CINXE.COM
খ্রিস্টধর্ম - উইকিপিডিয়া
<!doctype html> <html class="client-nojs skin-theme-clientpref-day mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0" lang="bn" dir="ltr"> <head> <base href="https://bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE"> <meta charset="UTF-8"> <title>খ্রিস্টধর্ম - উইকিপিডিয়া</title> <script>(function(){var className="client-js skin-theme-clientpref-day mf-expand-sections-clientpref-0 mf-font-size-clientpref-small mw-mf-amc-clientpref-0";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bnwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9","০\t১\t২\t৩\t৪\t৫\t৬\t৭\t৮\t৯"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","জানুয়ারি","ফেব্রুয়ারি","মার্চ","এপ্রিল","মে","জুন","জুলাই","আগস্ট","সেপ্টেম্বর","অক্টোবর","নভেম্বর","ডিসেম্বর"],"wgRequestId": "897ce806-730b-4fe1-82fa-8a140c3b0030","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"খ্রিস্টধর্ম","wgTitle":"খ্রিস্টধর্ম","wgCurRevisionId":7817913,"wgRevisionId":7817913,"wgArticleId":2656,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgPageViewLanguage":"bn","wgPageContentLanguage":"bn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"খ্রিস্টধর্ম","wgRelevantArticleId":2656,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":7817913,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"bn","pageLanguageDir":"ltr", "pageVariantFallbacks":"bn"},"wgMFMode":"stable","wgMFAmc":false,"wgMFAmcOutreachActive":false,"wgMFAmcOutreachUserEligible":false,"wgMFLazyLoadImages":true,"wgMFEditNoticesFeatureConflict":false,"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgMFIsSupportedEditRequest":true,"wgMFScriptPath":"","wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgSectionTranslationMissingLanguages":[{"lang":"ami","autonym":"Pangcah","dir":"ltr"},{"lang":"ay","autonym":"Aymar aru","dir":"ltr"},{"lang":"bdr","autonym":"Bajau Sama","dir":"ltr"},{"lang":"bew","autonym":"Betawi","dir":"ltr"},{"lang":"bho","autonym":"भोजपुरी","dir":"ltr"},{"lang":"bm","autonym":"bamanankan","dir":"ltr"},{"lang":"bpy","autonym":"বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী","dir":"ltr"},{"lang":"bug","autonym":"Basa Ugi","dir":"ltr"},{"lang":"ch","autonym":"Chamoru","dir":"ltr"},{"lang": "chr","autonym":"ᏣᎳᎩ","dir":"ltr"},{"lang":"cr","autonym":"Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ","dir":"ltr"},{"lang":"dga","autonym":"Dagaare","dir":"ltr"},{"lang":"dz","autonym":"ཇོང་ཁ","dir":"ltr"},{"lang":"ee","autonym":"eʋegbe","dir":"ltr"},{"lang":"eml","autonym":"emiliàn e rumagnòl","dir":"ltr"},{"lang":"fat","autonym":"mfantse","dir":"ltr"},{"lang":"fj","autonym":"Na Vosa Vakaviti","dir":"ltr"},{"lang":"fon","autonym":"fɔ̀ngbè","dir":"ltr"},{"lang":"glk","autonym":"گیلکی","dir":"rtl"},{"lang":"gor","autonym":"Bahasa Hulontalo","dir":"ltr"},{"lang":"gpe","autonym":"Ghanaian Pidgin","dir":"ltr"},{"lang":"guc","autonym":"wayuunaiki","dir":"ltr"},{"lang":"gur","autonym":"farefare","dir":"ltr"},{"lang":"guw","autonym":"gungbe","dir":"ltr"},{"lang":"haw","autonym":"Hawaiʻi","dir":"ltr"},{"lang":"igl","autonym":"Igala","dir":"ltr"},{"lang":"iu","autonym":"ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut","dir":"ltr"},{"lang":"kaa","autonym":"Qaraqalpaqsha","dir":"ltr"},{ "lang":"kge","autonym":"Kumoring","dir":"ltr"},{"lang":"kl","autonym":"kalaallisut","dir":"ltr"},{"lang":"koi","autonym":"перем коми","dir":"ltr"},{"lang":"kus","autonym":"Kʋsaal","dir":"ltr"},{"lang":"kv","autonym":"коми","dir":"ltr"},{"lang":"lg","autonym":"Luganda","dir":"ltr"},{"lang":"ltg","autonym":"latgaļu","dir":"ltr"},{"lang":"mad","autonym":"Madhurâ","dir":"ltr"},{"lang":"mni","autonym":"ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ","dir":"ltr"},{"lang":"mos","autonym":"moore","dir":"ltr"},{"lang":"mrj","autonym":"кырык мары","dir":"ltr"},{"lang":"nan","autonym":"閩南語 / Bân-lâm-gú","dir":"ltr"},{"lang":"nb","autonym":"norsk bokmål","dir":"ltr"},{"lang":"new","autonym":"नेपाल भाषा","dir":"ltr"},{"lang":"nr","autonym":"isiNdebele seSewula","dir":"ltr"},{"lang":"ny","autonym":"Chi-Chewa","dir":"ltr"},{"lang":"pag","autonym":"Pangasinan","dir":"ltr"},{"lang":"pcm","autonym":"Naijá","dir":"ltr"},{"lang":"pdc","autonym":"Deitsch","dir":"ltr"},{"lang": "pwn","autonym":"pinayuanan","dir":"ltr"},{"lang":"rn","autonym":"ikirundi","dir":"ltr"},{"lang":"rsk","autonym":"руски","dir":"ltr"},{"lang":"rup","autonym":"armãneashti","dir":"ltr"},{"lang":"sg","autonym":"Sängö","dir":"ltr"},{"lang":"sgs","autonym":"žemaitėška","dir":"ltr"},{"lang":"shi","autonym":"Taclḥit","dir":"ltr"},{"lang":"smn","autonym":"anarâškielâ","dir":"ltr"},{"lang":"srn","autonym":"Sranantongo","dir":"ltr"},{"lang":"st","autonym":"Sesotho","dir":"ltr"},{"lang":"tay","autonym":"Tayal","dir":"ltr"},{"lang":"tet","autonym":"tetun","dir":"ltr"},{"lang":"tig","autonym":"ትግሬ","dir":"ltr"},{"lang":"tk","autonym":"Türkmençe","dir":"ltr"},{"lang":"to","autonym":"lea faka-Tonga","dir":"ltr"},{"lang":"trv","autonym":"Seediq","dir":"ltr"},{"lang":"tum","autonym":"chiTumbuka","dir":"ltr"},{"lang":"ty","autonym":"reo tahiti","dir":"ltr"},{"lang":"tyv","autonym":"тыва дыл","dir":"ltr"},{"lang":"udm","autonym":"удмурт","dir":"ltr"},{"lang":"ve", "autonym":"Tshivenda","dir":"ltr"},{"lang":"vro","autonym":"võro","dir":"ltr"},{"lang":"wo","autonym":"Wolof","dir":"ltr"},{"lang":"xal","autonym":"хальмг","dir":"ltr"},{"lang":"xh","autonym":"isiXhosa","dir":"ltr"},{"lang":"yue","autonym":"粵語","dir":"ltr"},{"lang":"zu","autonym":"isiZulu","dir":"ltr"}],"wgSectionTranslationTargetLanguages":["ace","ady","alt","am","ami","an","ang","ann","anp","ar","ary","arz","as","ast","av","avk","awa","ay","az","azb","ba","ban","bar","bbc","bcl","bdr","be","bew","bg","bho","bi","bjn","blk","bm","bn","bo","bpy","br","bs","btm","bug","ca","cdo","ce","ceb","ch","chr","ckb","co","cr","crh","cs","cu","cy","da","dag","de","dga","din","diq","dsb","dtp","dv","dz","ee","el","eml","eo","es","et","eu","fa","fat","ff","fi","fj","fo","fon","fr","frp","frr","fur","fy","gag","gan","gcr","gl","glk","gn","gom","gor","gpe","gu","guc","gur","guw","gv","ha","hak","haw","he","hi","hif","hr","hsb","ht","hu","hy","hyw","ia","iba","ie","ig","igl","ilo","io","is", "it","iu","ja","jam","jv","ka","kaa","kab","kbd","kbp","kcg","kg","kge","ki","kk","kl","km","kn","knc","ko","koi","krc","ks","ku","kus","kv","kw","ky","lad","lb","lez","lg","li","lij","lld","lmo","ln","lo","lt","ltg","lv","mad","mai","map-bms","mdf","mg","mhr","mi","min","mk","ml","mn","mni","mnw","mos","mr","mrj","ms","mt","mwl","my","myv","mzn","nah","nan","nap","nb","nds","nds-nl","ne","new","nia","nl","nn","nqo","nr","nso","ny","oc","om","or","os","pa","pag","pam","pap","pcd","pcm","pdc","pl","pms","pnb","ps","pt","pwn","qu","rm","rn","ro","rsk","rue","rup","rw","sa","sah","sat","sc","scn","sco","sd","se","sg","sgs","sh","shi","shn","si","sk","skr","sl","sm","smn","sn","so","sq","sr","srn","ss","st","stq","su","sv","sw","szl","ta","tay","tcy","tdd","te","tet","tg","th","ti","tig","tk","tl","tly","tn","to","tpi","tr","trv","ts","tt","tum","tw","ty","tyv","udm","ur","uz","ve","vec","vep","vi","vls","vo","vro","wa","war","wo","wuu","xal","xh","xmf","yi","yo","yue","za","zgh","zh","zu" ],"isLanguageSearcherCXEntrypointEnabled":true,"mintEntrypointLanguages":["ace","ast","azb","bcl","bjn","bh","crh","ff","fon","ig","is","ki","ks","lmo","min","sat","ss","tn","vec"],"wgWikibaseItemId":"Q5043","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgMinervaPermissions":{"watchable":true,"watch":false},"wgMinervaFeatures":{"beta":false,"donate":true,"mobileOptionsLink":true,"categories":false,"pageIssues":true,"talkAtTop":false,"historyInPageActions":false,"overflowSubmenu":false,"tabsOnSpecials":true,"personalMenu":false,"mainMenuExpanded":false,"echo":true,"nightMode":true},"wgMinervaDownloadNamespaces":[0]};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.minerva.styles":"ready","skins.minerva.content.styles.images":"ready","mediawiki.hlist":"ready","skins.minerva.codex.styles":"ready","skins.minerva.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","mobile.init.styles":"ready","ext.relatedArticles.styles":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.minerva.scripts","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ShortUrl","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","mobile.init","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.relatedArticles.readMore.bootstrap","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.entrypoints.mffrequentlanguages","ext.cx.entrypoints.languagesearcher.init","mw.externalguidance.init","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.relatedArticles.styles%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.hlist%7Cmobile.init.styles%7Cskins.minerva.codex.styles%7Cskins.minerva.content.styles.images%7Cskins.minerva.icons%2Cstyles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=minerva"> <script async src="/w/load.php?lang=bn&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=minerva"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&modules=site.styles&only=styles&skin=minerva"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="theme-color" content="#eaecf0"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/1200px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="698"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/800px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="465"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/640px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="372"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0, user-scalable=yes, minimum-scale=0.25, maximum-scale=5.0"> <meta property="og:title" content="খ্রিস্টধর্ম - উইকিপিডিয়া"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="manifest" href="/w/api.php?action=webapp-manifest"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="উইকিপিডিয়া (bn)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//bn.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org"> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> <meta http-equiv="X-Translated-By" content="Google"> <meta http-equiv="X-Translated-To" content="en"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=corsproxy" data-sourceurl="https://bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE"></script> <link href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Material+Symbols+Outlined:opsz,wght,FILL,GRAD@20..48,100..700,0..1,-50..200" rel="stylesheet"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/exm=corsproxy/ed=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=phishing_protection" data-phishing-protection-enabled="false" data-forms-warning-enabled="true" data-source-url="https://bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE"></script> <meta name="robots" content="none"> </head> <body class="mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-খ্রিস্টধর্ম rootpage-খ্রিস্টধর্ম stable issues-group-B skin-minerva action-view skin--responsive mw-mf-amc-disabled mw-mf"> <script type="text/javascript" src="https://www.gstatic.com/_/translate_http/_/js/k=translate_http.tr.en_GB.tKc6KWkFf-8.O/am=gAE/d=1/exm=corsproxy,phishing_protection/ed=1/rs=AN8SPfrf36LIV3DkhtRBGWFnLWWzaykPyw/m=navigationui" data-environment="prod" data-proxy-url="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog" data-proxy-full-url="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-source-url="https://bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" data-source-language="auto" data-target-language="en" data-display-language="en-GB" data-detected-source-language="bn" data-is-source-untranslated="false" data-source-untranslated-url="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.m.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A6%2596%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25B8%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25A7%25E0%25A6%25B0%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AE&anno=2" data-client="tr"></script> <div id="mw-mf-viewport"> <div id="mw-mf-page-center"><a class="mw-mf-page-center__mask" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#"></a> <header class="header-container header-chrome"> <div class="minerva-header"> <nav class="navigation-drawer toggle-list view-border-box"><input type="checkbox" id="main-menu-input" class="toggle-list__checkbox" role="button" aria-haspopup="true" aria-expanded="false" aria-labelledby="mw-mf-main-menu-button"> <label role="button" for="main-menu-input" id="mw-mf-main-menu-button" aria-hidden="true" data-event-name="ui.mainmenu" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet toggle-list__toggle"> <span class="minerva-icon minerva-icon--menu"></span> <span></span> </label> <div id="mw-mf-page-left" class="menu view-border-box"> <ul id="p-navigation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--home" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--home"></span> <span class="toggle-list-item__label">প্রধান পাতা</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--random" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--die"></span> <span class="toggle-list-item__label">অজানা পাতা</span> </a></li> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--nearby" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9B%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%9B%E0%A6%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.nearby" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--mapPin"></span> <span class="toggle-list-item__label">কাছাকাছি</span> </a></li> </ul> <ul id="p-personal" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor mw-list-item menu__item--login" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.login" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--logIn"></span> <span class="toggle-list-item__label">প্রবেশ করুন</span> </a></li> </ul> <ul id="pt-preferences" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item skin-minerva-list-item-jsonly"><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--settings" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%B2_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA&returnto=%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.settings" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--settings"></span> <span class="toggle-list-item__label">সেটিং</span> </a></li> </ul> <ul id="p-donation" class="toggle-list__list"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--donate" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://donate.wikimedia.org/?wmf_source%3Ddonate%26wmf_medium%3Dsidebar%26wmf_campaign%3Dbn.wikipedia.org%26uselang%3Dbn%26wmf_key%3Dminerva" data-event-name="menu.donate" data-mw="interface"> <span class="minerva-icon minerva-icon--heart"></span> <span class="toggle-list-item__label">দান করুন</span> </a></li> </ul> <ul class="hlist"> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--about" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">উইকিপিডিয়া বৃত্তান্ত</span> </a></li> <li class="toggle-list-item "><a class="toggle-list-item__anchor menu__item--disclaimers" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-mw="interface"> <span class="toggle-list-item__label">দাবিত্যাগ</span> </a></li> </ul> </div><label class="main-menu-mask" for="main-menu-input"></label> </nav> <div class="branding-box"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <span><img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-bn.svg" alt="উইকিপিডিয়া" width="120" height="27" style="width: 7.5em; height: 1.6875em;"> </span> </a> </div> <form action="/w/index.php" method="get" class="minerva-search-form"> <div class="search-box"><input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> <input class="search skin-minerva-search-trigger" id="searchInput" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" aria-label="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" autocapitalize="sentences" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f"> <span class="search-box-icon-overlay"><span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> </span> </div><button id="searchIcon" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet skin-minerva-search-trigger"> <span class="minerva-icon minerva-icon--search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </button> </form> <nav class="minerva-user-navigation" aria-label="ব্যবহারকারীর পরিভ্রমণ"> </nav> </div> </header> <main id="content" class="mw-body"> <div class="banner-container"> <div id="siteNotice"> <!-- CentralNotice --> </div> </div> <div class="pre-content heading-holder"> <div class="page-heading"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">খ্রিস্টধর্ম</span></h1> <div class="tagline"> একেশ্বরবাদী ইব্রাহিমীয় ধর্ম </div> </div> <nav class="page-actions-menu"> <ul id="p-views" class="page-actions-menu__list"> <li id="language-selector" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#p-lang" data-mw="interface" data-event-name="menu.languages" title="ভাষা" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet language-selector"> <span class="minerva-icon minerva-icon--language"></span> <span>ভাষা</span> </a></li> <li id="page-actions-watch" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-watch" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&returnto=%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.watch" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet menu__item--page-actions-watch"> <span class="minerva-icon minerva-icon--star"></span> <span>নজরে রাখুন</span> </a></li> <li id="page-actions-viewsource" class="page-actions-menu__list-item"><a role="button" id="ca-edit" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=edit&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" data-event-name="menu.viewsource" data-mw="interface" class="cdx-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--icon-only cdx-button--weight-quiet edit-page menu__item--page-actions-viewsource"> <span class="minerva-icon minerva-icon--editLock"></span> <span>উৎস দেখুন</span> </a></li> </ul> </nav><!-- version 1.0.2 (change every time you update a partial) --> <div id="mw-content-subtitle"> <div id="mw-fr-revision-messages"> <div class="cdx-message mw-fr-message-box cdx-message--inline cdx-message--notice mw-fr-mobile-message-inline"> <span class="cdx-message__icon"></span> <div class="cdx-message__content"> এটি একটি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7_%E0%A6%AC%E0%A7%88%E0%A6%A7%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A6%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="সাহায্য:নিবন্ধ বৈধকরণ">পরীক্ষিত সংস্করণ</a>, যা <i>১৬ ডিসেম্বর ২০২৪</i> তারিখে <a class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%25E0%25A6%25AC%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25B6%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%25B7:%25E0%25A6%25B2%25E0%25A6%2597%26type%3Dreview%26page%3D%25E0%25A6%2596%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25B8%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25A7%25E0%25A6%25B0%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AE">পরীক্ষিত</a> হয়েছিল। </div> </div> </div> </div> </div> <div id="bodyContent" class="content"> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"> <script>function mfTempOpenSection(id){var block=document.getElementById("mf-section-"+id);block.className+=" open-block";block.previousSibling.className+=" open-block";}</script> <div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="bn" dir="ltr"> <section class="mf-section-0" id="mf-section-0"> <p><b>খ্রিস্টধর্ম</b><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>টীকা ১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="গ্রিক ভাষা">গ্রিক</a>: <span lang="el">Χριστιανισμός</span>; <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="হিব্রু ভাষা">হিব্রু ভাষায়</a>: <span lang="he" dir="rtl">נצרות</span>; <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আরবি ভাষা">আরবি</a>: <span lang="ar" dir="rtl">المسيحية</span>; <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আরামীয় ভাষা">আরামীয়</a>: <span lang="arc">ܡܫܝܚܝܘܬܐ</span>) একটি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইব্রাহিমীয় ধর্ম">অব্রাহামীয়</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="একেশ্বরবাদ">একেশ্বরবাদী</a> ধর্ম যা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A7%8E?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="নাসরৎ">নাসরতীয়</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশু">যীশুর</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE%E0%A7%87_%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="নতুন নিয়মে যীশুর জীবন (পাতার অস্তিত্ব নেই)">জীবন</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9A%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশুর পরিচর্যা">শিক্ষার</a> ওপর ভিত্তি করে প্রবর্তিত হয়। অনুসারীর সংখ্যা অনুযায়ী এটি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A7%80_%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A0%E0%A7%80%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="প্রধান ধর্মাবলম্বী গোষ্ঠীসমূহ">পৃথিবীর বৃহত্তম ধর্ম</a>; এর অনুসারী সংখ্যা প্রায় ২৫০ কোটি।<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>১৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এর অনুসারীগণ—যারা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="খ্রিস্টান">খ্রিস্টান</a> হিসেবে পরিচিত—<a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%80_%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="দেশ অনুযায়ী খ্রিস্টধর্ম">১৫৭টি দেশ ও অঞ্চলের</a> সংখ্যাগুরু জনগোষ্ঠী,<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>১৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> এবং তারা বিশ্বাস করে যে যীশু হলেন <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ঈশ্বরের পুত্র">ঈশ্বরের পুত্র</a>, যাঁর <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%B9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মশীহ">মশীহ</a> বা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F_(%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BF)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="খ্রীষ্ট (উপাধি)">খ্রীষ্ট</a> হিসেবে আগমনের ব্যাপারে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="হিব্রু বাইবেল">হিব্রু বাইবেল</a> বা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পুরাতন নিয়ম">পুরাতন নিয়মে</a> ভবিষ্যদ্বাণী করা হয়েছে এবং <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="নতুন নিয়ম">নতুন নিয়মে</a> তা বিবৃত হয়েছে।