytaxtı <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Fur" title="Aşşur">Aşşur</a> şəhəri idi. O dövrdə <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Fur" title="Aşşur">Aşşur</a> şəhəri o qədər də inkişaf etməmişdi. Qədim Assuriya dövləti birləşmələr şəklində olsa da hökmdarlara malik idi. Qədim Assuriya hökmdarları çadırda yaşayanlar kimi qələmə verilirdi. Bu da onu göstərir ki, Assuriyada maldarlıq yüksək inkişaf etmişdi. </p><p>O dövrün Assuriya tacirləri əsasən Kaniş və Qasur şəhərlərində məskunlaşmışdılar. III Ur sülaləsinin hakimiyyəti dövründə Assuriya hökmdarı Zarikum III Ur hökmdarı I Bur-Sindən asılı idi. E.ə III minillikdə Aşşur şəhər dövlətinin başında sami mənşəli sülalə dururdu. Bu sülalənin hökmdarları <a href="/wiki/Akkad" title="Akkad">Akkad</a> mənşəli adlar qəbul edirdilər. Bu dövrdə Assuriya beynəlxalq ticarətdə mühüm rol oynayırdı. Assuriya hökmdarları əsasən daxili işlərlə məşğul olur, xarici işlərə qarışmırdılar. Onlar həm də dini hakimiyyətə sahib idilər və ali kahin rütbəsi daşıyırdılar. Məhkəmə və inzibati işlərə ukullum adlı məmur baxırdı, o seçkilər vasitəsilə seşilirdi. <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Fur" title="Aşşur">Aşşurda</a> ağsaqqallar şurası mövcud idi və bura adlı-sanlı ailələrin üzvləri və quldar əyanlar daxil idilər. Bu dövrdə xalq yığıncağı öz əhəmiyyətini itirmişdi. Şura üzvlərindən biri bir il müddətinə rəhbər seçilir, belə şəxs limmu adlanır, xəzinənin açarını daşıyır və cari il onun adına adlandırılırdı. </p><p>Assuriyada əsas torpaqlar icma torpaqları idi və kəndlilərə məxsus idi. Qul əməyindən geniş istifadə edilirdi. Kasıb ailələr öz övladlarını qul kimi verirdilər, borc köləliyi də geniş yayılmışdı. E.ə XIX əsrin əvvəllərində yaranmış siyasi vəziyyət Assuriya dövlətçiliyinə və iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərdi. <a href="/wiki/Het" class="mw-redirect" title="Het">Het</a> dövlətinin yaranması Assuriya ticarətinin tənəzzülünə səbəb oldu. Qərbə gedən ticarət yolları hetlərin əlinə keçdi. Şərqdə isə <a href="/wiki/Lullubi" class="mw-redirect" title="Lullubi">lullubi</a> və <a href="/wiki/Kuti" class="mw-redirect" title="Kuti">kuti</a> dövlətlərinin süqutu nəticəsində ticarət əlaqələri tamamilə zəiflədi. Ticarət yollarının bərpasına zəmin yarandı. Bütün bu hadisələr işğalçılıq siyasətinin yeridilməsinə səbəb oldu. E.ə 1813-cü ildə hakimiyyətə gələn I Şamşi-Adad özünü dünyanın hökmdarı elan etdi. O ilk qüdrətli Assuriya hökmdarı oldu və qərbdə və şərqdə hərbi əməliyyatlara başladı. Qərbdə Mari hökmdarlarını məğlub etdi və Şimali İkiçayarsında olan şəhərləri tutdu. Öz oğlunu bura hakim təyin etdi. Karxemiş hökmdarı ilə ittifaqa girdi və onunla birlikdə <a href="/wiki/Suriya" title="Suriya">Suriyanın</a> Katna şəhərini tutdu. Katna hökmdarı ilə də ittifaq bağladı və onun qızını oğluna aldı. Qərbdə olan ticarət yolları Assuriyanın əlinə keçdi. Sonra o şərqə tərəf yürüş etdi və əvvəlcə Arrapxa və Şuşarra şəhərlərini tutdu. Lakin Şuşarranı öz əlində saxlaya bilmədi və şəhər turukkilərin əlində qaldı. O, Tukriş hökmdarından və bir sıra Yuxarı İkiçayarasında olan hökmdarlardan xərac almaqla kifayətləndi. </p><p>I Şamşi-Adaddan sonra e.ə 1797-ci ildə hakimiyyətə oğlu I İşme-Daqan gəldi. Onun dövründə Assuriya əvvəlki qüdrətini itirdi və bir sıra ərazilər llərindən çıxdı. Mari hökmdarı Zimirlim yenidən müstəqil siyasət yeritdi. Şamşara əyalətində <a href="/wiki/Kuti" class="mw-redirect" title="Kuti">kuti</a> və <a href="/wiki/Turukki" title="Turukki">turukkilər</a> ilə münaqişələr baş verdi. I İşme-Daqan <a href="/wiki/Turukki" title="Turukki">turukkilər</a> ilə sülh bağladı və <a href="/wiki/Turukki" title="Turukki">turukki</a> hökmdarı Zazinin qızını oğluna aldı. E.ə 1757-ci ildə <a href="/wiki/Babilistan" title="Babilistan">Babilistan</a> hökmdarı Hammurapi <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Fur" title="Aşşur">Aşşur</a> şəhərinə yürüş etdi, I İşme-Daqan <a href="/wiki/Babilistan" title="Babilistan">Babilistandan</a> asılı vəziyyətə düşdü. Ondan sonrakı Assuriya hökmdarları Mut-Aşkur, Rimuş və Asinum da <a href="/wiki/Babilistan" title="Babilistan">Babilistan</a> tabeçiliyini qəbul etdi. E.ə 1732-ci ilə kimi Assuriya <a href="/wiki/Babilistan" title="Babilistan">Babilistanın</a> hakimiyyəti altında qaldı. E.ə XVI əsrdə qərbdə Mitanni dövləti yarandı və Assuriya Mitannidən asılı vəziyyətə düşdü. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Orta_Assuriya_dövrü"><span id="Orta_Assuriya_d.C3.B6vr.C3.BC"></span>Orta Assuriya dövrü</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=3" title="Orta Assuriya dövrü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Orta Assuriya dövrü"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/E.%C9%99._XV_%C9%99sr" title="E.ə. XV əsr">E.ə. XV əsrdə</a> assurlular yenə də gücləndilər. Bu dirçəliş dövrünə orta Assur dövrü deyilir. Onlar misirlilərlə ittifaqa girərək, rəgiblərini məğlub etməyə başladılar. Çarlar I Ədad-Nərari və I Səlmanasar Mitanni üzərində qələbəyə nail oldular. Çar I Tikulti-Ninurta Suriyaya qarşı uğurlu yürüş təşkil etdi, sonra isə Babili ələ keçirdi. Bu gələbələrdən sonra Assur çarları Cənubi Qafqaza qədər irəliləyə bilmişdırlər. Lakin <a href="/wiki/E.%C9%99._XII_%C9%99sr" title="E.ə. XII əsr">e.ə. XII əsrdə</a> ardı-arası kəsilməyən savaşlar Assuriyanı zəiflətmişdi. </p><p>Bundan sonra Assur çarı I Tiqratpalasarın (<a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._1115&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 1115 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 1115</a>-1077 illər) dövründə imperiya yenə də güclənmişdir. Ətraf ölkələrin zəifliyindən istifadə edərək o, yenə da Suriyaya və Cənubi Qafqaza uğurlu yürüşlər təşkil edə bilmişdir. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Human_headed_winged_bull_profile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Human_headed_winged_bull_profile.jpg/150px-Human_headed_winged_bull_profile.jpg" decoding="async" width="150" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Human_headed_winged_bull_profile.jpg/225px-Human_headed_winged_bull_profile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Human_headed_winged_bull_profile.jpg/300px-Human_headed_winged_bull_profile.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1438" /></a><figcaption>Çar II Sarqonun sarayının önündə Qanadlı Assur öküzü (<a href="/wiki/E.%C9%99._883" title="E.ə. 883">E.ə. 883</a>–859) Metropolitan incəsənət muzeyi, Nyu-York.</figcaption></figure> <p>Eyni zamanda Assur-Babil savaşları da aparılırdı. E.ə. XII–XI əsrlərdə Assuriya üzərinə Ərəbistan yarımadasından gələn köçəri arami tayfaları basqınlar etməyə başlamışdırlar. Onlar kütləvi şəkildə Assuriya ərazisinə köçürdülər. Tədricən aramilər yerli əhali ilə qarışdılar. Bu hadisələr yenə də imperiyanın dağılmasına gətirib çıxarmışdır. </p><p>Ancaq Assurun tarixi məkanı və ətraf şəhərlər aramilərin kütləvi axınından nisbətən az zərər çəkmiş və müəyyən qədər öz gücünü qoruyub saxlaya bilmişdirlər. <a href="/wiki/E.%C9%99._I_minillik" title="E.ə. I minillik">E.ə. I minilliyin</a> əvvəlində Assurla qonşu dövlətlər və tayfalar (Misir, Babil, Mitanni və s.) zəifləmişdi. Bundan yararlanaraq, assurlular yenə də imperiyanı dirçəldə bilmişdirlər. Bu olaylardan sonra, Assurun sonuncu tarixi dövrü başlanmışdır. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg/300px-Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg" decoding="async" width="300" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg/450px-Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg/600px-Relief_with_depiction_of_a_lion_hunt.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption><a href="/wiki/Nimrud" title="Nimrud">Nimruddan</a> olan və üzərində şir ovu təsvir edilən barelyef. E. ə. 883–859-cu illər. Perqam muzeyi, <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/E.%C9%99._IX_%C9%99sr" title="E.ə. IX əsr">E.ə. IX əsrdə</a> öz güdrətini bərpa edərək, Assur dövləti Mesopotamiyanın şimalında və Suriya istiqamətində uğurlu savaşlar aparmışdır. Nəticədə onun orduları Aralıq dənizinin sahillərinə çıxa bilmişdilər. Suriya və Finikiyanın şəhərləri onlara vergilər verməyə başladılar. Bu istilaların nəticəsində regionda dəniz və qurudan keçən bütün ticarət yolları assurluların nəzərəti altına keçmişdi. Şərq istiqamətində isə assur qoşunu midiyalıları məğlub etmişdi. Bütün bu qələbələri II Assurnəsirapal (<a href="/wiki/E.%C9%99._883" title="E.ə. 883">e.ə. 883</a>-859 illər) və onun oğlu III Səlmanasar (<a href="/wiki/E.%C9%99._859" title="E.ə. 859">e.ə. 859</a>-824 illər) çarları əldə etmişdirlər. III Səlmanasarın dövründə şimalda Urartu dövləti ilə də savaşlar gedirdi. </p><p>Aparılan uğurlu savaşlar imperiya xəzinəsinə külli miqdarda sərvət gətirmişdi. Bunun nəticəsinda Assur və bir sıra başqa şəhərlərdə böyük həcmli inşaat işləri aparılırdı: yeni yollar, məbədlər, saraylar, qalalar qurulurdu. Bu dövr ərzində Assur çarları iqaməkgahlarını yeni paytaxta – Kalhu (və ya <a href="/wiki/Nimrud" title="Nimrud">Nəmrud</a>) şəhərinə köçürmüşdülər. Bu şəhərdə də eyni inşaat işləri aparılırdı. </p><p>Ancaq <a href="/wiki/E.%C9%99._IX_%C9%99sr" title="E.ə. IX əsr">e.ə. IX əsrin</a> sonu, VIII-ci əsrin əvvəlində Assuriya yenə də zəifləmişdi, ardı-arasi kısilməyən savaşlarla davam gətirə bilmirdi. İmperiyanın ayrı-ayrı yerlərində üsyanlar başlamışdır. Onların yatırılması üçün əlavə qüvvələrə ehtiyac duyulurdu. Eyni zamanda daxildə də parçalanma baş vermişdi: tacir zümrəsi, ticarətlərinə ziyanlı olduğuna görə, savaşlara son qoyulmasını tələb edirdi, qoşun başçıları isə qənimətlər əldə etmək üçün savaşları davam etdirmək istəyirdilər. </p><p>Bu zaman şimalda güclənən Urartu dövləti <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._746&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 746 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 746</a>-745 illərdə assurluları məğlub etmişdi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yeni_Assuriya_dövrü"><span id="Yeni_Assuriya_d.C3.B6vr.C3.BC"></span>Yeni Assuriya dövrü</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=4" title="Yeni Assuriya dövrü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Yeni Assuriya dövrü"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bundan sonra Assuriyanın yeni və son tarixi başlamışdır. O zaman Assuriya dünya tarixində ilk imperiyaya çevirilmişdir. Başqa araşdırmaçılar isə hesab edir ki, ilk imperiyanı hələ <a href="/wiki/Akkad" title="Akkad">akkadlılar</a> yaratmışdırlar. </p><p>Urartuya qarşı Kalhuda üsyan başlanmış və hakimiyyətə çar III <a href="/w/index.php?title=Tiqratpalasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiqratpalasar (səhifə mövcud deyil)">Tiqratpalasar</a> (<a href="/wiki/E.