CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>1860-1869 - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"e63b7281-2421-45f7-80c2-7cbaac3c1d44","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"1860-1869","wgTitle":"1860-1869","wgCurRevisionId":67463864,"wgRevisionId":67463864,"wgArticleId":2170,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["1860-1869"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"1860-1869","wgRelevantArticleId":2170,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q39844","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="1860-1869 - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/1860-1869"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=1860-1869&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/1860-1869"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-1860-1869 rootpage-1860-1869 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_maart"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas"><span>Speciale pagina's</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=1860-1869" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=1860-1869" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=1860-1869" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=1860-1869" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Meerjarige_gebeurtenissen_en_ontwikkelingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Meerjarige_gebeurtenissen_en_ontwikkelingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Meerjarige gebeurtenissen en ontwikkelingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Meerjarige_gebeurtenissen_en_ontwikkelingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">1860-1869</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 99 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-99" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">99 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Anyos_1860" title="Anyos 1860 – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Anyos 1860" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%AF_1860" title="عقد 1860 – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عقد 1860" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85_1860" title="عوام 1860 – Marokkaans Arabisch" lang="ary" hreflang="ary" data-title="عوام 1860" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Marokkaans Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%AF_1860" title="عقد 1860 – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="عقد 1860" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9cada_de_1860" title="Década de 1860 – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Década de 1860" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/1860-c%C4%B1_ill%C9%99r" title="1860-cı illər – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="1860-cı illər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/1860-an" title="1860-an – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="1860-an" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%8F" title="1860-я – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="1860-я" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%8F" title="1860-я – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="1860-я" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%82%D0%B5" title="1860-те – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="1860-те" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bloavezhio%C3%B9_1860" title="Bloavezhioù 1860 – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Bloavezhioù 1860" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/1860-e" title="1860-e – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="1860-e" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/D%C3%A8cada_del_1860" title="Dècada del 1860 – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Dècada del 1860" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/1860_ni%C3%A8ng-d%C3%A2i" title="1860 nièng-dâi – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="1860 nièng-dâi" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/1860%E2%80%931869" title="1860–1869 – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="1860–1869" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/1860-%D0%BC%C4%95%D1%88_%C3%A7%D1%83%D0%BB%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="1860-мĕш çулсем – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="1860-мĕш çулсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/1860au" title="1860au – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="1860au" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/1860%27erne" title="1860'erne – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="1860'erne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/1860er" title="1860er – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="1860er" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/An_1860" title="An 1860 – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="An 1860" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/1860s" title="1860s – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="1860s" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/1860-aj_jaroj" title="1860-aj jaroj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="1860-aj jaroj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/A%C3%B1os_1860" title="Años 1860 – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Años 1860" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/1860._aastad" title="1860. aastad – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="1860. aastad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/1860ko_hamarkada" title="1860ko hamarkada – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="1860ko hamarkada" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%87%D9%87_%DB%B1%DB%B8%DB%B6%DB%B0_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="دهه ۱۸۶۰ (میلادی) – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دهه ۱۸۶۰ (میلادی)" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/1860-luku" title="1860-luku – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="1860-luku" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/1860-%C3%A1rini" title="1860-árini – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="1860-árini" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1860" title="Années 1860 – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Années 1860" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Ans_1860" title="Ans 1860 – Arpitaans" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Ans 1860" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/1860id%C3%AD" title="1860idí – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="1860idí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/1860%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1860年代 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="1860年代" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/1860an" title="1860an – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="1860an" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9cada_de_1860" title="Década de 1860 – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Década de 1860" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A0%D7%95%D7%AA_%D7%94-60_%D7%A9%D7%9C_%D7%94%D7%9E%D7%90%D7%94_%D7%94-19" title="שנות ה-60 של המאה ה-19 – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="שנות ה-60 של המאה ה-19" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/1860s" title="1860s – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="1860s" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/1860-as_%C3%A9vek" title="1860-as évek – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="1860-as évek" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/1860-an" title="1860-an – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="1860-an" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/1860-%D0%B3%D3%80%D0%B0_%D1%88%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%88" title="1860-гӀа шераш – Ingoesjetisch" lang="inh" hreflang="inh" data-title="1860-гӀа шераш" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ingoesjetisch" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Yari_1860a" title="Yari 