CINXE.COM

1905 — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>1905 — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"c36df44e-c833-45fe-960c-ce909bb13e29","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"1905","wgTitle":"1905","wgCurRevisionId":220203168,"wgRevisionId":220203168,"wgArticleId":3477,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article utilisant une Infobox","Article contenant un appel à traduction en anglais","Article contenant un appel à traduction en espagnol","Article contenant un appel à traduction en russe","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Portail:Époque contemporaine/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:XXe siècle/Articles liés","Portail:Années 1900/Articles liés","1905"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"1905","wgRelevantArticleId":3477,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2047","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.23"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="1905 — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/1905"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/1905"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-1905 rootpage-1905 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d&#039;articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=1905" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=1905" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=1905" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=1905" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-En_bref" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#En_bref"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>En bref</span> </div> </a> <ul id="toc-En_bref-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Événements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Événements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Événements</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Événements-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Événements</span> </button> <ul id="toc-Événements-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Afrique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afrique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Afrique</span> </div> </a> <ul id="toc-Afrique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Amérique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Amérique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Amérique</span> </div> </a> <ul id="toc-Amérique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asie_et_Pacifique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asie_et_Pacifique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Asie et Pacifique</span> </div> </a> <ul id="toc-Asie_et_Pacifique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Europe</span> </div> </a> <ul id="toc-Europe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Empire_russe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Empire_russe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.1</span> <span>Empire russe</span> </div> </a> <ul id="toc-Empire_russe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prix_Nobel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Prix_Nobel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Prix Nobel</span> </div> </a> <ul id="toc-Prix_Nobel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fondations_en_1905" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Fondations_en_1905"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Fondations en 1905</span> </div> </a> <ul id="toc-Fondations_en_1905-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naissances_en_1905" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Naissances_en_1905"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Naissances en 1905</span> </div> </a> <ul id="toc-Naissances_en_1905-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Décès_en_1905" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Décès_en_1905"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Décès en 1905</span> </div> </a> <ul id="toc-Décès_en_1905-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">1905</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 199 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-199" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">199 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – abkhaze" lang="ab" hreflang="ab" data-title="1905" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaze" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="1905" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="1905" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/1905_%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0." title="1905 እ.ኤ.አ. – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="1905 እ.ኤ.አ." data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="1905" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="1905" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – arabe marocain" lang="ary" hreflang="ary" data-title="1905" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabe marocain" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="1905" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="1905" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="1905" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="1905" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="1905" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B5_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="۱۹۰۵ (میلادی) – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="۱۹۰۵ (میلادی)" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B9%D1%8B%D0%BB" title="1905 йыл – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="1905 йыл" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="1905" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="1905" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="1905" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="1905" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="1905" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="1905" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="1905" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="1905" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%A6%E0%A7%AB" title="১৯০৫ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="১৯০৫" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF_%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%A6%E0%A7%AB" title="মারি ১৯০৫ – bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="মারি ১৯০৫" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="1905" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/1905." title="1905. – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="1905." data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="1905" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/1905_ni%C3%A8ng" title="1905 nièng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="1905 nièng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/1905_%D1%88%D0%BE" title="1905 шо – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="1905 шо" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="1905" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%A1%D9%A9%D9%A0%D9%A5" title="١٩٠٥ – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="١٩٠٥" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="1905" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="1905" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="1905" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="1905" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="1905" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="1905" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="1905" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="1905" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="1905" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – bas-sorabe" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="1905" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="bas-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="1905" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="1905" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="1905" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="1905" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="1905" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="1905" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="1905" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="1905" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B5" title="۱۹۰۵ – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="۱۹۰۵" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="1905" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="1905" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="1905" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="1905" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="1905" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="1905" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="1905" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="1905" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – gagaouze" lang="gag" hreflang="gag" data-title="1905" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagaouze" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/1905%E5%B9%B4" title="1905年 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="1905年" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – créole guyanais" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="1905" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="créole guyanais" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="1905" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="1905" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="1905" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe&#039;ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="1905" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/1905-ngi%C3%A8n" title="1905-ngièn – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="1905-ngièn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="1905" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="१९०५ – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="१९०५" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – hindi fidjien" lang="hif" hreflang="hif" data-title="1905" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/1905." title="1905. – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="1905." data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="1905" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/1905_(almanak_gregoryen)" title="1905 (almanak gregoryen) – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="1905 (almanak gregoryen)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="1905" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="1905" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/1905_%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="1905 թուական – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="1905 թուական" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="1905" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="1905" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="1905" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/1905_%D1%88%D1%83" title="1905 шу – ingouche" lang="inh" hreflang="inh" data-title="1905 шу" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingouche" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="1905" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="1905" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="1905" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/1905%E5%B9%B4" title="1905年 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="1905年" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="1905" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="1905" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – karakalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="1905" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="1905" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1905 жыл – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="1905 жыл" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B3%A7%E0%B3%AF%E0%B3%A6%E0%B3%AB" title="೧೯೦೫ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="೧೯೦೫" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/1905%EB%85%84" title="1905년 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="1905년" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1905 джыл – karatchaï balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="1905 джыл" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karatchaï balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Joohr_1905" title="Joohr 1905 – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Joohr 1905" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="1905" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/1905-%D3%A7%D0%B4_%D0%B2%D0%BE" title="1905-ӧд во – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="1905-ӧд во" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – cornique" lang="kw" hreflang="kw" data-title="1905" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornique" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="1905" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="1905" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B9%D0%B8%D1%81" title="1905 йис – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="1905 йис" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="1905" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="1905" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="1905" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/1905_m." title="1905 m. – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="1905 m." data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/1905._gads" title="1905. gads – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="1905. gads" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="१९०५ – maïthili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="१९०५" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maïthili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="1905" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="1905" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="1905" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="1905" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="1905" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="1905" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="1905" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="1905" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%BE%D0%BD" title="1905 он – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="1905 он" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87.%E0%A4%B8._%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="इ.स. १९०५ – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इ.स. १९०५" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B8" title="1905 и – mari occidental" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="1905 и" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="mari occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="1905" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%81%81%E1%81%89%E1%81%80%E1%81%85" title="၁၉၀၅ – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="၁၉၀၅" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B8%D0%B5" title="1905 ие – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="1905 ие" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B9%DB%B0%DB%B5" title="۱۹۰۵ – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="۱۹۰۵" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="1905" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="1905" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="1905" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%88_%E0%A4%B8%E0%A4%82_%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="ई सं १९०५ – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="ई सं १९०५" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="1905" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="1905" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="1905" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="1905" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="1905" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – sotho du Nord" lang="nso" hreflang="nso" data-title="1905" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="1905" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="1905" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AD%A7%E0%AD%AF%E0%AD%A6%E0%AD%AB" title="୧୯୦୫ – odia" lang="or" hreflang="or" data-title="୧୯୦୫" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/1905-%C3%A6%D0%BC_%D0%B0%D0%B7" title="1905-æм аз – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="1905-æм аз" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="1905" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – pampangan" lang="pam" hreflang="pam" data-title="1905" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangan" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="1905" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="१९०५ – pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="१९०५" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="pali" class="interlanguage-link-target"><span>पालि</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="1905" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="1905" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="1905" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="1905" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="1905" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="1905" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1905 год – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="1905 год" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="1905" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AB" title="१९०५ – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="१९०५" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="1905" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="1905" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="1905" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="1905" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/1905%D8%B9" title="1905ع – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="1905ع" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – same du Nord" lang="se" hreflang="se" data-title="1905" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="same du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/1905." title="1905. – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="1905." data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="1905" data-language-autonym="တႆး" data-language-local-name="shan" class="interlanguage-link-target"><span>တႆး</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="1905" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="1905" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="1905" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – same d’Inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="1905" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="same d’Inari" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="1905" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="1905" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – sranan tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="1905" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongo" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="1905" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="1905" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="1905" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="1905" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="1905" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="1905" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="1905" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%B8_1905" title="Соли 1905 – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Соли 1905" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2448" title="พ.ศ. 2448 – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="พ.ศ. 2448" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="1905" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="1905" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="1905" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="1905" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="1905" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B5%D0%BB" title="1905 ел – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="1905 ел" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – tahitien" lang="ty" hreflang="ty" data-title="1905" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitien" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/1905_%D0%B0%D1%80" title="1905 ар – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="1905 ар" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/1905_-_%D9%8A%D9%89%D9%84%D9%89" title="1905 - يىلى – ouïghour" lang="ug" hreflang="ug" data-title="1905 - يىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ouïghour" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="1905" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/1905%D8%A1" title="1905ء – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="1905ء" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="1905" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="1905" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="1905" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="1905" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="1905" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="1905" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="1905" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/1905%E5%B9%B4" title="1905年 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="1905年" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/1905_%D2%97%D0%B8%D0%BB" title="1905 җил – kalmouk" lang="xal" hreflang="xal" data-title="1905 җил" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmouk" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="1905" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="1905" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/1905_nienz" title="1905 nienz – zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="1905 nienz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="1905" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/1905%E5%B9%B4" title="1905年 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="1905年" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%80%E4%B9%9D%E3%80%87%E4%BA%94%E5%B9%B4" title="一九〇五年 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="一九〇五年" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/1905_n%C3%AE" title="1905 nî – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="1905 nî" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/1905%E5%B9%B4" title="1905年 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="1905年" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/1905" title="1905 – zoulou" lang="zu" hreflang="zu" data-title="1905" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zoulou" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2047#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1905" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:1905" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/1905"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/1905"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/1905" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/1905" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;oldid=220203168" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=1905&amp;id=220203168&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F1905"><span>Obtenir l&#039;URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2F1905"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=1905"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=1905&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=1905&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/1905" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2047" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Redirection" title="Aide:Redirection"><img alt="Page d’aide sur les redirections" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Arrows-move.svg/20px-Arrows-move.svg.png" decoding="async" width="20" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Arrows-move.svg/40px-Arrows-move.svg.png 1.5x" data-file-width="225" data-file-height="88" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Cette page concerne l'année <b>1905</b> (MCMV en chiffres romains) du <a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">calendrier grégorien</a>. Pour les autres significations, voir <a href="/wiki/1905_(homonymie)" class="mw-disambig" title="1905 (homonymie)">1905 (homonymie)</a>. </p> </div></div> <div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive" style="width:21em"> <div class="entete" style="background-color: #C0D1E2;"> <div><small>Chronologies</small></div> </div><table><caption class="hidden" style="background-color:#CEE0F2;">Données clés</caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a> <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a> <a href="/wiki/1904" title="1904">1904</a> <b>&#160;<a class="mw-selflink selflink">1905</a>&#160;</b> <a href="/wiki/1906" title="1906">1906</a> <a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a> <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a><br /><small><b>Décennies&#160;:</b></small><br /><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1870" title="Années 1870">1870</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1880" title="Années 1880">1880</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1890" title="Années 1890">1890</a> <b>&#160;<a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1900" title="Années 1900">1900</a>&#160;</b> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1910" title="Années 1910">1910</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1920" title="Années 1920">1920</a> <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1930" title="Années 1930">1930</a><br /><small><b>Siècles&#160;:</b></small><br /><a href="/wiki/XVIIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIIe siècle">XVIII<sup>e</sup></a> <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle">XIX<sup>e</sup></a> <b>&#160;<a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle">XX<sup>e</sup></a>&#160;</b> <a href="/wiki/XXIe_si%C3%A8cle" title="XXIe siècle">XXI<sup>e</sup></a> <a href="/wiki/XXIIe_si%C3%A8cle" title="XXIIe siècle">XXII<sup>e</sup></a><br /><small><b>Millénaires&#160;:</b></small><br /><a href="/wiki/Ier_mill%C3%A9naire_av._J.-C." title="Ier millénaire av. J.-C.">-I<sup>er</sup></a> <a href="/wiki/Ier_mill%C3%A9naire" title="Ier millénaire">I<sup>er</sup></a> <b>&#160;<a href="/wiki/IIe_mill%C3%A9naire" title="IIe millénaire">II<sup>e</sup></a>&#160;</b> <a href="/wiki/IIIe_mill%C3%A9naire" title="IIIe millénaire">III<sup>e</sup></a> </td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;"><a href="/wiki/Liste_des_chronologies_par_zone_g%C3%A9ographique" title="Liste des chronologies par zone géographique">Chronologies géographiques</a></caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r223867407">.mw-parser-output div.NavFrame{background-color:var(--background-color-base,#fff);border:1px var(--border-color-base,#a2a9b1);border-style:solid;margin-bottom:1em;clear:both}.mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{min-height:1.6em;font-weight:bold;background-color:#efefef;color:var(--color-emphasized,#000);text-align:center}.mw-parser-output div.NavContent{display:block;margin:0;text-align:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavFrame{padding:2px;text-align:center;border-collapse:collapse;font-size:95%}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavPic{padding:2px;float:left}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output div.NavEnd{height:0;clear:both}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.NavFrame div.NavHead{background-color:#27292d}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a{color:#88a3e8}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output table div.NavFrame a.new{color:#fd7865}}</style><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_Afrique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Afrique (page inexistante)">Afrique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_en_Afrique_du_Sud&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Afrique du Sud (page inexistante)">Afrique du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Alg%C3%A9rie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Algérie (page inexistante)">Algérie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Angola&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Angola (page inexistante)">Angola</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_B%C3%A9nin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Bénin (page inexistante)">Bénin</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Botswana&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Botswana (page inexistante)">Botswana</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Burkina_Faso&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Burkina Faso (page inexistante)">Burkina Faso</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Burundi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Burundi (page inexistante)">Burundi</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Cameroun&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Cameroun (page inexistante)">Cameroun</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Cap-Vert&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Cap-Vert (page inexistante)">Cap-Vert</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_R%C3%A9publique_centrafricaine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en République centrafricaine (page inexistante)">République centrafricaine</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Comores&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Comores (page inexistante)">Comores</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_R%C3%A9publique_du_Congo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en République du Congo (page inexistante)">République du Congo</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_R%C3%A9publique_d%C3%A9mocratique_du_Congo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en République démocratique du Congo (page inexistante)">République démocratique du Congo</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_C%C3%B4te_d%27Ivoire&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Côte d&#39;Ivoire (page inexistante)">Côte d'Ivoire</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Djibouti&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Djibouti (page inexistante)">Djibouti</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%89gypte&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Égypte (page inexistante)">Égypte</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%89rythr%C3%A9e&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Érythrée (page inexistante)">Érythrée</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%89thiopie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Éthiopie (page inexistante)">Éthiopie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Gabon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Gabon (page inexistante)">Gabon</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Gambie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Gambie (page