%C9%99._745" title="E.ə. 745">e.ə. 745</a>-727) gəlmişdir. O dövlət quruculuğunda bir sıra islahatlar aparmış və sonra Midiya, Babil və başqa dövlətlərə qarşı yeni uğurlu savaşlara başlamışdır. Rəqiblərini məğlub edərək, Tiqratpalasar xalqların köçürülməsi və qarışdırılması siyasətini aparırdı. </p><p>Ondan sonra hakimiyyətə kələn <i>V Səlmanasar</i> bu siyasəti davam etmişdir, Ancaq saray çevrilişi nəticəsində onu çar II Şarrumken (<a href="/wiki/E.%C9%99._722" title="E.ə. 722">e.ə. 722</a>-705 illər) əvəz etmişdir. Yunanlar ona <a href="/w/index.php?title=Sarqon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sarqon (səhifə mövcud deyil)">Sarqon</a> deyirdilər. Onun çarlığı zamanı assurlular <a href="/wiki/%C4%B0srail" title="İsrail">İsrail çarlığını</a> darmadağın etmiş, əhalisini isə vətənlərindən başqa yerlərə köçürmüşdür. Daha sonra o Urartu dövlətinə ağır zərbələr endirmiş və Babil uğrunda savaşlar aparmışdır. </p><p>Şarrumkenin oğlu <i>Sanheriv</i> (Sinaherib) (<a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._705&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 705 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 705</a>-681 illər) də Babil uğrunda savaşlar aparmışdır. Qərb istiqamətinə assurlular <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._701&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 701 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 701</a>-ci ildə Yəhudi çarlığına qarşı hücuma keçərək, onun baş şəhəri Qüdsü müasirəyə almışdı. Yəhudilər assurlulara vergi vermək məcburiyyətində qalmışdırlar. </p><p>Sonra Assur qoşunu <a href="/wiki/Q%C9%99dim_Misir" title="Qədim Misir">Misirə</a> tərəf irəliləmişdir, ancaq burada onlan Sanherivin saray çevrilişi nəticəsində qətlə yetirildiyi xəbərini aldılar. </p><p>Sanherivdən sonra hakimiyyət onun oğlu <i>Assurahiddinə</i> (yunanca Asarhaddon) (<a href="/wiki/E.%C9%99._681" title="E.ə. 681">e.ə. 681</a>-669 illər) keçmiş və o atasının istilaçı siyasətini davam etdirmişdi. O şimalda <a href="/wiki/Finikiya" title="Finikiya">Finikiya</a> şəhərlərinə qarşı yürüşlər etmiş, <i>Kıbrıs</i> (Kipr) adasını öz hakimiyyətinə tabe etmişdir. <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._671&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 671 (səhifə mövcud deyil)">E.ə. 671</a>-ci ildə, o Misiri ələ keçirib, özünü həm də <a href="/wiki/Firon" title="Firon">Firon</a> elan etmişdi. Sonra o üsyan etmiş Babilə qarşı yürüşə başlamış, ancaq yürüş zamanı vəfat etmişdi. </p><p>Nəhayət hakimiyyətə sonuncu güdrətli Assur çarı <i>Assur-banu-apli</i> (<a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Furbanipal" title="Aşşurbanipal">Aşşurbanipal</a>) gəlmişdir (<a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._669&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 669 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 669</a>-626 illər). O çox savadlı və ağıllı adam olmuşdur: bir neçə xarici dilləri, ədəbiyyatı, riyaziyyatı, astronomiyanı və bir sıra başqa elmləri bilirdi. O maarifçiliklə məşğul olmuşdur. Aşşurbanipal bizim zamanəmizə qədər çatmış məşhur kitabxana yaratmışdır. Orada 20000-ə yaxın gil lövhələrində yazılmış müxtəlif mətnlər yerləşdirilmişdir. Bundan başqa, onun hakimiyyəti zamanı böyük həcmli inşaat işləri aparılırdı. </p><p>Ancaq o zaman dövlət işləri heç də yaxşı vəziyyətdə olmamışdır. Assus hakimiyyətinə qarşı bir çox vilayətlərdə — Kıbrısda, Suriyada, Misirdə, Elamda, Midiyada, Babildə — üsyanlar başlamışdır. Xarici vəziyyət də gərginləşmişdir, urartulular və mannalılar Assura qarşı savaşlara başlamışdırlar. Yalnız <a href="/wiki/E.%C9%99._639" title="E.ə. 639">e.ə. 639</a>-cu ilə qədər gedən ardı-arası kəsilməyən qanlı savaşlar nəticəsində Aşşurbanipal bu üsyanların əksəriyyətini yatırıb, xarici müdaxilənin isə qarşısını ala bilmişdir. Ancaq bu Assuriyanın sonuncu uğurları olmuşdur. </p><p>Aşşurbanipalın ölümündən sonra, imperiyada durum həddən artıq gərginmişdir. Yenə də kütləvi üsyanlar, xarici basqınlar başlamışdır. Üstəlik ölkəni və çar sarayını özbaşınalıq, mənəviyyatsızlıq, əxlaqsızlıq dalğaları bürümüşdür. Yeni çar <i>Sinşariuşqun</i> (yunanca <i>Sardanapal</i>) zəif şəxsiyyət olmuş və bu problemləri həll edə bilməmişdir. </p><p>Bundan sonra hadisələr surətlə inkişaf edirdi. <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._627&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 627 (səhifə mövcud deyil)">E.ə. 627</a>-625-ci illərdə Babil və Midiya imperiyadan ayrılaraq, Assuriyaya qarşı savaşa başlamışdılar. <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._614&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 614 (səhifə mövcud deyil)">E.ə. 614</a>-612-ci illər arası onlar assurlulara sarsıdıcı zərbələr endirmiş, imperiyanın mərkəzləri olan Assur və Ninova şəhərlərini ələ keçirərək, Assuriyanın varlığına son qoydular Bundan sonra bütün Assuriyanın şəhərləri dağıdılmış, assur hakimiyyət dairələri, məmurlar və zadəganlar öldürülmüşdür. Assur xalqının bir hissəsi məhv edilmiş, digər hissəsi isə başqa xalqlarla qarışaraq tarixdən silinmişdir. Onların az bir qismi bu gün də qalmaqdadır. Bununla da Assuriyanın tarixinə son qoyuldu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Assuriya_ordusu">Assuriya ordusu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=5" title="Assuriya ordusu bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Assuriya ordusu"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Assuriya qoşunlarının sayı 120 min nəfərə çatırdı. Qoşun piyada, atlı və döyüş arabalarından ibarət idi. Quldar cəmiyətinin inkişafı çoxlu sayda qul tələb edirdi. Buna görə Assuriya çarı II Aşşurnasirpal (884–859) Şimali Suriyaya, Cənubi Qafqaza orada yaranmış Urartu dövlətinə qarşı yürüşlər təşkil edirdi. 9-cu əsrin ortasında Assuriyaya qarşı Dəməşq başda olmaqla qonşu dövlətlər koalisiyası yarandı. Karkar yanında(854) gərgin döyüşdən sonra assuriya qoşunları geri çəkildi. Lakin tezliklə Assuriya yenə fəal xarici siyasət yürütməyə başladı. 8-ci əsrin ortasında çar III Tiqlatpalasar və onun varisləri II Sarqon və Sinexerib Dəməşqi, Cənubi Suriyanı və Qəzzaya qədər Fələstini işğal etdilər. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg/300px-Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg" decoding="async" width="300" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg/450px-Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg/600px-Tiglath-Pileser_II_-_1889_drawing.jpg 2x" data-file-width="1654" data-file-height="1603" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>Ön Asiyada aparıcı dövlət olan Assuriya öz hərbi təşkilatını və hərbi texnikasını yüksək səviyədə saxlamalı idi. Yürüş vaxtı yığma qoşundan təşkil olunan ordu dövlət aparatının vacib bəndi idi. Ordunun tərkibinə icma kəndliləri, sənətkarlar və ticarətçilər daxil idi. Xüsusi ilə təhlükəli yerlərdə və sərhəddə pay torpaq alan kolonistlər də yürüşdə iştirak etməliydilər. </p><p>8-ci əsrdə III Tiqlatpalasarın dövründə, mərkəzi və yerli dövlət aparatını hərbi məqsədlərə tabe edən vacib islahatlar keçirildi. Yığma qoşun, tərkibində süvarilər, piyadalar və at arabaları olan daimi qoşunla əvəz edildi. 8-ci əsrin ortasında süvari dəstələr vacib qoşun növü olaraq ordunu manevrli və çevik etdi. Əsas rolu, yüngül və ağır silahlanmış silahlı əskərlərdən ibarət piyadalar oynayırdı. Onlar <a href="/wiki/Zireh" title="Zireh">zireh</a>, qalxan, dəbilqə, ox yay, qısa qılınclarla və nizələrlə silahlanmışdılar. Orduya yol salmaq, körpü tikmək və düşərgə salmaq üçün xüsusi dəstələr də daxil idi. Fortifikasiya işi inkişaf edirdi. Assuriyalılar istehkam tikmək, şəhərləri mühasirəyə salmaq və təkər üstündə zəncirdən asılmış qoç kimi mühasirə silahlarından yararlanaraq hucumla almağı yaxşı bacarırdılar. Onlar bacarıqla cəbhədən və cinahdan hucum edirdilər, qoşunlarını xüsusi qaydada düzərək, dar dərələri və dağ keçidlərini, və səhra şəraitində xüsusi ilə vacib olan su qaynaqlarını tutmağa çalışırdılar. Assuriyalılar hərbi və mülki casus şəbəkəsindən yararlanırdılar. </p><p>Kommunikasiya və rabitə işinə böyük önəm verirdilər.Onların hərəkət etdiyi yollar qayğı ilə qorunurdu, və həyəcan siqnalı zamanı işarələrdən (hündür yerdə alov) yararlanırdılar. Səhralıqdan keçən yollar qüllələrlə və su quyuları ilə təchiz edilirdilər. Məntəqələrin arasındakı məsafələr göstərilən xəritələrdən istifadə olunurdu. Öz donanması olmasa da, Assuriya Finikiya kimi qonşuların donanmasından yararlanırdı. Onlar qonşu xalqların hərbi təcrübəsini öyrənməyə çalışırdılar. Mitanni və xettlərdən onlar süvariləri və döyüş arabalarını, babillərdən hərbi qəsəbələrin təşkilini mənimsəmişdilər. Öz növbəsində assuriyalıların istehkam işləri və divardələn silahlarla hucum taktikası, körpü və yol tikintisi, düşərgə salınması təcrübəsini farslər, sonra isə romalılar tərəfindən mənimsənildi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_siyasəti"><span id="Xarici_siyas.C9.99ti"></span>Xarici siyasəti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=6" title="Xarici siyasəti bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xarici siyasəti"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> hökmdarları Menua və oğlu I Argişti Assuryanın hakimiyyəti altıda olan ərazilərə daim yürüşlər edirdilər. Bu isə Assuriya ilə müharibələrə gətirib çıxarırdı. <a href="/wiki/E.%C9%99._735" title="E.ə. 735">E.ə. 735</a>-ci ildə Assuriyalılar <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartuluları</a> məğlub etdilər. <a href="/wiki/E.