<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>১৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> <table class="infobox" style="width: 24em;"> <tbody> <tr> <th colspan="2" class="infobox-above">খ্রিস্টধর্ম</th> </tr> <tr> <td colspan="2" class="infobox-subheader"><span class="nickname"><b><span lang="el"><span lang="el">Χριστιανισμός</span></span></b></span></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="infobox-image"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7327998/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .multiimageinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle .thumbcaption{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style> <div class="thumb tmulti tnone center"> <div class="multiimageinner" style="width:262px;max-width:262px;border:none"> <div class="trow"> <div class="tsingle" style="width:260px;max-width:260px"> <div style="border:1;;height:150px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/258px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg" decoding="async" width="258" height="150" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/387px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg/516px-Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg 2x" data-file-width="4176" data-file-height="2429"></a></span> </div> </div> </div> <div class="trow"> <div class="tsingle" style="width:129px;max-width:129px"> <div style="border:1;;height:84px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Saint_Peter%27s_Basilica_facade,_Rome,_Italy.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/127px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg" decoding="async" width="127" height="85" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%2527s_Basilica_facade%252C_Rome%252C_Italy.jpg/191px-Saint_Peter%2527s_Basilica_facade%252C_Rome%252C_Italy.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%2527s_Basilica_facade%252C_Rome%252C_Italy.jpg/254px-Saint_Peter%2527s_Basilica_facade%252C_Rome%252C_Italy.jpg 2x" data-file-width="4470" data-file-height="2975"></a></span> </div> </div> <div class="tsingle" style="width:129px;max-width:129px"> <div style="border:1;;height:84px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Biet_Gyiorgis_Church,_Lalibela_(10065935595).jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Biet_Gyiorgis_Church%2C_Lalibela_%2810065935595%29.jpg/127px-Biet_Gyiorgis_Church%2C_Lalibela_%2810065935595%29.jpg" decoding="async" width="127" height="84" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Biet_Gyiorgis_Church%252C_Lalibela_%252810065935595%2529.jpg/191px-Biet_Gyiorgis_Church%252C_Lalibela_%252810065935595%2529.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Biet_Gyiorgis_Church%252C_Lalibela_%252810065935595%2529.jpg/254px-Biet_Gyiorgis_Church%252C_Lalibela_%252810065935595%2529.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848"></a></span> </div> </div> </div> <div class="trow"> <div class="tsingle" style="width:130px;max-width:130px"> <div style="border:1;;height:94px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Four_Evangelists,_Church_of_the_East.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Four_Evangelists%2C_Church_of_the_East.jpg/128px-Four_Evangelists%2C_Church_of_the_East.jpg" decoding="async" width="128" height="95" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Four_Evangelists%252C_Church_of_the_East.jpg/192px-Four_Evangelists%252C_Church_of_the_East.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Four_Evangelists%252C_Church_of_the_East.jpg/256px-Four_Evangelists%252C_Church_of_the_East.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="591"></a></span> </div> </div> <div class="tsingle" style="width:128px;max-width:128px"> <div style="border:1;;height:94px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg/126px-Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg" decoding="async" width="126" height="94" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg/189px-Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg/252px-Christus_statue_temple_square_salt_lake_city.jpg 2x" data-file-width="1067" data-file-height="800"></a></span> </div> </div> </div> <div class="trow"> <div class="tsingle" style="width:136px;max-width:136px"> <div style="border:1;;height:89px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Corpus_Christi_Mass,_OKCity.jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Corpus_Christi_Mass%2C_OKCity.jpg/134px-Corpus_Christi_Mass%2C_OKCity.jpg" decoding="async" width="134" height="90" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Corpus_Christi_Mass%252C_OKCity.jpg/201px-Corpus_Christi_Mass%252C_OKCity.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Corpus_Christi_Mass%252C_OKCity.jpg/268px-Corpus_Christi_Mass%252C_OKCity.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592"></a></span> </div> </div> <div class="tsingle" style="width:122px;max-width:122px"> <div style="border:1;;height:89px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_(9198123663).jpg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%289198123663%29.jpg/120px-Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%289198123663%29.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%25289198123663%2529.jpg/180px-Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%25289198123663%2529.jpg 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%25289198123663%2529.jpg/240px-Israel_Egypt_2009_4092554859_f56e3c720a_Baptism_O_%25289198123663%2529.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736"></a></span> </div> </div> </div> <div class="trow"> <div class="tsingle" style="width:260px;max-width:260px"> <div style="border:1;;height:193px;overflow:hidden"> <span typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Florence_war_cemetery_05.JPG?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Florence_war_cemetery_05.JPG/258px-Florence_war_cemetery_05.JPG" decoding="async" width="258" height="194" class="mw-file-element" srcset="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Florence_war_cemetery_05.JPG/387px-Florence_war_cemetery_05.JPG 1.5x,https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Florence_war_cemetery_05.JPG/516px-Florence_war_cemetery_05.JPG 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944"></a></span> </div> </div> </div> </div> </div></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">প্রকারভেদ</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইব্রাহিমীয় ধর্ম">অব্রাহামীয়</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ধর্মগ্রন্থ">ধর্মগ্রন্থ</a></th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বাইবেল">বাইবেল</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">ধর্মতত্ত্ব</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="একেশ্বরবাদ">একেশ্বরবাদ</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">নেতৃবৃন্দ</th> <td class="infobox-data">খ্রিস্টধর্মের নেতৃবৃন্দ; <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%A6&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="বিশ্ব মণ্ডলী পরিষদ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">বিশ্ব মণ্ডলী পরিষদ</a> বিভিন্ন উপদলের প্রতিনিধিত্ব করে</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">মণ্ডলী<br> ও আখ্যাসমূহ</th> <td class="infobox-data">খ্রিস্টান উপদলসমূহের তালিকা</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">অঞ্চল</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আমেরিকা অঞ্চল">আমেরিকা</a>,<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইউরোপ">ইউরোপ</a>,<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-1" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE-%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%A8_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা">সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা</a>,<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-2" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ওশেনিয়া">ওশেনিয়া</a>,<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-3" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশ্ব">বিশ্বব্যাপী</a><sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-4" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">ভাষা</th> <td class="infobox-data">যাজকীয় <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="লাতিন">লাতিন</a>,<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কইনি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="গ্রিক ভাষা">গ্রীক</a>,<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সিরীয় ভাষা">সিরীয়</a>,<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> যাজকীয় <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A7%8B%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="স্লাভোনিক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">স্লাভোনিক</a>,<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ও স্থানীয় ভাষাসমূহ</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">সদর দপ্তর</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="রোম">রোম</a>,<sup id="cite_ref-Encyclopædia_Britannica1_6-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="কনস্টান্টিনোপল">কনস্টান্টিনোপল</a>,<sup id="cite_ref-Encyclopædia_Britannica1_6-1" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আলেক্সান্দ্রিয়া">আলেক্সান্দ্রিয়া</a>,<sup id="cite_ref-Encyclopædia_Britannica1_6-2" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="আন্তিয়খিয়া (পাতার অস্তিত্ব নেই)">আন্তিয়খিয়া</a>,<sup id="cite_ref-Encyclopædia_Britannica1_6-3" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="জেরুসালেম">যিরূশালেম</a><sup id="cite_ref-Encyclopædia_Britannica1_6-4" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1-6"><span class="cite-bracket">[</span>৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ও অন্যান্য</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">প্রবর্তক</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%81?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="যিশু">যিশু</a><br><span style="font-size:85%;">(পবিত্র ঐতিহ্যমতে)</span><sup id="cite_ref-Ehrman_Jesus_became_God_7-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Ehrman_Jesus_became_God-7"><span class="cite-bracket">[</span>৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">উৎপত্তি</th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A7%A7%E0%A6%AE_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="১ম শতাব্দী">১ম শতাব্দী</a> <br><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A7%82%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="রোমীয় যিহূদিয়া প্রদেশ">যিহূদিয়া</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="রোমান সাম্রাজ্য">রোমান সাম্রাজ্য</a><sup id="cite_ref-RCC_8-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-RCC-8"><span class="cite-bracket">[</span>৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Schism&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Schism (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Separated from</a></th> <td class="infobox-data">দ্বিতীয় মন্দির ইহুদিধর্ম</td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">সদস্য</th> <td class="infobox-data">২.৪ বিলিয়ন+<sup id="cite_ref-gordonconwell.edu_10-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-gordonconwell.edu-10"><span class="cite-bracket">[</span>১০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Minister_(Christianity)&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Minister (Christianity) (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Ministers</a></th> <td class="infobox-data"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পরিচারক">পরিচারক</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%80%E0%A6%A8_(%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="প্রাচীন (খ্রীষ্টধর্ম)">প্রাচীন</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পাদ্রি (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পাদ্রি</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%AA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশপ">বিশপ</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="প্রচারক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রচারক</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পাস্তর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পাস্তর</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="প্রেসবিতার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রেসবিতার</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মন্ত্রী">মন্ত্রী</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8B%E0%A6%AA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পোপ">পোপ</a></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="infobox-label" style="white-space: nowrap;">অন্যান্য নাম</th> <td class="infobox-data">শিষ্য,<sup id="cite_ref-EDT234_11-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-EDT234-11"><span class="cite-bracket">[</span>১১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> খ্রিস্টের অনুসারী,<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>১২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> নাসরানি,<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>১৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> পথ<sup id="cite_ref-EDT234_11-1" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-EDT234-11"><span class="cite-bracket">[</span>১১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> </tr> </tbody> </table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6682028">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6302829">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7631903">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7631903"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7631903"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6682028"> <p>খ্রিস্টধর্ম সাংস্কৃতিকভাবে এর <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A6%BE_%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পশ্চিমা খ্রিস্টধর্ম">পশ্চিমা</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পূর্বদেশীয় খ্রিস্টধর্ম">পূর্বদেশীয় শাখাগুলোর</a> মধ্যে এবং পরিত্রাণের প্রকৃতি ও প্রতিপাদন, যাজকাভিষেক, মণ্ডলীতত্ত্ব ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A4%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="খ্রিস্টতত্ত্ব">খ্রিস্টতত্ত্ব</a> বিষয়ক মতাদর্শে বৈচিত্র্যময়। খ্রিস্টানদের সাধারণ ধর্মমত অনুসারে যীশু হলেন <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ঈশ্বরের পুত্র">ঈশ্বরের পুত্র</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পুত্র ঈশ্বর">পুত্র ঈশ্বরের</a> অবতার—<a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="অবতারবাদ">মাংসে মূর্তিমান বাক্য</a>—যিনি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9A%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশুর পরিচর্যা">পরিচর্যা</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%A6%E0%A7%81%E0%A6%83%E0%A6%96%E0%A6%AD%E0%A7%8B%E0%A6%97?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশুর দুঃখভোগ">দুঃখভোগ</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশুর ক্রুশারোপণ">ক্রুশারোপিত</a> হয়ে মৃত্যুবরণ করেছিলেন, কিন্তু পরবর্তীতে মানবজাতির পরিত্রাণের জন্য <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%80%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যীশুর পুনরুত্থান">মৃতদের মধ্য থেকে পুনরুত্থিত</a> হয়েছিলেন, যা বাইবেলে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সুসমাচার">সুসমাচার</a> তথা “সুখবর” বলে অবিহিত হয়েছে। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%AE%E0%A6%A5%E0%A6%BF_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সাধু মথি লিখিত সুসমাচার">সাধু মথি</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="সাধু মার্ক লিখিত সুসমাচার">মার্ক</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%B2%E0%A7%82%E0%A6%95_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="সাধু লূক লিখিত সুসমাচার">লূক</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%B9%E0%A6%A8_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সাধু যোহন লিখিত সুসমাচার">যোহন</a> লিখিত চারটি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="যাজকীয় অনুশাসন">ধর্মসম্মত</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সুসমাচার">সুসমাচারের</a> পাশাপাশি এর পটভূমি হিসেবে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%B9%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A6%BF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইহুদি">ইহুদি</a> পুরাতন নিয়ম হল যীশুর জীবন ও শিক্ষার বিবরণী।</p> <p>খ্রিস্টীয় ১ম শতাব্দীতে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="রোমান সাম্রাজ্য">রোমান সাম্রাজ্যের</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A7%82%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="রোমীয় যিহূদিয়া প্রদেশ">যিহূদিয়া প্রদেশে</a> একটি দ্বিতীয় মন্দিরভিত্তিক ইহুদি উপদল হিসেবে খ্রিস্টধর্ম যাত্রা শুরু করে। প্রারম্ভিক নিপীড়ন সত্ত্বেও যীশুর <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%97%E0%A6%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="প্রেরিতগণ">প্রেরিতগণ</a> ও তাঁদের অনুসারীরা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="লেভান্ত">লেভান্ত</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইউরোপ">ইউরোপ</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%8B%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আনাতোলিয়া">আনাতোলিয়া</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মেসোপটেমিয়া">মেসোপটেমিয়া</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="জর্ডান">আন্তঃযর্দন</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="মিসর">মিসর</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A6%93%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইথিওপিয়া">ইথিওপিয়ায়</a> ছড়িয়ে পড়ে। এটি দ্রুত পরজাতীয় ঈশ্বরভীরুদের আকৃষ্ট করে, যা একে ইহুদি রীতিনীতি থেকে ভিন্নপথে চালিত করে। ৭০ খ্রিস্টাব্দে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="যিরূশালেম">যিরূশালেমের</a> পতনের পর দ্বিতীয় মন্দিরভিত্তিক <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%B9%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="ইহুদিধর্ম">ইহুদিধর্মের</a> অবসান ঘটে এবং খ্রিস্টধর্ম ক্রমশ ইহুদিধর্ম থেকে বিচ্ছিন্ন হয়ে পড়ে। সম্রাট <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%B8%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="মহান কন্সট্যান্টাইন">মহান কনস্টান্টিন</a> মিলান ফরমান (৩১৩ খ্রি.) জারি করার মাধ্যমে রোমান সাম্রাজ্যে খ্রিস্টধর্মকে বৈধতা প্রদান করেন। পরবর্তীতে তিনি নিকেয়ার প্রথম পরিষদ (৩২৫ খ্রি.) আহ্বান করেন, যেখানে প্রারম্ভিক খ্রিস্টধর্মকে সংহত করা হয় যা রোমান সাম্রাজ্যের রাষ্ট্রীয় মণ্ডলীতে (৩৮০ খ্রি.) পরিণত হয়। প্রধান বিচ্ছেদগুলোর পূর্বে খ্রিস্টধর্মের সংযুক্ত মণ্ডলীর ইতিহাসকে প্রায়শই “মহামণ্ডলী” বলে অবিহিত করা হয় (যদিও তৎকালে প্রচলিত মতের বিরোধী রহস্যবাদী খ্রিস্টান ও ইহুদি খ্রিস্টানদের অস্তিত্ব ছিল)। খ্রিস্টতত্ত্বকে কেন্দ্র করে এফেসুসের পরিষদের (৪৩১ খ্রি.) পর পূর্ব মণ্ডলী এবং চ্যালসিডনের পরিষদের (৪৫১ খ্রি.) প্রাচ্যদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী বিচ্ছিন্ন হয়ে পড়ে।<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>১৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> অন্যদিকে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8B%E0%A6%AA?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পোপ">রোমের বিশপের</a> কর্তৃত্বকে কেন্দ্র করে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী">পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ক্যাথলিক মণ্ডলী">ক্যাথলিক মণ্ডলীর</a> মধ্যে মহাবিচ্ছেদ (১০৫৪ খ্রি.) ঘটে। ধর্মতাত্ত্বিক ও মণ্ডলীতাত্ত্বিক বিতর্ককে (প্রধানত আত্মপক্ষসমর্থন ও পোপীয় আধিপত্য) কেন্দ্র করে সংস্কার যুগে (১৬শ শতাব্দী) <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A4%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6_(%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="প্রতিবাদী মতবাদ (খ্রিস্টধর্ম)">প্রতিবাদী মণ্ডলী</a> পূর্ব ক্যাথলিক মণ্ডলীসমূহ থেকে বিচ্ছিন্ন হয়ে অসংখ্য উপদলে বিভক্ত হয়ে পড়ে। পশ্চিমা সভ্যতার বিকাশে, বিশেষত ইউরোপে প্রাচীনযুগের শেষভাগ থেকে মধ্যযুগে, খ্রিস্টধর্ম গুরুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন করে।<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>১৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Cambridge_University_Historical_Series_20-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Cambridge_University_Historical_Series-20"><span class="cite-bracket">[</span>১৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Caltron_J.H_Hayas_21-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Caltron_J.H_Hayas-21"><span class="cite-bracket">[</span>২০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Horst_Hutter_22-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Horst_Hutter-22"><span class="cite-bracket">[</span>২১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Fred_Reinhard_Dallmayr_23-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Fred_Reinhard_Dallmayr-23"><span class="cite-bracket">[</span>২২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%97?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আবিষ্কারের যুগ">আবিষ্কারের যুগের</a> (১৫শ–১৭শ শতাব্দী) পর <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="খ্রিস্টধর্ম প্রচারাভিযান">খ্রিস্টধর্ম প্রচারাভিযানের</a> মাধ্যমে খ্রিস্টধর্ম দুই <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আমেরিকা অঞ্চল">আমেরিকা</a> মহাদেশ, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ওশেনিয়া">ওশেনিয়া</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE-%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%A8_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা">সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা</a> এবং বিশ্বের অন্যত্র ছড়িয়ে পড়ে।<sup id="cite_ref-Spread_24-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Spread-24"><span class="cite-bracket">[</span>২৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Charity_25-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Charity-25"><span class="cite-bracket">[</span>২৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Service_26-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Service-26"><span class="cite-bracket">[</span>২৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> <p>খ্রিস্টধর্মের চারটি বৃহত্তম শাখা হল <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ক্যাথলিক মণ্ডলী">ক্যাথলিক মণ্ডলী</a> (১৩০ কোটি/৫০.১%), <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A4%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6_(%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="প্রতিবাদী মতবাদ (খ্রিস্টধর্ম)">প্রতিবাদী মণ্ডলী</a> (৯২ কোটি/৩৬.৭%), <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী">পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী</a> (২৩ কোটি) ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="প্রাচ্যদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রাচ্যদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী</a> (৬ কোটি ২০ লক্ষ/১১.৯%),<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>২৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-CSGC2019_28-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-CSGC2019-28"><span class="cite-bracket">[</span>২৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> যাদের মধ্যে ঐক্যের (বিশ্বব্যাপ্তিবাদ) বিভিন্ন প্রচেষ্টা জারি রয়েছে।<sup id="cite_ref-BBC-Orthodox_Church_split_29-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-BBC-Orthodox_Church_split-29"><span class="cite-bracket">[</span>২৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> পাশ্চাত্যে খ্রিস্টধর্মের অনুসারীর সংখ্যা সাম্প্রতিককালে হ্রাস পেলেও এটি এখনও অঞ্চলটির সবচেয়ে প্রভাবশালী ধর্ম, যেখানে প্রায় ৭০% জনগণ নিজেদের খ্রিস্টান হিসেবে চিহ্নিত করে।<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-5" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> বিশ্বের সবচেয়ে জনবহুল মহাদেশ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="আফ্রিকা">আফ্রিকা</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="এশিয়া">এশিয়ায়</a> খ্রিস্টানদের সংখ্যা বৃদ্ধি পাচ্ছে।