CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Gereformeerde Kerken vrijgemaakt - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"9070d313-5c8c-45de-be12-046cfaf6024e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt","wgTitle":"Gereformeerde Kerken vrijgemaakt","wgCurRevisionId":68422711,"wgRevisionId":68422711,"wgArticleId":54232,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken","Gereformeerd kerkgenootschap in Nederland"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt","wgRelevantArticleId":54232,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q495378","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles" :"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.timeline.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin" ,"mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/1200px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="801"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/800px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="534"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/640px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Gereformeerde Kerken vrijgemaakt - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt rootpage-Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Gereformeerde+Kerken+vrijgemaakt" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Gereformeerde+Kerken+vrijgemaakt" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Gereformeerde+Kerken+vrijgemaakt" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Gereformeerde+Kerken+vrijgemaakt" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Theologische_positie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Theologische_positie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Theologische positie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Theologische_positie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Theologische positie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Theologische_positie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Visie_op_verbond_en_beloften" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Visie_op_verbond_en_beloften"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Visie op verbond en beloften</span> </div> </a> <ul id="toc-Visie_op_verbond_en_beloften-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reformatorische_Beweging" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reformatorische_Beweging"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Reformatorische Beweging</span> </div> </a> <ul id="toc-Reformatorische_Beweging-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vrijgemaakte_zuil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vrijgemaakte_zuil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Vrijgemaakte zuil</span> </div> </a> <ul id="toc-Vrijgemaakte_zuil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Periode_vanaf_1965" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Periode_vanaf_1965"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Periode vanaf 1965</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Periode_vanaf_1965-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Periode vanaf 1965-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Periode_vanaf_1965-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Scheuring_1967" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scheuring_1967"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Scheuring 1967</span> </div> </a> <ul id="toc-Scheuring_1967-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Jochem_Douma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Jochem_Douma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Jochem Douma</span> </div> </a> <ul id="toc-Jochem_Douma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ontzuiling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ontzuiling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Ontzuiling</span> </div> </a> <ul id="toc-Ontzuiling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Progressieve_stroming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Progressieve_stroming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Progressieve stroming</span> </div> </a> <ul id="toc-Progressieve_stroming-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Front_van_bezwaarden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Front_van_bezwaarden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Front van bezwaarden</span> </div> </a> <ul id="toc-Front_van_bezwaarden-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kerkfusie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kerkfusie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Kerkfusie</span> </div> </a> <ul id="toc-Kerkfusie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bekende_leden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bekende_leden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bekende leden</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bekende_leden-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bekende leden-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bekende_leden-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uit_de_geschiedenis_van_de_GKv" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uit_de_geschiedenis_van_de_GKv"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Uit de geschiedenis van de GKv</span> </div> </a> <ul id="toc-Uit_de_geschiedenis_van_de_GKv-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kerkelijke_context" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kerkelijke_context"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Kerkelijke context</span> </div> </a> <ul id="toc-Kerkelijke_context-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ex-leden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ex-leden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Ex-leden</span> </div> </a> <ul id="toc-Ex-leden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Literatuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Literatuur-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historisch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historisch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Historisch</span> </div> </a> <ul id="toc-Historisch-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Archieven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Archieven"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Archieven</span> </div> </a> <ul id="toc-Archieven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_link" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_link"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Externe link</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_link-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Gereformeerde Kerken vrijgemaakt</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 8 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-8" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">8 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Reformierte_Kirchen_in_den_Niederlanden_(befreit)" title="Reformierte Kirchen in den Niederlanden (befreit) – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Reformierte Kirchen in den Niederlanden (befreit)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Reformed_Churches_in_the_Netherlands_(Liberated)" title="Reformed Churches in the Netherlands (Liberated) – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Reformed Churches in the Netherlands (Liberated)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Grifformearde_Tsjerken_frijmakke" title="Grifformearde Tsjerken frijmakke – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Grifformearde Tsjerken frijmakke" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Gereformeerd_vriegemak" title="Gereformeerd vriegemak – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Gereformeerd vriegemak" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" title="Gereformeerde Kerken vrijgemaakt – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Gereformeerde Kerken vrijgemaakt" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Igrejas_Reformadas_Libertadas" title="Igrejas Reformadas Libertadas – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Igrejas Reformadas Libertadas" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Reformerta_kyrkor_i_Nederl%C3%A4nderna_(befriade)" title="Reformerta kyrkor i Nederländerna (befriade) – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Reformerta kyrkor i Nederländerna (befriade)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Grifformeerde_Kerken_in_Nederland_(vriegemaekt)" title="Grifformeerde Kerken in Nederland (vriegemaekt) – Zeeuws" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Grifformeerde Kerken in Nederland (vriegemaekt)" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeeuws" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q495378#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&oldid=68422711" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&id=68422711&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGereformeerde_Kerken_vrijgemaakt"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Gereformeerde+Kerken+vrijgemaakt"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q495378" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eeeeee; color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Gereformeerde Kerken vrijgemaakt </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg" class="mw-file-description"><img alt="GKv te Schildwolde" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/266px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg" decoding="async" width="266" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/399px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg/532px-SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg 2x" data-file-width="3776" data-file-height="2520" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">GKv te Schildwolde</div> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eeeeee; color:inherit; text-align:center;" colspan="3">Indeling </th></tr> <tr> <th>Hoofdstroming </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a> </td></tr> <tr> <th>Richting </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme" title="Gereformeerd protestantisme">Gereformeerd</a> <a href="/wiki/Calvinisme" title="Calvinisme">calvinisme</a> </td></tr> <tr> <th>Voortgekomen uit </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Geref. Kerken in Ned.