%C9%99._VIII_%C9%99sr" title="E.ə. VIII əsr">E.ə. VIII əsrin</a> II yarısında Assuriya hökmdarı III Tiqlatpalasar <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannada</a> öz siyası təsirini artırmaq üçün <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> ilə vuruşurdu. O, <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannanın</a> Mazamua vilayətini tutmuş və bir sıra tayfaları bura köçürtmüşdü. Onun dövründə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> və Assuriya müttəfiq dövlətlər idilər. <a href="/wiki/E.%C9%99._719" title="E.ə. 719">E.ə. 719</a>-cu ildə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannanın</a> Şuandahul və Durdukka şəhərlərinin əhalisi hökmdar <a href="/wiki/%C4%B0ranzu" title="İranzu">İranzuya</a> qarşı üsyan qaldırdı. Assuriya hökmdarı <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> ilə müttəfiq olduğunu göstərmək üçün <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> ərazisinə yürüş etdi və üsyançıları cəzalandırdı. Üsyan yatırıldı. Bu barədə <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqonun</a> kitabəsində yazılır: "Hakimiyyətimin üçüncü ilində möhkəmləndirilmiş şəhərlər Şuandahul və Durdukka öz ağaları, mənim boyunduruğumu daşıyan hökmdar Mannalı İranzunun əleyhinə üsyan qaldırmaq fikrinə düşdülər və Zikirtalı Metattiyə arxalandılar. Zikirtalı Metatti öz döyüşçüləri və atçıları ilə onlara kömək etdi. Mən ilahi Aşşurun saysız-hesabsız qoşununu qaldırdım və bu şəhərləri fəth etmək üçün yürüş etdim; güclü kürşatma alətləri ilə onlann möhkəm divarlarmı dağıdıb, yerlə yeksan etdim, əhalini əmlakı ilə birlikdə əsir apardım; bu şəhərləri söküb dağıtdım, od vurdum. Köklərini məhv edən, yaramaz məsləhət verən və Urartulu Ursa ilə razılaşmaya girişən Sukku, Baia və Abitikna şəhərlərinin əhalisini günah iş gördüklərinə görə öz yerlərindən qərbdəki Hatti ölkəsinə köçürdüm." <a href="/wiki/%C4%B0ranzu" title="İranzu">İranzudan</a> sonra hakimiyyətə oğlu <a href="/wiki/Aza" class="mw-disambig" title="Aza">Aza</a> gəldi və onun dövründə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannada</a> daxili çəkişmələr gücləndi. <a href="/wiki/Aza" class="mw-disambig" title="Aza">Aza</a> e.ə 716-cı ildə sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və hakimiyyətə <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> hökmdarı I Rusanın köməyi ilə <a href="/wiki/Aza" class="mw-disambig" title="Aza">Azanın</a> qardaşı <a href="/wiki/Ullusunu" title="Ullusunu">Ullusunu</a> gəldi. <a href="/wiki/Ullusunu" title="Ullusunu">Ullusunu</a> hakimiyyətə gəldiyinə kömək etdiyinə görə I Rusaya 22 <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> qalası vermişdi. Və bundan sonra <a href="/wiki/Aza" class="mw-disambig" title="Aza">Azanın</a> intiqamını almaq üçün <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> yenidən <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannaya</a> yürüş etdi. <a href="/wiki/Ullusunu" title="Ullusunu">Ullusununu</a> bağışladı, onu yeganə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> hökmdarı etdi və onunla ittifaq bağladı. Bu barədə <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqonun</a> kitabəsində yazılır: "Hakimiyyətimin altıncı ilində Urartulu Ursa, Mannahlar ölkəsinin canişinləri Uişdişli Baqdattini və Zikertulu Metattini Şarrukinin Assuriyalı və hökmdarlarımın oğlu Azanın əleyhinə qaldırdı və Mannalılar ölkəsində qiyam edib, sıldırım Uauş dağında öz hökmdarları Azanın meyitini atdılar. Manna ölkəsinin intiqamını almaq və onu Assuriyanın tabeliyinə qaytarmaq üçün Aşşura, mənim ağama əllərimi ucaltdım və Uauş dağında, Azanın meyitinin atıldığı yerdə Baqdattinin dərisini soydum və Mannalılara göstərdim. Ullusununu, onun Azanın qardaşını taxta əyləşdirdilər, mən də ona bütün Mannalılar ölkəsini tabe etdim." <a href="/wiki/E.%C9%99._716" title="E.ə. 716">E.ə. 716</a>-cı ildə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> canişini Dayaukku mərkəzi hakimiyyətdən çıxdı və <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> ittifaqa sadiq qalaraq <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannaya</a> və <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartuya</a> yürüş etdi. <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> <a href="/wiki/%C4%B0zirtu" title="İzirtu">İzirtunu</a> tutub dağıtdı. <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> və I Rusa arasında döyüş baş verdi. I Rusa döyüş meydanından qaçdı. <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> işğal olunmuş <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> torpaqlarını geri qaytardı. E.ə 714-cü ildə <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> böyük yürüşünə çıxdı onun bu yürüşdə 3 məqsədi var idi: </p> <ul><li><a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannanı</a> <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> təcavüzündən qorumaq</li> <li>Assuriyanın mövqeyini <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannada</a> möhkəmləndirmək</li> <li>Xəracın vaxtında yığılmasını təmin etmək</li></ul> <p>Və <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> yürüşə çıxdı. <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannanın</a> Sirdakka şəhərində <a href="/wiki/Ullusunu" title="Ullusunu">Ullusunu</a> ilə <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> arasında müqavilə imzalandı və <a href="/wiki/Ullusunu" title="Ullusunu">Ullusunu</a> <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqonun</a> şərəfinə yazılı abidə qoydurdu. Bundan sonra <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a> <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartuya</a> yürüş etdi I Rusa öldürüldü və <a href="/wiki/Urartu" title="Urartu">Urartu</a> bir daha <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> ərazisinə yürüş edə bilmədi. VII əsrin I yarısında kimmer, skif və sak tayfaları Ön Asiyaya yürüş etdi. <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> hökmdarı <a href="/wiki/Ah%C5%9Feri" title="Ahşeri">Ahşeri</a> skiflərə arxalanaraq Assuriya ilə ittifaqı pozdu. Assuriya hökmdarı <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Furbanipal" title="Aşşurbanipal">Aşşurbanipal</a> e.ə 650-ci ildə <a href="/wiki/Ah%C5%9Feri" title="Ahşeri">Ahşerini</a> məğlub etdi. Paytaxt <a href="/wiki/%C4%B0zirtu" title="İzirtu">İzirtunu</a> dağıtdı. <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Mannada</a> hakimiyyətə <a href="/wiki/Ah%C5%9Feri" title="Ahşeri">Ahşerinin</a> oğlu <a href="/wiki/Ualli" title="Ualli">Ualli</a> gəldi və onun dövründə Assuriya ilə ittifaq bərpa edildi. Hətta e.ə 616-cı ildə <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a> hərbi dəstələri Assuriyaya kömək etdi… </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Assuriyada_mədəniyyət"><span id="Assuriyada_m.C9.99d.C9.99niyy.C9.99t"></span>Assuriyada mədəniyyət</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=7" title="Assuriyada mədəniyyət bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Assuriyada mədəniyyət"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Assurlular gil lövhələri üzərində yazılmış yazılı ədəbiyyat nümunələrini yaratmışdırlar. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg/220px-Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg/330px-Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg/440px-Library_of_Ashurbanipal_synonym_list_tablet.jpg 2x" data-file-width="1829" data-file-height="2676" /></a><figcaption>Çar Aşşurbanipalın kitabxanasında tapılmış yazılı gil lövhəsinin nümunəsi. Britaniya muzeyi, London.</figcaption></figure> <p>Onların da hərflərı mixi yazıları idi. Ancaq <a href="/wiki/Akkad" title="Akkad">akkadlılardan</a> və <a href="/wiki/%C5%9Eumer" title="Şumer">şumerlərdən</a> fərqli olaraq, onların yazıları, çağdaş yazılar kimi, horizontal sıra ilə yazılmışdır. Bundan başqa, bəzi hallarda, onlar daş, taxta və <a href="/wiki/Misir" title="Misir">Misirdən</a> gəlmiş <a href="/wiki/Papirus" title="Papirus">papiruslar</a> üzərində yazırdılar. Ola bilər ki, Assuriyada məktəblər və hətta universitetlər olmuşdur. Hər halda arxeoloji qazıntılar zamanı bunlara bənzər binalar və buna işarə edən bəzi yazılar tapılmışdır. </p><p><i>Şadupum</i> adlı qədim şəhərin xarabalıqlarında isə, arxeoloqlar gil lövhələri üzərində yazılmış riyazi və həndəsi mətnlər tapmışdırlar. Onlardan birində yunan alimi <a href="/wiki/Evklid" title="Evklid">Evklidin</a> adı ilə bağlı olan düzbucaqlı üçbucaqların bənzərliyi teoreması isbat olunmuşdu<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Deməli bunu assurlular yunanlardan 17 əsr öncə bilmişdilər. <a href="/wiki/Nineviya" title="Nineviya">Ninova</a> şəhərində çar <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Furbanipal" title="Aşşurbanipal">Assurbanipalın</a> kitabxanasında minlərlə yazılı gil lövhələri tapılmışdır. Onların məzmunu əsasən dini və qismən elmi (riyazi və astronomik) xarakterlidir. Bəzi lövhələr Assurbanapalın, Esarhaddonun, Sanherivin və başqa Assur çarlarının qələbələri və hərbi yürüşləri, onların quruculuq işləri haqqında məlumatlar verir. </p><p>Bu kitabxanada həm də çarın və onun sərkərdələrinin çoxlu sayda ordunun vəziyyəti haqqında bəhs edən yazışmaları (məktubları), diğər dövlət sənədləri, xəritələr, müqavilələr də tapılmışdır. Assurluların təsviri incəsənəti əsasən hərbi və dini mövzulara həsr edilmişdir. Çar saraylarında onların qələbələrini, ova çıxmalarını, dini mərasimləri, saray həyatını əks etdirən barelyeflər, daş divarların üzərində həkk olunmuş təsvirləri tapılmışdır. Bu mövzular Assuriyada inkişaf etmiş heykəltəraşlıq sənətində də təkrar olunmuşdur. Çar saraylarının önündə insan başlı qanadlı öküz heykəlləri qurulmuşdur. Bu mifik heyvanlar çarın mistik qoruyucuları kimi təsəvvür edilirdi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Assuriyada_din">Assuriyada din</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=8" title="Assuriyada din bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Assuriyada din"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dd><div class="noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> <i>Əsas məqalə: <a href="/wiki/Q%C9%99dim_Mesopotamiya_dini" class="mw-redirect" title="Qədim Mesopotamiya dini">Qədim Mesopotamiya dini</a> </i></div></dd></dl> <p>Assurluların dini əksər hallarda <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> dini kimi olmuşdur. Onların panteonu 7000-dən çox tanrı və tanrıcalardan ibarət olmuşdur. Onlardan üçü baş tanrı sayılırdı: Assur, <i>Rəmman</i> və <a href="/wiki/%C4%B0%C5%9Ftar" title="İştar">İştar</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Ashur_god.