CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Bourtange - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"99f7c0d8-b8e7-4635-bed7-bdc837d859ed","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Bourtange","wgTitle":"Bourtange","wgCurRevisionId":67746117,"wgRevisionId":67746117,"wgArticleId":19137,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Gesproken Wikipedia","Wikipedia:Coördinaten op Wikidata","Plaats in Groningen","Geschiedenis van Groningen (provincie)","Geografie van Westerwolde","Vestingwerk in Nederland","Voormalige gemeente in Groningen","Beschermd dorpsgezicht in Nederland","Openluchtmuseum in Nederland"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Bourtange","wgRelevantArticleId":19137,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgCoordinates":{"lat":53.00666666666667,"lon":7.191666666666667},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q670791","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates", "ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/1200px-thumbnail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1324"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/800px-thumbnail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="882"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/640px-thumbnail.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="706"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Bourtange - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Bourtange"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bourtange"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Bourtange rootpage-Bourtange skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/26_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bourtange" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bourtange" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Bourtange" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Bourtange" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Ontstaan_en_groei" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ontstaan_en_groei"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ontstaan en groei</span> </div> </a> <ul id="toc-Ontstaan_en_groei-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Leven_in_de_vesting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Leven_in_de_vesting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Leven in de vesting</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Leven_in_de_vesting-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Leven in de vesting-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Leven_in_de_vesting-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-De_vesting_in_1742" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_vesting_in_1742"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>De vesting in 1742</span> </div> </a> <ul id="toc-De_vesting_in_1742-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dagelijkse_leven_in_de_vesting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dagelijkse_leven_in_de_vesting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Dagelijkse leven in de vesting</span> </div> </a> <ul id="toc-Dagelijkse_leven_in_de_vesting-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Verval_en_reconstructie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verval_en_reconstructie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Verval en reconstructie</span> </div> </a> <ul id="toc-Verval_en_reconstructie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verbindingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verbindingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Verbindingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Verbindingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geboren_in_Bourtange" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geboren_in_Bourtange"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Geboren in Bourtange</span> </div> </a> <ul id="toc-Geboren_in_Bourtange-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trivia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trivia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Trivia</span> </div> </a> <ul id="toc-Trivia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Bourtange</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 15 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">15 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B5%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%89" title="حصن بورتانجى – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="حصن بورتانجى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Bourtange" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%98" title="بورتانژ – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بورتانژ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Boertang" title="Boertang – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Boertang" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5" title="Бауртанге – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бауртанге" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bourtange" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Bourtange" title="Bourtange – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bourtange" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q670791#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bourtange" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Bourtange" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Bourtange"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Bourtange"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Bourtange" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Bourtange" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&oldid=67746117" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Bourtange&id=67746117&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBourtange"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBourtange"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Bourtange"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Bourtange&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Bourtange&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bourtange" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://nl.wikivoyage.org/wiki/Bourtange" hreflang="nl"><span>Wikivoyage</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q670791" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="tpl_Coordinaten"><span class="plainlinks" title="Klik op de coördinaten om een plattegrond of satellietfoto te bekijken" style="font-size:87%;"> <span typeof="mw:File"><span title="Coördinaten"><img alt="Coördinaten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/23px-Internet-web-browser.svg.png" decoding="async" width="23" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/35px-Internet-web-browser.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/46px-Internet-web-browser.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></span></span> <a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=53_0_24_N_7_11_30_E_type:city_scale:4000_region:NL&pagename=Bourtange">53° 0′ NB, 7° 12′ OL</a></span></span></div></div> <div id="mw-indicator-gesproken_wiki" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><div style="font-size:87%;" title="Klik op de startbutton om de geluidsopname van het artikel te starten"><span style="cursor:help; border-bottom: 1px dotted #555555;" title="Door op de afspeelknop te klikken kunt u dit artikel beluisteren. Na het opnemen kan het artikel gewijzigd zijn, waardoor de tekst van de opname wellicht verouderd is.">Beluister</span> <span class="gesproken_wiki_player" style="display:inline-block; vertical-align:middle;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_2" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="80" style="width:80px;" data-durationhint="287" data-mwtitle="Nl-Bourtange-article-v2.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Nl-Bourtange-article-v2.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/7d/Nl-Bourtange-article-v2.ogg/Nl-Bourtange-article-v2.