</a> in <a href="/wiki/1944" title="1944">1944</a> </td></tr> <tr> <th>Afsplitsingen </th> <td colspan="2">1967: <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Ned. Geref. Kerken</a><br />2003: Nieuwe Vrijgemaakte Kerken (thans <a href="/wiki/De_Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="De Gereformeerde Kerken in Nederland">De Gereformeerde Kerken in Nederland</a> (DGK))<br />2009: <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_Nederland" title="Gereformeerde Kerken Nederland">Gereformeerde Kerken Nederland</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#eeeeee; color:inherit;" colspan="3">Aard </th></tr> <tr> <th>Locatie </th> <td colspan="2">270 kerken in Nederland </td></tr> <tr> <th>Aantal leden </th> <td colspan="2">77.303 <small>(1946)</small><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> 90.658 <small>(1952)</small><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> 92.383 <small>(1955)</small><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> <p>96.809 <small>(1959)</small><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /> 86.451 <small>(1970)</small><sup id="cite_ref-SCP_2009_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-SCP_2009-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />98.606 <small>(1980)</small><sup id="cite_ref-SCP_2009_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-SCP_2009-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />114.120 <small>(1990)</small><sup id="cite_ref-SCP_2009_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-SCP_2009-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />125.048 <small>(2000)</small><sup id="cite_ref-SCP_2009_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-SCP_2009-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />125.970 <small>(2005)</small><sup id="cite_ref-WRR_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-WRR-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />124.260 <small>(2010)</small><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br />119.406<small> (2015</small>)<sup id="cite_ref-Daling_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Daling-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><small>110.347</small><small> (1 okt. 2020)</small><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="background-color:#eeeeee; color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Christendom" title="Portaal:Christendom">Christendom</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <table class="toccolours" align="right" style="float:right; width:270px; font-size: 85%; clear:right; margin:0px 0px 1em 1em;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center;"><b><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a></b> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Statenvertaling_title_page.jpg" class="mw-file-description" title="Titelpagina Statenvertaling"><img alt="Titelpagina Statenvertaling" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Statenvertaling_title_page.jpg/100px-Statenvertaling_title_page.jpg" decoding="async" width="100" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Statenvertaling_title_page.jpg/150px-Statenvertaling_title_page.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Statenvertaling_title_page.jpg/200px-Statenvertaling_title_page.jpg 2x" data-file-width="860" data-file-height="1403" /></a></span> <br /><br /> in <a href="/wiki/Protestantisme_in_Nederland" title="Protestantisme in Nederland">Nederland</a> </p> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:center; font-size:105%; background:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Geschiedenis</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#F9F9F9;"> <p><a href="/wiki/Reformatie" title="Reformatie">Reformatie (16e eeuw)</a><br /> <a href="/wiki/Protestantisme_in_Nederland" title="Protestantisme in Nederland">Protestantisme in Nederland</a><br /> <a href="/wiki/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden">Doopsgezinden (16e eeuw)</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme" title="Gereformeerd protestantisme">Gereformeerd protestantisme</a><br /> <a href="/wiki/Nederduitse_Gereformeerde_Kerk_(later_Nederlandse_Hervormde_Kerk)" title="Nederduitse Gereformeerde Kerk (later Nederlandse Hervormde Kerk)">Nederduitse Gereformeerde Kerk (16e eeuw)</a><br /> <a href="/wiki/Synode_van_Dordrecht" title="Synode van Dordrecht">Synode van Dordrecht (1618-1619)</a><br /> <a href="/wiki/Nadere_Reformatie" title="Nadere Reformatie">Nadere Reformatie (17e-18e eeuw)</a><br /> <a href="/wiki/Nederlandse_Hervormde_Kerk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederlandse Hervormde Kerk (hoofdbetekenis)">Nederlands Hervormde Kerk (1816)</a><br /> <a href="/wiki/Afscheiding_van_1834" title="Afscheiding van 1834">Afscheiding (1834)</a><br /> <a href="/wiki/Ledeboeriaanse_Gemeenten" title="Ledeboeriaanse Gemeenten">Ledeboeriaanse Gemeenten (1840)</a><br /> <a href="/wiki/Doleantie" title="Doleantie">Doleantie (1886)</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Gereformeerde Kerken in Nederland (hoofdbetekenis)">Gereformeerde Kerken in Nederland (1892)</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten" title="Gereformeerde Gemeenten">De Vereniging (1907)</a><br /> <a href="/wiki/Vrijmaking" title="Vrijmaking">Vrijmaking (1944)</a><br /> <a href="/wiki/Samen_op_Weg-proces" title="Samen op Weg-proces">Samen op Weg-proces (vanaf 1961)</a><br /> </p> <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk in Nederland (2004)</a></div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:center; font-size:105%; background:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Stromingen</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#F9F9F9;text-align:center;"> <p><i><b>Lutheranisme</b></i><br /> <a href="/wiki/Lutheranisme" title="Lutheranisme">Lutheranisme</a><br /> <i><b>Vrijzinnig protestantisme</b></i><br /> <a href="/wiki/Vrijzinnig_protestantisme" title="Vrijzinnig protestantisme">Vrijzinnig protestantisme</a><br /> <i><b>Midden-orthodoxie</b></i><br /> <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk in Nederland</a><br /> <i><b>Modern-gereformeerd</b></i><br /> <a href="/wiki/Voortgezette_Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland">Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland</a><br /> <i><b>Orthodox-protestantisme</b></i><br /> <a href="/wiki/Calvinisme" title="Calvinisme">Calvinisme</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme" title="Gereformeerd protestantisme">Gereformeerd protestantisme</a><br /> <a href="/wiki/Orthodox-protestantisme" title="Orthodox-protestantisme">Orthodox-protestantisme</a><br /> <i><b>Orthodox-gereformeerd</b></i><br /> <a href="/wiki/Orthodox-gereformeerden" title="Orthodox-gereformeerden">Orthodox-gereformeerden</a><br /> <i><b>Bevindelijk gereformeerden</b></i><br /> <a href="/wiki/Bevindelijk_gereformeerden" title="Bevindelijk gereformeerden">Bevindelijk gereformeerden</a><br /> <i><b>Evangelisch</b></i><br /> </p> <a href="/wiki/Evangelisch_christendom" title="Evangelisch christendom">Evangelisch christendom</a></div></div> </td></tr> <tr> <td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0"> <div style="padding-left:0em; text-align:center; font-size:105%; background:#F9F9F9;"><span style="color:#F9F9F9;">..</span><b>Denominaties en verenigingen</b></div> <div class="mw-collapsible-content" style="background:#F9F9F9;"> <p><i><b>Vrijzinnig-protestants</b></i><br /> <a href="/wiki/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden">Algemene Doopsgezinde Sociëteit</a><br /> <a href="/wiki/Remonstranten" title="Remonstranten">Remonstrantse Broederschap</a><br /> <a href="/wiki/Vrijzinnige_Geloofsgemeenschap_NPB" title="Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB">Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB</a><br /> <a href="/wiki/Quakers" title="Quakers">Quakers</a><br /> <i><b>Protestantse Kerk in Nederland</b></i><br /> <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk in Nederland</a><br /> <a href="/wiki/Confessionele_Beweging" title="Confessionele Beweging">Confessionele Beweging</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Bond_in_de_Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland">Gereformeerde Bond</a><br /> <i><b>Orthodox-gereformeerden</b></i><br /> <a href="/wiki/Confessionele_Beweging" title="Confessionele Beweging">Confessionele Beweging (PKN)</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Bond_in_de_Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland">Gereformeerde Bond (PKN)</a><br /> <a href="/wiki/Nederlandse_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlandse Gereformeerde Kerken">Nederlandse Gereformeerde Kerken</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken" title="Gereformeerde Kerken">Gereformeerde Kerken</a><br /> <a href="/wiki/Voortgezette_Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland">Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland</a><br /> <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">Christelijke Gereformeerde Kerken</a><br /> <i><b>Bevindelijk gereformeerden</b></i><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Bond_in_de_Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland">Gereformeerde Bond (PKN)</a><br /> <a href="/wiki/Hersteld_Hervormde_Kerk" title="Hersteld Hervormde Kerk">Hersteld Hervormde Kerk</a><br /> <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">Christelijke Gereformeerde Kerken</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten" title="Gereformeerde Gemeenten">Gereformeerde Gemeenten</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten_in_Nederland" title="Gereformeerde Gemeenten in Nederland">Gereformeerde Gemeenten in Nederland</a><br /> <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten_in_Nederland_(buiten_verband)" title="Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)">Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)</a><br /> <a href="/wiki/Oud_Gereformeerde_Gemeenten_in_Nederland" title="Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland">Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland</a><br /> <a href="/wiki/Oud_Gereformeerde_Gemeenten_in_Nederland_(buiten_verband)" title="Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)">Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband)</a><br /> <a href="/wiki/Vrije_gemeente" title="Vrije gemeente">Vrije gemeente</a><br /> <a href="/wiki/Thuislezers" title="Thuislezers">Thuislezers</a><br /> <i><b>Evangelisch christendom</b></i><br /> <a href="/wiki/Baptisme" title="Baptisme">Baptisten</a><br /> <a href="/wiki/Evangelische_gemeenten" title="Evangelische gemeenten">Evangelische gemeenten</a><br /> </p> <a href="/wiki/Pinksterbeweging" title="Pinksterbeweging">Pinkstergemeenten</a></div></div> </td></tr></tbody></table> <p>De <b>Gereformeerde Kerken in Nederland</b> met de toevoeging <i>(vrijgemaakt)</i>, ook wel de <i>Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv)</i> genoemd, vormden tot en met 30 april 2023 een Nederlands <a href="/wiki/Kerkgenootschap" title="Kerkgenootschap">kerkgenootschap</a> binnen het <a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme_in_Nederland" title="Gereformeerd protestantisme in Nederland">gereformeerd protestantisme</a>. Het kerkgenootschap ontstond door de zogeheten <a href="/wiki/Vrijmaking" title="Vrijmaking">Vrijmaking</a> in <a href="/wiki/1944" title="1944">1944</a> uit de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Gereformeerde Kerken in Nederland (hoofdbetekenis)">Gereformeerde Kerken in Nederland</a>. Bij dit <a href="/wiki/Schisma" title="Schisma">schisma</a> speelde <a href="/wiki/Klaas_Schilder" title="Klaas Schilder">Klaas Schilder</a> een grote rol. Op 1 mei 2023 fuseerde de kerk met de <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Nederlands Gereformeerde Kerken</a> tot de <a href="/wiki/Nederlandse_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlandse Gereformeerde Kerken">Nederlandse Gereformeerde Kerken</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De voorgeschiedenis van de Vrijmaking in 1944 valt samen met de theologische arbeid van Prof. dr. <a href="/wiki/Klaas_Schilder" title="Klaas Schilder">Klaas Schilder</a> (1890-1952). Schilder had kritiek op leerstellingen van dr. <a href="/wiki/Abraham_Kuyper" title="Abraham Kuyper">Abraham Kuyper</a>. Aanleiding voor de scheuring was <i>het bindend verklaren</i> van uitspraken van de <a href="/wiki/Synode" title="Synode">Synode</a> Sneek-Utrecht (1942). Dit was in strijd met artikel 31 (de mogelijkheid van beroep)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> van de <a href="/wiki/Dordtse_Kerkorde" title="Dordtse Kerkorde">Dordtse Kerkorde</a>. Het waren besluiten ten aanzien van leergeschillen die geconstateerd waren, met name de uitspraak waarin de opvatting van de veronderstelde wedergeboorte verdedigd werd: "het zaad des verbonds moet gehouden worden voor wedergeboren en in Christus geheiligd, totdat bij het opwassen uit hun wandel of leer het tegendeel blijkt". Van kandidaten en ambtsdragers werd verwacht hiermee in te stemmen. Degenen die problemen hadden met de besluiten maar ze toch moesten aanvaarden voelden dit als "een juk". Omdat Schilder zich opwierp als bestrijder van de synodale besluiten werd hij geschorst en later afgezet als hoogleraar en als emeritus predikant van Rotterdam-Delfshaven. Om dezelfde reden werd ook Prof. dr. S. Greijdanus geschorst. </p><p>Op 11 augustus 1944 kwam men onder leiding van ds. H. Knoop (1891-1974) bijeen in de grote Vrijmakingsvergadering in de <a href="/wiki/Lutherse_kerk_(Den_Haag)" title="Lutherse kerk (Den Haag)">Evangelisch-Lutherse Kerk</a> aan de Burgwal in Den Haag. Constaterende "dat in onze kerken een verkeerde leer en praktijk aan het woord zijn gekomen in zake kerkrecht en kerkregering door het binden in de ambtelijke dienst aan uitspraken, die niet conform de Schrift zijn". Ds. Knoop was bevriend met Schilder en had tijdens de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> gevangen gezeten in het <a href="/wiki/Dachau_(concentratiekamp)" title="Dachau (concentratiekamp)">concentratiekamp Dachau</a>. Behalve ds. Knoop sprak tijdens deze vergadering ook ds. D. van Dijk (1887-1985). Hierna werd de Acte van Vrijmaking en Wederkeer door Schilder voorgelezen en gecrediteerd. De Acte werd ondertekend door predikanten en kerkenraden die verklaarden de synodebesluiten "niet voor vast en bondig te houden". Ongeveer 50 kerken waren bij de vrijmaking betrokken en er volgden er spoedig meer. </p><p>Omdat de kerken die zich afgescheiden hadden de mening deelden dat zij de wettige voortzetting waren van de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken in Nederland</a> bleven zij deze naam voeren. Ter onderscheiding voegde het nieuwe kerkverband tussen haakjes "(onderhoudende artikel 31 DKO)" aan de naam toe. Zo kwam de naam "artikel 31-ers"in gebruik. Het bijvoeglijk naamwoord ‘vrijgemaakt’, is ontleend aan de <i>Acte van vrijmaking of wederkeer</i>, het document dat aan de basis lag van de afsplitsing in 1944. Later is het kerkgenootschap bekend geworden als de <i>Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt.</i> Er kwam een nieuwe Theologische hogeschool in Kampen waar Greydanus en Schilder doceerden. In 1945 werden benoemd tot docent de predikanten P. Deddens, B. Holwerda, C. Veenhof. De theologische universiteit van de vrijgemaakten in <a href="/wiki/Kampen_(stad)" title="Kampen (stad)">Kampen</a> werd aangeduid als de <a href="/wiki/Theologische_Universiteit_Kampen_(Broederweg)" class="mw-redirect" title="Theologische Universiteit Kampen (Broederweg)">Theologische Universiteit Kampen (Broederweg)</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Theologische_positie">Theologische positie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Theologische positie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Theologische positie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De gereformeerd-vrijgemaakten hielden vast aan het gezag van de <a href="/wiki/Bijbel_(christendom)" title="Bijbel (christendom)">Bijbel</a> als zijnde het door God geïnspireerde Woord en de leer zoals samengevat in de <a href="/wiki/Apostolische_geloofsbelijdenis" title="Apostolische geloofsbelijdenis">algemeen christelijke</a> en gereformeerde belijdenisgeschriften de (<a href="/wiki/Drie_Formulieren_van_Enigheid" title="Drie Formulieren van Enigheid">Drie Formulieren van Enigheid</a>): de <a href="/wiki/Nederlandse_Geloofsbelijdenis" title="Nederlandse Geloofsbelijdenis">Nederlandse Geloofsbelijdenis</a>, de <a href="/wiki/Heidelbergse_Catechismus" title="Heidelbergse Catechismus">Heidelbergse Catechismus</a> en de <a href="/wiki/Dordtse_Leerregels" title="Dordtse Leerregels">Dordtse Leerregels</a>. De eerste decennia van de eenentwintigste eeuw werd het kerkverband gekenmerkt door grote verscheidenheid en een sterke progressieve stroming. Ook kwam het kerkverband onder invloed te staan van de evangelische beweging qua vormgeving en liturgie. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Visie_op_verbond_en_beloften">Visie op verbond en beloften</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Visie op verbond en beloften" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Visie op verbond en beloften"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aanvankelijk stonden de vrijgemaakten pal voor de gereformeerde belijdenis, maar in de richting van de <a href="/wiki/Bevindelijk_gereformeerden" title="Bevindelijk gereformeerden">bevindelijk-gereformeerden</a> maakten zij het verwijt van "valse mystiek" en "gebrek aan het rechte zicht op Gods verbond". Ds. D. van Dijk toonde zich een felle tegenstander van de z.g. 'kenmerkenprediking' of 'onderscheidenlijke' (separerende) prediking. Deze prediking kwam destijds ook voor in de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken in Nederland</a> en was volgens ds. Van Dijk een erfenis van predikanten en voorgangers uit de tijd van de <a href="/wiki/Afscheiding_van_1834" title="Afscheiding van 1834">Afscheiding (1834-1869</a>). Deze piëtistische prediking riep voortdurend op tot zelfonderzoek en leidde tot twijfel en onzekerheid over het heil. De gemeente moest als 'gelovige gemeente' aangesproken worden. De vastheid ligt in Gods verbond en beloften en die zijn voor alle gelovigen met hun zaad. De bevindelijk-gereformeerden verweerden zich tegen deze voorstelling en verweten de vrijgemaakten 'verbondsmethodisme.' Kind van het verbond door de doop wil nog niet zeggen dat alle beloften van God daadwerkelijk aan zijn toegepast, stelden zij. Nodig is bekering en wedergeboorte en daaraan zijn bepaalde geloofskenmerken verbonden die in de prediking juist wel aan de orde moeten komen. Ds. Van Dijk bleef echter bij zijn standpunt. Volgens hem zegt God tegen elke dopeling: "Gij zijt mijn kind". Het gaat om de geloofsgehoorzaamheid van de mens. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reformatorische_Beweging">Reformatorische Beweging</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Reformatorische Beweging" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Reformatorische Beweging"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Aan het begin van de jaren dertig had zich rondom het blad <i>De Reformatie</i> een groep theologen gevormd die zich geïnspireerd voelden door het gedachtegoed van Prof. K. Schilder. Schilder die op 19 december 1890 in Kampen geboren werd als zoon van de sigarenmaker Johannes Schilder en diens Grietje Leydekker studeerde aan de Theologische School in Kampen. Zijn eerste gemeente werd <a href="/wiki/Ambt_Vollenhove" title="Ambt Vollenhove">Ambt-Vollenhove</a>. Hierna stond hij in <a href="/wiki/Vlaardingen" title="Vlaardingen">Vlaardingen</a>, <a href="/wiki/Gorinchem" title="Gorinchem">Gorinchem</a>, <a href="/wiki/Delft" title="Delft">Delft</a> en <a href="/wiki/Oegstgeest" title="Oegstgeest">Oegstgeest</a>. In 1928 werd Schilder predikant te Rotterdam-Delfshaven. Zijn kerkenraad stelde hem door studieverlof in de gelegenheid in 1933 te promoveren in Erlangen (Duitsland) tot doctor in de filosofie. </p><p>Als theoloog zette Schilder zich af tegen de denksystemen van <a href="/wiki/Abraham_Kuyper" title="Abraham Kuyper">Kuyper</a> die een beklemmende werking hadden op de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken</a>. Schilder wilde een fris orthodox-gereformeerd tegengeluid laten horen. Schilder zette zich ook af tegen het gedachtegoed van de Duitse theoloog <a href="/wiki/Karl_Barth" title="Karl Barth">Karl Barth</a> (1886-1986) dat de eerste decennia van de twintigste eeuw in Nederland aan invloed won. Bij de opkomst van het <a href="/wiki/Nationaalsocialisme" title="Nationaalsocialisme">Nationaalsocialisme</a> betoonde Schilder zich activistisch. Schilder nam geen blad voor de mond in tegenstelling tot andere predikanten die de Duitse bezetters accepteerden als een oordeel van God. <i>De Reformatie</i> won in deze periode aan populariteit maar in augustus 1940 werd het blad verboden door de Duitse bezetters. </p><p>Schilder voelde zich verbonden aan de <a href="/wiki/Afscheiding_van_1834" title="Afscheiding van 1834">Afscheiding van 1834</a> en nam het vraagstuk van de kerk naar artikel 28 van de <a href="/wiki/Nederlandse_Geloofsbelijdenis" title="Nederlandse Geloofsbelijdenis">Nederlandse Geloofsbelijdenis</a> serieus. Rond 1918 zette Schilder zich als jong predikant in <a href="/wiki/Vlaardingen" title="Vlaardingen">Vlaardingen</a> in voor vereniging van de verschillende gereformeerde gezindten. In de eerste plaats gold dat de samensmelting van de A-groep (oud-afgescheidenen) en B-groep (oud-dolerenden) binnen de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken in Nederland</a>. Schilder vond dat de verschillende gereformeerde gezindten samen behoren te gaan op grond van het bevel van Christus in Johannes 17, mits passend binnen de band <a href="/wiki/Drie_Formulieren_van_Enigheid" title="Drie Formulieren van Enigheid">Drie formulieren van Enigheid</a>. Persoonlijke voorkeuren en sfeerverschillen zijn van ondergeschikt belang. Schilder waarschuwde voor de in zijn ogen valse tegenstelling, die veelal wordt gemaakt, tussen de kerk in de hemel en de kerk op aarde. Alle idealen en verlangens met betrekking tot de kerk worden getransporteerd naar de toekomst van Christus. De toestand van de kerk hier beneden in het heden wordt van weinig waarde geacht. Schilder wees erop dat de kerk het lichaam van Christus is en alles bevat: hemel en aarde, levenden en doden en hen die nog geboren moeten worden. Wie over de kerk spreken wil, moet dit doen vanuit het oogpunt van de eenheid van het lichaam van Christus.