1860a – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Yari 1860a" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/1861-1870" title="1861-1870 – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="1861-1870" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Anni_1860" title="Anni 1860 – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Anni 1860" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/1860%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1860年代 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="1860年代" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/1860-an" title="1860-an – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="1860-an" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/1860-%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="1860-იანები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="1860-იანები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/1860%EB%85%84%EB%8C%80" title="1860년대 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="1860년대" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/1860-%D3%A7%D0%B4_%D0%B2%D0%BE%D1%8F%D1%81" title="1860-ӧд вояс – Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="1860-ӧд вояс" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Anni_1860" title="Anni 1860 – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Anni 1860" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Anni_1860" title="Anni 1860 – Ligurisch" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Anni 1860" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/XIX_am%C5%BEiaus_7-as_de%C5%A1imtmetis" title="XIX amžiaus 7-as dešimtmetis – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="XIX amžiaus 7-as dešimtmetis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/1860._gadi" title="1860. gadi – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="1860. gadi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/1860%D1%82" title="1860т – Moksja" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="1860т" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Moksja" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%82%D0%B8" title="1860-ти – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="1860-ти" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87.%E0%A4%B8.%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AC%E0%A5%A6_%E0%A4%9A%E0%A5%87_%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A4%95" title="इ.स.चे १८६० चे दशक – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इ.स.चे १८६० चे दशक" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/1860-an" title="1860-an – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="1860-an" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/1860_%D1%86%D0%B5_%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%8C" title="1860 це иеть – Erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="1860 це иеть" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Erzja" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1860-%C3%A5ra" title="1860-åra – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="1860-åra" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/1860-%C3%A5rene" title="1860-årene – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="1860-årene" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Anna%C3%A9es_1860" title="Annaées 1860 – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Annaées 1860" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/1860s" title="1860s – Noord-Sotho" lang="nso" hreflang="nso" data-title="1860s" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="Noord-Sotho" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ans_1860" title="Ans 1860 – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ans 1860" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/1860-lugu_vuvvet" title="1860-lugu vuvvet – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="1860-lugu vuvvet" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%82%C3%A6" title="1860-тæ – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="1860-тæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/1860_%E0%A8%A6%E0%A8%BE_%E0%A8%A6%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%95%E0%A8%BE" title="1860 ਦਾ ਦਹਾਕਾ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="1860 ਦਾ ਦਹਾਕਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Lata_60._XIX_wieku" title="Lata 60. XIX wieku – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Lata 60. XIX wieku" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9cada_de_1860" title="Década de 1860 – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Década de 1860" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/1860_watakuna" title="1860 watakuna – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="1860 watakuna" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Anii_1860" title="Anii 1860 – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Anii 1860" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/1860-%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="1860-е годы – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="1860-е годы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%81" title="1860-с – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="1860-с" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/1860ini" title="1860ini – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="1860ini" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/1860-lohku" title="1860-lohku – Noord-Samisch" lang="se" hreflang="se" data-title="1860-lohku" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Noord-Samisch" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/1860-e" title="1860-e – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="1860-e" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/1860s" title="1860s – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="1860s" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/60._roky_19._storo%C4%8Dia" title="60. roky 19. storočia – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="60. roky 19. storočia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/1860." title="1860. – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="1860." data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Vitet_1860" title="Vitet 1860 – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Vitet 1860" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/1860-%D0%B5" title="1860-е – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="1860-е" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/1860-an" title="1860-an – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="1860-an" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/1860-talet" title="1860-talet – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="1860-talet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Miaka_ya_1860" title="Miaka ya 1860 – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Miaka ya 1860" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/1860%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="1860கள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="1860கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B0%D2%B3%D0%B0%D0%B8_1860_(%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D3%A3)" title="Даҳаи 1860 (мелодӣ) – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Даҳаи 1860 (мелодӣ)" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A9_1860" title="คริสต์ทศวรรษ 1860 – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="คริสต์ทศวรรษ 1860" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/1860%C3%BD%C3%BD" title="1860ýý – Turkmeens" lang="tk" hreflang="tk" data-title="1860ýý" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Turkmeens" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/1860%27lar" title="1860'lar – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="1860'lar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/1860-%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="1860-еллар – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="1860-еллар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/1860-%D1%82%D1%96" title="1860-ті – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="1860-ті" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/1860%D8%A1_%DA%A9%DB%8C_%D8%AF%DB%81%D8%A7%D8%A6%DB%8C" title="1860ء کی دہائی – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="1860ء کی دہائی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/1860-lar" title="1860-lar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="1860-lar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%ADp_ni%C3%AAn_1860" title="Thập niên 1860 – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thập niên 1860" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/An%C3%AAyes_1860" title="Anêyes 1860 – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Anêyes 1860" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/1860_nga_dekada" title="1860 nga dekada – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="1860 nga dekada" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/1860%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1860年代 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="1860年代" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/1860-%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="1860-იანეფი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="1860-იანეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/1860%D7%A2%D7%A8" title="1860ער – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="1860ער" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/1860%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1860年代 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="1860年代" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/1860_n%C3%AE-t%C4%81i" title="1860 nî-tāi – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="1860 nî-tāi" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/1860%E5%B9%B4%E4%BB%A3" title="1860年代 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="1860年代" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q39844#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1860-1869" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:1860-1869&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1860-1869"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/1860-1869"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/1860-1869" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/1860-1869" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&oldid=67463864" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=1860-1869&id=67463864&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2F1860-1869"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2F1860-1869"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=1860-1869"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=1860-1869&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1860-1869&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1860s" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q39844" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p>De jaren <b>1860-1869</b> (van de <a href="/wiki/Christelijke_jaartelling" title="Christelijke jaartelling">christelijke jaartelling</a>) zijn een <a href="/wiki/Decennium" title="Decennium">decennium</a> in de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Meerjarige_gebeurtenissen_en_ontwikkelingen">Meerjarige gebeurtenissen en ontwikkelingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1860-1869&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Meerjarige gebeurtenissen en ontwikkelingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1860-1869&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Meerjarige gebeurtenissen en ontwikkelingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg/330px-Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg/500px-Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg/960px-Newly_arrived_coolies_in_Trinidad.jpg 2x" data-file-width="2077" data-file-height="1380" /></a><figcaption>De nieuwe slaaf, de <a href="/wiki/Koelie" title="Koelie">koelie</a></figcaption></figure> <dl><dt>Slavernij</dt></dl> <ul><li>1860 : <a href="/wiki/Loonslaaf" title="Loonslaaf">Loonslaaf</a>. Terwijl overal ter wereld de <a href="/wiki/Slavernij" title="Slavernij">slavernij</a> wordt afgeschaft, voeren de <a href="/wiki/Britse_Rijk" title="Britse Rijk">Britten</a> een nieuwe vorm van <a href="/wiki/Slavenhandel" title="Slavenhandel">slavenhandel</a> in, de zogenaamde <a href="/wiki/Contractarbeid" title="Contractarbeid">contractarbeid</a>. Massaal worden <a href="/wiki/India" title="India">Indische</a> <a href="/wiki/Koelie" title="Koelie">koelies</a> gedeporteerd naar de <a href="/wiki/Britse_koloni%C3%ABn" title="Britse koloniën">Britse koloniën</a>.</li> <li>1860 : President <a href="/wiki/Abraham_Lincoln" title="Abraham Lincoln">Abraham Lincoln</a> spreekt zich uit voor de afschaffing van de slavernij in de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a>.</li> <li>1861 : Afschaffing van de <a href="/wiki/Lijfeigenschap" title="Lijfeigenschap">lijfeigenschap</a> in <a href="/wiki/Rusland" title="Rusland">Rusland</a>.</li> <li>1863 : <a href="/wiki/Emancipatiewet" title="Emancipatiewet">Emancipatiewet</a>. Wetten ter opheffing der slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen.</li> <li>1865 : <a href="/wiki/Dertiende_amendement_van_de_Grondwet_van_de_Verenigde_Staten" title="Dertiende amendement van de Grondwet van de Verenigde Staten">Dertiende amendement van de Grondwet van de Verenigde Staten</a>. De slaven krijgen de vrijheid. Vrijheid betekent geen gelijkheid.</li></ul> <dl><dt>Europa</dt></dl> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Otto_von_Bismarck.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Otto_von_Bismarck.JPG/260px-Otto_von_Bismarck.JPG" decoding="async" width="260" height="306" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Otto_von_Bismarck.JPG/390px-Otto_von_Bismarck.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Otto_von_Bismarck.JPG/520px-Otto_von_Bismarck.JPG 2x" data-file-width="806" data-file-height="949" /></a><figcaption>Otto von Bismarck 1873</figcaption></figure> <ul><li>1860 : Tocht van de duizend <a href="/wiki/Roodhemden_(Itali%C3%AB)" title="Roodhemden (Italië)">Roodhemden</a>. <a href="/wiki/Giuseppe_Garibaldi" title="Giuseppe Garibaldi">Giuseppe Garibaldi</a>, samen met <a href="/wiki/Francesco_Crispi" title="Francesco Crispi">Francesco Crispi</a>, valt <a href="/wiki/Sicili%C3%AB" title="Sicilië">Sicilië</a> binnen.</li> <li>Het <a href="/wiki/Koninkrijk_Itali%C3%AB_(1861-1946)" title="Koninkrijk Italië (1861-1946)">Koninkrijk Italië</a> ontstaat, met als hoofdstad eerst Turijn (1861-1865) en dan Florence (1865-1871). In het midden blijft de <a href="/wiki/Kerkelijke_Staat" title="Kerkelijke Staat">Kerkelijke Staat</a> nog even bestaan onder militaire bescherming van <a href="/wiki/Napoleon_III" title="Napoleon III">Napoleon III</a> met hulp van de <a href="/wiki/Pauselijke_Zoeaven" title="Pauselijke Zoeaven">Pauselijke Zoeaven</a>, jonge katholieke vrijwilligers uit Nederland, Vlaanderen en Italië. <a href="/wiki/Victor_Emanuel_II_van_Itali%C3%AB" title="Victor Emanuel II van Italië">Victor Emanuel II van Savoye</a> wordt de eerste koning.</li> <li>1862 : <a href="/wiki/Vorstendom_Roemeni%C3%AB" title="Vorstendom Roemenië">Vorstendom Roemenië</a> ontstaat, met als hoofdstad <a href="/wiki/Boekarest" title="Boekarest">Boekarest</a>. De eerste vorst is <a href="/wiki/Alexander_Jan_Cuza" title="Alexander Jan Cuza">Alexander Jan Cuza</a>.</li> <li>1862 : Koning <a href="/wiki/Wilhelm_I_van_Duitsland" title="Wilhelm I van Duitsland">Wilhelm I van Pruisen</a> stelt <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Otto von Bismarck</a> aan als Pruisisch premier.</li> <li>1863 : <a href="/wiki/Frankfurter_Vorstendag" title="Frankfurter Vorstendag">Frankfurter Vorstendag</a>. Oostenrijk probeert de bovenhand te behouden in de <a href="/wiki/Duitse_Bond" title="Duitse Bond">Duitse Bond</a>, dit mislukt door Bismarcks toedoen.</li> <li>1863 : <a href="/wiki/Januariopstand_(Rusland)" title="Januariopstand (Rusland)">Januariopstand</a>. De opstand in het <a href="/wiki/Congres-Polen" title="Congres-Polen">Congres-Polen</a> wordt hardhandig onderdrukt en het land wordt bij Rusland ingelijfd, <a href="/wiki/Weichselland" class="mw-redirect" title="Weichselland">Weichselland</a>.