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></span> (<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nl-Bourtange-article-v2.ogg" class="extiw" title="commons:File:Nl-Bourtange-article-v2.ogg">info</a>)</div> </div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <caption class="notheme" style="font-size:large; margin-bottom:0.5em;"><b>Bourtange</b> </caption> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="text-align:center;" colspan="2">Plaats in <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nederland"><img alt="Vlag van Nederland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/20px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/30px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/40px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_(%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6,_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5,_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB)_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/266px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="266" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/399px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg/532px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="1300" data-file-height="1434" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; font-size:85%;" colspan="2">Luchtfoto, december 2019 </td></tr> <tr> <td colspan="2"> <div style="display:grid; grid-template-columns:auto ; align-items:center; text-align:center;"> <div><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Vlag_Bourtange.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Bourtange"><img alt="Vlag van Bourtange" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vlag_Bourtange.svg/110px-Vlag_Bourtange.svg.png" decoding="async" width="110" height="73" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vlag_Bourtange.svg/165px-Vlag_Bourtange.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Vlag_Bourtange.svg/220px-Vlag_Bourtange.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span></div> <div></div> <div><small>(<a href="/wiki/Vlag_van_Bourtange" title="Vlag van Bourtange">Details</a>)</small></div> <div></div></div> </td></tr> <tr> <td style="background:white; color:inherit; padding:0;" class="center" colspan="2"><div style="margin-left:auto; margin-right:auto; width: 260px; max-width: 260px; float:none; clear:both;"><div style="position: relative;border: 1px solid none; padding: 0px; width: 260px; max-width: 260px;"><span class="notpageimage noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png" class="mw-file-description" title="Bourtange (Groningen)"><img alt="Bourtange (Groningen)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png/260px-P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png" decoding="async" width="260" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png/390px-P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png/520px-P01-GR-positiekaart2-gemlabels.png 2x" data-file-width="1061" data-file-height="1166" /></a></span><br /><div style="position: absolute; z-index: 2; top: 72.2%; left: 90.1%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"><div style="position: relative; text-align: center; left: -4px; top: -4px; width: 8px; font-size: 8px; line-height:0;"><span typeof="mw:File"><span title="Bourtange"><img alt="Bourtange" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/8px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/16px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></span></span></div><div style="font-size: 90%; line-height: 110%; position: relative; top: -1.5em; width: 6em; top:-2.65em; left:-3em; text-align: center;"><span style="padding: 1px;"></span></div></div></div><div style="font-size: 90%"> </div></div> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Situering </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Provincies_van_Nederland" title="Provincies van Nederland">Provincie</a> </th> <td><span class="sortkey" style="display: none;">Groningen (provincie)</span><span class="sorttext"><span class="nowrap"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Groningen.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Groningen (provincie)"><img alt="Vlag Groningen (provincie)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/20px-Flag_of_Groningen.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/30px-Flag_of_Groningen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/40px-Flag_of_Groningen.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a></span></span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeente" title="Nederlandse gemeente">Gemeente</a> </th> <td><span class="sortkey" style="display: none;">Westerwolde</span><span class="sorttext"><span class="nowrap"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Westerwolde_vlag.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Westerwolde"><img alt="Vlag Westerwolde" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/20px-Westerwolde_vlag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/30px-Westerwolde_vlag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/40px-Westerwolde_vlag.svg.png 2x" data-file-width="743" data-file-height="492" /></a></span> <a href="/wiki/Westerwolde_(gemeente)" title="Westerwolde (gemeente)">Westerwolde</a></span></span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Geografische_co%C3%B6rdinaten" title="Geografische coördinaten">Coördinaten</a> </th> <td><span class="plainlinks"><span class="coordinates plainlinks"><span id="text_coordinates"><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=53_00_024_N_7_011_030_E_type:city_scale:25000_region:NL&pagename=Bourtange">53° 0′ NB, 7° 12′ OL</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Algemeen </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Oppervlakte" title="Oppervlakte">Oppervlakte</a> </th> <td>18,13<sup id="cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> km² </td></tr> <tr> <th>- land </th> <td>17,83<sup id="cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> km² </td></tr> <tr> <th>- water </th> <td>0,29<sup id="cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> km² </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Bevolking" title="Bevolking">Inwoners</a> <br /><small class="nowrap">(2023-01-01)</small> </th> <td>770<sup id="cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <br />(42 inw./km²) </td></tr> <tr> <th>Woningvoorraad </th> <td>400 woningen<sup id="cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Overig </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Postcode" title="Postcode">Postcode</a> </th> <td>9545 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Woonplaats_in_Nederland" title="Woonplaats in Nederland"><abbr style="border-bottom: none;" title="Een door het Kadaster (beheerder van de Landelijke Voorziening BAG) toegekende woonplaatscode">Woonplaatscode</abbr></a> </th> <td>2294 </td></tr> <tr> <th>Website </th> <td><span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bourtange.nl/">www<wbr />.bourtange<wbr />.nl</a></span> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Foto's </th></tr> <tr> <td class="ta-center" style="padding:0;" colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Bourtange06.jpg" class="mw-file-description" title="Plattegrond uit 1742"><img alt="Plattegrond uit 1742" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Bourtange06.jpg/266px-Bourtange06.jpg" decoding="async" width="266" height="279" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Bourtange06.jpg/399px-Bourtange06.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/47/Bourtange06.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="524" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2" style="font-size:85%">Plattegrond uit 1742 </td></tr> <tr> <td class="ta-center" style="padding:0;" colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Bourtange,_Netherlands.jpg" class="mw-file-description" title="Centrum van het dorp met oude lindebomen"><img alt="Centrum van het dorp met oude lindebomen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Bourtange%2C_Netherlands.jpg/266px-Bourtange%2C_Netherlands.jpg" decoding="async" width="266" height="310" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Bourtange%2C_Netherlands.jpg/399px-Bourtange%2C_Netherlands.