inexistante)">Gambie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Ghana&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Ghana (page inexistante)">Ghana</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Guin%C3%A9e&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Guinée (page inexistante)">Guinée</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Guin%C3%A9e-Bissau&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Guinée-Bissau (page inexistante)">Guinée-Bissau</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Guin%C3%A9e_%C3%A9quatoriale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Guinée équatoriale (page inexistante)">Guinée équatoriale</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kenya&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kenya (page inexistante)">Kenya</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Lesotho&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Lesotho (page inexistante)">Lesotho</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Liberia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Liberia (page inexistante)">Liberia</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Libye&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Libye (page inexistante)">Libye</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Madagascar&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Madagascar (page inexistante)">Madagascar</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Malawi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Malawi (page inexistante)">Malawi</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Mali&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Mali (page inexistante)">Mali</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Mauritanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Mauritanie (page inexistante)">Mauritanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Maurice_(pays)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Maurice (pays) (page inexistante)">Maurice</a>, <a href="/wiki/1905_au_Maroc" title="1905 au Maroc">Maroc</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Mozambique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Mozambique (page inexistante)">Mozambique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Namibie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Namibie (page inexistante)">Namibie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Niger&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Niger (page inexistante)">Niger</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Nigeria&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Nigeria (page inexistante)">Nigeria</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Ouganda&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Ouganda (page inexistante)">Ouganda</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Rwanda&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Rwanda (page inexistante)">Rwanda</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Sahara_occidental&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Sahara occidental (page inexistante)">Sahara occidental</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Sao_Tom%C3%A9-et-Principe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Sao Tomé-et-Principe (page inexistante)">Sao Tomé-et-Principe</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_S%C3%A9n%C3%A9gal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Sénégal (page inexistante)">Sénégal</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Seychelles&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Seychelles (page inexistante)">Seychelles</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Sierra_Leone&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Sierra Leone (page inexistante)">Sierra Leone</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Somalie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Somalie (page inexistante)">Somalie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Soudan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Soudan (page inexistante)">Soudan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Soudan_du_Sud&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Soudan du Sud (page inexistante)">Soudan du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Swaziland&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Swaziland (page inexistante)">Swaziland</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Tanzanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Tanzanie (page inexistante)">Tanzanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Tchad&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Tchad (page inexistante)">Tchad</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Togo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Togo (page inexistante)">Togo</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Tunisie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Tunisie (page inexistante)">Tunisie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Zambie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Zambie (page inexistante)">Zambie</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_au_Zimbabwe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Zimbabwe (page inexistante)">Zimbabwe</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_par_pays_en_Am%C3%A9rique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 par pays en Amérique (page inexistante)">Amérique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Antigua-et-Barbuda&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Antigua-et-Barbuda (page inexistante)">Antigua-et-Barbuda</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Argentine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Argentine (page inexistante)">Argentine</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Bahamas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Bahamas (page inexistante)">Bahamas</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_la_Barbade&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à la Barbade (page inexistante)">Barbade</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Belize&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Belize (page inexistante)">Belize</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Bolivie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Bolivie (page inexistante)">Bolivie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Br%C3%A9sil&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Brésil (page inexistante)">Brésil</a>, <a href="/wiki/1905_au_Canada" title="1905 au Canada">Canada</a> <small>(<a href="/wiki/1905_en_Alberta" title="1905 en Alberta">Alberta</a>, <a href="/wiki/1905_en_Colombie-Britannique" title="1905 en Colombie-Britannique">Colombie-Britannique</a>, <a href="/wiki/1905_au_Manitoba" title="1905 au Manitoba">Manitoba</a>, <a href="/wiki/1905_en_Nouvelle-%C3%89cosse" title="1905 en Nouvelle-Écosse">Nouvelle-Écosse</a>, <a href="/wiki/1905_au_Nouveau-Brunswick" title="1905 au Nouveau-Brunswick">Nouveau-Brunswick</a>, <a href="/wiki/1905_en_Ontario" title="1905 en Ontario">Ontario</a>, <a href="/wiki/1905_au_Qu%C3%A9bec" title="1905 au Québec">Québec</a>, <a href="/wiki/1905_en_Saskatchewan" title="1905 en Saskatchewan">Saskatchewan</a>, <a href="/wiki/1905_aux_Territoires_du_Nord-Ouest" title="1905 aux Territoires du Nord-Ouest">Territoires du Nord-Ouest</a> et <a href="/wiki/1905_au_Yukon" title="1905 au Yukon">Yukon</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Chili&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Chili (page inexistante)">Chili</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Colombie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Colombie (page inexistante)">Colombie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Costa_Rica&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Costa Rica (page inexistante)">Costa Rica</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Cuba&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Cuba (page inexistante)">Cuba</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_R%C3%A9publique_dominicaine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en République dominicaine (page inexistante)">République dominicaine</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_la_Dominique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à la Dominique (page inexistante)">Dominique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%89quateur&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Équateur (page inexistante)">Équateur</a>, <a href="/wiki/1905_aux_%C3%89tats-Unis" title="1905 aux États-Unis">États-Unis</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_la_Grenade&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à la Grenade (page inexistante)">Grenade</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Guatemala&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Guatemala (page inexistante)">Guatemala</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Guyana&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Guyana (page inexistante)">Guyana</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Ha%C3%AFti&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Haïti (page inexistante)">Haïti</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Honduras&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Honduras (page inexistante)">Honduras</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Jama%C3%AFque&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Jamaïque (page inexistante)">Jamaïque</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Mexique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Mexique (page inexistante)">Mexique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Nicaragua&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Nicaragua (page inexistante)">Nicaragua</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Panama&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Panama (page inexistante)">Panama</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Paraguay&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Paraguay (page inexistante)">Paraguay</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_P%C3%A9rou&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Pérou (page inexistante)">Pérou</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Saint-Christophe-et-Ni%C3%A9v%C3%A8s&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Saint-Christophe-et-Niévès (page inexistante)">Saint-Christophe-et-Niévès</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Saint-Vincent-et-les-Grenadines&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Saint-Vincent-et-les-Grenadines (page inexistante)">Saint-Vincent-et-les-Grenadines</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Sainte-Lucie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Sainte-Lucie (page inexistante)">Sainte-Lucie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Salvador&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Salvador (page inexistante)">Salvador</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Suriname&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Suriname (page inexistante)">Suriname</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Trinit%C3%A9-et-Tobago&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Trinité-et-Tobago (page inexistante)">Trinité-et-Tobago</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Uruguay&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Uruguay (page inexistante)">Uruguay</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_au_Venezuela&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Venezuela (page inexistante)">Venezuela</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_par_pays_en_Asie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 par pays en Asie (page inexistante)">Asie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_en_Abkhazie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Abkhazie (page inexistante)">Abkhazie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Afghanistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Afghanistan (page inexistante)">Afghanistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Arabie_saoudite&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Arabie saoudite (page inexistante)">Arabie saoudite</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Arm%C3%A9nie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Arménie (page inexistante)">Arménie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Azerba%C3%AFdjan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Azerbaïdjan (page inexistante)">Azerbaïdjan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Bahre%C3%AFn&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Bahreïn (page inexistante)">Bahreïn</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Bangladesh&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Bangladesh (page inexistante)">Bangladesh</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Bhoutan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Bhoutan (page inexistante)">Bhoutan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Birmanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Birmanie (page inexistante)">Birmanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Brunei&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Brunei (page inexistante)">Brunei</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Cambodge&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Cambodge (page inexistante)">Cambodge</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_Caucase&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le Caucase (page inexistante)">Caucase</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Chine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Chine (page inexistante)">Chine</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Chypre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Chypre (page inexistante)">Chypre</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Cor%C3%A9e_du_Nord&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Corée du Nord (page inexistante)">Corée du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Cor%C3%A9e_du_Sud&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Corée du Sud (page inexistante)">Corée du Sud</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_%C3%89mirats_arabes_unis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Émirats arabes unis (page inexistante)">Émirats arabes unis</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_G%C3%A9orgie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Géorgie (page inexistante)">Géorgie</a>, <a href="/wiki/1905_en_Inde" title="1905 en Inde">Inde</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Indon%C3%A9sie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Indonésie (page inexistante)">Indonésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Irak&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Irak (page inexistante)">Irak</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Iran&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Iran (page inexistante)">Iran</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Isra%C3%ABl&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Israël (page inexistante)">Israël</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Japon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Japon (page inexistante)">Japon</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Jordanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Jordanie (page inexistante)">Jordanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kazakhstan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kazakhstan (page inexistante)">Kazakhstan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kirghizistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kirghizistan (page inexistante)">Kirghizistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kurdistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kurdistan (page inexistante)">Kurdistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kowe%C3%AFt&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Koweït (page inexistante)">Koweït</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Laos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Laos (page inexistante)">Laos</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Liban&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Liban (page inexistante)">Liban</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Malaisie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Malaisie (page inexistante)">Malaisie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Maldives&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Maldives (page inexistante)">Maldives</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Mongolie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Mongolie (page inexistante)">Mongolie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_N%C3%A9pal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Népal (page inexistante)">Népal</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Oman&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Oman (page inexistante)">Oman</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Oss%C3%A9tie_du_Sud-Alanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Ossétie du Sud-Alanie (page inexistante)">Ossétie du Sud-Alanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Ouzb%C3%A9kistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Ouzbékistan (page inexistante)">Ouzbékistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Pakistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Pakistan (page inexistante)">Pakistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Palestine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Palestine (page inexistante)">Palestine</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Philippines&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Philippines (page inexistante)">Philippines</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_par_pays_au_Proche-Orient&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 par pays au Proche-Orient (page inexistante)">Proche-Orient</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Qatar&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Qatar (page inexistante)">Qatar</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Russie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Russie (page inexistante)">Russie</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Singapour&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Singapour (page inexistante)">Singapour</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Sri_Lanka&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Sri Lanka (page inexistante)">Sri Lanka</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Syrie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Syrie (page inexistante)">Syrie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Tadjikistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Tadjikistan (page inexistante)">Tadjikistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Ta%C3%AFwan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Taïwan (page inexistante)">Taïwan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Tha%C3%AFlande&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Thaïlande (page inexistante)">Thaïlande</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Timor_oriental&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Timor oriental (page inexistante)">Timor oriental</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Turkm%C3%A9nistan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Turkménistan (page inexistante)">Turkménistan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Turquie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Turquie (page inexistante)">Turquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Vi%C3%AAt_Nam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Viêt Nam (page inexistante)">Viêt Nam</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_au_Y%C3%A9men&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Yémen (page inexistante)">Yémen</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_Europe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Europe (page inexistante)">Europe</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_en_Abkhazie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Abkhazie (page inexistante)">Abkhazie</a>, <a href="/wiki/1905_en_Allemagne" title="1905 en Allemagne">Allemagne</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Albanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Albanie (page inexistante)">Albanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Andorre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Andorre (page inexistante)">Andorre</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Arm%C3%A9nie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Arménie (page inexistante)">Arménie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Autriche&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Autriche (page inexistante)">Autriche</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Azerba%C3%AFdjan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Azerbaïdjan (page inexistante)">Azerbaïdjan</a>, <a href="/wiki/1905_en_Belgique" title="1905 en Belgique">Belgique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Bi%C3%A9lorussie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Biélorussie (page inexistante)">Biélorussie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Bosnie-Herz%C3%A9govine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Bosnie-Herzégovine (page inexistante)">Bosnie-Herzégovine</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Bulgarie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Bulgarie (page inexistante)">Bulgarie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_Caucase&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le Caucase (page inexistante)">Caucase</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Chypre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Chypre (page inexistante)">Chypre</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Croatie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Croatie (page inexistante)">Croatie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Danemark&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Danemark (page inexistante)">Danemark</a><small> ()</small>, <a href="/wiki/1905_en_Espagne" title="1905 en Espagne">Espagne</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Estonie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Estonie (page inexistante)">Estonie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Finlande&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Finlande (page inexistante)">Finlande</a>, <a href="/wiki/1905_en_France" title="1905 en France">France</a> <small>(<a href="/wiki/1905_en_Bretagne" title="1905 en Bretagne">Bretagne</a>, <a href="/wiki/1905_en_Lorraine" title="1905 en Lorraine">Lorraine</a>, <a href="/wiki/1905_%C3%A0_Paris" title="1905 à Paris">Paris</a> et )</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_G%C3%A9orgie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Géorgie (page inexistante)">Géorgie</a>, <a href="/wiki/1905_en_Gr%C3%A8ce" title="1905 en Grèce">Grèce</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Hongrie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Hongrie (page inexistante)">Hongrie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Irlande&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Irlande (page inexistante)">Irlande</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Islande&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Islande (page inexistante)">Islande</a>, <a href="/wiki/1905_en_Italie" title="1905 en Italie">Italie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kazakhstan&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kazakhstan (page inexistante)">Kazakhstan</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Kosovo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Kosovo (page inexistante)">Kosovo</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Lettonie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Lettonie (page inexistante)">Lettonie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Liechtenstein&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Liechtenstein (page inexistante)">Liechtenstein</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Lituanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Lituanie (page inexistante)">Lituanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Luxembourg&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Luxembourg (page inexistante)">Luxembourg</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Mac%C3%A9doine_du_Nord&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Macédoine du Nord (page inexistante)">Macédoine du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Malte&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Malte (page inexistante)">Malte</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Moldavie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Moldavie (page inexistante)">Moldavie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Monaco&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Monaco (page inexistante)">Monaco</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Mont%C3%A9n%C3%A9gro&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Monténégro (page inexistante)">Monténégro</a>, <a href="/wiki/1905_en_Norv%C3%A8ge" title="1905 en Norvège">Norvège</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Oss%C3%A9tie_du_Sud-Alanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Ossétie du Sud-Alanie (page inexistante)">Ossétie du Sud-Alanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Pays-Bas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Pays-Bas (page inexistante)">Pays-Bas</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Pologne&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Pologne (page inexistante)">Pologne</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Portugal&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Portugal (page inexistante)">Portugal</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Roumanie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Roumanie (page inexistante)">Roumanie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Royaume-Uni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Royaume-Uni (page inexistante)">Royaume-Uni</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Russie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Russie (page inexistante)">Russie</a><small> ()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Saint-Marin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Saint-Marin (page inexistante)">Saint-Marin</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Serbie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Serbie (page inexistante)">Serbie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Slovaquie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Slovaquie (page inexistante)">Slovaquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Slov%C3%A9nie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Slovénie (page inexistante)">Slovénie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Su%C3%A8de&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Suède (page inexistante)">Suède</a>, <a href="/wiki/1905_en_Suisse" title="1905 en Suisse">Suisse</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Tch%C3%A9quie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Tchéquie (page inexistante)">Tchéquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Turquie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Turquie (page inexistante)">Turquie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Ukraine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Ukraine (page inexistante)">Ukraine</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_au_Vatican&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Vatican (page inexistante)">Vatican</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_par_pays_en_Oc%C3%A9anie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 par pays en Océanie (page inexistante)">Océanie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1905_en_Australie" title="1905 en Australie">Australie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_%C3%8Eles_Cook&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Îles Cook (page inexistante)">Îles Cook</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_%C3%89tats_f%C3%A9d%C3%A9r%C3%A9s_de_Micron%C3%A9sie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux États fédérés de Micronésie (page inexistante)">États fédérés de Micronésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Fidji&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Fidji (page inexistante)">Fidji</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Indon%C3%A9sie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Indonésie (page inexistante)">Indonésie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_%C3%8Eles_Marshall&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Îles Marshall (page inexistante)">Îles Marshall</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Nauru&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Nauru (page inexistante)">Nauru</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_%C3%A0_Niue&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 à Niue (page inexistante)">Niue</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Nouvelle-Z%C3%A9lande&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Nouvelle-Zélande (page inexistante)">Nouvelle-Zélande</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Palaos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Palaos (page inexistante)">Palaos</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_Papouasie-Nouvelle-Guin%C3%A9e&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Papouasie-Nouvelle-Guinée (page inexistante)">Papouasie-Nouvelle-Guinée</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Kiribati&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Kiribati (page inexistante)">Kiribati</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_%C3%8Eles_Salomon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Îles Salomon (page inexistante)">Îles Salomon</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Samoa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Samoa (page inexistante)">Samoa</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Samoa_am%C3%A9ricaines&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Samoa américaines (page inexistante)">Samoa américaines</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_au_Timor_oriental&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Timor oriental (page inexistante)">Timor oriental</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Tonga&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Tonga (page inexistante)">Tonga</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_aux_Tuvalu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 aux Tuvalu (page inexistante)">Tuvalu</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_au_Vanuatu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 au Vanuatu (page inexistante)">Vanuatu</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_dans_les_mers_et_oc%C3%A9ans&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans les mers et océans (page inexistante)">Mers et océans</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_dans_la_Manche&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans la Manche (page