<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-6" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কিছু প্রতিবেদন অনুযায়ী পৃথিবীর কিছু অঞ্চলে, বিশেষত <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মধ্যপ্রাচ্য">মধ্যপ্রাচ্য</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="উত্তর আফ্রিকা">উত্তর আফ্রিকা</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC_%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পূর্ব এশিয়া">পূর্ব এশিয়া</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A6%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%BF%E0%A6%A3_%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="দক্ষিণ এশিয়া">দক্ষিণ এশিয়ায়</a> খ্রিস্টান ধর্মাবলম্বীদের এক গুরুত্বপূর্ণ অংশ নিপীড়নের শিকার।<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>২৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>৩০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>৩১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"> <input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none"> <div class="toctitle" lang="bn" dir="ltr"> <h2 id="mw-toc-heading">পরিচ্ছেদসমূহ</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span> </div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE_%E0%A6%93_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9"><span class="tocnumber">১</span> <span class="toctext">অনুসারীর সংখ্যা ও মণ্ডলীসমূহ</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-2"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_(%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%A8)_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80"><span class="tocnumber">১.১</span> <span class="toctext">রোমান ক্যাথলিক (বিশ্বজনীন) মণ্ডলী</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A4%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6"><span class="tocnumber">১.২</span> <span class="toctext">প্রতিবাদী মতবাদ</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%90%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AF"><span class="tocnumber">১.৩</span> <span class="toctext">সনাতনপন্থী ঐতিহ্য</span></a></li> </ul></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AD%E0%A6%AC_(%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8)"><span class="tocnumber">২</span> <span class="toctext">উদ্ভব (যিশুখ্রিস্টের জীবন)</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5"><span class="tocnumber">৩</span> <span class="toctext">ধর্মগ্রন্থ</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B8"><span class="tocnumber">৪</span> <span class="toctext">খ্রিস্টানদের বিশ্বাস</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B8_%E0%A6%93_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8%E0%A6%AC%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9"><span class="tocnumber">৫</span> <span class="toctext">খ্রিস্টীয় বর্ষের পবিত্র দিবস ও উৎসবসমূহ</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6_%E0%A6%93_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0"><span class="tocnumber">৬</span> <span class="toctext">বিকাশ ও বিস্তার</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%9F%E0%A7%80%E0%A6%95%E0%A6%BE"><span class="tocnumber">৭</span> <span class="toctext">টীকা</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#%E0%A6%A4%E0%A6%A5%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0"><span class="tocnumber">৮</span> <span class="toctext">তথ্যসূত্র</span></a></li> </ul> </div> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(1)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="অনুসারীর_সংখ্যা_ও_মণ্ডলীসমূহ"><span id=".E0.A6.85.E0.A6.A8.E0.A7.81.E0.A6.B8.E0.A6.BE.E0.A6.B0.E0.A7.80.E0.A6.B0_.E0.A6.B8.E0.A6.82.E0.A6.96.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.BE_.E0.A6.93_.E0.A6.AE.E0.A6.A3.E0.A7.8D.E0.A6.A1.E0.A6.B2.E0.A7.80.E0.A6.B8.E0.A6.AE.E0.A7.82.E0.A6.B9"></span>অনুসারীর সংখ্যা ও মণ্ডলীসমূহ</h2> </div> <section class="mf-section-1 collapsible-block" id="mf-section-1"> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:BranchesofChristianityBN.svg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/BranchesofChristianityBN.svg/600px-BranchesofChristianityBN.svg.png" decoding="async" width="600" height="227" class="mw-file-element" data-file-width="659" data-file-height="249"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 600px;height: 227px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/BranchesofChristianityBN.svg/600px-BranchesofChristianityBN.svg.png" data-width="600" data-height="227" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/BranchesofChristianityBN.svg/900px-BranchesofChristianityBN.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/BranchesofChristianityBN.svg/1200px-BranchesofChristianityBN.svg.png 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a> <figcaption> খ্রিস্টধর্মের শাখাসমূহের কালরেখা </figcaption> </figure> <p>অনুসারীর সংখ্যা অনুযায়ী খ্রিস্টধর্ম বিশ্বের বৃহত্তম ধর্ম।<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>৩২<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-PewDec2012_34-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-PewDec2012-34"><span class="cite-bracket">[</span>৩৩<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> সারা বিশ্বে প্রায় ২৪০ কোটি খ্রিস্টধর্মের অনুসারী আছে,<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-7" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-gordonconwell.edu_10-1" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-gordonconwell.edu-10"><span class="cite-bracket">[</span>১০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-World_35-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-World-35"><span class="cite-bracket">[</span>৩৪<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> যা বিশ্ব জনসংখ্যার এক-তৃতীয়াংশ। বিশ্বের দুই-তৃতীয়াংশ রাষ্ট্রে খ্রিস্টধর্ম সংখ্যাগরিষ্ঠ জনগণের ধর্ম।<sup id="cite_ref-Global_Christianity_1-8" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Global_Christianity-1"><span class="cite-bracket">[</span>১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> বর্তমান যুগে খ্রিস্টধর্ম বেশ কিছু শাখা বা মণ্ডলীতে বিভক্ত। এদের মধ্যে ৫টি প্রধান শাখা হল <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="রোমান ক্যাথলিক মণ্ডলী">রোমান ক্যাথলিক মণ্ডলী</a> (১৩০ কোটি অনুসারী), <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A4%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6_(%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE)?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="প্রতিবাদী মতবাদ (খ্রিস্টধর্ম)">প্রতিবাদী মণ্ডলী</a> (৯২ কোটি অনুসারী), <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী">পূর্বদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী</a> (২৭ কোটি অনুসারী<sup id="cite_ref-BBC-Orthodox_Church_split_29-1" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-BBC-Orthodox_Church_split-29"><span class="cite-bracket">[</span>২৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>), <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%80_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="প্রাচ্যদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রাচ্যদেশীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী</a> (৮ কোটি অনুসারী) এবং ইঙ্গ (অ্যাংলিকান) মণ্ডলী (৮৫ লক্ষ)। এদের বাইরেও বিশ্বের সর্বত্র ভিন্ন ভিন্ন মতের অনেক মণ্ডলী রয়েছে।</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="রোমান_ক্যাথলিক_(বিশ্বজনীন)_মণ্ডলী"><span id=".E0.A6.B0.E0.A7.8B.E0.A6.AE.E0.A6.BE.E0.A6.A8_.E0.A6.95.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.BE.E0.A6.A5.E0.A6.B2.E0.A6.BF.E0.A6.95_.28.E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.B6.E0.A7.8D.E0.A6.AC.E0.A6.9C.E0.A6.A8.E0.A7.80.E0.A6.A8.29_.E0.A6.AE.E0.A6.A3.E0.A7.8D.E0.A6.A1.E0.A6.B2.E0.A7.80"></span>রোমান ক্যাথলিক (বিশ্বজনীন) মণ্ডলী</h3> </div> <p>রোমান ক্যাথলিক মণ্ডলী খ্রিস্টধর্মের বৃহত্তম শাখা। প্রায় ১২০ কোটি খ্রিস্টান রোমান ক্যাথলিক মণ্ডলীর সদস্য। ক্যাথলিক খ্রিস্টানরা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পুণ্যপিতা (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পুণ্যপিতা</a> বা পোপের কর্তৃত্ব স্বীকার করে, যিনি ক্যাথলিক মণ্ডলীকে শাসন ও পরিচালনা করেন। পুণ্যপিতাকে সন্তু পিতরের উত্তরাধিকারী হিসেবে এবং এর ফলে রোমান ক্যাথলিক মণ্ডলীর প্রধান হিসেবে গণ্য করা হয়। ক্যাথলিক খ্রিস্টানরা সাতটি ধর্মানুষ্ঠানে বিশ্বাস করে, যেগুলি মানুষকে পাপ থেকে পরিত্রাণ অর্জন করে স্বর্গলাভ নিশ্চিত করতে সাহায্য করে।</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="প্রতিবাদী_মতবাদ"><span id=".E0.A6.AA.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.A4.E0.A6.BF.E0.A6.AC.E0.A6.BE.E0.A6.A6.E0.A7.80_.E0.A6.AE.E0.A6.A4.E0.A6.AC.E0.A6.BE.E0.A6.A6"></span>প্রতিবাদী মতবাদ</h3> </div> <p>প্রতিবাদী মতবাদের অনুসারীরা পুণ্যপিতার কর্তৃত্ব অস্বীকার করে। তারা মনে করে শুধুমাত্র বাইবেল সমস্ত কর্তৃত্বের উৎস। প্রতিবাদীদের কাছে সাতটি ধর্মানুষ্ঠানের গুরুত্ব তুলনামূলকভাবে কম। তারা ঈশ্বরে বিশ্বাসের মাধ্যমে পরিত্রাণ অর্জনে বিশ্বাস করে। প্রতিবাদী ঐতিহ্যের ভেতরে অনেক উপদল বিদ্যামান, যেমন দীক্ষাবাদী (ব্যাপ্টিস্ট) এবং পদ্ধতিবাদী (মেথডিস্ট)। এছাড়া কিছু প্রান্তিক সম্প্রদায়ও বিদ্যমান, যারা মূলধারার প্রতিবাদী বিশ্বাসের সাথে দ্বিমত পোষণ করে, যেমন একব্যক্তি একেশ্বরবাদী (ইউনিটারিয়ান) এবং জিহোভার সাক্ষীগণ। প্রতিবাদী সম্প্রদায়গুলির মধ্যে মূল্যবোধে ব্যাপক বৈচিত্র্য বিদ্যমান।</p> <div class="mw-heading mw-heading3"> <h3 id="সনাতনপন্থী_ঐতিহ্য"><span id=".E0.A6.B8.E0.A6.A8.E0.A6.BE.E0.A6.A4.E0.A6.A8.E0.A6.AA.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.A5.E0.A7.80_.E0.A6.90.E0.A6.A4.E0.A6.BF.E0.A6.B9.E0.A7.8D.E0.A6.AF"></span>সনাতনপন্থী ঐতিহ্য</h3> </div> <p>সনাতনপন্থী (মূলত পূর্বদেশীয় খ্রিস্টধর্ম) খ্রিস্টানরাও পুণ্যপিতার কর্তৃত্বকে অস্বীকার করে। তবে কাথলিকদের মতো তারাও পাপ থেকে পরিত্রাণের জন্য ধর্মানুষ্ঠানগুলির আবশ্যকীয়তায় বিশ্বাস করে। সনাতনপন্থী মণ্ডলীগুলির উৎস জেরুসালেমে যিশুর শিষ্যদের দ্বারা প্রতিষ্ঠিত সর্বপ্রথম মণ্ডলীটি পর্যন্ত প্রসারিত, তাই বহু সনাতনপন্থী খ্রিস্টান মনে করে যে তারা যিশুর সঠিক শিক্ষার অনুসারী এবং অন্যান্য সম্প্রদায়ের তুলনায় তাদের কর্তৃত্ব বেশি। সনাতনপন্থী মণ্ডলীগুলির অধিকাংশই আন্তর্জাতিক স্তরে নয়, বরং জাতীয় স্তরে সংগঠিত, যেমন সার্বীয় সনাতনপন্থী মণ্ডলী এবং গ্রিক সনাতনপন্থী মণ্ডলী।</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(2)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="উদ্ভব_(যিশুখ্রিস্টের_জীবন)"><span id=".E0.A6.89.E0.A6.A6.E0.A7.8D.E0.A6.AD.E0.A6.AC_.28.E0.A6.AF.E0.A6.BF.E0.A6.B6.E0.A7.81.E0.A6.96.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.BF.E0.A6.B8.E0.A7.8D.E0.A6.9F.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.9C.E0.A7.80.E0.A6.AC.E0.A6.A8.29"></span>উদ্ভব (যিশুখ্রিস্টের জীবন)</h2> </div> <section class="mf-section-2 collapsible-block" id="mf-section-2"> <p><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মধ্যপ্রাচ্য">মধ্যপ্রাচ্যের</a> (বর্তমান <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ইসরায়েল">ইসরায়েল</a> রাষ্ট্রের উত্তরভাগে অবস্থিত) ঐতিহাসিক <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%80%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="গালীল">গালীল</a> অঞ্চলের <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="নাসরত">নাসরত</a> শহর থেকে আগত ইহুদি বংশোদ্ভূত ধর্মীয় নেতা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AF%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%81?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="যিশু">যিশুখ্রিস্টের</a> জীবন ও শিক্ষার ওপর ভিত্তি করে খ্রিস্টীয় ১ম শতকে ধর্মটির উৎপত্তি হয়। ঐতিহাসিকভাবে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="নাসরত">নাসরতের</a> যিশু খ্রিস্টীয় ১ম শতকের প্রাচীন রোমান সাম্রাজ্যের প্রদেশ যিহূদিয়াতে (ঐতিহাসিক ফিলিস্তিন অঞ্চলের পার্বত্য দক্ষিণাংশ) বসবাসকারী একজন ধর্মপ্রচারক ও নৈতিক শিক্ষক ছিলেন। যিশুর পালক বাবা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%AB&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="যোসেফ (পাতার অস্তিত্ব নেই)">যোসেফ</a> ছিলেন একজন কাঠমিস্ত্রী। কিন্তু যিশুর অনুসারীরা অর্থাৎ খ্রিস্টানেরা বিশ্বাস করেন যে যিশু স্বয়ং ঈশ্বরের একমাত্র সন্তান। খ্রিস্টান ধর্মগ্রন্থগুলিতে বর্ণিত কাহিনী অনুযায়ী তিনি দুরারোগ্য ব্যাধি সারাতে পারতেন, এমনকি মৃত মানুষকে পুনরুজ্জীবিত করতে পারতেন। এসব অলৌকিক ঘটনা সম্পাদনের প্রেক্ষিতে যিশুকে ইহুদিদের রাজা হিসেবে দাবী করা হয়। এই উপাধি ব্যবহার ও নিজেকে ঈশ্বরের পুত্র হিসেবে দাবী করার দোষে জেরুসালেমের ইহুদি নেতাদের নির্দেশে যিশুকে জেরুসালেমে গ্রেপ্তার করা হয়। ইহুদিদের সর্বোচ্চ আদালতে তার বিচার হয় ও ইহুদিরা যিহূদিয়ার স্থানীয় রোমান প্রশাসক পোন্তিউস পীলাতকে অনুরোধ করে যেন যিশুকে মৃত্যদণ্ড দান করা হয়। পীলাত প্রথমে যিশুকে নিরপরাধ গণ্য করলেও পরবর্তীতে যাজকদের প্ররোচণায় উন্মত্ত ইহুদি জনতার ইচ্ছাপূরণ করতে যিশুকে ক্রুশবিদ্ধ করে তার মৃত্যুদণ্ড কার্যকর করান।<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>৩৫<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(3)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="ধর্মগ্রন্থ"><span id=".E0.A6.A7.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.AE.E0.A6.97.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.A8.E0.A7.8D.E0.A6.A5"></span>ধর্মগ্রন্থ</h2> </div> <section class="mf-section-3 collapsible-block" id="mf-section-3"> <p>খ্রিস্টধর্মের অনুসারীরা একটি ধর্মীয় পুস্তকসমগ্র অনুসরণ করে, যার সামগ্রিক নাম <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বাইবেল">বাইবেল</a>। বাইবেলের পুস্তকগুলিকে দুইটি বড় অংশে ভাগ করা হয়েছে: <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পুরাতন নিয়ম">পুরাতন নিয়ম</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="নতুন নিয়ম">নতুন নিয়ম</a>। খ্রিস্টানেরা বাইবেলের পুরাতন ও নতুন নিয়মের সমস্ত পুস্তককে ঈশ্বরের পবিত্র বাণী হিসেবে গণ্য করেন। পুরাতন নিয়ম অংশটি <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="হিব্রু বাইবেল">হিব্রু বাইবেল</a> (বা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%96?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="তানাখ">তানাখ</a>) এবং অব্রাহামের পৌত্র <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%AC&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="যাকব (পাতার অস্তিত্ব নেই)">যাকব</a> তথা ইসরায়েলের বংশধরদের লেখা অনেকগুলি ধর্মীয় পুস্তক নিয়ে গঠিত। খ্রিস্টধর্মের সবচেয়ে জনপ্রিয় শাখা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="ক্যাথলিক">ক্যাথলিক</a> মণ্ডলীতে অনুমোদিত পুস্তকতালিকা অনুযায়ী বাইবেলের পুরাতন নিয়ম অংশে ৪৬টি পুস্তক আছে। এই পুস্তকগুলি বহু শতাব্দী ধরে বিভিন্ন সময়ে খ্রিস্টপূর্ব ৮ম শতক থেকে খ্রিস্টপূর্ব ২য় শতক পর্যন্ত মূলত <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%81_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="হিব্রু ভাষা">হিব্রু ভাষাতে</a> রচিত হয়।</p> <p>বাইবেলের দ্বিতীয় অংশটির নাম <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%A8_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="নতুন নিয়ম">নতুন নিয়ম</a>, যা ২৭টি পুস্তক নিয়ে গঠিত। এই পুস্তকমালাতে যিশুর জীবন, শিক্ষা ও খ্রিস্টীয় ১ম শতকে তার অনুসারীদের কাহিনী লিপিবদ্ধ আছে।<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>৩৬<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> নতুন নিয়মের বিভিন্ন পুস্তক খ্রিস্টীয় ১ম শতকেই পূর্ব ভূমধ্যসাগরীয় অঞ্চলে সেসময়ে অতি প্রচলিত <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="গ্রিক ভাষা">গ্রিক ভাষাতে</a> রচিত হয়, পরে খ্রিস্টীয় ৪র্থ শতকে এসে ৩৯৭ খ্রিস্টাব্দে ক্যাথলিক মণ্ডলীর ধর্মীয় নেতারা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="উত্তর আফ্রিকা">উত্তর আফ্রিকার</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A7%87%E0%A6%9C?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="কার্থেজ">কার্থেজ</a> শহরে আয়োজিত একটি সম্মেলনে নতুন নিয়মের পুস্তকগুলির একটি সঠিক তালিকা অনুমোদন ও প্রণয়ন করেন। নতুন নিয়মের প্রথম চারটি পুস্তককে একত্রে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সুসমাচার">সুসমাচার</a> নামে ডাকা হয়; এগুলিতে যিশুর জীবন, তার মৃত্যু এবং মৃত অবস্থা থেকে তার পুনরুত্থানের কাহিনী বর্ণিত হয়েছে।</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(4)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="খ্রিস্টানদের_বিশ্বাস"><span id=".E0.A6.96.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.BF.E0.A6.B8.E0.A7.8D.E0.A6.9F.E0.A6.BE.E0.A6.A8.E0.A6.A6.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.B6.E0.A7.8D.E0.A6.AC.E0.A6.BE.E0.A6.B8"></span>খ্রিস্টানদের বিশ্বাস</h2> </div> <section class="mf-section-4 collapsible-block" id="mf-section-4"> <p>খ্রিস্টানেরা বিশ্বাস করে একজন মাত্র ঈশ্বর <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%97?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="স্বর্গ">স্বর্গ</a> ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="মর্ত্য">মর্ত্যের</a> দৃশ্যমান ও অদৃশ্য সমস্ত কিছুর সৃষ্টিকর্তা। অর্থাৎ ঈশ্বর জগতের পিতা। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%80_%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পিতারূপী ঈশ্বর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পিতারূপী ঈশ্বর</a> প্রতিটি মানুষকে সন্তানের মতো ভালোবাসেন এবং তার সাথে সম্পর্ক রাখতে চান। কিন্তু প্রতিটি মানুষ পাপ করার প্রবণতা নিয়ে জন্মগ্রহণ করে (যার উৎস প্রথম মানব আদমের আদিপাপ)। এই সব ছোট-বড় পাপের কারণে মানুষ ও জগতের পিতা ঈশ্বরের মাঝে দূরত্বের সৃষ্টি হয়। খ্রিস্টানেরা বিশ্বাস করে যে যিশুখ্রিস্ট ঈশ্বরেরই দ্বিতীয় একটি রূপ; তিনি ঈশ্বরের একমাত্র প্রকৃত পুত্র। ঈশ্বরের তৃতীয় আরেকটি রূপ হল পবিত্র আত্মা। পবিত্র আত্মা বিভিন্ন নবী বা ধর্মপ্রচারকদের মাধ্যমে মানবজাতির সাথে যোগাযোগ করেছে। পবিত্র আত্মারূপী ঈশ্বর মানব কুমারী মেরির গর্ভে পুত্ররূপী ঈশ্বর তথা যিশুখ্রিস্টের জন্ম দেন, যার সুবাদে যিশুখ্রিস্ট রক্তমাংসের মানুষের রূপ ধারণ করে স্বর্গ থেকে পৃথিবীতে নেমে আসেন। পবিত্র আত্মারূপী ঈশ্বরের সুবাদে পুত্ররূপী ঈশ্বর যিশুখ্রিস্ট পৃথিবীতে বহু অলৌকিক কাজ সম্পাদন করেন। শেষ পর্যন্ত যিশু ক্রুশবিদ্ধ হয়ে যন্ত্রণাভোগ করে মৃত্যুবরণ করে সমগ্র মানবজাতির পাপের প্রায়শ্চিত্ত করেন।<sup id="cite_ref-McGrath4_38-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-McGrath4-38"><span class="cite-bracket">[</span>৩৭<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> কিন্তু তিন দিন পরে তিনি মৃত্যুকে পরাজিত করে পুনরুজ্জীবিত হন এবং স্বর্গে আরোহণ করেন যেখানে তিনি পিতারূপী ঈশ্বরের ডান পাশের আসনে অধিষ্ঠিত হন। ঈশ্বর উপহার হিসেবে সবাইকে ক্ষমা করে দিতে পারেন। সময়ের যখন সমাপ্তি হবে, তখন যিশু আবার পৃথিবীতে ফেরত আসবেন এবং শেষ বিচারে সমস্ত মানবজাতির (মৃত বা জীবিত) বিচার করবেন। যারা যিশুখ্রিস্টে বিশ্বাস আনবে এবং ঈশ্বরের ক্ষমা গ্রহণ করবে, তারাই ভবিষ্যতে শেষ বিচারের দিনে পরিত্রাণ পাবে ও স্বর্গে চিরজীবন লাভ করবে। পুরাতন নিয়মের পুস্তকগুলিতে যে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="মসিহ">মসিহ</a> বা ত্রাণকর্তার কথা উল্লেখ করা হয়েছে, খ্রিস্টানরা বিশ্বাস করে যে যিশুই সেই ত্রাণকর্তা। তারা যিশুকে একজন নৈতিক শিক্ষক, অনুকরণীয় আদর্শ এবং প্রকৃত ঈশ্বরকে উদ্ঘাটনকারী ব্যক্তি হিসেবে গণ্য করে।</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(5)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="খ্রিস্টীয়_বর্ষের_পবিত্র_দিবস_ও_উৎসবসমূহ"><span id=".E0.A6.96.E0.A7.8D.E0.A6.B0.E0.A6.BF.E0.A6.B8.E0.A7.8D.E0.A6.9F.E0.A7.80.E0.A6.AF.E0.A6.BC_.E0.A6.AC.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.B7.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.AA.E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.A4.E0.A7.8D.E0.A6.B0_.E0.A6.A6.E0.A6.BF.E0.A6.AC.E0.A6.B8_.E0.A6.93_.E0.A6.89.E0.A7.8E.E0.A6.B8.E0.A6.AC.E0.A6.B8.E0.A6.AE.E0.A7.82.E0.A6.B9"></span>খ্রিস্টীয় বর্ষের পবিত্র দিবস ও উৎসবসমূহ</h2> </div> <section class="mf-section-5 collapsible-block" id="mf-section-5"> <p>খ্রিস্টানরা বহুসংখ্যক পবিত্র দিবস ও উৎসব উদ্যাপন করে। বেশিরভাগ দিবসে যিশুর জীবনের বিভিন্ন ঘটনাকে স্মরণ করা হয়। কোনও কোনও মণ্ডলীতে বিশেষ বিশেষ দিনে বিশেষ বিশেষ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="সন্ত">সন্তকে</a> স্মরণ করা হয়। খ্রিস্টীয় পবিত্র দিবস ও উৎসবের সময় গির্জায় বিশেষ অনুষ্ঠানের আয়োজন করা হয় এবং কখনও কখনও খ্রিস্টানরা নিজেদের মধ্যে উপহার বিনিময় করে।</p> <p>খ্রিস্টীয় বর্ষের ২৫শে ডিসেম্বর তারিখে সারা বিশ্বের খ্রিস্টানরা যিশুখ্রিস্টের জন্মদিবস উদ্যাপন করে, যার নাম <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বড়দিন">বড়দিন</a>। ঐ দিন খ্রিস্টানদের বাসগৃহে ও গির্জাগুলিতে প্রায়ই <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বেথলেহেম">বেথলেহেমের</a> এক গরিব কাঠুরের গোয়ালঘরে যিশুর জন্মের দৃশ্যটির একটি প্রতীকী ক্ষুদ্রকায় স্থাপনা প্রদর্শন করা হয়।</p> <p>মার্চ ও এপ্রিল মাসে ৪০ দিনব্যাপী একটি উপবাস পর্ব পালন করা হয়। উপবাস পর্বটির শেষ বৃহস্পতিবারে যিশুর শেষ নৈশভোজটিকে স্মরণ করা হয়। উপবাস পর্বটির শেষ শুক্রবারে যিশুর ক্রুশারোহণকে স্মরণ করা হয়। উপবাস পর্বটি শেষ পর্যন্ত একটি রবিবারে গিয়ে শেষ হয়, যাকে পুণ্য রবিবার বা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A8%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%A3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পুনরুত্থান পার্বণ">পুনরুত্থান পার্বণ</a> বলে, যেদিন মৃতাবস্থা থেকে যিশুর পুনরায় জীবিত হয়ে পুনরুত্থানের অলৌকিক ঘটনাটিকে স্মরণ করা হয়। কিছু কিছু দেশে পুনরুত্থান পার্বণের দিনে খ্রিস্টানরা একে অপরকে ডিম উপহার দেয়, যা কিনা নতুন জীবনের প্রতীক। ডিমগুলি সত্যিকারের ডিম হতে পারে, কিংবা কাঠের বা চকোলেটের তৈরি হতে পারে।</p> <p>মৃত্যুর কয়েকদিন আগে যিশু জেরুসালেমে গাধার পিঠে চড়ে আগমন করেছিলেন। তাঁকে স্থানীয় জনগণ তাঁর চলার পথে পামগাছের পাতা বিছিয়ে স্বাগত জানিয়েছিল। খ্রিস্টানরা এই ঘটনাটিকে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%AE_%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পাম রবিবার (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পাম রবিবার</a> নামের একটি দিবসে স্মরণ করে থাকে এবং কিছু কিছু গির্জায় পামগাছের পাতা দিয়ে তৈরি ছোট ছোট ক্রুশ উপাসনাকারীদের মধ্যে বিতরণ করা হয়।</p> <p>যিশুর স্বর্গারোহণের কয়েক দিন পরে তাঁর শিষ্যরা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A7%81%E0%A6%93%E0%A6%A4&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="শাভুওত (পাতার অস্তিত্ব নেই)">শাভুওত</a> নামের একটি ইহুদি উৎসবের সময় একত্রিত হয়েছিলেন। বাইবেলে বর্ণিত আছে যে এসময় তাঁরা হঠাৎ শনশন বায়ুপ্রবাহের শব্দ শুনতে পান এবং তাদের প্রত্যেকের উপরে আগুনের শিখা জ্বলতে দেখতে পান। তারা সবাই পবিত্র আত্মার শক্তিতে বলীয়ান হন এবং ভিনদেশী ভাষায় কথা বলতে শুরু করেন। খ্রিস্টানরা শিষ্যদের উপরে পবিত্র আত্মার অবতরণের এই অলৌকিক ঘটনাটি মে বা জুন মাসে পুনরুত্থান পার্বণের পরে পঞ্চাশ দিন পরে সপ্তম রবিবারে উদ্যাপন করেন, যাকে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%AE%E0%A7%80_%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="পঞ্চাশত্তমী রবিবার">পঞ্চাশত্তমী রবিবার</a> বলে।</p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(6)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="বিকাশ_ও_বিস্তার"><span id=".E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.95.E0.A6.BE.E0.A6.B6_.E0.A6.93_.E0.A6.AC.E0.A6.BF.E0.A6.B8.E0.A7.8D.E0.A6.A4.E0.A6.BE.E0.A6.B0"></span>বিকাশ ও বিস্তার</h2> </div> <section class="mf-section-6 collapsible-block" id="mf-section-6"> <p>খ্রিস্টধর্ম প্রথমে পূর্ব ভূমধ্যসাগরীয় অঞ্চলগুলিতে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%B9%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="ইহুদিধর্ম">ইহুদিধর্মের</a> একটি উপ-সম্প্রদায় হিসেবে যাত্রা শুরু করে।