Zoekresultaten

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="nl"> <head> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=utf-8" /> <title>Zoekresultaten</title> <link rel="stylesheet" href="/css/etymologie.css?ver=034" /> <script defer data-domain="etymologiebank.nl" src="https://statistiek.ivdnt.org/js/plausible.js"></script> </head> <body> <div id="wrapper"> <div id="kop">  <div id="menu"> <ul> <li><a href="https://etymologiebank.nl/">Home</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/zoek">Zoeken</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/werken">Werken</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/werkwijze">Werkwijze</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/medewerkers">Medewerkers</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/partners">Partners</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/disclaimer">Disclaimer</a></li> <li><a href="https://etymologiebank.nl/colofon">Colofon</a></li> </ul> </div> </div> <div id="content"> <table><tr> <td id="left"><form name="Zoek lemma's" action="https://etymologiebank.nl/zoek_woord" method="post" accept-charset="UTF-8" autocapitalize="none"> <input id="searchfield-left" type="text" name="word" value=""> <br> <input id="searchBtn" type="submit" name="submit" value="Snel zoeken"> </form><p id="wiki"><a href="http://www.etymologiewebsite.nl/wiki/Hoofdpagina" target="new">Meehelpen? Ga naar etymologieWiki</a></p> <p> </p> <div id="onzetaalwidget"> <link rel="stylesheet" href="https://onzetaal.nl/media/css/woord-widget.css" media="screen" />  <b>Jaarwoordgenerator</b><br> Vul hier een jaartal in (vanaf 1800) en ontdek welke woorden er in dat jaar aan het Nederlands werden toegevoegd.<br><br> <form action="https://onzetaal.nl/een-woord-uit-elk-jaar/zoek-jaarwoord" target="_blank"> <div>  <input type="text" id="searchfield-left" placeholder="Voer jaartal in" name="jaar"> </div> <button type="submit">Toon woord</button> </form> </div> <p> </p> </td> <td id="text"><h2>minister - (lid van de regering)</h2> <div id="booksPage"> <div class="typeHeader">Etymologische (standaard)werken</div> <div class="oddBook"> <h3>M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) <I>Etymologisch Woordenboek van het Nederlands</I>, Amsterdam</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> <ABBR TITLE="zelfstandig naamwoord (substantief)">zn.</ABBR> ‘lid van de regering’<BR><ABBR TITLE="Middelnederlands (1200–1500)">Mnl.</ABBR> <I>minister</I> ‘voogd of geestelijk bestuurder van een klooster’ in <I>vp dien ministren & dien broedren van der triniteid van hontscote</I> ‘aan de bestuurder en de broeders van de Triniteit (een klooster) te Hondschote’ [1269; VMNW], ‘dienaar Gods, priester’ in <I>belyen ... hare sonden den ministren Goids</I> ‘hun zonden opbiechten aan de dienaar Gods’ [1460-80; MNW-P]; <ABBR TITLE="Vroegnieuwnederlands (1500–1700)">vnnl.</ABBR> <I>ministers van justitie</I> ‘gerechtelijke ambtenaren’ [1558; Stall.], ‘protestantse voorganger’ in <I>hoor 't noch dagelijcx den Ministeren predicken</I> [1586; WNT], ‘iemand die een post bekleedt bij het openbaar gezag’ in <I>hunne dienaers, ministers ende officieren</I> [1586; WNT], ‘vertegenwoordiger van een staat bij een vreemde mogendheid’ in <I>Ambassadeurs ... of andere Ministers van Coningen, Princen, Republijcken</I> [1651; WNT]; <ABBR TITLE="Nieuwnederlands (na 1700)">nnl.</ABBR> dan <I>minister</I> ‘eerste staatsdienaar, hoofd van departement’ in <I>eersten minister</I> ‘hoogste minister’ [1714; WNT], <I>minister van buitenlandsche zaken</I> [1806; WNT].<BR>In de betekenis ‘lid van de regering, hoge staatsdienaar’ ontleend aan Frans <I>ministre</I> ‘raadsheer van een koning’ [1506; TLF], een betekenis die ontwikkeld is uit ‘dienaar van een koning’ [1174-76; TLF], eerder al ‘ondergeschikt medewerker, dienaar’ [1100-50; TLF], dat teruggaat op Latijn <I>minister</I> (genitief <I>ministrī</I>), ‘dienaar, bediende; assistent van een priester’, letterlijk ‘mindere’, een afleiding van <I>minus</I> ‘minder, kleiner’, zie → <B><A HREF="miniem#ewn">miniem</A></B>. Het Latijnse woord stond in tegenstelling met, en is <ABBR TITLE="waarschijnlijk">wrsch.</ABBR> gevormd naar analogie van <I>magister</I> ‘meerdere, meester’, zie → <B><A HREF="meester#ewn">meester</A></B>. In de verdwenen betekenis ‘dienaar Gods’ <ABBR TITLE="waarschijnlijk">wrsch.</ABBR> rechtstreeks ontleend aan christelijk Latijn <I>minister</I> ‘dienaar Gods, dienaar van Gods woord’, verkorting van <ABBR TITLE="bijvoorbeeld">bijv.</ABBR> <I>verbi divini minister</I> ‘dienaar van het goddelijk woord’, een bijzondere toepassing van klassiek Latijn <I>minister</I> ‘dienaar’.