</li> <li>1864 : <a href="/wiki/Tweede_Duits-Deense_Oorlog" title="Tweede Duits-Deense Oorlog">Tweede Duits-Deense Oorlog</a>. De Deense hertogdommen <a href="/wiki/Hertogdom_Sleeswijk" title="Hertogdom Sleeswijk">Sleeswijk</a> en <a href="/wiki/Hertogdom_Holstein" title="Hertogdom Holstein">Holstein</a> worden overrompeld door Pruisen en Oostenrijk.</li> <li>1866-1868 : <a href="/wiki/Finse_hongersnood_van_1866-1868" title="Finse hongersnood van 1866-1868">Finse hongersnood</a>. De hongersnood, die ook het noorden van Zweden treft, wordt veroorzaakt door extreme weersomstandigheden. 150.000 mensen sterven de hongerdood, en velen emigreren naar Amerika.</li> <li><a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> – <a href="/wiki/Oostenrijks-Pruisische_Oorlog" title="Oostenrijks-Pruisische Oorlog">Oostenrijks-Pruisische Oorlog</a>, gewonnen door Pruisen, dat dankzij zijn spoorwegnet zijn troepen sneller kan verplaatsen. Pruisen annexeert <a href="/wiki/Sleeswijk-Holstein" title="Sleeswijk-Holstein">Sleeswijk-Holstein</a>, <a href="/wiki/Koninkrijk_Hannover" title="Koninkrijk Hannover">Hannover</a>, <a href="/wiki/Keurvorstendom_Hessen" title="Keurvorstendom Hessen">Hessen-Kassel</a>, <a href="/wiki/Hertogdom_Nassau" title="Hertogdom Nassau">Nassau</a> en <a href="/wiki/Groothertogdom_Frankfort" title="Groothertogdom Frankfort">Frankfort</a>.</li> <li>1867 : <a href="/wiki/Noord-Duitse_Bond" title="Noord-Duitse Bond">Noord-Duitse Bond</a>. Pruisen en zijn bondgenoten stichten een eerste federale Duitse staat.</li> <li><a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a> – <i><a href="/wiki/Ausgleich" title="Ausgleich">Ausgleich</a></i> tussen Oostenrijk en de Hongaren, waarbij de <a href="/wiki/Dubbelmonarchie" title="Dubbelmonarchie">dubbelmonarchie</a> <a href="/wiki/Oostenrijk-Hongarije" title="Oostenrijk-Hongarije">Oostenrijk-Hongarije</a> ontstaat.</li> <li><a href="/wiki/Spaanse_revolutie_van_1868" title="Spaanse revolutie van 1868">Spaanse Revolutie</a>; koningin <a href="/wiki/Isabella_II_van_Spanje" title="Isabella II van Spanje">Isabella II van Spanje</a> wordt gedwongen af te treden.</li></ul> <dl><dt>België</dt></dl> <ul><li>België sluit <a href="/wiki/Vrijhandel" title="Vrijhandel">vrijhandelsverdragen</a> met Frankrijk (1861), Groot-Brittannië (1862) en het <a href="/wiki/Zollverein" title="Zollverein">Duitse Tolverbond</a> (1863). In 1864 voert het een algemeen vrijhandelstarief in.</li> <li>Aanleg van het <a href="/wiki/Kanaal_Roeselare-Leie" title="Kanaal Roeselare-Leie">Kanaal Roeselare-Leie</a> door West-Vlaanderen, vooral ten bate van de graanverwerkende industrie.</li> <li>De <a href="/wiki/Stelling_van_Antwerpen" title="Stelling van Antwerpen">Stelling van Antwerpen</a> wordt gebouwd, die tot doel heeft de stad onneembaar te maken. Daartoe wordt in de periode van 1859 tot 1865 een omwalling aan de Stad gebouwd en een eerste fortengordel op 3,5 km afstand van dit vestingwerk. Deze moet de stad tegen bombardementen beschermen en vrijwaren van bezetting. Overal in Antwerpen worden protestmeetings gehouden tegen de vestingplannen. Uit deze protestmeetings komt de <a href="/wiki/Meetingpartij" title="Meetingpartij">Meetingpartij</a> voort, die het beginpunt heet te zijn van de <a href="/wiki/Vlaamse_Beweging" title="Vlaamse Beweging">Vlaamse Beweging</a>.</li> <li>1865 : Koning <a href="/wiki/Leopold_I_van_Belgi%C3%AB" title="Leopold I van België">Leopold I van België</a> sterft, hij wordt opgevolgd door zijn zoon <a href="/wiki/Leopold_II_van_Belgi%C3%AB" title="Leopold II van België">Leopold II</a>.</li></ul> <dl><dt>Nederland</dt></dl> <ul><li>Nederland krijgt in dit decennium een <a href="/wiki/Spoorlijn" title="Spoorlijn">spoorwegnet</a>. De conservatieve minister-president <a href="/wiki/Floris_Adriaan_van_Hall_(politicus)" title="Floris Adriaan van Hall (politicus)">Floris Adriaan van Hall</a> krijgt in 1860 genoeg steun van liberale afgevaardigden om zijn wetsontwerp door het parlement te loodsen. Het bevat negen lijnen die zorgvuldig zijn verspreid over alle regio's en waarbij alle godsdienstige gezindten zijn bedacht.</li> <li><a href="/wiki/Rotterdam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Rotterdam (hoofdbetekenis)">Rotterdam</a> krijgt de <a href="/wiki/Nieuwe_Waterweg" title="Nieuwe Waterweg">Nieuwe Waterweg</a> en voor <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a> wordt het <a href="/wiki/Noordzeekanaal" title="Noordzeekanaal">Noordzeekanaal</a> aangelegd.</li> <li>De uitbreiding van het spoorwegnet maakt het nodig een <a href="/wiki/Dienstregeling" title="Dienstregeling">dienstregeling</a> op te stellen, en daarvoor weer is een uniforme tijd onmisbaar. Zoals al in 1837 afgesproken nemen de spoorwegbedrijven de <a href="/wiki/Amsterdamse_Tijd" title="Amsterdamse Tijd">Amsterdamse Tijd</a> in 1866 aan als spoorwegtijd voor heel het land. Behalve in Amsterdam hebben de steden met een spoorstation nu behalve hun eigen vaste tijd ook een stationstijd, die wel een half uur kan afwijken. Ook de <a href="/wiki/PTT_(Nederland)" title="PTT (Nederland)">telegraafdienst</a> neemt de gemiddelde Amsterdamse tijd als <a href="/wiki/Standaardtijd" title="Standaardtijd">standaardtijd</a> voor al haar kantoren.</li> <li>Bij de <a href="/wiki/Volkstelling" title="Volkstelling">volkstelling</a> van 1859 woont 55% van de Nederlanders op het platteland en 45% in de stad. Bij de volgende telling in 1869 is de verhouding omgekeerd. Dat tekent het tempo in dit decennium van de <a href="/wiki/Verstedelijking" title="Verstedelijking">verstedelijking</a>.</li> <li>De pauselijke encycliek <a href="/wiki/Quanta_Cura_(1864)" title="Quanta Cura (1864)">Quanta Cura</a> van 1864 brengt verwijdering tussen de Nederlandse liberalen en katholieken. In 1866 zoeken de laatsten toenadering tot <a href="/wiki/Guillaume_Groen_van_Prinsterer" title="Guillaume Groen van Prinsterer">Groen van Prinsterer</a> en de Conservatieven op onderwijsgebied. Katholiek en protestant vinden elkaar na eeuwen in de leuze "bijzonder onderwijs regel, openbaar onderwijs aanvulling".</li> <li>1867 : De <a href="/wiki/Luxemburgse_kwestie" title="Luxemburgse kwestie">Luxemburgse kwestie</a> dreigt Nederland te betrekken in een conflict tussen Pruisen en Frankrijk. De zaak wordt geschikt en de neutraliteit van een gedemilitariseerd Luxemburg gegarandeerd.</li> <li><a href="/wiki/Willem_III_der_Nederlanden" title="Willem III der Nederlanden">Koning Willem III</a> is beducht voor de Pruisische expansiepolitiek en bevordert op allerlei manieren de weerbaarheidsgedachte onder zowel burgers als studenten, zodat vele weerbaarheidsverenigingen opbloeien en er vele tientallen bij komen. Deze verenigingen hebben de landsverdediging op het oog, en oefenen in het omgaan met wapens, en in de voorbereiding op de krijgsdienst. Zo worden in <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> de eerste officiële <a href="/wiki/Studentenweerbaarheid" title="Studentenweerbaarheid">studentenweerbaarheden</a> opgericht in <a href="/wiki/Universiteit_van_Utrecht" class="mw-redirect" title="Universiteit van Utrecht">Utrecht</a> en <a href="/wiki/Universiteit_van_Leiden" class="mw-redirect" title="Universiteit van Leiden">Leiden</a>.</li></ul> <dl><dt>Ottomaanse Rijk</dt></dl> <ul><li>1860-1861 : <a href="/wiki/Franse_interventie_in_Syri%C3%AB" title="Franse interventie in Syrië">Franse interventie in Syrië</a>. Na een conflict tussen de <a href="/wiki/Maronitische_Kerk" title="Maronitische Kerk">Maronieten</a> en <a href="/wiki/Druzen" title="Druzen">Druzen</a> in het <a href="/wiki/Libanon_(gebergte)" title="Libanon (gebergte)">Libanongebergte</a> vallen er ruim 3000 christelijke doden. Frankrijk stuurt troepen om de maronieten te beschermen, en vestigt een semiautonoom gebied dat <a href="/wiki/Moutassarifat_van_het_Libanongebergte" title="Moutassarifat van het Libanongebergte">Moutassarifat van het Libanongebergte</a> wordt genoemd.