<sup id="cite_ref-Robinson_39-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Robinson-39"><span class="cite-bracket">[</span>৩৮<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Esler_40-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-Esler-40"><span class="cite-bracket">[</span>৩৯<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> খ্রিস্টের মৃত্যুর পরে তার আদি বারো শিষ্য জেরুসালেম থেকে বাইরে ছড়িয়ে পড়েন। কয়েক দশকের মধ্যে খ্রিস্টে বিশ্বাসী অনুসারীদের সংখ্যা ব্যাপকভাবে বৃদ্ধি পায়। বারো শিষ্যের বাইরে খ্রিস্টধর্মের বাণীর আদি প্রচারকদের মধ্যে <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%AA%E0%A7%8C%E0%A6%B2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="সন্ত পৌল">সন্ত পৌল</a> (৫ খ্রিস্টপূর্বাব্দ- আনু. ৬৭ খ্রিস্টাব্দ) বিশেষভাবে উল্লেখযোগ্য; বাইবেলের নতুন নিয়মের ২৭টি পুস্তকের মধ্যে ১৩টিই তিনি রচনা করেন। খ্রিস্টীয় ১ম শতকেই বারো শিষ্যদের সবার মৃত্যু হয়। এরপর ২য় ও ৩য় শতকে খ্রিস্টের বারো শিষ্যের উত্তরসূরী ধর্মবিদেরা খ্রিস্ট ধর্মের তত্ত্ব নির্মাণ ও প্রচার অব্যাহত রাখেন; তাদের রচনার অংশবিশেষ নতুন নিয়মের অন্তর্ভুক্ত হয়েছে। এসময় খ্রিস্টধর্ম একটি গুরুত্বপূর্ণ অ-ইহুদি ধর্ম হিসেবে রোমান সাম্রাজ্যে নিজেকে প্রতিষ্ঠিত করতে সক্ষম হয়। একই সাথে ধর্মটি মধ্যপ্রাচ্য, ইথিওপিয়া (আকসুম সাম্রাজ্য) ও আন্তঃককেশিয়ার বিশাল অংশে এবং এশিয়ার কিয়দংশে ছড়িয়ে পড়ে। আকসুম সাম্রাজ্য প্রথম সাম্রাজ্য হিসেবে খ্রিস্টধর্মকে রাষ্ট্রধর্ম হিসেবে গ্রহণ করে। ৪র্থ শতকে রোমান সম্রাট কোনস্তানতিন খ্রিস্টধর্মে ধর্মান্তরিত হন এবং তিনি ৩১৩ খ্রিস্টাব্দে মিলানের রাজকীয় অধ্যাদেশবলে খ্রিস্টধর্মকে আইনবিরুদ্ধ হিসেবে গণ্য করা বন্ধ করেন। এর প্রেক্ষিতে এটি সমগ্র রোমান সাম্রাজ্যের প্রধান ধর্মে পরিণত হয়। ৩২৫ খ্রিস্টাব্দে সম্রাট কোনস্তানতিনের আহুত নিকায়েয়া-র (বর্তমান তুরস্কের <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%87%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="ইজনিক (পাতার অস্তিত্ব নেই)">ইজনিক</a> শহর) ধর্মীয় সম্মেলনে খ্রিস্টধর্মের ধর্মীয় বিশ্বাসের সারসংক্ষেপ প্রথমবারের মত রচিত হয়। এতে বাইবেলে বর্ণিত <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%80_%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পিতারূপী ঈশ্বর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পিতারূপী ঈশ্বর</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%80_%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পুত্ররূপী ঈশ্বর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পুত্ররূপী ঈশ্বর</a> (যিশু) ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%80_%E0%A6%88%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পবিত্র আত্মারূপী ঈশ্বর (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পবিত্র আত্মারূপী ঈশ্বর</a> - এই তিন সত্তাই যে একই ঈশ্বরের তিন রূপ, এই <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="ত্রিত্ববাদ">ত্রিত্ববাদ</a> ধারণাটি গৃহীত হয়। বর্তমানে খ্রিস্টান মণ্ডলীগুলির সিংহভাগ ঈশ্বরের ত্রিত্ববাদে বিশ্বাসী; তবে মূলধারার বাইরে অনেক ছোট ছোট মণ্ডলী এতে বিশ্বাস করে না। ৫ম শতকে খ্রিস্টধর্মের নেতৃস্থানীয় ধর্মযাজকেরা ধর্মগ্রন্থসমগ্র বাইবেলের সংকলন প্রক্রিয়াটি সম্পন্ন করেন। মধ্যযুগে এসে ইউরোপের বাকি অংশগুলিরও খ্রিস্টধর্মায়ন ঘটে। সে সময় খ্রিস্টানরা <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%AF?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মধ্যপ্রাচ্য">মধ্যপ্রাচ্য</a>, <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="উত্তর আফ্রিকা">উত্তর আফ্রিকা</a> এবং <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ভারত">ভারতের</a> অংশবিশেষেও সংখ্যালঘু সম্প্রদায় হিসেবে বাস করত।<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>৪০<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> আবিষ্কারের যুগের পরে উপনিবেশ স্থাপন ও জোরালো ধর্মপ্রচারণার সুবাদে খ্রিস্টধর্ম সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা, উত্তর ও দক্ষিণ আমেরিকা, অস্ট্রেলিয়া এবং বিশ্বের অন্যত্র (যেমন পূর্ব এশিয়া বিশেষত ফিলিপাইন) ছড়িয়ে পড়ে। বর্তমানে খ্রিস্টধর্ম বিশ্বের সবচেয়ে বেশি বিস্তৃত অঞ্চলব্যাপী বিরাজমান প্রধান ধর্ম।</p> <p>২০১১ সালে প্রকাশিত <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র">মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র</a>-ভিত্তিক <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89_%E0%A6%97%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B7%E0%A6%A3%E0%A6%BE_%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="পিউ গবেষণা কেন্দ্র (পাতার অস্তিত্ব নেই)">পিউ গবেষণা কেন্দ্রের</a> একটি প্রতিবেদন অনুযায়ী খ্রিস্টানরা বিশ্বের সর্বব্যাপী এত বেশি ছড়িয়ে আছে যে কোনও একক একটি মহাদেশ বা অঞ্চল বিশ্ব খ্রিস্টান মণ্ডলীর কেন্দ্র হিসেবে নিজেকে দাবী করতে পারে না। এটি একটি সাম্প্রতিক ঘটনা। ২০শ শতকের শুরুতে এসেও ১৯১০ খ্রিস্টাব্দে বিশ্বের দুই-তৃতীয়াংশ খ্রিস্টান ইউরোপ মহাদেশে বাস করত এবং এ অবস্থাটি তার আগের এক সহস্রাব্দ থেকেই বিরাজ করছিল। ২১শ শতকের শুরুতে এসে বিশ্বের খ্রিস্টানদের মাত্র এক-চতুর্থাংশ ইউরোপে বাস করে, এবং এর বিপরীতে এক-তৃতীয়াংশেরও বেশি দুই আমেরিকা মহাদেশে বাস করে। এছাড়া প্রায় এক-চতুর্থাংশ খ্রিস্টান <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE-%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%A8_%E0%A6%86%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="সাহারা-নিম্ন আফ্রিকা">সাহারা-নিম্ন আফ্রিকাতে</a> এবং প্রায় এক-অষ্টমাংশ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="এশিয়া">এশিয়া</a> মহাদেশ ও <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%B2&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="প্রশান্ত মহাসাগরীয় অঞ্চল (পাতার অস্তিত্ব নেই)">প্রশান্ত মহাসাগরীয় অঞ্চলে</a> বাস করে।<sup id="cite_ref-pew_42-0" class="reference"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_note-pew-42"><span class="cite-bracket">[</span>৪১<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(7)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="টীকা"><span id=".E0.A6.9F.E0.A7.80.E0.A6.95.E0.A6.BE"></span>টীকা</h2> </div> <section class="mf-section-7 collapsible-block" id="mf-section-7"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7391394">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style> <div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"> <ol class="references"> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">এই নিবন্ধে "খ্রিস্ট", "খ্রিস্টান", "খ্রিস্টধর্ম", "খ্রিস্টাব্দ", "যিশু" ইত্যাদি বানানগুলি প্রমিত বানান হিসেবে ব্যবহৃত হয়েছে। বাংলায় বিভিন্ন গ্রন্থে ও রচনায় খ্রীষ্ট, খ্রিষ্ট, খৃষ্ট, খ্রীষ্টান, খ্রিষ্টান, খ্রিষ্টাব্দ, যীশু ইত্যাদি বানানগুলিও বহুল প্রচলিত।</span></li> </ol> </div> </div> </section> <div class="mw-heading mw-heading2 section-heading" onclick="mfTempOpenSection(8)"> <span class="indicator mf-icon mf-icon-expand mf-icon--small"></span> <h2 id="তথ্যসূত্র"><span id=".E0.A6.A4.E0.A6.A5.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.B8.E0.A7.82.E0.A6.A4.E0.A7.8D.E0.A6.B0"></span>তথ্যসূত্র</h2> </div> <section class="mf-section-8 collapsible-block" id="mf-section-8"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7391394"> <div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"> <ol class="references"> <li id="cite_note-Global_Christianity-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-1"><sup><i>খ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-2"><sup><i>গ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-3"><sup><i>ঘ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-4"><sup><i>ঙ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-5"><sup><i>চ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-6"><sup><i>ছ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-7"><sup><i>জ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Global_Christianity_1-8"><sup><i>ঝ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">NW, 1615 L. St; Washington, Suite 800; Inquiries, DC 20036 USA202-419-4300 | Main202-419-4349 | Fax202-419-4372 | Media (২০১১-১২-১৯)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.pewforum.org/2011/12/19/global-christianity-exec/">"The Size and Distribution of the World's Christian Population"</a>। <i>Pew Research Center's Religion & Public Life Project</i> (ইংরেজি ভাষায়)<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০২২-০১-২৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Pew+Research+Center%27s+Religion+%26+Public+Life+Project&rft.atitle=The+Size+and+Distribution+of+the+World%E2%80%99s+Christian+Population&rft.date=2011-12-19&rft.aulast=NW&rft.aufirst=1615+L.+St&rft.au=Washington%2C+Suite+800&rft.au=Inquiries%2C+DC+20036+USA202-419-4300+%7C+Main202-419-4349+%7C+Fax202-419-4372+%7C+Media&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pewforum.org%2F2011%2F12%2F19%2Fglobal-christianity-exec%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Cross, Frank Leslie; Livingstone, Elizabeth A. (২০০৫)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3DfUqcAQAAQBAJ"><i>The Oxford Dictionary of the Christian Church</i></a> (ইংরেজি ভাষায়)। Oxford University Press। পৃষ্ঠা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3DfUqcAQAAQBAJ%26pg%3DPA961">৯৬১</a>। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-19-280290-3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-19-280290-3">978-0-19-280290-3</a>। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF_%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="অনলাইন কম্পিউটার লাইব্রেরি সেন্টার">ওসিএলসি</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.worldcat.org/oclc/58998735">58998735</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Dictionary+of+the+Christian+Church&rft.pages=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DfUqcAQAAQBAJ%26pg%3DPA961+%E0%A7%AF%E0%A7%AC%E0%A7%A7&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2005&rft_id=info%3Aoclcnum%2F58998735&rft.isbn=978-0-19-280290-3&rft.aulast=Cross&rft.aufirst=Frank+Leslie&rft.au=Livingstone%2C+Elizabeth+A.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DfUqcAQAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Christidis, A.-F.; Christidēs, A.-Ph; Arapopoulou, Maria; Χρίτη, Μαρία; Chrite, Maria (২০০৭-০১-১১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.co.in/books?id%3DWJbd0m6YaFkC"><i>A History of Ancient Greek: From the Beginnings to Late Antiquity</i></a> (ইংরেজি ভাষায়)। Cambridge University Press। পৃষ্ঠা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.co.in/books?id%3DWJbd0m6YaFkC%26pg%3DPA436">৪৩৬</a>। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-521-83307-3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-521-83307-3">978-0-521-83307-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Ancient+Greek%3A+From+the+Beginnings+to+Late+Antiquity&rft.pages=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DWJbd0m6YaFkC%26pg%3DPA436+%E0%A7%AA%E0%A7%A9%E0%A7%AC&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2007-01-11&rft.isbn=978-0-521-83307-3&rft.aulast=Christidis&rft.aufirst=A.-F.&rft.au=Christid%C4%93s%2C+A.-Ph&rft.au=Arapopoulou%2C+Maria&rft.au=%CE%A7%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7%2C+%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1&rft.au=Chrite%2C+Maria&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.co.in%2Fbooks%3Fid%3DWJbd0m6YaFkC&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Sebastian_P._Brock&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Sebastian P. Brock (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Brock, Sebastian P.</a> (১৯৯২b)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3DHp_YAAAAMAAJ"><i>Studies in Syriac Christianity: History, Literature, and Theology</i></a>। Aldershot: Variorum। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-86078-305-3?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-86078-305-3">978-0-86078-305-3</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Studies+in+Syriac+Christianity%3A+History%2C+Literature%2C+and+Theology&rft.place=Aldershot&rft.pub=Variorum&rft.date=1992&rft.isbn=978-0-86078-305-3&rft.aulast=Brock&rft.aufirst=Sebastian+P.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DHp_YAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Florin Curta (২০০৬)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3DYIAYMNOOe0YC%26q%3DCyrillic%2Bpreslav%26pg%3DPR1"><i>Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250</i></a>। Cambridge Medieval Textbooks। Cambridge University Press। পৃষ্ঠা 221–222। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-521-81539-0?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-521-81539-0">978-0-521-81539-0</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Southeastern+Europe+in+the+Middle+Ages%2C+500%E2%80%931250&rft.series=Cambridge+Medieval+Textbooks&rft.pages=221-222&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2006&rft.isbn=978-0-521-81539-0&rft.au=Florin+Curta&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DYIAYMNOOe0YC%26q%3DCyrillic%2Bpreslav%26pg%3DPR1&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-Encyclopædia_Britannica1-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1_6-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1_6-1"><sup><i>খ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1_6-2"><sup><i>গ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1_6-3"><sup><i>ঘ</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Encyclop%C3%A6dia_Britannica1_6-4"><sup><i>ঙ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation encyclopaedia"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://www.britannica.com/eb/article-9059117/pentarchy">"Pentarchy"</a>। <i><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a></i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৪ ফেব্রুয়ারি ২০১০</span>। <q>The proposed government of universal <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Christendom&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Christendom (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Christendom</a> by five <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Patriarch&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Patriarch (পাতার অস্তিত্ব নেই)">patriarchal sees</a> under the auspices of a single universal empire. Formulated in the legislation of the emperor <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Justinian_I&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Justinian I (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Justinian I</a> (527–65), especially in his Novella 131, the theory received formal ecclesiastical sanction at the <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Quinisext_Council&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Quinisext Council (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Council in Trullo</a> (692), which ranked the five sees as Rome, Constantinople, Alexandria, Antioch, and Jerusalem.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Pentarchy&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Feb%2Farticle-9059117%2Fpentarchy&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-Ehrman_Jesus_became_God-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Ehrman_Jesus_became_God_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ehrman, Bart D. (২০১৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://archive.org/details/howjesusbecamego0000ehrm"><i>How Jesus Became God: The Exaltation of a Jewish Preacher from Galilee</i></a>। HarperOne। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-06-177818-6?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-06-177818-6">978-0-06-177818-6</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=How+Jesus+Became+God%3A+The+Exaltation+of+a+Jewish+Preacher+from+Galilee&rft.pub=HarperOne&rft.date=2014&rft.isbn=978-0-06-177818-6&rft.aulast=Ehrman&rft.aufirst=Bart+D.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhowjesusbecamego0000ehrm&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-RCC-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-RCC_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Stanford, Peter। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/catholic/catholic_1.shtml%23top">"Roman Catholic Church"</a>। <i>BBC Religions</i>। BBC<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১ ফেব্রুয়ারি ২০১৭</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BBC+Religions&rft.atitle=Roman+Catholic+Church&rft.aulast=Stanford&rft.aufirst=Peter&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Freligion%2Freligions%2Fchristianity%2Fcatholic%2Fcatholic_1.shtml%23top&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Bokenkotter, 2004, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.amazon.com/Concise-History-Catholic-Church-Revised/dp/0385516134/">p. 18</a></span></li> <li id="cite_note-gordonconwell.edu-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-gordonconwell.edu_10-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-gordonconwell.edu_10-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20170525141543/http://www.gordonconwell.edu/resources/documents/1IBMR2015.pdf">"Christianity 2015: Religious Diversity and Personal Contact"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। gordonconwell.edu। জানুয়ারি ২০১৫। ২৫ মে ২০১৭ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://www.gordonconwell.edu/resources/documents/1IBMR2015.pdf">মূল</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৯ মে ২০১৫</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Christianity+2015%3A+Religious+Diversity+and+Personal+Contact&rft.pub=gordonconwell.edu&rft.date=2015-01&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gordonconwell.edu%2Fresources%2Fdocuments%2F1IBMR2015.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-EDT234-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-EDT234_11-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-EDT234_11-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Robert_S._Rayburn&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Robert S. Rayburn (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Rayburn, Robert S.</a> (২০০১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3Dyu846j61u0wC%26pg%3DPA234">"Christians, Names Of"</a>। <i><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Evangelical_Dictionary_of_Theology&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Evangelical Dictionary of Theology (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Evangelical Dictionary of Theology</a></i>। পৃষ্ঠা 234।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Christians%2C+Names+Of&rft.btitle=Evangelical+Dictionary+of+Theology&rft.pages=234&rft.date=2001&rft.aulast=Rayburn&rft.aufirst=Robert+S.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dyu846j61u0wC%26pg%3DPA234&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hutchinson, Mark; Wolffe, John (২০১২)। "Localism and Transnationality: 1970s to 2010"। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3Drz8K0h_d8RQC%26pg%3DPA269"><i>A Short History of Global Evangelicalism</i></a>। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Cambridge_University_Press?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>। পৃষ্ঠা 269।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Localism+and+Transnationality%3A+1970s+to+2010&rft.btitle=A+Short+History+of+Global+Evangelicalism&rft.pages=269&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2012&rft.aulast=Hutchinson&rft.aufirst=Mark&rft.au=Wolffe%2C+John&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Drz8K0h_d8RQC%26pg%3DPA269&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Stephen Goranson, "Nazarenes," Anchor Bible Dictionary, 4: 1049-1050; James F. Strange, "Nazareth," Anchor Bible Dictionary, 4: 1050-1,051</span></li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://countrymeters.info/en/World%23religion">"World's largest religion by population is still Christianity"</a>। <i>Countrymeters</i> (ইংরেজি ভাষায়)<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১ জানুয়ারি ২০২০</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Countrymeters&rft.atitle=World%27s+largest+religion+by+population+is+still+Christianity&rft_id=https%3A%2F%2Fcountrymeters.info%2Fen%2FWorld%23religion&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Pew_Forum&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Pew Forum (পাতার অস্তিত্ব নেই)">The Pew Forum on Religion and Public Life</a>. December 2012. "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2014/01/global-religion-full.pdf">The Global Religious Landscape: A Report on the Size and Distribution of the World's Major Religious Groups as of 2010</a>." DC: Pew Research Center. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/">Article</a>.</span></li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#CITEREFWoodhead2004">Woodhead 2004</a>, পৃ. n.p</span></li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">S. T. Kimbrough, সম্পাদক (২০০৫)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3Dq-vhwjamOioC%26pg%3DPA23%26dq%3Danagignoskomena%23v%3Donepage%26q%3Danagignoskomena"><i>Orthodox and Wesleyan Scriptural understanding and practice</i></a>। St Vladimir's Seminary Press। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-88141-301-4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-88141-301-4">978-0-88141-301-4</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Orthodox+and+Wesleyan+Scriptural+understanding+and+practice&rft.pub=St+Vladimir%27s+Seminary+Press&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-88141-301-4&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dq-vhwjamOioC%26pg%3DPA23%26dq%3Danagignoskomena%23v%3Donepage%26q%3Danagignoskomena&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Religions in Global Society</i>. p. 146, Peter Beyer, 2006</span></li> <li id="cite_note-Cambridge_University_Historical_Series-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Cambridge_University_Historical_Series_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Cambridge University Historical Series, <i>An Essay on Western Civilization in Its Economic Aspects</i>, p. 40: Hebraism, like Hellenism, has been an all-important factor in the development of Western Civilization; Judaism, as the precursor of Christianity, has indirectly had had much to do with shaping the ideals and morality of western nations since the christian era.</span></li> <li id="cite_note-Caltron_J.H_Hayas-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Caltron_J.H_Hayas_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Caltron J.H Hayas, <i>Christianity and Western Civilization</i> (1953), Stanford University Press, p. 2: "That certain distinctive features of our Western civilization—the civilization of western Europe and of America—have been shaped chiefly by Judaeo – Graeco – Christianity, Catholic and Protestant."</span></li> <li id="cite_note-Horst_Hutter-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Horst_Hutter_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Horst Hutter, University of New York, <i>Shaping the Future: Nietzsche's New Regime of the Soul And Its Ascetic Practices</i> (2004), p. 111: three mighty founders of Western culture, namely Socrates, Jesus, and Plato.</span></li> <li id="cite_note-Fred_Reinhard_Dallmayr-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Fred_Reinhard_Dallmayr_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Fred Reinhard Dallmayr, <i>Dialogue Among Civilizations: Some Exemplary Voices</i> (2004), p. 22: Western civilization is also sometimes described as "Christian" or "Judaeo- Christian" civilization.</span></li> <li id="cite_note-Spread-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Spread_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3Dg2AtOlJMPTUC%26pg%3DPA52"><i>Muslim-Christian Relations</i></a>। Amsterdam University Press। ২০০৬। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-90-5356-938-2?