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Ashur_god.jpg/150px-Ashur_god.jpg" decoding="async" width="150" height="109" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Ashur_god.jpg/225px-Ashur_god.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Ashur_god.jpg/300px-Ashur_god.jpg 2x" data-file-width="359" data-file-height="260" /></a><figcaption>Tanrı Assur, relyef, <a href="/wiki/E.%C9%99._IX_%C9%99sr" title="E.ə. IX əsr">e.ə. IX əsr</a></figcaption></figure> <p>Baş tanrı hesab edilən Assurun əvvəllər təbiət və göylərin tanrısı olması ehtimalı vardır. Sonra onun şərəfinə şəhər adlandırılmışdır. O bütün tanrıların çarı, yerin və göyün tanrısı, Assur dövlətinin himayəçisi və qoruyucusu hesab olunurdu. Onun adı ilə imperiyanın uğurlarını bağlıyırdılar. Assurlular inanırdılar ki, dövlətlərinin düşmənləri Assurun da düşmənləridir və o, onları məhv etməyə qadirdir. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ancient.eu/article/225/">"Enuma eliş"</a> dastanının Assur variantında dünyanı yaradan tanrı <a href="/wiki/Marduk" class="mw-redirect" title="Marduk">Mərduq</a> deyil (babillilərdə olduğu kimi), Assurdur. </p><p>Hesab edilirdi ki, çarlar onun əlindən hakimiyyəti alırlar və savaşlarda əldə edilən qənimətləri ona qurban verirdilər. Onu günəş üzərində əlində dartılmış oxu tutan qanadlı tanrı obrazında təsvir edirdilər. Bu cür rəsm və barelyeflər çarların geyimlərində, saraylarında, möhürlərində həkk olunmuşdur. Buna bənzər təsvirlər assur ordularının bayraqlarında həkk çəkilirdi. Assura çoxlu dualar edilirdi və gimnlər oxunurdu. </p><p>İkinci baş tanrı dağıdıcılığın rəmzi olan <i>Ramman</i> olmuşdur. İnanclara görə şimşək tanrısı olaraq, o düşmənləri qorxu və dəhşət hisslərini keçirməyə vadar edir, onları məhv edirdi. Savaş və ovun tanrıları olan <i>Ninib</i> (Adar) və <i>Nərqal</i> da, assurluların tanınmış tanrıları olmuşdurlar. Müəyyən dövrlərdə isə Assuriyada göyə sitayiş etmə praktikası da yayılmışdır. </p><p>Assur panteonunun üçüncü baş tanrısı <i>İştar</i> (şumerlərin <i>İnannasıdır</i>) tanrıcası olmuşdur. O Assurun arvadı kimi təsəvvür olunurdu. Onun məbədləri <a href="/w/index.php?title=Arbela&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arbela (səhifə mövcud deyil)">Arbela</a> (<a href="/wiki/%C6%8Frbil" title="Ərbil">Ərbil</a>) və <a href="/wiki/Nineviya" title="Nineviya">Ninovada</a> yerləşirdi. Ona savaş tanrıcası kimi ibadət edilirdi. Eyni zamanda o fahişələrin himayəçisi və qaranlığın kraliçası olmuşdur. Hesab olunurdu ki, o qoşunun önündə gedir və döyüşlərin nəticəsini həll edirdi. Assurlular onun düşmənlər üzərinə od yağdırmasına inanırdılar və hətta onu odlu geyimdə təsvir edirdilər. İştar həm də dan ulduzunun tanrıcası kimi tanınmışdı və onu <i>ulduz</i> kimi təsəvvür edirdilər. Geniş mənadə onu göyün tanrıcası kimi də qəbul edirdilər. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG/200px-Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG" decoding="async" width="200" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG/300px-Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG/400px-Lilith_Periodo_de_Isin_Larsa_y_Babilonia.JPG 2x" data-file-width="778" data-file-height="990" /></a><figcaption>Tanrıca İştar. E.ə. 1800-cü illər. Britaniya muzeyi, London</figcaption></figure> <p>Assurun, <a href="/wiki/Mesopotamiya" title="Mesopotamiya">Mesopotamiyanın</a> və ümumiyyətlə qədim dünyanın araşdırmaçıları yazırlar ki, İştar tanrıcasına ibadətlər seksual orgiyalarla (hamının hamı ilə seksual əlaqəyə girməsi) müşayiət edilirdi. </p><p>Onun şərəfinə keçirilən bayramlar zamanı insanlar özlərini döyür, zədələr yetirir, hətta axtalayırdılar. Bundan başqa, onlar məbədlərdə bir birləri ilə kütləvi cinsi əlaqələrə girirdilər. Bu mərasimi İştar kultunun kahinələri qızışdırırdılar. Onlar <a href="/wiki/Erotika" title="Erotika">erotik</a> rəqslər ifa edərək, bayram şənliklərinə gələn kişi və qadınları cinsi əlaqələrə həvəsləndirirdilər və özləri də bu əməlləri edirdilər<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Homoseksual əlaqələr də geniş yayılmışdır. İştara ibadət edən hər bir qadın həyatında heç olmasa bir dəfə məbəddə yadelli kişi ilə cinsi əlaqəyə girməli idi<a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D1%8D%D0%B7%D0%B5%D1%80_%D0%94._%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B2%D1%8C,_%D0%9C,_%D0%90%D0%A1%D0%A2,_1998,_%D1%81._349.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Фрэзер Д. Золотая ветвь, М, АСТ, 1998, с. 349. (səhifə mövcud deyil)">Фрэзер Д. Золотая ветвь, М, АСТ, 1998, с. 349.</a>. Ümumiyyətlə bu kimi əməllər bütün Mesopotamiyanı bürümüşdür. Qədim yunan tarixçisi <a href="/wiki/Herodot" title="Herodot">Herodot</a> (e. ə. 484–425 illərdə yaşamışdır) yazırdı ki, <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babildə</a> doğulan hər bir qadın heç olmasa həyatında bir dəfə Iştar məbədinə gəlməli və burada yadelli ilə cinsi əlagəyə girməli, o isə buna görə ona pul verməlidir<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bu halda verilən pul müqəddəs sayılırdı. Qadınlar müəyyən olunmuş yerlərdə dayanırdırlar. Yadellilər isə oraya gəlib, onları seçirdilər. </p><p>Ola bilsin ki, Mesopotamiyada və Yaxın Şərqdə seksual <a href="/w/index.php?title=Orgiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orgiya (səhifə mövcud deyil)">orgiyalar</a> yayılmışdır. Bəlkə də Quran (<a href="/wiki/%C5%9Eu%C9%99ra_sur%C9%99si" title="Şuəra surəsi">Şuəra</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://az.quranacademy.org/quran/26:161-166">26:161-166</a> və <a href="/wiki/Hud_sur%C9%99si" title="Hud surəsi">Hud</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://az.quranacademy.org/quran/11:82-83">11:82-83</a>) və Əhdi Ətiqdə (Yaradılış, 19) <a href="/wiki/Lut" title="Lut">Lut</a> peyğəmbərin əhvalatı məhz bu cür halları təsvir etmişdir. Orada Allah Lut peyğəmbərin mənsub olduğu qövmü, kütləvi surətdə "əxlaqsız" olduğuna görə, məhv etmişdir. </p><p><a href="/wiki/Quran" title="Quran">Quran</a> (<a href="/wiki/Saffat_sur%C9%99si" title="Saffat surəsi">Saffat</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://az.quranacademy.org/quran/37:139-148">37:139-148</a>) və <a href="/wiki/%C6%8Fhdi-%C6%8Ftiq" class="mw-redirect" title="Əhdi-Ətiq">Əhdi-Ətiqə</a> (Yunus peyğəmbərin kitabı) görə Ninova şəhərində <a href="/wiki/Yunus" class="mw-redirect" title="Yunus">Yunus</a> peyğəmbər yaşamışdır. O bütpərəstliyə qarşı çıxış etmiş, günahlara batmış adamları tək Allaha ibadət etməyə çağırırdı. Rəvayətə görə, onlar uzun müddət Yunus peyğəmbəri qəbul etməmiş, ona qarşı çıxış etmişdilər. Buna ğörə də Yunus şəhəri tərk etmək qərarına gəlmişdir. Ancaq Allah ona qayıtmağı və xalqı ilə daha 40 gün qalmağı əmr etmişdir. Geriyə qayıdan Yunus bir müddət Allahın əmrinə tabe olaraq Ninovada yenə insanları düz yola dəvət etmiş, ancaq bu yenə də heç bir nəticə əldə etməmiş, o vaxtından tez şəhəri tərk etmişdir. Yunus gedəndən sonra şəhər sakinləri uzaqda dəhşətli qara buludları müşahidə edərək, Allahın qəzəbinə gələcəklərini və məhv olacaqlarını anladılar. Bundan sonra onlar əməllərindən üzülərək Allah qarşısında tövbə etdilər və Allah onları bağışlayıb buludları geri qaytardı. Yunus peyğəmbər isə dənizə düşərək bir böyük balıq tərəfindən udulmuş, və bir neçə gün onun qarnında olmuşdur. Orada o Allahdan bağışlanmasını istəmiş, sonra balığın qarnından çıxaraq, yenidən Ninovaya qayıtmışdır. Onu gözləyən tövbə etmiş şəhər sakinləri ona tabe olmuşdur. Sonra Yunus peyğəmbər onlara dinin əsaslarını öyrətmişdir. </p><p>Bəzi xristian müəllifləri hesab edirlər ki, Yunus peyğəmbər Assur çarı III Ədadnerarinin (<a href="/w/index.php?title=E.%C9%99._810&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə. 810 (səhifə mövcud deyil)">e.ə. 810</a>-783) dövründə yaşamışdır<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bu dövrdə Assuriya zulmkar və istilaçı siyasətindən əl çəkmişdir. Ancaq sonra hakimiyyətə gələn çarlar yenidən istilaçı və cinayətkar siyasətlərini həyata keçirməyə başlamış, xalqları qırmış və köçürmüş, assur xalqı isə yenidən bütpərəst olmuş və çirkin həyat tərzi sürmüşdür. Onların fikrincə bütün bunlara görə Allah Assuru məhv etmişdir. Keçmişdə ən böyük və güclü imperiyadan yalnız xarabalıq qalmışdır. Keçmiş dövlətlərin və xalqların Allahın qəzəbinə kəlməsi və onların məhv edilməsi haqqında ayələr Quranda da vardır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=9" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Mesopotamiya" title="Mesopotamiya">Mesopotamiya</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eumer" title="Şumer">Şumer</a></li> <li><a href="/wiki/Akkad" title="Akkad">Akkad</a></li> <li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></li> <li><a href="/wiki/Assuriya_h%C3%B6kmdarlar%C4%B1" title="Assuriya hökmdarları">Assuriya hökmdarları</a></li> <li><a href="/wiki/Mesopotamiya_tanr%C4%B1lar%C4%B1n%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Mesopotamiya tanrılarının siyahısı">Mesopotamiya tanrılarının siyahısı</a></li> <li><a href="/wiki/Q%C9%99dim_Mesopotamiya_dini" class="mw-redirect" title="Qədim Mesopotamiya dini">Qədim Mesopotamiya dini</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=10" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">"За рубежом". 1973г., № 28, ноябрь.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%92.%D0%94._%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%B8%D1%80,_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F,_%D0%B2_2_%D1%82.,_%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA,_%D0%9C%D0%9F_%E2%80%9E%D0%9E%D1%82%D0%B5%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%C2%BB,_1997,_%D1%82._1,_%D1%81._295.