CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Opruga – Wikipedija</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hrwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy hr","wgMonthNames":["","siječanj","veljača","ožujak","travanj","svibanj","lipanj","srpanj","kolovoz","rujan","listopad","studeni","prosinac"],"wgRequestId":"35de2e8b-b82b-49a1-b7e6-04418d265820","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Opruga","wgTitle":"Opruga","wgCurRevisionId":6656887,"wgRevisionId":6656887,"wgArticleId":250001,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Strojarstvo","Igračke"],"wgPageViewLanguage":"hr","wgPageContentLanguage":"hr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Opruga","wgRelevantArticleId":250001,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"hr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q102836","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.5"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options": "loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Web2Cit","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hr&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Ressort_de_compression.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="687"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Ressort_de_compression.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="458"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="366"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Opruga – Wikipedija"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hr.m.wikipedia.org/wiki/Opruga"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Uredi" href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedija (hr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Opruga"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedija Atom izvor" href="/w/index.php?title=Posebno:Nedavne_promjene&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Opruga rootpage-Opruga skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Prijeđi na sadržaj</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Mrežno mjesto"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Glavni izbornik" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Glavni izbornik</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Glavni izbornik</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">premjesti</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">sakrij</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Orijentacija </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Glavna_stranica" title="Posjeti glavnu stranicu [z]" accesskey="z"><span>Glavna stranica</span></a></li><li id="n-contents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Sadr%C5%BEaj"><span>Sadržaj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Slu%C4%8Dajna_stranica" title="Učitavanje slučajne stranice [x]" accesskey="x"><span>Slučajna stranica</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Nedavne_promjene" title="Popis nedavnih promjena u wikiju [r]" accesskey="r"><span>Nedavne promjene</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Kafi%C4%87" title="O projektu, što možete učiniti, gdje se što nalazi"><span>Kafić</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomo%C4%87:Sadr%C5%BEaj" title="Mjesto gdje se može dobiti pomoć"><span>Pomoć</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Glavna_stranica" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedija" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hr.svg" style="width: 7.5em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Slobodna enciklopedija" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Posebno:Tra%C5%BEi" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pretraži Wikipediju [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Traži</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pretraži projekt Wikipedija" aria-label="Pretraži projekt Wikipedija" autocapitalize="sentences" title="Pretraži Wikipediju [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Posebno:Traži"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Traži</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Osobni alati"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Izgled"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Izgled" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Izgled</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hr.wikipedia.org&uselang=hr" class=""><span>Donacije</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Posebno:Stvori_ra%C4%8Dun&returnto=Opruga" title="Predlažemo Vam da stvorite račun i prijavite se, iako to nije obavezno" class=""><span>Stvori račun</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Posebno:Prijava&returnto=Opruga" title="Predlažemo Vam da se prijavite, iako to nije obavezno [o]" accesskey="o" class=""><span>Prijavi se</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Više mogućnosti" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Osobni alati" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Osobni alati</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Suradnički izbornik" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hr.wikipedia.org&uselang=hr"><span>Donacije</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Stvori_ra%C4%8Dun&returnto=Opruga" title="Predlažemo Vam da stvorite račun i prijavite se, iako to nije obavezno"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Stvori račun</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Prijava&returnto=Opruga" title="Predlažemo Vam da se prijavite, iako to nije obavezno [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Prijavi se</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Stranice za neprijavljene suradnike <a href="/wiki/Pomo%C4%87:Uvod" aria-label="Vidi više o uređivanju"><span>saznajte više</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Moji_doprinosi" title="Popis uređivanja učinjenih s ove IP adrese [y]" accesskey="y"><span>Doprinosi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Moj_razgovor" title="Rasprava o uređivanjima s ove IP adrese [n]" accesskey="n"><span>Razgovor</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Esakrij\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"hr\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks fmbox fmbox-system\" style=\"clear: both; margin: 0.2em 0; border: 1px solid #aaa; background: #f9f9f9; width: 100%; background: #f9f9f9; border:1px solid #E3B100;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\t\n\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\n \u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Marko_Maruli%C4%87\" title=\"Marko Marulić\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png/40px-Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"40\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png/60px-Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png/80px-Wikipedia_Puzzleball_Maruli%C4%87_500.png 2x\" data-file-width=\"640\" data-file-height=\"640\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\n\u003Ctd class=\"mbox-text\" style=\"\"\u003E \u003Cb\u003EGodina \u003Ca href=\"/wiki/Marko_Maruli%C4%87\" title=\"Marko Marulić\"\u003EMarka Marulića\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E – 500 godina od smrti oca hrvatske književnosti. \u003C/td\u003E\n\u003C/tr\u003E\n\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Ctable class=\"plainlinks fmbox fmbox-system\" style=\"clear: both; margin: 0.2em 0; border: 1px solid #aaa; background: #f9f9f9; width: 100%; background: #f9f9f9; border:1px solid #eaa;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\t\n\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\n \u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Wikipedija:Kriteriji_zna%C4%8Dajnosti_po_temama\" title=\"Wikipedija:Kriteriji značajnosti po temama\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Help-content.svg/22px-Help-content.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"22\" height=\"22\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Help-content.svg/33px-Help-content.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Help-content.svg/44px-Help-content.svg.png 2x\" data-file-width=\"48\" data-file-height=\"48\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\n\u003Ctd class=\"mbox-text\" style=\"\"\u003E \u003Ca href=\"/wiki/Wikipedija:Kriteriji_zna%C4%8Dajnosti_po_temama\" title=\"Wikipedija:Kriteriji značajnosti po temama\"\u003ERaspravite \u003Cb\u003Erazradu po temama kriterija\u003C/b\u003E o značajnosti!\u003C/a\u003E \u003C/td\u003E\n\u003C/tr\u003E\n\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Mrežno mjesto"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sadržaj" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sadržaj</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">premjesti</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">sakrij</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Početak</div> </a> </li> <li id="toc-Povijest" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Povijest"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Povijest</span> </div> </a> <ul id="toc-Povijest-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Karakteristika_i_rad_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Karakteristika_i_rad_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Karakteristika i rad opruge</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Karakteristika_i_rad_opruge-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Sadržaj cjeline Karakteristika i rad opruge</span> </button> <ul id="toc-Karakteristika_i_rad_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Proračun_opruga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Proračun_opruga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Proračun opruga</span> </div> </a> <ul id="toc-Proračun_opruga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Materijali_opruga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Materijali_opruga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Materijali opruga</span> </div> </a> <ul id="toc-Materijali_opruga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podjela" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Podjela"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Podjela</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Podjela-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Sadržaj cjeline Podjela</span> </button> <ul id="toc-Podjela-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Opruge_opterećene_na_savijanje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opruge_opterećene_na_savijanje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Opruge opterećene na savijanje</span> </div> </a> <ul id="toc-Opruge_opterećene_na_savijanje-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lisnate_opruge_s_konstantnim_presjekom" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Lisnate_opruge_s_konstantnim_presjekom"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Lisnate opruge s konstantnim presjekom</span> </div> </a> <ul id="toc-Lisnate_opruge_s_konstantnim_presjekom-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lisnate_opruge_jednake_čvrstoće" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Lisnate_opruge_jednake_čvrstoće"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1.1</span> <span>Lisnate opruge jednake čvrstoće</span> </div> </a> <ul id="toc-Lisnate_opruge_jednake_čvrstoće-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zavojne_opruge_savijanja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zavojne_opruge_savijanja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Zavojne opruge savijanja</span> </div> </a> <ul id="toc-Zavojne_opruge_savijanja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spiralne_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Spiralne_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Spiralne opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Spiralne_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tanjuraste_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tanjuraste_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.4</span> <span>Tanjuraste opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Tanjuraste_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Torzijske_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Torzijske_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Torzijske opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Torzijske_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ravne_torzijske_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ravne_torzijske_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Ravne torzijske opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Ravne_torzijske_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zavojne_torzijske_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zavojne_torzijske_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Zavojne torzijske opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Zavojne_torzijske_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tlačne_zavojne_torzijske_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tlačne_zavojne_torzijske_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2.1</span> <span>Tlačne zavojne torzijske opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Tlačne_zavojne_torzijske_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vlačne_zavojne_torzijske_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Vlačne_zavojne_torzijske_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2.2</span> <span>Vlačne zavojne torzijske opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Vlačne_zavojne_torzijske_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Opruge_opterećene_na_vlak_i_tlak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opruge_opterećene_na_vlak_i_tlak"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Opruge opterećene na vlak i tlak</span> </div> </a> <ul id="toc-Opruge_opterećene_na_vlak_i_tlak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gumene_opruge" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gumene_opruge"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Gumene opruge</span> </div> </a> <ul id="toc-Gumene_opruge-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Prednosti_i_nedostaci" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Prednosti_i_nedostaci"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.1</span> <span>Prednosti i nedostaci</span> </div> </a> <ul id="toc-Prednosti_i_nedostaci-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gumene_opruge_s_metalnim_pločama" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gumene_opruge_s_metalnim_pločama"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.2</span> <span>Gumene opruge s metalnim pločama</span> </div> </a> <ul id="toc-Gumene_opruge_s_metalnim_pločama-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Proračunavanje_gumenih_opruga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Proračunavanje_gumenih_opruga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.3</span> <span>Proračunavanje gumenih opruga</span> </div> </a> <ul id="toc-Proračunavanje_gumenih_opruga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Slike" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Slike"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.4</span> <span>Slike</span> </div> </a> <ul id="toc-Slike-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fizika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Fizika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Fizika</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Fizika-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Sadržaj cjeline Fizika</span> </button> <ul