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-90-5356-938-2">978-90-5356-938-2</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ অক্টোবর ২০০৭</span>। <q>The enthusiasm for evangelization among the Christians was also accompanied by the awareness that the most immediate problem to solve was how to serve the huge number of new <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Conversion_to_Christianity&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Conversion to Christianity (পাতার অস্তিত্ব নেই)">converts</a>. Simatupang said, if the number of the Christians were double or triple, then the number of the ministers should also be doubled or tripled and the tole of the laity should be maximized and Christian service to society through schools, universities, hospitals and orphanages, should be increased. In addition, for him the Christian mission should be involved in the struggle for justice amid the process of modernization.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Muslim-Christian+Relations&rft.pub=Amsterdam+University+Press&rft.date=2006&rft.isbn=978-90-5356-938-2&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dg2AtOlJMPTUC%26pg%3DPA52&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-Charity-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Charity_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Fred Kammer (১ মে ২০০৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/?id%3DWmuV6g0yR3sC%26pg%3DPA77"><i>Doing Faith Justice</i></a>। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Paulist_Press&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Paulist Press (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Paulist Press</a>। পৃষ্ঠা 77। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-8091-4227-9?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-8091-4227-9">978-0-8091-4227-9</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ অক্টোবর ২০০৭</span>। <q>Theologians, bishops, and preachers urged the Christian community to be as compassionate as their God was, reiterating that creation was for all of humanity. They also accepted and developed the identification of Christ with the poor and the requisite Christian duty to the poor. Religious congregations and individual charismatic leaders promoted the development of a number of helping institutions-hospitals, hospices for <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Christian_pilgrimage&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Christian pilgrimage (পাতার অস্তিত্ব নেই)">pilgrims</a>, orphanages, shelters for unwed mothers-that laid the foundation for the modern "large network of hospitals, orphanages and schools, to serve the poor and society at large."</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Doing+Faith+Justice&rft.pages=77&rft.pub=Paulist+Press&rft.date=2004-05-01&rft.isbn=978-0-8091-4227-9&rft.au=Fred+Kammer&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DWmuV6g0yR3sC%26pg%3DPA77&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-Service-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Service_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://books.google.com/books?id%3Ddz_EM2ofIb4C%26pg%3DPA132"><i>Christian Church Women: Shapers of a Movement</i></a>। Chalice Press। মার্চ ১৯৯৪। <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="আন্তর্জাতিক মান পুস্তক সংখ্যা">আইএসবিএন</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8/978-0-8272-0463-8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="বিশেষ:বইয়ের উৎস/978-0-8272-0463-8">978-0-8272-0463-8</a><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৮ অক্টোবর ২০০৭</span>। <q>In the central provinces of India they established schools, orphanages, hospitals, and churches, and spread the gospel message in zenanas.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Christian+Church+Women%3A+Shapers+of+a+Movement&rft.pub=Chalice+Press&rft.date=1994-03&rft.isbn=978-0-8272-0463-8&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Ddz_EM2ofIb4C%26pg%3DPA132&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.pewforum.org/2011/12/19/global-christianity-traditions/">"Christian Traditions"</a>। <i>Pew Research Center's Religion & Public Life Project</i>। ১৯ ডিসেম্বর ২০১১। <q>About half of all Christians worldwide are Catholic (50%), while more than a third are Protestant (37%). Orthodox communions comprise 12% of the world’s Christians.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Pew+Research+Center%27s+Religion+%26+Public+Life+Project&rft.atitle=Christian+Traditions&rft.date=2011-12-19&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.pewforum.org%2F2011%2F12%2F19%2Fglobal-christianity-traditions%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-CSGC2019-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-CSGC2019_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.gordonconwell.edu/wp-content/uploads/sites/13/2019/04/StatusofGlobalChristianity20191.pdf?__cf_chl_jschl_tk__%3Ddbc877fea75b25fc6737b0fd6bd1d6bd5d4e0119-1589502882-0-AWKZpJ8Cde9iLLQo_A-22M_6Yx_NzYkoJXkWheGxqt79XJKGAsGe9toy2d0WPGwhF-35Z5iB65LQsTW3m1PdGbFd6Pz1FN8-LTUPA-7p3VA9qU1sUJgKAyskRYjdAd0nnbE1K-Hekmpb1HvqRyiyTVMvdoiAQgbQ-x1tFESeE7IEPbEr0ePTUaTOq_G4kXbl8tty1gBEzw8IXz3nc987229mqJBKaNGFMSVFhwIzaLKjTkv5qbwuKBmYwZgAVO2HRopF4H-YG7QxTS3V8NgWvWxvKHSwzN3xPcJXwStewDjYL9XE7FUB8bncjdGvSFX_yA3OZlfXOAqatMcH3w0Jebe-r7HC14HXVGSUPzjxATzH3krdCRrsVQ5T_N3AEDXA-TDldZcNJpl_EpuDcfobDniMsNiSbFzIH6EuBv7Vy4aP">"Status of Global Christianity, 2019, in the Context of 1900–2050"</a> <span style="font-size:85%;">(পিডিএফ)</span>। Center for the Study of Global Christianity।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Status+of+Global+Christianity%2C+2019%2C+in+the+Context+of+1900%E2%80%932050&rft.pub=Center+for+the+Study+of+Global+Christianity&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gordonconwell.edu%2Fwp-content%2Fuploads%2Fsites%2F13%2F2019%2F04%2FStatusofGlobalChristianity20191.pdf%3F__cf_chl_jschl_tk__%3Ddbc877fea75b25fc6737b0fd6bd1d6bd5d4e0119-1589502882-0-AWKZpJ8Cde9iLLQo_A-22M_6Yx_NzYkoJXkWheGxqt79XJKGAsGe9toy2d0WPGwhF-35Z5iB65LQsTW3m1PdGbFd6Pz1FN8-LTUPA-7p3VA9qU1sUJgKAyskRYjdAd0nnbE1K-Hekmpb1HvqRyiyTVMvdoiAQgbQ-x1tFESeE7IEPbEr0ePTUaTOq_G4kXbl8tty1gBEzw8IXz3nc987229mqJBKaNGFMSVFhwIzaLKjTkv5qbwuKBmYwZgAVO2HRopF4H-YG7QxTS3V8NgWvWxvKHSwzN3xPcJXwStewDjYL9XE7FUB8bncjdGvSFX_yA3OZlfXOAqatMcH3w0Jebe-r7HC14HXVGSUPzjxATzH3krdCRrsVQ5T_N3AEDXA-TDldZcNJpl_EpuDcfobDniMsNiSbFzIH6EuBv7Vy4aP&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-BBC-Orthodox_Church_split-29"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-BBC-Orthodox_Church_split_29-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-BBC-Orthodox_Church_split_29-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Peter, Laurence (২০১৮-১০-১৬)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.bbc.com/news/world-europe-45877584">"Orthodox Church split: Five reasons why it matters"</a>। <i>BBC News</i> (ইংরেজি ভাষায়)<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০২২-০১-২৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Orthodox+Church+split%3A+Five+reasons+why+it+matters&rft.date=2018-10-16&rft.aulast=Peter&rft.aufirst=Laurence&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fworld-europe-45877584&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.bbc.com/news/uk-48146305">"Christian persecution 'at near genocide levels<span style="padding-right:0.2em;">'</span>"</a>। <i>BBC News</i> (ইংরেজি ভাষায়)। ২০১৯-০৫-০৩<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০২২-০১-২৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Christian+persecution+%27at+near+genocide+levels%27&rft.date=2019-05-03&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fnews%2Fuk-48146305&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.theguardian.com/world/2019/may/02/persecution-driving-christians-out-of-middle-east-report">"Persecution of Christians 'coming close to genocide' in Middle East – report"</a>। <i>the Guardian</i> (ইংরেজি ভাষায়)। ২০১৯-০৫-০২<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০২২-০১-২৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=the+Guardian&rft.atitle=Persecution+of+Christians+%27coming+close+to+genocide%27+in+Middle+East+%E2%80%93+report&rft.date=2019-05-02&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2019%2Fmay%2F02%2Fpersecution-driving-christians-out-of-middle-east-report&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.theguardian.com/world/2019/jan/16/one-in-three-christians-face-persecution-in-asia-report-finds">"One in three Christians face persecution in Asia, report finds"</a>। <i>the Guardian</i> (ইংরেজি ভাষায়)। ২০১৯-০১-১৬<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০২২-০১-২৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=the+Guardian&rft.atitle=One+in+three+Christians+face+persecution+in+Asia%2C+report+finds&rft.date=2019-01-16&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2F2019%2Fjan%2F16%2Fone-in-three-christians-face-persecution-in-asia-report-finds&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Zoll, Rachel (১৯ ডিসেম্বর ২০১১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20130930145246/http://www.theguardian.com/world/feedarticle/10003271">"Study: Christian population shifts from Europe"</a>। <i>Associated Press</i>। ৩০ সেপ্টেম্বর ২০১৩ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.theguardian.com/world/feedarticle/10003271">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৫ ফেব্রুয়ারি ২০১২</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Associated+Press&rft.atitle=Study%3A+Christian+population+shifts+from+Europe&rft.date=2011-12-19&rft.au=Zoll%2C+Rachel&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Fworld%2Ffeedarticle%2F10003271&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-PewDec2012-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-PewDec2012_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20180117084054/http://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/">"The Global Religious Landscape"</a>। Pew Research Center। ডিসেম্বর ২০১২। ১৭ জানুয়ারি ২০১৮ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ৫ নভেম্বর ২০১৮</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Global+Religious+Landscape&rft.pub=Pew+Research+Center&rft.date=2012-12&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pewforum.org%2F2012%2F12%2F18%2Fglobal-religious-landscape-exec%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-World-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-World_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text">33.39% of ~7.2 billion world population (under the section 'People') <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20100105171656/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html">"World"</a>। <i>The World Factbook</i>। CIA। ৫ জানুয়ারি ২০১০ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ১৭ জুলাই ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+World+Factbook&rft.atitle=World&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fxx.html&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Tacitus?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="Tacitus">Tacitus</a> tells about this in his Annales: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup%3DTac.%2BAnn.%2B15.44"><i>Perseus</i>-Project: Annales 15,44</a> <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%A8?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="ওয়েব্যাক মেশিন">ওয়েব্যাক মেশিনে</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20080127055323/http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup%3DTac.%2BAnn.%2B15.44">আর্কাইভকৃত</a> ২৭ জানুয়ারি ২০০৮ তারিখে In the passage, Tacitus talks about the burning of Rome, which <a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=Nero&action=edit&redlink=1&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="new" title="Nero (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Nero</a> attributed to the Christians: <i>Christus, from whom the name had its origin, suffered the extreme penalty during the reign of Tiberius at the hands of one of our procurators, Pontius Pilatus, and a most mischievous superstition, thus checked for the moment, again broke out not only in Judaea, the first source of the evil, but even in Rome, where all things hideous and shameful from every part of the world find their centre and become popular</i>.</span></li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://web.archive.org/web/20170802001933/http://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/">"<i>BBC - Religion & Ethics - 566, Christianity</i>"</a>। <i><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/BBC?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-redirect" title="BBC">BBC</a></i>। ২০১৭-০৮-০২ তারিখে <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/">মূল</a> থেকে আর্কাইভ করা<span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২০০৮-১০-০১</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BBC&rft.atitle=BBC+-+Religion+%26+Ethics+-+566%2C+Christianity&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.co.uk%2Freligion%2Freligions%2Fchristianity%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span></li> <li id="cite_note-McGrath4-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-McGrath4_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text">McGrath, <i>Christianity: An Introduction</i>, p. 4-6.</span></li> <li id="cite_note-Robinson-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Robinson_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Robinson, <i>Essential Judaism: A Complete Guide to Beliefs, Customs and Rituals</i>, p. 229.</span></li> <li id="cite_note-Esler-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-Esler_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Esler. <i>The Early Christian World</i>. p. 157f.</span></li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">McManners, <i>Oxford Illustrated History of Christianity</i>, p. 301-303.</span></li> <li id="cite_note-pew-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB#cite_ref-pew_42-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="bn" dir="ltr">উদ্ধৃতি ত্রুটি: <code><ref></code> ট্যাগ বৈধ নয়; <code>pew</code> নামের সূত্রটির জন্য কোন লেখা প্রদান করা হয়নি</span></li> </ol> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7634594">.mw-parser-output .portalbox{padding:0;margin:0.5em 0;display:table;box-sizing:border-box;max-width:175px;list-style:none}.mw-parser-output .portalborder{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .portalbox-entry{display:table-row;font-size:85%;line-height:110%;height:1.9em;font-style:italic;font-weight:bold}.mw-parser-output .portalbox-image{display:table-cell;padding:0.2em;vertical-align:middle;text-align:center}.mw-parser-output .portalbox-link{display:table-cell;padding:0.2em 0.2em 0.2em 0.3em;vertical-align:middle}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .portalleft{clear:left;float:left;margin:0.5em 1em 0.5em 0}.mw-parser-output .portalright{clear:right;float:right;margin:0.5em 0 0.5em 1em}}</style> <ul role="navigation" aria-label="প্রবেশদ্বার" class="noprint portalbox portalborder portalright"> <li class="portalbox-entry"><span class="portalbox-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Religious_syms_gold.svg?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" class="mw-file-description"> <noscript> <img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Religious_syms_gold.svg/24px-Religious_syms_gold.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" data-file-width="275" data-file-height="315"> </noscript><span class="lazy-image-placeholder" style="width: 24px;height: 28px;" data-mw-src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Religious_syms_gold.svg/24px-Religious_syms_gold.svg.png" data-width="24" data-height="28" data-srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Religious_syms_gold.svg/37px-Religious_syms_gold.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Religious_syms_gold.svg/49px-Religious_syms_gold.svg.png 2x" data-class="mw-file-element"> </span></a></span></span><span class="portalbox-link"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0:%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB" title="প্রবেশদ্বার:ধর্ম">ধর্ম প্রবেশদ্বার</a></span></li> </ul> </section> </div><!-- MobileFormatter took 0.018 seconds --><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --> <noscript> <img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=mobile&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"> </noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet=""> '<a dir="ltr" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%26oldid%3D7817913">https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=খ্রিস্টধর্ম&oldid=7817913</a>' থেকে আনীত </div> </div> </div> <div class="post-content" id="page-secondary-actions"> </div> </main> <footer class="mw-footer minerva-footer" role="contentinfo"><a class="last-modified-bar" href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/w/index.php?title=%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE&action=history&_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB"> <div class="post-content last-modified-bar__content"><span class="minerva-icon minerva-icon-size-medium minerva-icon--modified-history"></span> <span class="last-modified-bar__text modified-enhancement" data-user-name="ShakilBoT" data-user-gender="unknown" data-timestamp="1734353025"> <span>১২:৪৩, ১৬ ডিসেম্বর ২০২৪ তারিখে সর্বশেষ সম্পাদিত</span> </span> <span class="minerva-icon minerva-icon-size-small minerva-icon--expand"></span> </div></a> <div class="post-content footer-content"> <div id="mw-data-after-content"> <div class="read-more-container"></div> </div> <div id="p-lang"> <h4>ভাষা</h4> <section> <ul id="p-variants" class="minerva-languages"></ul> <ul class="minerva-languages"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ab.wikipedia.org/wiki/%25D0%2590%25D2%259B%25D1%258C%25D1%258B%25D1%2580%25D1%2581%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2580%25D0%25B0" title="Ақьырсианра - আবখাজিয়ান" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Ақьырсианра" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="আবখাজিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ace.wikipedia.org/wiki/Kristen" title="Kristen - অ্যাচাইনিজ" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Kristen" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="অ্যাচাইনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ady.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A7%25D1%258B%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD_%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BD" title="Чыристан дин - আদেগে" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Чыристан дин" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="আদেগে" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://af.wikipedia.org/wiki/Christendom" title="Christendom - আফ্রিকান" lang="af" hreflang="af" data-title="Christendom" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="আফ্রিকান" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://als.wikipedia.org/wiki/Christentum" title="Christentum - সুইস জার্মান" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Christentum" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="সুইস জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://alt.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD_%25D1%2598%25D0%25B0%25D2%25A5" title="Христиан јаҥ - দক্ষিন আলতাই" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Христиан јаҥ" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="দক্ষিন আলতাই" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://am.wikipedia.org/wiki/%25E1%258A%25AD%25E1%2588%25AD%25E1%2588%25B5%25E1%2589%25B5%25E1%258A%2593" title="ክርስትና - আমহারিক" lang="am" hreflang="am" data-title="ክርስትና" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="আমহারিক" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://an.wikipedia.org/wiki/Cristianismo" title="Cristianismo - আর্গোনিজ" lang="an" hreflang="an" data-title="Cristianismo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="আর্গোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ang.wikipedia.org/wiki/Cr%25C4%25ABstend%25C5%258Dm" title="Crīstendōm - প্রাচীন ইংরেজী" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Crīstendōm" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="প্রাচীন ইংরেজী" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ann.wikipedia.org/wiki/Kiristien" title="Kiristien - ওবোলো" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Kiristien" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="ওবোলো" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://anp.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ईसाई धर्म - আঙ্গিকা" lang="anp" hreflang="anp" data-title="ईसाई धर्म" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="আঙ্গিকা" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="নির্বাচিত নিবন্ধ"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ar.wikipedia.org/wiki/%25D8%25A7%25D9%2584%25D9%2585%25D8%25B3%25D9%258A%25D8%25AD%25D9%258A%25D8%25A9" title="المسيحية - আরবি" lang="ar" hreflang="ar" data-title="المسيحية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="আরবি" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://arc.wikipedia.org/wiki/%25DC%25A1%25DC%25AB%25DC%259D%25DC%259A%25DC%259D%25DC%2598%25DC%25AC%25DC%2590" title="ܡܫܝܚܝܘܬܐ - আরামাইক" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܫܝܚܝܘܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="আরামাইক" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ary.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25D9%258A%25D8%25AD%25D9%258A%25D8%25A9" title="مسيحية - Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="مسيحية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://arz.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25D9%258A%25D8%25AD%25D9%258A%25D9%2587" title="مسيحيه - Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مسيحيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://as.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A6%2596%25E0%25A7%258D%25E0%25A7%25B0%25E0%25A7%2580%25E0%25A6%25B7%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A8_%25E0%25A6%25A7%25E0%25A7%25B0%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AE" title="খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম - অসমীয়া" lang="as" hreflang="as" data-title="খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="অসমীয়া" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ast.wikipedia.org/wiki/Cristianismu" title="Cristianismu - আস্তুরিয়" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cristianismu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="আস্তুরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://av.wikipedia.org/wiki/%25D0%259D%25D0%25B0%25D1%2581%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25B1_%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BD" title="Насранияб дин - আভেরিক" lang="av" hreflang="av" data-title="Насранияб дин" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="আভেরিক" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://avk.wikipedia.org/wiki/Kristeva" title="Kristeva - Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Kristeva" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://awa.