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гладкий В.Д. Древний мир, Энциклопедия, в 2 т., Донецк, МП „Отечество», 1997, т. 1, с. 295. (səhifə mövcud deyil)">Гладкий В.Д. Древний мир, Энциклопедия, в 2 т., Донецк, МП „Отечество», 1997, т. 1, с. 295.</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Herodot, Tarix (Klio I, 199).</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Опарін О.А. Розвінчані боги: Археологічне дослідження Книг пророків Іони і Наума: Монографія. — Харків: Факт, 2002. — 192 с.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mənbə"><span id="M.C9.99nb.C9.99"></span>Mənbə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit&section=11" title="Mənbə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit&section=11" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Mənbə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ayd%C4%B1n_%C6%8Flizad%C9%99" title="Aydın Əlizadə">Aydın Əlizadə</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elibrary.az/cgi/irbis64r/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=DM&P21DBN=DM&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=fullwebr&C21COM=S&S21CNR=20&S21P01=0&S21P02=1&S21P03=A=&S21STR=%C6%8Flizad%C9%99,%20Ayd%C4%B1n">Qədim Assur imperiyası: tarix, mədəniyyət, din</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150331160248/http://elibrary.az/cgi/irbis64r/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=DM&P21DBN=DM&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=fullwebr&C21COM=S&S21CNR=20&S21P01=0&S21P02=1&S21P03=A=&S21STR=%C6%8Flizad%C9%99,%20Ayd%C4%B1n">Arxivləşdirilib</a> 2015-03-31 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // Bakı: Dövlət və din. N (2) 10, 2009, s. 93–101 — <u>(<b>1.</b> <i>Assuriyanın tarixi</i>, <b>5.</b> <i>"Assuriyada mədəniyyət"',' <b>6.</b> </i>"Assuriyada din"<i> fəsillərinin mənbəyi)</i></u><i>.</i></li> <li>Советская военная энциклопедия Москва 1980 Военное издательство министерства обороны СССР T.1. (4. <i>"Assuriya ordusu"</i> fəslinin mənbəyi).</li> <li>Yusif Yusifov "Qədim Şərq tarixi"</li> <li>"Məktəblinin tarix lüğəti"</li> <li>В.И. Авдиев "История Древного Востока"</li> <li>Azərbaycan tarixi, I cild</li> <li>"Tarix" Ayna uşaq ensiklopediyası</li> <li>İ.M. Dyakanov</li> <li><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://kayzen.az/blog/qədim-Şərq/4154/assuriya-mədəniyyəti.html">[1]</a> Kayzen.az</li> <li>Viki Əli Hüseynli</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7666803">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6900090">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Vikianbar" title="Vikianbar">Vikianbarda</a> <span data-wikidata-property-id="P373" class="no-wikidata"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Assyria" class="extiw" title="commons:Category:Assyria"><i><b>Assuriya</b></i></a></span> ilə əlaqəli mediafayllar var.</div></div> </div> <div role="navigation" class="navbox" aria-label="Naviqasiya şablonu" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="white-space:nowrap;font-size:xx-small"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r" title="Bu şablona bax"><img alt="Bu şablona bax" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/14px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/21px-Searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/28px-Searchtool.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> </span></div>  Lüğətlər və ensiklopediyalar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciclopedia.cat/enciclopèdies/gran-enciclopèdia-catalana/EC-GEC-0005757.xml">Böyük katalan</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1835115">Böyük rus</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/autre-region/Assyrie/106482">Laruss ensiklopediyası</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/images/L_expansion_maximale_de_l_Assyrie/1011166">Laruss ensiklopediyası</a> · <a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Babylonia_and_Assyria" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Babylonia and Assyria">Britannica (11-ci)</a> · <a href="https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Assyria" class="extiw" title="wikisource:Catholic Encyclopedia (1913)/Assyria">Catholic (1907—13)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/02007c.htm">Catholic (1997—…)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/assiria">Treccani</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/assyrie/">Universalis</a></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5571132">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Normativ_yoxlama" class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Normativ_yoxlama" title="Normativ yoxlama">Normativ yoxlama</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4003285-1">4003285-1</a> · <a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85008835">sh85008835</a> · <a href="/wiki/Microsoft_Academic" title="Microsoft Academic">Microsoft</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/541850076">541850076</a> · <span title="Yaponiya milli parlament kitabxanası" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NDL</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00560391">00560391</a> · <a href="/wiki/%C3%87ex_Respublikas%C4%B1_Milli_Kitabxanas%C4%B1" title="Çex Respublikası Milli Kitabxanası">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge131491">ge131491</a> · <a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/259954912">259954912</a> · <span title="WorldCat" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">WorldCat VIAF</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/259954912">259954912</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Assuriya_hökmdarları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Assuriya_h%C3%B6kmdarlar%C4%B1" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Assuriya_hökmdarları" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Assuriya_h%C3%B6kmdarlar%C4%B1" title="Assuriya hökmdarları">Assuriya hökmdarları</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Qədim Assuriya</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> • <a href="/w/index.php?title=I_Eri%C5%9Fum&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Erişum (səhifə mövcud deyil)">I Erişum</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C4%B0kunum&action=edit&redlink=1" class="new" title="İkunum (səhifə mövcud deyil)">İkunum</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Sarqon&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Sarqon (səhifə mövcud deyil)">I Sarqon</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Puzur-A%C5%9Fur&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Puzur-Aşur (səhifə mövcud deyil)">II Puzur-Aşur</a>  • <a href="/w/index.php?title=Naram-Suen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naram-Suen (səhifə mövcud deyil)">Naram-Suen</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Eri%C5%9Fum&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Erişum (səhifə mövcud deyil)">II Erişum</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_%C5%9Eam%C5%9Fi-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Şamşi-Adad (səhifə mövcud deyil)">I Şamşi-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_I%C5%9Fme-Daqan&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Işme-Daqan (səhifə mövcud deyil)">I Işme-Daqan</a>  • <a href="/w/index.php?title=Mut-A%C5%9Fkur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mut-Aşkur (səhifə mövcud deyil)">Mut-Aşkur</a>  • <a href="/w/index.php?title=Rimu%C5%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rimuş (səhifə mövcud deyil)">Rimuş</a>  • <a href="/w/index.php?title=Asinum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asinum (səhifə mövcud deyil)">Asinum</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-duqul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-duqul (səhifə mövcud deyil)">Aşur-duqul</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-apla-idi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-apla-idi (səhifə mövcud deyil)">Aşur-apla-idi</a>  • <a href="/w/index.php?title=Nasir-Sin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nasir-Sin (səhifə mövcud deyil)">Nasir-Sin</a>  • <a href="/w/index.php?title=Sin-namir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sin-namir (səhifə mövcud deyil)">Sin-namir</a>  • <a href="/w/index.php?title=Ipqi-I%C5%9Ftar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ipqi-Iştar (səhifə mövcud deyil)">Ipqi-Iştar</a>  • <a href="/w/index.php?title=Adad-salulu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adad-salulu (səhifə mövcud deyil)">Adad-salulu</a>  • <a href="/w/index.php?title=Adasi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adasi (səhifə mövcud deyil)">Adasi</a>  • <a href="/w/index.php?title=Bel-bani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bel-bani (səhifə mövcud deyil)">Bel-bani</a>  • <a href="/w/index.php?title=Libaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Libaya (səhifə mövcud deyil)">Libaya</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_%C5%9Earma-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Şarma-Adad (səhifə mövcud deyil)">I Şarma-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C4%B0ptar-Sin&action=edit&redlink=1" class="new" title="İptar-Sin (səhifə mövcud deyil)">İptar-Sin</a>  • <a href="/w/index.php?title=Bazaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bazaya (səhifə mövcud deyil)">Bazaya</a>  • <a href="/w/index.php?title=Lullaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lullaya (səhifə mövcud deyil)">Lullaya</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C5%9Eu-Ninua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şu-Ninua (səhifə mövcud deyil)">Şu-Ninua</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_%C5%9Earma-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Şarma-Adad (səhifə mövcud deyil)">II