inexistante)">Manche</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_Baltique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer Baltique (page inexistante)">Mer Baltique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_des_Cara%C3%AFbes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer des Caraïbes (page inexistante)">Mer des Caraïbes</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_Caspienne&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer Caspienne (page inexistante)">Mer Caspienne</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_M%C3%A9diterran%C3%A9e&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer Méditerranée (page inexistante)">Mer Méditerranée</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_du_Nord&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer du Nord (page inexistante)">Mer du Nord</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_Noire&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer Noire (page inexistante)">Mer Noire</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_mer_Rouge&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en mer Rouge (page inexistante)">Mer Rouge</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27oc%C3%A9an_Arctique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;océan Arctique (page inexistante)">Océan Arctique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27oc%C3%A9an_Atlantique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;océan Atlantique (page inexistante)">Océan Atlantique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27oc%C3%A9an_Austral&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;océan Austral (page inexistante)">Océan Austral</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27oc%C3%A9an_Indien&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;océan Indien (page inexistante)">Océan Indien</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27oc%C3%A9an_Pacifique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;océan Pacifique (page inexistante)">Océan Pacifique</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <a href="/w/index.php?title=1905_en_Antarctique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en Antarctique (page inexistante)">Antarctique</a></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;"><a href="/wiki/Liste_des_chronologies_th%C3%A9matiques" title="Liste des chronologies thématiques">Chronologies thématiques</a></caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><div class="liste-horizontale"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_art&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en art (page inexistante)">Art</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1905_en_architecture" title="1905 en architecture">Architecture</a>, <a href="/wiki/1905_en_arts_plastiques" title="1905 en arts plastiques">Arts plastiques</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_dessin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en dessin (page inexistante)">Dessin</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_gravure&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en gravure (page inexistante)">Gravure</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_lithographie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en lithographie (page inexistante)">Lithographie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_peinture&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en peinture (page inexistante)">Peinture</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_en_sculpture&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en sculpture (page inexistante)">Sculpture</a>)</small>, <a href="/wiki/1905_en_bande_dessin%C3%A9e" title="1905 en bande dessinée">Bande dessinée</a>, <a href="/wiki/1905_au_cin%C3%A9ma" title="1905 au cinéma">Cinéma</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_danse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en danse (page inexistante)">Danse</a>, <a href="/wiki/1905_aux_%C3%A9checs" title="1905 aux échecs">Échecs</a>, Genres <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_fantasy&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en fantasy (page inexistante)">Fantasy</a> et <a href="/wiki/1905_en_science-fiction" title="1905 en science-fiction">Science-fiction</a>)</small>, <a href="/wiki/1905_en_litt%C3%A9rature" title="1905 en littérature">Littérature</a> <small>()</small>, Musique <small>(<a href="/wiki/1905_en_musique" title="1905 en musique">Populaire</a> et <a href="/wiki/1905_en_musique_classique" title="1905 en musique classique">Classique</a>)</small>, <a href="/wiki/1905_en_photographie" title="1905 en photographie">Photographie</a> et <a href="/wiki/1905_au_th%C3%A9%C3%A2tre" title="1905 au théâtre">Théâtre</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_ing%C3%A9nierie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en ingénierie (page inexistante)">Ingénierie</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1905_en_a%C3%A9ronautique" title="1905 en aéronautique">Aéronautique</a> <small>()</small>, <a href="/wiki/1905_en_architecture" title="1905 en architecture">Architecture</a>, <a href="/wiki/1905_dans_les_chemins_de_fer" title="1905 dans les chemins de fer">Chemins de fer</a> <small>(<a href="/wiki/Liste_des_accidents_ferroviaires_en_France_en_1905" title="Liste des accidents ferroviaires en France en 1905">Accidents ferroviaires en France</a>)</small>, <small>()</small> et <a href="/wiki/1905_dans_les_parcs_de_loisirs" title="1905 dans les parcs de loisirs">Parcs de loisirs</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_politique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en politique (page inexistante)">Politique</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/wiki/1905_en_droit" title="1905 en droit">Droit</a>, <a href="/wiki/Liste_d%27%C3%A9lections_en_1905" title="Liste d&#39;élections en 1905">Élections</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_dans_la_fonction_publique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans la fonction publique (page inexistante)">Fonction publique</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_dans_la_police&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans la police (page inexistante)">Police</a>)</small> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/w/index.php?title=1905_en_religion&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en religion (page inexistante)">Religion</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_bouddhisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le bouddhisme (page inexistante)">Bouddhisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_christianisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le christianisme (page inexistante)">Christianisme</a> <small>(<a href="/wiki/1905_dans_le_catholicisme" title="1905 dans le catholicisme">Catholicisme</a>, et <a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_protestantisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le protestantisme (page inexistante)">Protestantisme</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27hindouisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;hindouisme (page inexistante)">Hindouisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_dans_l%27islam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans l&#39;islam (page inexistante)">Islam</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_dans_le_juda%C3%AFsme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 dans le judaïsme (page inexistante)">Judaïsme</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/wiki/1905_en_science" title="1905 en science">Science</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_en_arch%C3%A9ologie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en archéologie (page inexistante)">Archéologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_astronomie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en astronomie (page inexistante)">Astronomie</a> <small>()</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_biologie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en biologie (page inexistante)">Biologie</a>, <a href="/wiki/1905_en_chimie" title="1905 en chimie">Chimie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_climatologie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en climatologie (page inexistante)">Climatologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%A9conomie_(discipline)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en économie (discipline) (page inexistante)">Économie (discipline)</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_exploration&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en exploration (page inexistante)">Exploration</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_g%C3%A9ologie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en géologie (page inexistante)">Géologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_histoire&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en histoire (page inexistante)">Histoire</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_linguistique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en linguistique (page inexistante)">Linguistique</a>, <a href="/wiki/1905_en_math%C3%A9matiques" title="1905 en mathématiques">Mathématiques</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_numismatique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en numismatique (page inexistante)">Numismatique</a>, <a href="/wiki/1905_en_pal%C3%A9ontologie" class="mw-redirect" title="1905 en paléontologie">Paléontologie</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_physique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en physique (page inexistante)">Physique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_psychologie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en psychologie (page inexistante)">Psychologie</a>, <a href="/wiki/1905_en_sant%C3%A9_et_m%C3%A9decine" title="1905 en santé et médecine">Santé et médecine</a> et <a href="/wiki/1905_en_sociologie" class="mw-redirect" title="1905 en sociologie">Sociologie</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r223867407" /><div class="NavFrame" style="border-color:#FFFFFF;border:none;; background-color:#FFFFFF;background:none !important;margin:0;;" title="&#91;afficher&#93;/&#91;masquer&#93;"> <div class="NavHead" style="min-height:2.5em;"><a href="/wiki/1905_en_sport" title="1905 en sport">Sport</a></div> <div class="NavContent" style="background-color:none !important;background:none !important;;"> <p><a href="/w/index.php?title=1905_en_athl%C3%A9tisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en athlétisme (page inexistante)">Athlétisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_aviron&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en aviron (page inexistante)">Aviron</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_baseball&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en baseball (page inexistante)">Baseball</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_boxe_anglaise&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en boxe anglaise (page inexistante)">Boxe anglaise</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_basket-ball&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en basket-ball (page inexistante)">Basket-ball</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_catch&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en catch (page inexistante)">Catch</a>, <a href="/wiki/1905_en_combin%C3%A9_nordique" title="1905 en combiné nordique">Combiné nordique</a>, <a href="/wiki/1905_en_cyclisme" title="1905 en cyclisme">Cyclisme</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_escrime&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en escrime (page inexistante)">Escrime</a>, <a href="/wiki/1905_en_football" title="1905 en football">Football</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_football_am%C3%A9ricain&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en football américain (page inexistante)">Américain</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_golf&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en golf (page inexistante)">Golf</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_gymnastique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en gymnastique (page inexistante)">Gymnastique</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_halt%C3%A9rophilie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en haltérophilie (page inexistante)">Haltérophilie</a>, Hockey <small>(<a href="/wiki/1905_en_hockey_sur_glace" title="1905 en hockey sur glace">Sur glace</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_lutte&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en lutte (page inexistante)">Lutte</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_natation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en natation (page inexistante)">Natation</a>, <small>()</small>, Rugby <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_rugby_%C3%A0_XIII&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en rugby à XIII (page inexistante)">À XIII</a> et <a href="/wiki/1905_en_rugby_%C3%A0_XV" title="1905 en rugby à XV">À XV</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_ski&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en ski (page inexistante)">Ski</a>, <a href="/wiki/1905_en_sport_automobile" title="1905 en sport automobile">Sport automobile</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_sports_%C3%A9questres&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en sports équestres (page inexistante)">Sports équestres</a>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_sport_hippique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en sport hippique (page inexistante)">Sport hippique</a>, Sports pluridisciplinaires <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_d%C3%A9cathlon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en décathlon (page inexistante)">Décathlon</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_tennis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en tennis (page inexistante)">Tennis</a> <small>()</small>, Tir <small>(<a href="/w/index.php?title=1905_en_tir_%C3%A0_l%27arc&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en tir à l&#39;arc (page inexistante)">À l'arc</a> et <a href="/w/index.php?title=1905_en_tir_sportif&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en tir sportif (page inexistante)">Sportif</a>)</small>, <a href="/w/index.php?title=1905_en_voile&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en voile (page inexistante)">Voile</a>, <small>()</small> et <a href="/w/index.php?title=1905_en_water-polo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en water-polo (page inexistante)">Water-polo</a> </p> </div> <div class="NavEnd">&#160;</div> </div> <ul><li><a href="/wiki/D%C3%A9c%C3%A8s_en_1905" title="Décès en 1905">Décès</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1905_en_%C3%A9conomie_(activit%C3%A9_humaine)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en économie (activité humaine) (page inexistante)">Économie (activité humaine)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1905_en_journalisme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1905 en journalisme (page inexistante)">Journalisme</a></li> <li><a href="/wiki/Naissance_en_1905" title="Naissance en 1905">Naissance</a></li> <li><a href="/wiki/1905_en_philosophie" title="1905 en philosophie">Philosophie</a></li> <li><a href="/wiki/Terrorisme_avant_1946" title="Terrorisme avant 1946">Terrorisme</a></li></ul> </div></td> </tr></tbody></table><table><caption style="background-color:#CEE0F2;">Calendriers</caption> <tbody><tr><td style="text-align:center;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_romain" title="Calendrier romain">Romain</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_chinois" title="Calendrier chinois">Chinois</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_gr%C3%A9gorien" title="Calendrier grégorien">Grégorien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">Julien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9bra%C3%AFque" title="Calendrier hébraïque">Hébraïque</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_hindou" title="Calendrier hindou">Hindou</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_h%C3%A9girien" title="Calendrier hégirien">Hégirien</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_persan" title="Calendrier persan">Persan</a></li> <li><a href="/wiki/Calendrier_r%C3%A9publicain" title="Calendrier républicain">Républicain</a></li></ul> </div></td> </tr></tbody></table><p class="navbar bordered noprint" style="border-color:#CEE0F2;"><span class="plainlinks navigation-not-searchable"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1905&amp;action=edit">modifier</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Ann%C3%A9es" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/20px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/40px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></p></div> <p>L'année <b>1905</b> est une <a href="/wiki/Ann%C3%A9e_commune" title="Année commune">année commune</a> qui <a href="/wiki/Ann%C3%A9e_commune_commen%C3%A7ant_un_dimanche" title="Année commune commençant un dimanche">commence un dimanche</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="En_bref">En bref</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : En bref" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : En bref"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/22_janvier" title="22 janvier">22 janvier</a>&#160;: début de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_russe_de_1905" title="Révolution russe de 1905">révolution russe de 1905</a>.</li> <li><a href="/wiki/31_mars" title="31 mars">31 mars</a>&#160;: <a href="/wiki/Crise_de_Tanger" title="Crise de Tanger">crise de Tanger</a>.</li> <li><a href="/wiki/27_juin" title="27 juin">27 juin</a>&#160;: <a href="/wiki/Mutinerie_du_cuirass%C3%A9_Potemkine" title="Mutinerie du cuirassé Potemkine">mutinerie du cuirassé Potemkine</a>.</li> <li><a href="/wiki/28_juillet" title="28 juillet">28</a> - <a href="/wiki/29_juillet" title="29 juillet">29 juillet</a>&#160;: début de la <a href="/wiki/R%C3%A9bellion_des_Maji-Maji" title="Rébellion des Maji-Maji">rébellion des Maji-Maji</a>.</li> <li><a href="/wiki/5_septembre" title="5 septembre">5 septembre</a>&#160;: le <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Portsmouth" title="Traité de Portsmouth">traité de Portsmouth</a> met fin à la <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">guerre russo-japonaise</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Événements"><span id=".C3.89v.C3.A9nements"></span>Événements</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Événements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Événements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afrique">Afrique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Afrique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Afrique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cullinan_diamond_rough.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Cullinan_diamond_rough.jpg/250px-Cullinan_diamond_rough.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Cullinan_diamond_rough.jpg/255px-Cullinan_diamond_rough.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b1/Cullinan_diamond_rough.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="400" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Cullinan_(diamant)" title="Cullinan (diamant)">Cullinan</a>, diamant de <span title="621&#160;200 mg" style="cursor:help">3&#160;106</span>&#160;carats.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/26_janvier" title="26 janvier">26 janvier</a>&#160;: découverte du <a href="/wiki/Cullinan_(diamant)" title="Cullinan (diamant)">Cullinan</a>, le plus gros diamant du monde, près de <a href="/wiki/Pretoria" title="Pretoria">Pretoria</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/7_f%C3%A9vrier" title="7 février">7 février</a>&#160;: le <a href="/wiki/Royaume_Kuba" title="Royaume Kuba">roi des Kuba</a> Kwet aPe (Kot aPe) se rend devant les troupes de l’<a href="/wiki/%C3%89tat_ind%C3%A9pendant_du_Congo" title="État indépendant du Congo">État indépendant du Congo</a> conduites par le capitaine De Cock pour réprimer la révolte Tonga-Tonga au <a href="/wiki/Kasa%C3%AF_(r%C3%A9gion)" title="Kasaï (région)">Kasaï</a>&#160;; le <a href="/wiki/22_juin" title="22 juin">22 juin</a>, le gouverneur général <a href="/wiki/Th%C3%A9ophile_Wahis" title="Théophile Wahis">Théophile Wahis</a> ordonne sa libération et la restauration de son autorité sur le <a href="/wiki/Royaume_Kuba" title="Royaume Kuba">royaume Kuba</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/31_mars" title="31 mars">31 mars</a>&#160;: visite et discours de <a href="/wiki/Guillaume_II_d%27Allemagne" class="mw-redirect" title="Guillaume II d&#39;Allemagne">Guillaume II</a> à <a href="/wiki/Tanger" title="Tanger">Tanger</a>. Il s’oppose à la pénétration française au Maroc. Début de la <a href="/wiki/Crise_de_Tanger" title="Crise de Tanger">Première crise marocaine</a> (<b><a href="/wiki/Crise_de_Tanger" title="Crise de Tanger">Crise de Tanger</a></b>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_avril" title="1er avril"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;avril</a>&#160;: à l’instigation de l’<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>, le sultan <a href="/wiki/Abdelaziz_Ben_Hassan" class="mw-redirect" title="Abdelaziz Ben Hassan">Abd al-Aziz du Maroc</a> demande la convocation d’une <a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_d%27Alg%C3%A9siras" title="Conférence d&#39;Algésiras">conférence internationale sur le Maroc</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li>Accord du <a href="/wiki/7_juin" title="7 juin">7 juin</a> passé à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> entre les ministères de l’Intérieur et des Colonies, pour établir les zones d’influences du gouvernement général de l’<a href="/wiki/Afrique-Occidentale_fran%C3%A7aise" title="Afrique-Occidentale française">AOF</a> et des possessions françaises d’<a href="/wiki/Afrique_du_Nord" title="Afrique du Nord">Afrique du Nord</a>&#160;; il est précisé par la convention de Niamey du <time class="nowrap" datetime="1920-06-20" data-sort-value="1920-06-20">20 juin 1920</time><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La limite est fixée par une ligne partant du <a href="/wiki/Cap_Noun" class="mw-redirect" title="Cap Noun">cap Noun</a> dans le Sud Marocain, se dirigeant vers <a href="/wiki/Tin_Zaouaten" class="mw-redirect" title="Tin Zaouaten">Tin Zaouaten</a> en passant entre In Ouzel au nord et <a href="/wiki/Timiaouine" title="Timiaouine">Timiaouine</a> au sud et s’inscrivant dans la direction de <a href="/wiki/Mourzouk" class="mw-redirect" title="Mourzouk">Mourzouk</a>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/8_juillet" title="8 juillet">8 juillet</a>&#160;: accord entre la France et l’Allemagne sur la convocation d’une <a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_d%27Alg%C3%A9siras" title="Conférence d&#39;Algésiras">conférence internationale sur le Maroc</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg/250px-Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg/330px-Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg/500px-Wilhelm_Kuhnert_Schlacht_bei_Mahenge.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="312" /></a><figcaption><a href="/wiki/29_ao%C3%BBt" title="29 août">29</a>-<a href="/wiki/30_ao%C3%BBt" title="30 août">30 août</a>&#160;: l’attaque de Mahenge, lors de la <a href="/wiki/R%C3%A9bellion_des_Maji-Maji" title="Rébellion des Maji-Maji">rébellion des Maji-Maji</a>. Toile de <a href="/wiki/Friedrich_Wilhelm_Kuhnert" class="mw-redirect" title="Friedrich Wilhelm Kuhnert">Friedrich Wilhelm Kuhnert</a>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/28_juillet" title="28 juillet">28</a> - <a href="/wiki/29_juillet" title="29 juillet">29 juillet</a>&#160;: début des <b><a href="/wiki/R%C3%A9bellion_des_Maji-Maji" title="Rébellion des Maji-Maji">révoltes Maji Maji</a></b> contre les Allemands au <a href="/wiki/Afrique_orientale_allemande" title="Afrique orientale allemande">Tanganyika</a>, notamment contre les cultures obligatoires (1905-<a href="/wiki/1907" title="1907">1907</a>)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Des champs de coton sont incendiés, puis la révolte se répand à tout le sud de la colonie. Les différentes ethnies de la région se rassemblent derrière un chef religieux, <a href="/w/index.php?title=Kinjikitile_Ngwale&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Kinjikitile Ngwale (page inexistante)">Kinjikitile Ngwale</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Kinjikitile_Ngwale" class="extiw" title="en:Kinjikitile Ngwale"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Kinjikitile Ngwale&#160;»">(en)</span></a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La répression, menée selon la technique de la terre brûlée, fait de 75&#160;000 à 120&#160;000&#160;morts.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/25_ao%C3%BBt" title="25 août">25 août</a>&#160;: <a href="/wiki/Moussa_ag_Amastan" title="Moussa ag Amastan">Moussa ag Amastan</a> est investi du titre d’<a href="/wiki/Amenokal" title="Amenokal">amenokal</a> par les autorités coloniales françaises au cours d’une cérémonie organisée par le capitaine Dinaux<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/19_octobre" title="19 octobre">19 octobre</a>, <a href="/wiki/Afrique_orientale_britannique" title="Afrique orientale britannique">Afrique orientale britannique</a>&#160;: Koitalel Arap Samoei, <i>orkoiyot</i> (chef suprême) des <a href="/wiki/Nandi_(peuple)" title="Nandi (peuple)">Nandi</a> révoltés, invité à négocier une trêve par le colonel <a href="/wiki/Richard_Meinertzhagen" title="Richard Meinertzhagen">Richard Meinertzhagen</a>, est assassiné avec 23 membres de son entourage<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Britanniques lancent une opération de répression conduite par le général Manning&#160;; 1&#160;117 guerriers nandi sont tués, 16&#160;213 bovins et 36&#160;205 moutons et chèvres sont confisqués, et 4&#160;956 huttes et silos à grains sont brûlés. En <a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1905" title="Décembre 1905">décembre</a>, les Nandi capitulent, perdent leur indépendance et sont chassés de leurs terres ancestrales<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_octobre" title="21 octobre">21 octobre</a>&#160;: les troupes d’<a href="/wiki/Afrique_orientale_allemande" title="Afrique orientale allemande">Afrique orientale allemande</a> attaquent les <a href="/wiki/Ngoni_(peuple)" title="Ngoni (peuple)">Ngoni</a> qui ont rejoint la <a href="/wiki/R%C3%A9bellion_des_Maji-Maji" title="Rébellion des Maji-Maji">rébellion des Maji-Maji</a><sup id="cite_ref-GiblinMonson2010238_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-GiblinMonson2010238-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/30_octobre" title="30 octobre">30 octobre</a>&#160;: le rapport de la commission d’enquête sur l’<a href="/wiki/%C3%89tat_ind%C3%A9pendant_du_Congo" title="État indépendant du Congo">État indépendant du Congo</a> dénonce le traitement réservé à la population indigène par les autorités coloniales. Une nouvelle Commission est nommée le <a href="/wiki/31_octobre" title="31 octobre">31 octobre</a> pour étudier les conclusions du rapport et formuler les propositions<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_d%C3%A9cembre" title="12 décembre">12 décembre</a>&#160;: adoption par la France d’un décret relatif à la répression de la traite des esclaves en <a href="/wiki/Afrique-Occidentale_fran%C3%A7aise" title="Afrique-Occidentale française">Afrique occidentale</a> et au <a href="/wiki/Congo_fran%C3%A7ais" title="Congo français">Congo français</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li>Répression de la révolte <a href="/wiki/Gusii_(peuple)" title="Gusii (peuple)">gusii</a> en <a href="/wiki/Afrique_orientale_britannique" title="Afrique orientale britannique">Afrique orientale britannique</a> (1905 et <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a>)<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Amérique"><span id="Am.C3.A9rique"></span>Amérique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Amérique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Amérique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/1905_au_Canada" title="1905 au Canada">1905 au Canada</a> et <a href="/wiki/1905_aux_%C3%89tats-Unis" title="1905 aux États-Unis">1905 aux États-Unis</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg/250px-Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg" decoding="async" width="170" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg/330px-Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg/500px-Caricatura_Gern%C3%A1n_Riesco_-_mitin_de_la_carne.jpg 2x" data-file-width="976" data-file-height="1566" /></a><figcaption>Caricature de <a href="/wiki/Germ%C3%A1n_Riesco" title="Germán Riesco">Germán Riesco</a>, le président du Chili, à la suite de la «&#160;<i>Huelga de la Carne</i>&#160;».