</li> <li>1864 : Einde van de <a href="/wiki/Kaukasusoorlog" title="Kaukasusoorlog">Kaukasusoorlog</a>. De Russen die de oorlog hebben gewonnen, verdrijven de lokale bevolking, de <a href="/wiki/Adygee%C3%ABrs_(algemeen)" title="Adygeeërs (algemeen)">Circassiërs</a>, naar het Ottomaanse Rijk. In drie jaar verlaten een half miljoen mensen hun woongebied.</li> <li>1867 : Isma'il Pasha wordt de eerste <a href="/wiki/Kedive" title="Kedive">kedive</a> van Egypte.</li> <li>1869 : Isma'il Pasha opent plechtig het <a href="/wiki/Suezkanaal" title="Suezkanaal">Suezkanaal</a>.</li></ul> <dl><dt>Noord-Amerika</dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a>-<a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> : <a href="/wiki/Amerikaanse_Burgeroorlog" title="Amerikaanse Burgeroorlog">Amerikaanse Burgeroorlog</a>. Inzet zijn de <a href="/wiki/Slavernij" title="Slavernij">slavernij</a> in het zuiden en de mate van zelfstandigheid van de aangesloten staten. Behalve de geregelde legers zijn de <a href="/wiki/Bushwhackers" title="Bushwhackers">Bushwhackers</a> actief, burgermilities aan zuidelijke kant.</li> <li>1865 : Na de nederlaag van de zuidelijke troepen en de moord op president <a href="/wiki/Abraham_Lincoln" title="Abraham Lincoln">Abraham Lincoln</a> begint de <a href="/wiki/Reconstructie_(Verenigde_Staten)" title="Reconstructie (Verenigde Staten)">Reconstructie </a>. Lincolns opvolger <a href="/wiki/Andrew_Johnson" title="Andrew Johnson">Andrew Johnson</a> weet er maar op het nippertje aan te ontkomen <a href="/wiki/Afzetting_(bestuur)" title="Afzetting (bestuur)">te worden afgezet</a>.</li> <li>1867 : <a href="/wiki/Canadese_Confederatie" title="Canadese Confederatie">Canadese Confederatie</a>. <a href="/wiki/Nova_Scotia" title="Nova Scotia">Nova Scotia</a>, <a href="/wiki/New_Brunswick" title="New Brunswick">New Brunswick</a>, <a href="/wiki/Ontario" title="Ontario">Ontario</a> en <a href="/wiki/Quebec_(provincie)" class="mw-redirect" title="Quebec (provincie)">Quebec</a> voegen zich samen om zich te wapenen tegen de Amerikaanse invloed.</li></ul> <dl><dt>Latijns-Amerika</dt></dl> <ul><li>1861-1867 : <a href="/wiki/Franse_interventie_in_Mexico" title="Franse interventie in Mexico">Franse interventie in Mexico</a>. De Mexicaanse regering kondigt in 1861 een <a href="/wiki/Moratorium" title="Moratorium">moratorium</a> af op de aflossing van de buitenlandse schulden. De schuldeisers Spanje, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk sturen troepen.</li> <li>1864 : De Oostenrijkse aartshertog <a href="/wiki/Maximiliaan_van_Mexico" title="Maximiliaan van Mexico">Maximiliaan van Habsburg</a> wordt keizer van het <a href="/wiki/Tweede_Mexicaanse_Keizerrijk" title="Tweede Mexicaanse Keizerrijk">Tweede Mexicaanse Keizerrijk</a>.</li> <li>1865-1870 : <a href="/wiki/Oorlog_van_de_Drievoudige_Alliantie" title="Oorlog van de Drievoudige Alliantie">Oorlog van de Drievoudige Alliantie</a>. <a href="/wiki/Paraguay" title="Paraguay">Paraguay</a> vecht tegen een alliantie bestaande uit <a href="/wiki/Brazili%C3%AB" title="Brazilië">Brazilië</a>, <a href="/wiki/Argentini%C3%AB" title="Argentinië">Argentinië</a> en <a href="/wiki/Uruguay" title="Uruguay">Uruguay</a>.</li> <li>1867 : Keizer Maximiliaan wordt geëxecuteerd, <a href="/wiki/Benito_Ju%C3%A1rez" title="Benito Juárez">Benito Juárez</a> wordt opnieuw president van de republiek Mexico.</li> <li>1868-1878 : <a href="/wiki/Tienjarige_Oorlog" title="Tienjarige Oorlog">Tienjarige Oorlog</a>. Cuba probeert zich los te wrikken uit <a href="/wiki/Spaans-West-Indi%C3%AB" title="Spaans-West-Indië">Spaans-West-Indië</a>.</li></ul> <dl><dt>Azië</dt></dl> <ul><li>1860 : <a href="/wiki/Conventie_van_Peking" title="Conventie van Peking">Conventie van Peking</a> maakt een einde aan de <a href="/wiki/Tweede_Opiumoorlog" title="Tweede Opiumoorlog">Tweede Opiumoorlog</a>. De Europese alliantie krijgt het Kwartier van de Gezantschappen in Peking. De Chinese keizer <a href="/wiki/Xianfeng" title="Xianfeng">Xianfeng</a> vlucht samen met de hofhouding naar <a href="/wiki/Chengde" title="Chengde">Jehol</a>.</li> <li>1861 : Keizer Xianfeng sterft in ballingschap. De kinderloze keizerin-weduwe <a href="/wiki/Ci%27an" title="Ci'an">Ci'an</a> en de <a href="/wiki/Concubine" title="Concubine">concubine</a>, moeder van zijn enige zoon Zaichun, de nieuwe keizer <a href="/wiki/Tongzhi" title="Tongzhi">Tongzhi</a>, <a href="/wiki/Cixi_(keizerin)" title="Cixi (keizerin)">Cixi</a>, grijpen de macht. Beide weduwen worden regentessen van de minderjarige keizer. Omdat zij niet gezien mogen worden, delen ze van achter een gordijn hun orders uit.</li> <li>1862 : <a href="/wiki/Frans-Cochinchina" title="Frans-Cochinchina">Frans-Cochinchina</a> wordt een <a href="/wiki/Franse_koloniale_rijk" title="Franse koloniale rijk">Franse kolonie</a>.</li> <li>1863 : <a href="/wiki/Bombardement_van_Shimonoseki" title="Bombardement van Shimonoseki">Bombardement van Shimonoseki</a>. Nadat de Japanse keizer <a href="/wiki/Komei" title="Komei">Komei</a> het bevel had gegeven om alle westerlingen te verdrijven, vallen de geallieerden aan.</li> <li>1867 : Keizer Komei sterft, hij wordt opgevolgd door zijn zoon <a href="/wiki/Meiji_(keizer)" title="Meiji (keizer)">Meiji</a>, het begin van de <a href="/wiki/Meijiperiode" title="Meijiperiode">Meijiperiode</a>.</li> <li>De Engelse <a href="/wiki/Anna_Leonowens" title="Anna Leonowens">Anna Leonowens</a> reist op vraag van koning <a href="/wiki/Rama_IV" title="Rama IV">Rama IV</a> vanuit Singapore naar Siam, tegenwoordig <a href="/wiki/Thailand" title="Thailand">Thailand</a>, om zijn kinderen te onderwijzen. Van <a href="/wiki/1862" title="1862">1862</a> tot <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> verblijft ze aan het Siamese Hof. Zij onderwijst onder meer prins Chulalongkorn, de latere koning <a href="/wiki/Rama_V" title="Rama V">Rama V</a>.</li></ul> <dl><dt>Afrika</dt></dl> <ul><li>De <a href="/wiki/Transvaalse_Burgeroorlog" title="Transvaalse Burgeroorlog">Transvaalse Burgeroorlog</a> begint in 1861 met een gewapende opstand van commandant-generaal <a href="/wiki/Stephanus_Schoeman" title="Stephanus Schoeman">Stephanus Schoeman</a> tegen de regering van de <a href="/wiki/Zuid-Afrikaansche_Republiek" title="Zuid-Afrikaansche Republiek">Zuid-Afrikaansche Republiek</a> (Transvaal). Nadat zijn staatsgreep ongedaan is gemaakt door <a href="/wiki/Paul_Kruger" title="Paul Kruger">Paul Kruger</a>, vlucht Schoeman naar <a href="/wiki/Oranje_Vrijstaat" title="Oranje Vrijstaat">Oranje Vrijstaat</a>.</li> <li><a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a> – het eerste schip vaart door het <a href="/wiki/Suezkanaal" title="Suezkanaal">Suezkanaal</a>.</li> <li>De Nederlandse freule <a href="/wiki/Alexine_Tinne" title="Alexine Tinne">Alexine Tinne</a> reist door Noord-Afrika, eerst vanaf 1862 naar de bronnen van de <a href="/wiki/Nijl" title="Nijl">Nijl</a> en vervolgens van <a href="/wiki/Algiers" title="Algiers">Algiers</a> naar de <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a>. Daar wordt ze in 1869 door <a href="/wiki/Toearegs" class="mw-redirect" title="Toearegs">Toearegs</a> vermoord.</li> <li>Door gebiedsruil met het Verenigd Koninkrijk verkrijgt Nederland in 1867 een nieuw gebied in West-Guinea op de <a href="/wiki/Goudkust_(gebied)" title="Goudkust (gebied)">Goudkust</a>. De inlandse koningen zijn niet in het traktaat gekend, en de bevolking komt in opstand. Daarop onderneemt de Nederlandse marine de <a href="/wiki/Nederlandse_Goudkustexpeditie_(1869-1870)" title="Nederlandse Goudkustexpeditie (1869-1870)">Nederlandse Goudkustexpeditie (1869-1870)</a>.</li></ul> <dl><dt>godsdienst</dt></dl> <ul><li>De grote synagoges in Lyon en Marseille (rond 1864) en de grote synagoge de la Victoire in Parijs (vanaf 1867) worden gebouwd. Onder de joden ontstaat een trek naar deze steden.</li> <li><a href="/wiki/Charles_Lavigerie" title="Charles Lavigerie">Charles kardinaal Lavigerie</a>, aartsbisschop van Algiers, sticht in 1868 de Orde van de <a href="/wiki/Witte_paters" class="mw-redirect" title="Witte paters">Witte paters</a> en in 1869 die van de <a href="/wiki/Zusters_Missionarissen_van_Onze_Lieve_Vrouw_van_Afrika" title="Zusters Missionarissen van Onze Lieve Vrouw van Afrika">Witte zusters</a> voor het missiewerk in zijn diocees.