id="toc-Fizika-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hookeov_zakon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hookeov_zakon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Hookeov zakon</span> </div> </a> <ul id="toc-Hookeov_zakon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Jednostavno_harmonijsko_titranje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jednostavno_harmonijsko_titranje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Jednostavno harmonijsko titranje</span> </div> </a> <ul id="toc-Jednostavno_harmonijsko_titranje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sila_u_opruzi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sila_u_opruzi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Sila u opruzi</span> </div> </a> <ul id="toc-Sila_u_opruzi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vlastito_titranje_opruga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vlastito_titranje_opruga"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Vlastito titranje opruga</span> </div> </a> <ul id="toc-Vlastito_titranje_opruga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Izvori" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Izvori"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Izvori</span> </div> </a> <ul id="toc-Izvori-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sadržaj" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Prikaz sadržaja stranice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Prikaz sadržaja stranice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Opruga</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Idi na druge jezične varijante članka. Dostupan je na 75 jezika" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-75" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">75 jezika</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Veer_(toestel)" title="Veer (toestel) – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Veer (toestel)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Feder_(Technik)" title="Feder (Technik) – švicarski njemački" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Feder (Technik)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="švicarski njemački" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9E%E1%88%8B" title="ሞላ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ሞላ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B6" title="نابض – arapski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نابض" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arapski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Resorte" title="Resorte – asturijski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Resorte" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturijski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yaylar" title="Yaylar – azerbajdžanski" lang="az" hreflang="az" data-title="Yaylar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajdžanski" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D0%B8%D1%80%D1%82%D0%BC%D3%99" title="Һиртмә – baškirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һиртмә" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baškirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Спружына – bjeloruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Спружына" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bjeloruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Спружына – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Спружына" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пружина – bugarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пружина" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bugarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%82_(%E0%A6%AF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0)" title="স্প্রিং (যন্ত্র) – bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্প্রিং (যন্ত্র)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Molla" title="Molla – katalonski" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Molla" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalonski" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pru%C5%BEina" title="Pružina – češki" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pružina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="češki" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Spr%C3%A3%C5%BC%C3%ABna" title="Sprãżëna – kašupski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Sprãżëna" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kašupski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BA%C4%95%D1%87" title="Сиктеркĕч – čuvaški" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сиктеркĕч" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="čuvaški" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sbring" title="Sbring – velški" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sbring" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="velški" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fjeder" title="Fjeder – danski" lang="da" hreflang="da" data-title="Fjeder" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danski" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Feder_(Technik)" title="Feder (Technik) – njemački" lang="de" hreflang="de" data-title="Feder (Technik)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="njemački" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Ελατήριο – grčki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ελατήριο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grčki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Spring_(device)" title="Spring (device) – engleski" lang="en" hreflang="en" data-title="Spring (device)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="engleski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Risorto" title="Risorto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Risorto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Resorte" title="Resorte – španjolski" lang="es" hreflang="es" data-title="Resorte" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="španjolski" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vedru" title="Vedru – estonski" lang="et" hreflang="et" data-title="Vedru" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonski" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Malguki" title="Malguki – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Malguki" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%86%D8%B1" title="فنر – perzijski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فنر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perzijski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vieteri" title="Vieteri – finski" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vieteri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finski" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ressort" title="Ressort – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ressort" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Resorte" title="Resorte – galicijski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Resorte" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicijski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A4%D7%99%D7%A5" title="קפיץ – hebrejski" lang="he" hreflang="he" data-title="קפיץ" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrejski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80" title="कमानी – hindski" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कमानी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindski" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Res%C3%B2" title="Resò – haićanski kreolski" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Resò" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haićanski kreolski" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Rug%C3%B3" title="Rugó – mađarski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Rugó" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="mađarski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF" title="Զսպանակ – armenski" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Զսպանակ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenski" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pegas" title="Pegas – indonezijski" lang="id" hreflang="id" data-title="Pegas" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezijski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Resorto" title="Resorto – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Resorto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Molla" title="Molla – talijanski" lang="it" hreflang="it" data-title="Molla" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="talijanski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="izabrani članak"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%81%B0%E3%81%AD" title="ばね – japanski" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ばね" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japanski" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BF%D0%BF%D0%B5" title="Серіппе – kazaški" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Серіппе" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaški" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%A9%EC%88%98%EC%B2%A0" title="용수철 – korejski" lang="ko" hreflang="ko" data-title="용수철" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korejski" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пружина – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Пружина" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Elater" title="Elater – latinski" lang="la" hreflang="la" data-title="Elater" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latinski" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Ressort" title="Ressort – luksemburški" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Ressort" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburški" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Spyruokl%C4%97" title="Spyruoklė – litavski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Spyruoklė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litavski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Atspere" title="Atspere – latvijski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Atspere" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latvijski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пружина – makedonski" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пружина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedonski" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pegas" title="Pegas – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pegas" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Fedder_(Mechanik)" title="Fedder (Mechanik) – donjonjemački" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Fedder (Mechanik)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="donjonjemački" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Veer_(mechanica)" title="Veer (mechanica) – nizozemski" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Veer (mechanica)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nizozemski" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mekanisk_fj%C3%B8r" title="Mekanisk fjør – norveški nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Mekanisk fjør" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norveški nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fj%C3%A6r_(teknikk)" title="Fjær (teknikk) – norveški bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fjær (teknikk)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norveški bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ress%C3%B2rt" title="Ressòrt – okcitanski" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ressòrt" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitanski" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Cedhedha" title="Cedhedha – oromski" lang="om" hreflang="om" data-title="Cedhedha" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromski" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Spr%C4%99%C5%BCyna" title="Sprężyna – poljski" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Sprężyna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poljski" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mola" title="Mola – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mola" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Arc_(organ_de_ma%C8%99in%C4%83)" title="Arc (organ de mașină) – rumunjski" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Arc (organ de mașină)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumunjski" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пружина – ruski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пружина" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Opruga" title="Opruga – srpsko-hrvatski" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Opruga" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="srpsko-hrvatski" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Spring_(device)" title="Spring (device) – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Spring (device)" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pru%C5%BEina" title="Pružina – slovački" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pružina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovački" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vzmet" title="Vzmet – slovenski" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vzmet" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovenski" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BF%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0" title="Опруга – srpski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Опруга" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="srpski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fj%C3%A4der_(teknik)" title="Fjäder (teknik) – švedski" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fjäder (teknik)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="švedski" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%B3%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="சுருள்வில் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சுருள்வில்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%87" title="สปริง – tajlandski" lang="th" hreflang="th" data-title="สปริง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajlandski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yay_(makine_eleman%C4%B1)" title="Yay (makine elemanı) – turski" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yay (makine elemanı)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turski" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%B6%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%BA" title="Буржунак – tuvinski" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Буржунак" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuvinski" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пружина – ukrajinski" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пружина" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrajinski" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کمانی – urdski" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کمانی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdski" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Prujina" title="Prujina – uzbečki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Prujina" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbečki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%B2_xo" title="Lò xo – vijetnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lò xo" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vijetnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%B9%E7%B0%A7" title="弹簧 – wu kineski" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="弹簧" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu kineski" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%95%D7%A0%D7%96%D7%A9%D7%99%D7%A0%D7%A2" title="ספרונזשינע – jidiš" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ספרונזשינע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidiš" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BC%B9%E7%B0%A7" title="弹簧 – kineski" lang="zh" hreflang="zh" data-title="弹簧" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="kineski" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Su-p%C3%BA-l%C3%ADn" title="Su-pú-lín – min nan kineski" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Su-pú-lín" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan kineski" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%BD%88%E5%BC%93" title="彈弓 – kantonski" lang="yue" hreflang="yue" data-title="彈弓" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonski" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q102836#sitelinks-wikipedia" title="Poveznice na druge jezike" class="wbc-editpage">Uredi poveznice</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Imenski prostori"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Opruga" title="Pogledaj sadržaj [c]" accesskey="c"><span>Stranica</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Razgovor:Opruga&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Razgovorna stranica (stranica ne postoji) [t]" accesskey="t"><span>Razgovor</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Promijeni jezičnu varijantu" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">hrvatski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Pogledi"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Opruga"><span>Čitaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit" title="Uredite ovu stranicu [v]" accesskey="v"><span>Uredi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit" title="Uredite izvorni kôd ove stranice [e]" accesskey="e"><span>Uredi kôd</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=history" title="Ranije izmjene na ovoj stranici [h]" accesskey="h"><span>Vidi povijest</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Pomagala"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Pomagala" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Pomagala</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Pomagala</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">premjesti</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">sakrij</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Više mogućnosti" > <div class="vector-menu-heading"> Radnje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Opruga"><span>Čitaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit" title="Uredite ovu stranicu [v]" accesskey="v"><span>Uredi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit" title="Uredite izvorni kôd ove stranice [e]" accesskey="e"><span>Uredi kôd</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=history"><span>Vidi povijest</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Razno </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:%C5%A0to_vodi_ovamo/Opruga" title="Popis svih stranica koje sadrže poveznice na ovu stranicu [j]" accesskey="j"><span>Što vodi ovamo</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Povezane_promjene/Opruga" rel="nofollow" title="Nedavne promjene na stranicama koje su povezane s navedenom stranicom [k]" accesskey="k"><span>Povezane promjene</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Upload" title="Postavi datoteke [u]" accesskey="u"><span>Postavi datoteku</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Posebne_stranice" title="Popis svih posebnih stranica [q]" accesskey="q"><span>Posebne stranice</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&oldid=6656887" title="Trajna poveznica na ovu verziju stranice"><span>Trajna poveznica</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=info" title="Više informacija o ovoj stranici"><span>Podatci o stranici</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Citiraj&page=Opruga&id=6656887&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacije o tome kako citirati ovu stranicu"><span>Citiraj ovu stranicu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Skra%C4%87iva%C4%8D_adresa&url=https%3A%2F%2Fhr.wikipedia.org%2Fwiki%2FOpruga"><span>Skraćeni URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhr.wikipedia.org%2Fwiki%2FOpruga"><span>Preuzmi QR kôd</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Ispis/izvoz </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Zbirka&bookcmd=book_creator&referer=Opruga"><span>Stvori knjigu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:DownloadAsPdf&page=Opruga&action=show-download-screen"><span>Preuzmi kao PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Opruga&printable=yes" title="Inačica za ispis ove stranice [p]" accesskey="p"><span>Inačica za ispis</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Wikimedijini projekti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Spring_(device)" hreflang="en"><span>Zajednički poslužitelj</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q102836" title="Poveznica na stavku na projektu Wikipodatci [g]" accesskey="g"><span>Stavka na Wikipodatcima</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Pomagala"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Izgled"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Izgled</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">premjesti</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">sakrij</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Izvor: Wikipedija</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hr" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Ressort_de_compression.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ressort_de_compression.jpg/250px-Ressort_de_compression.jpg" decoding="async" width="250" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ressort_de_compression.jpg/375px-Ressort_de_compression.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Ressort_de_compression.jpg/500px-Ressort_de_compression.jpg 2x" data-file-width="638" data-file-height="365" /></a><figcaption>Tlačna cilindrična <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojna torzijska opruga</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg/250px-Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg" decoding="async" width="250" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg/375px-Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg/500px-Ressort_de_traction_%C3%A0_spires_jointives.jpg 2x" data-file-width="623" data-file-height="305" /></a><figcaption>Vlačna cilindrična <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojna torzijska opruga</a> (<a href="/wiki/Optere%C4%87enje" title="Opterećenje">opterećenje</a> na <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanje</a>) s ušicama od žice opruge zavinute na kraju.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Ressort_spiral_theorique.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Ressort_spiral_theorique.svg/250px-Ressort_spiral_theorique.svg.png" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Ressort_spiral_theorique.svg/375px-Ressort_spiral_theorique.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Ressort_spiral_theorique.svg/500px-Ressort_spiral_theorique.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/Spiralna_opruga" title="Spiralna opruga">Spiralna opruga</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Brooches_green.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dd/Brooches_green.jpg" decoding="async" width="249" height="259" class="mw-file-element" data-file-width="249" data-file-height="259" /></a><figcaption>Dva <a href="/wiki/Bro%C5%A1" title="Broš">broša</a> željezne kulture: <a href="/w/index.php?title=La_T%C3%A8ne&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Tène (stranica ne postoji)">La Tène</a> (1. stoljeće pr. Kr.) i iz <a href="/wiki/Rim" title="Rim">Rima</a> (4. stoljeće).</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg/250px-Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg/375px-Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg/500px-Alarm_Clock_Balance_Wheel.jpg 2x" data-file-width="1803" data-file-height="1357" /></a><figcaption><a href="/wiki/Spiralna_opruga" title="Spiralna opruga">Spiralna opruga</a> na <a href="/wiki/Nemirnica" title="Nemirnica">nemirnici</a> <a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_sat" title="Mehanički sat">mehaničkog sata</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Leafs1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Leafs1.jpg/250px-Leafs1.jpg" decoding="async" width="250" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Leafs1.jpg/375px-Leafs1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Leafs1.jpg/500px-Leafs1.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="424" /></a><figcaption>Tradicionalni polueliptični raspored <a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">slojevitih lisnatih opruga</a>. S lijeve strane, opruga je spojena s okvirom preko <a href="/w/index.php?title=Okov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Okov (stranica ne postoji)">okova</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Torsion-Bar_with-load.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Torsion-Bar_with-load.jpg/250px-Torsion-Bar_with-load.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Torsion-Bar_with-load.jpg 1.5x" data-file-width="320" data-file-height="240" /></a><figcaption><a href="/wiki/Torzijska_opruga" title="Torzijska opruga">Torzijska opruga</a> ili opruga opterećena na <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanje</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Achslager_Blattfeder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Achslager_Blattfeder.jpg/250px-Achslager_Blattfeder.jpg" decoding="async" width="250" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Achslager_Blattfeder.jpg/375px-Achslager_Blattfeder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Achslager_Blattfeder.jpg/500px-Achslager_Blattfeder.jpg 2x" data-file-width="1018" data-file-height="739" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">Slojevite lisnate opruge</a> na <a href="/wiki/Vlak" title="Vlak">vlaku</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Mausefalle_300px.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Mausefalle_300px.jpg/250px-Mausefalle_300px.jpg" decoding="async" width="250" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/68/Mausefalle_300px.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="183" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">Zavojna opruga</a> <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanja</a> u mišolovci.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Belleville_washer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Belleville_washer.jpg/250px-Belleville_washer.jpg" decoding="async" width="250" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Belleville_washer.jpg/375px-Belleville_washer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Belleville_washer.jpg/500px-Belleville_washer.jpg 2x" data-file-width="1100" data-file-height="850" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tanjurasta_opruga" title="Tanjurasta opruga">Tanjurasta opruga</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Zavojna_opruga_4.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/43/Zavojna_opruga_4.png/250px-Zavojna_opruga_4.png" decoding="async" width="250" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/43/Zavojna_opruga_4.png/375px-Zavojna_opruga_4.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/43/Zavojna_opruga_4.png/500px-Zavojna_opruga_4.png 2x" data-file-width="575" data-file-height="627" /></a><figcaption>Način učvršćivanja vlačnih cilindričnih <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojnih torzijskih opruga</a>: a) ušice od žice opruge zavinute na kraju, b) posebne ušice obavijene zavojima opruge, c) nažlijebljeni čep.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Wklammer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Wklammer.jpg/250px-Wklammer.jpg" decoding="async" width="250" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c7/Wklammer.jpg 1.5x" data-file-width="344" data-file-height="376" /></a><figcaption>Drvena <a href="/w/index.php?title=%C5%A0tipaljka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Štipaljka (stranica ne postoji)">štipaljka</a> (štipalica, kvačica) sa <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojnom oprugom</a> savijanja (<a href="/wiki/Optere%C4%87enje" title="Opterećenje">opterećenje</a> na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a>).</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Puffer_Eisenbahn,_aufgeschnitten.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg/250px-Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg" decoding="async" width="250" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg/375px-Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg/500px-Puffer_Eisenbahn%2C_aufgeschnitten.jpg 2x" data-file-width="1057" data-file-height="748" /></a><figcaption>Prstenaste opruge u <a href="/wiki/Odbojnik" title="Odbojnik">odbojniku</a> željezničkih vagona i vozila (otvoren za prikazivanje).</figcaption></figure> <p><b>Opruga</b> (također <b>elastično pero</b> prema <a href="/wiki/Njema%C4%8Dki_jezik" title="Njemački jezik">njem</a>. <i>Feder</i>) je <a href="/wiki/Strojni_dio" title="Strojni dio">strojni dio</a> za elastično <a href="/wiki/Spoj_(strojarstvo)" title="Spoj (strojarstvo)">spajanje</a>. Opruga je izrazito <a href="/wiki/Elasti%C4%8Dnost" title="Elastičnost">elastičnih svojstava</a>, koji prilikom <a href="/wiki/Deformacija" title="Deformacija">deformacije</a> (promjene oblika) preuzima <a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_rad" class="mw-redirect" title="Mehanički rad">mehanički rad</a> u obliku akumulirane <a href="/wiki/Potencijalna_energija" title="Potencijalna energija">potencijalne energije</a>, a koji u određenom trenutku može osloboditi povratkom u početni položaj. Mehanički rad pretvaraju u potencijalnu energiju, a nju opet natrag u mehanički rad, to jest opruge akumuliraju rad. Služi za ublažavanje udaraca (na <a href="/wiki/Vozila" class="mw-redirect" title="Vozila">vozilima</a>, <a href="/wiki/Osovina" title="Osovina">osovinskim</a> <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">spojkama</a>), za akumuliranje <a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_rad" class="mw-redirect" title="Mehanički rad">mehaničkog rada</a> (u <a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_sat" title="Mehanički sat">mehaničkim satovima</a>, dječjim <a href="/wiki/Igra%C4%8Dka" title="Igračka">igračkama</a>), za povrat pokreta (kod <a href="/wiki/Ventil" title="Ventil">ventila</a> ili <a href="/wiki/Poluga" title="Poluga">polužja</a>), za ograničenje <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sile</a> (na <a href="/wiki/Moment_sile" title="Moment sile">momentnim</a> <a href="/wiki/Klju%C4%8D_(alat)" title="Ključ (alat)">ključevima</a> za zavrtanje), za mjerenje <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sile</a> (kod <a href="/wiki/Dinamometar" title="Dinamometar">dinamometara</a>), za regulaciju podizaja (kod <a href="/wiki/Regulacija" class="mw-disambig" title="Regulacija">regulacijskih</a> ventila), kao <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titrajni</a> dio i u mnoge druge svrhe. Opruge se dijele prema obliku (lisnate, tanjuraste, prstenaste, cilindrične zavojne, konične zavojne, spiralne), presjeku (kvadratne, plosnate, okrugle i drugo), opterećenju (<a href="/wiki/Vla%C4%8Dna_%C4%8Dvrsto%C4%87a" title="Vlačna čvrstoća">vlačne</a>, tlačne, opterećene na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a> ili <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanje</a>). <a