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Bourtange%2C_Netherlands.jpg/532px-Bourtange%2C_Netherlands.jpg 2x" data-file-width="913" data-file-height="1063" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2" style="font-size:85%">Centrum van het dorp met oude lindebomen </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" colspan="2"> <table style="border-collapse:collapse;" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Nederland" title="Portaal:Nederland">Nederland</a></b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Bourtange</b> (<a href="/wiki/Gronings" title="Gronings">Gronings</a>: <i>Boertange</i>, verouderd <i>De Betang</i>) is een <a href="/wiki/Vesting_(verdedigingswerk)" title="Vesting (verdedigingswerk)">vestingdorp</a> met aangrenzende moderne kom in de Nederlandse provincie <a href="/wiki/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a>, dat tussen 1580 en 1593 tijdens de <a href="/wiki/Nederlandse_Opstand" title="Nederlandse Opstand">Nederlandse Opstand</a> is aangelegd. Bourtange ligt in de <a href="/wiki/Gemeente_(bestuur)" title="Gemeente (bestuur)">gemeente</a> <a href="/wiki/Westerwolde_(gemeente)" title="Westerwolde (gemeente)">Westerwolde</a>, in de gelijknamige <a href="/wiki/Westerwolde_(streek)" title="Westerwolde (streek)">streek</a>. Het vestingdorp is een <a href="/wiki/Rijksbeschermd_gezicht_Bourtange" title="Rijksbeschermd gezicht Bourtange">beschermd dorpsgezicht</a>. Ten noordwesten van de vesting ligt de rest van de kom van het dorp. </p><p>Tussen 1811 en 1821 was Bourtange een zelfstandige gemeente, waartoe in het beginjaar ook <a href="/wiki/Ter_Apel" title="Ter Apel">Ter Apel</a>, <a href="/wiki/Onstwedde_(plaats)" title="Onstwedde (plaats)">Onstwedde</a>, <a href="/wiki/Sellingen" title="Sellingen">Sellingen</a>, <a href="/wiki/Vlagtwedde_(dorp)" title="Vlagtwedde (dorp)">Vlagtwedde</a> en <a href="/wiki/Wedde_(Westerwolde)" title="Wedde (Westerwolde)">Wedde</a> behoorden. De eerste maire was Paulus Eckringa. In 1811 werden Vlagtwedde en Onstwedde afgesplitst. In 1821 ging Bourtange op in de <a href="/wiki/Vlagtwedde_(gemeente)" title="Vlagtwedde (gemeente)">gemeente Vlagtwedde</a>, die in 2018 opging in de nieuwe gemeente <a href="/wiki/Westerwolde_(gemeente)" title="Westerwolde (gemeente)">Westerwolde</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ontstaan_en_groei">Ontstaan en groei</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Ontstaan en groei" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Ontstaan en groei"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bourtange was oorspronkelijk een strategisch gelegen <a href="/wiki/Dekzandrug" title="Dekzandrug">dekzandrug</a> of <i><a href="/wiki/Tange_(toponiem)" title="Tange (toponiem)">tange</a></i> die Westerwolde verbond met het Duitse achterland. </p><p>De naam <i>de Burtange</i> (1530), o<i>p die Bertaing</i> (1573), <i>up</i> <i>Buertange</i> (1584), o<i>p d'Boirtange</i> (1593) of <i>Bourtange</i> (1612), soms verbasterd tot <i>Bretaigne</i>, verwijst naar de dekzandrug en is verwant met het woord <i>tonge</i> in <i><a href="/wiki/Landtong" title="Landtong">landtong</a></i>.<sup id="cite_ref-:2_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:1_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het <a href="/wiki/Middelnederduits" title="Middelnederduits">Middelnederduitse</a> woord <i>(hus)tangen</i> verwijst bovendien naar twee rijen funderingspalen, waartussen het fundament van een woning wordt opgericht. Het zou daarom gaan om een smalle landtong die was ingeklemd tussen de moerassen.<sup id="cite_ref-:2_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het voorvoegsel <i>boer-</i> zou kunnen betekenen dat er een <i>bo(er), dat is een</i> huis of schuur op de landtong was gebouwd. In Westerwolde duidt het woord <i>boer</i> echter vooral op het gemeenschappelijk bezit van de inwoners. Het woord <i>boertange</i> daarom te vergelijken met woorden als <i><a href="/wiki/Marke_(bestuur)" title="Marke (bestuur)">boermande</a></i>, <i><a href="/wiki/Marke_(bestuur)" title="Marke (bestuur)">boermarke</a></i> en <i>boerveen</i>.<sup id="cite_ref-:1_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op <a href="/wiki/Gerard_Mercator" title="Gerard Mercator">Gerard Mercators</a> kaart <i>De</i> <i>Frisia occidentalis</i> uit 1598 staat het hele gebied aangegeven als <i>Op die Bertaing, een groote heyde.</i><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Het smalle karrenspoor over de landtong liep door het <a href="/wiki/Bourtangermoeras" title="Bourtangermoeras">Bourtangermoeras</a> en was alleen in het zomerseizoen en bij vorst toegankelijk. Het pad moest geregeld worden versterkt met takkenbossen, heideplaggen en ander materiaal. Deze route (de <i>Westerwoldinger weghe</i> genoemd) maakte deel uit van de in 1457 ontworpen handelsroute tussen Groningen en Westfalen.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hij stond in verbinding met de Friese straatweg op de hoge, westelijke Eemsoever, die vanuit <a href="/wiki/Emden_(Nedersaksen)" title="Emden (Nedersaksen)">Emden</a> via <a href="/wiki/Rheine" title="Rheine">Rheine</a> naar het zuiden liep. Het onderhoud van het karrenspoor was een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de inwoners, die daarvoor geregeld moesten komen opdraven. Parallel aan deze route werd na 1483 een kanaal tussen de Westerwoldse Aa en de Eems gegraven (de <a href="/wiki/Spaansche_Diep#De_Oude_Gracht_van_1483" title="Spaansche Diep">Oude Gracht</a>), dat echter vanwege geldgebrek en technische problemen niet voltooid werd. </p><p>Om de route te beveiligen en invallen vanuit het Duitse achterland tegen te gaan, besloot de Groningse stadhouder Karel van Egmond in 1530 hier een <a href="/wiki/Blokhuis_(verdedigingswerk)" title="Blokhuis (verdedigingswerk)">blokhuis</a> (een klein fort) te bouwen. Of dit plan daadwerkelijk gerealiseerd is, is onbekend. In de beginjaren van de <a href="/wiki/Nederlandse_Opstand" title="Nederlandse Opstand">Nederlandse Opstand</a>, namelijk in 1570, werden er opnieuw militairen gelegerd.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1580 werd hier in enkele dagen een compleet fort gebouwd. De stad <a href="/wiki/Groningen_(stad)" title="Groningen (stad)">Groningen</a> was toen onder leiding van <a href="/wiki/Stadhouder" title="Stadhouder">stadhouder</a> <a href="/wiki/George_van_Lalaing" title="George van Lalaing">Rennenberg</a> overgelopen naar het kamp van de Spaanse koning. Om de bevoorrading vanuit het Duitse achterland te blokkeren gaf <a href="/wiki/Willem_van_Oranje" title="Willem van Oranje">Willem van Oranje</a> daarom opdracht aan de overste <a href="/wiki/Diederik_Sonoy" title="Diederik Sonoy">Diederik Sonoy</a> op de Bourtange een <a href="/wiki/Schans_(verdedigingswerk)" title="Schans (verdedigingswerk)">schans</a> aan te leggen.<sup id="cite_ref-HVNBOER_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-HVNBOER-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De zogenoemde <i>Snoeyschans</i> was een versterking met vijf bolwerken, die echter wegens geld- en materiaalgebrek niet tijdig voltooid kon worden.<sup id="cite_ref-:0_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In augustus werden de Staatse troepen onder leiding van graaf <a href="/wiki/Filips_van_Hohenlohe-Neuenstein" title="Filips van Hohenlohe-Neuenstein">Filips van Hohenlohe</a> verslagen, waarna de bezetting van de schans door Spaanse troepen werd verjaagd. </p><p>De passage over de Bourtange bleef in de daaropvolgende jaren verschoond van het meeste oorlogsgeweld. Juli 1581 verhinderden bewapende inwoners uit Bellingwolde en het Oldambt dat plunderende Spaanse ruiters via Bourtange naar de Ommelanden zouden trekken; het jaar daarop trokken plunderende troepen wel <i>over de Burtange</i>. De Groningers maakten vanaf 1584 een nieuw plan voor een kanaalverbinding via Bourtange naar <a href="/wiki/Heede_(Nedersaksen)" title="Heede (Nedersaksen)">Heede</a>, het <a href="/wiki/Spaansche_Diep" title="Spaansche Diep">Spaansche Diep</a>, dat opnieuw onvoltooid bleef. De resten daarvan waren nog in de 19e eeuw zichtbaar. Op een kaart van Cornelius Adgerus uit 1587 staat d<i>e voerwech oder wagenpadt over den Buretanggen nae Reede</i> voor het eerst getekend.