</li></ul> <p><br /> </p> <dl><dt>Militair</dt></dl> <ul><li>Oprichting van het internationale <a href="/wiki/Rode_Kruis" title="Rode Kruis">Rode Kruis</a> te <a href="/wiki/Gen%C3%A8ve_(stad)" title="Genève (stad)">Genève</a>, om oorlogsslachtoffers (toen allereerst gewonde soldaten) te kunnen helpen.</li> <li><a href="/wiki/Conventie_van_Gen%C3%A8ve" class="mw-redirect" title="Conventie van Genève">Conventie van Genève</a> (Rode Kruis).</li> <li>Het <a href="/wiki/Geweer" title="Geweer">geweer</a> vervangt de <a href="/wiki/Musket" title="Musket">musket</a>. In <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> verslaat het Pruisische leger het Oostenrijkse leger mede dankzij de invoering van geweren met <a href="/wiki/Achterlader" title="Achterlader">achterlading</a>. Het grote voordeel is dat Pruisische soldaten niet langer staand hoeven te vuren, zoals de Oostenrijkers, maar dit ook liggend kunnen doen.</li> <li>Het <a href="/wiki/Gatling_gun" title="Gatling gun">Gatling gun</a> wordt in 1861 op de markt gebracht en komt dus juist op tijd voor de <a href="/wiki/Amerikaanse_Burgeroorlog" title="Amerikaanse Burgeroorlog">Amerikaanse Burgeroorlog</a>. Het is een snelvuurkanon, een voorloper van de mitrailleur.</li> <li><a href="/wiki/Spoorwegen" title="Spoorwegen">Spoorwegen</a> verplaatsen troepen snel over grote afstanden, terwijl de <a href="/wiki/Telegrafie" title="Telegrafie">telegrafie</a> op afstand versnelt.</li> <li><a href="/wiki/Stoom" title="Stoom">Stoom</a> maakt een eind aan het militaire nut van het zeilschip.</li></ul> <dl><dt>Innovatie</dt></dl> <ul><li>De toepassing van het <a href="/wiki/Bessemerproced%C3%A9" title="Bessemerprocedé">Bessemerprocedé</a> en het <a href="/wiki/Siemens-Martinproces" class="mw-redirect" title="Siemens-Martinproces">Siemens-Martinproces</a> voor de productie van <a href="/wiki/Staal_(legering)" title="Staal (legering)">staal</a> uit <a href="/wiki/Ijzererts" class="mw-redirect" title="Ijzererts">ijzererts</a> leidt tot de <a href="/wiki/Tweede_industri%C3%ABle_revolutie" title="Tweede industriële revolutie">Tweede industriële revolutie</a>.</li> <li>De Belgische chemicus <a href="/wiki/Ernest_Solvay" title="Ernest Solvay">Ernest Solvay</a> ontwikkelt in 1861 een procedé om op grote schaal <a href="/wiki/Natriumcarbonaat" title="Natriumcarbonaat">natriumcarbonaat</a> (sodazout) aan te maken. In 1863 sticht hij met zijn broer <a href="/wiki/Alfred_Solvay" title="Alfred Solvay">Alfred</a> in <a href="/wiki/Couillet" title="Couillet">Couillet</a> bij Charleroi onder de naam <i><a href="/wiki/Solvay" title="Solvay">Solvay</a> et Compagnie</i> het bedrijf dat zal uitgroeien tot een industrieel wereldbedrijf.</li> <li>In het laboratorium van <a href="/wiki/BASF_(chemieconcern)" title="BASF (chemieconcern)">BASF</a> wordt in <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> de productie mogelijk van <a href="/wiki/Alizarine" title="Alizarine">Alizarine</a>, de eerste synthetische <a href="/wiki/Kleurstof" title="Kleurstof">kleurstof</a> ter wereld. De <a href="/wiki/Meekrapstoof" title="Meekrapstoof">meekrapteelt</a> in <a href="/wiki/Zeeland_(provincie)" title="Zeeland (provincie)">Zeeland</a>, de natuurlijke bron van Alizarine, levert in <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> nog zes miljoen gulden op, maar stort het volgend jaar helemaal in.</li> <li>In Oostenrijk bouwt de timmerman <a href="/wiki/Peter_Mitterhofer" title="Peter Mitterhofer">Peter Mitterhofer</a> tussen 1864 en 1869 enkele prototypes van een <a href="/wiki/Schrijfmachine" title="Schrijfmachine">schrijfmachine</a>. Tegelijkertijd construeren de Amerikanen <a href="/w/index.php?title=Christopher_Sholes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christopher Sholes (de pagina bestaat niet)">Christopher Sholes</a> en <a href="/w/index.php?title=Carlos_Glidden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carlos Glidden (de pagina bestaat niet)">Carlos Glidden</a> het eerste model dat in een kleine serie zal worden gefabriceerd door <a href="/wiki/Remington_Rand" title="Remington Rand">Remington</a>.</li> <li>In Parijs, Berlijn en andere grote steden worden systemen voor <a href="/wiki/Buizenpost" title="Buizenpost">buizenpost</a> aangelegd.</li> <li><a href="/wiki/Michaux" title="Michaux">Ernest Michaux</a>, de zoon van een Parijse wagenmaker, monteert in 1861 een paar trappers aan het voorwiel van een <a href="/wiki/Draisine_(loopfiets)" title="Draisine (loopfiets)">draisine</a>. De houten zitbalk vervangt hij door een gietijzeren. In 1867 gaat hij het voorwiel groter maken en het achterwiel kleiner, om de snelheid te vergroten. Zo ontwikkelt hij de <a href="/w/index.php?title=V%C3%A9locyp%C3%A8de&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vélocypède (de pagina bestaat niet)">vélocypède</a>, en hij verkoopt er 20.000 van.</li> <li>Vanaf de jaren 1860 kan ijs kunstmatig geproduceerd worden door het condenseren van etherdamp, een vinding van de Engels-Australische drukker <a href="/w/index.php?title=James_Harrison&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Harrison (de pagina bestaat niet)">James Harrison</a>.</li></ul> <dl><dt>Verkeer</dt></dl> <ul><li>1869 – De eerste transcontinentale <a href="/wiki/Spoorweg" class="mw-redirect" title="Spoorweg">spoorweg</a> in de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a> wordt voltooid.</li> <li>De <a href="/wiki/Grand_Central_Belge" title="Grand Central Belge">Grand Central Belge</a> ontstaat door diverse fusies in de jaren 1864-1867. Het is een consortium van privéspoorwegmaatschappijen en zal blijven bestaan tot het einde van de 19de eeuw.</li> <li>De <a href="/wiki/Kuilenburgse_spoorbrug" title="Kuilenburgse spoorbrug">Kuilenburgse spoorbrug</a> over de Lek wordt gebouwd tussen 1863 en 1868, bij de aanleg van de Spoorlijn Utrecht – Boxtel. Om de scheepvaart niet te hinderen komen er geen pijlers in de rivier, daarom krijgt de hoofdoverspanning een lengte van 157 meter, de langste overspanning in Europa.</li></ul> <dl><dt>Scheepvaart</dt></dl> <ul><li>Begonnen wordt met het uitbaggeren van de riviermonden aan de Nederlandse kust. Er worden zes rijksbaggermolens gebouwd door <a href="/wiki/Adriaan_Volker" title="Adriaan Volker">Adriaan Volker</a>, die op stoomkracht beginnen met het uitdiepen van de <a href="/wiki/Merwede" title="Merwede">Merwede</a>. Het is de bedoeling dat de grote rivieren zo worden verbeterd, dat ze weer zelf de vaargeul op diepte gaan houden.</li> <li>De Scheveningse reder <a href="/wiki/Adrien_Eug%C3%A8ne_Maas" title="Adrien Eugène Maas">Adrien Eugène Maas</a> introduceert in 1866 de <a href="/wiki/Logger" title="Logger">logger</a> in Nederland voor de <a href="/wiki/Vleetvisserij" title="Vleetvisserij">vleetvisserij</a> op haring.</li></ul> <dl><dt>Economie</dt></dl> <ul><li>In de wereld ontstaat een groot tekort aan katoen ("cotton famine") ten gevolge van de Amerikaanse burgeroorlog. De achtergebleven <a href="/w/index.php?title=Twentse_katoenindustrie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Twentse katoenindustrie (de pagina bestaat niet)">Twentse katoenindustrie</a> profiteert hiervan en moderniseert razendsnel. Spinnerijen en weverijen gaan over van handkracht op stoomkracht en de <a href="/wiki/Huisarbeid" class="mw-redirect" title="Huisarbeid">huisarbeid</a> wordt teruggedrongen tot afgelegen plaatsen. De grote stadsbrand van <a href="/wiki/Enschede" title="Enschede">Enschede</a> werkt de modernisering in de hand.</li> <li>Onder invloed van de <a href="/wiki/Telegrafie" title="Telegrafie">telegrafie</a> en de <a href="/wiki/Stoomvaart" class="mw-redirect" title="Stoomvaart">stoomvaart</a> maakt de <a href="/wiki/Stapelmarkt" title="Stapelmarkt">stapelmarkt</a> plaats voor de <a href="/w/index.php?title=Transitohandel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transitohandel (de pagina bestaat niet)">transitohandel</a>.