Şarma-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_Eri%C5%9Fum&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Erişum (səhifə mövcud deyil)">III Erişum</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_%C5%9Eam%C5%9Fi-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Şamşi-Adad (səhifə mövcud deyil)">II Şamşi-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_I%C5%9Fme-Daqan&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Işme-Daqan (səhifə mövcud deyil)">II Işme-Daqan</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_%C5%9Eam%C5%9Fi-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Şamşi-Adad (səhifə mövcud deyil)">III Şamşi-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-nirari (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-nirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_Puzur-A%C5%9Fur&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Puzur-Aşur (səhifə mövcud deyil)">III Puzur-Aşur</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Enlil-nasir&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Enlil-nasir (səhifə mövcud deyil)">I Enlil-nasir</a>  • <a href="/w/index.php?title=Nur-ili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nur-ili (səhifə mövcud deyil)">Nur-ili</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-%C5%9Faduni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-şaduni (səhifə mövcud deyil)">Aşur-şaduni</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-rabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-rabi (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-rabi</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-nadin-ahhe&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-nadin-ahhe (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-nadin-ahhe</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Enlil-nasir&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Enlil-nasir (səhifə mövcud deyil)">II Enlil-nasir</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-nirari (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-nirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-bel-ni%C5%9Fe%C5%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-bel-nişeşu (səhifə mövcud deyil)">Aşur-bel-nişeşu</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-rim-ni%C5%9Fe%C5%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-rim-nişeşu (səhifə mövcud deyil)">Aşur-rim-nişeşu</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-nadin-ahhe&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-nadin-ahhe (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-nadin-ahhe</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Orta Assuriya</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=I_Eriba-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Eriba-Adad (səhifə mövcud deyil)">I Eriba-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-uballit&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-uballit (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-uballit</a>  • <a href="/w/index.php?title=Enlil-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enlil-nirari (səhifə mövcud deyil)">Enlil-nirari</a> <a href="/w/index.php?title=Arik-den-ili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arik-den-ili (səhifə mövcud deyil)">Arik-den-ili</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Adad-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Adad-nirari (səhifə mövcud deyil)">I Adad-nirari</a>  • <a href="/wiki/I_Salmanasar" title="I Salmanasar">I Salmanasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Tukulti-Ninurta&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Tukulti-Ninurta (səhifə mövcud deyil)">I Tukulti-Ninurta</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-nadin-apli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-nadin-apli (səhifə mövcud deyil)">Aşur-nadin-apli</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_A%C5%9Fur-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Aşur-nirari (səhifə mövcud deyil)">III Aşur-nirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=Enlil-kudurri-usur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enlil-kudurri-usur (səhifə mövcud deyil)">Enlil-kudurri-usur</a>  • <a href="/w/index.php?title=Ninurta-apal-Ekur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ninurta-apal-Ekur (səhifə mövcud deyil)">Ninurta-apal-Ekur</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-Dan&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-Dan (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-Dan</a>  • <a href="/w/index.php?title=Ninurta-tukulti-A%C5%9Fur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ninurta-tukulti-Aşur (səhifə mövcud deyil)">Ninurta-tukulti-Aşur</a>  • <a href="/w/index.php?title=Mutakkil-nusku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mutakkil-nusku (səhifə mövcud deyil)">Mutakkil-nusku</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-re%C5%9F-i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-reş-işi (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-reş-işi</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Tiqlatpalasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Tiqlatpalasar (səhifə mövcud deyil)">I Tiqlatpalasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Farid-apal-Ekur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşarid-apal-Ekur (səhifə mövcud deyil)">Aşarid-apal-Ekur</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-bel-kala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-bel-kala (səhifə mövcud deyil)">Aşur-bel-kala</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Eriba-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Eriba-Adad (səhifə mövcud deyil)">II Eriba-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=IV_%C5%9Eam%C5%9Fi-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="IV Şamşi-Adad (səhifə mövcud deyil)">IV Şamşi-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_A%C5%9Fur-nasir-pal&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Aşur-nasir-pal (səhifə mövcud deyil)">I Aşur-nasir-pal</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Salmanasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Salmanasar (səhifə mövcud deyil)">II Salmanasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=IV_A%C5%9Fur-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="IV Aşur-nirari (səhifə mövcud deyil)">IV Aşur-nirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-rabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-rabi (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-rabi</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-re%C5%9F-i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-reş-işi (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-reş-işi</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_Tiqlatpalasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Tiqlatpalasar (səhifə mövcud deyil)">II Tiqlatpalasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-Dan&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-Dan (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-Dan</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Yeni Assuriya</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=II_Adadnirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Adadnirari (səhifə mövcud deyil)">II Adadnirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=I_Tukulti-Ninurta&action=edit&redlink=1" class="new" title="I Tukulti-Ninurta (səhifə mövcud deyil)">II Tukulti-Ninurta</a>  • <a href="/wiki/II_A%C5%9F%C5%9Furnasirpal" title="II Aşşurnasirpal">II Aşur-nasir-pal</a>  • <a href="/w/index.php?title=V_%C5%9Eam%C5%9Fi-Adad&action=edit&redlink=1" class="new" title="V Şamşi-Adad (səhifə mövcud deyil)">V Şamşi-Adad</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C5%9Eammu-ramat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şammu-ramat (səhifə mövcud deyil)">Şammu-ramat</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_Adad-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Adad-nirari (səhifə mövcud deyil)">III Adad-nirari</a>  • <a href="/w/index.php?title=IV_Salmanasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="IV Salmanasar (səhifə mövcud deyil)">IV Salmanasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=III_A%C5%9Fur-Dan&action=edit&redlink=1" class="new" title="III Aşur-Dan (səhifə mövcud deyil)">III Aşur-Dan</a>  • <a href="/w/index.php?title=V_A%C5%9Fur-nirari&action=edit&redlink=1" class="new" title="V Aşur-nirari (səhifə mövcud deyil)">V Aşur-nirari</a>  • <a href="/wiki/III_Tiqlatpalasar" title="III Tiqlatpalasar">III Tiqlatpalasar</a>  • <a href="/w/index.php?title=V_Salmanasar&action=edit&redlink=1" class="new" title="V Salmanasar (səhifə mövcud deyil)">V Salmanasar</a>  • <a href="/wiki/II_Sarqon" title="II Sarqon">II Sarqon</a>  • <a href="/wiki/Sennaxerib" title="Sennaxerib">Sennaxerib</a>  • <a href="/w/index.php?title=Esarhaddon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Esarhaddon (səhifə mövcud deyil)">Esarhaddon</a>  • <a href="/wiki/A%C5%9F%C5%9Furbanipal" title="Aşşurbanipal">Aşşurbanipal</a>  • <a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fur-etil-ilani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşur-etil-ilani (səhifə mövcud deyil)">Aşur-etil-ilani</a>  • <a href="/w/index.php?title=Sin-%C5%9Fumu-li%C5%9Fir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sin-şumu-lişir (səhifə mövcud deyil)">Sin-şumu-lişir</a>  • <a href="/w/index.php?title=Sin-%C5%9Far-i%C5%9Fkun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sin-şar-işkun (səhifə mövcud deyil)">Sin-şar-işkun</a>  • <a href="/w/index.php?title=II_A%C5%9Fur-uballit&action=edit&redlink=1" class="new" title="II Aşur-uballit (səhifə mövcud deyil)">II Aşur-uballit</a></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Assuriya&oldid=7761096">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Assuriya&oldid=7761096</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kateqoriya:E.