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Vanuit dit standpunt ontwikkelde Schilder een idealistische beschouwing op de kerkelijke gemeente. </p><p>De verschillende opvattingen rondom dit onderwerp lagen reeds in de boezem van de <a href="/wiki/Afscheiding_van_1834" title="Afscheiding van 1834">Afscheiding van 1834</a>. De lijn van <a href="/wiki/Abraham_Kuyper" title="Abraham Kuyper">dr. A. Kuyper</a> (1837-1920) had raakvlakken met de visie van de afgescheiden predikant <a href="/wiki/Hendrik_Scholte" title="Hendrik Scholte">H. P. Scholte</a> (1806-1868). Op synode van 1837 in Utrecht werd het standpunt van Scholte aanvaard: "<i>dat al de leden, die op belijdenis des geloofs zijn aangenomen, ook voor ware begenadigden moeten gehouden worden, zonder dat het geoorloofd was, daaraan te twijfelen</i>" en ook: "<i>dat niemand als lid moest aangenomen, dan die van zichzelven geloofde en daarvan getuigenis aflegde, begenadigd te zijn</i>". De Reformatorische Beweging rond Schilder voelde verwantschap met de verbondsleer van <a href="/wiki/Anthony_Brummelkamp_(1811-1888)" title="Anthony Brummelkamp (1811-1888)">A. Brummelkamp (1811-1888)</a>. De predikant van Ulrum <a href="/wiki/Hendrik_de_Cock" title="Hendrik de Cock">H. De Cock</a> (1801-1842) deelde het standpunt van ds. Scholte niet. Ds. Gezelle Meerburg (1806-1855) bewoog zich in de lijn van De Cock. Al direct na de vereniging van 1892 werden de verschillende visies onderdeel van de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken in Nederland</a>. Een kleine groep die weigerden mee te gaan vormden de <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">Christelijke Gereformeerde Kerk</a>. Anderen bleven doorstrijden. De synode van 1905 deed een poging tot een compromis. De Reformatorische Beweging kon zich niet vinden in de leer van de veronderstelde wedergeboorte. Hun motivatie hierbij was dat de concentratie op geloofskenmerken en zelfonderzoek alsnog een rol konden gaan spelen. De veronderstelde wedergeboorte beschouwde men als een 'speculatieve afwijking' uit de tijd van de <a href="/wiki/Doleantie" title="Doleantie">Doleantie</a> (1886). De nadruk moest gelegd worden op het geloven in de beloften van God. In de kerkelijke praktijk werd het afleggen van geloofsbelijdenis direct verbonden aan de deelname aan het heilig avondmaal. Avondmaalsmijding werd geassocieerd met geloofsongehoorzaamheid. In Zeeland keerde de onderwijzer A. Janse zich tegen het 'gereformeerd mysticisme' zoals hij dat in zijn omgeving in Biggekerke (Zeeland) naar zijn mening waarnam onder leden van de <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten" title="Gereformeerde Gemeenten">Gereformeerde Gemeenten</a>. </p><p>Nadat in 1944 de GKv waren ontstaan kon in juni 1945 <i>De Reformatie</i> weer verschijnen. Na het overlijden van Schilder was de redactie van het blad <i>De Reformatie</i> in handen van o.a. de hoogleraren D. Deddens, H.J. Jager en C. Veenhof, J. Kamphuis en de predikant H. Knoop. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vrijgemaakte_zuil">Vrijgemaakte zuil</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Vrijgemaakte zuil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Vrijgemaakte zuil"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Klaas_Schilder_rector_Kampen_1941.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Klaas_Schilder_rector_Kampen_1941.jpg/260px-Klaas_Schilder_rector_Kampen_1941.jpg" decoding="async" width="260" height="465" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/da/Klaas_Schilder_rector_Kampen_1941.jpg 1.5x" data-file-width="309" data-file-height="553" /></a><figcaption>Prof. dr. K. Schilder was de geestelijke vader van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt</figcaption></figure><p>De vrijgemaakten isoleerden zich aanvankelijk van andere orthodox-gereformeerde kerken. Dit isolement en het oprichten van allerlei eigen organisaties (politieke partij, krant en scholen) ging zo ver dat dit leidde tot een eigen vrijgemaakte zuil.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Lange tijd was het lidmaatschap van het <a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Verbond" title="Gereformeerd Politiek Verbond">Gereformeerd Politiek Verbond (GPV)</a> voorbehouden aan leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. In 1992 werd het toelatingsbeleid van het GPV ruimer en in 2000 vond een fusie plaats met de <a href="/wiki/Reformatorische_Politieke_Federatie" title="Reformatorische Politieke Federatie">Reformatorische Politieke Federatie</a> (RPF) tot de <a href="/wiki/ChristenUnie" title="ChristenUnie">ChristenUnie</a>. </p><p>Als spreekbuis van de kerk gold lange tijd het <i><a href="/wiki/Nederlands_Dagblad" title="Nederlands Dagblad">Nederlands Dagblad</a></i>. Dit was opgericht in 1944 als half <a href="/wiki/Illegale_pers" title="Illegale pers">illegaal blad</a> onder de naam <i>Reformatie Stemmen</i>. Na de oorlog werd het een weekblad onder de titel <i>De vrije kerk</i>, vanaf 1948 het <i>Gereformeerd gezinsblad</i>. In 1959 werd dit een <a href="/wiki/Dagblad" title="Dagblad">dagblad</a>, sinds eind 1967 onder de naam <i>Nederlands Dagblad</i>. Tot 1974 was <a href="/wiki/Piet_Jongeling" title="Piet Jongeling">Piet Jongeling</a> <a href="/wiki/Hoofdredactie" title="Hoofdredactie">redacteur</a>. Jongeling was ook jarenlang voorman van het <a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Verbond" title="Gereformeerd Politiek Verbond">GPV</a> en schrijver van <a href="/wiki/Kinderboek" class="mw-redirect" title="Kinderboek">kinderboeken</a>. De band met de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, in de zin dat redacteuren belijdend lid moesten zijn van een van die kerken, werd in 1992 losgelaten. </p><p>Er ontstonden tussen de 100 en 150 scholen met een van origine gereformeerd-vrijgemaakte signatuur, dat wil zeggen verbonden aan de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Later werden deze scholen doorgaans ook opengesteld voor niet-vrijgemaakten. Het ging om met name basisscholen (124) speciale scholen (4) scholen voor voortgezet onderwijs (4) en een school voor speciaal voortgezet onderwijs. Scholen met een oorspronkelijke vrijgemaakte signatuur zijn: het <a href="/wiki/Gomarus_College" title="Gomarus College">Gomarus College</a>, het <a href="/wiki/Greijdanus_(school)" title="Greijdanus (school)">Greijdanus</a>, de <a href="/wiki/GSG_Guido_de_Br%C3%A8s" title="GSG Guido de Brès">GSG Guido de Brès</a> en de <a href="/wiki/GSR_(scholengemeenschap)" title="GSR (scholengemeenschap)">GSR</a>. </p><p>In alle universiteitssteden (met uitzondering van Amsterdam, Maastricht en Eindhoven) zijn studentenverenigingen die van origine een gereformeerd-vrijgemaakte signatuur hebben. Deze van oudsher vrijgemaakte verenigingen zijn verenigd in de <a href="/wiki/VGS-Nederland" class="mw-redirect" title="VGS-Nederland">VGS-Nederland</a>. Rond 1970 begonnen er ook verschillende HBO studenten verenigingen te ontstaan. Deze zijn verenigd in de <a href="/wiki/HBO_Landelijk_Overkoepelend_Overleg_orGaan" title="HBO Landelijk Overkoepelend Overleg orGaan">HBO Landelijk Overkoepelend Overleg orGaan</a>. </p><p>De vrijgemaakt-gereformeerden richtte ook een eigen vakbond op het <i>Gereformeerd Maatschappelijk Verbond</i> (nu <a href="/wiki/CGMV" title="CGMV">CGMV</a>). </p><p> Vanaf 1968 was er een Gereformeerde Omroepvereniging (GOV) die namens de vrijgemaakten landelijke zendtijd nastreefde. Sommige predikanten werkten mee aan programma’s van de <a href="/wiki/Evangelische_Omroep" title="Evangelische Omroep">Evangelische Omroep</a> (EO). </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg/260px-Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg/390px-Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg/520px-Hoek_-_Gereformeerde_Kerken_Vrijgemaakt_1.jpg 2x" data-file-width="1728" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Gereformeerde Kerk vrijgemaakt, Hoek</figcaption></figure><p> In het buitenland ontstond de De <i>Vrye Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika</i> opgericht door Nederlandse emigranten, afkomstig uit de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Dit kerkverband heeft vijf gemeenten met in totaal circa 1200 leden. Momenteel zijn vijf predikanten en vier zendelingen in actieve dienst. Omdat het kerkverband klein is, worden er geen classisvergaderingen gehouden, maar komen de kerken elke twee jaar in een synode bijeen. Door zendingsactiviteiten zijn op <a href="/wiki/Nieuw-Guinea" title="Nieuw-Guinea">Nieuw-Guinea</a> verschillende zendingskerken ontstaan. Deze werken samen als <i>Gereja-Gereja Reformasi di Indonesia Papua</i>, een kerkverband met circa 8.000 leden. De <a href="/wiki/Evangelisch-reformierte_Kirche_Westminster_Bekenntnisses" title="Evangelisch-reformierte Kirche Westminster Bekenntnisses">Evangelisch-reformierte Kirche Westminster Bekenntnisses</a> in Oostenrijk werd gesteund door de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Enumatil,_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg/260px-Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg/390px-Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg/520px-Enumatil%2C_de_Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt_foto6_2013-08-25_11.03.jpg 2x" data-file-width="4416" data-file-height="3312" /></a><figcaption>Gereformeerde Kerk vrijgemaakt Enumatil</figcaption></figure><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg/260px-Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg/390px-Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg/520px-Gereformeerde_Kerk_vrijgemaakt_Katwijk_Willem_de_Zwijgerlaan_2014.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="3216" /></a><figcaption>Gereformeerde Kerk vrijgemaakt Katwijk, januari 2014</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Periode_vanaf_1965">Periode vanaf 1965</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Periode vanaf 1965" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Periode vanaf 1965"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scheuring_1967">Scheuring 1967</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Scheuring 1967" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Scheuring 1967"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Geleidelijk begon zich een richtingenstrijd af te tekenen tussen een meer strikt-dogmatische stroming in de lijn van Schilder en een vrijere stroming die minder gebonden wilde zijn aan de <a href="/wiki/Drie_Formulieren_van_Enigheid" title="Drie Formulieren van Enigheid">Drie Formulieren van Enigheid</a>. Deze laatste groep positioneerde zich rondom het blad <i>Opbouw.