</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/21_janvier" title="21 janvier">21 janvier</a>&#160;: traité entre la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_dominicaine" title="République dominicaine">République dominicaine</a> et les <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>, qui prennent le contrôle des <a href="/wiki/Droit_de_douane" title="Droit de douane">droits de douane</a> du pays<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_f%C3%A9vrier" title="4 février">4 février</a>&#160;: début d’un soulèvement armé en <a href="/wiki/Argentine" title="Argentine">Argentine</a>, conduit par l’<a href="/wiki/Union_civique_radicale" title="Union civique radicale">Union civique radicale</a> d’<a href="/wiki/Hip%C3%B3lito_Yrigoyen" title="Hipólito Yrigoyen">Hipólito Yrigoyen</a> à <a href="/wiki/Bah%C3%ADa_Blanca" title="Bahía Blanca">Bahía Blanca</a>, <a href="/wiki/Rosario" title="Rosario">Rosario</a>, <a href="/wiki/Buenos_Aires" title="Buenos Aires">Buenos Aires</a>, <a href="/wiki/Santa_Fe_(Argentine)" title="Santa Fe (Argentine)">Santa Fe</a>, <a href="/wiki/C%C3%B3rdoba_(Argentine)" title="Córdoba (Argentine)">Córdoba</a> et <a href="/wiki/Mendoza_(Argentine)" title="Mendoza (Argentine)">Mendoza</a>. Le gouvernement réussit à l’endiguer<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/28_mars" title="28 mars">28 mars</a>&#160;: fin de l’intervention américaine en <a href="/wiki/R%C3%A9publique_dominicaine" title="République dominicaine">République dominicaine</a>, sans doute initiée pour éviter une intervention allemande. Le pays, alors incapable de rembourser ses créanciers étrangers, devient un protectorat des <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a> jusqu’en <a href="/wiki/1941" title="1941">1941</a><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>18<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_septembre" title="1er septembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;septembre</a>&#160;: au <a href="/wiki/Canada" title="Canada">Canada</a>, la <a href="/wiki/Saskatchewan" title="Saskatchewan">Saskatchewan</a> (capitale&#160;: <a href="/wiki/Regina" title="Regina">Regina</a>) et l’<a href="/wiki/Alberta" title="Alberta">Alberta</a> (capitale&#160;: <a href="/wiki/Edmonton" title="Edmonton">Edmonton</a>) deviennent les huitième et neuvième provinces canadiennes (en vertu de l’Acte de la Saskatchewan et de l’Acte de l’Alberta du <a href="/wiki/20_juillet" title="20 juillet">20 juillet</a>)<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">&#91;</span>19<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/22_octobre" title="22 octobre">22 octobre</a>&#160;: début de la «&#160;Semaine rouge&#160;» à <a href="/wiki/Santiago_du_Chili" class="mw-redirect" title="Santiago du Chili">Santiago du Chili</a> (la «&#160;<i>Huelga de la Carne</i>&#160;»). La répression fait plus de 200 morts<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">&#91;</span>20<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/17_novembre" title="17 novembre">17</a>-<a href="/wiki/27_novembre" title="27 novembre">27 novembre</a>, <a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésil</a>&#160;: incident de <i>la Panthère</i>. Les marins d’un navire de guerre allemand, <i>la Panthère</i>, débarquent à <a href="/wiki/Santa_Catarina" title="Santa Catarina">Santa Catarina</a> pour appréhender un immigrant allemand, au mépris des règles internationales<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">&#91;</span>21<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/9_d%C3%A9cembre" title="9 décembre">9 décembre</a>&#160;: le <a href="/wiki/Parti_lib%C3%A9ral_radical_authentique" title="Parti libéral radical authentique">libéral radical</a> <a href="/w/index.php?title=Cecilio_B%C3%A1ez&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cecilio Báez (page inexistante)">Cecilio Báez</a>&#160;<a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cecilio_B%C3%A1ez" class="extiw" title="es:Cecilio Báez"><span class="indicateur-langue" title="Article en espagnol&#160;: «&#160;Cecilio Báez&#160;»">(es)</span></a> devient <a href="/wiki/Liste_des_pr%C3%A9sidents_du_Paraguay" class="mw-redirect" title="Liste des présidents du Paraguay">président du Paraguay</a> (fin en 1906)<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">&#91;</span>22<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asie_et_Pacifique">Asie et Pacifique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Asie et Pacifique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Asie et Pacifique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/2_janvier" title="2 janvier">2 janvier</a>, <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">guerre russo-japonaise</a>&#160;: <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Port-Arthur" title="Siège de Port-Arthur">capitulation russe à Port-Arthur</a><sup id="cite_ref-Tucker_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Tucker-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le gouvernement nippon lance plus de 200&#160;000&#160;hommes à l’assaut de la <a href="/wiki/Mandchourie" title="Mandchourie">Mandchourie</a> (<a href="/wiki/Liaoning" title="Liaoning">Liaoning</a>), dirigés par le général <a href="/wiki/Nogi_Kiten" class="mw-redirect" title="Nogi Kiten">Nogi Kiten</a>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/21_f%C3%A9vrier" title="21 février">21 février</a> - <a href="/wiki/10_mars" title="10 mars">10 mars</a>, <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">guerre russo-japonaise</a>&#160;: <a href="/wiki/Bataille_de_Mukden" title="Bataille de Mukden">défaite russe de Moukden</a><sup id="cite_ref-Tucker_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-Tucker-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Japonais sont maîtres de toute la Mandchourie centrale et méridionale. Le tsar ordonne la levée de troupes supplémentaires.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/21_mars" title="21 mars">21 mars</a>&#160;: le <a href="/wiki/Royaume-Uni_de_Grande-Bretagne_et_d%27Irlande" title="Royaume-Uni de Grande-Bretagne et d&#39;Irlande">Royaume-Uni</a> reconnaît l’indépendance de l’<a href="/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan">Afghanistan</a> par un traité signé à Kaboul<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">&#91;</span>24<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/26_mars" title="26 mars">26 mars</a>&#160;: <a href="/wiki/R%C3%A9volte_tib%C3%A9taine_de_1905" title="Révolte tibétaine de 1905">rébellion</a> à <a href="/wiki/Xian_de_Batang" title="Xian de Batang">Batang</a>, dans la partie du <a href="/wiki/Tibet" title="Tibet">Tibet</a> oriental contrôlée par les <a href="/wiki/Qing" class="mw-redirect" title="Qing">Qing</a>. Un <i><a href="/wiki/Amban" title="Amban">amban</a></i> et des missionnaires français jugés trop proches des Chinois sont tués par les Tibétains incités par les moines (<a href="/wiki/5_avril" title="5 avril">5 avril</a>). Cette révolte entraîne pendant l’été la sanglante répression du général <a href="/wiki/Mandchou" title="Mandchou">mandchou</a> <a href="/wiki/Zhao_Erfeng" title="Zhao Erfeng">Zhao Erfeng</a>, «&#160;le boucher du <a href="/wiki/Kham" title="Kham">Kham</a>&#160;», arrivé au <a href="/wiki/Xian_de_Kangding" class="mw-redirect" title="Xian de Kangding">Tachienlu</a> fin <a href="/wiki/Mai_1905" title="Mai 1905">mai</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">&#91;</span>25<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Celui-ci impose des réformes sur le modèle chinois et crée la province du <a href="/wiki/Xikang" title="Xikang">Xikang</a>, au Tibet de l’Est, dont il devient gouverneur en <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_avril" title="4 avril">4 avril</a>&#160;: un <a href="/wiki/Tremblement_de_terre" class="mw-redirect" title="Tremblement de terre">tremblement de terre</a> de <a href="/wiki/Magnitude_d%27un_s%C3%A9isme" class="mw-redirect" title="Magnitude d&#39;un séisme">magnitude</a> 7.8 fait plus de 20&#160;000&#160;victimes à <a href="/wiki/Kangra" title="Kangra">Kangra</a> en <a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a>. 100&#160;000&#160;bâtiments sont détruits<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">&#91;</span>26<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/27_mai" title="27 mai">27</a> - <a href="/wiki/28_mai" title="28 mai">28 mai</a>&#160;: la flotte russe de la <a href="/wiki/Mer_Baltique" title="Mer Baltique">Baltique</a>, chargée de transporter les renforts au <a href="/wiki/Liaoning" title="Liaoning">Liaoning</a>, est détruite par les Japonais de l’amiral <a href="/wiki/Heihachir%C5%8D_T%C5%8Dg%C5%8D" class="mw-redirect" title="Heihachirō Tōgō">Togo</a> à la <a href="/wiki/Bataille_de_Tsushima" title="Bataille de Tsushima">bataille de Tsushima</a><sup id="cite_ref-Kowner2009391_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kowner2009391-27"><span class="cite-bracket">&#91;</span>27<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Japonais sont maîtres de toute la <a href="/wiki/Mandchourie" title="Mandchourie">Mandchourie</a> centrale et méridionale.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/7_juillet" title="7 juillet">7 juillet</a> - <a href="/wiki/8_ao%C3%BBt" title="8 août">8 août</a>&#160;: les Japonais s’emparent de <a href="/wiki/Sakhaline" title="Sakhaline">Sakhaline</a><sup id="cite_ref-Kowner2009338_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kowner2009338-28"><span class="cite-bracket">&#91;</span>28<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Bengal_gazetteer_1907-9.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bengal_gazetteer_1907-9.jpg/250px-Bengal_gazetteer_1907-9.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bengal_gazetteer_1907-9.jpg/330px-Bengal_gazetteer_1907-9.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Bengal_gazetteer_1907-9.jpg/500px-Bengal_gazetteer_1907-9.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1612" /></a><figcaption>À la suite de la <a href="/wiki/Partition_du_Bengale" title="Partition du Bengale">partition du Bengale</a> (<a href="/wiki/16_octobre" title="16 octobre">16 octobre</a>), commence en Inde le <a href="/wiki/Mouvement_pour_l%27ind%C3%A9pendance_de_l%27Inde" title="Mouvement pour l&#39;indépendance de l&#39;Inde">mouvement pour l’indépendance</a>. Un mouvement terroriste militant apparait entre 1906 et 1909, inspiré par l’<a href="/wiki/Hindouisme" title="Hindouisme">hindouisme</a> et dirigé par <a href="/wiki/Bal_Gangadhar_Tilak" title="Bal Gangadhar Tilak">Bal Gangadhar Tilak</a>, un brahmane du <a href="/wiki/Maharashtra" title="Maharashtra">Maharashtra</a>. Tilak encourage un mouvement de masse sur le thème du <i><a href="/wiki/Swaraj" title="Swaraj">swaraj</a></i> (self-government). Les activistes, dont certains appartiennent au <a href="/wiki/Congr%C3%A8s_national_indien" title="Congrès national indien">Congrès national indien</a>, mettent au point de nouvelles formes d’actions&#160;: boycott des produits anglais et des écoles anglaises (<a href="/wiki/Mouvement_Swadeshi" title="Mouvement Swadeshi">mouvement Swadeshi</a>).</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/9_juillet" title="9 juillet">9 juillet</a> et <a href="/wiki/23_juillet" title="23 juillet">23 juillet</a>&#160;: tremblements de terre majeurs de <a href="/wiki/Tsetserleg_(Kh%C3%B6vsg%C3%B6l)" title="Tsetserleg (Khövsgöl)">Tsetserleg</a> (<a href="/wiki/H%C3%B6vsg%C3%B6l_(province)" class="mw-redirect" title="Hövsgöl (province)">Hövsgöl</a>) et Bulnay (<a href="/wiki/Zavhan_(province)" class="mw-redirect" title="Zavhan (province)">Zavhan</a>) en Mongolie (<a href="/wiki/Magnitude_d%27un_s%C3%A9isme" class="mw-redirect" title="Magnitude d&#39;un séisme">magnitude</a> 8 et 8.4)<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">&#91;</span>29<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/20_juillet" title="20 juillet">20 juillet</a>&#160;: <a href="/wiki/George_Nathaniel_Curzon" class="mw-redirect" title="George Nathaniel Curzon">Lord Curzon</a> annonce la partition du <a href="/wiki/Bengale" title="Bengale">Bengale</a> en <a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a> (effective le <a href="/wiki/16_octobre" title="16 octobre">16 octobre</a>)<sup id="cite_ref-Bowman_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bowman-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_juillet" title="21 juillet">21 juillet</a>&#160;: une tentative d’attentat menée par le parti arménien <a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_r%C3%A9volutionnaire_arm%C3%A9nienne" title="Fédération révolutionnaire arménienne">Dashnak</a> contre le sultan <a href="/wiki/Abdul_Hamid_II" class="mw-redirect" title="Abdul Hamid II">Abdul Hamid II</a> échoue<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">&#91;</span>31<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/7_ao%C3%BBt" title="7 août">7 août</a>&#160;: début du <a href="/wiki/Mouvement_Swadeshi" title="Mouvement Swadeshi">mouvement Swadeshi</a> («&#160;de notre propre pays&#160;»), lancé par <a href="/w/index.php?title=Surendranath_Banerjee&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Surendranath Banerjee (page inexistante)">Surendranath Banerjee</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Surendranath_Banerjee" class="extiw" title="en:Surendranath Banerjee"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Surendranath Banerjee&#160;»">(en)</span></a> et les nationalistes bengalis contre la <a href="/wiki/Partition_du_Bengale" title="Partition du Bengale">partition du Bengale</a>&#160;: boycott et destructions des produits anglais<sup id="cite_ref-Bowman_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bowman-30"><span class="cite-bracket">&#91;</span>30<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_ao%C3%BBt" title="12 août">12 août</a>&#160;: renouvellement du traité anglo-japonais de 1902 sur le partage de l’influence entre les deux pays en Asie<sup id="cite_ref-Grenville_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-Grenville-32"><span class="cite-bracket">&#91;</span>32<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Britanniques concluent une alliance avec le <a href="/wiki/Empire_du_Japon" title="Empire du Japon">Japon</a> pour la défense conjointe de l’<a href="/wiki/Raj_britannique" title="Raj britannique">Inde</a> et de la <a href="/wiki/Malaisie_britannique" title="Malaisie britannique">Malaisie</a>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/2_septembre" title="2 septembre">2 septembre</a>&#160;: abolition du système des <a href="/wiki/Examens_imp%C3%A9riaux" title="Examens impériaux">examens mandarinaux</a> en Chine<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">&#91;</span>33<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La formation des fonctionnaires se fera au sein d’écoles techniques et de l’<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_P%C3%A9kin" title="Université de Pékin">Université de Pékin</a>.</li> <li><a href="/wiki/5_septembre" title="5 septembre">5 septembre</a>&#160;: <ul><li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_Portsmouth" title="Traité de Portsmouth">traité de Portsmouth</a> sous arbitrage américain entre le <a href="/wiki/Empire_du_Japon" title="Empire du Japon">Japon</a> et la <a href="/wiki/Empire_russe" title="Empire russe">Russie</a> (dernier accord international en français pour faire foi face aux traductions), fin de la <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">guerre russo-japonaise</a><sup id="cite_ref-Tucker_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-Tucker-23"><span class="cite-bracket">&#91;</span>23<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les Japonais obtiennent un bail sur le <a href="/wiki/Guandong" title="Guandong">Guandong</a> (sud de la <a href="/wiki/P%C3%A9ninsule_du_Liaodong" title="Péninsule du Liaodong">péninsule du Liaodong</a>), une colonie au sud de <a href="/wiki/Sakhaline" title="Sakhaline">Sakhaline</a> (<a href="/wiki/Karafuto" class="mw-redirect" title="Karafuto">Karafuto</a>, fin en <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a>) et un protectorat sur la <a href="/wiki/Cor%C3%A9e" title="Corée">Corée</a> (<a href="/wiki/17_novembre" title="17 novembre">17 novembre</a>). Les deux états s’engagent à évacuer leurs troupes stationnées en territoire chinois.</li> <li><a href="/wiki/%C3%89meute_de_Hibiya" title="Émeute de Hibiya">émeute de Hibiya</a> à Tokyo en protestation aux termes du traité de paix<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">&#91;</span>34<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/16_octobre" title="16 octobre">16 octobre</a>&#160;: fondation à <a href="/wiki/Surakarta" title="Surakarta">Surakarta</a> en <a href="/w/index.php?title=Indes_orientales_n%C3%A9erlandaise&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indes orientales néerlandaise (page inexistante)">Indonésie</a> par Samanhudi de l’Association des marchands musulmans (<i>Sarekat Dagang Islam</i>), qui se politise et devient le <i><a href="/wiki/Sarekat_Islam" title="Sarekat Islam">Sarekat Islam</a></i> en <a href="/wiki/1912" title="1912">1912</a><sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">&#91;</span>35<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/16_novembre" title="16 novembre">16 novembre</a>&#160;: <i>Papua Act</i>. Le <a href="/wiki/Royaume-Uni" title="Royaume-Uni">Royaume-Uni</a> concède le sud-est de la <a href="/wiki/Nouvelle-Guin%C3%A9e" title="Nouvelle-Guinée">Nouvelle-Guinée</a> à l’<a href="/wiki/Australie" title="Australie">Australie</a> comme faisant partie de la <a href="/wiki/Papouasie-Nouvelle-Guin%C3%A9e" title="Papouasie-Nouvelle-Guinée">Papouasie</a><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">&#91;</span>36<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le territoire est renommé <a href="/wiki/Territoire_de_Papouasie" title="Territoire de Papouasie">Papua</a>.</li> <li><a href="/wiki/17_novembre" title="17 novembre">17 novembre</a>&#160;: <a href="/wiki/Trait%C3%A9_d%27Eulsa" title="Traité d&#39;Eulsa">traité de protectorat d’Eulsa</a>, imposé à la <a href="/wiki/Cor%C3%A9e" title="Corée">Corée</a> après la <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">guerre russo-japonaise</a>, par lequel le <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a> prend le contrôle des Affaires étrangères coréennes, puis de la police et de l’armée, de la monnaie et du système bancaire, des communications et de tous les secteurs vitaux<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">&#91;</span>37<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Ces changements sont combattus par le roi <a href="/wiki/Gojong_de_Cor%C3%A9e" class="mw-redirect" title="Gojong de Corée">Kojong</a> et une guérilla se met en place.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1905" title="Décembre 1905">Décembre</a>&#160;: début de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_constitutionnelle_persane" title="Révolution constitutionnelle persane">révolution constitutionnelle en Perse</a> à la suite de la bastonnade de deux marchands à <a href="/wiki/T%C3%A9h%C3%A9ran" title="Téhéran">Téhéran</a> (1905-<a href="/wiki/1911" title="1911">1911</a>)<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">&#91;</span>38<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Histoire_de_la_Mongolie" title="Histoire de la Mongolie">Mongolie</a>&#160;: sous l’influence des révolutionnaires communistes russes, le mouvement des <i>ardín dougouylang</i> (cercles populaires) se propage dans les khanats <a href="/wiki/Khalkha" title="Khalkha">khalkhas</a><sup id="cite_ref-Lőrincz_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lőrincz-39"><span class="cite-bracket">&#91;</span>39<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europe">Europe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Europe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Europe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/1905_en_Belgique" title="1905 en Belgique">1905 en Belgique</a>, <a href="/wiki/1905_en_France" title="1905 en France">1905 en France</a>, <a href="/wiki/1905_en_Italie" title="1905 en Italie">1905 en Italie</a> et <a href="/wiki/1905_en_Suisse" title="1905 en Suisse">1905 en Suisse</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Affiche_1905.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Affiche_1905.jpg/250px-Affiche_1905.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Affiche_1905.jpg/330px-Affiche_1905.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Affiche_1905.jpg/500px-Affiche_1905.jpg 2x" data-file-width="3879" data-file-height="2905" /></a><figcaption> <a href="/wiki/27_avril" title="27 avril">27 avril</a>&#160;: <a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1905" class="mw-redirect" title="Exposition universelle de 1905">exposition universelle</a> de <a href="/wiki/Li%C3%A8ge" title="Liège">Liège</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Norge_sverge_slit.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Norge_sverge_slit.jpg/250px-Norge_sverge_slit.jpg" decoding="async" width="220" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Norge_sverge_slit.jpg/330px-Norge_sverge_slit.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Norge_sverge_slit.jpg/500px-Norge_sverge_slit.jpg 2x" data-file-width="632" data-file-height="548" /></a><figcaption><a href="/wiki/7_juin" title="7 juin">7 juin</a>&#160;: indépendance de la <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a>. Caricature anonyme de 1905 montrant le <a href="/wiki/Liste_des_premiers_ministres_su%C3%A9dois" class="mw-redirect" title="Liste des premiers ministres suédois">Premier ministre suédois</a> Boström tentant vainement d’éteindre les flammes</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/2_f%C3%A9vrier" title="2 février">2 février</a>: première apparition de <i><a href="/wiki/B%C3%A9cassine_(bande_dessin%C3%A9e)" title="Bécassine (bande dessinée)">Bécassine</a></i> lors de la sortie du numéro 1 de <i><a href="/wiki/La_Semaine_de_Suzette" title="La Semaine de Suzette">La Semaine de Suzette</a></i><sup id="cite_ref-Messonnier_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Messonnier-40"><span class="cite-bracket">&#91;</span>40<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/5_f%C3%A9vrier" title="5 février">5 février</a>&#160;: manifestation de soutien à la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_russe_de_1905" title="Révolution russe de 1905">révolution russe</a> à <a href="/wiki/Budapest" title="Budapest">Budapest</a><sup id="cite_ref-Passek_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Passek-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/24_mars" title="24 mars">24 mars</a> (<time class="nowrap" datetime="03-11" data-sort-value="03-11">11 mars</time> du calendrier julien)&#160;: <a href="/wiki/R%C3%A9volte_de_Therissos" class="mw-redirect" title="Révolte de Therissos">révolte de Therissos</a> en <a href="/wiki/Cr%C3%A8te" title="Crète">Crète</a>. Le peuple crétois proclame son union politique au royaume de Grèce<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">&#91;</span>42<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/31_mars" title="31 mars">31 mars</a>&#160;: <a href="/wiki/Crises_marocaines" title="Crises marocaines">crise de Tanger</a>. L’empereur <a href="/wiki/Guillaume_II_(empereur_allemand)" title="Guillaume II (empereur allemand)">Guillaume II</a> s’oppose à la pénétration française au <a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Maroc</a><sup id="cite_ref-Valode_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-Valode-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/27_avril" title="27 avril">27 avril</a>&#160;: en <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>, ouverture de l’<a href="/wiki/Exposition_universelle_de_1905" class="mw-redirect" title="Exposition universelle de 1905">Exposition universelle de Liège</a><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">&#91;</span>44<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/23_mai" title="23 mai">23 mai</a>&#160;: issue de la crise entre le roi <a href="/wiki/Oscar_II_de_Su%C3%A8de" class="mw-redirect" title="Oscar II de Suède">Oscar II</a> et le Parlement norvégien au sujet du veto (1903-1905). Le <a href="/wiki/Storting" title="Storting">Storting</a> propose inlassablement la même solution à la «&#160;question consulaire&#160;», et s’oppose au veto du roi. Le <a href="/wiki/27_mai" title="27 mai">27 mai</a>, le cabinet <a href="/wiki/Christian_Michelsen" title="Christian Michelsen">Christian Michelsen</a> refuse de «&#160;contresigner le refus de sanction&#160;» puis propose sa démission au roi qui la rejette. Michelsen fait alors savoir au Storting que tous les ministres et lui-même abandonnent leurs fonctions<sup id="cite_ref-Koblik_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-Koblik-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/7_juin" title="7 juin">7 juin</a>&#160;: le <a href="/wiki/Parlement_norv%C3%A9gien" class="mw-redirect" title="Parlement norvégien">parlement norvégien</a> constate la <a href="/wiki/Dissolution_de_la_Su%C3%A8de-Norv%C3%A8ge" title="Dissolution de la Suède-Norvège">rupture de l’union personnelle avec la Suède</a>. La <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a> devient indépendante de la <a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a>. <a href="/wiki/Christian_Michelsen" title="Christian Michelsen">Christian Michelsen</a> est investi en tant que «&#160;Premier ministre et président du gouvernement&#160;»<sup id="cite_ref-Koblik_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-Koblik-45"><span class="cite-bracket">&#91;</span>45<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Au terme de longs pourparlers, une guerre peut être évitée et le <a href="/wiki/8_ao%C3%BBt" title="8 août">8 août</a> la dissolution de l’Union est décidée sous réserve que la décision du <time class="nowrap" datetime="06-07" data-sort-value="06-07">7 juin</time> soit ratifiée par référendum.</li> <li><a href="/wiki/18_juin" title="18 juin">18 juin</a>, <a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a>&#160;: en raison de la défaite de son parti aux élections législatives, le président du Conseil <a href="/wiki/Istv%C3%A1n_Tisza" title="István Tisza">István Tisza</a> démissionne. Le général <a href="/wiki/G%C3%A9za_Fej%C3%A9rv%C3%A1ry_(1833-1914)" title="Géza Fejérváry (1833-1914)">Géza Fejérváry</a> lui succède avant de céder sa place à <a href="/wiki/S%C3%A1ndor_Wekerle" title="Sándor Wekerle">Sándor Wekerle</a> en <a href="/wiki/1906" title="1906">1906</a><sup id="cite_ref-Passek_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-Passek-41"><span class="cite-bracket">&#91;</span>41<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <ul><li>Face à l’opposition grandissante, <a href="/wiki/Istv%C3%A1n_Tisza" title="István Tisza">István Tisza</a> a recours aux élections, mais est battu et le <a href="/wiki/Parti_lib%C3%A9ral_(Hongrie)" title="Parti libéral (Hongrie)">parti libéral</a> perd la majorité absolue pour la première fois depuis <a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a>, et perd la première place au profit des <a href="/wiki/Parti_de_l%27ind%C3%A9pendance_hongrois" title="Parti de l&#39;indépendance hongrois">indépendantistes</a>. L’état-major impérial songe alors à une intervention militaire et à la suspension de la Constitution hongroise (<a href="/wiki/22_ao%C3%BBt" title="22 août">22 août</a>)<sup id="cite_ref-Bérenger2011219_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bérenger2011219-46"><span class="cite-bracket">&#91;</span>46<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Joseph_Ier_d%27Autriche" class="mw-redirect" title="François-Joseph Ier d&#39;Autriche">François-Joseph <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> d’Autriche</a> refuse mais choisit la fermeté en imposant le gouvernement extraparlementaire de <a href="/wiki/G%C3%A9za_Fej%C3%A9rv%C3%A1ry_(1833-1914)" title="Géza Fejérváry (1833-1914)">Géza Fejérváry</a>.</li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/24_juillet" title="24 juillet">24 juillet</a>&#160;: rencontre de <a href="/wiki/%C3%8Eles_Beriozovye" title="Îles Beriozovye">Björkö</a> entre <a href="/wiki/Guillaume_II_(empereur_allemand)" title="Guillaume II (empereur allemand)">Guillaume II</a> et <a href="/wiki/Nicolas_II_de_Russie" class="mw-redirect" title="Nicolas II de Russie">Nicolas II</a>, qui signent un <a href="/wiki/Pacte_de_Bj%C3%B6rk%C3%B6" title="Pacte de Björkö">accord défensif et d’assistance mutuelle</a> entre l’<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a> et la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a><sup id="cite_ref-Sokoloff_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sokoloff-47"><span class="cite-bracket">&#91;</span>47<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/Vladimir_Lambsdorff" title="Vladimir Lambsdorff">Lambsdorff</a> y adjoint un article additionnel excluant la <a href="/wiki/France" title="France">France</a>, et rendant cet accord en fait inexploitable pour l’Allemagne.</li> <li><a href="/wiki/27_juillet" title="27 juillet">27 juillet</a> - <a href="/wiki/2_ao%C3%BBt" title="2 août">2 août</a>&#160;: le <abbr class="abbr" title="Septième">VII<sup>e</sup></abbr> <a href="/wiki/Congr%C3%A8s_sioniste" title="Congrès sioniste">congrès sioniste</a>, réunit à Bâle, refuse l’offre britannique d’installer un <a href="/wiki/Projet_Ouganda" title="Projet Ouganda">État Juif en Ouganda</a><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">&#91;</span>48<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. <a href="/wiki/David_Wolffsohn" title="David Wolffsohn">David Wolffsohn</a> (1856-1914) prend la direction du <a href="/wiki/Organisation_sioniste_mondiale" title="Organisation sioniste mondiale">mouvement sioniste</a><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">&#91;</span>49<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> à la suite du décès de <a href="/wiki/Theodor_Herzl" title="Theodor Herzl">Theodor Herzl</a> le <time class="nowrap" datetime="1904-07-03" data-sort-value="1904-07-03">3 juillet 1904</time><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">&#91;</span>50<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/5_ao%C3%BBt" title="5 août">5 août</a> - <a href="/wiki/12_ao%C3%BBt" title="12 août">12 août</a>, <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne-sur-Mer</a>&#160;: premier <a href="/wiki/Congr%C3%A8s_mondial_d%27esp%C3%A9ranto" title="Congrès mondial d&#39;espéranto">Congrès mondial d'espéranto</a><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">&#91;</span>51<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/13_ao%C3%BBt" title="13 août">13 août</a>&#160;: <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendum_sur_la_dissolution_de_l%27union_avec_la_Su%C3%A8de" class="mw-redirect" title="Référendum sur la dissolution de l&#39;union avec la Suède">référendum en Norvège</a>, 99&#160;% de la population approuve la séparation d’avec la <a href="/wiki/Su%C3%A8de" title="Suède">Suède</a> (368&#160;208 oui pour 184 non)<sup id="cite_ref-Fusilier_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fusilier-52"><span class="cite-bracket">&#91;</span>52<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/31_ao%C3%BBt" title="31 août">31 août</a> - <a href="/wiki/23_septembre" title="23 septembre">23 septembre</a>&#160;: <a href="/wiki/Dissolution_de_la_Su%C3%A8de-Norv%C3%A8ge" title="Dissolution de la Suède-Norvège">accords de Karlstad</a>. L’Union entre la Norvège et la Suède est effectivement dissoute<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">&#91;</span>53<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/15_septembre" title="15 septembre">15 septembre</a>&#160;: «&#160;vendredi rouge&#160;». Une crise constitutionnelle en <a href="/wiki/Hongrie" title="Hongrie">Hongrie</a> est provoquée par la question du suffrage universel, qui aurait provoqué la perte des élections pour les indépendantistes par le vote des minorités&#160;: une manifestation organisée devant le <a href="/wiki/Assembl%C3%A9e_nationale_(Hongrie)" title="Assemblée nationale (Hongrie)">parlement de Budapest</a> est violemment réprimée<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">&#91;</span>54<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/17_septembre" title="17 septembre">17</a>-<a href="/wiki/23_septembre" title="23 septembre">23 septembre</a>, <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>&#160;: congrès du <a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">parti socialiste allemand</a> à <a href="/wiki/I%C3%A9na" title="Iéna">Iéna</a>. Dans un contexte de grèves massives et de manifestation de rue (1905-<a href="/wiki/1906" title="1906">1906</a>), la direction du <a href="/wiki/Parti_social-d%C3%A9mocrate_d%27Allemagne" title="Parti social-démocrate d&#39;Allemagne">SPD</a> rejette le <time class="nowrap" datetime="1906-02-16" data-sort-value="1906-02-16">16 février 1906</time> l’appel lancé par <a href="/wiki/August_Bebel" title="August Bebel">August Bebel</a> en faveur de la grève générale insurrectionnelle<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">&#91;</span>55<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_octobre" title="4 octobre">4 octobre</a>&#160;: résolution de <a href="/wiki/Rijeka" title="Rijeka">Rijeka</a> (Fiume). Au parlement autonome de <a href="/wiki/Zagreb" title="Zagreb">Zagreb</a>, les nationalistes croates créent une coalition avec les Serbes, dirigée par <a href="/w/index.php?title=Frano_Supilo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Frano Supilo (page inexistante)">Frano Supilo</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Frano_Supilo" class="extiw" title="en:Frano Supilo"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Frano Supilo&#160;»">(en)</span></a>, <a href="/wiki/Ante_Trumbi%C4%87" title="Ante Trumbić">Ante Trumbić</a> et le Serbe <a href="/wiki/Svetozar_Pribi%C4%87evi%C4%87" title="Svetozar Pribićević">Pribijevic</a><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">&#91;</span>56<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/26_octobre" title="26 octobre">26 octobre</a>&#160;: le roi de Suède <a href="/wiki/Oscar_II_de_Su%C3%A8de" class="mw-redirect" title="Oscar II de Suède">Oscar II</a> renonce au trône de <a href="/wiki/Norv%C3%A8ge" title="Norvège">Norvège</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">&#91;</span>57<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_novembre" title="4 