href="/wiki/Materijal" title="Materijal">Materijal</a> od kojega se izrađuju najčešće je posebna vrsta <a href="/wiki/%C4%8Celik_za_opruge" title="Čelik za opruge">čelika za opruge</a>, koji je elastičan i jako <a href="/wiki/%C5%BDilavost" title="Žilavost">žilav</a> (<a href="/wiki/%C4%8Celik_za_opruge" title="Čelik za opruge">čelik za opruge</a>). Za specijalne namjene upotrebljavaju se <a href="/wiki/Legirani_%C4%8Delik" title="Legirani čelik">legirani čelici</a>: <a href="/wiki/Nehr%C4%91aju%C4%87i_%C4%8Delik" title="Nehrđajući čelik">nehrđajući</a>, anti<a href="/wiki/Magnet" title="Magnet">magnetski</a>, a sasvim iznimno i drugi <a href="/wiki/Metal" class="mw-redirect" title="Metal">metali</a>, pa i nemetali, na primjer <a href="/wiki/Kompozit" title="Kompozit">kompozitni materijali</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Opruga je elastični <a href="/wiki/Strojni_dio" title="Strojni dio">strojni dio</a> koji pod utjecajem vanjskih <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> akumulira <a href="/wiki/Energija" title="Energija">energiju</a>, te je nakon rasterećenja vrati u obliku <a href="/wiki/Potencijalna_energija" title="Potencijalna energija">potencijalne energije</a>, čitavu ili umanjenu. U praksi se opruge upotrebljavaju za različite namjene. Neki od najčešćih primjera upotrebe su: </p> <ul><li>akumulacija energije (opruge za pogon <a href="/wiki/Mehanizam" title="Mehanizam">mehanizma</a> u <a href="/wiki/Sat_(instrument)" title="Sat (instrument)">satu</a> i u <a href="/wiki/Igra%C4%8Dka" title="Igračka">igračkama</a>),</li> <li><a href="/wiki/Prigu%C5%A1enje" title="Prigušenje">prigušenje</a> ili amortizacija udaraca i <a href="/wiki/Vibracije" title="Vibracije">vibracija</a> (torzijske opruge u cestovnim <a href="/wiki/Vozilo" title="Vozilo">vozilima</a>), <a href="/wiki/Odbojnik" title="Odbojnik">odbojnici</a> <a href="/wiki/%C5%BDeljezni%C4%8Dka_vozila" title="Željeznička vozila">željezničkih vozila</a>, zavješenje <a href="/wiki/Kota%C4%8D" title="Kotač">kotača</a>, <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">elastične spojke</a>,</li> <li>kao povratni dio (opruge u <a href="/wiki/Ventil" title="Ventil">ventilima</a>, <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">spojkama</a>, <a href="/wiki/Mjerni_instrument" title="Mjerni instrument">mjernim instrumentima</a>),</li> <li>mjerenje ili ograničenje <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> (<a href="/wiki/Vaga" title="Vaga">vaga</a> s oprugom ili <a href="/wiki/Dinamometar" title="Dinamometar">dinamometar</a>, <a href="/wiki/Pre%C5%A1a" class="mw-redirect" title="Preša">preša</a>),</li> <li>raspodjela sila (oruđa za učvršćivanje, željeznička i <a href="/wiki/Cestovna_vozila" title="Cestovna vozila">cestovna vozila</a>),</li> <li>opruge za zatezanje.</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Povijest">Povijest</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=1" title="Uredi odlomak: Povijest" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=1" title="Uredi kôd odjeljka Povijest"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jednostavne nezavojne opruge su se koristile kroz <a href="/wiki/Povijest" title="Povijest">povijest</a> čovječanstva, kao recimo <a href="/wiki/Luk_(oru%C5%BEje)" title="Luk (oružje)">luk</a> i <a href="/wiki/Strijela" title="Strijela">strijela</a>. U <a href="/wiki/Bron%C4%8Dano_doba" title="Brončano doba">brončano doba</a> se počinju koristiti složenije opruge, kao na primjer <a href="/wiki/Pinceta" title="Pinceta">pinceta</a> ili kliještica. <a href="/wiki/Ktesibije_Aleksandrijski" title="Ktesibije Aleksandrijski">Ktesibije Aleksandrijski</a> je radio <a href="/wiki/Bronca" title="Bronca">brončane</a> opruge, s povećanim sadržajem <a href="/wiki/Kositar" title="Kositar">kositra</a>, koje su imale dobra elastična svojstva. </p><p>Prve zavojne opruge su se pojavile u 15. stoljeću. Prvi <a href="/wiki/Sat_(instrument)" title="Sat (instrument)">sat</a> s torzijskom oprugom za navijanje se pojavljuje u 16. stoljeću. 1676. <a href="/wiki/Britanci" title="Britanci">britanski</a> <a href="/wiki/Fizi%C4%8Dar" title="Fizičar">fizičar</a> <a href="/wiki/Robert_Hooke" title="Robert Hooke">Robert Hooke</a> otkriva zakonitosti u radu opruga, kod njihovog istezanja i sabijanja, što se danas naziva <a href="/wiki/Hookeov_zakon" title="Hookeov zakon">Hookeov zakon</a>. „<a href="/wiki/Fenor" title="Fenor">Fenor</a>” iz <a href="/wiki/Nova_Ra%C4%8Da" title="Nova Rača">Nove Rače</a> bio je najznačajnija tvornica opruga u bivšoj <a href="/wiki/SFRJ" class="mw-redirect" title="SFRJ">Jugoslaviji</a> s više od 550 zaposlenih. Izrađivao je širok asortiman opruga među kojima su bile: spiralne, lisnate, tanjuraste i specijalne opruge te opruge za željezničke vagone. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Karakteristika_i_rad_opruge">Karakteristika i rad opruge</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=2" title="Uredi odlomak: Karakteristika i rad opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=2" title="Uredi kôd odjeljka Karakteristika i rad opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/7/7c/Opruge_1.png/700px-Opruge_1.png" decoding="async" width="700" height="388" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/7/7c/Opruge_1.png/1050px-Opruge_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/7/7c/Opruge_1.png 2x" data-file-width="1074" data-file-height="595" /></a><figcaption>Karakteristike opruga: a) progresivna gumena opruga, b) ravna (cilindrična <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojna torzijska opruga</a>), c) degresivna (<a href="/wiki/Tanjurasta_opruga" title="Tanjurasta opruga">tanjurasta opruga</a>).</figcaption></figure> <p>Pod karakteristikom opruge razumijeva se <a href="/wiki/Krivulja" title="Krivulja">krivulja</a> koja prikazuje međusobnu ovisnost njenog opterećenja (<a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a>) i <a href="/wiki/Deformacija" title="Deformacija">deformacije</a> (produljenje ili skraćenje). Ako se vlačna, tlačna ili savojna opruga opterete <a href="/wiki/Sila" title="Sila">silom</a> <i>F</i>, hvatište sile napravi put s koji se naziva <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progib</a>. Slično tome, opruge opterećene <a href="/wiki/Moment_sile" title="Moment sile">torzijskim momentom</a> <i>T</i> zakreću se za <a href="/wiki/Kut" title="Kut">kut</a> <i>α</i> koji se naziva <i>zakretanje opruge</i>. <a href="/wiki/Progib" title="Progib">Progib</a> i <a href="/wiki/Kut" title="Kut">kut</a> zakreta se zajedničkim imenom nazivaju opruženje. Ovisnost opruženja o opterećenju naziva se karakteristika opruge, a može biti linearna, progresivna ili degresivna. Karakteristika opruge definirana je omjerom prirasta opterećenja i opruženja koji se naziva <a href="/wiki/Krutost" title="Krutost">krutost</a> opruge. U oprugama s linearnom karakteristikom krutost opruge je konstantna veličina i naziva se konstanta opruge:<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c={\frac {F}{s}}\ }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>c</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>F</mi> <mi>s</mi> </mfrac> </mrow> <mtext> </mtext> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c={\frac {F}{s}}\ }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a1ffa98d75a8224605057d28ab3314bcd2e71ddf" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:7.263ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle c={\frac {F}{s}}\ }"></span></dd></dl> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c_{t}={\frac {T}{\alpha }}\ }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>T</mi> <mi>α</mi> </mfrac> </mrow> <mtext> </mtext> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c_{t}={\frac {T}{\alpha }}\ }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/798a35ed38f7ad7a15500ae0d6bacc2f059a7b73" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:7.984ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle c_{t}={\frac {T}{\alpha }}\ }"></span></dd></dl> <p>gdje je: <i>c</i> - <a href="/wiki/Krutost" title="Krutost">krutost</a> opruge za vlačne, tlačne i savojne opruge (<a href="/wiki/Njutn" title="Njutn">N</a>/<a href="/wiki/Metar" title="Metar">mm</a>), <i>c<sub>t</sub></i> - krutost opruge za torzijske opruge (Nmm/<a href="/wiki/Radijan" title="Radijan">rad</a>), <i>F</i> – opterećenje opruge ili <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> (N), <i>s</i> – <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progib</a> opruge (mm), <i>T</i> – torzijski moment opruge (Nmm) i <i>α</i> – zakretanje opruge (rad). </p><p>Prilikom opterećenja opruge silom <i>F</i> ili momentom torzije <i>T</i>, u opruzi se akumulira <a href="/wiki/Rad_(fizika)" title="Rad (fizika)">radnja</a> opruge. Opruga prilikom rasterećenja predaje akumuliranu radnju umanjenu za udio unutarnjeg <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenja</a> u <a href="/wiki/Materijal" title="Materijal">materijalu</a> opruge. U praksi se često susreću primjeri kada je u pojedinom sklopu istovremeno ugrađeno više opruga koje su povezane u takozvani "sustav opruga", čime se omogućuje tražena funkcija tog sklopa. Pojedine opruge mogu biti povezane u sustav opruga na različite načine: </p> <ul><li>paralelni sustavi opruga; opruge su ugrađene tako da se ukupna sila raspoređuje na pojedine opruge, pri čemu je progib svih opruga jednak.</li> <li>serijski sustavi opruga; opruge su ugrađene tako da na pojedine opruge djeluje jednako velika sila <i>F</i>. Progibi pojedinih opruga općenito nisu jednaki, te su ovisni o konstantama opruge.</li> <li>kombinirani sustavi opruga; u kombiniranim sustavima opruga, opruge su u različitim kombinacijama ugrađene paralelno i serijski.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Proračun_opruga"><span id="Prora.C4.8Dun_opruga"></span>Proračun opruga</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=3" title="Uredi odlomak: Proračun opruga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=3" title="Uredi kôd odjeljka Proračun opruga"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kako se <a href="/wiki/Optere%C4%87enje" title="Opterećenje">opterećenje</a> opruga mjeri <a href="/wiki/Sila" title="Sila">silom</a> <i>F</i>, a <a href="/wiki/Deformacija" title="Deformacija">deformacija</a> <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progibom</a>, odnosno <a href="/wiki/Elongacija" title="Elongacija">elongacijom</a> ili kontrakcijom <i>f</i>, odnosno <a href="/wiki/Moment_sile" title="Moment sile">momentom sile</a> <i>M</i> i <a href="/wiki/Kut" title="Kut">kutom</a> <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanja</a> <i>φ</i>, to je karakteristika opruge ili takozvana njezina <a href="/wiki/Krutost" title="Krutost">krutost</a> <i>c</i> određena izrazom: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c={dF \over df}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>c</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mi>F</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>f</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c={dF \over df}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/65d5e28d58608a815c4e3f31f95caf4486e72805" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:7.898ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle c={dF \over df}}"></span></dd></dl> <p>odnosno: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c={dM \over d\phi }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>c</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>d</mi> <mi>M</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <mi>ϕ</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c={dM \over d\phi }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9a1b1a4531ee46d30e3daf185c8cf4a8eed3d6e5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:8.6ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle c={dM \over d\phi }}"></span></dd></dl> <p><a href="/wiki/Krutost" title="Krutost">Krutost</a> se mjeri u <a href="/wiki/Njutn" title="Njutn">N</a>/<a href="/wiki/Metar" title="Metar">mm</a>, odnosno Nm/<a href="/wiki/Radijan" title="Radijan">radijan</a> i predstavlja silu, koja uzrokuje deformaciju opruge za jedinicu duljine, odnosno luka. Ta se vrijednost zove i specifična ili jedinična sila. Već prema tome da li je <i>c</i> = konstanta, raste ili opada s opterećenjem, karakteristika opruge je pravac, progresivna (rastuća zakrivljena) ili degresivna krivulja (opadajuće zakrivljena). </p><p><a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_rad" class="mw-redirect" title="Mehanički rad">Mehanički rad</a> <i>A</i> predan opruzi (na dijagramu šrafirana površina) za te dvije vrste opterećenja iznosi: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A=\int _{0}^{f}F\cdot \mathrm {d} f}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo>=</mo> <msubsup> <mo>∫</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>f</mi> </mrow> </msubsup> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>f</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A=\int _{0}^{f}F\cdot \mathrm {d} f}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/173e844671e6eabc7564ce25bc6745b194eeff0b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:14.82ex; height:6.343ex;" alt="{\displaystyle A=\int _{0}^{f}F\cdot \mathrm {d} f}"></span></dd></dl> <p>odnosno: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A=\int _{0}^{\phi }M\cdot \mathrm {d} \phi }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo>=</mo> <msubsup> <mo>∫</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>ϕ</mi> </mrow> </msubsup> <mi>M</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>ϕ</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A=\int _{0}^{\phi }M\cdot \mathrm {d} \phi }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5d0d19030242bd6799bf38c4b53e35cd586ec7c2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:15.704ex; height:6.343ex;" alt="{\displaystyle A=\int _{0}^{\phi }M\cdot \mathrm {d} \phi }"></span></dd></dl> <p>a specijalno, kad su karakteristike opruge ravne, jednadžbama: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A={\frac {F\cdot f}{2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mi>f</mi> </mrow> <mn>2</mn> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A={\frac {F\cdot f}{2}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/fe0150a28d03d7067390180ee907ce6641c02493" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:10.376ex; height:5.343ex;" alt="{\displaystyle A={\frac {F\cdot f}{2}}}"></span></dd></dl> <p>odnosno: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A={\frac {M\cdot \phi }{2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>M</mi> <mo>⋅</mo> <mi>ϕ</mi> </mrow> <mn>2</mn> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A={\frac {M\cdot \phi }{2}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0be75da3fbb9e5f27b3eaaf90b8a0a0d3605c3a0" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:11.184ex; height:5.343ex;" alt="{\displaystyle A={\frac {M\cdot \phi }{2}}}"></span></dd></dl> <p>Mehanički rad <i>A</i>’ što ga opruge predaju kad se rasterete jednak je radu <i>A</i> samo kad se u njima ne stvara ni vanjsko ni unutrašnje <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenje</a>. Inače <i>A</i>’ < <i>A</i>, a razlika <i>A</i> - <i>A'</i> troši se za svladavanje trenja i pretvara se u <a href="/wiki/Toplina" title="Toplina">toplinu</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Materijali_opruga">Materijali opruga</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=4" title="Uredi odlomak: Materijali opruga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=4" title="Uredi kôd odjeljka Materijali opruga"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7016135">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/%C4%8Celik_za_opruge" title="Čelik za opruge">Čelik za