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In april 1593 bezetten Staatse troepen de passage door het moeras. De eerder begonnen schans werd nu in opdracht van stadhouder <a href="/wiki/Willem_Lodewijk_van_Nassau-Dillenburg" title="Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg">Willem Lodewijk van Nassau</a> voltooid.<sup id="cite_ref-HVNBOER_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-HVNBOER-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De belangrijkste vestingbouwmeester die bij het project betrokken was, was de Friese ingenieur Pauwel Symonsz uit Bolsward.<sup id="cite_ref-:0_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 1594 werd ook de stad Groningen door de Staatse troepen veroverd, waarna de vesting Bourtange onderdeel werd van de grensverdediging van de drie noordelijke provincies <a href="/wiki/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a>, <a href="/wiki/Friesland" title="Friesland">Friesland</a> en <a href="/wiki/Drenthe" title="Drenthe">Drenthe</a>. </p><p>De vesting viel onder het gezag van de <a href="/wiki/Staten_van_Friesland" title="Staten van Friesland">Staten van Friesland</a>, die ook de predikant, de schoolmeester en andere beambten benoemde. De stad Groningen, die het gezag over Westerwolde uitoefende, had alleen iets over het buitengebied van de vesting te zeggen. Al snel na de bouw vestigden zich ook burgers binnen de vesting. Ten minste in 1597 had de vesting een eigen veldpredikant. Na de bouw van een garnizoenskerk in 1607 ontstond er een kerkelijke gemeente, die onder het gezag van de <a href="/wiki/Oldambt_(landstreek)#Classis_Oldambt" title="Oldambt (landstreek)">classis Oldambt</a> viel.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De vesting werd onder andere in 1665 tijdens de <a href="/wiki/Eerste_M%C3%BCnsterse_Oorlog" title="Eerste Münsterse Oorlog">Eerste Münsterse Oorlog</a> verbeterd en opnieuw tijdens de <a href="/wiki/Tweede_M%C3%BCnsterse_Oorlog" title="Tweede Münsterse Oorlog">Tweede Münsterse Oorlog</a> in 1672, toen <a href="/wiki/Christoph_Bernhard_von_Galen" title="Christoph Bernhard von Galen">Bernhard von Galen</a> de stad Groningen belegerde. Om de watertoevoer naar de vesting te garanderen werd aanvankelijk de Sellingersloot – later <a href="/wiki/Moddermansdiep" title="Moddermansdiep">Moddermansdiep</a> genoemd – gegraven. Omstreeks 1672 werd tevens in de <a href="/wiki/Ruiten_Aa" title="Ruiten Aa">Ruiten Aa</a> een dam van rijshout - de <i>Rijsdam</i> - aangelegd, die ervoor moest zorgen dat de omgeving van de vesting onder water bleef staan. In 1742 bereikte de vesting de grootste omvang. Aan de oostzijde kwamen tussen de half bastions van het <a href="/wiki/Kroonwerk" title="Kroonwerk">kroonwerk</a> twee <a href="/wiki/Ravelijn" title="Ravelijn">ravelijnen</a> en het <a href="/wiki/Glacis_(vesting)" title="Glacis (vesting)">glacis</a> werd afgegraven.<sup id="cite_ref-HVNBOER_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-HVNBOER-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Opvallend aan de vesting is de vijfhoekige vorm. De veertien lindebomen op het marktplein markeren de zijden van het middelste pentagon.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In 1704 werd een nieuw kruitmagazijn gebouwd met een bijzondere constructie. Het dak ligt los op de muren, zodat bij een explosie het gehele gebouw niet uit elkaar zou spatten. Enkel het dak zou weggeblazen worden. Voorheen bestond een kruitmagazijn uit meters dikke muren en dito dak. </p><p>Nog in 1796 werd ten oosten van de lijn Bourtange-Abeltjeshuis een nieuwe verdedigingslinie aangelegd </p><p>Het buitengebied van de vesting werd voornamelijk als weide- en hooiland gebruikt. Ook werd er turf gestoken. In 1653 sloten de bewoners van Bourtange een verdrag met de eigenerfden van <a href="/wiki/Wollinghuizen" title="Wollinghuizen">Wollinghuizen</a>, waardoor een deel van de <a href="/wiki/Marke_(bestuur)" title="Marke (bestuur)">marke</a> van Wollinghuizen aan die van Bourtange werd toegevoegd. In 1813 waren er 34 gerechtigden, die ieder twee koeien en een stuk jongvee in de marke mochten laten weiden. De marke, die ruim 400 hectare groot was, werd ten slotte in 1851 onder de 57 gerechtigden verdeeld. </p><p>Als tuingrond waren aanvankelijk alleen delen van de bolwerken voorhanden. Vanaf 1738 ook akkertjes, tuinen en hooiveldjes aan de westkant van de vesting aangelegd, omringd door houtwallen. Het eerste huis dat buiten de vesting werd gebouwd, was het <a href="/wiki/Abeltjeshuis" title="Abeltjeshuis">Abeltjeshuis</a>, een herberg uit 1724, die later de <i>Münstersche Herberg</i> werd genoemd. Op de plek van het huidige Plathuis verrees in 1738 een herberg, die aanvankelijk de <i>Vriesche Herberg</i> werd genoemd. Na de ontmanteling van de vesting in 1851 verrezen ook elders huizen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Leven_in_de_vesting">Leven in de vesting</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Leven in de vesting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Leven in de vesting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Door de vestiging van burgers in het verdedigingswerk Bourtange groeide de defensieve militaire stelling uit tot een dorp met een eigen en bijzondere militaire-burgerlijke <a href="/wiki/Samenlevingsvorm" title="Samenlevingsvorm">samenlevingsvorm</a>. Dergelijke samenlevingsvormen bleven tot in de 19de eeuw algemeen gangbaar in vestingen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_vesting_in_1742">De vesting in 1742</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: De vesting in 1742" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: De vesting in 1742"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Binnen de vesting of “fortresse” zoals het verdedigingswerk door de oprichters en nog altijd in 1742 genoemd werd, waren tal van gebouwen neergezet ten behoeve van de militairen en de burgers. </p><p>De <a href="/wiki/Commandant" title="Commandant">commandant</a> van de vesting had zijn eigen woning. </p><p>De aparte officierslogementen stonden aan het Marktplein, het centrum van de vesting. </p><p>De onderofficieren hadden een apart verblijf met eigen <a href="/wiki/Aanrecht" title="Aanrecht">aanrecht</a> en toiletten. </p><p>De <a href="/wiki/Soldaat" title="Soldaat">manschappen</a> logeerden in <a href="/wiki/Kazerne" title="Kazerne">kazernes</a>, stenen gebouwen. Zij moesten gebruik maken van openbare toiletten, de <a href="/wiki/Toilet" title="Toilet">secreten</a>. </p><p>De “convooymeester” had, net zoals de commandant van de vesting, een eigen woning. Hij was de man naast de bevelvoerende commandant. Hij was verantwoordelijk voor alle ondersteunende functies: de voorraden, de brouwerij, de beplantingen, het onderhoud. </p><p>De <a href="/wiki/Provoost_(persoon)" title="Provoost (persoon)">provoost</a> was de man die belast was met de handhaving van orde en tucht en verantwoordelijk voor het gevang. Ook hij had zijn eigen woning. </p><p>Op het marktplein stond het gebouw voor de <a href="/wiki/Hoofdwacht" title="Hoofdwacht">hoofdwacht</a> met het “landshorlogie”. </p><p>Op de wallen stonden houten schuilplaatsen voor de schildwachten. Die wachthuisjes werden <a href="/wiki/Erkertoren" title="Erkertoren">sentinel</a> genoemd. </p><p>Op een van de bastions stond een <a href="/wiki/Windmolen" title="Windmolen">windmolen</a> om graan te malen. Tijdens belegeringen werd de molen ontmanteld. Het graan werd dan gemalen door een <a href="/wiki/Rosmolen" title="Rosmolen">rosmolen</a> binnen de wallen. </p><p>Het onmisbare water kwam uit gegraven waterputten. In de moerassige streek van Bourtange gaf dat geen probleem, behalve waar het de kwaliteit van het drinkwater betrof. Het bier van de brouwerij in het fort was alvast bacteriologisch drinkbaar. </p><p>De vesting had net zoals de oude boerderijen in Groningen en Drenthe een turfschuur, voor de opslag van het volumineuze <a href="/wiki/Turf_(brandstof)" title="Turf (brandstof)">turf</a>, de toenmalige bron van energie. </p><p>De vesting had sinds 1607 een protestants kerkje, de eerste nieuw gebouwde kerk in de provincie <a href="/wiki/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a> na de Reductie. De predikant die de religieuze diensten verzorgde had zijn