</i> De verdere ontwikkeling van deze stromingen zouden in 1967 leidden tot een kerkscheuring waardoor de <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Nederlands Gereformeerde Kerken</a> ontstonden.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De directe aanleiding voor het ontstaan van dit laatste kerkverband was dat gemeenteleden, predikanten en zelfs hele gemeenten uit het kerkverband werden gezet. </p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt,_Broek_op_Langedijk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg/260px-Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg/390px-Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg/520px-Gereformeerde_Kerk_Vrijgemaakt%2C_Broek_op_Langedijk.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Gereformeerde Kerk vrijgemaakt, Broek op Langedijk</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Jochem_Douma">Jochem Douma</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Jochem Douma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Jochem Douma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de jaren zeventig werd de meer strikt-dogmatische stroming vertegenwoordigd door Prof. dr. J. Douma. Douma kreeg binnen de brede gereformeerde gezindte betekenis als ethicus. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ontzuiling">Ontzuiling</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Ontzuiling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Ontzuiling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de laatste decennia van de twintigste eeuw gaven de vrijgemaakten de zuil meer de vrije hand. De synode van Heemse sprak in 1985 unaniem uit: <i>…de kerk in Nederland en daarbuiten heeft zich nooit in zichzelf opgesloten in de gedachte dat buiten haar grenzen geen reformatorisch werk uit kracht van Gods genade zou zijn op te merken…</i> (Acta van deze synode, bijlage B3, hoofdstuk II, artikel 3.5.5). Volgens Prof. C. Trimp is het nooit de bedoeling geweest de GKv te beschouwen als de enige ware gereformeerde kerk in Nederland, maar hadden zij wel de intentie "dat alle ware Christgelovigen één behoorden te zijn". "Het schandaal van de verdeelde situatie mogen wij niet afdekken met mooie woorden als 'pluriformiteit' of 'pluraliteit'. Wanneer in één plaats kinderen van God zich iedere zondag in allerlei richting ter kerke begeven en elkanders wegen kruisen, dan is dat een gruwelijke zaak. Een zaak waarmee wij de Heilige Geest bedroeven. Niets is meer vanzelfsprekend dan dat deze eenheid ook zichtbaar en institutair wordt gepresenteerd voor de ogen van God en de mensen". </p><p>Vrijgemaakten gingen meer samenwerken met christenen uit andere orthodox-protestantse kerken en exclusief vrijgemaakte organisaties werden voor andere orthodox-protestantse christenen opengesteld. </p><p>Vanaf de jaren 1990 zijn samenwerkingsgemeenten met de <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">Christelijke Gereformeerde Kerken</a> en met de <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Nederlands Gereformeerde Kerken</a> tot stand gekomen. Op enkele plaatsen heeft dit geleid tot fusie van gemeenten. In <a href="/wiki/Enkhuizen" title="Enkhuizen">Enkhuizen</a>, <a href="/wiki/Harlingen_(stad)" title="Harlingen (stad)">Harlingen</a>, <a href="/wiki/Nijmegen" title="Nijmegen">Nijmegen</a>, <a href="/wiki/Sneek_(stad)" title="Sneek (stad)">Sneek</a>, <a href="/wiki/Surhuisterveen" title="Surhuisterveen">Surhuisterveen</a>, <a href="/wiki/Veendam_(plaats)" title="Veendam (plaats)">Veendam</a>, <a href="/wiki/Woerden" title="Woerden">Woerden</a>, <a href="/wiki/Doesburg" title="Doesburg">Doesburg</a> en <a href="/wiki/Stadskanaal_(plaats)" title="Stadskanaal (plaats)">Stadskanaal</a> zijn de CGK en GKv één geworden. In <a href="/wiki/Zaandam" title="Zaandam">Zaandam</a> en <a href="/wiki/Zoetermeer" title="Zoetermeer">Zoetermeer</a> bestaat een fusiegemeente van NGK en GKv. In <a href="/wiki/Deventer" title="Deventer">Deventer</a>, <a href="/wiki/Hengelo_(Overijssel)" title="Hengelo (Overijssel)">Hengelo</a> en <a href="/wiki/Lisse" title="Lisse">Lisse</a> is een samenwerkingsgemeente ontstaan waarin de GKv met zowel de NGK als de CGK is gefuseerd tot één plaatselijke gemeente. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Progressieve_stroming">Progressieve stroming</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Progressieve stroming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Progressieve stroming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Met name de eerste decennia van de eenentwintigste eeuw kreeg een progressieve stroming sterk de overhand binnen de Gkv. De progressieven omarmden ruimere opvattingen ten aanzien van ‘de vrouw in het ambt’, ‘schepping door evolutie’ en 'acceptatie van homoseksuele relaties'. Theologen droegen bij aan een andere manier van lezen van de Bijbel. De schrijfstijl van het <a href="/wiki/Nederlands_Dagblad" title="Nederlands Dagblad">Nederlands dagblad</a> kon in toenemende mate als modern-gereformeerd worden aangeduid. Uitgangspunt is dat zij van mening zijn dat de Bijbel de cultuur min of meer voor lief neemt (bijvoorbeeld de onderdrukte positie van de vrouw). Het gaat erom binnen de cultuur die veranderlijk is de diepere waarden van het christelijk geloof steeds weer vorm te geven. De progressieven zoeken een synthese tussen de opvattingen van de moderne samenleving, de resultaten van de wetenschap en de christelijke geloofsleer. Behalve weerstand te kunnen bieden aan de progressieve stroming bleken de kerken ook niet opgewassen te zijn tegen de ontwikkelingen binnen de evangelische beweging. In tegenstelling tot de traditionele kerken wonnen veel evangelische kerken in deze periode aan populariteit door de uitstraling van 'eigentijds en modern'. </p><p>In juni 2017 besloot de synode van Meppel dat de ambten predikant, ouderling en diaken, voor vrouwen opengesteld zijn.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kort na de genomen besluiten waren er al meerdere vrouwelijke voorgangers beschikbaar om in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt zondags te preken.<sup id="cite_ref-:0_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het besluit opende de weg naar fusiebesprekingen met de <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Nederlands Gereformeerde Kerken</a>, waar vrouwen al langer werden toegelaten tot het ambt. Tegelijk was het gevolg dat het kerkverband in 2017 werd geschorst en in oktober 2022 definitief geroyeerd als lid van het International Conference of Reformed Churches (ICRC). Ook verschillende buitenlandse zusterkerken namen afstand van het kerkverband. Behalve de toenemende interesse voor nieuwe progressieve denkbeelden nam het animo voor het bijwonen van een tweede zondagse dienst in gelijke tred terug. De catechismusprediking verdween in vrijwel het gehele kerkverband.<sup id="cite_ref-:0_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> Individueel stapten leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt over naar de <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">Christelijke Gereformeerde Kerken</a>, de <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk in Nederland</a> en in een enkel geval ook naar de <a href="/wiki/Hersteld_Hervormde_Kerk" title="Hersteld Hervormde Kerk">Hersteld Hervormde Kerk</a>. Per 1 oktober 2009 bestonden de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt uit 277 gemeentes met in totaal 124.260 leden, 350 minder dan in 2008. Sinds 2003 nam het aantal leden jaarlijks af met enkele honderden per jaar. In 2015 verloor de kerk voor het tweede jaar op rij meer dan 1000 leden. De kerk verloor 1017 leden en daarmee kwam het ledental op een totaal van 119.406.<sup id="cite_ref-Daling_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Daling-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De jaren daarna nam het ledental af tot 112.593 leden in 2020.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_lq1n4wtrnykk536igh5zx9zuwn2la17"></map><img usemap="#timeline_lq1n4wtrnykk536igh5zx9zuwn2la17" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/nl/timeline/lq1n4wtrnykk536igh5zx9zuwn2la17.png" /></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Front_van_bezwaarden">Front van bezwaarden</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Front van bezwaarden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Front van bezwaarden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Binnen de GKv werd een front van bezwaarden gevormd die streden voor de traditionele standpunten. Een recente (2022) publicatie die inging op de problematiek rondom de nieuwe hermeneutische inzichten is <i>Het Woord in geding</i> waaraan behalve auteurs afkomstig uit de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt (ds. H.J. Room (emeritus-predikant), dr. R. te Velde, dr. B. van Egmond, ds. J. Wesseling, prof. dr. F. van der Pol) ook andere theologen hun visie gaven zoals prof. dr. H. van de Belt, hoogleraar systematische theologie aan de <a href="/wiki/Vrije_Universiteit_Amsterdam" title="Vrije Universiteit Amsterdam">Vrije Universiteit</a> en predikant binnen de <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk Nederland</a> en dr. G.A. van den Brink, emerituspredikant binnen de <a href="/wiki/Hersteld_Hervormde_Kerk" title="Hersteld Hervormde Kerk">Hersteld Hervormde Kerk</a> en docent filosofie en kerkgeschiedenis aan de <a href="/wiki/Theologische_Universiteit_Apeldoorn" title="Theologische Universiteit Apeldoorn">TUA</a>. </p><p>Inmiddels zijn er twee kleine kerkverbanden ontstaan voortkomend uit de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt die de gereformeerde belijdenis niet ter discussie willen stellen. In 2003 leidde verontrusting over de koers van deze kerken tot een afsplitsing die zichzelf de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland_(hersteld)" class="mw-redirect" title="Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld)">Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld)</a> noemt, maar meestal de 'Nieuwe Vrijgemaakten' worden genoemd. In 2009 ontstond vanuit de vrijgemaakten en deze afsplitsing een nieuwe afsplitsing, die <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_Nederland" title="Gereformeerde Kerken Nederland">Gereformeerde Kerken Nederland</a> (GKN) wordt genoemd. Prof. dr. F. van der Pol, emeritus hoogleraar kerkgeschiedenis aan de vrijgemaakt gereformeerde Theologische Universiteit Kampen sloot zich aan bij de GKN. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Kerkfusie">Kerkfusie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Kerkfusie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Kerkfusie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor hen die binnen het kerkgenootschap bleven maar zich niet konden verenigen met de verschuivingen was de vraag wat men moest doen bij de kerkfusie van 1 mei 2023. Een aantal gemeenten zou (bijna) geheel afhaken. De 'Kerngroep bezinning GKv actief' werd opgericht om leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt toerusting en leiding te bieden. Op 1 mei 2023 hebben de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt samen met de <a href="/wiki/Nederlands_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlands Gereformeerde Kerken">Nederlands Gereformeerde Kerken</a> een nieuw kerkverband gevormd, de <a href="/wiki/Nederlandse_Gereformeerde_Kerken" title="Nederlandse Gereformeerde Kerken">Nederlandse Gereformeerde Kerken</a>. De nieuwe <a href="/wiki/Kerkorde" title="Kerkorde">kerkorde</a> die door dit laatste kerkverband is aangenomen weerspiegelt de veranderingen en geeft de plaatselijke gemeenten veel vrijheid daar in mee te gaan. Alle ambten zijn voor de vrouw opengesteld en in meerdere gemeenten is ruimte voor homoseksuele relaties. Er klinken stemmen om evenals in de PKN het kerkordelijk mogelijk te maken deze relaties een kerkelijke zegen te geven.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bekende_leden">Bekende leden</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Bekende leden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Bekende leden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uit_de_geschiedenis_van_de_GKv">Uit de geschiedenis van de GKv</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Uit de geschiedenis van de GKv" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Uit de geschiedenis van de GKv"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Saekle_Greijdanus" title="Saekle Greijdanus">Saekle Greijdanus</a> (1871-1948), theoloog (hoogleraar)</li> <li>Douwe van Dijk (1887-1985) Geboren op 17 december 1887. Predikant in Knijp (1913), Uithuizen (1917), Groningen (1920). Emeritus 1 september 1960. Speelde een belangrijke rol bij de vrijmaking. Ds. Van Dijk was diverse malen praeses van de synode en vanaf 1944 president-curator van de Theologische Hogeschool te Kampen. Van zijn hand verschenen verschillende boeken. Ook heeft hij veel gepubliceerd in het blad <i>De Reformatie</i>.</li> <li>Karel van Spronsen (1897-1979), schrijver (vnl. onder het pseudoniem <a href="/wiki/Rudolf_van_Reest" title="Rudolf van Reest">Rudolf van Reest</a>), publicist, literator</li> <li><a href="/wiki/Klaas_Schilder" title="Klaas Schilder">Klaas Schilder</a> (1890-1952), theoloog (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Pieter_Deddens" title="Pieter Deddens">Pieter Deddens</a> (1891-1958), predikant, theoloog en kerkhistoricus (hoogleraar)</li> <li>Hermanus Knoop (1891-1974) Predikant, die de Vrijmakingsvergadering leidde op 11 augustus 1944 in Den Haag. Kort daarvoor zat ds. Knoop gevangen in <a href="/wiki/Dachau_(concentratiekamp)" title="Dachau (concentratiekamp)">concentratiekamp Dachau</a>.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/Benne_Holwerda" title="Benne Holwerda">Benne Holwerda</a> (1909-1952), theoloog (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Piet_Jongeling" title="Piet Jongeling">Piet Jongeling</a> (1909-1985), journalist, kinderboekenschrijver en politicus (GPV)</li> <li><a href="/wiki/Bart_Verbrugh" title="Bart Verbrugh">Bart Verbrugh</a> (1916-2003), scheikundige en politicus (GPV)</li> <li><a href="/wiki/Jaap_Kamphuis" title="Jaap Kamphuis">Jaap Kamphuis</a> (1921-2011), theoloog (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Detmer_Deddens" title="Detmer Deddens">Detmer Deddens</a> (1923-2009), predikant, theoloog en kerkhistoricus (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Jan_van_der_Jagt" title="Jan van der Jagt">Jan van der Jagt</a> (1924-2001), architect en politicus (GPV)</li> <li><a href="/wiki/Karel_Deddens" title="Karel Deddens">Karel Deddens</a> (1924-2005), predikant, theoloog en zendeling (hoogleraar)</li> <li>Prof. dr. C. Trimp (1926-2012)</li> <li><a href="/wiki/Gert_Schutte" title="Gert Schutte">Gert Schutte</a> (1939-2022), oud-politicus (GPV)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kerkelijke_context">Kerkelijke context</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Kerkelijke context" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Kerkelijke context"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Jakob_van_Bruggen" title="Jakob van Bruggen">Jakob van Bruggen</a> (1936), theoloog (oud-hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Gert_Slings" title="Gert Slings">Gert Slings</a> (1938), neerlandicus en publicist</li> <li><a href="/wiki/Jannes_Munneke_(componist)" title="Jannes Munneke (componist)">Jannes Munneke</a> (1938), componist, dirigent en organist</li> <li><a href="/wiki/Lenze_L._Bouwers" title="Lenze L. Bouwers">Lenze L. Bouwers</a> (1940), dichter en kinderboekenschrijver</li> <li><a href="/wiki/Jurn_de_Vries" title="Jurn de Vries">Jurn de Vries</a> (1940), journalist, theoloog en oud-politicus (GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Aad_Kamsteeg" title="Aad Kamsteeg">Aad Kamsteeg</a> (1940), journalist en opiniemaker</li> <li><a href="/wiki/Remmelt_de_Boer" title="Remmelt de Boer">Remmelt de Boer</a> (1942), politicus (GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Hans_Blokland_(politicus)" title="Hans Blokland (politicus)">Hans Blokland</a> (1943), econoom en politicus (Europarlementariër, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Bert_Groen" title="Bert Groen">Bert Groen</a> (1945), ambtenaar en politicus (oud-burgemeester, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Kars_Veling" title="Kars Veling">Kars Veling</a> (1948), schooldirecteur en oud-politicus (GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Joop_Alssema" title="Joop Alssema">Joop Alssema</a> (1949), bedrijfsleider en politicus (burgemeester, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Eimert_van_Middelkoop" title="Eimert van Middelkoop">Eimert van Middelkoop</a> (1949), politicus (minister van Defensie, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Roel_Sikkema" title="Roel Sikkema">Roel Sikkema</a> (1953), journalist en redacteur</li> <li><a href="/wiki/Melis_van_de_Groep" title="Melis van de Groep">Melis van de Groep</a> (1958), ambtenaar en politicus (burgemeester, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/George_Harinck" title="George Harinck">George Harinck</a> (1958), kerkhistoricus (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Bert_Wiersema" title="Bert Wiersema">Bert Wiersema</a> (1959), onderwijzer/leraar en schrijver van kinderboeken</li> <li><a href="/wiki/Ernst_Cramer" title="Ernst Cramer">Ernst Cramer</a> (1960), politicus (GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Arie_Slob" title="Arie Slob">Arie Slob</a> (1961), politicus (minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Andries_Heidema" title="Andries Heidema">Andries Heidema</a> (1962), politicus (burgemeester, <a href="/wiki/Commissaris_van_de_Koning" title="Commissaris van de Koning">commissaris van de Koning</a>, GPV, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/James_Kennedy" title="James Kennedy">James Kennedy</a> (1963), geschiedkundige (hoogleraar)</li> <li><a href="/wiki/Roel_Kuiper" title="Roel Kuiper">Roel Kuiper</a> (1962), politiek theoreticus (hoogleraar) en politicus (RPF, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Henk_Staghouwer" title="Henk Staghouwer">Henk Staghouwer</a> (1962), politicus (minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Harm_Hoeve" title="Harm Hoeve">Harm Hoeve</a> (1964), organist</li> <li><a href="/wiki/Jos_Douma" title="Jos Douma">Jos Douma</a> (1968), predikant, theoloog, auteur</li> <li><a href="/wiki/Gerben_Dijksterhuis" title="Gerben Dijksterhuis">Gerben Dijksterhuis</a> (1974), politicus (burgemeester, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Carola_Schouten" title="Carola Schouten">Carola Schouten</a> (1977), politicus (vice-premier en minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, ChristenUnie)</li> <li><a href="/wiki/Tjitske_Siderius" title="Tjitske Siderius">Tjitske Siderius</a> (1981), politicus (SP, PvdA)</li> <li><a href="/wiki/Michel_Mulder" title="Michel Mulder">Michel Mulder</a> (1986), olympisch kampioen schaatsen</li> <li><a href="/wiki/Ronald_Mulder" title="Ronald Mulder">Ronald Mulder</a> (1986), schaatser</li> <li><a href="/wiki/Anna_van_der_Breggen" title="Anna van der Breggen">Anna van der Breggen</a> (1990), olympisch kampioen wegwielrennen</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ex-leden">Ex-leden</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Ex-leden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Ex-leden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Wil_Albeda" title="Wil Albeda">Wil Albeda</a> (1925-2014), econoom, vakbondsbestuurder en politicus (overgestapt naar de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_in_Nederland" title="Gereformeerde Kerken in Nederland">Gereformeerde Kerken in Nederland</a>, oud-hoogleraar, oud-minister, ARP, CDA)</li> <li><a href="/wiki/Ed_Anker" title="Ed Anker">Ed Anker</a> (1978), politicus (GPV, ChristenUnie) (overgestapt naar een <a href="/wiki/Evangelische_gemeenten" title="Evangelische gemeenten">evangelische kerk</a>)</li> <li><a href="/wiki/Jochem_Douma" title="Jochem Douma">Jochem Douma</a> (1931-2020), theoloog (oud-hoogleraar) (overgestapt naar de <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_Nederland" title="Gereformeerde Kerken Nederland">Gereformeerde Kerken Nederland</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gretta_Duisenberg" title="Gretta Duisenberg">Gretta Duisenberg</a> (1942), politiek activiste (voorzitter initiatiefgroep Stop de Bezetting)</li> <li><a href="/wiki/Bob_Goudzwaard" title="Bob Goudzwaard">Bob Goudzwaard</a> (1934-2024), econoom en oud-politicus (ARP, CDA, EVP, Tweede Kamerlid)</li> <li><a href="/wiki/Johannes_Hoorn" title="Johannes Hoorn">Johannes Hoorn</a> (1949-2013), predikant (in 1985 afgezet door de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt te Grootegast)</li> <li><a href="/wiki/Joram_van_Klaveren" title="Joram van Klaveren">Joram van Klaveren</a> (1979), politicus (PVV, VNL) (bekeerd tot de <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islam</a>)</li> <li><a href="/wiki/Klaas_Jan_Mulder" title="Klaas Jan Mulder">Klaas Jan Mulder</a> (1930-2008), organist, pianist en dirigent (overgestapt naar de Nederlands Gereformeerde Kerken)</li> <li><a href="/wiki/Hilbrand_Nawijn" title="Hilbrand Nawijn">Hilbrand Nawijn</a> (1948), advocaat, politicus (ARP, CDA, LPF, Lijst Hilbrand Nawijn, Partij voor Nederland, minister van Vreemdelingenzaken en Integratie)</li> <li><a href="/wiki/Berend_Schoep" title="Berend Schoep">Berend Schoep</a> (1928-2007), predikant (overgestapt naar de Gereformeerde Kerken in Nederland)</li> <li><a href="/wiki/Reinier_Sonneveld" title="Reinier Sonneveld">Reinier Sonneveld</a> (1978), theoloog en publicist (overgestapt naar een huiskerk in Utrecht)</li> <li><a href="/wiki/Henk_Vredeling" title="Henk Vredeling">Henk Vredeling</a> (1924-2007), landbouwkundige en politicus (PvdA, minister van Defensie)</li> <li><a href="/wiki/Bert_de_Vries_(CDA)" title="Bert de Vries (CDA)">Bert de Vries</a> (1938), oud-politicus (ARP, CDA, fractievoorzitter en minister van Sociale Zaken) (overgestapt naar de Nederlands Gereformeerde Kerken)</li> <li><a href="/wiki/Cornelis_van_der_Waal" title="Cornelis van der Waal">Cornelis van der Waal</a> (1919-1980), theoloog en predikant (verbleef later in Zuid-Afrika en scheidde daar af)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historisch">Historisch</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Historisch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Historisch"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Does, J.C. van der, <i>De Afscheiding in haar wording en beginperiode</i> (1933)</li> <li>Algra, H. <i>Het wonder van de negentiende eeuw.