</li> <li>De Noor <a href="/w/index.php?title=Svend_Foyn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Svend Foyn (de pagina bestaat niet)">Svend Foyn</a> vertrekt in 1864 op het eerste speciaal gebouwde <a href="/wiki/Vangschip" title="Vangschip">vangschip</a> <i>Spes et Fides</i> (hoop en vertrouwen), met zeven walviskanonnen (die ieder een harpoen en een <a href="/wiki/Granaat_(munitie)" title="Granaat (munitie)">granaat</a> afzonderlijk afschieten) gemonteerd op het voorschip. Na jaren van perfectioneren ontvangt hij in <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> <a href="/wiki/Octrooi" title="Octrooi">octrooi</a> op een harpoengranaatkanon dat een <a href="/wiki/Harpoen" title="Harpoen">harpoen</a> én een <a href="/wiki/Granaat_(munitie)" title="Granaat (munitie)">granaat</a> tegelijk afschiet. Met deze ontwikkeling begint de moderne walvisvaart.</li></ul> <dl><dt>Communicatie</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:1896_telephone.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/1896_telephone.jpg/100px-1896_telephone.jpg" decoding="async" width="100" height="103" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/1896_telephone.jpg/150px-1896_telephone.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/1896_telephone.jpg/200px-1896_telephone.jpg 2x" data-file-width="584" data-file-height="600" /></a><figcaption>Telefoontoestel uit 1896</figcaption></figure> <ul><li>Telegraafkabels worden aangelegd van <a href="/wiki/Siberi%C3%AB" title="Siberië">Siberië</a> naar de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a>, van <a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a> naar <a href="/wiki/Manilla" title="Manilla">Manilla</a> en van <a href="/wiki/Suez" title="Suez">Suez</a> door de <a href="/wiki/Rode_Zee" title="Rode Zee">Rode Zee</a> naar <a href="/wiki/Bombay" class="mw-redirect" title="Bombay">Bombay</a>. Zelfs de keizer van China verleent in 1868 vergunning om <a href="/wiki/Shanghai" title="Shanghai">Shanghai</a> en <a href="/wiki/Kanton_(stad)" class="mw-redirect" title="Kanton (stad)">Kanton</a> telegrafisch te verbinden.</li> <li>Aanleg onder zee van vijf <a href="/wiki/Trans-Atlantische_telegraafkabel" title="Trans-Atlantische telegraafkabel">trans-Atlantische telegraafkabels</a> vanaf het grootste schip ter wereld: de <a href="/wiki/Great_Eastern" class="mw-redirect" title="Great Eastern">Great Eastern</a>. Nadat de eerste kabel in 1858 na korte tijd is uitgevallen, zijn nieuwe exemplaren voorzien van een beschermende "jas" van <a href="/wiki/Gutta_percha" class="mw-redirect" title="Gutta percha">gutta percha</a>.</li></ul> <dl><dt>Medisch</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sphygmomanometer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Sphygmomanometer.jpg/100px-Sphygmomanometer.jpg" decoding="async" width="100" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Sphygmomanometer.jpg/150px-Sphygmomanometer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Sphygmomanometer.jpg/200px-Sphygmomanometer.jpg 2x" data-file-width="549" data-file-height="376" /></a><figcaption>Bloeddrukmeter</figcaption></figure> <ul><li>Louis Pasteur ontwikkelt een <a href="/wiki/Serum" title="Serum">serum</a> tegen <a href="/wiki/Hondsdolheid" title="Hondsdolheid">hondsdolheid</a> en <a href="/wiki/Miltvuur" title="Miltvuur">miltvuur</a>.</li> <li>1862 – <a href="/wiki/Ignaz_Semmelweis" title="Ignaz Semmelweis">Ignaz Semmelweis</a> in Wenen en <a href="/wiki/Joseph_Lister" title="Joseph Lister">Joseph Lister</a> in Glasgow gebruiken <a href="/wiki/Antiseptica" class="mw-redirect" title="Antiseptica">antiseptica</a> bij wondverzorging en operaties.</li> <li>1865 – De eerste <a href="/wiki/Bloeddrukmeter" title="Bloeddrukmeter">bloeddrukmeter</a> wordt ontworpen door <a href="/w/index.php?title=Karl_Ludwig&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Ludwig (de pagina bestaat niet)">Karl Ludwig</a>.</li></ul> <dl><dt>Wetenschap</dt></dl> <ul><li>De eerste serieuze opgravingen van <a href="/wiki/Pompe%C3%AF" title="Pompeï">Pompeï</a> beginnen in 1860 onder leiding van de archeoloog <a href="/w/index.php?title=Giuseppe_Fiorelli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giuseppe Fiorelli (de pagina bestaat niet)">Giuseppe Fiorelli</a>. Hij is ook degene die het procedé bedenkt om gipsafgietsels van de slachtoffers te maken.</li> <li>1865 – <a href="/wiki/Friedrich_Kekul%C3%A9" title="Friedrich Kekulé">Friedrich Kekulé</a> verklaart de moleculaire structuur van de <a href="/wiki/Benzeenring" title="Benzeenring">benzeenring</a> en verricht pionierswerk in de organische <a href="/wiki/Scheikunde" title="Scheikunde">scheikunde</a>.</li> <li><a href="/wiki/Antonio_Pacinotti" title="Antonio Pacinotti">Antonio Pacinotti</a> publiceert in juni <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> een artikel over een prototype van een gelijkstroommachine op inductie waarvan de werking sterk is verbeterd ten opzichte van vorige types. Hij noemt zijn machine <i>macchinetta</i>, klein machientje, maar het wordt bekend onder de naam Ring van Pacinotti. Rond <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> brengt <a href="/wiki/Z%C3%A9nobe_Gramme" title="Zénobe Gramme">Zénobe Gramme</a> een aantal belangrijke verbeteringen aan. Hij slaagt erin om een model te produceren dat een voldoende grote en constantere gelijkstroom kan leveren bij een relatief belangrijk vermogen, voor gebruik in laboratoria.</li> <li>Tijdens zijn reizen door China ontdekt de missiepater <a href="/wiki/Armand_David" title="Armand David">Armand David</a> de <a href="/wiki/Vaantjesboom" title="Vaantjesboom">vaantjesboom</a>, stuurt hij drie exemplaren van het <a href="/wiki/Pater-Davidshert" class="mw-redirect" title="Pater-Davidshert">Pater-Davidshert</a> naar huis en beschrijft hij de <a href="/wiki/Reuzenpanda" title="Reuzenpanda">reuzenpanda</a>.</li></ul> <dl><dt>Voeding</dt></dl> <ul><li>1862 – <a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur</a> werkt samen met <a href="/wiki/Claude_Bernard" title="Claude Bernard">Claude Bernard</a> een methode uit voor het bewaren van voedingsmiddelen door het doden van <a href="/wiki/Bacteri%C3%ABn" title="Bacteriën">bacteriën</a>, <a href="/wiki/Pasteurisatie" class="mw-redirect" title="Pasteurisatie">pasteurisatie</a>.</li> <li>De Amerikaanse <a href="/wiki/Druifluis" title="Druifluis">druifluis</a> reist op sierplanten mee over de Oceaan en duikt in 1863 op in de <a href="/wiki/Provence_(Frankrijk)" title="Provence (Frankrijk)">Provence</a>. Een groot deel van de wijnaanplant moet worden gerooid. In 1868 doopt <a href="/wiki/Jules_%C3%89mile_Planchon" title="Jules Émile Planchon">Jules Émile Planchon</a> de druifluis Phylloxera vastatrix.</li></ul> <dl><dt>Kunst en Cultuur</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg/100px-F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg" decoding="async" width="100" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg/150px-F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg/200px-F%C3%A9lix_Nadar_1820-1910_portraits_Jules_Verne.jpg 2x" data-file-width="1506" data-file-height="2107" /></a><figcaption>Jules Verne</figcaption></figure> <ul><li>Doorbraak, ook in het Nederlandse taalgebied, van de schrijver <a href="/wiki/Jules_Verne" title="Jules Verne">Jules Verne</a> met futuristische reisverhalen als "Vijf weken in een luchtballon" en "Naar het middelpunt der aarde".</li> <li>In Frankrijk ontstaat het <a href="/wiki/Impressionisme" title="Impressionisme">Impressionisme</a> in de schilderkunst.</li> <li>De dichters van de <a href="/wiki/Parnasse" title="Parnasse">Parnasse</a> zetten zich vooral in de vorm af tegen de <a href="/wiki/Romantiek_(stroming)" title="Romantiek (stroming)">Romantiek</a> en propageren het principe van <a href="/wiki/L%27Art_pour_l%27Art" class="mw-redirect" title="L'Art pour l'Art">l'Art pour l'Art</a> (kunst omwille van de kunst): alleen dat wat zonder enig nut is kan mooi zijn. Gestreefd wordt naar een poëzie met een zuivere vormschoonheid, zonder morele gepreoccupeerdheid.</li> <li>Het Gelderse <a href="/wiki/Oosterbeek" title="Oosterbeek">Oosterbeek</a> is een trefpunt van kunstschilders, het Nederlandse <a href="/wiki/Barbizon" title="Barbizon">Barbizon</a>.</li> <li>Begin van de <a href="/wiki/Monumentenzorg" title="Monumentenzorg">monumentenzorg</a> in Nederland met de verklaring tot Rijksmonument van de <a href="/wiki/Ru%C3%AFne_van_Brederode" title="Ruïne van Brederode">Ruïne van Brederode</a> en de aankoop door het Rijk van het <a href="/wiki/D27_(hunebed)" title="D27 (hunebed)">hunebed van Borger</a>.