novembre">4 novembre</a>, <a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">Autriche</a>&#160;: le gouvernement annonce dans le <i><a href="/wiki/Wiener_Zeitung" title="Wiener Zeitung">Wiener Abendpost</a></i> l’instauration du suffrage universel<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">&#91;</span>58<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_novembre" title="12 novembre">12</a> - <a href="/wiki/13_novembre" title="13 novembre">13 novembre</a>&#160;: un <a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rendum_sur_la_monarchie_norv%C3%A9gienne" title="Référendum sur la monarchie norvégienne">référendum opte pour le maintien de la monarchie en Norvège</a><sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">&#91;</span>59<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/18_novembre" title="18 novembre">18 novembre</a>&#160;: le <a href="/wiki/Storting" title="Storting">Parlement de Norvège</a> choisit pour roi le prince Karl de Danemark, qui prend pour nom <a href="/wiki/Haakon_VII" title="Haakon VII">Haakon VII</a> (fin de règne en <a href="/wiki/1957" title="1957">1957</a>)<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">&#91;</span>60<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/19_novembre" title="19 novembre">19 novembre</a>&#160;: naufrage du vapeur britannique <a href="/wiki/SS_Hilda" title="SS Hilda">SS <i>Hilda</i></a> au plus près des côtes de <a href="/wiki/Saint-Malo" title="Saint-Malo">Saint-Malo</a> (France)<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">&#91;</span>61<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_novembre" title="21 novembre">21 novembre</a>&#160;: le jeune physicien suisse <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einstein</a> publie la <a href="/wiki/%C3%89nergie_de_masse" title="Énergie de masse">formule E=mc2</a>. En 1905, il révolutionne la physique en publiant 4 articles dans la revue <i><a href="/wiki/Annalen_der_Physik" title="Annalen der Physik">Annalen der Physik</a></i> (<i><a href="/wiki/Annus_mirabilis_d%27Albert_Einstein" title="Annus mirabilis d&#39;Albert Einstein">Annus mirabilis</a></i>)<sup id="cite_ref-Eisenstaedt_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eisenstaedt-62"><span class="cite-bracket">&#91;</span>62<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/23_novembre" title="23 novembre">23 novembre</a>&#160;: le gouvernement français ayant rejeté le projet d’alliance continentale de l’<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>, la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> refuse de ratifier le <a href="/wiki/Pacte_de_Bj%C3%B6rk%C3%B6" title="Pacte de Björkö">traité de Björkö</a> signé en juillet<sup id="cite_ref-Baechler_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-Baechler-63"><span class="cite-bracket">&#91;</span>63<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/28_novembre" title="28 novembre">28 novembre</a>&#160;: première convention du Conseil national du <a href="/wiki/Sinn_F%C3%A9in_(1905-1970)" title="Sinn Féin (1905-1970)">Sinn Féin</a> («&#160;Nous Seuls&#160;») mouvement nationaliste fondé par <a href="/wiki/Arthur_Griffith" title="Arthur Griffith">Arthur Griffith</a> en <a href="/wiki/Irlande_(%C3%AEle)" title="Irlande (île)">Irlande</a><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">&#91;</span>64<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/4_d%C3%A9cembre" title="4 décembre">4 décembre</a>&#160;: démission du gouvernement conservateur de <a href="/wiki/Arthur_Balfour" title="Arthur Balfour">Arthur Balfour</a> devant l’opposition des libéraux et en raison de l’échec de sa politique conciliatrice en matière de tarifs douaniers. Début du ministère libéral de Sir <a href="/wiki/Henry_Campbell-Bannerman" title="Henry Campbell-Bannerman">Henry Campbell-Bannerman</a>, <a href="/wiki/Premier_ministre_du_Royaume-Uni" title="Premier ministre du Royaume-Uni">Premier ministre du Royaume-Uni</a> (fin en <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a>)<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">&#91;</span>65<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/9_d%C3%A9cembre" title="9 décembre">9 décembre</a>&#160;: <a href="/wiki/Loi_de_s%C3%A9paration_des_%C3%89glises_et_de_l%27%C3%89tat" title="Loi de séparation des Églises et de l&#39;État">loi sur la séparation des Églises et de l’État en France</a><sup id="cite_ref-Valode_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-Valode-43"><span class="cite-bracket">&#91;</span>43<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Empire_russe">Empire russe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Empire russe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Empire russe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Guerre_russo-japonaise" title="Guerre russo-japonaise">Guerre russo-japonaise</a> et <a href="/wiki/R%C3%A9volution_russe_de_1905" title="Révolution russe de 1905">Révolution russe de 1905</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg/330px-Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg" decoding="async" width="260" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg/500px-Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg/520px-Vladimirov-krocvavoe-voskr.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="311" /></a><figcaption><a href="/wiki/22_janvier" title="22 janvier">22 janvier</a>&#160;: <a href="/wiki/Dimanche_rouge" title="Dimanche rouge">dimanche rouge</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/20_janvier" title="20 janvier">20</a>-<a href="/wiki/21_janvier" title="21 janvier">21 janvier</a> (7-<time class="nowrap" datetime="01-08" data-sort-value="01-08">8 janvier</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: à <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a>, grève générale majeure des ouvriers de l’industrie organisée par le <a href="/wiki/Pr%C3%AAtre_orthodoxe" title="Prêtre orthodoxe">pope</a> <a href="/wiki/Gueorgui_Gapone" title="Gueorgui Gapone">Gapone</a><sup id="cite_ref-Pipes_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/22_janvier" title="22 janvier">22 janvier</a> (<time class="nowrap" datetime="01-09" data-sort-value="01-09">9 janvier</time> du calendrier julien)&#160;: dimanche sanglant (ou <a href="/wiki/Dimanche_rouge" title="Dimanche rouge">dimanche rouge</a>) à <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a><sup id="cite_ref-Kerignard_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kerignard-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La manifestation pacifique menée par le pope <a href="/wiki/Gueorgui_Gapone" title="Gueorgui Gapone">Gapone</a>, revendiquant de meilleures conditions de travail pour les ouvriers russes est froidement réprimée, sur ordre du <a href="/wiki/Tsar" title="Tsar">tsar</a>&#160;: les cosaques font plus d’un millier de morts (96 officiellement). Vague de grèves dans tout l’empire<sup id="cite_ref-Pipes_66-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Début de la <b><a href="/wiki/R%C3%A9volution_russe_de_1905" title="Révolution russe de 1905">révolution russe de 1905</a></b>.</li></ul> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg/250px-Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg" decoding="async" width="170" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg/330px-Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg/500px-Witold_Wojtkiewicz_manifestacja_uliczna_-1905-.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="952" /></a><figcaption><a href="/wiki/28_janvier" title="28 janvier">28 janvier</a>&#160;: insurrection de <a href="/wiki/Varsovie" title="Varsovie">Varsovie</a>. <i>Manifestation de rue</i>, de <a href="/wiki/Witold_Wojtkiewicz" title="Witold Wojtkiewicz">Witold Wojtkiewicz</a>, 1905.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/28_janvier" title="28 janvier">28 janvier</a>&#160;: début d’une grève générale à <a href="/wiki/Varsovie" title="Varsovie">Varsovie</a><sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">&#91;</span>68<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, violemment réprimée.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/2_f%C3%A9vrier" title="2 février">2 février</a> (<time class="nowrap" datetime="01-18" data-sort-value="01-18">18 janvier</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: <a href="/wiki/Alexandre_Boulyguine" title="Alexandre Boulyguine">Boulyguine</a> devient ministre de l’intérieur<sup id="cite_ref-Pipes_66-2" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/11_f%C3%A9vrier" title="11 février">11 février</a> (<time class="nowrap" datetime="01-29" data-sort-value="01-29">29 janvier</time> du calendrier julien)&#160;: <a href="/w/index.php?title=Commission_Chidlovski&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Commission Chidlovski (page inexistante)">commission Chidlovski</a>&#160;<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%A8%D0%B8%D0%B4%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE" class="extiw" title="ru:Комиссия Шидловского"><span class="indicateur-langue" title="Article en russe&#160;: «&#160;Комиссия Шидловского&#160;»">(ru)</span></a>, chargée d’enquêter sur la condition ouvrière<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">&#91;</span>69<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/17_f%C3%A9vrier" title="17 février">17 février</a> (<time class="nowrap" datetime="02-04" data-sort-value="02-04">4 février</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: assassinat du <a href="/wiki/Grand-duc" title="Grand-duc">grand-duc</a> <a href="/wiki/Serge_Alexandrovitch_de_Russie" title="Serge Alexandrovitch de Russie">Serge</a>, oncle du <a href="/wiki/Tsar" title="Tsar">tsar</a>, par un <a href="/wiki/Parti_socialiste_r%C3%A9volutionnaire_(Russie)" title="Parti socialiste révolutionnaire (Russie)">socialiste-révolutionnaire</a><sup id="cite_ref-Pipes201127_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201127-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>(contexte historique des <i><a href="/wiki/Les_Justes" title="Les Justes">Justes</a></i> d'<a href="/wiki/Albert_Camus" title="Albert Camus">Albert Camus</a>).</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg/250px-CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg" decoding="async" width="170" height="277" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg/330px-CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg/500px-CroixIllustre1905ArmenoTatarclashes.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="978" /></a><figcaption>Les <a href="/wiki/Massacres_arm%C3%A9no-tatars_(1905-1907)" class="mw-redirect" title="Massacres arméno-tatars (1905-1907)">massacres arméno-tatars</a> en couverture de <i>La Croix Illustrée</i> du <a href="/wiki/29_octobre" title="29 octobre">29 octobre</a>.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/19_f%C3%A9vrier" title="19 février">19</a> - <a href="/wiki/22_f%C3%A9vrier" title="22 février">22 février</a> (6 - <time class="nowrap" datetime="02-09" data-sort-value="02-09">9 février</time> du calendrier julien)&#160;: affrontement à <a href="/wiki/Bakou" title="Bakou">Bakou</a> entre <a href="/wiki/Arm%C3%A9nie" title="Arménie">Arméniens</a> et <a href="/wiki/Tatars" title="Tatars">Tatars</a> dans l'indifférence des autorités russes&#160;; début de la «&#160;<a href="/wiki/Massacres_arm%C3%A9no-tatars_(1905-1907)" class="mw-redirect" title="Massacres arméno-tatars (1905-1907)">guerre arméno-tatare</a>&#160;». Les émeutes raciales gagnent <a href="/wiki/Erevan" title="Erevan">Erevan</a> (<a href="/wiki/13_mars" title="13 mars">13 mars</a>/<time class="nowrap" datetime="02-28" data-sort-value="02-28">28 février</time> puis <a href="/wiki/5_juin" title="5 juin">5</a>-<a href="/wiki/7_juin" title="7 juin">7 juin</a>/23-<time class="nowrap" datetime="05-25" data-sort-value="05-25">25 mai</time>), <a href="/wiki/Nakhitchevan_(ville)" title="Nakhitchevan (ville)">Nakhitchevan</a> (<a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21</a>/<time class="nowrap" datetime="05-13" data-sort-value="05-13">13 mai</time>), puis de nouveau Bakou (<a href="/wiki/2_septembre" title="2 septembre">2</a>-<a href="/wiki/7_septembre" title="7 septembre">7 septembre</a>/20-<time class="nowrap" datetime="08-25" data-sort-value="08-25">25 août</time>), endommageant les champs pétrolifères, <a href="/wiki/Gandja" title="Gandja">Gandja</a> (<a href="/wiki/1er_d%C3%A9cembre" title="1er décembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;décembre</a>/<time class="nowrap" datetime="11-18" data-sort-value="11-18">18 novembre</time>) puis <a href="/wiki/Tbilissi" title="Tbilissi">Tiflis</a> (<a href="/wiki/5_d%C3%A9cembre" title="5 décembre">5</a>-<a href="/wiki/11_d%C3%A9cembre" title="11 décembre">11 décembre</a>/22-<time class="nowrap" datetime="11-28" data-sort-value="11-28">28 novembre</time>)<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">&#91;</span>71<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/20_f%C3%A9vrier" title="20 février">20 février</a> (<time class="nowrap" datetime="02-07" data-sort-value="02-07">7 février</time> du calendrier julien)&#160;: les étudiants de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a> se joignent au mouvement insurrectionnel<sup id="cite_ref-Morrissey_72-0" class="reference"><a href="#cite_note-Morrissey-72"><span class="cite-bracket">&#91;</span>72<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/26_f%C3%A9vrier" title="26 février">26 février</a> (<time class="nowrap" datetime="02-13" data-sort-value="02-13">13 février</time> du calendrier julien)&#160;: troubles agraires dans le district de <a href="/wiki/Dmitriev-Lgovski" title="Dmitriev-Lgovski">Dmitriev</a>, <a href="/wiki/Gouvernement_de_Koursk" title="Gouvernement de Koursk">gouvernement de Koursk</a>&#160;; les paysans s’attaquent en masse aux grands domaines. Le mouvement s’étend rapidement aux gouvernements d’<a href="/wiki/Gouvernement_d%27Orel" title="Gouvernement d&#39;Orel">Orel</a>, de <a href="/wiki/Gouvernement_de_Tchernigov" title="Gouvernement de Tchernigov">Tchernigov</a>, de <a href="/wiki/Gouvernement_de_Voronej" title="Gouvernement de Voronej">Voronej</a>, de <a href="/wiki/Gouvernement_de_Penza" title="Gouvernement de Penza">Penza</a> et de <a href="/wiki/Gouvernement_de_Saratov" title="Gouvernement de Saratov">Saratov</a><sup id="cite_ref-Coquin_73-0" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/3_mars" title="3 mars">3 mars</a> (<time class="nowrap" datetime="02-18" data-sort-value="02-18">18 février</time> du calendrier julien)&#160;: le tsar annonce des réformes et invite la population et les organisations à présenter aux autorités leurs propositions en vue d’améliorer le fonctionnement de l’État et la situation du peuple<sup id="cite_ref-Pipes201127_70-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201127-70"><span class="cite-bracket">&#91;</span>70<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/22_avril" title="22 avril">22 avril</a>-<a href="/wiki/7_mai" title="7 mai">7 mai</a> (9 - <time class="nowrap" datetime="04-24" data-sort-value="04-24">24 avril</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: <a href="/wiki/Pogrom" title="Pogrom">pogroms</a> en <a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a> encouragés par le gouvernement à <a href="/wiki/Bia%C5%82ystok" title="Białystok">Bialystok</a> (<a href="/wiki/22_avril" title="22 avril">22</a>-<a href="/wiki/23_avril" title="23 avril">23</a>/9-<time class="nowrap" datetime="04-10" data-sort-value="04-10">10 avril</time>), <a href="/wiki/Melitopol" title="Melitopol">Melitopol</a> (<a href="/wiki/1er_mai" title="1er mai">1<sup>er</sup></a>-<a href="/wiki/2_mai" title="2 mai">2 mai</a>/18-<time class="nowrap" datetime="04-19" data-sort-value="04-19">19 avril</time>), <a href="/wiki/Simferopol" title="Simferopol">Simferopol</a> (<a href="/wiki/5_mai" title="5 mai">5 mai</a>/<time class="nowrap" datetime="04-22" data-sort-value="04-22">22 avril</time>) et <a href="/wiki/Jytomyr" title="Jytomyr">Jitomir</a> (<a href="/wiki/6_mai" title="6 mai">6</a>-<a href="/wiki/7_mai" title="7 mai">7 mai</a>/23-<time class="nowrap" datetime="04-24" data-sort-value="04-24">24 avril</time>)&#160;; <a href="/wiki/Meurtre" title="Meurtre">meurtres</a>, <a href="/wiki/Viol" title="Viol">viols</a> et destruction des maisons et des commerces <a href="/wiki/Histoire_des_Juifs_en_Russie" title="Histoire des Juifs en Russie">juifs</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">&#91;</span>74<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/25_avril" title="25 avril">25</a> - <a href="/wiki/30_avril" title="30 avril">30 avril</a> (12 - <time class="nowrap" datetime="04-17" data-sort-value="04-17">17 avril</time> du calendrier julien)&#160;: congrès <a href="/wiki/Bolchevik" class="mw-redirect" title="Bolchevik">bolchevik</a> à <a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a>, conférence <a href="/wiki/Menchevik" class="mw-redirect" title="Menchevik">menchevik</a> à <a href="/wiki/Gen%C3%A8ve" title="Genève">Genève</a>. Les bolcheviks se prononcent en faveur de l’insurrection<sup id="cite_ref-Coquin_73-1" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/26_avril" title="26 avril">26 avril</a>&#160;: <a href="/wiki/Illarion_Vorontsov-Dachkov" title="Illarion Vorontsov-Dachkov">Vorontsov-Dashkov</a> est nommé vice-roi de <a href="/wiki/Transcaucasie" title="Transcaucasie">Transcaucasie</a><sup id="cite_ref-Mostashari_75-0" class="reference"><a href="#cite_note-Mostashari-75"><span class="cite-bracket">&#91;</span>75<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> en remplacement du prince <a href="/wiki/Famille_Galitzine" title="Famille Galitzine">Galitzine</a> rappelé après qu’il a armé les Tatars contre les Arméniens à Bakou.</li> <li><a href="/wiki/30_avril" title="30 avril">30 avril</a> (<time class="nowrap" datetime="04-16" data-sort-value="04-16">16 avril</time> du calendrier julien)&#160;: liberté religieuse<sup id="cite_ref-Coquin_73-2" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_mai" title="1er mai"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;mai</a> (<time class="nowrap" datetime="04-18" data-sort-value="04-18">18 avril</time> du calendrier julien)&#160;: grèves en <a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a><sup id="cite_ref-Coquin_73-3" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/13_mai" title="13 mai">13 mai</a> (<time class="nowrap" datetime="04-30" data-sort-value="04-30">30 avril</time> du calendrier julien)&#160;: grèves à <a href="/wiki/Bakou" title="Bakou">Bakou</a>, à <a href="/wiki/Saratov" title="Saratov">Saratov</a> et à <a href="/wiki/Kharkiv" title="Kharkiv">Kharkov</a><sup id="cite_ref-Coquin_73-4" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21</a> - <a href="/wiki/22_mai" title="22 mai">22 mai</a> (8 - <time class="nowrap" datetime="05-09" data-sort-value="05-09">9 mai</time> du calendrier julien)&#160;: union des Unions. Les Unions professionnelles se fédèrent pour former l’aile radicale du libéralisme russe sous la direction de <a href="/wiki/Pavel_Milioukov" title="Pavel Milioukov">Pavel Milioukov</a><sup id="cite_ref-Coquin_73-5" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_mai" title="21 mai">21</a> - <a href="/wiki/22_mai" title="22 mai">22 mai</a>&#160;; <a href="/wiki/6_juin" title="6 juin">6</a> - <a href="/wiki/8_juin" title="8 juin">8 juin</a>&#160;; <a href="/wiki/19_juillet" title="19 juillet">19</a> - <a href="/wiki/21_juillet" title="21 juillet">21 juillet</a>&#160;: congrès régulier des <a href="/wiki/Zemstvo" title="Zemstvo">zemstvos</a> à <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a>. Les libéraux et les modérés se prononcent en faveur du suffrage universel et exigent la convocation d’une assemblée constituante<sup id="cite_ref-Coquin_73-6" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/25_mai" title="25 mai">25 mai</a> - <a href="/wiki/5_ao%C3%BBt" title="5 août">5 août</a> (<time class="nowrap" datetime="05-12" data-sort-value="05-12">12 mai</time> - <time class="nowrap" datetime="07-23" data-sort-value="07-23">23 juillet</time> du calendrier julien)&#160;: grève des ouvriers du textile de <a href="/wiki/Ivanovo" title="Ivanovo">Ivanovo-Voznessensk</a><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">&#91;</span>76<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/27_mai" title="27 mai">27 mai</a> (<time class="nowrap" datetime="05-14" data-sort-value="05-14">14 mai</time> du calendrier julien)&#160;: une escadre russe, venue à grand peine de la mer Baltique en contournant l’Afrique car elle n’a pas obtenu le droit de traverser le <a href="/wiki/Canal_de_Suez" title="Canal de Suez">canal de Suez</a>, est battue par le <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a> à <a href="/wiki/D%C3%A9troit_de_Tsushima" title="Détroit de Tsushima">Tsushima</a><sup id="cite_ref-Pipes201130_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201130-77"><span class="cite-bracket">&#91;</span>77<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/28_mai" title="28 mai">28 mai</a> (<time class="nowrap" datetime="05-15" data-sort-value="05-15">15 mai</time> du calendrier julien)&#160;: fondation du premier <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> à <a href="/wiki/Ivanovo" title="Ivanovo">Ivanovo</a><sup id="cite_ref-Ruhlmann_78-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ruhlmann-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/8_juin" title="8 juin">8 juin</a> (<time class="nowrap" datetime="05-26" data-sort-value="05-26">26 mai</time> du calendrier julien)&#160;: les <a href="/wiki/Zemstvo" title="Zemstvo">zemstvos</a> adoptent à l’unanimité le «&#160;manifeste de la nation&#160;»<sup id="cite_ref-Coquin_73-7" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_juin" title="21 juin">21</a> - <a href="/wiki/23_juin" title="23 juin">23 juin</a> (8 - <time class="nowrap" datetime="06-11" data-sort-value="06-11">11 juin</time> du calendrier julien)&#160;: insurrection à <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA" title="Łódź">Lodz</a>, faisant plusieurs centaines de morts&#160;; le <a href="/wiki/25_juin" title="25 juin">25</a>/<time class="nowrap" datetime="06-12" data-sort-value="06-12">12 juin</time>, un mouvement de solidarité éclate à Varsovie<sup id="cite_ref-Coquin_73-8" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg/250px-Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg/330px-Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg/500px-Knyaz%27PotemkinTavricheskiy1905.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1023" /></a><figcaption>Le cuirassé <a href="/wiki/Potemkine_(cuirass%C3%A9)" title="Potemkine (cuirassé)">Potemkine</a> en 1905.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/27_juin" title="27 juin">27 juin</a> (<time class="nowrap" datetime="06-14" data-sort-value="06-14">14 juin</time> du calendrier julien)&#160;: en <a href="/wiki/Mer_Noire" title="Mer Noire">mer Noire</a>, début de la <b><a href="/wiki/Mutinerie_du_cuirass%C3%A9_Potemkine" title="Mutinerie du cuirassé Potemkine">mutinerie du cuirassé Potemkine</a></b> amarré dans le port d’<a href="/wiki/Odessa" title="Odessa">Odessa</a>, lorsqu’un officier abat un marin qui se plaignait de l’ordinaire. L’équipage se soulève et tue le commandant et plusieurs autres officiers<sup id="cite_ref-Coquin_73-9" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. La rébellion est finalement matée par l’armée. L’épisode sera rendu célèbre par le film tourné par Eisenstein en <a href="/wiki/1925" title="1925">1925</a>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/21_juillet" title="21 juillet">21 juillet</a> (<time class="nowrap" datetime="07-08" data-sort-value="07-08">8 juillet</time> du calendrier julien)&#160;: les zemstvos adoptent un projet de constitution<sup id="cite_ref-Coquin_73-10" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin-73"><span class="cite-bracket">&#91;</span>73<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/13_ao%C3%BBt" title="13 août">13</a> - <a href="/wiki/14_ao%C3%BBt" title="14 août">14 août</a> (<time class="nowrap" datetime="07-31" data-sort-value="07-31">31 juillet</time> - <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> août du calendrier julien)&#160;: fondations de l’union paysanne panrusse à <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a><sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">&#91;</span>79<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> et de l’Union musulmane panrusse à <a href="/wiki/Nijni_Novgorod" title="Nijni Novgorod">Nijni Novgorod</a> (<a href="/wiki/28_ao%C3%BBt" title="28 août">28 août</a>)<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">&#91;</span>80<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/19_ao%C3%BBt" title="19 août">19 août</a> (<time class="nowrap" datetime="08-06" data-sort-value="08-06">6 août</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: le <a href="/wiki/Tsar" title="Tsar">tsar</a> <a href="/wiki/Nicolas_II" title="Nicolas II">Nicolas II de Russie</a> accepte la création d’une <i><a href="/wiki/Douma" class="mw-redirect" title="Douma">Douma</a></i> (assemblée), élue au suffrage restreint et indirect (Douma <a href="/wiki/Alexandre_Boulyguine" title="Alexandre Boulyguine">Boulyguine</a>)<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">&#91;</span>81<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/9_septembre" title="9 septembre">9 septembre</a> (<time class="nowrap" datetime="08-27" data-sort-value="08-27">27 août</time> du calendrier julien)&#160;: réouverture des universités qui retrouvent leur autonomie<sup id="cite_ref-Coquin1985108_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985108-82"><span class="cite-bracket">&#91;</span>82<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/2_octobre" title="2 octobre">2</a> - <a href="/wiki/18_octobre" title="18 octobre">18 octobre</a> (<time class="nowrap" datetime="09-17" data-sort-value="09-17">17 septembre</time> - <time class="nowrap" datetime="10-05" data-sort-value="10-05">5 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: grève des typographes de <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a><sup id="cite_ref-Pipes201137_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201137-83"><span class="cite-bracket">&#91;</span>83<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/20_octobre" title="20 octobre">20 octobre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-07" data-sort-value="10-07">7 octobre</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: début d’une <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve" title="Grève">grève</a> des chemins de fer qui se transforme en <a href="/wiki/Gr%C3%A8ve_g%C3%A9n%C3%A9rale" title="Grève générale">grève générale</a> pour réclamer la <a href="/wiki/Journ%C3%A9e_de_huit_heures" title="Journée de huit heures">journée de 8 heures</a>, les libertés démocratiques et la convocation d’une <a href="/wiki/Assembl%C3%A9e_constituante" title="Assemblée constituante">Assemblée constituante</a><sup id="cite_ref-Kerignard_67-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kerignard-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/25_octobre" title="25 octobre">25</a> - <a href="/wiki/31_octobre" title="31 octobre">31 octobre</a> (12 - <time class="nowrap" datetime="10-18" data-sort-value="10-18">18 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: fondation du <a href="/wiki/Parti_constitutionnel_d%C3%A9mocratique" title="Parti constitutionnel démocratique">Parti constitutionnel démocratique</a> (KD) par les libéraux, issu de l’Union de Libération<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">&#91;</span>84<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/26_octobre" title="26 octobre">26 octobre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-13" data-sort-value="10-13">13 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a> créé par les <a href="/wiki/Mencheviks" title="Mencheviks">mencheviks</a><sup id="cite_ref-Kerignard_67-2" class="reference"><a href="#cite_note-Kerignard-67"><span class="cite-bracket">&#91;</span>67<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Les <i><a href="/wiki/Izvestia" title="Izvestia">Izvestia</a></i> en sont l’organe de presse<sup id="cite_ref-Ruhlmann_78-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ruhlmann-78"><span class="cite-bracket">&#91;</span>78<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Repin_17October.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Repin_17October.jpg/330px-Repin_17October.jpg" decoding="async" width="260" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Repin_17October.jpg/500px-Repin_17October.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Repin_17October.jpg/960px-Repin_17October.jpg 2x" data-file-width="8197" data-file-height="4440" /></a><figcaption>Le <i><a href="/wiki/Octobriste" title="Octobriste">Mouvement d’octobre</a></i> vu par <a href="/wiki/Ilia_R%C3%A9pine" title="Ilia Répine">Ilia Répine</a></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/30_octobre" title="30 octobre">30 octobre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-17" data-sort-value="10-17">17 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: le tsar signe le <i><b><a href="/wiki/Manifeste_d%E2%80%99octobre" class="mw-redirect" title="Manifeste d’octobre">Manifeste d’octobre</a></b></i> de <a href="/wiki/Serge_Witte" title="Serge Witte">Serge Witte</a><sup id="cite_ref-Pipes_66-3" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>&#160;: libertés civiques, développement futur du suffrage universel, association réelle d’une <a href="/wiki/Douma" class="mw-redirect" title="Douma">Douma</a> élue au processus législatif. Amnistie partielle.