woning aan de voet van het “pastoors”-bastion. Hij was tegelijk ook notaris. Een van zijn taken was desgevraagd aktes met huwelijksvoorwaarden op te stellen. </p><p>De kinderen van militairen en burgers gingen naar de vestingschool. </p><p>Op de plattegrond van de fortresse van 1742, kan men binnen het kroonwerk kleine perceeltjes herkennen als moestuinen. Buiten het fort, aan de kant van Groningen, zijn binnen bedijkt gebied grotere percelen getekend: weiden en akkers. </p><p>Verder waren er in de vesting ook woningen en werkplaatsen voor bakkers, slagers, smeden, timmerlui, kleermakers, schoenmakers, kaarsenmakers, een dokter, een vroedvrouw, kortom al de personen die nodig waren voor een gemengde militair-burgerlijke samenleving. </p><p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg/495px-Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg" decoding="async" width="495" height="586" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg/743px-Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg/990px-Bourtange-centrum-OpenTopo.jpg 2x" data-file-width="2580" data-file-height="3052" /></a></span> </p><p><i>Kaart van de vesting</i> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dagelijkse_leven_in_de_vesting">Dagelijkse leven in de vesting</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Dagelijkse leven in de vesting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Dagelijkse leven in de vesting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Synagoge_Bourtange.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Synagoge_Bourtange.jpg/260px-Synagoge_Bourtange.jpg" decoding="async" width="260" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Synagoge_Bourtange.jpg/390px-Synagoge_Bourtange.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Synagoge_Bourtange.jpg/520px-Synagoge_Bourtange.jpg 2x" data-file-width="1188" data-file-height="918" /></a><figcaption>De voormalige synagoge (thans <i>Joods Synagogaal Museum</i>)</figcaption></figure> <p>Het levensritme in de “fortresse” Bourtange werd bepaald door zijn militair karakter. De dagindeling werd aangegeven door de trompetter van wacht die het uur aflas van de “landshorlogie” en op gezette tijden trompetsignalen liet schallen zoals “wekken”, “<a href="/wiki/Taptoe_(signaal)" title="Taptoe (signaal)">taptoe</a>”, “doven van vuren en lichten”. </p><p>De ambachtslui van Bourtange en andere burgers vervulden elke dag de taken die hoorden bij hun stand. </p><p>De militairen liepen wacht, onderhielden de bewapening, hun uitrusting en de beplanting en begroeiing op de wallen, zorgden voor de paarden. Ongetwijfeld oefenden ze ook het bezetten van de toegewezen gevechtsposten. De weinige vrije tijd die hen gelaten werd brachten ze door met spel en drank, rondhangend op de pleinen, flanerend langs de straten en de wallen, wellicht ook met een of andere economische activiteit. </p><p>Op zondagen vervulden allen, militairen en burgers, in de eerste plaats hun godsdienstige plichten. Bij bijzondere gelegenheden traden alle troepen van het fort aan op het Marktplein. Tweewekelijks werd markt gehouden op het Marktplein. Burgerpersoneel en inwoners uit de omgeving en vermoedelijk ook militairen konden er waren aanbieden en aankopen wat ze nodig hadden. </p><p>Elke avond werd de wacht afgelost. Voorafgegaan door de trompetter van wacht marcheerde het opgaande gewapende wachtdetachement naar het marktplein. Daar was de afgaande wacht aangetreden. Beide wachten groetten elkaar en de afgaande officier van de wacht gaf de consignes, de bijzondere opdrachten, door aan de opgaande officier. Dan werden de schildwachten uitgezet en afgelost. Tot slot marcheerde de afgaande wacht af, defilerend voor de opgaande wacht, en begaf zich onder trompetgeschal naar zijn logement. </p><p>Het “taptoe” geschal, elke avond om acht of negen uur, betekende letterlijk dat geen bier meer mocht getapt worden of alcoholische dranken geschonken. Het was tevens het signaal voor alle inwoners van de vesting om de bedstee op te zoeken. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verval_en_reconstructie">Verval en reconstructie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Verval en reconstructie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Verval en reconstructie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg/260px-Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg" decoding="async" width="260" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg/390px-Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg/520px-Brug_bij_parkeerplaats_vanuit_het_westen_-_Bourtange_-_20037093_-_RCE.jpg 2x" data-file-width="3024" data-file-height="3066" /></a><figcaption>De reconstructie in volle gang (januari 1983))</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg/260px-Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg/390px-Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg/520px-Vestingmolen_Bourtange_2020_03.jpg 2x" data-file-width="3967" data-file-height="5289" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Vestingmolen_Bourtange" title="Vestingmolen Bourtange">Vestingmolen</a></figcaption></figure> <p>Doordat het Bourtangermoeras steeds meer verdroogde ondanks maatregelen om dit te verhinderen, en de vuurkracht van <a href="/wiki/Kanon_(geschut)" title="Kanon (geschut)">geschut</a> groter werd, nam de militaire betekenis van de vesting af. In 1851 werd de vesting officieel opgeheven en werd Bourtange een agrarisch dorp in Westerwolde. </p><p>Rond 1960 liep het dorp leeg. Bourtange was niet met de tijd meegegaan en was geen plaats waar jongeren zich vestigden. De gemeente <a href="/wiki/Vlagtwedde_(gemeente)" title="Vlagtwedde (gemeente)">Vlagtwedde</a> liet in de jaren '70 en '80 de vesting herbouwen in de staat zoals die in 1742 geweest was. Op 14 september 1968 werden de plannen gepresenteerd voor het herstel van de vestingwerken. Deze werden geraamd op 5,5 miljoen gulden. </p><p>De werkzaamheden omvatten de sloop van verschillende woningen en de opbouw van enkele historische panden, zoals de Vestingmolen en de bouw van drie bruggen. De doorgaande weg door het dorp moest worden omgelegd en de wallen werden in oorspronkelijke staat hersteld. </p><p>De vesting is tegenwoordig een toeristische attractie van betekenis. Naast de op de <a href="/wiki/Hoornwerk" title="Hoornwerk">hoornwerken</a> na volledig gereconstrueerde vestingwerken vindt de bezoeker er diverse bezienswaardigheden: het Marktplein met eeuwenoude lindebomen, zes musea, een kaarsenmakerij, winkels en restaurants, een historisch hotel (de kamers zijn voorzien van een <a href="/wiki/Bedstede" title="Bedstede">bedstede</a>). Daarnaast is de <a href="/wiki/Vestingmolen_Bourtange" title="Vestingmolen Bourtange">vestingmolen</a> herbouwd en is de <a href="/wiki/Rosmolen" title="Rosmolen">rosmolen</a> gereconstrueerd. In het zomerseizoen worden er historische evenementen in de vesting georganiseerd, waaronder een van de grootste <a href="/wiki/Re-enactment" title="Re-enactment">historische slagnabootsingen</a> van Nederland: de <a href="/w/index.php?title=Slag_om_Bourtange&action=edit&redlink=1" class="new" title="Slag om Bourtange (de pagina bestaat niet)">Slag om Bourtange</a>. </p><p>De <a href="/wiki/Kerk_van_Bourtange" title="Kerk van Bourtange">kerk van Bourtange</a> bevat diverse overblijfselen van de oorspronkelijke vestingkerk. De <a href="/wiki/Synagoge_(Bourtange)" title="Synagoge (Bourtange)">synagoge</a>, die dateert van 1842, werd in 1974 gerestaureerd en herbergt thans het <i>Joods Synagogaal Museum</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verbindingen">Verbindingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Verbindingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Verbindingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bourtange is bereikbaar via de <a href="/wiki/Provinciale_weg_365" title="Provinciale weg 365">N365</a>. Ten westen van het dorp loopt het <a href="/wiki/Bourtangerkanaal" title="Bourtangerkanaal">Bourtangerkanaal</a>, een zijtak van het <a href="/wiki/Ruiten-Aa-kanaal" title="Ruiten-Aa-kanaal">Ruiten-Aa-kanaal</a> waarin zich ter hoogte van het dorp de <a href="/wiki/Bourtangersluis" title="Bourtangersluis">Bourtangersluis</a> bevindt. </p> <dl><dt>Openbaar vervoer</dt></dl> <ul><li>Op 14 minuten loopafstand van de vesting bevindt zich een halte van <a href="/wiki/Qbuzz" title="Qbuzz">Qbuzz</a> lijn 72: <a href="/wiki/Winschoten" title="Winschoten">Winschoten</a> - <a href="/wiki/Ter_Apel" title="Ter Apel">Ter Apel</a> - (<a href="/wiki/Emmen_(Drenthe)" title="Emmen (Drenthe)">Emmen</a>)</li></ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/120px--BourtangeExerzieren2010.