</li> <li>Na afschaffing van de slavernij in Suriname wordt de <a href="/wiki/Kawina_(muziekstijl)" title="Kawina (muziekstijl)">kawina</a>, de traditionele zang en dans van de slaven op de plantages, amusementsmuziek, met teksten die meer maatschappijkritisch van toon zijn. Kawina wordt vanaf nu door orkesten van rond de tien bandleden vertolkt, op diverse Surinaamse percussie-instrumenten. Kenmerkend zijn de trommels met dubbelvel, de <a href="/wiki/Siksak" title="Siksak">Siksak</a> en de <a href="/wiki/Kwakwabangi" title="Kwakwabangi">kwakwabangi</a>. De zang blijft in <a href="/wiki/Vraag-en-antwoord" title="Vraag-en-antwoord">roep-en-antwoordpatroon</a>.</li></ul> <dl><dt>Stad en land</dt></dl> <ul><li>Na de <a href="/wiki/Stadsbrand_van_Enschede_(1862)" title="Stadsbrand van Enschede (1862)">Stadsbrand van Enschede (1862)</a> wordt de stad snel herbouwd. De textielfabrieken komen buiten de stadskern en zijn modern uitgerust. Er komen ook fabrieksscholen, waarop de werkende kinderen verplicht onderwijs volgen. Buiten werktijd, dat wel.</li> <li>De nieuwe burgemeester van Brussel <a href="/wiki/Jules_Anspach" title="Jules Anspach">Jules Anspach</a> begint met de <a href="/wiki/Overwelving_van_de_Zenne" title="Overwelving van de Zenne">overwelving van de Zenne</a>, die zwaar vervuild is en regelmatig overstroomt.</li> <li>Dr. <a href="/wiki/Jules_Guyot" title="Jules Guyot">Jules Guyot</a> bezoekt tussen 1861 en 1867 alle wijngebieden in 71 departementen van Frankrijk. Daarna publiceert hij een "Étude des vignobles de France", een boek dat tot grote veranderingen in de Franse <a href="/wiki/Wijnbouw" title="Wijnbouw">wijnbouw</a> zal voeren.</li> <li>Onder leiding van <a href="/wiki/Georges-Eug%C3%A8ne_Haussmann" title="Georges-Eugène Haussmann">Georges-Eugène Haussmann</a> gaat <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a> op de schop. De middeleeuwse stad met haar stegen en sloppen, broeinesten van epidemieën en revoluties, wordt doorsneden door brede <a href="/wiki/Boulevard_(wegtype)" title="Boulevard (wegtype)">boulevards</a>. De <a href="/wiki/Jardin_du_Luxembourg" title="Jardin du Luxembourg">Jardin du Luxembourg</a> wordt verkleind en het <a href="/wiki/Bois_de_Boulogne" title="Bois de Boulogne">Bois de Boulogne</a> aangelegd.</li></ul> <dl><dt>Vrouw</dt></dl> <ul><li>In Londen wordt in 1865 de Kensington Society opgericht door dames uit de middenklasse, die kiesrecht en toegang tot hoger onderwijs willen. Hun petitie voor <a href="/wiki/Vrouwenkiesrecht" title="Vrouwenkiesrecht">vrouwenkiesrecht</a> wordt in 1866 door <a href="/wiki/John_Stuart_Mill" title="John Stuart Mill">John Stuart Mill</a> in het Lagerhuis gebracht.</li> <li>Hoogtij van de <a href="/wiki/Crinoline" title="Crinoline">crinoline</a>. Deze kooi van soepele hoepels zorgde ervoor dat alle dikke onderrokken voorgoed naar de kleerkast verdwenen. De constructie vergt meters stof. Door het sterke contrast komt ook de extreem ingesnoerde taille veel beter uit. (Vrouwen vallen als gevolg van ademnood door de insnoering geregeld flauw).</li></ul> <dl><dt>Sport</dt></dl> <p><a href="/wiki/Polo_(sport)" title="Polo (sport)">Polo</a> wordt in Europa bekend, als Britse officieren het 'paardenhockey' in 1869 vanuit de koloniën naar Engeland brengen, in 1872 wordt daar de eerste poloclub opgericht. In 1875 doet polo zijn intrede in Argentinië en in 1876 in Amerika. </p><p><br /> </p> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1860s#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:1860s">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1860s#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:1860s">1860s</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Jaren_in_het_decennium_1860-1869"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_jaren" title="Sjabloon:Navigatie jaren"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_jaren&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Jaren_in_het_decennium_1860-1869" class="navigatie-titel">Jaren in het <a href="/wiki/Decennium" title="Decennium">decennium</a> <a class="mw-selflink selflink">1860-1869</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/1859" title="1859"><<</a> · <a href="/wiki/1860" title="1860">1860</a> · <a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a> · <a href="/wiki/1862" title="1862">1862</a> · <a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a> · <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> · <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> · <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> · <a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a> · <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> · <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> · <a href="/wiki/1870" title="1870">>></a> </p> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862" /> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Decennia_in_de_19e_eeuw"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_decennia" title="Sjabloon:Navigatie decennia"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_decennia&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Decennia_in_de_19e_eeuw" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Lijst_van_decennia" title="Lijst van decennia">Decennia</a> in de <a href="/wiki/19e_eeuw" title="19e eeuw">19e eeuw</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/1790-1799" title="1790-1799"><<</a> · <a href="/wiki/1800-1809" title="1800-1809">1800-1809</a> · <a href="/wiki/1810-1819" title="1810-1819">1810-1819</a> · <a href="/wiki/1820-1829" title="1820-1829">1820-1829</a> · <a href="/wiki/1830-1839" title="1830-1839">1830-1839</a> · <a href="/wiki/1840-1849" title="1840-1849">1840-1849</a> · <a href="/wiki/1850-1859" title="1850-1859">1850-1859</a> · <a class="mw-selflink selflink">1860-1869</a> · <a href="/wiki/1870-1879" title="1870-1879">1870-1879</a> · <a href="/wiki/1880-1889" title="1880-1889">1880-1889</a> · <a href="/wiki/1890-1899" title="1890-1899">1890-1899</a> · <a href="/wiki/1900-1909" title="1900-1909">>></a> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=1860-1869&oldid=67463864">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=1860-1869&oldid=67463864</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:1860-1869" title="Categorie:1860-1869">1860-1869</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 mei 2024 om 06:33.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=1860-1869&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">1860-1869</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>99 talen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Onderwerp toevoegen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.main-75687f9f4b-xv2n4","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.102","walltime":"0.159","ppvisitednodes":{"value":298,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":9841,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1312,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2758,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 71.031 1 -total"," 66.47% 47.216 1 Sjabloon:Commonscat"," 61.33% 43.561 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 26.38% 18.740 1 Sjabloon:Navigatie_jaren"," 26.26% 18.656 2 Sjabloon:Navigatie"," 25.74% 18.282 2 Sjabloon:First_non_empty"," 6.96% 4.947 1 Sjabloon:Navigatie_decennia"," 6.23% 4.429 2 Sjabloon:Bewerklinks"," 2.26% 1.605 1 Sjabloon:InterProject"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.005","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":622355,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.canary-96dd6f644-v9qjw","timestamp":"20250316170103","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"1860-1869","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/1860-1869","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q39844","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q39844","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-03-26T15:43:40Z","dateModified":"2024-05-01T05:33:05Z","headline":"decennium"}</script> </body> </html>