</li> <li><a href="/wiki/31_octobre" title="31 octobre">31 octobre</a> - <a href="/wiki/3_novembre" title="3 novembre">3 novembre</a> (18 - <time class="nowrap" datetime="10-21" data-sort-value="10-21">21 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: <a href="/wiki/Pogrom_de_Moldavanka" title="Pogrom de Moldavanka">pogrom d’Odessa</a> à l’instigation des «&#160;<a href="/wiki/Cent-Noirs" title="Cent-Noirs">centuries noires</a>&#160;»<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">&#91;</span>85<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/1er_novembre" title="1er novembre"><abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr>&#160;novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-19" data-sort-value="10-19">19 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: <ul><li>démission du procureur du saint-synode <a href="/wiki/Constantin_Pobiedonostsev" title="Constantin Pobiedonostsev">Pobiedonostsev</a><sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">&#91;</span>86<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>création d’un véritable conseil des ministres présidé par <a href="/wiki/Serge_Witte" title="Serge Witte">Serge Witte</a><sup id="cite_ref-Pipes201145_87-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201145-87"><span class="cite-bracket">&#91;</span>87<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/5_novembre" title="5 novembre">5 novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-22" data-sort-value="10-22">22 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: le tsar rétablit l’autonomie de la <a href="/wiki/Finlande" title="Finlande">Finlande</a><sup id="cite_ref-Coquin1985128_88-0" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985128-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/8_novembre" title="8 novembre">8</a> - <a href="/wiki/10_novembre" title="10 novembre">10 novembre</a> (26 - <time class="nowrap" datetime="10-28" data-sort-value="10-28">28 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: début de la révolte des marins et soldats de <a href="/wiki/Kronstadt" title="Kronstadt">Kronstadt</a>, dans la périphérie de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a><sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">&#91;</span>89<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/12_novembre" title="12 novembre">12 novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="10-31" data-sort-value="10-31">31 octobre</time> du calendrier julien)&#160;: le <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a> appuie la grève pour la journée de 8 heures<sup id="cite_ref-Coquin1985128_88-1" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985128-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/16_novembre" title="16 novembre">16 novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="11-03" data-sort-value="11-03">3 novembre</time> du calendrier julien)&#160;: abolition des annuités de rachat encore dues par les paysans libérés du <a href="/wiki/Servage" title="Servage">servage</a><sup id="cite_ref-Coquin1985128_88-2" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985128-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/19_novembre" title="19 novembre">19</a> - <a href="/wiki/23_novembre" title="23 novembre">23 novembre</a> (6 - <time class="nowrap" datetime="11-10" data-sort-value="11-10">10 novembre</time> du calendrier julien)&#160;: second congrès de l’Union paysanne à <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a><sup id="cite_ref-Chamberlin_90-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chamberlin-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/21_novembre" title="21 novembre">21 novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="11-08" data-sort-value="11-08">8 novembre</time> du calendrier julien)&#160;: <ul><li>fondation de l’<a href="/wiki/Union_du_peuple_russe" title="Union du peuple russe">Union du peuple russe</a>, organisation d’extrême droite<sup id="cite_ref-Coquin1985152_91-0" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985152-91"><span class="cite-bracket">&#91;</span>91<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li>retour de <a href="/wiki/L%C3%A9nine" class="mw-redirect" title="Lénine">Lénine</a> à Moscou<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">&#91;</span>92<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/23_novembre" title="23 novembre">23 novembre</a> (<time class="nowrap" datetime="11-10" data-sort-value="11-10">10 novembre</time> du <a href="/wiki/Calendrier_julien" title="Calendrier julien">calendrier julien</a>)&#160;: <a href="/w/index.php?title=Dimitri_Chipov&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dimitri Chipov (page inexistante)">Dimitri Chipov</a>&#160;<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2,_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB_%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шипов, Павел Дмитриевич"><span class="indicateur-langue" title="Article en russe&#160;: «&#160;Шипов, Павел Дмитриевич&#160;»">(ru)</span></a>, <a href="/wiki/Alexandre_Goutchkov" title="Alexandre Goutchkov">Alexandre Goutchkov</a> et <a href="/wiki/Mikha%C3%AFl_Rodzianko" title="Mikhaïl Rodzianko">Michel Rodzianko</a> fondent l’<a href="/wiki/Octobriste" title="Octobriste">Union du 17 octobre</a>, aile droite du <a href="/wiki/Parti_constitutionnel_d%C3%A9mocratique" title="Parti constitutionnel démocratique">Parti constitutionnel démocratique</a>, fondée sur le soutien à la <a href="/wiki/Monarchie_constitutionnelle" title="Monarchie constitutionnelle">monarchie constitutionnelle</a><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">&#91;</span>93<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le mouvement <a href="/wiki/Octobriste" title="Octobriste">octobriste</a>, unit les <a href="/wiki/Parti_politique" title="Parti politique">partis politiques</a> appuyant la nouvelle Constitution octroyée par le <a href="/wiki/Tsar" title="Tsar">tsar</a>.</li> <li><a href="/wiki/23_novembre" title="23 novembre">23 novembre</a> - <a href="/wiki/28_novembre" title="28 novembre">28 novembre</a> (11-<time class="nowrap" datetime="11-15" data-sort-value="11-15">15 novembre</time> du calendrier julien)&#160;: insurrection de la <a href="/wiki/Marine_imp%C3%A9riale_de_Russie#En_mer_Noire" class="mw-redirect" title="Marine impériale de Russie">flotte de la mer Noire</a> à <a href="/wiki/S%C3%A9bastopol" title="Sébastopol">Sébastopol</a><sup id="cite_ref-Coquin1985128_88-3" class="reference"><a href="#cite_note-Coquin1985128-88"><span class="cite-bracket">&#91;</span>88<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <ul><li><a href="/wiki/5_d%C3%A9cembre" title="5 décembre">5 décembre</a> (<time class="nowrap" datetime="11-21" data-sort-value="11-21">21 novembre</time> du calendrier julien)&#160;: formation du <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> de <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a><sup id="cite_ref-Pipes_66-4" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes-66"><span class="cite-bracket">&#91;</span>66<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/7_d%C3%A9cembre" title="7 décembre">7 décembre</a>&#160;: début de l'<a href="/wiki/Insurrection_de_Moscou_de_d%C3%A9cembre_1905" title="Insurrection de Moscou de décembre 1905">insurrection de Moscou</a><sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">&#91;</span>94<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/9_d%C3%A9cembre" title="9 décembre">9 décembre</a>&#160;: arrestation du président du soviet de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a>, <a href="/w/index.php?title=Nosar-Khroustalev&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nosar-Khroustalev (page inexistante)">Nosar-Khroustalev</a>&#160;<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%91%D0%B2-%D0%9D%D0%BE%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%8C,_%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Хрусталёв-Носарь, Георгий Степанович"><span class="indicateur-langue" title="Article en russe&#160;: «&#160;Хрусталёв-Носарь, Георгий Степанович&#160;»">(ru)</span></a>, remplacé par une direction collégiale de trois membres, dont <a href="/wiki/Trotski" class="mw-redirect" title="Trotski">Trotski</a><sup id="cite_ref-Chamberlin_90-1" class="reference"><a href="#cite_note-Chamberlin-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/15_d%C3%A9cembre" title="15 décembre">15 décembre</a>&#160;: manifeste financier du <a href="/wiki/Soviet" title="Soviet">soviet</a> de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a>, appelant à la grève fiscale et financière. Arrestation du soviet de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a><sup id="cite_ref-Chamberlin_90-2" class="reference"><a href="#cite_note-Chamberlin-90"><span class="cite-bracket">&#91;</span>90<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:The_Russian_Revolution,_1905_Q81555.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg/250px-The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg" decoding="async" width="220" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg/330px-The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg/500px-The_Russian_Revolution%2C_1905_Q81555.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="550" /></a><figcaption><a href="/wiki/23_d%C3%A9cembre" title="23 décembre">23 décembre</a>&#160;: à Moscou, la grève dégénère en soulèvement armé.</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/20_d%C3%A9cembre" title="20 décembre">20 décembre</a> (<time class="nowrap" datetime="12-07" data-sort-value="12-07">7 décembre</time> du calendrier julien)&#160;: début d’une grève générale, organisée par le soviet de <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a><sup id="cite_ref-Pipes201150_95-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes201150-95"><span class="cite-bracket">&#91;</span>95<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Le 10/<a href="/wiki/23_d%C3%A9cembre" title="23 décembre">23</a>, elle dégénère en soulèvement armé mais est écrasée le 17/<a href="/wiki/30_d%C3%A9cembre" title="30 décembre">30 décembre</a><sup id="cite_ref-Pipes2011364_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pipes2011364-96"><span class="cite-bracket">&#91;</span>96<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/22_d%C3%A9cembre" title="22 décembre">22 décembre</a>-<time class="nowrap" datetime="1906-01-01" data-sort-value="1906-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 1906</time>&#160;: l’insurrection armée des ouvriers russes à <a href="/wiki/Moscou" title="Moscou">Moscou</a> est brutalement réprimée par l’armée<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">&#91;</span>97<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li> <li><a href="/wiki/24_d%C3%A9cembre" title="24 décembre">24 décembre</a> (<time class="nowrap" datetime="12-11" data-sort-value="12-11">11 décembre</time> du calendrier julien)&#160;: loi électorale<sup id="cite_ref-Gallo2001149_98-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gallo2001149-98"><span class="cite-bracket">&#91;</span>98<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Suffrage censitaire indirect et par curie&#160;: un grand électeur par 2&#160;000 propriétaires fonciers, 7&#160;000 citadins, 30&#160;000 paysans et 90&#160;000&#160;ouvriers.</li> <li><a href="/wiki/25_d%C3%A9cembre" title="25 décembre">25</a> - <a href="/wiki/30_d%C3%A9cembre" title="30 décembre">30 décembre</a>&#160;: conférence social-démocrate (<a href="/wiki/Bolchevik" class="mw-redirect" title="Bolchevik">bolchevik</a>) à <a href="/wiki/Tampere" title="Tampere">Tammersfors</a>, en Finlande. <a href="/wiki/L%C3%A9nine" class="mw-redirect" title="Lénine">Lénine</a> y rencontre <a href="/wiki/Joseph_Staline" title="Joseph Staline">Staline</a> pour la première fois<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">&#91;</span>99<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Préparation de l’insurrection armée en gestation à Moscou et décision de réunification avec les <a href="/wiki/Mencheviks" title="Mencheviks">mencheviks</a>.</li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1905" title="Décembre 1905">Décembre</a>&#160;: pacification des provinces baltes, de la <a href="/wiki/Pologne" title="Pologne">Pologne</a>, de l’<a href="/wiki/Ukraine" title="Ukraine">Ukraine</a>, du <a href="/wiki/Caucase" title="Caucase">Caucase</a> et de la <a href="/wiki/Sib%C3%A9rie" title="Sibérie">Sibérie</a><sup id="cite_ref-Ruhlmann1994147_100-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ruhlmann1994147-100"><span class="cite-bracket">&#91;</span>100<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prix_Nobel">Prix Nobel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Prix Nobel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Prix Nobel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Prix_Nobel_de_physique" title="Prix Nobel de physique">Prix Nobel de physique</a>&#160;: <a href="/wiki/Philipp_Lenard" title="Philipp Lenard">Philipp Eduard Anton von Lenard</a></li> <li><a href="/wiki/Prix_Nobel_de_chimie" title="Prix Nobel de chimie">Prix Nobel de chimie</a>&#160;: <a href="/wiki/Adolf_von_Baeyer" title="Adolf von Baeyer">Adolf von Baeyer</a></li> <li><a href="/wiki/Prix_Nobel_de_physiologie_ou_m%C3%A9decine" title="Prix Nobel de physiologie ou médecine">Prix Nobel de physiologie ou médecine</a>&#160;: <a href="/wiki/Robert_Koch" title="Robert Koch">Robert Koch</a></li> <li><a href="/wiki/Prix_Nobel_de_litt%C3%A9rature" title="Prix Nobel de littérature">Prix Nobel de littérature</a>&#160;: <a href="/wiki/Henryk_Sienkiewicz" title="Henryk Sienkiewicz">Henryk Sienkiewicz</a></li> <li><a href="/wiki/Prix_Nobel_de_la_paix" title="Prix Nobel de la paix">Prix Nobel de la paix</a>&#160;: <a href="/wiki/Bertha_von_Suttner" title="Bertha von Suttner">Bertha Sophie Felicita Von Suttner</a>, romancière autrichienne.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fondations_en_1905">Fondations en 1905</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Fondations en 1905" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Fondations en 1905"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Voir la catégorie&#160;: <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Fondation_en_1905" title="Catégorie:Fondation en 1905">Fondation en 1905</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Naissances_en_1905">Naissances en 1905</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Naissances en 1905" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Naissances en 1905"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Naissance_en_1905" title="Naissance en 1905">Naissance en 1905</a>. Voir également la catégorie&#160;: <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_en_1905" title="Catégorie:Naissance en 1905">Naissance en 1905</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Décès_en_1905"><span id="D.C3.A9c.C3.A8s_en_1905"></span>Décès en 1905</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Décès en 1905" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Décès en 1905"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/D%C3%A9c%C3%A8s_en_1905" title="Décès en 1905">Décès en 1905</a>. Voir également la catégorie&#160;: <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_1905" title="Catégorie:Décès en 1905">Décès en 1905</a></div></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 255px"> <div class="thumb" style="width: 250px; height: 250px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Godward_Flabellifera.jpg" class="mw-file-description" title="Flabellifera toile de John William Godward. La peinture en 1905 sur Commons"><img alt="Flabellifera toile de John William Godward. La peinture en 1905 sur Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Godward_Flabellifera.jpg/250px-Godward_Flabellifera.jpg" decoding="async" width="182" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Godward_Flabellifera.jpg/330px-Godward_Flabellifera.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Godward_Flabellifera.jpg/500px-Godward_Flabellifera.jpg 2x" data-file-width="1176" data-file-height="1424" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><center><i>Flabellifera</i> toile de <a href="/wiki/John_William_Godward" title="John William Godward">John William Godward</a>.<div class="commons plainlinks"><span class="js-interprojets"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1905_paintings?uselang=fr">La peinture en 1905</a></span> sur <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/" class="extiw" title="commons:">Commons</a></div></center></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r224276929">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body.mw-mf .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto!important}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;column-width:30em;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:35em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mietton2013"><span class="ouvrage" id="Nicolas_Mietton2013">Nicolas Mietton, <cite class="italique">Destins de diamants</cite>, <a href="/wiki/Groupe_Flammarion" title="Groupe Flammarion">Éditions Flammarion</a>, <time>2013</time>, 236&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7564-1167-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7564-1167-5"><span class="nowrap">978-2-7564-1167-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=iYlCAQAAQBAJ&amp;pg=PAPT70">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Destins+de+diamants&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Flammarion&amp;rft.aulast=Mietton&amp;rft.aufirst=Nicolas&amp;rft.date=2013&amp;rft.tpages=236&amp;rft.isbn=978-2-7564-1167-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vansina2010"><span class="ouvrage" id="Jan_Vansina2010"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Jan Vansina, <cite class="italique" lang="en">Being Colonized&#160;: The Kuba Experience in Rural Congo, 1880–1960</cite>, Madison (Wis.), Univ of Wisconsin Press, <time>2010</time>, 342&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-299-23643-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-299-23643-4"><span class="nowrap">978-0-299-23643-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=mYRwo8SqqRwC&amp;pg=PA97">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Being+Colonized+%3A+The+Kuba+Experience+in+Rural+Congo%2C+1880%E2%80%931960&amp;rft.place=Madison+%28Wis.%29&amp;rft.pub=Univ+of+Wisconsin+Press&amp;rft.aulast=Vansina&amp;rft.aufirst=Jan&amp;rft.date=2010&amp;rft.tpages=342&amp;rft.isbn=978-0-299-23643-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Berramdane1987"><span class="ouvrage" id="Abdelkhaleq_Berramdane1987">Abdelkhaleq Berramdane, <cite class="italique">Le Maroc et l'Occident&#160;: 1800-1974</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Karthala" title="Éditions Karthala">Karthala</a>, <time>1987</time>, 447&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-86537-171-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-86537-171-6"><span class="nowrap">978-2-86537-171-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=6K3hoXbeVO4C&amp;pg=PA26">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+Maroc+et+l%27Occident&amp;rft.pub=Karthala&amp;rft.stitle=1800-1974&amp;rft.aulast=Berramdane&amp;rft.aufirst=Abdelkhaleq&amp;rft.date=1987&amp;rft.tpages=447&amp;rft.isbn=978-2-86537-171-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="D&#39;Angio1995"><span class="ouvrage" id="Agnès_D&#39;Angio1995">Agnès D'Angio, <cite class="italique">Schneider &amp; Cie et les travaux publics, 1895-1949</cite>, École nationale des chartes, <time>1995</time>, 396&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-900791-13-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-900791-13-4"><span class="nowrap">978-2-900791-13-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=IhYh3dp-fiQC&amp;pg=PA104">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Schneider+%26+Cie+et+les+travaux+publics%2C+1895-1949&amp;rft.pub=%C3%89cole+nationale+des+chartes&amp;rft.aulast=D%27Angio&amp;rft.aufirst=Agn%C3%A8s&amp;rft.date=1995&amp;rft.tpages=396&amp;rft.isbn=978-2-900791-13-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Laperrine,_Gaston_Édouard_Jules_Cauvet,_Paul_Pandolfi2006"><span class="ouvrage" id="Henri_Laperrine,_Gaston_Édouard_Jules_Cauvet,_Paul_Pandolfi2006">Henri Laperrine, Gaston Édouard Jules Cauvet, Paul Pandolfi, <cite class="italique">Une correspondance saharienne&#160;: lettres inédites du général Laperrine au commandant Cauvet, 1902-1920</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Karthala" title="Éditions Karthala">Karthala</a>, <time>2006</time>, 418&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84586-725-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84586-725-3"><span class="nowrap">978-2-84586-725-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=A5CfpIF4bdkC&amp;pg=PA46">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Une+correspondance+saharienne+%3A+lettres+in%C3%A9dites+du+g%C3%A9n%C3%A9ral+Laperrine+au+commandant+Cauvet%2C+1902-1920&amp;rft.pub=Karthala&amp;rft.au=Henri+Laperrine%2C+Gaston+%C3%89douard+Jules+Cauvet%2C+Paul+Pandolfi&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=418&amp;rft.isbn=978-2-84586-725-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dufour2004"><span class="ouvrage" id="Jean-Louis_Dufour2004">Jean-Louis Dufour, <cite class="italique">Les crises internationales de Pékin (1900) à Bagdad (2004)</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Complexe" title="Éditions Complexe">Éditions Complexe</a>, <time>2004</time>, 325&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-8048-0022-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-8048-0022-2"><span class="nowrap">978-2-8048-0022-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=P9qevVj3QpIC&amp;pg=PA85">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Les+crises+internationales+de+P%C3%A9kin+%281900%29+%C3%A0+Bagdad+%282004%29&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Complexe&amp;rft.aulast=Dufour&amp;rft.aufirst=Jean-Louis&amp;rft.date=2004&amp;rft.tpages=325&amp;rft.isbn=978-2-8048-0022-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="GiblinMonson2010"><span class="ouvrage" id="James_Leonard_GiblinJamie_Monson2010"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> James Leonard <span class="nom_auteur">Giblin</span> et Jamie Monson, <cite class="italique" lang="en">Maji Maji&#160;: Lifting the Fog of War</cite>, Leiden/Boston, BRILL, <time>2010</time>, 325&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-90-04-18342-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-90-04-18342-1"><span class="nowrap">978-90-04-18342-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=OjjKNNeu6cwC&amp;pg=PA6">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Maji+Maji&amp;rft.place=Leiden%2FBoston&amp;rft.pub=BRILL&amp;rft.stitle=Lifting+the+Fog+of+War&amp;rft.aulast=Giblin&amp;rft.aufirst=James+Leonard&amp;rft.au=Jamie+Monson&amp;rft.date=2010&amp;rft.tpages=325&amp;rft.isbn=978-90-04-18342-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Adu_Boahen1989"><span class="ouvrage" id="Albert_Adu_Boahen1989">Albert Adu Boahen, <cite class="italique">Histoire générale de l'Afrique&#160;: L'Afrique sous domination coloniale 1880-1935</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;7, UNESCO, <time>1989</time>, 544&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-92-3-202499-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-92-3-202499-2"><span class="nowrap">978-92-3-202499-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ctwrfCdKb0MC&amp;pg=PA145">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+g%C3%A9n%C3%A9rale+de+l%27Afrique+%3A+L%27Afrique+sous+domination+coloniale+1880-1935&amp;rft.pub=UNESCO&amp;rft.au=Albert+Adu+Boahen&amp;rft.date=1989&amp;rft.volume=7&amp;rft.tpages=544&amp;rft.isbn=978-92-3-202499-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pandolfi1998"><span class="ouvrage" id="Paul_Pandolfi1998">Paul Pandolfi, <cite class="italique">In-Salah 1904/Tamanrasset 1905&#160;: les deux soumissions des Touaregs Kel-Ahaggar</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;149, Cahiers d'études africaines, <time>1998</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/cea_0008-0055_1998_num_38_149_1976">présentation en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;74<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=In-Salah+1904%2FTamanrasset+1905+%3A+les+deux+soumissions+des+Touaregs+Kel-Ahaggar&amp;rft.pub=Cahiers+d%27%C3%A9tudes+africaines&amp;rft.aulast=Pandolfi&amp;rft.aufirst=Paul&amp;rft.date=1998&amp;rft.volume=149&amp;rft.pages=74&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Parsons2010"><span class="ouvrage" id="Timothy_Parsons2010">Timothy Parsons, <cite class="italique">The Rule of Empires&#160;: Those Who Built Them, Those Who Endured Them, and Why They Always Fall</cite>, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <time>2010</time>, 496&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-974619-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-974619-4"><span class="nowrap">978-0-19-974619-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Yrc7BGHGJIAC&amp;pg=PA292">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Rule+of+Empires+%3A+Those+Who+Built+Them%2C+Those+Who+Endured+Them%2C+and+Why+They+Always+Fall&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.aulast=Parsons&amp;rft.aufirst=Timothy&amp;rft.date=2010&amp;rft.tpages=496&amp;rft.isbn=978-0-19-974619-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Makong’o"><span class="ouvrage" id="Julius_Makong’o">Julius Makong’o, <cite class="italique">History and Government</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;3, East African Publishers <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-9966-25-333-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-9966-25-333-0"><span class="nowrap">978-9966-25-333-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=XVPM53_gPP4C&amp;pg=PA41">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=History+and+Government&amp;rft.pub=East+African+Publishers&amp;rft.aulast=Makong%E2%80%99o&amp;rft.aufirst=Julius&amp;rft.volume=3&amp;rft.isbn=978-9966-25-333-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-GiblinMonson2010238-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GiblinMonson2010238_12-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#GiblinMonson2010">Giblin et Monson 2010</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;238. </span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_géographie1906"><span class="ouvrage" id="Société_de_géographie1906">Société de géographie, <cite class="italique">Annales de géographie</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;15, France, <a href="/wiki/Armand_Colin" title="Armand Colin">A. Colin</a>, <time>1906</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=PPQNAQAAIAAJ&amp;dq=JANSSENS&amp;pg=PA264">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Annales+de+g%C3%A9ographie&amp;rft.place=France&amp;rft.pub=A.+Colin&amp;rft.au=Soci%C3%A9t%C3%A9+de+g%C3%A9ographie&amp;rft.date=1906&amp;rft.volume=15&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gary-Tounkara,_Didier_Nativel2012"><span class="ouvrage" id="Daouda_Gary-Tounkara,_Didier_Nativel2012">Daouda Gary-Tounkara, Didier Nativel, <cite class="italique">L'Afrique des savoirs au sud du Sahara, <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;: acteurs, supports, pratiques</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Karthala" title="Éditions Karthala">Karthala</a>, <time>2012</time>, 439&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-8111-0616-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-8111-0616-4"><span class="nowrap">978-2-8111-0616-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=N236gzwnFz4C&amp;pg=PA80">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27Afrique+des+savoirs+au+sud+du+Sahara%2C+XVIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XXIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Karthala&amp;rft.stitle=acteurs%2C+supports%2C+pratiques&amp;rft.au=Daouda+Gary-Tounkara%2C+Didier+Nativel&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=439&amp;rft.isbn=978-2-8111-0616-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="FageRoberts1986"><span class="ouvrage" id="J._D._FageA._D._Roberts1986">J. D. Fage et A. D. Roberts, <cite class="italique">The Cambridge History of Africa</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;7, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <time>1986</time>, 1086&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-521-22505-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-521-22505-2"><span class="nowrap">978-0-521-22505-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=zywkdNMeltkC&amp;pg=PA665">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Cambridge+History+of+Africa&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.aulast=Fage&amp;rft.aufirst=J.+D.&amp;rft.au=A.+D.+Roberts&amp;rft.date=1986&amp;rft.volume=7&amp;rft.tpages=1086&amp;rft.isbn=978-0-521-22505-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Wynne2000"><span class="ouvrage" id="William_H._Wynne2000">William H. Wynne, <cite class="italique">State Insolvency and Foreign Bondholders&#160;: Selected Case Histories of Goveernmental Foreign Bond Defaults and Debt Readjustments</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2, Beard Books, <time>2000</time>, 684&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-58798-046-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-58798-046-6"><span class="nowrap">978-1-58798-046-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=d1e4McgjiAwC&amp;pg=PA243">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=State+Insolvency+and+Foreign+Bondholders+%3A+Selected+Case+Histories+of+Goveernmental+Foreign+Bond+Defaults+and+Debt+Readjustments&amp;rft.pub=Beard+Books&amp;rft.aulast=Wynne&amp;rft.aufirst=William+H.&amp;rft.date=2000&amp;rft.volume=2&amp;rft.tpages=684&amp;rft.isbn=978-1-58798-046-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Horvath2006"><span class="ouvrage" id="Ricardo_Horvath2006">Ricardo Horvath, <cite class="italique">Esos malditos tangos&#160;: apuntes para la otra historia</cite>, Editorial Biblos, <time>2006</time>, 255&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-950-786-549-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-950-786-549-7"><span class="nowrap">978-950-786-549-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=5ItWcuoyih4C&amp;pg=PA208">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Esos+malditos+tangos&amp;rft.pub=Editorial+Biblos&amp;rft.stitle=apuntes+para+la+otra+historia&amp;rft.aulast=Horvath&amp;rft.aufirst=Ricardo&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=255&amp;rft.isbn=978-950-786-549-7&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hagger_Author2013"><span class="ouvrage" id="Nicholas_Hagger_Author2013">Nicholas Hagger Author, <cite class="italique">The Secret American Dream&#160;: The Creation of a New World Order with the Power to Abolish War, Poverty, and Disease</cite>, Duncan Baird Publishers, <time>2013</time>, 272&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-78028-212-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-78028-212-1"><span class="nowrap">978-1-78028-212-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=XXnqbXhaTf8C&amp;pg=PAPP41">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Secret+American+Dream+%3A+The+Creation+of+a+New+World+Order+with+the+Power+to+Abolish+War%2C+Poverty%2C+and+Disease&amp;rft.pub=Duncan+Baird+Publishers&amp;rft.au=Nicholas+Hagger+Author&amp;rft.date=2013&amp;rft.tpages=272&amp;rft.isbn=978-1-78028-212-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1974"><cite class="italique">Corpus constitutionnel&#160;: recueil universel des constitutions en vigueur</cite>, Brill Archive, <time>1974</time>, 269&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-90-04-03887-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-90-04-03887-5"><span class="nowrap">978-90-04-03887-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=6fwUAAAAIAAJ&amp;pg=PA128">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Corpus+constitutionnel&amp;rft.pub=Brill+Archive&amp;rft.stitle=recueil+universel+des+constitutions+en+vigueur&amp;rft.date=1974&amp;rft.tpages=269&amp;rft.isbn=978-90-04-03887-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Naudon_Figueroa"><span class="ouvrage" id="Andrés_Naudon_Figueroa">Andrés Naudon Figueroa, <cite class="italique">La cuestión social y el derecho. Orígenes de la primera codificación laboral chilena</cite>, RIL Editores <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=8_1DsQ5BdaQC&amp;pg=PA90">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+cuesti%C3%B3n+social+y+el+derecho.