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="120" height="68" data-durationhint="410" data-mwtitle="BourtangeExerzieren2010.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/BourtangeExerzieren2010.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="960" data-height="540" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/BourtangeExerzieren2010.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/BourtangeExerzieren2010.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/BourtangeExerzieren2010.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/bb/BourtangeExerzieren2010.ogv/BourtangeExerzieren2010.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span></span></div> <div class="gallerytext">Musketiers en piekeniers</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><span><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/120px--Bourtange-kanone2010.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="120" height="68" data-durationhint="116" data-mwtitle="Bourtange-kanone2010.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/Bourtange-kanone2010.ogv.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="960" data-height="540" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/Bourtange-kanone2010.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/Bourtange-kanone2010.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/Bourtange-kanone2010.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Bourtange-kanone2010.ogv/Bourtange-kanone2010.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span></span></div> <div class="gallerytext">Geschutvuur</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geboren_in_Bourtange">Geboren in Bourtange</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Geboren in Bourtange" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Geboren in Bourtange"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Pieter_Eibergen" title="Pieter Eibergen">Pieter Eibergen</a> (1889-1972), geograaf en uitgever</li> <li><a href="/wiki/Harm_Meijer" title="Harm Meijer">Harm Meijer</a> (1919-1988), <a href="/wiki/Regionalisme_(politiek)" title="Regionalisme (politiek)">regionalist</a> en oprichter van de politieke partij <i>Grönneger Bond</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trivia">Trivia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Trivia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Trivia"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Betanger gold</i> (Bourtanger goud) is een spottende uitdrukking voor <a href="/wiki/Vergulden" title="Vergulden">verguldsel</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Bourtange" title="Lijst van rijksmonumenten in Bourtange">Lijst van rijksmonumenten in Bourtange</a></li> <li><a href="/wiki/Spaansche_Diep" title="Spaansche Diep">Spaansche Diep</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Bourtange&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Toos Bartelds,, <i>Bourtange. De geschiedenis van de eerste jaren der reconstructie (1963-1969)</i>, Zwolle 1994</li> <li><i>Bourtange. De geschiedenis van de vesting Bourtange</i>, Hoogezand 1984</li> <li>N. Heijligenberg en  G. Overdiep, ‘<a rel="nofollow" class="external text" href="https://collectie.huisvanhilde.nl/pdf/1968_067.PDF">Geschiedenis van de vesting Bourtange</a>’, in: <i>Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond</i> 67 (1968), p. 29-41</li> <li>Teun de Kruijf et al. (red.), <i>Atlas van historische verdedigingswerken in Nederland: Groningen, Friesland en Drenthe</i>, Utrecht 2013, p.112-116</li> <li>J.J. (Ko) Lenting, Hans van Gangelen en H. van Westing (red.), <i>Schans op de grens : Bourtanger bodemvondsten 1580-1850</i>, Zwolle 2019 (1e dr. 1993)</li> <li>Gerrit S. Overdiep en H.R.J. Conens, <i>De vesting Bourtange herbouwd</i>, Groningen 1993</li> <li>Jaap Kwak en Cees Stolk, <i>Dorp toen & nu, dl. 3: Bourtange, Harpel, Wollinghuizen, Jipsinghuizen, Jipsingboertange, Sellingen, De Beetse, Laude, Wessingtange</i>, Scheemda 1988</li> <li>Gerrit S. Overdiep en Willem R. Foorthuis, <i>1593: het jaar van de bevrijding van Oost-Groningen</i>, Groningen 1993</li> <li>Harry Velema, 'De nadagen van een vesting Bourtange 1795-1811', in: <i>Ubbo Emmius Almanak van de sectie geschiedenis en staatsinrichting der N.H.L.</i>, Groningen 1989, p. 17-26.</li> <li>Henk Volders, <i>Bourtange en omstreken tijdens de aprildagen van 1945 : met een aantal militaire activiteiten die er aan vooraf gingen in de jaren 1939-1945</i>, Stadskanaal 2009</li> <li>Ruut Wegman, Marlies Sanders en Roelof Pinxterhuis, 'Bourtange'; in: Jochem Abbes et al. (red.), <i>Landschapsbiografie Westerwolde</i>, Assen 2021, p. 510-517</li></ul> <div class="thumb" style="margin-top:1em;"><div class="thumbinner" style="max-width:800px; margin:0 auto;"><div class="noresize" style="overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Bourtange_vesting_15.JPG" class="mw-file-description" title="Panoramazicht vanaf een bastion op de vesting"><img alt="Panoramazicht vanaf een bastion op de vesting" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Bourtange_vesting_15.JPG/800px-Bourtange_vesting_15.JPG" decoding="async" width="800" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Bourtange_vesting_15.JPG/1200px-Bourtange_vesting_15.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Bourtange_vesting_15.JPG/1600px-Bourtange_vesting_15.JPG 2x" data-file-width="7603" data-file-height="1778" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="text-align:center;">Panoramazicht vanaf een bastion op de vesting</div></div></div> <div class="thumb" style="margin-top:1em;"><div class="thumbinner" style="max-width:800px; margin:0 auto;"><div class="noresize" style="overflow-x:auto;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Bourtange_vesting_9.JPG" class="mw-file-description" title="Centrum"><img alt="Centrum" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bourtange_vesting_9.JPG/800px-Bourtange_vesting_9.JPG" decoding="async" width="800" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bourtange_vesting_9.JPG/1200px-Bourtange_vesting_9.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bourtange_vesting_9.JPG/1600px-Bourtange_vesting_9.JPG 2x" data-file-width="6831" data-file-height="2248" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="text-align:center;">Centrum</div></div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bourtange#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Bourtange">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bourtange#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Bourtange">Bourtange</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67045932">.mw-parser-output .gesproken_wiki_player .vjs-subs-caps-button{display:none}</style> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023_1-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2024/11/kerncijfers-wijken-en-buurten-2023">Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen</a>, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen</span> </li> <li id="cite_note-:2-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:2_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:2_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Wobbe de Vries, <i>Groninger plaatsnamen</i>, Groningen 1946, p. 226-227.</span> </li> <li id="cite_note-:1-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:1_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">G. van Berkel & K. Samplonius, <i>Nederlandse plaatsnamen verklaard</i>, 2018, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://etymologiebank.nl/trefwoord/bourtange">trefwoord Bourtange</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220216110028/https://etymologiebank.nl/trefwoord/bourtange">Gearchiveerd</a> op 16 februari 2022.