</P></div> </div> <div class=" evenBook"> <h3>P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), <I>Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden</I>, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> [eerste staatsdienaar] {<I>minister</I> [bediende, beambte, bestuurder van een klooster] 1269; de huidige betekenis 1698} < <B>frans</B> <I>ministre</I> < <B>latijn</B> <I>ministrum</I>, 4e nv. van <I>minister</I> [dienaar, helper, handlanger], met een vergrotingsuitgang van <B><I>minor</I></B>, <I>minus</I> [kleiner], zoals <I>meester</I> van <I>magis</I> [groter] → <B><I>metier, minstreel.</I></B></P></div> </div> <div class="oddBook"> <h3>J. de Vries (1971), <I>Nederlands Etymologisch Woordenboek</I>, Leiden</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> znw. m., als politieke term < ne. <I>minister</I> of < fra. <I>ministre</I> > lat. <I>minister</I> ‘diener; voltrekker van bevelen’. In het mnl. is <I>minister</I> nog ‘bediende, beamte; voogd van een klooster’.</P></div> </div> <div class=" evenBook"> <h3>N. van Wijk (1936 [1912]), <I>Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk</I>, Den Haag</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> znw. Nnl. uit fr. <I>ministre</I> ontleend. Reeds mnl. was het lat. grondwoord hiervan, <I>minister</I>, als <I>minister</I> m. “beambte, kloostervoogd, minister van de Franciscanen” ontleend.</P></div> </div> <div class="oddBook"> <h3>C.B. van Haeringen (1936), <I>Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Supplement</I>, Den Haag</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B>. De tegenwoordige bet. eerder naar eng. <I>minister</I>. Zie bij <I><B>motie</B></I> Suppl.</P></div> </div> <div class=" evenBook"> <h3>J. Vercoullie (1925), <I>Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal</I>, Den Haag / Gent</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> <ABBR TITLE="mannelijk (masculinum)">m.</ABBR>, in alle <ABBR TITLE="Europees">Eur.</ABBR> talen uit <ABBR TITLE="Latijn">Lat.</ABBR> <I>ministrum</I> (<I>-ter</I>) = dienaar, dubbelen <ABBR TITLE="comparatief (vergrotende trap)">comp.</ABBR> van den stam <I>min-</I> van <I>minor</I> (<ABBR TITLE="vergelijk">vergel.</ABBR> <B><I>meester</I></B> en <ABBR TITLE="zie">z.</ABBR> <B><I>min 1</I></B>.</P></div> </div> <div class="typeHeader">Thematische woordenboeken</div> <div class="oddBook"> <h3>N. van der Sijs (2005), <I>Groot Leenwoordenboek</I></h3> <div class="wordContent"><B>minister</B> ‘kerkdienaar’ (Latijn <I>minister</I>); ‘hoofd van een departement’ (Frans <I>ministre</I> of Engels <I>minister</I>)</div> </div> <div class=" evenBook"> <h3>T. Pluim (1911), <I>Keur van Nederlandsche woordafleidingen</I>, Purmerend</h3> <div class="wordContent"><P><B>Minister</B>, in ’t Lat. dienaar, is dubbele compar. van den stam <I>min</I> in <I>minor</I> (zie <I>Min</I> en <I>Meester</I>)<I></I>.</P></div> </div> <div class="typeHeader">Uitleenwoordenboeken</div> <div class="oddBook"> <h3>N. van der Sijs (2010), <I>Nederlandse woorden wereldwijd</I>, Den Haag; met aanvullingen uit <A HREF="http://uitleenwoordenbank.ivdnt.org/">Uitleenwoordenbank 2015</A></h3> <div class="wordContent"><p><b>minister</b> ‘eerste staatsdienaar’ -> Indonesisch<i> minister</i> ‘eerste staatsdienaar’;? Japans dialect † <i>menoshita</i> ‘eerste staatsdienaar’; Papiaments<i> minister</i> ‘eerste staatsdienaar’; Sranantongo<i> ministri</i> ‘eerste staatsdienaar’; Saramakkaans<i> minísíti</i> ‘eerste staatsdienaar’.</p></div> </div> <div class="typeHeader">Dateringen of neologismen</div> <div class=" evenBook"> <h3>N. van der Sijs (2001), <I>Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen</I>, Amsterdam</h3> <div class="wordContent"><P><B>minister</B> eerste staatsdienaar 1698 [WNT] <Frans</P></div> </div> <div class="typeHeader">Overige werken</div> <div class="oddBook"> <h3><I>Woordenboek der Nederlandsche taal</I> (WNT) & <I>Middelnederlandsch woordenboek</I> (MNW) & <I>Vroegmiddelnederlands woordenboek</I> (VMNW) & <I>Oudnederlands woordenboek</I> (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)</h3> <div class="wordContent"><P>Zoek dit woord op in het <A HREF='http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=results&wdb=wnt%2Cvmnw%2Conw%2Cmnw&uitvoer=HTML&lemmodern="minister"' TARGET="_blank">WNT, MNW, VMNW, ONW</A>.</P></div> </div> </div> <div id="back"><a href="javascript:history.back()">Terug naar vorige pagina</a></div> </td></tr></table> </div> <div id="voet"> <p> Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal </div> </div> </body> </html>

CINXE.COM

Zoekresultaten