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ईसाई धर्म - আওয়াধি" lang="awa" hreflang="awa" data-title="ईसाई धर्म" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="আওয়াধি" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://az.wikipedia.org/wiki/Xristianl%25C4%25B1q" title="Xristianlıq - আজারবাইজানী" lang="az" hreflang="az" data-title="Xristianlıq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="আজারবাইজানী" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://azb.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25D8%25AA" title="مسیحیت - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مسیحیت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ba.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BB%25D1%258B%25D2%25A1" title="Христианлыҡ - বাশকির" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Христианлыҡ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="বাশকির" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ban.wikipedia.org/wiki/Agama_Kristen" title="Agama Kristen - বালিনীয়" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Agama Kristen" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="বালিনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bar.wikipedia.org/wiki/Kristndum" title="Kristndum - Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Kristndum" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Kr%25C4%2597k%25C5%25A1tiuon%25C4%25ABb%25C4%2597" title="Krėkštiuonībė - Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Krėkštiuonībė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bbc.wikipedia.org/wiki/Kristen" title="Kristen - Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Kristen" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kristianismo" title="Kristianismo - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kristianismo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://be.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D1%258B%25D1%2581%25D1%2586%25D1%2596%25D1%258F%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B0" title="Хрысціянства - বেলারুশিয়" lang="be" hreflang="be" data-title="Хрысціянства" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="বেলারুশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D1%258B%25D1%2581%25D1%258C%25D1%2586%25D1%2596%25D1%258F%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B0" title="Хрысьціянства - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Хрысьціянства" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bg.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Християнство - বুলগেরিয়" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Християнство" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="বুলগেরিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bh.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ईसाई धर्म - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="ईसाई धर्म" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bi.wikipedia.org/wiki/Kristaniti" title="Kristaniti - বিসলামা" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Kristaniti" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="বিসলামা" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bjn.wikipedia.org/wiki/Karistin" title="Karistin - Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Karistin" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://blk.wikipedia.org/wiki/%25E1%2580%2581%25E1%2580%259B%25E1%2580%25AD%25E1%2580%259A%25E1%2580%25AC%25E1%2580%2594%25E1%2580%25BA%25E1%2582%258F%25E1%2580%2598%25E1%2580%25AC%25E1%2582%258F%25E1%2580%259E%25E1%2580%25AC%25E1%2582%258F" title="ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏ - Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bo.wikipedia.org/wiki/%25E0%25BD%25A1%25E0%25BD%25BA%25E0%25BC%258B%25E0%25BD%25A4%25E0%25BD%25B4%25E0%25BD%25A0%25E0%25BD%25B2%25E0%25BC%258B%25E0%25BD%2586%25E0%25BD%25BC%25E0%25BD%25A6%25E0%25BC%258B%25E0%25BD%25A3%25E0%25BD%25B4%25E0%25BD%2582%25E0%25BD%25A6%25E0%25BC%258D" title="ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས། - তিব্বতি" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="তিব্বতি" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://br.wikipedia.org/wiki/Kristeniezh" title="Kristeniezh - ব্রেটন" lang="br" hreflang="br" data-title="Kristeniezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ব্রেটন" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bs.wikipedia.org/wiki/Kr%25C5%25A1%25C4%2587anstvo" title="Kršćanstvo - বসনীয়" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kršćanstvo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="বসনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://btm.wikipedia.org/wiki/Karisten" title="Karisten - Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Karisten" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bxr.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2581%25D0%25BE%25D0%25B9_%25D1%2588%25D0%25B0%25D0%25B6%25D0%25B0%25D0%25BD" title="Христосой шажан - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Христосой шажан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ca.wikipedia.org/wiki/Cristianisme" title="Cristianisme - কাতালান" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cristianisme" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="কাতালান" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%25C4%25AD-d%25C3%25B3k-g%25C3%25A1u" title="Gĭ-dók-gáu - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gĭ-dók-gáu" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ce.wikipedia.org/wiki/%25D0%259D%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BB%25D0%25BB%25D0%25B0" title="Насаралла - চেচেন" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Насаралла" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="চেচেন" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ceb.wikipedia.org/wiki/Kristiyanismo" title="Kristiyanismo - চেবুয়ানো" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Kristiyanismo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="চেবুয়ানো" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ckb.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25DB%2595%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25DB%258C%25DB%2595%25D8%25AA" title="مەسیحییەت - মধ্য কুর্দিশ" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مەسیحییەت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="মধ্য কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://co.wikipedia.org/wiki/Cristianisimu" title="Cristianisimu - কর্সিকান" lang="co" hreflang="co" data-title="Cristianisimu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="কর্সিকান" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://crh.wikipedia.org/wiki/Hristianl%25C4%25B1q" title="Hristianlıq - ক্রিমিয়ান তুর্কি" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Hristianlıq" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ক্রিমিয়ান তুর্কি" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cs.wikipedia.org/wiki/K%25C5%2599es%25C5%25A5anstv%25C3%25AD" title="Křesťanství - চেক" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Křesťanství" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="চেক" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cu.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D1%2597%25D1%2581%25D1%2582%25D1%2597%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%258C%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Хрїстїаньство - চার্চ স্লাভিক" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Хрїстїаньство" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="চার্চ স্লাভিক" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cv.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BB%25C4%2583%25D1%2585" title="Христианлăх - চুবাস" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Христианлăх" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="চুবাস" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://cy.wikipedia.org/wiki/Cristnogaeth" title="Cristnogaeth - ওয়েলশ" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cristnogaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ওয়েলশ" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://da.wikipedia.org/wiki/Kristendom" title="Kristendom - ডেনিশ" lang="da" hreflang="da" data-title="Kristendom" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ডেনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://dag.wikipedia.org/wiki/Kristatali" title="Kristatali - Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kristatali" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://de.wikipedia.org/wiki/Christentum" title="Christentum - জার্মান" lang="de" hreflang="de" data-title="Christentum" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://din.wikipedia.org/wiki/K%25C3%25ABr%25C3%25ABth%25C3%25A4nu%25C9%2594%25C9%2594i" title="Kërëthänuɔɔi - ডিংকা" lang="din" hreflang="din" data-title="Kërëthänuɔɔi" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="ডিংকা" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://diq.wikipedia.org/wiki/X%25C4%25B1ristiyaniye" title="Xıristiyaniye - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Xıristiyaniye" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://dsb.wikipedia.org/wiki/K%25C5%259Bes%25C4%2587ija%25C5%2584stwo" title="Kśesćijaństwo - নিম্নতর সোর্বিয়ান" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Kśesćijaństwo" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="নিম্নতর সোর্বিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://dtp.wikipedia.org/wiki/Agama_Kristian" title="Agama Kristian - Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Agama Kristian" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://dv.wikipedia.org/wiki/%25DE%2589%25DE%25A6%25DE%2590%25DE%25A9%25DE%2580%25DE%25A9%25DE%258B%25DE%25A9%25DE%2582%25DE%25B0" title="މަސީހީދީން - দিবেহি" lang="dv" hreflang="dv" data-title="މަސީހީދީން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="দিবেহি" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://el.wikipedia.org/wiki/%25CE%25A7%25CF%2581%25CE%25B9%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25B9%25CE%25B1%25CE%25BD%25CE%25B9%25CF%2583%25CE%25BC%25CF%258C%25CF%2582" title="Χριστιανισμός - গ্রিক" lang="el" hreflang="el" data-title="Χριστιανισμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="গ্রিক" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Christianity" title="Christianity - ইংরেজি" lang="en" hreflang="en" data-title="Christianity" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ইংরেজি" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eo.wikipedia.org/wiki/Kristanismo" title="Kristanismo - এস্পেরান্তো" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kristanismo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="এস্পেরান্তো" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://es.wikipedia.org/wiki/Cristianismo" title="Cristianismo - স্প্যানিশ" lang="es" hreflang="es" data-title="Cristianismo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="স্প্যানিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://et.wikipedia.org/wiki/Kristlus" title="Kristlus - এস্তোনীয়" lang="et" hreflang="et" data-title="Kristlus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="এস্তোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://eu.wikipedia.org/wiki/Kristautasun" title="Kristautasun - বাস্ক" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kristautasun" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="বাস্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ext.wikipedia.org/wiki/Cristianismu" title="Cristianismu - Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Cristianismu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fa.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25D8%25AA" title="مسیحیت - ফার্সি" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مسیحیت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="ফার্সি" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ff.wikipedia.org/wiki/Kiristanci" title="Kiristanci - ফুলাহ্" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Kiristanci" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="ফুলাহ্" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fi.wikipedia.org/wiki/Kristinusko" title="Kristinusko - ফিনিশ" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kristinusko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ফিনিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ristiusk" title="Ristiusk - Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ristiusk" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fo.wikipedia.org/wiki/Kristind%25C3%25B3mur" title="Kristindómur - ফেরোইস" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Kristindómur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ফেরোইস" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fr.wikipedia.org/wiki/Christianisme" title="Christianisme - ফরাসি" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Christianisme" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ফরাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://frp.wikipedia.org/wiki/Cristianismo" title="Cristianismo - Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Cristianismo" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://frr.wikipedia.org/wiki/Krastendoom" title="Krastendoom - উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Krastendoom" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fur.wikipedia.org/wiki/Cristianesim" title="Cristianesim - ফ্রিউলিও" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Cristianesim" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="ফ্রিউলিও" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://fy.wikipedia.org/wiki/Kristendom" title="Kristendom - পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Kristendom" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="পশ্চিম ফ্রিসিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Chr%25C3%25ADosta%25C3%25ADocht" title="An Chríostaíocht - আইরিশ" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Chríostaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="আইরিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gag.wikipedia.org/wiki/Hristianl%25C4%25B1k" title="Hristianlık - গাগাউজ" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Hristianlık" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="গাগাউজ" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gan.wikipedia.org/wiki/%25E5%259F%25BA%25E7%259D%25A3%25E6%2595%2599" title="基督教 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="基督教" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gcr.wikipedia.org/wiki/Kristyanism" title="Kristyanism - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Kristyanism" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gd.wikipedia.org/wiki/Cr%25C3%25ACosdaidheachd" title="Crìosdaidheachd - স্কটিশ-গ্যেলিক" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Crìosdaidheachd" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="স্কটিশ-গ্যেলিক" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gl.wikipedia.org/wiki/Cristianismo" title="Cristianismo - গ্যালিশিয়" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cristianismo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="গ্যালিশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gn.wikipedia.org/wiki/Hesu_rape" title="Hesu rape - গুয়ারানি" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Hesu rape" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="গুয়ারানি" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gom.wikipedia.org/wiki/Kristanvponn" title="Kristanvponn - Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Kristanvponn" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gu.wikipedia.org/wiki/%25E0%25AA%2596%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B0%25E0%25AA%25BF%25E0%25AA%25B8%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25A4%25E0%25AB%2580_%25E0%25AA%25A7%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25AE" title="ખ્રિસ્તી ધર્મ - গুজরাটি" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ખ્રિસ્તી ધર્મ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="গুজরাটি" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Chreestiaght" title="Yn Chreestiaght - ম্যাঙ্কস" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Chreestiaght" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="ম্যাঙ্কস" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ha.wikipedia.org/wiki/Kiristanci" title="Kiristanci - হাউসা" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kiristanci" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="হাউসা" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hak.wikipedia.org/wiki/K%25C3%25AE-tuk-kau" title="Kî-tuk-kau - Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Kî-tuk-kau" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://he.wikipedia.org/wiki/%25D7%25A0%25D7%25A6%25D7%25A8%25D7%2595%25D7%25AA" title="נצרות - হিব্রু" lang="he" hreflang="he" data-title="נצרות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="হিব্রু" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hi.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ईसाई धर्म - হিন্দি" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ईसाई धर्म" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="হিন্দি" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hif.wikipedia.org/wiki/Isai_Dharam" title="Isai Dharam - Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Isai Dharam" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hr.wikipedia.org/wiki/Kr%25C5%25A1%25C4%2587anstvo" title="Kršćanstvo - ক্রোয়েশীয়" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kršćanstvo" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="ক্রোয়েশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hsb.wikipedia.org/wiki/K%25C5%2599es%25C4%2587anstwo" title="Křesćanstwo - উচ্চ সোর্বিয়ান" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Křesćanstwo" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="উচ্চ সোর্বিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ht.wikipedia.org/wiki/Krisyanis" title="Krisyanis - হাইতিয়ান ক্রেওল" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Krisyanis" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="হাইতিয়ান ক্রেওল" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hu.wikipedia.org/wiki/Kereszt%25C3%25A9nys%25C3%25A9g" title="Kereszténység - হাঙ্গেরীয়" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kereszténység" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="হাঙ্গেরীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hy.wikipedia.org/wiki/%25D5%2594%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25BD%25D5%25BF%25D5%25B8%25D5%25B6%25D5%25A5%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25A9%25D5%25B5%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B6" title="Քրիստոնեություն - আর্মেনিয়" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քրիստոնեություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="আর্মেনিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://hyw.wikipedia.org/wiki/%25D5%2594%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25BD%25D5%25BF%25D5%25B8%25D5%25B6%25D5%25A7%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25A9%25D5%25AB%25D6%2582%25D5%25B6" title="Քրիստոնէութիւն - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Քրիստոնէութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ia.wikipedia.org/wiki/Christianismo" title="Christianismo - ইন্টারলিঙ্গুয়া" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Christianismo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ইন্টারলিঙ্গুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://iba.wikipedia.org/wiki/Kristian" title="Kristian - ইবান" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Kristian" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ইবান" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://id.wikipedia.org/wiki/Kekristenan" title="Kekristenan - ইন্দোনেশীয়" lang="id" hreflang="id" data-title="Kekristenan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ইন্দোনেশীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ie.wikipedia.org/wiki/Cristianisme" title="Cristianisme - ইন্টারলিঙ্গ" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Cristianisme" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ইন্টারলিঙ্গ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ig.wikipedia.org/wiki/Efefe_Kra%25E1%25BB%258Bst" title="Efefe Kraịst - ইগ্বো" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Efefe Kraịst" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ইগ্বো" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ik.wikipedia.org/wiki/Ukpiqtuaq" title="Ukpiqtuaq - ইনুপিয়াক" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Ukpiqtuaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="ইনুপিয়াক" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ilo.wikipedia.org/wiki/Kristianidad" title="Kristianidad - ইলোকো" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Kristianidad" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ইলোকো" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://inh.wikipedia.org/wiki/%25D0%2596%25D3%2580%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B3%25D0%25B0%25D1%2585%25D0%25BE%25D0%25B9_%25D0%25B4%25D0%25B8" title="ЖӀаргахой ди - ইঙ্গুশ" lang="inh" hreflang="inh" data-title="ЖӀаргахой ди" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ইঙ্গুশ" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://io.wikipedia.org/wiki/Kristanismo" title="Kristanismo - ইডো" lang="io" hreflang="io" data-title="Kristanismo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ইডো" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://is.wikipedia.org/wiki/Kristni" title="Kristni - আইসল্যান্ডীয়" lang="is" hreflang="is" data-title="Kristni" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="আইসল্যান্ডীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://it.wikipedia.org/wiki/Cristianesimo" title="Cristianesimo - ইতালিয়" lang="it" hreflang="it" data-title="Cristianesimo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ইতালিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ja.wikipedia.org/wiki/%25E3%2582%25AD%25E3%2583%25AA%25E3%2582%25B9%25E3%2583%2588%25E6%2595%2599" title="キリスト教 - জাপানি" lang="ja" hreflang="ja" data-title="キリスト教" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="জাপানি" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://jam.wikipedia.org/wiki/Kristianiti" title="Kristianiti - Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kristianiti" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://jbo.wikipedia.org/wiki/xi%2527ojda" title="xi'ojda - লোজবান" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="xi'ojda" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="লোজবান" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://jv.wikipedia.org/wiki/Kristen" title="Kristen - জাভানিজ" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kristen" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="জাভানিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ka.wikipedia.org/wiki/%25E1%2583%25A5%25E1%2583%25A0%25E1%2583%2598%25E1%2583%25A1%25E1%2583%25A2%25E1%2583%2598%25E1%2583%2590%25E1%2583%259C%25E1%2583%259D%25E1%2583%2591%25E1%2583%2590" title="ქრისტიანობა - জর্জিয়ান" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქრისტიანობა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="জর্জিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kab.wikipedia.org/wiki/Tamasi%25E1%25B8%25A5it" title="Tamasiḥit - কাবাইলে" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tamasiḥit" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="কাবাইলে" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kbd.