opruge</a></div></i></div> <p>Pri odabiru <a href="/wiki/Materijal" title="Materijal">materijala</a> za opruge mora se uzeti u obzir sposobnost oblikovanja i elastična svojstva materijala. Izbor materijala prvenstveno ovisi o uvjetima eksploatacije opruge:<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>opruge za rad u normalnim uvjetima: ako se za ove opruge koristi <a href="/wiki/Legura" title="Legura">nelegirani</a> <a href="/wiki/%C4%8Celik" title="Čelik">čelik</a>, onda je to najčešće već patentirana <a href="/wiki/%C5%BDica" title="Žica">žica</a> s 0,5 do 0,85 % <a href="/wiki/Ugljik" title="Ugljik">ugljika</a>. Patentiranje se izvodi tako da se <a href="/wiki/Austenit" title="Austenit">austenitizirana</a> žica provlači kroz <a href="/wiki/Olovo_(element)" title="Olovo (element)">olovnu</a> kupku gdje se <a href="/wiki/Izoterma" title="Izoterma">izotermno</a> poboljša, a zatim se ohladi na <a href="/wiki/Zrak" title="Zrak">zraku</a>. Obično se nakon toga još hladno gnječi. Poslije izrade (motanja) izvodi se nisko <a href="/wiki/Toplinska_obrada" title="Toplinska obrada">popuštanje</a>. Zbog slabe <a href="/wiki/Kaljenje" title="Kaljenje">prokaljivosti</a> nelegirani čelici se koriste samo za manje presjeke, a zbog slabe temperaturne postojanosti za rad na temperaturama samo do 80 <a href="/wiki/Celzijev_stupanj" class="mw-redirect" title="Celzijev stupanj">ºC</a>. Za opruge koje se toplinski obrađuju poslije oblikovanja koriste se čelici legirani <a href="/wiki/Silicij" title="Silicij">silicijem</a>, <a href="/wiki/Mangan" title="Mangan">manganom</a>, <a href="/wiki/Krom" title="Krom">kromom</a> i manje <a href="/wiki/Vanadij" title="Vanadij">vanadijem</a>, uz srednji sadržaj <a href="/wiki/Ugljik" title="Ugljik">ugljika</a> (0,4 do 0,7 %). Legirni elementi povećavaju <a href="/wiki/Kaljivost" title="Kaljivost">prokaljivost</a>, postojanost popuštanju i mehanička svojstva materijala opruge. Silicij se rastvara u <a href="/wiki/Ferit" title="Ferit">feritnoj</a> <a href="/wiki/Kristalna_re%C5%A1etka" title="Kristalna rešetka">rešetki</a>, povećavajući <a href="/wiki/%C4%8Cvrsto%C4%87a" title="Čvrstoća">čvrstoću</a> materijala, a još više <a href="/wiki/Granica_razvla%C4%8Denja" title="Granica razvlačenja">granicu tečenja</a>, koja kod ovakvih materijala može dostići i 90 % <a href="/wiki/Vla%C4%8Dna_%C4%8Dvrsto%C4%87a" title="Vlačna čvrstoća">vlačne čvrstoće</a>. S druge strane, pri <a href="/wiki/Toplinska_obrada" title="Toplinska obrada">toplinskoj obradi</a> na višim temperaturama, silicij povećava sklonost čelika jakom razugljičavanju i grubozrnatosti, pa se na površini dobije čisti ferit koji je neotporan na <a href="/wiki/Dinamika" title="Dinamika">dinamička</a> <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanja</a>. Karakteristika <a href="/wiki/Mangan" title="Mangan">mangana</a> je da osim što povećava svojstva čelika isto kao <a href="/wiki/Silicij" title="Silicij">silicij</a>, uzrokuje nejednoliki raspored uključina sulfida i <a href="/wiki/Oksidi" title="Oksidi">oksida</a>. Valjanjem one zauzmu vlaknasti raspored, pa čelik legiran <a href="/wiki/Mangan" title="Mangan">manganom</a> ima visoku <a href="/wiki/%C5%BDilavost" title="Žilavost">žilavost</a> u uzdužnom smjeru (<a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">lisnate opruge</a>).</li> <li>opruge za rad na povišenim temperaturama: kod ovih opruga čelici su legirani prvenstveno <a href="/wiki/Krom" title="Krom">kromom</a> (do 1,5 %) koji sa <a href="/wiki/%C5%BDeljezo" title="Željezo">željezom</a> stvara složeni <a href="/wiki/Karbidi" title="Karbidi">karbid</a>, te s drugim elementima (<a href="/wiki/Molibden" title="Molibden">molibden</a>, <a href="/wiki/Volfram" title="Volfram">volfram</a> i <a href="/wiki/Vanadij" title="Vanadij">vanadij</a>) koji stvaraju svoje temperaturno postojane karbide.</li> <li>opruge za rad u korozionoj sredini: problem <a href="/wiki/Korozija" title="Korozija">korozije</a> najjednostavnije i najjeftinije se rješava izradom opruga iz čelika iz prethodnih skupina, te njihovim oblaganjem antikorozijskim zaštitnim slojem. No, mnogo učinkovitije, ali zato i znatno skuplje, je izraditi opruge iz materijala otpornog na koroziju. To su prvenstveno <a href="/wiki/Nehr%C4%91aju%C4%87i_%C4%8Delik" title="Nehrđajući čelik">nehrđajući čelici</a>, te različite vrste <a href="/wiki/Bronca" title="Bronca">bronci</a>.</li></ul> <p>U praksi se za opruge najviše upotrebljavaju toplo <a href="/wiki/Valjanje" title="Valjanje">valjani</a> čelici koji se nakon <a href="/wiki/Kaljenje" title="Kaljenje">kaljenja</a> popuštaju, kako bi se povećala <a href="/wiki/%C5%BDilavost" title="Žilavost">žilavost</a> materijala. Najbolja svojstva čvrstoće postižu se upotrebom okrugle žice za opruge koja se izrađuje u različitim razredima kvalitete. Za hladnu izradu opruga postupcima rezanja, prešanja i namotavanja, koriste se hladno <a href="/wiki/Valjanje" title="Valjanje">valjane</a> čelične trake. <a href="/wiki/Krutost" title="Krutost">Krutost</a> opruge metalnih opruga ovisna je, kod vlačnih, tlačnih i savojnih opruga, o <a href="/wiki/Youngov_modul_elasti%C4%8Dnosti" title="Youngov modul elastičnosti">Youngovom modulu elastičnosti</a> materijala opruge <i>E</i>, odnosno o <a href="/wiki/Smik" class="mw-redirect" title="Smik">smičnom</a> modulu elastičnosti <i>G</i> kod torzijskih opruga. </p><p>Pri dimenzioniranju opruga bitno je da su <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanja</a> koja nastaju kao posljedica vanjskih opterećenja manja od dopuštenih. Dopuštena opterećena ovisna su, osim o korištenom materijalu, i o obliku opruge, načinu opterećenja i opasnosti od posljedica koje bi eventualno pucanje opruge prouzročilo. Općenito se dopuštena naprezanja određuju za pojedinu vrstu opruge posebno. Ako takvi podaci nisu na raspolaganju, dopuštena naprezanja opruge mogu se odrediti orijentacijski prema <a href="/wiki/Vla%C4%8Dna_%C4%8Dvrsto%C4%87a" title="Vlačna čvrstoća">vlačnoj čvrstoći</a> materijala <i>R<sub>m</sub></i>. </p><p>Od svih materijala najviše se upotrebljava <a href="/wiki/%C4%8Celik_za_opruge" title="Čelik za opruge">čelik za opruge</a> (ponekad se naziva i perni čelik) kao na primjer kaljivi ugljični čelik, krom čelik, silicijski čelik, silicijmangan čelik, kromvanadij čelik ili nerđajući čelik. Osim toga kao materijal za opruge služe i specijalni mjed, forforna i silicijeva <a href="/wiki/Bronca" title="Bronca">bronca</a>, novo srebro, nikelin, <a href="/wiki/Guma" title="Guma">guma</a>, drvo, pluto i tako dalje. Od materijala za opruge traži se da mu granica elastičnosti (modul elastičnosti) bude visoka, da ima veliku trajnu <a href="/wiki/Dinami%C4%8Dka_izdr%C5%BEljivost" title="Dinamička izdržljivost">dinamičku čvrstoću</a> radi podnašanja dinamičkih opterećenja i vlastitih <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titraja</a> opruga, te da se lako obrađuje hladnom obradom. Kod <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanja</a> (torzije) svojstva ovise o modulu klizanja. Potrebna dobra mehanička svojstva dobivaju čelici za opruge <a href="/wiki/Kaljenje" title="Kaljenje">kaljenjem</a> i određenim dopunskim toplinskim obradama, u koje spadaju na primjer <a href="/wiki/Bru%C5%A1enje" title="Brušenje">brušenje</a> (skida se razugljičena površina koja djeluje zarezno), poliranje, hladno valjanje i vučenje, <a href="/wiki/Nitriranje_(metalurgija)" title="Nitriranje (metalurgija)">nitriranje</a>, različiti <a href="/wiki/Elektrokemija" title="Elektrokemija">elektrokemijski</a> postupci, difuzijska <a href="/wiki/Metalizacija" title="Metalizacija">metalizacija</a>, obrada mlazom sačme pod <a href="/wiki/Tlak" title="Tlak">tlakom</a> (očvršćava površinski sloj i povećava dinamičku izdržljivost) i drugo. Važno je primijetiti da <a href="/wiki/%C4%8Cvrsto%C4%87a" title="Čvrstoća">čvrstoća</a> opruga znatno opada s <a href="/wiki/Hrapavost_povr%C5%A1ine" title="Hrapavost površine">površinskom hrapavosti</a> njihove površine. Izvanredno velika čvrstoća materijala za opruge omogućuje odgovarajuće visoka <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanja</a>, tako da opruge mogu biti razmjerno malih mjera (dimenzija). Dinamička izdržljivost opruga pada s porastom debljine, kao i kod svakog drugog <a href="/wiki/Strojni_dio" title="Strojni dio">strojnog dijela</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podjela">Podjela</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=5" title="Uredi odlomak: Podjela" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=5" title="Uredi kôd odjeljka Podjela"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podjela opruga obično se zasniva na vrstama <a href="/wiki/Optere%C4%87enje" title="Opterećenje">opterećenja</a> i njima prilagođenim oblicima. Gumene opruge se obično razmatraju kao posebne vrste opruga. Osnovna podjela opruga je prema vrsti glavnog <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanja</a>: dijele se na savojne (opruge opterećene na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a>), vlačno-tlačne i <a href="/wiki/Torzija" title="Torzija">torzijske</a> opruge. </p> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/f/f1/Opruge_2.png/700px-Opruge_2.png" decoding="async" width="700" height="371" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/f/f1/Opruge_2.png/1050px-Opruge_2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/f/f1/Opruge_2.png 2x" data-file-width="1322" data-file-height="700" /></a><figcaption>Pregled podjela opruga.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opruge_opterećene_na_savijanje"><span id="Opruge_optere.C4.87ene_na_savijanje"></span>Opruge opterećene na savijanje</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=6" title="Uredi odlomak: Opruge opterećene na savijanje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=6" title="Uredi kôd odjeljka Opruge opterećene na savijanje"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Opruge opterećena na savijanje</b> ili <b>savojne opruge</b> već prema svom obliku mogu preuzimati <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sile</a> (lisnate i tanjuraste opruge) ili <a href="/wiki/Moment_sile" title="Moment sile">momente savijanja</a> (spiralne i zavojne opruge). </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Lisnata_opruga_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/d7/Lisnata_opruga_1.png/250px-Lisnata_opruga_1.png" decoding="async" width="250" height="103" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/d7/Lisnata_opruga_1.png/375px-Lisnata_opruga_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/d7/Lisnata_opruga_1.png/500px-Lisnata_opruga_1.png 2x" data-file-width="917" data-file-height="376" /></a><figcaption>Jednostavne <a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">lisnate opruge</a> konstantne debljine: a), b) jednokraka pravokutna, odnosno trapezna, c), d) dvokraka pravokutna, odnosno trapezna.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Lisnata_opruga_5.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/6/66/Lisnata_opruga_5.png/250px-Lisnata_opruga_5.png" decoding="async" width="250" height="137" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/6/66/Lisnata_opruga_5.png/375px-Lisnata_opruga_5.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/6/66/Lisnata_opruga_5.png/500px-Lisnata_opruga_5.png 2x" data-file-width="877" data-file-height="482" /></a><figcaption>Zavješenje <a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">slojevite lisnate opruge</a>: 1) opruga u neopterećenom stanju, b) u opterećenom stanju.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Kutsche_aus_Holz.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Kutsche_aus_Holz.JPG/250px-Kutsche_aus_Holz.JPG" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Kutsche_aus_Holz.JPG/375px-Kutsche_aus_Holz.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Kutsche_aus_Holz.JPG/500px-Kutsche_aus_Holz.JPG 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption><a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">Slojevite lisnate opruge</a> na zaprežnim kolima.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Zavojna_opruga_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/1/1a/Zavojna_opruga_1.png/250px-Zavojna_opruga_1.png" decoding="async" width="250" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/1/1a/Zavojna_opruga_1.png/375px-Zavojna_opruga_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/1/1a/Zavojna_opruga_1.png/500px-Zavojna_opruga_1.png 2x" data-file-width="823" data-file-height="612" /></a><figcaption>Spoj <a href="/wiki/Poluga" title="Poluga">poluge</a> s nepokretnim dijelom pomoću <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojne opruge</a> savijanja za ostvarenje povratnog hoda: 1. nepomični dio, 2. <a href="/wiki/Poluga" title="Poluga">poluga</a>, 3. <a href="/wiki/Zatik" title="Zatik">zatici</a>, 4. zavojna opruga.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Spiralna_opruga_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Spiralna_opruga_1.png/250px-Spiralna_opruga_1.png" decoding="async" width="250" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Spiralna_opruga_1.png/375px-Spiralna_opruga_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Spiralna_opruga_1.png/500px-Spiralna_opruga_1.png 2x" data-file-width="845" data-file-height="497" /></a><figcaption>Učvršćenje <a href="/wiki/Spiralna_opruga" title="Spiralna opruga">spiralnih opruga</a>: a) unutarnji kraj opruge učvršćen, vanjski pokretljiv, b) vanjski kraj opruge učvršćen, unutarnji pokretljiv.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Tellerfeder.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Tellerfeder.svg/250px-Tellerfeder.svg.png" decoding="async" width="250" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Tellerfeder.svg/375px-Tellerfeder.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Tellerfeder.svg/500px-Tellerfeder.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="690" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tanjurasta_opruga" title="Tanjurasta opruga">Tanjuraste opruge</a> u serijskom spoju.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Torzijska_opruga_1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Torzijska_opruga_1.png/250px-Torzijska_opruga_1.png" decoding="async" width="250" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Torzijska_opruga_1.png/375px-Torzijska_opruga_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Torzijska_opruga_1.png/500px-Torzijska_opruga_1.png 2x" data-file-width="654" data-file-height="301" /></a><figcaption>Neki oblici <a href="/wiki/Torzijska_opruga" title="Torzijska opruga">ravnih torzijskih opruga</a> s kružnim presjekom: a) s ekscentričnim glavama, b) s glavama sa zaravnanom površinom.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Zavojna_opruga_10.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/c/ca/Zavojna_opruga_10.png/250px-Zavojna_opruga_10.png" decoding="async" width="250" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/c/ca/Zavojna_opruga_10.png/375px-Zavojna_opruga_10.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/c/ca/Zavojna_opruga_10.png/500px-Zavojna_opruga_10.png 2x" data-file-width="667" data-file-height="627" /></a><figcaption>Paralelni spoj opruga <a href="/wiki/Ventil" title="Ventil">ventila</a> <a href="/wiki/Avion" title="Avion">avionskog</a> <a href="/wiki/Motor" title="Motor">motora</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_4.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/be/Opruge_4.png/250px-Opruge_4.png" decoding="async" width="250" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/be/Opruge_4.png/375px-Opruge_4.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/be/Opruge_4.png/500px-Opruge_4.png 2x" data-file-width="622" data-file-height="536" /></a><figcaption>Prstenasta opruga: a) u neopterećenom, b) u opterećenom stanju.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_5.