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Erwin Karel, '<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=NwZri_PjfDwC&pg=PA5">Op die Bertaing: de rijksgrens in Drenthe</a>', in: Dez., <i>Grenzen in Drenthe</i>, Assen 2000, p. 3-29. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230607182042/https://books.google.nl/books?id=NwZri_PjfDwC&pg=PA5">Gearchiveerd</a> op 7 juni 2023.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Wiebe Jannes Formsma, ‘De schouw van de Hoofdmannenkamer over de heerwegen’, in: dez., <i>Geschiedenis tussen Eems en Lauwers</i>, Assen 1988, p. 23-35.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hansischergeschichtsverein.de/file/hub8_low.pdf"><i>Hansisches Urkundenbuch</i>, dl. 8 (1899)</a>, nr. 636. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220320094201/https://www.hansischergeschichtsverein.de/file/hub8_low.pdf">Gearchiveerd</a> op 20 maart 2022.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Hans-Joachim Behr,, 'Handlungen um Westerwolde und Bellingwolde', in: <i>Westfalen</i> 68 (1990), p. 204-212, hier 206.</span> </li> <li id="cite_note-HVNBOER-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-HVNBOER_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-HVNBOER_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-HVNBOER_8-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">De Kruijf, <i>Atlas</i>, p.112-116.</span> </li> <li id="cite_note-:0-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Heijligenberg en Overdiep, 'Geschiedenis van de vesting Bourtange', p. 29.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Niedersächsisches Landesarchiv Osnabrück, K 53 Nr. 1 H:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arcinsys-digitalisate.niedersachsen.de/nla_os/k/53_nr._1_h/m_os_k_53_nr._1_h.jpg"><i>Charte description [...] aengaende des Diepte oder Schypvaert von Reede nae Bellingwolde [...]</i></a>, door Cornelius Adgerus, 1587. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220209221446/http://www.arcinsys-digitalisate.niedersachsen.de/nla_os/k/53_nr._1_h/m_os_k_53_nr._1_h.jpg">Gearchiveerd</a> op 9 februari 2022.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">O.D.J. Roemeling, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://corpusroemeling.nl/download/CorpusRoemelingGroningenDrenthe.pdf"><i>Patroonheiligen, priesters en predikanten in Groningen en Drenthe tot omstreeks 1640 (zeer voorlopige versie)</i></a>, Leeuwarden 2019, p. 122-125. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221114193312/https://corpusroemeling.nl/download/CorpusRoemelingGroningenDrenthe.pdf">Gearchiveerd</a> op 14 november 2022.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Jan Abrahamse en Paul Paris, '<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140221234115/http://www.noorderbreedte.nl/pdf/96106.pdf">Vesting Bourtange, een reconstructie</a>'; in: <i>Noorderbreedte</i> (1996), afl. 1, p. 24-25.</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Plaatsen_in_de_gemeente_Westerwolde"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Groningen.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de provincie Groningen"><img alt="Vlag van de provincie Groningen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/30px-Flag_of_Groningen.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/45px-Flag_of_Groningen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Groningen.svg/60px-Flag_of_Groningen.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_gemeente_Westerwolde" title="Sjabloon:Navigatie gemeente Westerwolde"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_gemeente_Westerwolde&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Plaatsen_in_de_gemeente_Westerwolde" class="navigatie-titel">Plaatsen in de <a href="/wiki/Westerwolde_(gemeente)" title="Westerwolde (gemeente)">gemeente Westerwolde</a></div> <div class="navigatie-afb-groot noviewer"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Westerwolde_vlag.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de gemeente Westerwolde"><img alt="Vlag van de gemeente Westerwolde" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/30px-Westerwolde_vlag.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/45px-Westerwolde_vlag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Westerwolde_vlag.svg/60px-Westerwolde_vlag.svg.png 2x" data-file-width="743" data-file-height="492" /></a></span></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><b><a href="/wiki/Dorp_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Dorp (hoofdbetekenis)">Dorpen</a>:</b> <a href="/wiki/Agodorp" title="Agodorp">Agodorp</a> · <a href="/wiki/Barnflair" title="Barnflair">Barnflair</a> · <a href="/wiki/Bellingwolde_(dorp)" title="Bellingwolde (dorp)">Bellingwolde</a> · <a href="/wiki/Blijham" title="Blijham">Blijham</a> · <a class="mw-selflink selflink">Bourtange</a> · <a href="/wiki/Jipsingboertange_(dorp)" title="Jipsingboertange (dorp)">Jipsingboertange</a> · <a href="/wiki/Klein-Ulsda" title="Klein-Ulsda">Klein-Ulsda</a> · <a href="/wiki/Morige" title="Morige">Morige</a> · <a href="/wiki/Oudeschans_(Westerwolde)" title="Oudeschans (Westerwolde)">Oudeschans</a> · <a href="/wiki/Over_de_Dijk_(dorp)" title="Over de Dijk (dorp)">Over de Dijk</a> · <a href="/wiki/Rhederbrug" title="Rhederbrug">Rhederbrug</a> · <a href="/wiki/Sellingen" title="Sellingen">Sellingen</a> · <a href="/wiki/Ter_Apel" title="Ter Apel">Ter Apel</a> · <a href="/wiki/Ter_Apelkanaal" title="Ter Apelkanaal">Ter Apelkanaal</a> · <a href="/wiki/Veelerveen" title="Veelerveen">Veelerveen</a> · <a href="/wiki/Vlagtwedde_(dorp)" title="Vlagtwedde (dorp)">Vlagtwedde</a> · <a href="/wiki/Vriescheloo_(dorp)" title="Vriescheloo (dorp)">Vriescheloo</a> · <a href="/wiki/Wedde_(Westerwolde)" title="Wedde (Westerwolde)">Wedde</a> · <a href="/wiki/Wedderheide" title="Wedderheide">Wedderheide</a> · <a href="/wiki/Wedderveer_(plaats)" title="Wedderveer (plaats)">Wedderveer</a> · <a href="/wiki/Zandberg_(Groningen-Drenthe)" title="Zandberg (Groningen-Drenthe)">Zandberg</a> <i>(deels)</i><br /> <b><a href="/wiki/Buurtschap" title="Buurtschap">Buurtschappen</a>:</b> <a href="/wiki/Borgertange" title="Borgertange">Borgertange</a> · <a href="/wiki/Borgerveld" title="Borgerveld">Borgerveld</a> · <a href="/wiki/Bovenstreek_(Westerwolde)" title="Bovenstreek (Westerwolde)">Bovenstreek</a> · <a href="/wiki/De_Bouwte" title="De Bouwte">De Bouwte</a> · <a href="/wiki/De_Bruil_(Westerwolde)" title="De Bruil (Westerwolde)">De Bruil</a> · <a href="/wiki/De_Bult_(Westerwolde)" title="De Bult (Westerwolde)">De Bult</a> · <a href="/wiki/Den_Ham_(Westerwolde)" title="Den Ham (Westerwolde)">Den Ham</a> · <a href="/wiki/De_Heemen_(Westerwolde)" title="De Heemen (Westerwolde)">De Heemen</a> · <a href="/wiki/De_Lethe" title="De Lethe">De Lethe</a> · <a href="/wiki/De_Maten_(Westerwolde)" title="De Maten (Westerwolde)">De Maten</a> · <i><a href="/w/index.php?title=De_Oerde&action=edit&redlink=1" class="new" title="De Oerde (de pagina bestaat niet)">De Oerde</a></i> · <i><a href="/w/index.php?title=De_Straat&action=edit&redlink=1" class="new" title="De Straat (de pagina bestaat niet)">De Straat</a> (Engelkes)</i> · <i><a href="/wiki/Draaijerij" title="Draaijerij">Draaijerij</a></i> · <a href="/wiki/Ellersinghuizen" title="Ellersinghuizen">Ellersinghuizen</a> · <a href="/wiki/Hanetange" title="Hanetange">Hanetange</a> · <a href="/wiki/Harpel_(buurtschap)" title="Harpel (buurtschap)">Harpel</a> · <a href="/wiki/Hoorn_(Westerwolde)" title="Hoorn (Westerwolde)">Hoorn</a> · <a href="/wiki/Hoornderveen" title="Hoornderveen">Hoornderveen</a> · <a href="/wiki/Jipsingboermussel" title="Jipsingboermussel">Jipsingboermussel</a> · <a href="/wiki/Jipsinghuizen" title="Jipsinghuizen">Jipsinghuizen</a> · <a href="/wiki/Kielhuppen" title="Kielhuppen">Kielhuppen</a> · <a href="/wiki/Klontjebuurt" title="Klontjebuurt">Klontjebuurt</a> · <a href="/wiki/Koudehoek" title="Koudehoek">Koudehoek</a> · <a href="/wiki/Lammerweg" title="Lammerweg">Lammerweg</a> · <a href="/wiki/Laude" title="Laude">Laude</a> · <a href="/wiki/Lauderbeetse" title="Lauderbeetse">Lauderbeetse</a> · <a href="/wiki/Lauderzwarteveen" title="Lauderzwarteveen">Lauderzwarteveen</a> · <a href="/wiki/Laudermarke_(plaats)" title="Laudermarke (plaats)">Laudermarke</a> · <a