</i> Van Vrije Kerken en kleine luyden, (Franeker, 1965)</li> <li>Bouwman, H., <i>De crisis der jeugd.</i> Enige bladzijden uit de geschiedenis van de kerken der Afscheiding. (z.j.) [heruitgave Kampen, 1976]</li> <li>Douma, J., J.P. de Vries, P. Jongeling, <i>Het vuur blijft branden,</i> geschiedenis van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) in Nederland,1944-1979 (Kampen, 1979),</li> <li>Praamsma <i>De kerk van alle tijden</i>. Verkenningen in het landschap van de kerkgeschiedenis deel III en IV (1980)</li> <li>Cock, H. de, <i>Verzamelde Geschriften</i> 2 delen Voorwoord D. Deddens en W. van 't Spijker - Deze uitgave werd financieel gesteund door de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Kerken in Nederland, De Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt), de Theologische Hogeschool van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland, de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika - (1984)</li> <li>Zwaag, W. van der, <i>Om de schat van Christus' bruid.</i> Vaderlandse kerkgeschiedenis sinds <a href="/wiki/R%C3%A9veil" title="Réveil">Réveil</a> en <a href="/wiki/Afscheiding_van_1834" title="Afscheiding van 1834">Afscheiding</a> (1984)</li> <li>Rasker, A.J., <i>De Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795.</i> Geschiedenis, theologische ontwikkelingen en de verhouding tot haar zusterkerken in de negentiende en twintigste eeuw (1986)</li> <li>Bakker, W. e.a. (red.) <i>De Doleantie van 1886 en haar geschiedenis</i> (1986)</li> <li>Wolthuis, L.J. e.a. (red.) <i>De Vereniging van 1892 en haar geschiedenis</i> (1992)</li> <li>Deddens, D., M. te Velde, <i>Vrijmaking – Wederkeer:</i> vijftig jaar vrijmaking in beeld gebracht, 1944-1994 (Barneveld, 1994)</li> <li>Douma, J. <i>Hoe gaan wij nu verder?</i> (Kampen, 2001)</li> <li>Kuiper, R., W. Bouwman, <i>Vuur en vlam.</i> Aspecten van het vrijgemaakt-gereformeerde leven, 1944-1969 (2004)</li> <li>Golverdingen, M., <i>Kleine geschiedenis van de gereformeerde gezindte</i> (Heerenveen, 2006)</li> <li>Boer, Erik de, Geranne Tamminga, Dolf de Velde (red). Gereformeerde theologie stroomopwaarts, terugkijken op 75 jaar vrijmaking (2021)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Archieven">Archieven</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Archieven" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Archieven"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De archieven van de GKv zijn of worden overgebracht naar het <a href="/wiki/Archief-_en_Documentatiecentrum" title="Archief- en Documentatiecentrum">Archief- en Documentatiecentrum van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (ADC)</a> te <a href="/wiki/Kampen_(stad)" title="Kampen (stad)">Kampen</a> en zijn, voor zover openbaar, daar te raadplegen.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_link">Externe link</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Externe link" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe link"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gkv.nl/">Officiële website van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div></div> <p><b>Bronnen</b> </p> <ul><li><i>Het vuur blĳft branden : geschiedenis van de Gereformeerde Kerken (vrĳgemaakt) in Nederland, 1944-1979</i>, Kampen 1979, Jongeling, Pieter; Vries, J.P. de; Douma, J.</li> <li><i>Vrijmaking - Wederkeer</i>, Barneveld 1994, onder redactie van <a href="/wiki/Detmer_Deddens" title="Detmer Deddens">Detmer Deddens</a> en <a href="/w/index.php?title=Melis_te_Velde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melis te Velde (de pagina bestaat niet)">Melis te Velde</a> - makkelijk leesbaar boek over ontstaan en geschiedenis van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt</li> <li><i>Vuur en Vlam</i>, Amsterdam 1994, 1998, 2004, onder redactie van <a href="/wiki/Roel_Kuiper" title="Roel Kuiper">Roel Kuiper</a> en <a href="/w/index.php?title=Willem_Bouwman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Willem Bouwman (de pagina bestaat niet)">Willem Bouwman</a> - <a href="/wiki/Trilogie" title="Trilogie">trilogie</a> waarin de geschiedenis van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt kritisch tegen het licht wordt gehouden</li> <li><i>Hoe gaan wij nu verder?</i>, Kampen, 2001, Douma J.</li></ul> <hr /> <p><b>Referenties</b> </p> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF1946"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010570093:mpeg21:a0013">Kerknieuws</a>. <i>De vrĳe kerk: reformatorische stemmen</i> p. 9 (04-07-1946). </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF1952"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010613318:mpeg21:a0139">Kerknieuws: Stand der "vrijgemaakte" kerken</a>. <i>Leeuwarder courant</i> p. 6 (30-07-1952). </span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF1955"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010614075:mpeg21:a0021">Groei Geref. Kerken (art. 31) k.o. tot stilstand gekomen</a>. <i>Leeuwarder courant</i> p. 2 (15-04-1955). </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF1959"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011234670:mpeg21:a0112">Vrijgemaakte gereformeerden</a>. <i>De Tijd De Maasbode</i> p. 4 (18-06-1959). </span></span> </li> <li id="cite_note-SCP_2009-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-SCP_2009_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-SCP_2009_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-SCP_2009_5-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-SCP_2009_5-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Sociaal_en_Cultureel_Planbureau" title="Sociaal en Cultureel Planbureau">Sociaal en Cultureel Planbureau</a>, <i>Godsdienstige veranderingen in Nederland</i> (2009) 30-31.</span> </li> <li id="cite_note-WRR-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WRR_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120219234116/http://www.wrr.nl/content.jsp?objectid=3840">Wetenschappelijke Raad voor het regeringsbeleid: Rapport <i>Geloven in het publieke domein</i> (2006) 100.</a>. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2012-02-19">19 februari 2012</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-07-15">15 juli 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nd.nl/geloof/geloof/745665/gkv-net-zo-groot-als-12-jaar-geleden">GKV net zo groot als 12 jaar geleden</a>, <i>Nederlands Dagblad</i>, 25 februari 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230419004710/https://www.nd.nl/geloof/geloof/745665/gkv-net-zo-groot-als-12-jaar-geleden">Gearchiveerd</a> op 19 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-Daling-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Daling_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Daling_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nd.nl/nieuws/geloof/ledental-vrijgemaakten-zakt-onder-120-000.1403063.lynkx">Ledental vrijgemaakten zakt onder 120.000</a>, <i>Nederlands Dagblad</i>, 26 februari 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190306042746/https://www.nd.nl/nieuws/geloof/ledental-vrijgemaakten-zakt-onder-120-000.1403063.lynkx">Gearchiveerd</a> op 6 maart 2019.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rd.nl/artikel/922896-gkv-verliezen-2262-leden">GKV verliezen 2262 leden</a>, <i>Reformatorisch Dagblad</i>, 13 april 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230419004650/https://www.rd.nl/artikel/922896-gkv-verliezen-2262-leden">Gearchiveerd</a> op 19 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kerkrecht.nl/node/470">Kerkrecht.nl Dordtse Kerkorde 1619</a>.<i>Vande Kerckelijcke t’samen-comsten</i>. Artikel 31: Soo yemant hem beclaeght deur de uytspraecke der minder Vergaderinghe veronghelijckt te zijne / die selve sal hem tot een meerder Kerckelijcke vergaderinghe beroepen moghen : ende ’tghene door de meeste stemmen goet ghevonden is / sal voor vast ende bondigh ghehouden werden. Ten sy dattet bewesen worde te strijden teghen het Woort Gods / ofte teghen de Artijckulen in desen Generalen Synodo besloten / soo langhe als de selve door geen ander Generale Synode verandert zijn. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230419004659/http://www.kerkrecht.nl/node/470">Gearchiveerd</a> op 19 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">De gereformeerde theologie van Klaas Schilder, Radix 1 september 1997 (Koert van Bekkum)</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Bijvoorbeeld in <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2507264/2000/01/26/De-vrijgemaakt-gereformeerde-zuil-kraakt.dhtml">Trouw</a>: Lodewijk Dros (26-01-2000) 'De vrijgemaakt-gereformeerde zuil kraakt'</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Korte kroniek over honderd jaar De Reformatie (Sjoerd Wielenga)</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rd.nl/kerk-religie/gkv-stellen-ook-predikantsambt-open-voor-vrouwen-1.1409344">GKV stellen ook predikantsambt open voor vrouwen</a>, <i>Reformatorisch Dagblad</i>, 17 juni 2017. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201123185811/https://www.rd.nl/kerk-religie/gkv-stellen-ook-predikantsambt-open-voor-vrouwen-1.1409344">Gearchiveerd</a> op 23 november 2020.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180725214445/https://www.nd.nl/nieuws/geloof/synode-gkv-lokale-kerken-nu-aan-zet.2729599.lynkx">Synode GKv: lokale kerken nu aan zet</a> <i>Nederlands Dagblad</i> 5 juli 2017</span> </li> <li id="cite_note-:0-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFout:_ongeldige_tijd."