%C9%99._2025-ci_ild%C9%99_yaranm%C4%B1%C5%9F_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r_v%C9%99_%C9%99razil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kateqoriya:E.ə. 2025-ci ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər (səhifə mövcud deyil)">E.ə. 2025-ci ildə yaranmış dövlətlər və ərazilər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Assuriya" title="Kateqoriya:Assuriya">Assuriya</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99dim_Levant" title="Kateqoriya:Qədim Levant">Qədim Levant</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99dim_Mesopotamiya" title="Kateqoriya:Qədim Mesopotamiya">Qədim Mesopotamiya</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99dim_Yax%C4%B1n_%C5%9E%C9%99rq" title="Kateqoriya:Qədim Yaxın Şərq">Qədim Yaxın Şərq</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:E.%C9%99._IX_%C9%99sr" title="Kateqoriya:E.ə. IX əsr">E.ə. IX əsr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:E.%C9%99._VIII_%C9%99sr" title="Kateqoriya:E.ə. VIII əsr">E.ə. VIII əsr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:E.%C9%99._VII_%C9%99sr" title="Kateqoriya:E.ə. VII əsr">E.ə. VII əsr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:E.%C9%99._III_minillikd%C9%99_yaranm%C4%B1%C5%9F_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99r_v%C9%99_%C9%99razil%C9%99r" title="Kateqoriya:E.ə. III minillikdə yaranmış dövlətlər və ərazilər">E.ə. III minillikdə yaranmış dövlətlər və ərazilər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Ke%C3%A7mi%C5%9F_imperiyalar" title="Kateqoriya:Keçmiş imperiyalar">Keçmiş imperiyalar</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Assuriya" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Assuriya" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Assuriya" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Assuriya" rel="discussion" title="Məqalə haqqında müzakirə [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Assuriya"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Assuriya" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Assuriya" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&oldid=7761096" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Assuriya&id=7761096&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAssuriya"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAssuriya"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Assuriya"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Assuriya&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Assuriya&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Assyria" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q41137" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Assiri%C3%AB" title="Assirië – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Assirië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Assyrien" title="Assyrien – İsveçrə almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Assyrien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsveçrə almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%A6%E1%88%AD" title="አሦር – amhar" lang="am" hreflang="am" data-title="አሦር" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhar" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="آشور – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="آشور" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%AC%DC%98%DC%AA" title="ܐܬܘܪ – aramik" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܬܘܪ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramik" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%8A%D9%86" title="الاشوريين – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الاشوريين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Asiria" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%B1" title="آشوریلر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آشوریلر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Ассирия – başqırd" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ассирия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="başqırd" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%96%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Асірыя – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Асірыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Асырыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Асырыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Асирия – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Асирия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="অ্যাসিরীয়া – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="অ্যাসিরীয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Asiria" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Asirija" title="Asirija – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Asirija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ass%C3%ADria" title="Assíria – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Assíria" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/%C4%80-s%C5%ADk" title="Ā-sŭk – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ā-sŭk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Asirya" title="Asirya – sebuan" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Asirya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="sebuan" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%86%D8%B1%DB%8C%DB%95%D8%AA%DB%8C%DB%8C_%D8%A6%D8%A7%D8%B4%D9%88%D9%88%D8%B1" title="ئیمپراتۆریەتیی ئاشوور – Mərkəzi kürdcə" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئیمپراتۆریەتیی ئاشوور" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Mərkəzi kürdcə" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/As%C3%BDrie" title="Asýrie – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Asýrie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BE%D1%83%D1%80%D1%8A" title="Асоуръ – slavyan" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Асоуръ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="slavyan" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8" title="Ассири – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ассири" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Assyria" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Assyrien" title="Assyrien – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Assyrien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Assyrisches_Reich" title="Assyrisches Reich – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Assyrisches Reich" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%83%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ασσυρία – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Ασσυρία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Assyria" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Asirio" title="Asirio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Asirio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Asiria" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ass%C3%BC%C3%BCria" title="Assüüria – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Assüüria" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Asiria" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="امپراتوری آشور – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="امپراتوری آشور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Assyria" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Assyrie" title="Assyrie – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Assyrie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Assyryske_Ryk" title="Assyryske Ryk – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Assyryske Ryk" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Aisiria" title="An Aisiria – irland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Aisiria" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E8%BF%B0" title="亞述 – qan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="亞述" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="qan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Asyri" title="Asyri – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Asyri" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Asiria" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Assuriya" title="Assuriya – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Assuriya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A9%D7%95%D7%A8" title="אשור – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="אשור" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Asirija" title="Asirija – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Asirija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Assz%C3%ADria" title="Asszíria – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Asszíria" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ասորեստան – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ասորեստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – interlinqua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Assyria" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="interlinqua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Asyur" title="Asyur – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Asyur" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Assyr%C3%ADa" title="Assyría – island" lang="is" hreflang="is" data-title="Assyría" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="island" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Assiria" title="Assiria – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Assiria" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%83%E3%82%B7%E3%83%AA%E3%82%A2" title="アッシリア – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アッシリア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Asiria" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ასურეთი – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ასურეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Ассирия – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ассирия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%80%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF" title="ಅಸ್ಸೀರಿಯ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಸ್ಸೀರಿಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EC%8B%9C%EB%A6%AC%EC%95%84" title="아시리아 