href="/wiki/Leemdobben" title="Leemdobben">Leemdobben</a> · <i><a href="/wiki/Lieskemeer" title="Lieskemeer">Lieskemeer</a></i> · <i><a href="/w/index.php?title=Loosterheide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loosterheide (de pagina bestaat niet)">Loosterheide</a></i> · <i><a href="/wiki/Lutje_Ham" title="Lutje Ham">Lutje Ham</a></i> · <a href="/wiki/Lutjeloo" title="Lutjeloo">Lutjeloo</a> · <a href="/wiki/Munnekemoer" title="Munnekemoer">Munnekemoer</a> · <i><a href="/wiki/Nienoordstreekje" title="Nienoordstreekje">Nienoordstreekje</a></i> · <a href="/w/index.php?title=Oosteinde_(Westerwolde)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oosteinde (Westerwolde) (de pagina bestaat niet)">Oosteinde</a> · <a href="/wiki/Overdiep_(Westerwolde)" title="Overdiep (Westerwolde)">Overdiep</a> · <a href="/wiki/Pallert" title="Pallert">Pallert</a> · <a href="/wiki/Plaggenborg" title="Plaggenborg">Plaggenborg</a> · <a href="/wiki/Poldert" title="Poldert">Poldert</a> · <a href="/wiki/Renneborg" title="Renneborg">Renneborg</a> · <a href="/wiki/Rhederveld" title="Rhederveld">Rhederveld</a> · <a href="/wiki/Rijsdam" title="Rijsdam">Rijsdam</a> · <a href="/wiki/Roelage" title="Roelage">Roelage</a> · <a href="/wiki/%27t_Schot" title="'t Schot">'t Schot</a> · <a href="/wiki/Sellingerbeetse" title="Sellingerbeetse">Sellingerbeetse</a> · <a href="/wiki/Sellingerzwarteveen" title="Sellingerzwarteveen">Sellingerzwarteveen</a> · <a href="/wiki/Slegge_(buurtschap)" title="Slegge (buurtschap)">Slegge</a> · <a href="/wiki/Stakenborg" title="Stakenborg">Stakenborg</a> · <a href="/wiki/Stobben_(plaats)" title="Stobben (plaats)">Stobben</a> · <a href="/wiki/Ter_Borg" title="Ter Borg">Ter Borg</a> · <a href="/wiki/Ter_Haar_(plaats)" title="Ter Haar (plaats)">Ter Haar</a> · <a href="/wiki/Ter_Walslage" title="Ter Walslage">Ter Walslage</a> · <a href="/wiki/Ter_Wisch" title="Ter Wisch">Ter Wisch</a> · <a href="/wiki/Tjabbesstreek" title="Tjabbesstreek">Tjabbesstreek</a> · <a href="/wiki/Veele" title="Veele">Veele</a> · <a href="/wiki/Veendijk_(Westerwolde)" title="Veendijk (Westerwolde)">Veendijk</a> · <a href="/wiki/Veerste_Veldhuis" title="Veerste Veldhuis">Veerste Veldhuis</a> · <a href="/w/index.php?title=Verbindingsweg_(Westerwolde)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verbindingsweg (Westerwolde) (de pagina bestaat niet)">Verbindingsweg</a> · <a href="/wiki/Vlagtwedder-Veldhuis" title="Vlagtwedder-Veldhuis">Vlagtwedder-Veldhuis</a> · <i><a href="/w/index.php?title=Vogelzang_(Westerwolde)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vogelzang (Westerwolde) (de pagina bestaat niet)">Vogelzang</a></i> · <a href="/wiki/De_Heemen_(Westerwolde)" title="De Heemen (Westerwolde)">Voorwold</a> · <a href="/wiki/Wedderbergen" title="Wedderbergen">Wedderbergen</a> · <a href="/wiki/Weende" title="Weende">Weende</a> · <a href="/wiki/Weite" title="Weite">Weite</a> · <a href="/wiki/Wessingtange" title="Wessingtange">Wessingtange</a> · <a href="/wiki/Westeind_(Westerwolde)" title="Westeind (Westerwolde)">Westeind</a> · <i><a href="/wiki/De_Westert" class="mw-redirect" title="De Westert">De Westert</a></i> · <a href="/wiki/Winschoterhogebrug" title="Winschoterhogebrug">Winschoterhogebrug</a> (deels) · <i><a href="/wiki/Winschoterzijl" title="Winschoterzijl">Winschoterzijl</a></i> (deels) · <a href="/wiki/Wollingboermarke" title="Wollingboermarke">Wollingboermarke</a> · <a href="/wiki/Wollinghuizen" title="Wollinghuizen">Wollinghuizen</a> · <a href="/wiki/Zuidveld_(Westerwolde)" title="Zuidveld (Westerwolde)">Zuidveld</a> · <a href="/wiki/Zandstroom" title="Zandstroom">Zandstroom</a><br /> <b><a href="/wiki/Groningen_(provincie)" title="Groningen (provincie)">Groningen</a>:</b><i> <a href="/wiki/Lijst_van_steden_en_dorpen_in_Groningen" title="Lijst van steden en dorpen in Groningen">Steden en dorpen</a>      </i><b><a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a>:</b><i> <a href="/wiki/Provincies_van_Nederland" title="Provincies van Nederland">Provincies</a> · <a href="/wiki/Lijst_van_Nederlandse_gemeenten" title="Lijst van Nederlandse gemeenten">Gemeenten</a></i> </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bourtange&oldid=67746117">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bourtange&oldid=67746117</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Plaats_in_Groningen" title="Categorie:Plaats in Groningen">Plaats in Groningen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geschiedenis_van_Groningen_(provincie)" title="Categorie:Geschiedenis van Groningen (provincie)">Geschiedenis van Groningen (provincie)</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geografie_van_Westerwolde" title="Categorie:Geografie van Westerwolde">Geografie van Westerwolde</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Vestingwerk_in_Nederland" title="Categorie:Vestingwerk in Nederland">Vestingwerk in Nederland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Voormalige_gemeente_in_Groningen" title="Categorie:Voormalige gemeente in Groningen">Voormalige gemeente in Groningen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Beschermd_dorpsgezicht_in_Nederland" title="Categorie:Beschermd dorpsgezicht in Nederland">Beschermd dorpsgezicht in Nederland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Openluchtmuseum_in_Nederland" title="Categorie:Openluchtmuseum in Nederland">Openluchtmuseum in Nederland</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Gesproken_Wikipedia" title="Categorie:Wikipedia:Gesproken Wikipedia">Wikipedia:Gesproken Wikipedia</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Co%C3%B6rdinaten_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Coördinaten op Wikidata">Wikipedia:Coördinaten op Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 29 jun 2024 om 17:14.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Bourtange&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-6kpvb","wgBackendResponseTime":134,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.649","walltime":"1.100","ppvisitednodes":{"value":39522,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":48431,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14728,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":26,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15541,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 735.478 1 -total"," 79.54% 585.003 1 Sjabloon:Infobox_plaats_in_Nederland"," 78.51% 577.440 1 Sjabloon:Infobox_plaats_in_land"," 78.01% 573.716 1 Sjabloon:Infobox_plaats"," 26.93% 198.088 28 Sjabloon:Array_Nederland_woonplaatsen_kerngebieden_2023"," 18.52% 136.221 7 Sjabloon:Statistiek_woonplaats_Nederland_inwoners"," 13.53% 99.538 7 Sjabloon:Statistiek_kerngebieden_Nederland_inwoners_2023"," 10.07% 74.072 3 Sjabloon:Statistiek_woonplaats_Nederland_oppervlakten"," 9.52% 70.046 3 Sjabloon:Statistiek_woonplaats_Nederland_oppervlakten_land"," 9.13% 67.169 3 Sjabloon:Statistiek_woonplaats_Nederland_woningvoorraad"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.075","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":11702042,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-59856bd7d8-fcjjg","timestamp":"20241119184208","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Bourtange","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Bourtange","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q670791","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q670791","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-11T21:29:46Z","dateModified":"2024-06-29T16:14:58Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/7b\/%D0%9A%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C_Bourtange_%28%D0%91%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B6%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%D0%91%D0%B0%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%2C_%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B6%D0%B5_%C2%AB%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%C2%BB%29_%E2%80%94_%D1%84%D0%BE%D1%80%D1%82_%D0%B2_%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%85_%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B5_%D1%81_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B9.jpg","headline":"plaats in Groningen"}</script> </body> </html>