><span style="font-variant:small-caps;">D.J. Bolt</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eeninwaarheid.info/index.php?rub=9&item=2288">Ontwikkelingen in de GKv</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-02-25">25 februari 2023</span>). </span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.nd.nl/geloof/geloof/977075/een-overzicht-van-de-ledenaantallen-veel-kerken-in-de-min-met-af-">[1]</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230418203855/https://www.nd.nl/geloof/geloof/977075/een-overzicht-van-de-ledenaantallen-veel-kerken-in-de-min-met-af-">Gearchiveerd</a> op 18 april 2023.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><span style="font-variant:small-caps;">P. de Vries</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://drpdevries.com/2023/04/13/het-woord-in-geding-een-belangrijke-publicatie-over-de-uitleg-van-de-bijbel/">Het woord in het geding. Een belangrijke publicatie over de uitleg van de Bijbel</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-04-13">13 april 2023</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230414191222/https://drpdevries.com/2023/04/13/het-woord-in-geding-een-belangrijke-publicatie-over-de-uitleg-van-de-bijbel/">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2023-04-14">14 april 2023</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-04-14">14 april 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Ds. H. Knoop</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://semper-reformanda.nl/een-theater-in-dachau/">Een theater in Dachau (Goes: Oosterbaan & Le Cointe N.V., z.j.)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230531193509/https://semper-reformanda.nl/een-theater-in-dachau/">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2023-05-31">31 mei 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFout:_ongeldige_tijd."><span style="font-variant:small-caps;">Enne Knoops</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://historiek.net/nazi-pesterijen-in-dachau/49994/">Nazi-pesterijen in Dachau</a>. Online geschiedenismagazine Historiek (<span class="mw-formatted-date" title="2019-10-20">20 oktober 2019</span>). Geraadpleegd op 31-05-2023. </span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://adckampen.nl/">Archief- en Documentatiecentrum van de Nederlandse Gereformeerde Kerken (ADC)</a> website</span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Protestantisme"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_protestantisme" title="Sjabloon:Navigatie protestantisme"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_protestantisme" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_protestantisme&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Protestantisme" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">Protestantisme</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Geloofsrichtingen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Anabaptisme" title="Anabaptisme">anabaptisme</a> · <a href="/wiki/Anglicanisme" title="Anglicanisme">anglicanisme</a> · <a href="/wiki/Baptisme" title="Baptisme">baptisme</a> · <a href="/wiki/Calvinisme" title="Calvinisme">calvinisme</a> · <a href="/wiki/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden">doopsgezinden</a> · <a href="/wiki/Evangelisch_christendom" title="Evangelisch christendom">evangelischen</a> · <a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme" title="Gereformeerd protestantisme">gereformeerden</a> · <a href="/wiki/Quakers" title="Quakers">Genootschap der Vrienden</a> (quakers) · <a href="/wiki/Nederlandse_Hervormde_Kerk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederlandse Hervormde Kerk (hoofdbetekenis)">Nederlandse Hervormde Kerk</a> · <a href="/wiki/Lutheranisme" title="Lutheranisme">lutheranisme</a> · <a href="/wiki/Methodisme" title="Methodisme">methodisme</a> · <a href="/wiki/Pinksterbeweging" title="Pinksterbeweging">pinksterbeweging</a> · <a href="/wiki/Presbyterianisme" title="Presbyterianisme">presbyterianisme</a> · <a href="/wiki/Vergadering_van_gelovigen" title="Vergadering van gelovigen">Vergadering van gelovigen</a> · <a href="/wiki/Vrijzinnig_protestantisme" title="Vrijzinnig protestantisme">vrijzinnig protestantisme</a> · <a href="/wiki/Zevendedagsadventisten" title="Zevendedagsadventisten">zevendedagsadventisten</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Achtergrond:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Openbare_belijdenis_van_het_geloof" title="Openbare belijdenis van het geloof">belijdenis</a> · <a href="/wiki/Doop_(sacrament)" title="Doop (sacrament)">doop</a> · <a href="/wiki/Geschiedenis_van_het_christendom" title="Geschiedenis van het christendom">geschiedenis van het christendom</a> · <a href="/wiki/Heilig_Avondmaal" title="Heilig Avondmaal">Heilig Avondmaal</a> · <a href="/wiki/Isra%C3%ABlzondag" title="Israëlzondag">Israëlzondag</a> · <a href="/wiki/Liturgie" title="Liturgie">liturgie</a> · <a href="/wiki/Vergeving_(christendom)" title="Vergeving (christendom)">vergeving</a> · <a href="/wiki/Zonde_(christendom)" title="Zonde (christendom)">zonde</a> · <a href="/wiki/Christendom_van_A_tot_Z" title="Christendom van A tot Z">christendom van A tot Z</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862"> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Gereformeerd_Politiek_Verbond"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_GPV" title="Sjabloon:Navigatie GPV"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_GPV&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Gereformeerd_Politiek_Verbond" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Verbond" title="Gereformeerd Politiek Verbond">Gereformeerd Politiek Verbond</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67785531"><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Vertegenwoordigers en Bewindslieden:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Lijst_van_Eerste_Kamerleden_voor_het_GPV" title="Lijst van Eerste Kamerleden voor het GPV">Eerste Kamerleden</a> (<a href="/wiki/Lijst_van_fractievoorzitters_van_het_GPV_in_de_Eerste_Kamer" title="Lijst van fractievoorzitters van het GPV in de Eerste Kamer">fractievoorzitters</a>) · <a href="/wiki/Lijst_van_Tweede_Kamerleden_voor_het_GPV" title="Lijst van Tweede Kamerleden voor het GPV">Tweede Kamerleden</a> · <a href="/wiki/Lijst_van_Europees_Parlementsleden_voor_het_GPV" class="mw-redirect" title="Lijst van Europees Parlementsleden voor het GPV">Europarlementariërs</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Kandidatenlijsten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_1982/Kandidatenlijst/GPV" title="Tweede Kamerverkiezingen 1982/Kandidatenlijst/GPV">1982</a> · <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_1986/Kandidatenlijst/GPV" title="Tweede Kamerverkiezingen 1986/Kandidatenlijst/GPV">1986</a> · <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_1989/Kandidatenlijst/GPV" title="Tweede Kamerverkiezingen 1989/Kandidatenlijst/GPV">1989</a> · <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_1994/Kandidatenlijst/GPV" title="Tweede Kamerverkiezingen 1994/Kandidatenlijst/GPV">1994</a> · <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_1998/Kandidatenlijst/GPV" title="Tweede Kamerverkiezingen 1998/Kandidatenlijst/GPV">1998</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Fractievoorzitters:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Piet_Jongeling" title="Piet Jongeling">Piet Jongeling</a> · <a href="/wiki/Bart_Verbrugh" title="Bart Verbrugh">Bart Verbrugh</a> · <a href="/wiki/Gert_Schutte" title="Gert Schutte">Gert Schutte</a> · <a href="/wiki/Eimert_van_Middelkoop" title="Eimert van Middelkoop">Eimert van Middelkoop</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Partijorganisatie:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Jongeren_Contact" title="Gereformeerd Politiek Jongeren Contact">Gereformeerd Politiek Jongeren Contact</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Vrijgemaakte Zuil:</b></td><td class="rechts"><a class="mw-selflink selflink">Gereformeerde Kerken vrijgemaakt</a> · <a href="/wiki/Nederlands_Dagblad" title="Nederlands Dagblad">Nederlands Dagblad</a> · <a href="/wiki/Theologische_Universiteit_Kampen_(Broederweg)" class="mw-redirect" title="Theologische Universiteit Kampen (Broederweg)">Theologische Universiteit Kampen II</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Geschiedenis:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Anti-Revolutionaire_Partij" title="Anti-Revolutionaire Partij">ARP</a> · <a href="/wiki/Nationaal_Evangelisch_Verband" title="Nationaal Evangelisch Verband">NEV</a> · <a href="/wiki/Reformatorische_Politieke_Federatie" title="Reformatorische Politieke Federatie">RPF</a> · <a href="/wiki/ChristenUnie" title="ChristenUnie">ChristenUnie</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&oldid=68422711">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&oldid=68422711</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Gereformeerd_kerkgenootschap_in_Nederland" title="Categorie:Gereformeerd kerkgenootschap in Nederland">Gereformeerd kerkgenootschap in Nederland</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_EasyTimeline_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken">Wikipedia:Pagina's die EasyTimeline gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 23 nov 2024 om 19:13.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-ssg57","wgBackendResponseTime":211,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.282","walltime":"0.522","ppvisitednodes":{"value":5246,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":64036,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":32078,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":19042,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 302.185 1 -total"," 33.53% 101.322 1 Sjabloon:Infobox_kerkgenootschap"," 28.23% 85.303 1 Sjabloon:Appendix"," 27.33% 82.599 2 Sjabloon:Bevat"," 25.46% 76.935 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 20.76% 62.725 1 Sjabloon:References"," 15.93% 48.139 9 Sjabloon:Citeer_web"," 12.71% 38.398 2 Sjabloon:Navigatie"," 12.39% 37.451 1 Sjabloon:Navigatie_protestantisme"," 10.04% 30.342 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.018","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1067827,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-7556f8b5dd-5lcs4","timestamp":"20241123181339","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Gereformeerde Kerken vrijgemaakt","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q495378","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q495378","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-04-16T13:33:03Z","dateModified":"2024-11-23T18:13:38Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/36\/SchildwoldeGKVrijgemaakt.jpg","headline":"protestants kerkgenootschap in Nederland"}</script> </body> </html>