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아시리아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%8Emperatoriya_As%C3%BBr" title="Împeratoriya Asûr – kürd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Împeratoriya Asûr" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kürd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Ассирия – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Ассирия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Assyria" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Assyrien" title="Assyrien – lüksemburq" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Assyrien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lüksemburq" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Asiria" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Asiria" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Asirija" title="Asirija – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Asirija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/As%C4%ABrija" title="Asīrija – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Asīrija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Asiria" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Асирија – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Асирија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B8%E0%B5%80%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="അസീറിയ – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അസീറിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8" title="Ассири – monqol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ассири" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="monqol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="असिरिया – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="असिरिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Assyria" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%86%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8_%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%9A%E1%80%AC" title="အဆီးရီးယား အင်ပါယာ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="အဆီးရီးယား အင်ပါယာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Assyrische_Rijk" title="Assyrische Rijk – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Assyrische Rijk" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Assyria" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Assyria" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Emp%C3%A8ri_Assirian" title="Empèri Assirian – oksitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Empèri Assirian" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Asyria" title="Asyria – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Asyria" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1" title="آشور – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آشور" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%86%D9%8A" title="د آشور واکمني – puştu" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د آشور واکمني" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="puştu" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ass%C3%ADria" title="Assíria – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Assíria" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Asiria" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Ассирия – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ассирия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%96%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Асірія – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Асірія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Assirie" title="Assirie – skots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Assirie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Asirija" title="Asirija – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Asirija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Assyria" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/As%C3%BDria" title="Asýria – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Asýria" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Asirija" title="Asirija – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Asirija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Asiyriya" title="Asiyriya – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Asiyriya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Asiria" title="Asiria – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Asiria" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B8%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Асирско царство – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Асирско царство" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Assyrien" title="Assyrien – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Assyrien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%9A%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="அசிரியா – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அசிரியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="అస్సీరియా – teluqu" lang="te" hreflang="te" data-title="అస్సీరియా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluqu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="อัสซีเรีย – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="อัสซีเรีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Gadymy_Assiri%C3%BDa" title="Gadymy Assiriýa – türkmən" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Gadymy Assiriýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="türkmən" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Asirya" title="Asirya – taqaloq" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Asirya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="taqaloq" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Asurlular" title="Asurlular – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Asurlular" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D8%B3%DB%87%D8%B1%D9%89%D9%8A%DB%95_%D8%A6%D9%89%D9%85%D9%BE%DB%90%D8%B1%D9%89%D9%8A%DB%95%D8%B3%D9%89" title="ئاسسۇرىيە ئىمپېرىيەسى – uyğur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئاسسۇرىيە ئىمپېرىيەسى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uyğur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%80%D1%96%D1%8F" title="Ассирія – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ассирія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C%DB%81" title="اشوریہ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="اشوریہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ossuriya" title="Ossuriya – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ossuriya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Assyria" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Asirya" title="Asirya – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Asirya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E8%BF%B0" title="亚述 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="亚述" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="ასურეთი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ასურეთი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A9%D7%95%D7%A8" title="אשור – idiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אשור" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="idiş" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Assyria" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9A%E8%BF%B0" title="亚述 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="亚述" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Assyria" title="Assyria – Min Nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Assyria" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%BA%9E%E8%BF%B0" title="亞述 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="亞述" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q41137#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 20:40, 5 sentyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Assuriya&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-zxpq8","wgBackendResponseTime":130,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.658","walltime":"0.928","ppvisitednodes":{"value":3211,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":139018,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3455,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":10088,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":12,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 790.221 1 -total"," 49.65% 392.315 1 Şablon:Tarixi_dövlət"," 46.48% 367.318 1 Şablon:Məlumat_qutusu"," 24.06% 190.106 1 Şablon:Türkiyə_tarixi"," 23.51% 185.795 1 Şablon:Sidebar_with_collapsible_lists"," 16.39% 129.550 15 Şablon:Wikidata"," 14.11% 111.529 1 Şablon:Xarici_keçidlər"," 5.88% 46.431 7 Şablon:Aligned_table"," 4.72% 37.303 1 Şablon:Məlumat_qutusu/bayraq_və_gerb"," 4.43% 34.998 2 Şablon:İf-wikidata"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.396","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6917920,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype monolingualtext of P1451 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P85 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P36 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P2936 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P3075 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P122 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f58d5dcf5-pzsmb","timestamp":"20241111071114","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Assuriya","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Assuriya","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q41137","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q41137","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-09-17T00:12:36Z","dateModified":"2024-09-05T20:40:36Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/13\/14_century_BC_Eastern_Mediterranean_and_the_Middle_East.png","headline":"\u0130ki\u00e7ayaras\u0131nda q\u0259dim d\u00f6vl\u0259t"}</script> </body> </html>