+Or%C3%ADgenes+de+la+primera+codificaci%C3%B3n+laboral+chilena&amp;rft.pub=RIL+Editores&amp;rft.au=Andr%C3%A9s+Naudon+Figueroa&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Maria_Gomes_da_Cunha,_Flávio_dos_Santos_Gomes2007"><span class="ouvrage" id="Olivia_Maria_Gomes_da_Cunha,_Flávio_dos_Santos_Gomes2007">Olivia Maria Gomes da Cunha, Flávio dos Santos Gomes, <cite class="italique">Quase-cidadão&#160;: histórias e antropologias da pós-emancipação no Brasil</cite>, FGV Editora, <time>2007</time>, 452&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-85-225-0590-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-85-225-0590-6"><span class="nowrap">978-85-225-0590-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=yo0lMCaerDIC&amp;pg=PA109">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Quase-cidad%C3%A3o+%3A+hist%C3%B3rias+e+antropologias+da+p%C3%B3s-emancipa%C3%A7%C3%A3o+no+Brasil&amp;rft.pub=FGV+Editora&amp;rft.au=Olivia+Maria+Gomes+da+Cunha%2C+Fl%C3%A1vio+dos+Santos+Gomes&amp;rft.date=2007&amp;rft.tpages=452&amp;rft.isbn=978-85-225-0590-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Delgado_Martín1992"><span class="ouvrage" id="Jaime_Delgado_Martín1992">Jaime Delgado Martín, <cite class="italique">Hispanoamérica en el siglo XX</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;18, Ediciones Rialp, <time>1992</time>, 523&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-84-321-2117-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-84-321-2117-3"><span class="nowrap">978-84-321-2117-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=X6l6vlNA4T4C&amp;pg=PA37">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Hispanoam%C3%A9rica+en+el+siglo+XX&amp;rft.pub=Ediciones+Rialp&amp;rft.au=Jaime+Delgado+Mart%C3%ADn&amp;rft.date=1992&amp;rft.volume=18&amp;rft.tpages=523&amp;rft.isbn=978-84-321-2117-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Tucker-23"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Tucker_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-Tucker_23-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Tucker_23-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tucker2009"><span class="ouvrage" id="Spencer_Tucker2009">Spencer Tucker, <cite class="italique">A global chronology of conflict&#160;: from the ancient world to the modern Middle East</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2, <a href="/wiki/ABC-CLIO" title="ABC-CLIO">ABC-CLIO</a>, <time>2009</time>, 2777&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-85109-672-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-85109-672-5"><span class="nowrap">978-1-85109-672-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=h5_tSnygvbIC&amp;pg=PA1541">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+global+chronology+of+conflict+%3A+from+the+ancient+world+to+the+modern+Middle+East&amp;rft.pub=ABC-CLIO&amp;rft.aulast=Tucker&amp;rft.aufirst=Spencer&amp;rft.date=2009&amp;rft.volume=2&amp;rft.tpages=2777&amp;rft.isbn=978-1-85109-672-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Clements2003"><span class="ouvrage" id="Frank_Clements2003">Frank Clements, <cite class="italique">Conflict in Afghanistan&#160;: A Historical Encyclopedia</cite>, <a href="/wiki/ABC-CLIO" title="ABC-CLIO">ABC-CLIO</a>, <time>2003</time>, 377&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-85109-402-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-85109-402-8"><span class="nowrap">978-1-85109-402-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=bv4hzxpo424C&amp;pg=PA31">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Conflict+in+Afghanistan&amp;rft.pub=ABC-CLIO&amp;rft.stitle=A+Historical+Encyclopedia&amp;rft.aulast=Clements&amp;rft.aufirst=Frank&amp;rft.date=2003&amp;rft.tpages=377&amp;rft.isbn=978-1-85109-402-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Wissing2015"><span class="ouvrage" id="Douglas_Wissing2015">Douglas Wissing, <cite class="italique">Pioneer in Tibet&#160;: The Life and Perils of Dr. Albert Shelton</cite>, <a href="/wiki/Macmillan_Publishers" title="Macmillan Publishers">Macmillan</a>, <time>2015</time>, 352&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4668-9224-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4668-9224-8"><span class="nowrap">978-1-4668-9224-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ZR94BgAAQBAJ&amp;pg=PAPT112">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Pioneer+in+Tibet&amp;rft.pub=Macmillan&amp;rft.stitle=The+Life+and+Perils+of+Dr.+Albert+Shelton&amp;rft.aulast=Wissing&amp;rft.aufirst=Douglas&amp;rft.date=2015&amp;rft.tpages=352&amp;rft.isbn=978-1-4668-9224-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jha2010"><span class="ouvrage" id="M.K._Jha2010">M.K. Jha, <cite class="italique">Natural and Anthropogenic Disasters&#160;: Vulnerability, Preparedness and Mitigation</cite>, 9789048124985, Springer Science &amp; Business Media, <time>2010</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=fICXQSPJwx8C&amp;pg=PA23">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Natural+and+Anthropogenic+Disasters+%3A+Vulnerability%2C+Preparedness+and+Mitigation&amp;rft.place=9789048124985&amp;rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&amp;rft.aulast=Jha&amp;rft.aufirst=M.K.&amp;rft.date=2010&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Kowner2009391-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kowner2009391_27-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Kowner2009">Kowner 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;391. </span> </li> <li id="cite_note-Kowner2009338-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kowner2009338_28-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Kowner2009">Kowner 2009</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;338. </span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Baljinnyam1993"><span class="ouvrage" id="I._Baljinnyam1993">I. Baljinnyam, <cite class="italique">Ruptures of Major Earthquakes and Active Deformation in Mongolia and Its Surroundings</cite>, <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_am%C3%A9ricaine_de_g%C3%A9ologie" title="Société américaine de géologie">Geological Society of America</a>, <time>1993</time>, 62&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8137-1181-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8137-1181-2"><span class="nowrap">978-0-8137-1181-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rVxzmzceDncC&amp;pg=PA45">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ruptures+of+Major+Earthquakes+and+Active+Deformation+in+Mongolia+and+Its+Surroundings&amp;rft.pub=Geological+Society+of+America&amp;rft.aulast=Baljinnyam&amp;rft.aufirst=I.&amp;rft.date=1993&amp;rft.tpages=62&amp;rft.isbn=978-0-8137-1181-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bowman-30"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bowman_30-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Bowman_30-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Stewart_Bowman2013"><span class="ouvrage" id="John_Stewart_Bowman2013">John Stewart Bowman, <cite class="italique">Columbia Chronologies of Asian History and Culture</cite>, <a href="/wiki/Columbia_University_Press" title="Columbia University Press">Columbia University Press</a>, <time>2013</time>, 512&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-231-50004-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-231-50004-3"><span class="nowrap">978-0-231-50004-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=cYoHOqC7Yx4C&amp;pg=PA301">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Columbia+Chronologies+of+Asian+History+and+Culture&amp;rft.pub=Columbia+University+Press&amp;rft.au=John+Stewart+Bowman&amp;rft.date=2013&amp;rft.tpages=512&amp;rft.isbn=978-0-231-50004-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.clio.fr/CHRONOLOGIE/chronologie_armenie_la_renaissance_de_la_nation_armenienne_de_la_poussee_russe_a_la_premiere_guerre_mondiale.asp">http://www.clio.fr/CHRONOLOGIE/chronologie_armenie_la_renaissance_de_la_nation_armenienne_de_la_poussee_russe_a_la_premiere_guerre_mondiale.asp</a></span> </li> <li id="cite_note-Grenville-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Grenville_32-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="GrenvilleWasserstein2013"><span class="ouvrage" id="John_GrenvilleBernard_Wasserstein2013">John Grenville et Bernard Wasserstein, <cite class="italique">The Major International Treaties of the Twentieth Century&#160;: A History and Guide with Texts</cite>, <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>, <time>2013</time>, 1016&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-135-19248-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-135-19248-8"><span class="nowrap">978-1-135-19248-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Q99JAgAAQBAJ&amp;pg=PA52">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Major+International+Treaties+of+the+Twentieth+Century&amp;rft.pub=Routledge&amp;rft.stitle=A+History+and+Guide+with+Texts&amp;rft.aulast=Grenville&amp;rft.aufirst=John&amp;rft.au=Bernard+Wasserstein&amp;rft.date=2013&amp;rft.tpages=1016&amp;rft.isbn=978-1-135-19248-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2008"><cite class="italique">China in Transformation, 1900-1949</cite>, Pearson Education, <time>2008</time>, 176&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4058-4058-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4058-4058-3"><span class="nowrap">978-1-4058-4058-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=nwPU6Tcw1ysC&amp;pg=PA92">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=China+in+Transformation%2C+1900-1949&amp;rft.pub=Pearson+Education&amp;rft.date=2008&amp;rft.tpages=176&amp;rft.isbn=978-1-4058-4058-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cybriwsky2011"><span class="ouvrage" id="Roman_Cybriwsky2011">Roman Cybriwsky, <cite class="italique">Historical Dictionary of Tokyo</cite>, Scarecrow Press, <time>2011</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8108-7489-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8108-7489-3"><span class="nowrap">978-0-8108-7489-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=9pePrUSs7kMC&amp;pg=PA89">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Historical+Dictionary+of+Tokyo&amp;rft.pub=Scarecrow+Press&amp;rft.aulast=Cybriwsky&amp;rft.aufirst=Roman&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=978-0-8108-7489-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_culture_et_de_recherches_laotiennes2004"><span class="ouvrage" id="Cercle_de_culture_et_de_recherches_laotiennes2004">Cercle de culture et de recherches laotiennes, <cite class="italique">Péninsule</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;48, France, Centre national du livre, <time>2004</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=OkxuAAAAMAAJ&amp;dq=1905&amp;pg=PA42">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=P%C3%A9ninsule&amp;rft.place=France&amp;rft.pub=Centre+national+du+livre&amp;rft.au=Cercle+de+culture+et+de+recherches+laotiennes&amp;rft.date=2004&amp;rft.volume=48&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.comlaw.gov.au/Details/C1905A00009">http://www.comlaw.gov.au/Details/C1905A00009</a></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="PrattRutt2013"><span class="ouvrage" id="Keith_PrattRichard_Rutt2013">Keith Pratt et Richard Rutt, <cite class="italique">Korea&#160;: A Historical and Cultural Dictionary</cite>, <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>, <time>2013</time>, 568&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-136-79393-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-136-79393-6"><span class="nowrap">978-1-136-79393-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=r15cAgAAQBAJ&amp;pg=PA360">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Korea&amp;rft.pub=Routledge&amp;rft.stitle=A+Historical+and+Cultural+Dictionary&amp;rft.aulast=Pratt&amp;rft.aufirst=Keith&amp;rft.au=Richard+Rutt&amp;rft.date=2013&amp;rft.tpages=568&amp;rft.isbn=978-1-136-79393-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="KellnerDjalili2010"><span class="ouvrage" id="Thierry_KellnerMohammed-Reza_Djalili2010">Thierry Kellner et Mohammed-Reza Djalili, <cite class="italique">Histoire de l'Iran contemporain</cite>, <a href="/wiki/La_D%C3%A9couverte" title="La Découverte">La Découverte</a>, <time>2010</time>, 128&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7071-6478-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7071-6478-0"><span class="nowrap">978-2-7071-6478-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=fihyLrsc4kcC&amp;pg=PA27">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+de+l%27Iran+contemporain&amp;rft.pub=La+D%C3%A9couverte&amp;rft.aulast=Kellner&amp;rft.aufirst=Thierry&amp;rft.au=Mohammed-Reza+Djalili&amp;rft.date=2010&amp;rft.tpages=128&amp;rft.isbn=978-2-7071-6478-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Lőrincz-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lőrincz_39-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lőrincz1984"><span class="ouvrage" id="László_Lőrincz1984">László Lőrincz, <cite class="italique">Histoire de la Mongolie&#160;: des origines à nos jours</cite>, <a href="/wiki/Akad%C3%A9miai_Kiad%C3%B3" title="Akadémiai Kiadó">Akadémiai Kiadó</a>, <time>1984</time>, 292&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-963-05-3381-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-963-05-3381-2"><span class="nowrap">978-963-05-3381-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=uTlwAAAAMAAJ&amp;dq=dougouylang&amp;pg=PA176">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+de+la+Mongolie&amp;rft.pub=Akad%C3%A9miai+Kiad%C3%B3&amp;rft.stitle=des+origines+%C3%A0+nos+jours&amp;rft.aulast=L%C5%91rincz&amp;rft.aufirst=L%C3%A1szl%C3%B3&amp;rft.date=1984&amp;rft.tpages=292&amp;rft.isbn=978-963-05-3381-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Messonnier-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Messonnier_40-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Olivier-Messonnier2012"><span class="ouvrage" id="Laurence_Olivier-Messonnier2012">Laurence Olivier-Messonnier, <cite class="italique">Guerre et littérature de jeunesse (1913-1919)&#160;: analyse des dérives patriotiques dans les périodiques pour enfants</cite>, Paris, Harmattan, <time>2012</time>, 409&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-296-96069-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-296-96069-5"><span class="nowrap">978-2-296-96069-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=l8eUXkioJYgC&amp;pg=PA28">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Guerre+et+litt%C3%A9rature+de+jeunesse+%281913-1919%29+%3A+analyse+des+d%C3%A9rives+patriotiques+dans+les+p%C3%A9riodiques+pour+enfants&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Harmattan&amp;rft.aulast=Olivier-Messonnier&amp;rft.aufirst=Laurence&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=409&amp;rft.isbn=978-2-296-96069-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Passek-41"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Passek_41-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Passek_41-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Loup_Passek1979"><span class="ouvrage" id="Jean_Loup_Passek1979">Jean Loup Passek, <cite class="italique">Le Cinéma hongrois</cite>, Centre Georges Pompidou, <time>1979</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=iog3AAAAIAAJ&amp;dq=(5+févr.)&amp;pg=PA5">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+Cin%C3%A9ma+hongrois&amp;rft.pub=Centre+Georges+Pompidou&amp;rft.au=Jean+Loup+Passek&amp;rft.date=1979&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="C._McKercher2006"><span class="ouvrage" id="B._J._C._McKercher2006">B. J. C. McKercher, <cite class="italique">Esme Howard&#160;: A Diplomatic Biography</cite>, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <time>2006</time>, 500&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-521-02523-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-521-02523-2"><span class="nowrap">978-0-521-02523-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Y22s58Jq2DwC&amp;pg=PA55">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Esme+Howard&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.stitle=A+Diplomatic+Biography&amp;rft.aulast=C.+McKercher&amp;rft.aufirst=B.+J.&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=500&amp;rft.isbn=978-0-521-02523-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Valode-43"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Valode_43-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Valode_43-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Valode2011"><span class="ouvrage" id="Philippe_Valode2011"><a href="/wiki/Philippe_Valode" title="Philippe Valode">Philippe Valode</a>, <cite class="italique">L'histoire de France en 2 000 dates</cite>, Acropole, <time>2011</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7357-0361-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7357-0361-6"><span class="nowrap">978-2-7357-0361-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=LB58pA4ZFDMC&amp;pg=PA534">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27histoire+de+France+en+2+000+dates&amp;rft.pub=Acropole&amp;rft.aulast=Valode&amp;rft.aufirst=Philippe&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=978-2-7357-0361-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Renardy2005"><span class="ouvrage" id="Christine_Renardy2005">Christine Renardy, <cite class="italique">Liège et l'Exposition universelle de 1905</cite>, Renaissance Du Livre, <time>2005</time>, 318&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87415-495-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87415-495-9"><span class="nowrap">978-2-87415-495-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=yNzaHdsjALMC&amp;pg=PA238">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Li%C3%A8ge+et+l%27Exposition+universelle+de+1905&amp;rft.pub=Renaissance+Du+Livre&amp;rft.aulast=Renardy&amp;rft.aufirst=Christine&amp;rft.date=2005&amp;rft.tpages=318&amp;rft.isbn=978-2-87415-495-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Koblik-45"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Koblik_45-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Koblik_45-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Koblik1975"><span class="ouvrage" id="Steven_Koblik1975">Steven Koblik, <cite class="italique">Sweden's Development from Poverty to Affluence, 1750-1970</cite>, <a href="/wiki/U_of_Minnesota_Press" class="mw-redirect" title="U of Minnesota Press">U of Minnesota Press</a>, <time>1975</time>, 380&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8166-0766-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8166-0766-2"><span class="nowrap">978-0-8166-0766-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_3std3h6K6oC&amp;pg=PA84">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Sweden%27s+Development+from+Poverty+to+Affluence%2C+1750-1970&amp;rft.pub=U+of+Minnesota+Press&amp;rft.aulast=Koblik&amp;rft.aufirst=Steven&amp;rft.date=1975&amp;rft.tpages=380&amp;rft.isbn=978-0-8166-0766-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bérenger2011219-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bérenger2011219_46-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Bérenger2011">Bérenger 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;219. </span> </li> <li id="cite_note-Sokoloff-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sokoloff_47-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sokoloff1993"><span class="ouvrage" id="Georges_Sokoloff1993">Georges Sokoloff, <cite class="italique">La Puissance pauvre&#160;: Une histoire de la Russie de 1815 à nos jours</cite>, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>1993</time>, 948&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-213-64767-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-213-64767-8"><span class="nowrap">978-2-213-64767-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=BFR9w-U1DToC&amp;pg=PAPT140">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Puissance+pauvre&amp;rft.pub=Fayard&amp;rft.stitle=Une+histoire+de+la+Russie+de+1815+%C3%A0+nos+jours&amp;rft.aulast=Sokoloff&amp;rft.aufirst=Georges&amp;rft.date=1993&amp;rft.tpages=948&amp;rft.isbn=978-2-213-64767-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Carol2012"><span class="ouvrage" id="Steven_Carol2012">Steven Carol, <cite class="italique">From Jerusalem to the Lion of Judah and Beyond&#160;: Israel's Foreign Policy in East Africa</cite>, iUniverse, <time>2012</time>, 522&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4697-6129-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4697-6129-9"><span class="nowrap">978-1-4697-6129-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=WER8YBegWxYC&amp;pg=PA67">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=From+Jerusalem+to+the+Lion+of+Judah+and+Beyond&amp;rft.pub=iUniverse&amp;rft.stitle=Israel%27s+Foreign+Policy+in+East+Africa&amp;rft.aulast=Carol&amp;rft.aufirst=Steven&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=522&amp;rft.isbn=978-1-4697-6129-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Laqueur"><span class="ouvrage" id="Walter_Laqueur">Walter Laqueur, <cite class="italique">A History of Zionism</cite>, Orion Press Inc. <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=J1AaCAAAQBAJ&amp;pg=PAPT206">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+History+of+Zionism&amp;rft.pub=Orion+Press+Inc.&amp;rft.aulast=Laqueur&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boyer1991"><span class="ouvrage" id="Alain_Boyer1991">Alain Boyer, <cite class="italique">Théodore Herzl</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Albin_Michel" title="Éditions Albin Michel">Albin Michel</a>, <time>1991</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-226-29373-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-226-29373-2"><span class="nowrap">978-2-226-29373-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=DXMrAgAAQBAJ&amp;pg=PAPT110">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Th%C3%A9odore+Herzl&amp;rft.pub=Albin+Michel&amp;rft.aulast=Boyer&amp;rft.aufirst=Alain&amp;rft.date=1991&amp;rft.isbn=978-2-226-29373-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Zamenhof"><span class="ouvrage" id="Louis-Lazare_Zamenhof"><a href="/wiki/Louis-Lazare_Zamenhof" title="Louis-Lazare Zamenhof">Louis-Lazare Zamenhof</a>, <cite class="italique">Paroladoj</cite>, Espoteko <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=5KthEmNWrsMC&amp;pg=PA2">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Paroladoj&amp;rft.pub=Espoteko&amp;rft.aulast=Zamenhof&amp;rft.aufirst=Louis-Lazare&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Fusilier-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Fusilier_52-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fusilier1960"><span class="ouvrage" id="Raymond_Fusilier1960">Raymond Fusilier, <cite class="italique">Les monarchies parlementaires</cite>, Éd. Ouvrières, <time>1960</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=554FAAAAMAAJ&amp;dq=368+208&amp;pg=PA221">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Les+monarchies+parlementaires&amp;rft.pub=%C3%89d.+Ouvri%C3%A8res&amp;rft.aulast=Fusilier&amp;rft.aufirst=Raymond&amp;rft.date=1960&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kirby2014"><span class="ouvrage" id="David_Kirby2014">David Kirby, <cite class="italique">The Baltic World 1772-1993&#160;: Europe's Northern Periphery in an Age of Change</cite>, <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>, <time>2014</time>, 480&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-317-90218-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-317-90218-8"><span class="nowrap">978-1-317-90218-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=GN0FBAAAQBAJ&amp;pg=PA188">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Baltic+World+1772-1993&amp;rft.pub=Routledge&amp;rft.stitle=Europe%27s+Northern+Periphery+in+an+Age+of+Change&amp;rft.aulast=Kirby&amp;rft.aufirst=David&amp;rft.date=2014&amp;rft.tpages=480&amp;rft.isbn=978-1-317-90218-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BideleuxJeffries2007"><span class="ouvrage" id="Robert_BideleuxIan_Jeffries2007">Robert Bideleux et Ian Jeffries, <cite class="italique">History of Eastern Europe&#160;: Crisis and Change</cite>, <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>, <time>2007</time>, 720&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-134-21319-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-134-21319-1"><span class="nowrap">978-1-134-21319-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=9IR5KtcEYeMC&amp;pg=PA260">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=History+of+Eastern+Europe&amp;rft.pub=Routledge&amp;rft.stitle=Crisis+and+Change&amp;rft.aulast=Bideleux&amp;rft.aufirst=Robert&amp;rft.au=Ian+Jeffries&amp;rft.date=2007&amp;rft.tpages=720&amp;rft.isbn=978-1-134-21319-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="DayGaido2009"><span class="ouvrage" id="Richard_B._DayDaniel_Gaido2009"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Richard B. Day et Daniel Gaido, <cite class="italique" lang="en">Witnesses to Permanent Revolution&#160;: The Documentary Record</cite>, Leiden/Boston, BRILL, <time>2009</time>, 682&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-90-04-16770-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-90-04-16770-4"><span class="nowrap">978-90-04-16770-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=pV5k-TvbSwQC&amp;pg=PA46">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Witnesses+to+Permanent+Revolution&amp;rft.place=Leiden%2FBoston&amp;rft.pub=BRILL&amp;rft.stitle=The+Documentary+Record&amp;rft.aulast=Day&amp;rft.aufirst=Richard+B.&amp;rft.au=Daniel+Gaido&amp;rft.date=2009&amp;rft.tpages=682&amp;rft.isbn=978-90-04-16770-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bérenger2011"><span class="ouvrage" id="Jean_Bérenger2011">Jean Bérenger, <cite class="italique">L'Empire austro-hongrois&#160;: 1815-1918</cite>, <a href="/wiki/Armand_Colin" title="Armand Colin">Armand Colin</a>, <time>2011</time>, 240&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-200-27306-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-200-27306-4"><span class="nowrap">978-2-200-27306-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=fesJje_yfxUC&amp;pg=PAPT234">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27Empire+austro-hongrois&amp;rft.pub=Armand+Colin&amp;rft.stitle=1815-1918&amp;rft.aulast=B%C3%A9renger&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=2011&amp;rft.tpages=240&amp;rft.isbn=978-2-200-27306-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010"><cite class="italique">Annuaire de la noblesse moderne des maisons principales de l'Europe</cite>, Montréal, Kozma Petrovich Prutkov, <time>2010</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1925-5594">1925-5594</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=FfSd4UKFnGAC&amp;pg=PA97">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Annuaire+de+la+noblesse+moderne+des+maisons+principales+de+l%27Europe&amp;rft.place=Montr%C3%A9al&amp;rft.pub=Kozma+Petrovich+Prutkov&amp;rft.date=2010&amp;rft.issn=1925-5594&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Alexander_Jenks1950"><span class="ouvrage" id="William_Alexander_Jenks1950">William Alexander Jenks, <cite class="italique">The Austrian Electoral Reform of 1907</cite>, New York, <a href="/wiki/Columbia_University_Press" title="Columbia University Press">Columbia University Press</a>, <time>1950</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=PAEOAQAAIAAJ&amp;dq=Abendpost&amp;pg=PA42">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Austrian+Electoral+Reform+of+1907&amp;rft.place=New+York&amp;rft.pub=Columbia+University+Press&amp;rft.au=William+Alexander+Jenks&amp;rft.date=1950&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Rommelfanger2019"><span class="ouvrage" id="Ulrich_Rommelfanger2019">Ulrich Rommelfanger, <cite class="italique">Das konsultative Referendum</cite>, Duncker &amp; Humblot, <time>2019</time>, 330&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-3-428-46374-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-3-428-46374-9"><span class="nowrap">978-3-428-46374-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rD-IaITa66YC&amp;pg=PA186">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Das+konsultative+Referendum&amp;rft.pub=Duncker+%26+Humblot&amp;rft.aulast=Rommelfanger&amp;rft.aufirst=Ulrich&amp;rft.date=2019&amp;rft.tpages=330&amp;rft.isbn=978-3-428-46374-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Young1995"><span class="ouvrage" id="Robert_A._Young1995">Robert A. Young, <cite class="italique">La sécession du Québec et l'avenir du Canada</cite>, Presses Université Laval, <time>1995</time>, 291&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7637-7426-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7637-7426-8"><span class="nowrap">978-2-7637-7426-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rOHlfF62cGQC&amp;pg=PA117">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+s%C3%A9cession+du+Qu%C3%A9bec+et+l%27avenir+du+Canada&amp;rft.pub=Presses+Universit%C3%A9+Laval&amp;rft.aulast=Young&amp;rft.aufirst=Robert+A.