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A7%25D1%258B%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D1%258D%25D0%25BD%25D1%258B%25D0%25B3%25D1%258A%25D1%258D" title="Чыристэныгъэ - কাবার্ডিয়ান" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Чыристэныгъэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="কাবার্ডিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kr%25C9%25A9stiyaniism" title="Krɩstiyaniism - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Krɩstiyaniism" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kcg.wikipedia.org/wiki/Khwikristi" title="Khwikristi - টিয়াপ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Khwikristi" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="টিয়াপ" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kg.wikipedia.org/wiki/Kiyesu" title="Kiyesu - কঙ্গো" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Kiyesu" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="কঙ্গো" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ki.wikipedia.org/wiki/%25C5%25A8kristiano" title="Ũkristiano - কিকুয়ু" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Ũkristiano" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="কিকুয়ু" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kk.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25B4%25D1%258B%25D2%259B" title="Христиандық - কাজাখ" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Христиандық" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="কাজাখ" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://km.wikipedia.org/wiki/%25E1%259E%2582%25E1%259F%2592%25E1%259E%259A%25E1%259E%25B7%25E1%259E%259F%25E1%259F%2592%25E1%259E%258F%25E1%259E%259F%25E1%259E%25B6%25E1%259E%259F%25E1%259E%2593%25E1%259E%25B6" title="គ្រិស្តសាសនា - খমের" lang="km" hreflang="km" data-title="គ្រិស្តសាសនា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="খমের" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kn.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B2%2595%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25B0%25E0%25B3%2588%25E0%25B2%25B8%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25A4_%25E0%25B2%25A7%25E0%25B2%25B0%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25AE" title="ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ - কন্নড়" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="কন্নড়" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://knc.wikipedia.org/wiki/Christianity" title="Christianity - Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Christianity" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ko.wikipedia.org/wiki/%25EA%25B8%25B0%25EB%258F%2585%25EA%25B5%2590" title="기독교 - কোরিয়ান" lang="ko" hreflang="ko" data-title="기독교" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="কোরিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://krc.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BB%25D1%258B%25D0%25BA%25D1%258A" title="Христианлыкъ - কারচে-বাল্কার" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Христианлыкъ" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="কারচে-বাল্কার" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ks.wikipedia.org/wiki/%25D8%25B9%25DB%258C%25D9%2596%25D8%25B3%25D9%25B2%25DB%258C%25D9%2590%25DB%258C%25D9%258E%25D8%25AA%25DA%25BE" title="عیٖسٲیِیَتھ - কাশ্মীরি" lang="ks" hreflang="ks" data-title="عیٖسٲیِیَتھ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="কাশ্মীরি" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ku.wikipedia.org/wiki/Xiristiyan%25C3%25AE" title="Xiristiyanî - কুর্দিশ" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Xiristiyanî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="কুর্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://kw.wikipedia.org/wiki/Kristonedh" title="Kristonedh - কর্ণিশ" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Kristonedh" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="কর্ণিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ky.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25B0%25D1%258F%25D0%25BA%25D1%2587%25D1%258B%25D0%25BB%25D1%258B%25D0%25BA" title="Машаякчылык - কির্গিজ" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Машаякчылык" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="কির্গিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://la.wikipedia.org/wiki/Religio_Christiana" title="Religio Christiana - লাতিন" lang="la" hreflang="la" data-title="Religio Christiana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="লাতিন" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lad.wikipedia.org/wiki/Kristianizmo" title="Kristianizmo - লাদিনো" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Kristianizmo" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="লাদিনো" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lb.wikipedia.org/wiki/Chr%25C3%25ABschtentum" title="Chrëschtentum - লুক্সেমবার্গীয়" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Chrëschtentum" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="লুক্সেমবার্গীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lbe.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2585%25D0%25B0%25D1%2587%25D0%25BF%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B0%25D1%2581_%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BD" title="Ххачпарас дин - Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ххачпарас дин" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lez.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25BF%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25B0_%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BD" title="Хашпара дин - লেজঘিয়ান" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Хашпара дин" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="লেজঘিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lfn.wikipedia.org/wiki/Cristianisme" title="Cristianisme - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Cristianisme" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://li.wikipedia.org/wiki/Christend%25C3%25B3m" title="Christendóm - লিম্বুর্গিশ" lang="li" hreflang="li" data-title="Christendóm" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="লিম্বুর্গিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lij.wikipedia.org/wiki/Crestian%25C3%25AAximo" title="Crestianêximo - লিগুরিয়ান" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Crestianêximo" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="লিগুরিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lld.wikipedia.org/wiki/Cristianejim" title="Cristianejim - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Cristianejim" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cristianesim" title="Cristianesim - লম্বার্ড" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cristianesim" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="লম্বার্ড" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ln.wikipedia.org/wiki/Bokl%25C3%25ADsto" title="Boklísto - লিঙ্গালা" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Boklísto" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="লিঙ্গালা" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lo.wikipedia.org/wiki/%25E0%25BA%2584%25E0%25BA%25B4%25E0%25BA%2594%25E0%25BA%2595%25E0%25BA%25B0%25E0%25BA%25AA%25E0%25BA%25B2%25E0%25BA%25AA%25E0%25BA%25B0%25E0%25BB%259C%25E0%25BA%25B2" title="ຄິດຕະສາສະໜາ - লাও" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຄິດຕະສາສະໜາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="লাও" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lt.wikipedia.org/wiki/Krik%25C5%25A1%25C4%258Dionyb%25C4%2597" title="Krikščionybė - লিথুয়েনীয়" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Krikščionybė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="লিথুয়েনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://lv.wikipedia.org/wiki/Kristiet%25C4%25ABba" title="Kristietība - লাত্ভীয়" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kristietība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="লাত্ভীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mai.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ईसाई धर्म - মৈথিলি" lang="mai" hreflang="mai" data-title="ईसाई धर्म" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="মৈথিলি" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Kristen" title="Kristen - Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Kristen" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mdf.wikipedia.org/wiki/%25D0%259A%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D0%25B7%25D1%2588%25D0%25B8" title="Кристозши - মোকশা" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Кристозши" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="মোকশা" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mg.wikipedia.org/wiki/Kristianisma" title="Kristianisma - মালাগাসি" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kristianisma" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="মালাগাসি" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mhr.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BB%25D1%258B%25D0%25BA" title="Христианлык - Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Христианлык" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mi.wikipedia.org/wiki/Whakapono_Karaitiana" title="Whakapono Karaitiana - মাওরি" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Whakapono Karaitiana" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="মাওরি" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://min.wikipedia.org/wiki/Kristen" title="Kristen - মিনাংকাবাউ" lang="min" hreflang="min" data-title="Kristen" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="মিনাংকাবাউ" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="নির্বাচিত নিবন্ধ"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mk.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D1%2598%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Христијанство - ম্যাসিডোনীয়" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Христијанство" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="ম্যাসিডোনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ml.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B4%2595%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25B0%25E0%25B4%25BF%25E0%25B4%25B8%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%25A4%25E0%25B5%2581%25E0%25B4%25AE%25E0%25B4%25A4%25E0%25B4%2582" title="ക്രിസ്തുമതം - মালায়ালাম" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ക്രിസ്തുമതം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="মালায়ালাম" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mn.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582_%25D0%25B8%25D1%2582%25D0%25B3%25D1%258D%25D0%25BB" title="Христ итгэл - মঙ্গোলিয়" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Христ итгэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="মঙ্গোলিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mnw.wikipedia.org/wiki/%25E1%2580%2581%25E1%2580%259B%25E1%2580%25B1%25E1%2580%2590%25E1%2580%25BA%25E1%2580%259A%25E1%2580%25AC%25E1%2580%2594%25E1%2580%25BA" title="ခရေတ်ယာန် - Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="ခရေတ်ယာန်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target"><span>ဘာသာမန်</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mr.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2596%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25B0%25E0%25A4%25BF%25E0%25A4%25B6%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%259A%25E0%25A4%25A8_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="ख्रिश्चन धर्म - মারাঠি" lang="mr" hreflang="mr" data-title="ख्रिश्चन धर्म" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="মারাঠি" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ms.wikipedia.org/wiki/Kristian" title="Kristian - মালয়" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kristian" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="মালয়" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mt.wikipedia.org/wiki/Kristjane%25C5%25BCmu" title="Kristjaneżmu - মল্টিয়" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Kristjaneżmu" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="মল্টিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mwl.wikipedia.org/wiki/Cristandade" title="Cristandade - মিরান্ডিজ" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Cristandade" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="মিরান্ডিজ" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://my.wikipedia.org/wiki/%25E1%2580%2581%25E1%2580%259B%25E1%2580%2585%25E1%2580%25BA%25E1%2580%259A%25E1%2580%25AC%25E1%2580%2594%25E1%2580%25BA%25E1%2580%2598%25E1%2580%25AC%25E1%2580%259E%25E1%2580%25AC" title="ခရစ်ယာန်ဘာသာ - বর্মি" lang="my" hreflang="my" data-title="ခရစ်ယာန်ဘာသာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="বর্মি" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://myv.wikipedia.org/wiki/%25D0%259A%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%258C%25D1%2587%25D0%25B8" title="Кристаньчи - এরজিয়া" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Кристаньчи" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="এরজিয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://mzn.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C_%25D8%25AF%25DB%258C%25D9%2586" title="مسیحی دین - মাজানদেরানি" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مسیحی دین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="মাজানদেরানি" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nah.wikipedia.org/wiki/Cristianoyotl" title="Cristianoyotl - Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Cristianoyotl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nap.wikipedia.org/wiki/Crestianesemo" title="Crestianesemo - নেয়াপোলিটান" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Crestianesemo" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="নেয়াপোলিটান" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nds.wikipedia.org/wiki/Christendom" title="Christendom - নিম্ন জার্মানি" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Christendom" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="নিম্ন জার্মানি" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Christendom" title="Christendom - লো স্যাক্সন" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Christendom" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="লো স্যাক্সন" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ne.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2587%25E0%25A4%25B8%25E0%25A4%25BE%25E0%25A4%2588_%25E0%25A4%25A7%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25AE" title="इसाई धर्म - নেপালী" lang="ne" hreflang="ne" data-title="इसाई धर्म" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="নেপালী" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nia.wikipedia.org/wiki/Banua_Niha_Keriso" title="Banua Niha Keriso - নিয়াস" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Banua Niha Keriso" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="নিয়াস" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nl.wikipedia.org/wiki/Christendom" title="Christendom - ওলন্দাজ" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Christendom" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="ওলন্দাজ" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nn.wikipedia.org/wiki/Kristendommen" title="Kristendommen - নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kristendommen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান নিনর্স্ক" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://no.wikipedia.org/wiki/Kristendom" title="Kristendom - নরওয়েজিয়ান বোকমাল" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kristendom" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="নরওয়েজিয়ান বোকমাল" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nov.wikipedia.org/wiki/Kristanisme" title="Kristanisme - Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Kristanisme" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nqo.wikipedia.org/wiki/%25DF%258C%25DF%259B%25DF%259F%25DF%258A%25DF%259E%25DF%25A6%25DF%258A" title="ߌߛߟߊߞߦߊ - এন’কো" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߌߛߟߊߞߦߊ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="এন’কো" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nrm.wikipedia.org/wiki/Chr%25C3%25AAtchiennet%25C3%25A9" title="Chrêtchienneté - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Chrêtchienneté" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://nso.wikipedia.org/wiki/Sekriste" title="Sekriste - উত্তরাঞ্চলীয় সোথো" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Sekriste" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় সোথো" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://oc.wikipedia.org/wiki/Cristianisme" title="Cristianisme - অক্সিটান" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Cristianisme" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="অক্সিটান" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://olo.wikipedia.org/wiki/Hristianskoi_usko" title="Hristianskoi usko - Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Hristianskoi usko" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://om.wikipedia.org/wiki/Kiristaanummaa" title="Kiristaanummaa - অরোমো" lang="om" hreflang="om" data-title="Kiristaanummaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="অরোমো" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://or.wikipedia.org/wiki/%25E0%25AC%2596%25E0%25AD%258D%25E0%25AC%25B0%25E0%25AD%2580%25E0%25AC%25B7%25E0%25AD%258D%25E0%25AC%259F_%25E0%25AC%25A7%25E0%25AC%25B0%25E0%25AD%258D%25E0%25AC%25AE" title="ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମ - ওড়িয়া" lang="or" hreflang="or" data-title="ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ওড়িয়া" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://os.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A7%25D1%258B%25D1%2580%25D1%258B%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D0%25BD_%25D0%25B4%25D0%25B8%25D0%25BD" title="Чырыстон дин - ওসেটিক" lang="os" hreflang="os" data-title="Чырыстон дин" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ওসেটিক" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pa.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A8%2587%25E0%25A8%25B8%25E0%25A8%25BE%25E0%25A8%2588_%25E0%25A8%25A7%25E0%25A8%25B0%25E0%25A8%25AE" title="ਇਸਾਈ ਧਰਮ - পাঞ্জাবী" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਇਸਾਈ ਧਰਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="পাঞ্জাবী" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pam.wikipedia.org/wiki/Kristianismu" title="Kristianismu - পাম্পাঙ্গা" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Kristianismu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="পাম্পাঙ্গা" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pap.wikipedia.org/wiki/Kristianismo" title="Kristianismo - পাপিয়ামেন্টো" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Kristianismo" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="পাপিয়ামেন্টো" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pcd.wikipedia.org/wiki/Cristiannime" title="Cristiannime - Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Cristiannime" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pih.wikipedia.org/wiki/Kreschenitii" title="Kreschenitii - Pitcairn-Norfolk" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Kreschenitii" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Pitcairn-Norfolk" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pl.wikipedia.org/wiki/Chrze%25C5%259Bcija%25C5%2584stwo" title="Chrześcijaństwo - পোলিশ" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Chrześcijaństwo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="পোলিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pms.wikipedia.org/wiki/Cristian%25C3%25A9sim" title="Cristianésim - Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Cristianésim" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pnb.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25D8%25AA" title="مسیحیت - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مسیحیت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ps.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25D9%258A%25D8%25AD%25D9%258A%25D8%25AA" title="مسيحيت - পাশতু" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مسيحيت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="পাশতু" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://pt.wikipedia.org/wiki/Cristianismo" title="Cristianismo - পর্তুগীজ" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cristianismo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="পর্তুগীজ" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://qu.wikipedia.org/wiki/Kiristuyuyay_i%25C3%25B1iy" title="Kiristuyuyay iñiy - কেচুয়া" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kiristuyuyay iñiy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="কেচুয়া" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://rm.wikipedia.org/wiki/Cristianissem" title="Cristianissem - রোমান্স" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Cristianissem" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="রোমান্স" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://rmy.wikipedia.org/wiki/Kristiyanismo" title="Kristiyanismo - Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Kristiyanismo" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ro.wikipedia.org/wiki/Cre%25C8%2599tinism" title="Creștinism - রোমানীয়" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Creștinism" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="রোমানীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Cri%25C8%2599tinismu" title="Criștinismu - আরোমেনিয়" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Criștinismu" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="আরোমেনিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ru.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Христианство - রুশ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Христианство" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="রুশ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://rue.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D1%2596%25D1%2581%25D1%2582%25D1%2596%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Хрістіанство - Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Хрістіанство" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubukirisitu" title="Ubukirisitu - কিনয়ারোয়ান্ডা" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubukirisitu" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="কিনয়ারোয়ান্ডা" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sa.wikipedia.org/wiki/%25E0%25A4%2595%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%2588%25E0%25A4%25B8%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%25A4%25E0%25A4%25AE%25E0%25A4%25A4%25E0%25A4%25AE%25E0%25A5%258D" title="क्रैस्तमतम् - সংস্কৃত" lang="sa" hreflang="sa" data-title="क्रैस्तमतम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="সংস্কৃত" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sah.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Христианство - শাখা" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Христианство" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="শাখা" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sat.wikipedia.org/wiki/%25E1%25B1%25A4%25E1%25B1%25A5%25E1%25B1%259F%25E1%25B1%25B9%25E1%25B1%25AD_%25E1%25B1%25AB%25E1%25B1%25B7%25E1%25B1%259A%25E1%25B1%25A8%25E1%25B1%259A%25E1%25B1%25A2" title="ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ - সাঁওতালি" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱤᱥᱟᱹᱭ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="সাঁওতালি" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sc.wikipedia.org/wiki/Cristian%25C3%25A8simu" title="Cristianèsimu - সার্ডিনিয়ান" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Cristianèsimu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="সার্ডিনিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://scn.wikipedia.org/wiki/Cristian%25C3%25A8simu" title="Cristianèsimu - সিসিলিয়ান" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Cristianèsimu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="সিসিলিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sco.wikipedia.org/wiki/Christianity" title="Christianity - স্কটস" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Christianity" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="স্কটস" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sd.wikipedia.org/wiki/%25D8%25B9%25D9%258A%25D8%25B3%25D8%25A7%25D8%25A6%25D9%258A%25D8%25AA" title="عيسائيت - সিন্ধি" lang="sd" hreflang="sd" data-title="عيسائيت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="সিন্ধি" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://se.wikipedia.org/wiki/Risttala%25C5%25A1vuohta" title="Risttalašvuohta - উত্তরাঞ্চলীয় সামি" lang="se" hreflang="se" data-title="Risttalašvuohta" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="উত্তরাঞ্চলীয় সামি" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sh.wikipedia.org/wiki/Kr%25C5%25A1%25C4%2587anstvo" title="Kršćanstvo - সার্বো-ক্রোয়েশিয়" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kršćanstvo" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="সার্বো-ক্রোয়েশিয়" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://shn.wikipedia.org/wiki/%25E1%2580%259E%25E1%2582%2583%25E1%2582%2587%25E1%2580%259E%25E1%2581%25BC%25E1%2582%2583%25E1%2582%2587%25E1%2581%25B6%25E1%2580%259B%25E1%2580%25AD%25E1%2580%2590%25E1%2580%25BA%25E1%2582%2589" title="သႃႇသၼႃႇၶရိတ်ႉ - শান" lang="shn" hreflang="shn" data-title="သႃႇသၼႃႇၶရိတ်ႉ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="শান" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://si.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B6%259A%25E0%25B7%258A%25E2%2580%258D%25E0%25B6%25BB%25E0%25B7%2592%25E0%25B7%2583%25E0%25B7%258A%25E0%25B6%25AD%25E0%25B7%2592%25E0%25B6%25BA%25E0%25B7%258F%25E0%25B6%25B1%25E0%25B7%2592_%25E0%25B6%2586%25E0%25B6%259C%25E0%25B6%25B8" title="ක්රිස්තියානි ආගම - সিংহলী" lang="si" hreflang="si" data-title="ක්රිස්තියානි ආගම" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="সিংহলী" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://simple.wikipedia.org/wiki/Christianity" title="Christianity - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Christianity" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sk.wikipedia.org/wiki/Kres%25C5%25A5anstvo" title="Kresťanstvo - স্লোভাক" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kresťanstvo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="স্লোভাক" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://skr.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25D8%25AA" title="مسیحیت - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="مسیحیت" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sl.wikipedia.org/wiki/Kr%25C5%25A1%25C4%258Danstvo" title="Krščanstvo - স্লোভেনীয়" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Krščanstvo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="স্লোভেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sm.wikipedia.org/wiki/Kerisiano" title="Kerisiano - সামোয়ান" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Kerisiano" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="সামোয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sn.wikipedia.org/wiki/Chitendero_chechiKristu" title="Chitendero chechiKristu - শোনা" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chitendero chechiKristu" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="শোনা" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://so.wikipedia.org/wiki/Masiixiyad" title="Masiixiyad - সোমালি" lang="so" hreflang="so" data-title="Masiixiyad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="সোমালি" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sq.wikipedia.org/wiki/Krisht%25C3%25ABrimi" title="Krishtërimi - আলবেনীয়" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Krishtërimi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="আলবেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sr.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2588%25D1%259B%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Хришћанство - সার্বীয়" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хришћанство" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="সার্বীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ss.wikipedia.org/wiki/Bukhristu" title="Bukhristu - সোয়াতি" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Bukhristu" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="সোয়াতি" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://stq.wikipedia.org/wiki/Kristendum" title="Kristendum - Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Kristendum" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://su.wikipedia.org/wiki/Kar%25C3%25A9sten" title="Karésten - সুদানী" lang="su" hreflang="su" data-title="Karésten" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="সুদানী" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="সুপারিশকৃত নিবন্ধ"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sv.wikipedia.org/wiki/Kristendom" title="Kristendom - সুইডিশ" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kristendom" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="সুইডিশ" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://sw.wikipedia.org/wiki/Ukristo" title="Ukristo - সোয়াহিলি" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ukristo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="সোয়াহিলি" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://szl.wikipedia.org/wiki/Krze%25C5%259Bcij%25C5%258D%25C5%2584stwo" title="Krześcijōństwo - সিলেশিয়ান" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Krześcijōństwo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="সিলেশিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ta.wikipedia.org/wiki/%25E0%25AE%2595%25E0%25AE%25BF%25E0%25AE%25B1%25E0%25AE%25BF%25E0%25AE%25B8%25E0%25AF%258D%25E0%25AE%25A4%25E0%25AE%25B5%25E0%25AE%25AE%25E0%25AF%258D" title="கிறிஸ்தவம் - তামিল" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கிறிஸ்தவம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="তামিল" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tcy.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B2%2595%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25B0%25E0%25B2%25BF%25E0%25B2%25B6%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%259A%25E0%25B2%25BF%25E0%25B2%25AF%25E0%25B2%25A8%25E0%25B3%258D_%25E0%25B2%25A7%25E0%25B2%25B0%25E0%25B3%258D%25E0%25B2%25AE" title="ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮ - Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tdd.wikipedia.org/wiki/%25E1%25A5%259A%25E1%25A5%25A3%25E1%25A5%25B1_%25E1%25A5%2594%25E1%25A5%25A3%25E1%25A5%25B1_%25E1%25A5%2591%25E1%25A5%25A3_%25E1%25A5%2598%25E1%25A5%25A4%25E1%25A5%2596%25E1%25A5%25B3_%25E1%25A5%2595%25E1%25A5%25A3%25E1%25A5%25A2%25E1%25A5%25B1" title="ᥚᥣᥱ ᥔᥣᥱ ᥑᥣ ᥘᥤᥖᥳ ᥕᥣᥢᥱ - Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥚᥣᥱ ᥔᥣᥱ ᥑᥣ ᥘᥤᥖᥳ ᥕᥣᥢᥱ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target"><span>ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://te.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B0%2595%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25B0%25E0%25B1%2588%25E0%25B0%25B8%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25A4%25E0%25B0%25B5_%25E0%25B0%25AE%25E0%25B0%25A4%25E0%25B0%2582" title="క్రైస్తవ మతం - তেলুগু" lang="te" hreflang="te" data-title="క్రైస్తవ మతం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="তেলুগু" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tg.wikipedia.org/wiki/%25D0%259C%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B5%25D2%25B3%25D0%25B8%25D1%258F%25D1%2582" title="Масеҳият - তাজিক" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Масеҳият" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="তাজিক" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://th.wikipedia.org/wiki/%25E0%25B8%25A8%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25AA%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%2584%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%25AA%25E0%25B8%2595%25E0%25B9%258C" title="ศาสนาคริสต์ - থাই" lang="th" hreflang="th" data-title="ศาสนาคริสต์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="থাই" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ti.wikipedia.org/wiki/%25E1%258A%25AD%25E1%2588%25AD%25E1%2588%25B5%25E1%2589%25B5%25E1%258A%2593" title="ክርስትና - তিগরিনিয়া" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ክርስትና" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="তিগরিনিয়া" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tl.wikipedia.org/wiki/Kristiyanismo" title="Kristiyanismo - তাগালগ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kristiyanismo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="তাগালগ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tly.wikipedia.org/wiki/Xacp%25C9%2599r%25C9%2599st%25C9%2599ti" title="Xacpərəstəti - Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Xacpərəstəti" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tn.wikipedia.org/wiki/Sekeresete" title="Sekeresete - সোয়ানা" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Sekeresete" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="সোয়ানা" class="interlanguage-link-target"><span>Setswana</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tpi.wikipedia.org/wiki/Lotu_Kristen" title="Lotu Kristen - টোক পিসিন" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Lotu Kristen" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="টোক পিসিন" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tr.wikipedia.org/wiki/Hristiyanl%25C4%25B1k" title="Hristiyanlık - তুর্কী" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hristiyanlık" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="তুর্কী" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ts.wikipedia.org/wiki/Vukreste" title="Vukreste - সঙ্গা" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Vukreste" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="সঙ্গা" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tt.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BD%25D0%25BB%25D1%258B%25D0%25BA" title="Христианлык - তাতার" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Христианлык" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="তাতার" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://tw.wikipedia.org/wiki/Kristosom" title="Kristosom - টোয়াই" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Kristosom" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="টোয়াই" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ug.wikipedia.org/wiki/%25D8%25AE%25D8%25B1%25D9%2589%25D8%25B3%25D8%25AA%25D9%2589%25D8%25A6%25D8%25A7%25D9%2586_%25D8%25AF%25D9%2589%25D9%2586%25D9%2589" title="خرىستىئان دىنى - উইঘুর" lang="ug" hreflang="ug" data-title="خرىستىئان دىنى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="উইঘুর" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uk.wikipedia.org/wiki/%25D0%25A5%25D1%2580%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25BD%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25BE" title="Християнство - ইউক্রেনীয়" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Християнство" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ইউক্রেনীয়" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://ur.wikipedia.org/wiki/%25D9%2585%25D8%25B3%25DB%258C%25D8%25AD%25DB%258C%25D8%25AA" title="مسیحیت - উর্দু" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مسیحیت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="উর্দু" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://uz.wikipedia.org/wiki/Xristianlik" title="Xristianlik - উজবেক" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Xristianlik" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="উজবেক" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vec badge-Q17437796 badge-featuredarticle badge-Q17437798 badge-goodarticle badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="নির্বাচিত নিবন্ধ, ভালো নিবন্ধ, সুপারিশকৃত নিবন্ধ"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vec.wikipedia.org/wiki/Cristian%25C3%25A8zemo" title="Cristianèzemo - ভেনেশিয়ান" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Cristianèzemo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="ভেনেশিয়ান" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vep.wikipedia.org/wiki/Hristanuskond" title="Hristanuskond - Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Hristanuskond" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vi.wikipedia.org/wiki/Kit%25C3%25B4_gi%25C3%25A1o" title="Kitô giáo - ভিয়েতনামী" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Kitô giáo" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ভিয়েতনামী" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vls.wikipedia.org/wiki/Christndom" title="Christndom - West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Christndom" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://vo.wikipedia.org/wiki/Krit" title="Krit - ভোলাপুক" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Krit" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ভোলাপুক" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://wa.wikipedia.org/wiki/Crustinnisse" title="Crustinnisse - ওয়ালুন" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Crustinnisse" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="ওয়ালুন" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://war.wikipedia.org/wiki/Kristohanon" title="Kristohanon - ওয়ারে" lang="war" hreflang="war" data-title="Kristohanon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="ওয়ারে" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://wuu.wikipedia.org/wiki/%25E5%259F%25BA%25E7%259D%25A3%25E5%25AE%2597%25E6%2595%2599" title="基督宗教 - উ চীনা" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="基督宗教" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="উ চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://xmf.wikipedia.org/wiki/%25E1%2583%25A5%25E1%2583%2598%25E1%2583%25A0%25E1%2583%25A1%25E1%2583%2598%25E1%2583%2590%25E1%2583%259C%25E1%2583%259D%25E1%2583%2591%25E1%2583%2590" title="ქირსიანობა - Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ქირსიანობა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://yi.wikipedia.org/wiki/%25D7%25A7%25D7%25A8%25D7%2599%25D7%25A1%25D7%2598%25D7%25A0%25D7%2598%25D7%2595%25D7%259D" title="קריסטנטום - ইদ্দিশ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קריסטנטום" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="ইদ্দিশ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://yo.wikipedia.org/wiki/%25E1%25BA%25B8%25CC%2580s%25C3%25ACn_Kr%25C3%25ADst%25C3%25AC" title="Ẹ̀sìn Krístì - ইওরুবা" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ẹ̀sìn Krístì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ইওরুবা" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://za.wikipedia.org/wiki/Geidoekgauq" title="Geidoekgauq - ঝু্য়াঙ" lang="za" hreflang="za" data-title="Geidoekgauq" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="ঝু্য়াঙ" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zea.wikipedia.org/wiki/Chrissendom" title="Chrissendom - Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Chrissendom" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zgh.wikipedia.org/wiki/%25E2%25B5%259C%25E2%25B4%25B0%25E2%25B5%258E%25E2%25B4%25B0%25E2%25B5%2599%25E2%25B5%2589%25E2%25B5%2583%25E2%25B5%2589%25E2%25B5%259C" title="ⵜⴰⵎⴰⵙⵉⵃⵉⵜ - আদর্শ মরক্কোন তামাজিগাত" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⴰⵎⴰⵙⵉⵃⵉⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="আদর্শ মরক্কোন তামাজিগাত" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh.wikipedia.org/wiki/%25E5%259F%25BA%25E7%259D%25A3%25E6%2595%2599" title="基督教 - চীনা" lang="zh" hreflang="zh" data-title="基督教" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="চীনা" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%25E5%259F%25BA%25E7%259D%25A3%25E6%2595%2599" title="基督教 - Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="基督教" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ki-tok-k%25C3%25A0u" title="Ki-tok-kàu - Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ki-tok-kàu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%25E5%259F%25BA%25E7%259D%25A3%25E6%2595%2599" title="基督教 - ক্যান্টোনিজ" lang="yue" hreflang="yue" data-title="基督教" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="ক্যান্টোনিজ" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> </section> </div> <div class="minerva-footer-logo"> <img src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-bn.svg" alt="উইকিপিডিয়া" width="120" height="27" style="width: 7.5em; height: 1.6875em;"> </div> <ul id="footer-info" class="footer-info hlist hlist-separated"> <li id="footer-info-lastmod">এ পৃষ্ঠায় শেষ পরিবর্তন হয়েছিল ১২:৪৩টার সময়, ১৬ ডিসেম্বর ২০২৪ তারিখে।</li> <li id="footer-info-copyright">বিষয়বস্তু <a rel="nofollow" class="external text" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn">সিসি বাই-এসএ ৪.০</a>-এর আওতায় প্রকাশিত যদি না অন্য কিছু নির্ধারিত থাকে।</li> </ul> <ul id="footer-places" class="footer-places hlist hlist-separated"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">গোপনীয়তার নীতি</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">উইকিপিডিয়া বৃত্তান্ত</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="https://bn-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en-GB">দাবিত্যাগ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">আচরণবিধি</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://developer.wikimedia.org">উন্নয়নকারী</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://stats.wikimedia.org/%23/bn.wikipedia.org">পরিসংখ্যান</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">কুকির বিবৃতি</a></li> <li id="footer-places-terms-use"><a href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://foundation.m.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/bn">ব্যবহারের শর্তাবলী</a></li> <li id="footer-places-desktop-toggle"><a id="mw-mf-display-toggle" href="https://translate.google.com/website?sl=auto&tl=en&hl=en-GB&u=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title%3D%25E0%25A6%2596%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25B8%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25A7%25E0%25A6%25B0%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AE%26mobileaction%3Dtoggle_view_desktop" data-event-name="switch_to_desktop">ডেস্কটপ</a></li> </ul> </div> </footer> </div> </div> <div class="mw-notification-area" data-mw="interface"></div><!-- v:8.3.1 --> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-9w6tl","wgBackendResponseTime":224,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.530","walltime":"0.907","ppvisitednodes":{"value":2645,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":130097,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":12911,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":125591,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 810.921 1 -total"," 57.35% 465.025 2 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা"," 28.29% 229.433 1 টেমপ্লেট:Harvnb"," 13.88% 112.561 1 টেমপ্লেট:খ্রিস্টধর্ম"," 11.49% 93.139 11 টেমপ্লেট:বই_উদ্ধৃতি"," 11.16% 90.534 1 টেমপ্লেট:Infobox_religion"," 9.92% 80.462 1 টেমপ্লেট:তথ্যছক"," 9.24% 74.891 1 টেমপ্লেট:Lang-ar"," 7.32% 59.381 8 টেমপ্লেট:ওয়েব_উদ্ধৃতি"," 4.66% 37.799 1 টেমপ্লেট:Sidebar"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.331","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":18137402,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6658c5c59b-4fvsg","timestamp":"20250207001652","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0996\u09cd\u09b0\u09bf\u09b8\u09cd\u099f\u09a7\u09b0\u09cd\u09ae","url":"https:\/\/bn.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5043","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5043","author":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09b2\u09cd\u09aa\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u0995\u09be\u09b0\u09c0\u0997\u09a3"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09ab\u09be\u0989\u09a8\u09cd\u09a1\u09c7\u09b6\u09a8","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-01T09:31:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7e\/Deesis_mosaic_Hagia_Sophia.jpg","headline":"\u098f\u0995\u09c7\u09b6\u09cd\u09ac\u09b0\u09ac\u09be\u09a6\u09c0 \u0987\u09ac\u09cd\u09b0\u09be\u09b9\u09bf\u09ae\u09c0\u09af\u09bc \u09a7\u09b0\u09cd\u09ae"}</script> <script>(window.NORLQ=window.NORLQ||[]).push(function(){var ns,i,p,img;ns=document.getElementsByTagName('noscript');for(i=0;i<ns.length;i++){p=ns[i].nextSibling;if(p&&p.className&&p.className.indexOf('lazy-image-placeholder')>-1){img=document.createElement('img');img.setAttribute('src',p.getAttribute('data-src'));img.setAttribute('width',p.getAttribute('data-width'));img.setAttribute('height',p.getAttribute('data-height'));img.setAttribute('alt',p.getAttribute('data-alt'));p.parentNode.replaceChild(img,p);}}});</script> <script>function gtElInit() {var lib = new google.translate.TranslateService();lib.translatePage('bn', 'en', function () {});}</script> <script src="https://translate.google.com/translate_a/element.js?cb=gtElInit&hl=en-GB&client=wt" type="text/javascript"></script> </body> </html>