&amp;rft.date=1995&amp;rft.tpages=291&amp;rft.isbn=978-2-7637-7426-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kornicker2008"><span class="ouvrage" id="Véra_Kornicker2008">Véra Kornicker, <cite class="italique">Cézembre&#160;: l'île interdite</cite>, La Rochelle, La Découvrance, <time>2008</time>, 142&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84265-578-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84265-578-5"><span class="nowrap">978-2-84265-578-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=TYyxprBMwIcC&amp;pg=PA111">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=C%C3%A9zembre&amp;rft.place=La+Rochelle&amp;rft.pub=La+D%C3%A9couvrance&amp;rft.stitle=l%27%C3%AEle+interdite&amp;rft.aulast=Kornicker&amp;rft.aufirst=V%C3%A9ra&amp;rft.date=2008&amp;rft.tpages=142&amp;rft.isbn=978-2-84265-578-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Eisenstaedt-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Eisenstaedt_62-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Eisenstaedt2006"><span class="ouvrage" id="Jean_Eisenstaedt2006">Jean Eisenstaedt, <cite class="italique">The Curious History of Relativity&#160;: How Einstein's Theory of Gravity was Lost and Found Again</cite>, Princeton University Press, <time>2006</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9780691118659" title="Spécial:Ouvrages de référence/9780691118659"><span class="nowrap">9780691118659</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=d2bnXTOtCD8C&amp;pg=PA41">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Curious+History+of+Relativity+%3A+How+Einstein%27s+Theory+of+Gravity+was+Lost+and+Found+Again&amp;rft.pub=Princeton+University+Press&amp;rft.aulast=Eisenstaedt&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=2006&amp;rft.isbn=9780691118659&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Baechler-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Baechler_63-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Baechler2003"><span class="ouvrage" id="Christian_Baechler2003"><a href="/wiki/Christian_Baechler" title="Christian Baechler">Christian Baechler</a>, <cite class="italique">Guillaume II d'Allemagne</cite>, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>2003</time>, 540&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-213-64901-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-213-64901-6"><span class="nowrap">978-2-213-64901-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=NkK4OnCFDZgC&amp;pg=PAPT107">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Guillaume+II+d%27Allemagne&amp;rft.pub=Fayard&amp;rft.aulast=Baechler&amp;rft.aufirst=Christian&amp;rft.date=2003&amp;rft.tpages=540&amp;rft.isbn=978-2-213-64901-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ranelagh2012"><span class="ouvrage" id="John_Ranelagh2012"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> John Ranelagh, <cite class="italique" lang="en">A Short History of Ireland</cite>, Cambridge, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <time>2012</time>, 425&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-107-00923-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-107-00923-3"><span class="nowrap">978-1-107-00923-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=B58eEG4OE98C&amp;pg=PA182">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+Short+History+of+Ireland&amp;rft.place=Cambridge&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.aulast=Ranelagh&amp;rft.aufirst=John&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=425&amp;rft.isbn=978-1-107-00923-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dostaler2009"><span class="ouvrage" id="Gilles_Dostaler2009">Gilles Dostaler, <cite class="italique">Keynes et ses combats</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Albin_Michel" title="Éditions Albin Michel">Albin Michel</a>, <time>2009</time>, 640&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-226-21377-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-226-21377-8"><span class="nowrap">978-2-226-21377-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=orWWm_e4aCwC&amp;pg=PA192">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Keynes+et+ses+combats&amp;rft.pub=Albin+Michel&amp;rft.aulast=Dostaler&amp;rft.aufirst=Gilles&amp;rft.date=2009&amp;rft.tpages=640&amp;rft.isbn=978-2-226-21377-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Pipes-66"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Pipes_66-0">a</a> <a href="#cite_ref-Pipes_66-1">b</a> <a href="#cite_ref-Pipes_66-2">c</a> <a href="#cite_ref-Pipes_66-3">d</a> et <a href="#cite_ref-Pipes_66-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pipes2011"><span class="ouvrage" id="Richard_Pipes2011">Richard Pipes, <cite class="italique">The Russian Revolution</cite>, Knopf Doubleday Publishing Group, <time>2011</time>, 976&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-307-78857-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-307-78857-3"><span class="nowrap">978-0-307-78857-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=XtE54LuhFzEC&amp;pg=PA848">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Russian+Revolution&amp;rft.pub=Knopf+Doubleday+Publishing+Group&amp;rft.aulast=Pipes&amp;rft.aufirst=Richard&amp;rft.date=2011&amp;rft.tpages=976&amp;rft.isbn=978-0-307-78857-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Kerignard-67"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kerignard_67-0">a</a> <a href="#cite_ref-Kerignard_67-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Kerignard_67-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kerignard2004"><span class="ouvrage" id="Sophie_Kerignard2004">Sophie Kerignard, <cite class="italique">100 fiches d'histoire du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Br%C3%A9al" title="Éditions Bréal">Éditions Bréal</a>, <time>2004</time>, 334&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7495-0340-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7495-0340-0"><span class="nowrap">978-2-7495-0340-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=pIWUJejLnS0C&amp;pg=PA314">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=100+fiches+d%27histoire+du+XIXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Br%C3%A9al&amp;rft.aulast=Kerignard&amp;rft.aufirst=Sophie&amp;rft.date=2004&amp;rft.tpages=334&amp;rft.isbn=978-2-7495-0340-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Castellan1994"><span class="ouvrage" id="Georges_Castellan1994">Georges Castellan, <cite class="italique">Histoire des peuples d'Europe centrale</cite>, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>1994</time>, 528&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-213-63910-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-213-63910-9"><span class="nowrap">978-2-213-63910-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=5bLUfUQfP-sC&amp;pg=PAPT1788">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+des+peuples+d%27Europe+centrale&amp;rft.pub=Fayard&amp;rft.aulast=Castellan&amp;rft.aufirst=Georges&amp;rft.date=1994&amp;rft.tpages=528&amp;rft.isbn=978-2-213-63910-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ilʹich_Lenin1967"><span class="ouvrage" id="Vladimir_Ilʹich_Lenin1967">Vladimir Ilʹich Lenin, <cite class="italique">Œuvres</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;10, Éditions Sociales, <time>1967</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=aAEZAQAAIAAJ&amp;dq=Chidlovski&amp;pg=PA571">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=%C5%92uvres&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Sociales&amp;rft.au=Vladimir+Il%CA%B9ich+Lenin&amp;rft.date=1967&amp;rft.volume=10&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Pipes201127-70"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Pipes201127_70-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Pipes201127_70-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;27. </span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ter_Minassian,_Pierre_Vidal-Naquet1997"><span class="ouvrage" id="Anahide_Ter_Minassian,_Pierre_Vidal-Naquet1997">Anahide Ter Minassian, Pierre Vidal-Naquet, <cite class="italique">Histoires croisées&#160;: diaspora, Arménie, Transcaucasie, 1880-1990</cite>, Éditions Parenthèses, <time>1997</time>, 291&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-86364-076-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-86364-076-0"><span class="nowrap">978-2-86364-076-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=Tz21MWr6KpwC&amp;pg=PA154">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoires+crois%C3%A9es&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Parenth%C3%A8ses&amp;rft.stitle=diaspora%2C+Arm%C3%A9nie%2C+Transcaucasie%2C+1880-1990&amp;rft.au=Anahide+Ter+Minassian%2C+Pierre+Vidal-Naquet&amp;rft.date=1997&amp;rft.tpages=291&amp;rft.isbn=978-2-86364-076-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Morrissey-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Morrissey_72-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Susan_K._Morrissey1998"><span class="ouvrage" id="Erlangen_Susan_K._Morrissey1998">Erlangen Susan K. Morrissey, <cite class="italique">Heralds of Revolution&#160;: Russian Students and the Mythologies of Radicalism</cite>, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <time>1998</time>, 304&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-535398-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-535398-3"><span class="nowrap">978-0-19-535398-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=SBmbVjWmcCgC&amp;pg=PA101">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Heralds+of+Revolution&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.stitle=Russian+Students+and+the+Mythologies+of+Radicalism&amp;rft.au=Erlangen+Susan+K.+Morrissey&amp;rft.date=1998&amp;rft.tpages=304&amp;rft.isbn=978-0-19-535398-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Coquin-73"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Coquin_73-0">a</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-1">b</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-2">c</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-3">d</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-4">e</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-5">f</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-6">g</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-7">h</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-8">i</a> <a href="#cite_ref-Coquin_73-9">j</a> et <a href="#cite_ref-Coquin_73-10">k</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Coquin1985"><span class="ouvrage" id="François-Xavier_Coquin1985">François-Xavier Coquin, <cite class="italique">1905, la révolution russe manquée</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Complexe" title="Éditions Complexe">Éditions Complexe</a>, <time>1985</time>, 216&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87027-161-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87027-161-2"><span class="nowrap">978-2-87027-161-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=04mXgEnlYBAC&amp;pg=PA72">présentation en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">72-96</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=1905%2C+la+r%C3%A9volution+russe+manqu%C3%A9e&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Complexe&amp;rft.aulast=Coquin&amp;rft.aufirst=Fran%C3%A7ois-Xavier&amp;rft.date=1985&amp;rft.pages=72-96&amp;rft.tpages=216&amp;rft.isbn=978-2-87027-161-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Neil_Shaw2014"><span class="ouvrage" id="B._Neil_Shaw2014">B. Neil Shaw, <cite class="italique">The Crossover People&#160;: An Incredible Journey from Darkness into the Light</cite>, WestBow Press, <time>2014</time>, 318&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4908-4715-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4908-4715-3"><span class="nowrap">978-1-4908-4715-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=nX0bBQAAQBAJ&amp;pg=PAPT108">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Crossover+People&amp;rft.pub=WestBow+Press&amp;rft.stitle=An+Incredible+Journey+from+Darkness+into+the+Light&amp;rft.au=B.+Neil+Shaw&amp;rft.date=2014&amp;rft.tpages=318&amp;rft.isbn=978-1-4908-4715-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Mostashari-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Mostashari_75-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mostashari2006"><span class="ouvrage" id="Firouzeh_Mostashari2006">Firouzeh Mostashari, <cite class="italique">On the Religious Frontier&#160;: Tsarist Russia and Islam in the Caucasus</cite>, I.B.Tauris, <time>2006</time>, 203&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-85043-771-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-85043-771-0"><span class="nowrap">978-1-85043-771-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=RBNDaEFGJrsC&amp;pg=PA103">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=On+the+Religious+Frontier&amp;rft.pub=I.B.Tauris&amp;rft.stitle=Tsarist+Russia+and+Islam+in+the+Caucasus&amp;rft.aulast=Mostashari&amp;rft.aufirst=Firouzeh&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=203&amp;rft.isbn=978-1-85043-771-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1978"><cite class="italique">La Grande encyclopédie</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Larousse" title="Éditions Larousse">Librairie Larousse</a>, <time>1978</time>, 22&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-03-000900-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-03-000900-0"><span class="nowrap">978-2-03-000900-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=1ClXAAAAMAAJ&amp;dq=Ivanovo-Voznessensk&amp;pg=PA10393">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Grande+encyclop%C3%A9die&amp;rft.pub=Librairie+Larousse&amp;rft.date=1978&amp;rft.tpages=22&amp;rft.isbn=978-2-03-000900-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Pipes201130-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pipes201130_77-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;30. </span> </li> <li id="cite_note-Ruhlmann-78"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Ruhlmann_78-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Ruhlmann_78-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ruhlmann1994"><span class="ouvrage" id="Jean_Ruhlmann1994">Jean Ruhlmann, <cite class="italique">Histoire de l'Europe au <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;: 1900-1918</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;1, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Complexe" title="Éditions Complexe">Éditions Complexe</a>, <time>1994</time>, 480&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87027-535-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87027-535-1"><span class="nowrap">978-2-87027-535-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=oIJRB-JuGzQC&amp;pg=PA126">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+de+l%27Europe+au+XXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Complexe&amp;rft.stitle=1900-1918&amp;rft.aulast=Ruhlmann&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=1994&amp;rft.volume=1&amp;rft.tpages=480&amp;rft.isbn=978-2-87027-535-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Tanquary_Robinson1960"><span class="ouvrage" id="Geroid_Tanquary_Robinson1960">Geroid Tanquary Robinson, <cite class="italique">Rural Russia Under the Old Régime&#160;: A History of the Landlord-peasant World and a Prologue to the Peasant Revolution of 1917</cite>, <a href="/wiki/University_of_California_Press" title="University of California Press">University of California Press</a>, <time>1960</time>, 342&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-520-01075-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-520-01075-8"><span class="nowrap">978-0-520-01075-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=CguxjHjml7EC&amp;pg=PA160">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Rural+Russia+Under+the+Old+R%C3%A9gime+%3A+A+History+of+the+Landlord-peasant+World+and+a+Prologue+to+the+Peasant+Revolution+of+1917&amp;rft.pub=University+of+California+Press&amp;rft.au=Geroid+Tanquary+Robinson&amp;rft.date=1960&amp;rft.tpages=342&amp;rft.isbn=978-0-520-01075-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Karpat2001"><span class="ouvrage" id="Kemal_H._Karpat2001">Kemal H. Karpat, <cite class="italique">The Politicization of Islam&#160;: Reconstructing Identity, State, Faith, and Community in the Late Ottoman State</cite>, <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>, <time>2001</time>, 533&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-513618-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-513618-0"><span class="nowrap">978-0-19-513618-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=PvVlS3ljx20C&amp;pg=PA299">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Politicization+of+Islam+%3A+Reconstructing+Identity%2C+State%2C+Faith%2C+and+Community+in+the+Late+Ottoman+State&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.aulast=Karpat&amp;rft.aufirst=Kemal+H.&amp;rft.date=2001&amp;rft.tpages=533&amp;rft.isbn=978-0-19-513618-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ludwikowski1996"><span class="ouvrage" id="Rett_R._Ludwikowski1996">Rett R. Ludwikowski, <cite class="italique">Constitution-making in the Region of Former Soviet Dominance</cite>, Duke University Press, <time>1996</time>, 641&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8223-1802-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8223-1802-6"><span class="nowrap">978-0-8223-1802-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=qw8o0_c0m74C&amp;pg=PA16">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Constitution-making+in+the+Region+of+Former+Soviet+Dominance&amp;rft.pub=Duke+University+Press&amp;rft.aulast=Ludwikowski&amp;rft.aufirst=Rett+R.&amp;rft.date=1996&amp;rft.tpages=641&amp;rft.isbn=978-0-8223-1802-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Coquin1985108-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Coquin1985108_82-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Coquin1985">Coquin 1985</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;108. </span> </li> <li id="cite_note-Pipes201137-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pipes201137_83-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;37. </span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ascher2004"><span class="ouvrage" id="Abraham_Ascher2004">Abraham Ascher, <cite class="italique">The Revolution of 1905&#160;: A Short History</cite>, <a href="/wiki/Stanford_University_Press" title="Stanford University Press">Stanford University Press</a>, <time>2004</time>, 229&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8047-5028-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8047-5028-8"><span class="nowrap">978-0-8047-5028-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rNRqfGWR4pIC&amp;pg=PA72">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Revolution+of+1905&amp;rft.pub=Stanford+University+Press&amp;rft.stitle=A+Short+History&amp;rft.aulast=Ascher&amp;rft.aufirst=Abraham&amp;rft.date=2004&amp;rft.tpages=229&amp;rft.isbn=978-0-8047-5028-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Weinberg1993"><span class="ouvrage" id="Robert_Weinberg1993">Robert Weinberg, <cite class="italique">The Revolution of 1905 in Odessa&#160;: Blood on the Steps</cite>, Indiana University Press, <time>1993</time>, 302&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-253-36381-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-253-36381-7"><span class="nowrap">978-0-253-36381-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=SIYt6hxoq18C&amp;pg=PA165">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Revolution+of+1905+in+Odessa&amp;rft.pub=Indiana+University+Press&amp;rft.stitle=Blood+on+the+Steps&amp;rft.aulast=Weinberg&amp;rft.aufirst=Robert&amp;rft.date=1993&amp;rft.tpages=302&amp;rft.isbn=978-0-253-36381-7&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Shubin2006"><span class="ouvrage" id="Daniel_H._Shubin2006">Daniel H. Shubin, <cite class="italique">A History of Russian Christianity&#160;: Tsar Nicholas II to Gorbachev’s Edict on the Freedom of Conscience</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;4, Algora Publishing, <time>2006</time>, 196&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-87586-443-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-87586-443-3"><span class="nowrap">978-0-87586-443-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=WK4tAwAAQBAJ&amp;pg=PA10">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+History+of+Russian+Christianity+%3A+Tsar+Nicholas+II+to+Gorbachev%E2%80%99s+Edict+on+the+Freedom+of+Conscience&amp;rft.pub=Algora+Publishing&amp;rft.aulast=Shubin&amp;rft.aufirst=Daniel+H.&amp;rft.date=2006&amp;rft.volume=4&amp;rft.tpages=196&amp;rft.isbn=978-0-87586-443-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Pipes201145-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pipes201145_87-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;45. </span> </li> <li id="cite_note-Coquin1985128-88"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Coquin1985128_88-0">a</a> <a href="#cite_ref-Coquin1985128_88-1">b</a> <a href="#cite_ref-Coquin1985128_88-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Coquin1985128_88-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Coquin1985">Coquin 1985</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;128. </span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kowner2009"><span class="ouvrage" id="Rotem_Kowner2009">Rotem Kowner, <cite class="italique">The A to Z of the Russo-Japanese War</cite>, Scarecrow Press, <time>2009</time>, 640&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-8108-7007-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-8108-7007-9"><span class="nowrap">978-0-8108-7007-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=hV1h0_iMrE4C&amp;pg=PA196">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+A+to+Z+of+the+Russo-Japanese+War&amp;rft.pub=Scarecrow+Press&amp;rft.aulast=Kowner&amp;rft.aufirst=Rotem&amp;rft.date=2009&amp;rft.tpages=640&amp;rft.isbn=978-0-8108-7007-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Chamberlin-90"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Chamberlin_90-0">a</a> <a href="#cite_ref-Chamberlin_90-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Chamberlin_90-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Henry_Chamberlin2014"><span class="ouvrage" id="William_Henry_Chamberlin2014">William Henry Chamberlin, <cite class="italique">The Russian Revolution. 1917-1918. From the Overthrow of the Tsar to the Assumption of Power by the Bolsheviks</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;1, <a href="/wiki/Princeton_University_Press" title="Princeton University Press">Princeton University Press</a>, <time>2014</time>, 534&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4008-5869-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4008-5869-9"><span class="nowrap">978-1-4008-5869-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=wff_AwAAQBAJ&amp;pg=PA56">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Russian+Revolution.+1917-1918.+From+the+Overthrow+of+the+Tsar+to+the+Assumption+of+Power+by+the+Bolsheviks&amp;rft.pub=Princeton+University+Press&amp;rft.au=William+Henry+Chamberlin&amp;rft.date=2014&amp;rft.volume=1&amp;rft.tpages=534&amp;rft.isbn=978-1-4008-5869-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Coquin1985152-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Coquin1985152_91-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Coquin1985">Coquin 1985</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;152. </span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gallanar2012"><span class="ouvrage" id="J._M._Gallanar2012">J. M. Gallanar, <cite class="italique">Shadow of Tyranny&#160;: Dispatches from Russia 1917-1920 by Harold Williams</cite>, Lulu.com, <time>2012</time>, 500&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-300-36356-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-300-36356-9"><span class="nowrap">978-1-300-36356-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=eo8BBAAAQBAJ&amp;pg=PA221">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Shadow+of+Tyranny+%3A+Dispatches+from+Russia+1917-1920+by+Harold+Williams&amp;rft.pub=Lulu.com&amp;rft.aulast=Gallanar&amp;rft.aufirst=J.+M.&amp;rft.date=2012&amp;rft.tpages=500&amp;rft.isbn=978-1-300-36356-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vitalʹevich_Shulʹgin1984"><span class="ouvrage" id="Vasiliĭ_Vitalʹevich_Shulʹgin1984">Vasiliĭ Vitalʹevich Shulʹgin, <cite class="italique">The years&#160;: memoirs of a member of the Russian Duma, 1906-1917</cite>, Hippocrene Books, <time>1984</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-88254-855-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-88254-855-5"><span class="nowrap">978-0-88254-855-5</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=F8IeAAAAMAAJ&amp;dq=Guchkov&amp;pg=PA220">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+years+%3A+memoirs+of+a+member+of+the+Russian+Duma%2C+1906-1917&amp;rft.pub=Hippocrene+Books&amp;rft.au=Vasili%C4%AD+Vital%CA%B9evich+Shul%CA%B9gin&amp;rft.date=1984&amp;rft.isbn=978-0-88254-855-5&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a> </span><span class="reference-text"> Martin Gilbert, The Routledge Atlas of Russian History, page 77</span> </li> <li id="cite_note-Pipes201150-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pipes201150_95-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;50. </span> </li> <li id="cite_note-Pipes2011364-96"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pipes2011364_96-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Pipes2011">Pipes 2011</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;364. </span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gallo2001"><span class="ouvrage" id="Max_Gallo2001">Max Gallo, <cite class="italique">Histoire du monde, de la Révolution française à nos jours en 212 épisodes&#160;: Les clés de l'histoire contemporaine</cite>, <a href="/wiki/Librairie_Arth%C3%A8me_Fayard" title="Librairie Arthème Fayard">Fayard</a>, <time>2001</time>, 760&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-213-64216-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-213-64216-1"><span class="nowrap">978-2-213-64216-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=avOd4P92RjAC&amp;pg=PAPT292">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+du+monde%2C+de+la+R%C3%A9volution+fran%C3%A7aise+%C3%A0+nos+jours+en+212+%C3%A9pisodes&amp;rft.pub=Fayard&amp;rft.stitle=Les+cl%C3%A9s+de+l%27histoire+contemporaine&amp;rft.aulast=Gallo&amp;rft.aufirst=Max&amp;rft.date=2001&amp;rft.tpages=760&amp;rft.isbn=978-2-213-64216-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Gallo2001149-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Gallo2001149_98-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Gallo2001">Gallo 2001</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;149. </span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Přpic1974"><span class="ouvrage" id="George_J._Přpic1974">George J. Přpic, <cite class="italique">A century of world communism&#160;: a selective chronological outline</cite>, Barron's Educational Series, <time>1974</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=i7w8AAAAMAAJ&amp;dq=25-30&amp;pg=PA32">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=A+century+of+world+communism&amp;rft.pub=Barron%27s+Educational+Series&amp;rft.stitle=a+selective+chronological+outline&amp;rft.aulast=P%C5%99pic&amp;rft.aufirst=George+J.&amp;rft.date=1974&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Ruhlmann1994147-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ruhlmann1994147_100-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Ruhlmann1994">Ruhlmann 1994</a>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;147. </span> </li> </ol> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:1905?uselang=fr">1905</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wikisource"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:1905" class="extiw" title="s:Catégorie:1905">1905</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikisource</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="de_Coubertin1905"><span class="ouvrage" id="Pierre_de_Coubertin1905"><a href="/wiki/Pierre_de_Coubertin" title="Pierre de Coubertin">Pierre de Coubertin</a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">La Chronique de France&#160;: <abbr class="abbr" title="Sixième">6<sup>e</sup></abbr> année 1905</cite>, Auxerre-Paris, Imprimerie A. Lanier, <time>1905</time>, 238&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="https://fr.wikisource.org/wiki/La_Chronique_de_France,_1905" class="extiw" title="s:La Chronique de France, 1905">lire sur Wikisource</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Chronique+de+France&amp;rft.place=Auxerre-Paris&amp;rft.pub=Imprimerie+A.+Lanier&amp;rft.stitle=%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%22Sixi%C3%A8me%22%3E6%3Csup%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E+ann%C3%A9e+1905&amp;rft.au=Pierre+de+Coubertin&amp;rft.date=1905&amp;rft.tpages=238&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3A1905"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=1905&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/date/1905/">L’année 1905</a> sur le site de la <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" title="Bibliothèque nationale de France">Bibliothèque nationale de France</a></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_contemporaine" title="Portail du monde contemporain"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/18px-Hannover_Gehry-Tower.jpg" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/27px-Hannover_Gehry-Tower.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Hannover_Gehry-Tower.jpg/36px-Hannover_Gehry-Tower.jpg 2x" data-file-width="1944" data-file-height="2592" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_contemporaine" title="Portail:Époque contemporaine">Portail du monde contemporain</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:XXe_si%C3%A8cle" title="Portail du XXe&#160;siècle"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Concorde_on_Bristol.jpg/40px-Concorde_on_Bristol.jpg" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Concorde_on_Bristol.jpg/60px-Concorde_on_Bristol.jpg 2x" data-file-width="535" data-file-height="535" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:XXe_si%C3%A8cle" title="Portail:XXe siècle">Portail du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1900" title="Portail des années 1900"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/1906_Lambert_model_4_mirror.png/60px-1906_Lambert_model_4_mirror.png" decoding="async" width="48" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/1906_Lambert_model_4_mirror.png/120px-1906_Lambert_model_4_mirror.png 1.5x" data-file-width="821" data-file-height="415" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_1900" title="Portail:Années 1900">Portail des années 1900</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐84b9fd4457‐d7z5j Cached time: 20250410125037 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.834 seconds Real time usage: 1.033 seconds Preprocessor visited node count: 15359/1000000 Post‐expand include size: 453739/2097152 bytes Template argument size: 92395/2097152 bytes Highest expansion depth: 25/100 Expensive parser function count: 50/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 144830/5000000 bytes Lua time usage: 0.239/10.000 seconds Lua memory usage: 6398836/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/500 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 783.979 1 -total 35.32% 276.864 1 Modèle:Références_nombreuses 34.40% 269.715 1 Modèle:Références 25.34% 198.665 83 Modèle:Ouvrage 22.69% 177.849 1 Modèle:Années 22.26% 174.528 1 Modèle:Méta_infobox_navigation 17.25% 135.210 101 Modèle:Trim 16.95% 132.849 3 Modèle:Méta_infobox_navigation/Liste 15.98% 125.278 40 Modèle:Multiparamètres 12.20% 95.624 1 Modèle:Palette_Années/Géographique --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:3477:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250410125037 and revision id 220203168. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1905&amp;oldid=220203168">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=1905&amp;oldid=220203168</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégorie</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:1905" title="Catégorie:1905">1905</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_espagnol" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en espagnol">Article contenant un appel à traduction en espagnol</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_russe" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en russe">Article contenant un appel à traduction en russe</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_contemporaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque contemporaine/Articles liés">Portail:Époque contemporaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XXe siècle/Articles liés">Portail:XXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ann%C3%A9es_1900/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Années 1900/Articles liés">Portail:Années 1900/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 11 novembre 2024 à 15:56.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/1905" title="Spécial:Citer/1905">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=1905&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">1905</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>199 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84b9fd4457-d7z5j","wgBackendResponseTime":1287,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.834","walltime":"1.033","ppvisitednodes":{"value":15359,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":453739,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":92395,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":25,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":50,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":144830,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":500},"timingprofile":["100.00% 783.979 1 -total"," 35.32% 276.864 1 Modèle:Références_nombreuses"," 34.40% 269.715 1 Modèle:Références"," 25.34% 198.665 83 Modèle:Ouvrage"," 22.69% 177.849 1 Modèle:Années"," 22.26% 174.528 1 Modèle:Méta_infobox_navigation"," 17.25% 135.210 101 Modèle:Trim"," 16.95% 132.849 3 Modèle:Méta_infobox_navigation/Liste"," 15.98% 125.278 40 Modèle:Multiparamètres"," 12.20% 95.624 1 Modèle:Palette_Années/Géographique"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.239","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6398836,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-84b9fd4457-d7z5j","timestamp":"20250410125037","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"1905","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/1905","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2047","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2047","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-08-29T18:00:00Z","dateModified":"2024-11-11T13:56:11Z","headline":"ann\u00e9e"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10