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/42/Opruge_5.png/250px-Opruge_5.png" decoding="async" width="250" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/42/Opruge_5.png/375px-Opruge_5.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/42/Opruge_5.png/500px-Opruge_5.png 2x" data-file-width="581" data-file-height="461" /></a><figcaption>Karakteristika prstenaste opruge: okomito isprugana površina predstavlja primljeni rad A, vodoravno isprugana vraćeni rad A', razlika površina A – A' daje rad trenja opruge.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_6.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/f/f1/Opruge_6.png/250px-Opruge_6.png" decoding="async" width="250" height="307" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/f/f1/Opruge_6.png/375px-Opruge_6.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/f/f1/Opruge_6.png 2x" data-file-width="448" data-file-height="551" /></a><figcaption>Ovisnost <a href="/wiki/Youngov_modul_elasti%C4%8Dnosti" title="Youngov modul elastičnosti">modula elastičnosti</a> <i>E</i> i klizanja <i>G</i> gumene opruge o <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a_po_Shoreu" title="Tvrdoća po Shoreu">tvrdoći po Shoreu</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_7.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Opruge_7.png/250px-Opruge_7.png" decoding="async" width="250" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Opruge_7.png/375px-Opruge_7.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/4/46/Opruge_7.png/500px-Opruge_7.png 2x" data-file-width="540" data-file-height="489" /></a><figcaption>Karakteristika prednapregnute gumene opruge pri dinamičkom opterećenju: okomito isprugane površine predstavljaju primljeni mehanički rad, vodoravno isprugane vraćeni rad, razlika površina daje rad trenja opruge.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_8.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/e/e1/Opruge_8.png/250px-Opruge_8.png" decoding="async" width="250" height="563" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/e/e1/Opruge_8.png 1.5x" data-file-width="279" data-file-height="628" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kota%C4%8D" title="Kotač">Kotač</a> električnog <a href="/wiki/Tramvaj" title="Tramvaj">tramvaja</a> s ugrađenim gumenim dijelovima za <a href="/wiki/Prigu%C5%A1enje" title="Prigušenje">prigušivanje</a> <a href="/wiki/Zvuk" title="Zvuk">zvuka</a>: 1. glavina, 2. zavoj (bandaža), 3. gumeni ulošci.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_9.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/1/1e/Opruge_9.png/250px-Opruge_9.png" decoding="async" width="250" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/1/1e/Opruge_9.png/375px-Opruge_9.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/1/1e/Opruge_9.png 2x" data-file-width="494" data-file-height="541" /></a><figcaption>Elastična <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">spojka</a> s prigušnim djelovanjem ostvarenim gumenim oprugama.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Lisnate_opruge_s_konstantnim_presjekom">Lisnate opruge s konstantnim presjekom</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=7" title="Uredi odlomak: Lisnate opruge s konstantnim presjekom" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=7" title="Uredi kôd odjeljka Lisnate opruge s konstantnim presjekom"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Lisnata_opruga" title="Lisnata opruga">Lisnata opruga</a></div></i></div> <p>Najjednostavniji primjer ovakve opruge je <a href="/wiki/Konzola" title="Konzola">konzolno</a> učvršćena <b>lisnata opruga</b> <a href="/wiki/Pravokutnik" title="Pravokutnik">pravokutnog</a> presjeka. Ako je opruga opterećena silom <i>F</i> koja djeluje na kraju opruge, moment savijanja na proizvoljnom mjestu iznosi: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle M_{x}=F\cdot x}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mi>x</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle M_{x}=F\cdot x}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/80b64ae7d8b99ff32386540621d34c4c48cbe67f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:11.275ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle M_{x}=F\cdot x}"></span></dd></dl> <p>Najveći moment savijanja: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle M_{s}=F\cdot l}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>M</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>s</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mi>l</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle M_{s}=F\cdot l}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b057c01c2ef9182b2ab86a60980ccc2b4c43ff9e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:10.469ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle M_{s}=F\cdot l}"></span></dd></dl> <p>nastaje na mjestu učvršćenja i ima odlučujući utjecaj pri dimenzioniranju opruge. S obzirom na to da su širina opruge <i>b</i> i debljina <i>h</i> po čitavoj dužini jednake (<a href="/wiki/Moment_inercije" title="Moment inercije">W<sub>y</sub></a>= konstantno), zbog promjenljivog momenta savijanja mijenja se i <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanje</a>, pa <a href="/wiki/Materijal" title="Materijal">materijal</a> nije optimalno iskorišten. Zbog toga se ovakve opruge u praksi koriste samo za mala opterećenja, prvenstveno u <a href="/wiki/Precizna_mehanika" title="Precizna mehanika">preciznoj mehanici</a> kao dodirne opruge u raznim <a href="/w/index.php?title=Sklopka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sklopka (stranica ne postoji)">sklopkama</a> ili pritisne opruge za <a href="/wiki/Ru%C4%8Dka" class="mw-disambig" title="Ručka">ručke</a> i slično. Za izradu ovakvih opruga prvenstveno se upotrebljavaju hladno valjane čelične trake prema DIN 17 222 i <a href="/wiki/Legura" title="Legura">legure</a> <a href="/wiki/Bakar_(element)" class="mw-redirect" title="Bakar (element)">bakra</a> prema DIN 17 670. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Lisnate_opruge_jednake_čvrstoće"><span id="Lisnate_opruge_jednake_.C4.8Dvrsto.C4.87e"></span>Lisnate opruge jednake čvrstoće</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=8" title="Uredi odlomak: Lisnate opruge jednake čvrstoće" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=8" title="Uredi kôd odjeljka Lisnate opruge jednake čvrstoće"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jako opterećene opruge i opruge za cestovna i šinska <a href="/wiki/Vozilo" title="Vozilo">vozila</a> oblikovane su tako da je uzduž opruge <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanje</a> na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a> približno konstantno. To znači da se moment otpora na savijanje presjeka opruge mijenja približno u istom odnosu kao i moment savijanja. Ako je poprečni presjek opruge <a href="/wiki/Pravokutnik" title="Pravokutnik">pravokutnik</a> s momentom otpora na savijanje: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle W_{s}={\frac {b\cdot h^{2}}{6}}\ }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>W</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>s</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>b</mi> <mo>⋅</mo> <msup> <mi>h</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> </mrow> <mn>6</mn> </mfrac> </mrow> <mtext> </mtext> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle W_{s}={\frac {b\cdot h^{2}}{6}}\ }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3d0dbb4aac82cef597ec14e572ceebcd7a33d21a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:12.782ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle W_{s}={\frac {b\cdot h^{2}}{6}}\ }"></span></dd></dl> <p>za postizanje gornje pretpostavke mora se uzduž opruge mijenjati širina <i>b</i> ili debljina <i>h</i>. Zbog jednostavnije izrade opruzi se obično u praksi mijenja širina <i>b</i>, tako da se dobiva lisnata opruga "jednake čvrstoće". Ako se ova opruga razreže po širini na <i>n</i> jednakih listova koji se polože jedan na drugoga, dobiva se lisnata opruga jednake <a href="/wiki/%C4%8Cvrsto%C4%87a" title="Čvrstoća">čvrstoće</a> u sloju. Ako se upotrijebe dvije lisnate opruge i krajevi pojedinih listova odgovarajuće oblikuju dobiva se praktički oblik lisnate savojne opruge u sloju, takozvani <a href="/wiki/Gibanj" class="mw-redirect" title="Gibanj">gibanj</a>, koji se često upotrebljava u cestovnim i šinskim vozilima. Njegovo dobro svojstvo je što ublažava udare zbog neravnog <a href="/wiki/Kolnik" title="Kolnik">kolnika</a>, što povoljno utječe na vožnju vozila. Lisnate opruge izrađuju se prvenstveno od toplo valjanih čelika za opruge prema DIN 17 221. Debljina listova <i>h</i> i širina listova <i>b</i> lisnatih opruga <a href="/wiki/Standard" title="Standard">standardizirane</a> su prema DIN 4 620. </p><p>Kako prilikom rada opruge ne bi došlo do poprečnog zamicanja, listovi su primjerno oblikovani i pričvršćeni posebnim prstenom. Osim toga, listovi su po sredini opruge međusobno povezani odgovarajućim dijelovima za pričvršćivanje, čime se osigurava jednakomjeran raspored opterećenja koje djeluje na pojedine listove. Gornji list je nešto produžen i oblikovan tako da se opruga može primjereno pričvrstiti. Pri tome su na raspolaganju brojne konstrukcijske mogućnosti. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zavojne_opruge_savijanja">Zavojne opruge savijanja</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=9" title="Uredi odlomak: Zavojne opruge savijanja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=9" title="Uredi kôd odjeljka Zavojne opruge savijanja"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">Zavojna opruga</a></div></i></div> <p><b>Zavojna opruga</b> savijanja se upotrebljava prvenstveno kao povratna opruga u raznim <a href="/wiki/Ru%C4%8Dka" class="mw-disambig" title="Ručka">ručicama</a> i poklopcima. Jedan kraj opruge čvrsto je učvršćen na odgovarajuće kućište ili konzolu, a drugi kraj je pokretan skupa s ručicom ili poklopcem. U osnovnom položaju opruga ima prednaprezanje silom <i>F<sub>p</sub></i>, koje pritišče ručicu ili poklopac na odgovarajući naslon. Prilikom aktiviranja opruge sila <i>F<sub>p</sub></i> se poveća na radnu <a href="/wiki/Sila" title="Sila">silu</a> <i>F</i>, koja osigurava okretanje ručice za željeni <a href="/wiki/Kut" title="Kut">kut</a> <i>α</i> ili otvaranje poklopca. Nakon rasterećenja opruga je opet opterećena silom <i>F<sub>p</sub></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Spiralne_opruge">Spiralne opruge</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=10" title="Uredi odlomak: Spiralne opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=10" title="Uredi kôd odjeljka Spiralne opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Spiralna_opruga" title="Spiralna opruga">Spiralna opruga</a></div></i></div> <p><b>Spiralne opruge</b> su savojne opruge (opterećene na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a>) namotane u obliku <a href="/wiki/Arhimedova_spirala" title="Arhimedova spirala">Arhimedove spirale</a>. Za izradu spiralnih opruga najčešće se upotrebljavaju okrugla <a href="/wiki/%C5%BDica" title="Žica">žica</a> za opruge prema DIN 17 223 i čelične trake od toplo valjanog čelika za opruge prema DIN 17 211. Općenito se ove opruge koriste kod <a href="/wiki/Sat_(instrument)" title="Sat (instrument)">satnih</a> mehanizama, kazaljki <a href="/wiki/Mjerni_instrument" title="Mjerni instrument">mjernih instrumenata</a>, <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">elastičnih spojki</a> i slično. Krajevi spiralnih opruga vođeni su s odgovarajućim nastavcima, pri čemu opterećenje djeluje samo na vanjskom ili samo na unutarnjem kraju. Pri opterećenju opruge pojedini navoji jednakomjerno se pomiču prema središtu opruge, tako da razmak između navoja ostaje čitavo vrijeme jednak za sve navoje. Ovisno o broju navoja i udaljenosti među njima, takva opruga može se okrenuti za vrlo velike <a href="/wiki/Kut" title="Kut">kutove</a> (i za više navoja). Pri tome među navojima mora još uvijek ostati određena zračnost jer bi u slučaju doticanja navoja nastali preveliki gubici zbog <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenja</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tanjuraste_opruge">Tanjuraste opruge</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=11" title="Uredi odlomak: Tanjuraste opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=11" title="Uredi kôd odjeljka Tanjuraste opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Tanjurasta_opruga" title="Tanjurasta opruga">Tanjurasta opruga</a></div></i></div> <p><b>Tanjuraste opruge</b> su <a href="/wiki/Sto%C5%BEac" title="Stožac">stožasto</a> oblikovani metalni prstenovi koji prenose opterećenja u uzdužnom (aksijalnom) smjeru. Najčešće se upotrebljavaju kao pritisni dijelovi u <a href="/wiki/Valjni_le%C5%BEaj" title="Valjni ležaj">valjnim ležajevima</a>, kao dijelovi upravljanja <a href="/wiki/Ventil" title="Ventil">ventilima</a>, prigušivači <a href="/wiki/Vibracije" title="Vibracije">vibracija</a> u <a href="/wiki/Strojevi" title="Strojevi">strojevima</a> za obradu i svugdje tamo gdje su zahtijevani manji <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progibi</a> opruge pri velikim pogonskim <a href="/wiki/Sila" title="Sila">silama</a>. Ako se želi postići veći progib opruge, naniže se više tanjura u stupac opruge, ali suprotno okrenutih. Pri tome tanjuri mogu u stupac biti razmješteni u različitim kombinacijama. U takvim slučajevima potrebno je razlikovati parametre stupca opruge (sila stupca <i>F<sub>s</sub></i>, progib stupca <i>s<sub>s</sub></i>, dužina neopterećenog stupca <i>L<sub>0</sub></i>) od parametara pojedine opruge (sila pojedine opruge <i>F</i>, progib neopterećenog tanjura <i>s</i>, visina pojedinog neopterećenog tanjura <i>l<sub>0</sub></i>). Povećanjem broja suprotno okrenutih tanjura povećava ukupan progib opružnog stupca, uz nepromijenjeno opterećenje. S druge strane, s povećanjem broja tanjura u pojedinom paketu uz nepromijenjen ukupan progib, opteretivost opruge se proporcionalno povećava. Koja mogućnost će se odabrati ovisi o konstrukcijskim zahtjevima korištenog stupca opruga. </p><p>Prilikom ugrađivanja tanjurastih opruga u stupac opruga potrebno je uzimati u obzir kako se dopuštena odstupanja pojedinih opruga zbrajaju, što može kod većih dužina stupaca opruga dovesti do većih odstupanja, te time do problema prilikom ugradnje opruge. Zbog toga u praksi vrijedi preporuka prema kojoj je dužina neopterećenog opružnog stupca <i>L<sub>0</sub></i> ≤ 3⋅<i>D<sub>z</sub></i>, gdje je <i>D<sub>z</sub></i> vanjski <a href="/wiki/Promjer" title="Promjer">promjer</a> opruge. Pri ugrađivanju tanjurastih opruga u stupac opruga potrebno je osigurati dobro vođenje opruge, a to se postiže <a href="/wiki/Svornjak" title="Svornjak">svornjakom</a> za vođenje (unutarnje vođenje) ili tuljcem za vođenje (vanjsko vođenje). U praksi se preporučuje unutarnje vođenje. Površine dijelova za vođenje (svornjaka ili čahure) i sve naliježne površine opruge trebaju po mogućnosti biti primjereno <a href="/wiki/Toplinska_obrada" title="Toplinska obrada">toplinski obrađene</a> (preporučljivo je <a href="/wiki/Cementiranje_%C4%8Delika" title="Cementiranje čelika">cementiranje</a> do dubine ≈ 0,8 <a href="/wiki/Metar" title="Metar">mm</a> i kaljenje na <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a" title="Tvrdoća">tvrdoću</a> najmanje 55 <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a_po_Rockwellu" title="Tvrdoća po Rockwellu">HRc</a>). Također, površina dijelova za vođenje treba biti glatka (preporučeno je precizno <a href="/wiki/Bru%C5%A1enje" title="Brušenje">brušenje</a>), čime se smanjuje <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenje</a> u slučaju dodira prstena opruga i dijela za vođenje. U svakom slučaju, između dijelova za vođenje i prstena opruge mora biti osigurana određena zračnost. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Torzijske_opruge">Torzijske opruge</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=12" title="Uredi odlomak: Torzijske opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=12" title="Uredi kôd odjeljka Torzijske opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Torzijska_opruga" title="Torzijska opruga">Torzijska opruga</a></div></i></div> <p><b>Torzijska opruga</b> je obično ravna opruga i u obliku okrugloga štapa upetoga na krajevima. Ravne torzijske opruge upotrebljavaju se kao prigušivači torzijskih <a href="/wiki/Vibracije" title="Vibracije">vibracija</a> (na primjer zglobna <a href="/wiki/Vratilo" title="Vratilo">vratila</a> na <a href="/wiki/Motorno_vozilo" title="Motorno vozilo">motornim vozilima</a>), za mjerenje <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sile</a> pritezanja kod <a href="/wiki/Klju%C4%8D_(alat)" title="Ključ (alat)">momentnih ključeva</a>, <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">elastičnih spojki</a> i slično.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Osim takvih ravnih ili šipkastih torzijskih opruga, sve su ostale metalne opruge opterećene na <a href="/wiki/Uvijanje" class="mw-redirect" title="Uvijanje">uvijanje</a> (torziju) ustvari <a href="/wiki/Zavojna_opruga" title="Zavojna opruga">zavojne opruge</a>. Za razliku od zavojnih opruga opterećenih na <a href="/wiki/Savijanje" title="Savijanje">savijanje</a>, koje su <a href="/wiki/Cilindar" class="mw-disambig" title="Cilindar">cilindričnog</a> oblika, u zavojne torzijske opruge spadaju opruge stožastog i paraboličnog oblika. One se dalje dijele s obzirom na sile koje djeluju u smjeru osi na tlačne i vlačne, i s obzirom na presjek žice od koje su napravljene.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ravne_torzijske_opruge">Ravne torzijske opruge</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=13" title="Uredi odlomak: Ravne torzijske opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=13" title="Uredi kôd odjeljka Ravne torzijske opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ravne šipkaste (okrugle) torzijske opruge upotrebljavaju se kao prigušivači torzijskih <a href="/wiki/Vibracije" title="Vibracije">vibracija</a> (na primjer zglobna <a href="/wiki/Vratilo" title="Vratilo">vratila</a> na motornim vozilima), za mjerenje <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> pritezanja kod <a href="/wiki/Klju%C4%8D_(alat)" title="Ključ (alat)">momentnih ključeva</a>, <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">elastičnih spojki</a> i slično. One djeluju opružno zakretanjem stanjenog struka opruge. Kod krajeva s trokutastim ozubljenjem moguće je premještanje od zuba do zuba. Zbog zareznog djelovanja na mjestima učvršćenja krajevi opruge su pojačani, a prijelaz na struk pažljivo je zaobljen. Naknadno valjanje struka (sačmarenje pomoću čeličnih kuglica) ili fino <a href="/wiki/Bru%C5%A1enje" title="Brušenje">brušenje</a> povisuje <a href="/wiki/Dinami%C4%8Dka_izdr%C5%BEljivost" title="Dinamička izdržljivost">dinamičku izdržljivost</a>. <a href="/wiki/%C4%8Cvrsto%C4%87a" title="Čvrstoća">Čvrstoća</a> materijala se kreće i do 1 500 N/mm<sup>2</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zavojne_torzijske_opruge">Zavojne torzijske opruge</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=14" title="Uredi odlomak: Zavojne torzijske opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=14" title="Uredi kôd odjeljka Zavojne torzijske opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zavojna torzijska opruga nastaje kad se <a href="/wiki/%C5%BDica" title="Žica">žica</a> namotava u obliku zavojnice na <a href="/wiki/Valjak" title="Valjak">valjak</a> (valjkaste zavojne opruge) ili na <a href="/wiki/Sto%C5%BEac" title="Stožac">stožac</a> (stožaste zavojne opruge). Presjek žice obično je <a href="/wiki/Krug" title="Krug">okrugao</a>, iako se u praksi upotrebljavaju i zavojne torzijske opruge s pravokutnim presjekom. Valjkaste zavojne torzijske opruge s okruglim presjekom se u praksi najviše upotrebljavaju. Obzirom na smjer opterećenja dijele se na tlačne i vlačne zavojne torzijske opruge. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tlačne_zavojne_torzijske_opruge"><span id="Tla.C4.8Dne_zavojne_torzijske_opruge"></span>Tlačne zavojne torzijske opruge</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=15" title="Uredi odlomak: Tlačne zavojne torzijske opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=15" title="Uredi kôd odjeljka Tlačne zavojne torzijske opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>U tlačnim zavojnim torzijskim oprugama opterećenje djeluje u uzdužnom (aksijalnom) smjeru tako da se opruga tlači (njena dužina se prilikom opterećenja smanjuje). S obzirom na to da postoji opasnost od loma, prvenstveno kod dužih opruga, opruge su vođene sa <a href="/wiki/Svornjak" title="Svornjak">svornjakom</a> za vođenje promjera D<sub>d</sub> (unutarnje vođenje) ili s čahurom za vođenje s promjerom D<sub>h</sub> (vanjsko vođenje). Za opruge može se prilikom unutarnjeg vođenja uzeti D<sub>d</sub> ≈ (0,8 … 0,9)⋅D<sub>u</sub>, gdje je D<sub>u</sub> unutarnji <a href="/wiki/Promjer" title="Promjer">promjer</a> opruge, a prilikom vanjskog vođenja D<sub>h</sub> ≈ (1,1 … 1,2)⋅Dv, gdje je D<sub>v</sub> vanjski promjer opruge. Tlačne zavojne torzijske opruge mogu se izrađivati u hladnom ili toplom stanju. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Vlačne_zavojne_torzijske_opruge"><span id="Vla.C4.8Dne_zavojne_torzijske_opruge"></span>Vlačne zavojne torzijske opruge</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=16" title="Uredi odlomak: Vlačne zavojne torzijske opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=16" title="Uredi kôd odjeljka Vlačne zavojne torzijske opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>U vlačnim zavojnim torzijskim oprugama sila djeluje u aksijalnom smjeru tako da se opruga pod utjecajem te sile rasteže (njena dužina se prilikom opterećenja povećava). Izrađuju se u hladnom ili toplom stanju. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opruge_opterećene_na_vlak_i_tlak"><span id="Opruge_optere.C4.87ene_na_vlak_i_tlak"></span>Opruge opterećene na vlak i tlak</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=17" title="Uredi odlomak: Opruge opterećene na vlak i tlak" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=17" title="Uredi kôd odjeljka Opruge opterećene na vlak i tlak"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od metalnih opruga u tu skupinu ubrajaju se samo <b>prstenaste opruge</b> koje služe za preuzimanje tlačnih vanjskih sila. Slično kao i tanjuraste i te opruge sastavljaju se od dijelova (elemenata). To su različito oblikovani vanjski i unutrašnji prstenovi s međusobnim dosjednim površinama zakošenim prema osi pod stanovitim kutom. Izrađuju se od ugljikovih čelika s naknadnim <a href="/wiki/Kaljenje" title="Kaljenje">kaljenjem</a>. </p><p>Te opruge pod opterećenjem dobivaju <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progib</a> na taj način, što se vanjski prstenovi šire, a unutrašnji stežu, pri čemu dolazi do klizanja njihovih površina jednih po drugima. Pri tome se pojavljuju <a href="/wiki/Tangenta" title="Tangenta">tangencijalna</a> naprezanja na vlak u vanjskim, a na tlak u unutarnjim prstenovima. U procesu je važno i <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenje</a>. Zbog trenja pod opterećenjem, primljeni rad opruge sastoji se od <a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_rad" class="mw-redirect" title="Mehanički rad">mehaničkog rada</a> utrošenog za elastično <a href="/wiki/Deformacija" title="Deformacija">deformiranje</a> i rada utrošenog za svladavanje trenja, čiji rad opruga predaje kad se rastereti, manji je od rada kojega opruga proizvodi kod povratnog hoda opet za rad koji se pri tome utroši na trenje. </p><p>Bitno je provjeriti i minimalnu zračnost među susjednim vanjskim, odnosno unutrašnjim prstenovima, koja, da bi djelovanje opruge bilo osigurano, ne smije biti prekoračena u radu. Prigušni rad prstenastih opruga razmjerno je velik, a <a href="/wiki/Progib" title="Progib">progib</a> malen. Osim toga, kad su ispravno <a href="/wiki/Podmazivanje" title="Podmazivanje">podmazane</a>, mogu raditi i do 5 godina bez nadzora. Zbog tih svojstava mnogo se upotrebljavaju u <a href="/wiki/Odbojnik" title="Odbojnik">odbojnicima</a> željezničkih vozila a i za druge namjene, na primjer u <a href="/wiki/Pre%C5%A1a" class="mw-redirect" title="Preša">prešama</a>, valjaoničkim stanovima, <a href="/wiki/Rudarstvo" title="Rudarstvo">rudarstvu</a>, <a href="/wiki/Brodogradnja" title="Brodogradnja">brodogradnji</a> i gradnji <a href="/wiki/Zrakoplovstvo" title="Zrakoplovstvo">zrakoplova</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gumene_opruge">Gumene opruge</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=18" title="Uredi odlomak: Gumene opruge" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=18" title="Uredi kôd odjeljka Gumene opruge"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gumene se opruge upotrebljavaju uglavnom za <a href="/wiki/Prigu%C5%A1enje" title="Prigušenje">prigušenje</a> <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titranja</a> i <a href="/w/index.php?title=Udar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Udar (stranica ne postoji)">udara</a>, kao na primjer opruge za temelje ili opruge uložaka elastičnih <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">spojki</a>. <a href="/wiki/Vulkanizacija" title="Vulkanizacija">Vulkanizirana</a> <a href="/wiki/Guma" title="Guma">guma</a> između metalnih ploča ili tuljaka, može se opteretiti na <a href="/wiki/Odrez" class="mw-redirect" title="Odrez">odrez</a> ili <a href="/wiki/Smik" class="mw-redirect" title="Smik">smik</a>, a i na <a href="/wiki/Tlak" title="Tlak">tlak</a>. <a href="/wiki/Guma" title="Guma">Guma</a> (<a href="/wiki/Kau%C4%8Duk" title="Kaučuk">kaučuk</a>) se ne može stlačiti (komprimirati). Ona može promijeniti svoj oblik, ali ne i <a href="/wiki/Obujam" title="Obujam">obujam</a>. Kada bi gumu zatvorili sa svih strana, ona bi izgubila svoja <a href="/wiki/Elasti%C4%8Dnost" title="Elastičnost">elastična svojstva</a>. Da se olakša vulkaniziranje gumene mješavine, dijelovi moraju biti približno jednake debljine, ali ne suviše debeli. Zbog zarezne osjetljivosti, treba izbjegavati oštre bridove (zaobljenja ili rebra su povoljna). </p><p>Kao materijal se koristi prirodna <a href="/wiki/Guma" title="Guma">guma</a>, buna-S, perbunan-guma i druge. Buna i perbunan su sintetičke gume (umjetna guma). Dugotrajnim djelovanjem svjetla, topline i <a href="/wiki/Kisik" title="Kisik">kisika</a> guma stari i to tako da umjetna guma otvrdne, a prirodna omekša, uz stvaranje napuklina. <a href="/wiki/Vla%C4%8Dno_ispitivanje" title="Vlačno ispitivanje">Vlačna naprezanja</a> pospješuju starenje (vlačne opruge izbjegavati!). Sintetička guma je manje od prirodne gume osjetljiva na <a href="/wiki/Toplina" title="Toplina">toplinu</a>, <a href="/wiki/Ulja" title="Ulja">ulje</a> i <a href="/wiki/Benzin" title="Benzin">benzin</a>. Između -20 ºC i -70 <a href="/wiki/Celzijev_stupanj" class="mw-redirect" title="Celzijev stupanj">ºC</a> guma smrzava, postaje tvrda i krhka. Gume koje se koriste za opruge imaju <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a" title="Tvrdoća">tvrdoću</a> od 40 do 70 <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a_po_Shoreu" title="Tvrdoća po Shoreu">Shore-A</a>. Od različitih vrsta guma za opruge se upotrebljavaju one koje imaju najveću čvrstoću na vlak. Ti se materijali dijele u skupine prema tvrdoći po Shoreovoj skali; razlikuju se tvrde, srednje i meke gume (s odgovarajućim tvrdoćama po Shoreu od 80, 90, od 50 do 80 i manje od 50). O tvrdoći tih gumenih materijala ovisna je i veličina njihovih <a href="/wiki/Youngov_modul_elasti%C4%8Dnosti" title="Youngov modul elastičnosti">modula elastičnosti</a> i klizanja. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Prednosti_i_nedostaci">Prednosti i nedostaci</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=19" title="Uredi odlomak: Prednosti i nedostaci" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=19" title="Uredi kôd odjeljka Prednosti i nedostaci"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karakteristika gumenih opruga je zakrivljena, ali se pri mirnom opterećenju u granicama dopuštenih naprezanja može u nekim slučajevima približiti (aproksimirati) pravcem. Međutim, pod dinamičkim opterećenjem ona je zatvorena krivulja s oblikom koji među ostalima zavisi i od oblika opruge. To znači da i gumene opruge imaju prigušno djelovanje slično kao i prstenaste. Načelna razlika u ta dva slučaja postoji samo u uzročnim pojavama. Naime, to nije vanjsko nego unutrašnje <a href="/wiki/Trenje" title="Trenje">trenje</a>, svojstvo materijala. Općenito je rad prigušivanja gumenih opruga visok (od 30% do 35% od rada uloženog za deformiranje). Zbog toga su <a href="/wiki/Amplituda" title="Amplituda">amplitude</a> njihovog <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titranja</a> pri pojavi <a href="/wiki/Rezonancija" title="Rezonancija">rezonancije</a> razmjerno malene te iznose pedeseti do peti dio amplitude pri rezonanciji u čeličnim oprugama. </p><p>Ta svojstva gumenih opruga čine ih vrlo prikladnima za primjenu u <a href="/wiki/Vozilo" title="Vozilo">vozilima</a>. Vrlo povoljno svojstvo je kod toga i njihova moć prigušivanja <a href="/wiki/Buka" title="Buka">buke</a> zbog razmjerno vrlo male <a href="/wiki/Brzina_zvuka" title="Brzina zvuka">brzine širenja zvuka</a> u gumi (skoro 8 puta manje nego u zraku, a oko 113 puta manje nego u čeliku). </p><p>Ostale prednosti gumenih opruga u usporedbi s metalnim oprugama također su posljedica svojstava gume: to su velika rastezljivost, mali modul elastičnosti i male deformacije u svim smjerovima uz ispunjenje prostora koji stoji na raspolaganju. Zbog toga, za razliku od čeličnih opruga, deformacije gumenih opruga prvenstveno su svojstvo njihovog materijala, a ne oblika. </p><p>Nedostaci gume, kao materijala za opruge, jesu njena sklonost <a href="/wiki/Puzanje" title="Puzanje">puzanju</a> i osjetljivost prema vanjskim utjecajima. Zbog puzanja ona se pri dugotrajnom opterećenju trajno deformira. Dugotrajni utjecaj povišene temperature, svjetlosti i kisika iz zraka uzrokuje procese koji se nazivaju starenjem gume. Pri tome guma od umjetnih kaučuka otvrdnjava, a guma od prirodnog kaučuka omekšava i na njoj se pojavljuju pukotine. Već prema vrsti, u području temperatura od - 20 °C do - 70 °C guma postaje tvrda i krta. Zbog svega toga, upotreba gumenih opruga dopuštena je samo unutar ograničenih područja temperatura. Tako na primjer kod gumene opruge srednje tvrdoće dozvoljene se temperature kreću od - 30 °C do + 60 °C kod trajnog rada, a kod kratkotrajne temperature mogu biti od - 60 °C do + 100 °C; kod perbunama od - 25 °C do + 85 °C, a prolazno od - 30 °C do + 150 °C. </p><p>Osim toga, već prema dodacima upotrijebljenim pri proizvodnji, guma od prirodnog <a href="/wiki/Kau%C4%8Duk" title="Kaučuk">kaučuka</a> više je ili manje osjetljiva prema ulju, mastima, benzinu i drugim prerađevinama nafte. Guma od sintetičkog kaučuka postojanija je prema tim tvarima, ali je manje elastična. </p><p>I pored svih navedenih nedostataka gume, njene prednosti imaju za posljedicu sve veću upotrebu gumenih opruga. Naročito je primjena gume u <a href="/wiki/Strojarstvo" title="Strojarstvo">strojarstvu</a> porasla otkad su pronađeni postupci njenog čvrstog spajanja s <a href="/wiki/Metal" class="mw-redirect" title="Metal">metalima</a> pri vulkaniziranju. Na taj način proizvode se danas brojni materijali, koji su poznatiji pod različitim trgovačkim nazivima. Opruge od takvih materijala upotrebljavaju se za stvaranje rezonantnih titranja (na primjer u <a href="/wiki/Sito" title="Sito">sitima</a>, <a href="/wiki/Prenosilo" title="Prenosilo">prenosilima</a> ili transporterima, <a href="/wiki/Vibrator" title="Vibrator">vibratorima</a>), za smanjivane amplitude titranja uzrokovanim neuravnoteženošću ili <a href="/wiki/Sila" title="Sila">silama</a> pokretnih <a href="/wiki/Masa" title="Masa">masa</a> (na primjer u <a href="/wiki/Motor_s_unutarnjim_izgaranjem" title="Motor s unutarnjim izgaranjem">motorima s unutarnjim izgaranjem</a>), za zaštitu <a href="/wiki/Mjerni_instrument" title="Mjerni instrument">mjernih instrumenata</a> i aparata za ispitivanje od vanjskih vibracija i za prigušivanje zvučnih titraja u žičanim i <a href="/wiki/Cijev" title="Cijev">cijevnim</a> vodovima. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gumene_opruge_s_metalnim_pločama"><span id="Gumene_opruge_s_metalnim_plo.C4.8Dama"></span>Gumene opruge s metalnim pločama</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=20" title="Uredi odlomak: Gumene opruge s metalnim pločama" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=20" title="Uredi kôd odjeljka Gumene opruge s metalnim pločama"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Gumene opruge s metalnim pločama</b> ili tuljcima mogu biti opterećene na vlak, tlak ili <a href="/wiki/Smik" class="mw-redirect" title="Smik">smik</a>. Opterećenje gumenih opruga na vlak treba izbjegavatim, jer je starenje takvih opruga ubrzano. Najveću trajnost imaju gumene opruge izložene kombiniranom naprezanju na tlak i smik. Takva naprezanja mogu se postići prikladnim načinom opterećenja ili odgovarajućim oblikovanjem. </p><p>Ispitivanja s gumenim blokom, prilijepljenim vulkanizacijom na metalnu ploču (ili suprotno guma na tuljak), na tlak, vlak i na smicanje su pokazala da najbolje mogućnosti u pogledu promjene oblika i iskorištenja elastičnih svojstava gume pružaju oni dijelovi, u kojima je guma opterećena na <a href="/wiki/Smicanje" title="Smicanje">smicanje</a>. Kombinacija spajanja gume s metalnim pločama ili s limom vulkanizacijom omogućuje vrlo dobro opruženje i istovremeno prigušivanje titraja. Guma također može biti spojena vulkanizacijom s cijevnim komadima. </p><p>Da se olakša vulkaniziranje gumene mješavine, dijelovi moraju biti približno jednake debljine, ali ne suviše debeli. Zbog zarezne osjetljivosti gume treba izbjegavati oštre bridove ili uglove (zaobljenja ili rebra su povoljna). Kao materijal dolazi u obzir prirodna guma, buna-S, perbunan-guma i druge. Buna i perbunan su sintetičke gume (umjetna guma). </p><p>Tok deformacije-naprezanja gume određen je <a href="/wiki/Standard" title="Standard">standardima</a>. Primjerice <i>σ<sub>200</sub></i> = 12 N/mm<sup>2</sup> znači da se materijal pri tom naprezanju rastegne 200%. Naprezanje <i>σ<sub>100</sub></i> je tada jednako modulu elastičnosti, koji znatno ovisi o tvrdoći gume. Tvrdoća se daje u međunarodnim (internacionalnim) stupnjevima tvrdoće IRH koji približno odgovaraju starom standardu <a href="/wiki/Tvrdo%C4%87a_po_Shoreu" title="Tvrdoća po Shoreu">Shore-A-tvrdoći</a>. Shore-A-tvrdoća označuje otpor kojim se materijal opire prodiranju krnjeg <a href="/wiki/Sto%C5%BEac" title="Stožac">stožca</a> s <i>D</i> = 1,3 mm, <i>d</i> = 0,79 mm i <i>α</i> = 35°. Na primjer 40 Shore-A znači da je krnji stožac pri zadiranju za 1,27 <a href="/wiki/Metar" title="Metar">mm</a> naišao na otpor od približno 4,4 <a href="/wiki/Njutn" title="Njutn">N</a>. Skala tvrdoće ide od 0 do 100. Shore-A izražava najmanju tvrdoću (dubina prodiranja 2,54 mm kod 0,56 N), 100 Shore-A najveću tvrdoću (bez prodiranja kod 8,2 N). S praktički dovoljnom točnošću može se staviti: 50 Shore-A ≈ 50 IRH. Vrste gume koje dolaze u obzir za opruge tvrdoće su od 40 do 70 Shore-A ≈ od 40 do 70 IRH. Metalne ploče sprečavaju gumene opruge da se pri tlačnom opterećenju slobodno poprečno deformiraju. Zbog toga karakteristike tlačnih opruga ne ovise samo o tvrdoći materijala, nego u velikoj mjeri i o oblikovanju. Stoga se modul elastičnosti navodi u zavisnosti od tvrdoće i oblika. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Proračunavanje_gumenih_opruga"><span id="Prora.C4.8Dunavanje_gumenih_opruga"></span>Proračunavanje gumenih opruga</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=21" title="Uredi odlomak: Proračunavanje gumenih opruga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=21" title="Uredi kôd odjeljka Proračunavanje gumenih opruga"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>U opruge opterećene na tlak ili na vlak ugrađuju se najčešće gumeni blokovi prema slici. Jednadžbe za proračun zasnovane su na osnovnim postavkama iz <a href="/wiki/Nauka_o_%C4%8Dvrsto%C4%87i" title="Nauka o čvrstoći">nauke o čvrstoći</a>, te glase: </p><p>nosivost opruge: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F=A\cdot \sigma }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>F</mi> <mo>=</mo> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <mi>σ</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle F=A\cdot \sigma }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/802e1e256f80030f0cd1fbee4366e8566d57c180" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:9.591ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle F=A\cdot \sigma }"></span></dd></dl> <p><a href="/wiki/Deformacija" title="Deformacija">deformacija</a> (kontrakcija ili elongacija): </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle f={\frac {F\cdot L_{0}}{A\cdot E_{m}}}={\frac {\sigma \cdot L_{0}}{E_{m}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>f</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <msub> <mi>L</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <msub> <mi>E</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>m</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>σ</mi> <mo>⋅</mo> <msub> <mi>L</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> </msub> </mrow> <msub> <mi>E</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>m</mi> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle f={\frac {F\cdot L_{0}}{A\cdot E_{m}}}={\frac {\sigma \cdot L_{0}}{E_{m}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6c98dd92611d8301e411265607ab1152de729920" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:21.606ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle f={\frac {F\cdot L_{0}}{A\cdot E_{m}}}={\frac {\sigma \cdot L_{0}}{E_{m}}}}"></span></dd></dl> <p><a href="/wiki/Mehani%C4%8Dki_rad" class="mw-redirect" title="Mehanički rad">mehanički rad</a> opruge: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle W=\int F\cdot \mathrm {d} f}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>W</mi> <mo>=</mo> <mo>∫</mo> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>f</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle W=\int F\cdot \mathrm {d} f}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f4029908c1edeba0faec0f6fd97957db21de24d5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:14.105ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle W=\int F\cdot \mathrm {d} f}"></span></dd></dl> <p>gdje su: <i>L<sub>0</sub></i> – dužina opruge u neopterećenom stanju, <i>A</i> – površina presjeka opruge, <i>E<sub>m</sub></i> – srednji <a href="/wiki/Youngov_modul_elasti%C4%8Dnosti" title="Youngov modul elastičnosti">modul elastičnosti</a>, <i>σ<sub>v</sub></i> ili <i>σ<sub>p</sub></i> – dozvoljeno <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanje</a> već prema opterećenju. </p><p>Za opruge opterećene na <a href="/wiki/Smicanje" title="Smicanje">smicanje</a> (<i>silentbloc</i> ili guma vulkanizirana između dvije cijevi) vrijede izrazi: </p><p>nosivost opruge: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F=A\cdot \tau _{s}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>F</mi> <mo>=</mo> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <msub> <mi>τ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>s</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle F=A\cdot \tau _{s}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/88434e9d9e7c5a0658ecc3b579152a16fb7d7911" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:10.281ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle F=A\cdot \tau _{s}}"></span></dd></dl> <p>deformacija (pomak): </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle f={\frac {F\cdot h}{A\cdot G}}={\frac {h\cdot \tau _{s}}{G}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>f</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mi>h</mi> </mrow> <mrow> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <mi>G</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>h</mi> <mo>⋅</mo> <msub> <mi>τ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>s</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mi>G</mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle f={\frac {F\cdot h}{A\cdot G}}={\frac {h\cdot \tau _{s}}{G}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d923d520b3b391459c99577592d4bc77ddd08058" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:19.434ex; height:5.509ex;" alt="{\displaystyle f={\frac {F\cdot h}{A\cdot G}}={\frac {h\cdot \tau _{s}}{G}}}"></span></dd></dl> <p>mehanički rad opruge: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle W={\frac {F\cdot f}{2}}={\frac {A\cdot \tau _{s}^{2}\cdot h}{2\cdot G}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>W</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>F</mi> <mo>⋅</mo> <mi>f</mi> </mrow> <mn>2</mn> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <msubsup> <mi>τ</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>s</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mo>⋅</mo> <mi>h</mi> </mrow> <mrow> <mn>2</mn> <mo>⋅</mo> <mi>G</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle W={\frac {F\cdot f}{2}}={\frac {A\cdot \tau _{s}^{2}\cdot h}{2\cdot G}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/fc7bedd7fd24cd3baf07c36d85828044bb83f85c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:23.755ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle W={\frac {F\cdot f}{2}}={\frac {A\cdot \tau _{s}^{2}\cdot h}{2\cdot G}}}"></span></dd></dl> <p>gdje je: <i>h</i> – visina bloka ili presjeka opruge kod mjesta uklještenja, <i>τ<a href="/wiki/S" title="S">s</a></i> – dozvoljeno <a href="/wiki/Naprezanje" title="Naprezanje">naprezanje</a> na <a href="/wiki/Smik" class="mw-redirect" title="Smik">smik</a>, <i>G</i> – modul elastičnosti kod smicanja; ostale oznake otprije. </p><p>Neke srednje vrijednosti, koje se mogu smatrati samo kao smjernice kod proračunavanja, za gumu srednje tvrdoće iznose: statička čvrstoća <i>σ<sub>L</sub></i> = 17,5 – 27 N/mm<sup>2</sup> pri istezanju 400% - 800%, modul smicanja <i>G</i> = 0,3 – 1,2 N/mm<sup>2</sup>, modul elastičnosti na tlak <i>E</i> = 1,8 – 10 N/mm<sup>2</sup>, naprezanje na tlak <i>σ<sub>p dop</sub></i> = 1 – 2,5 N/mm<sup>2</sup>, ali se češće računa s manjom vrijednošću 1,2 – 1,5 N/mm<sup>2</sup>. Iscrpni podaci nalaze se u specijalnim priručnicima. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Slike">Slike</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=22" title="Uredi odlomak: Slike" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=22" title="Uredi kôd odjeljka Slike"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table cellpadding="0" cellspacing="0" style="margin:auto; border:1px solid #ccc; background:#fff;"> <tbody><tr> <td> <table cellspacing="3" cellpadding="3" style="background:#fff;"> <tbody><tr> <td style="width:144px; text-align:center;"><span class="mw-default-size mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_10.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/b9/Opruge_10.png/147px-Opruge_10.png" decoding="async" width="147" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/b9/Opruge_10.png/220px-Opruge_10.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/b/b9/Opruge_10.png/293px-Opruge_10.png 2x" data-file-width="505" data-file-height="620" /></a></span> </td> <td style="width:144px; text-align:center;"><span class="mw-default-size mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_11.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/3/3f/Opruge_11.png/156px-Opruge_11.png" decoding="async" width="156" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/3/3f/Opruge_11.png/235px-Opruge_11.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/3/3f/Opruge_11.png/313px-Opruge_11.png 2x" data-file-width="538" data-file-height="619" /></a></span> </td> <td style="width:144px; text-align:center;"><span class="mw-default-size mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_12.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Opruge_12.png/285px-Opruge_12.png" decoding="async" width="285" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Opruge_12.png/428px-Opruge_12.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/d/dd/Opruge_12.png/571px-Opruge_12.png 2x" data-file-width="865" data-file-height="546" /></a></span> </td></tr> <tr> <td align="center">Zglobna elastična <a href="/wiki/Spojka" title="Spojka">spojka</a> s prigušnim djelovanjem ostvarenim oprugama <i>Silentbloc</i>. </td> <td align="center">Karakteristike gumenog bloka s navulkaniziranim limenim pločama kod različitih vrsta opterećenja (guma srednje tvrdoće 63, <i>G</i> = 80 N/cm<sup>2</sup>). </td> <td align="center"><i>Silentbloc</i> ili guma vulkanizirana između dvije cijevi, izložena različitim opterećenjima (silama) <i>F<sub>1</sub></i> – <i>F<sub>4</sub></i>. Dopuštene deformacije u ovisnosti o izvedbi: <i>α</i> = ± 15 - 30˚, iskošenje <i>β</i> = ± 1 - 7˚, poprečna (radijalna) deformacija: 0,5 – 1,5 mm, uzdužni (aksijalni) pomak: <i>f</i> = 0,5∙(<i>L<sub>2</sub></i> – <i>L<sub>1</sub></i>). </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fizika">Fizika</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=23" title="Uredi odlomak: Fizika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=23" title="Uredi kôd odjeljka Fizika"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hookeov_zakon">Hookeov zakon</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=24" title="Uredi odlomak: Hookeov zakon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=24" title="Uredi kôd odjeljka Hookeov zakon"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="margin-left:0.3rem"><i><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7016135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Vista-xmag.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/18px-Vista-xmag.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/27px-Vista-xmag.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Vista-xmag.png/36px-Vista-xmag.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span> Podrobniji članak o temi: <a href="/wiki/Hookeov_zakon" title="Hookeov zakon">Hookeov zakon</a></div></i></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Hookes-law-springs.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hookes-law-springs.png/250px-Hookes-law-springs.png" decoding="async" width="250" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hookes-law-springs.png/375px-Hookes-law-springs.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Hookes-law-springs.png/500px-Hookes-law-springs.png 2x" data-file-width="1269" data-file-height="1320" /></a><figcaption>Opruga za koju vrijedi <a href="/wiki/Hookeov_zakon" title="Hookeov zakon">Hookeov zakon</a>: <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> <i>F</i> je srazmjerna (proporcionalna) rastezanju opruge <i>x</i>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Periodampwave.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Periodampwave.svg/250px-Periodampwave.svg.png" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Periodampwave.svg/375px-Periodampwave.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Periodampwave.svg/500px-Periodampwave.svg.png 2x" data-file-width="56" data-file-height="37" /></a><figcaption>Kod opruge je pomak funkcija vremena.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Opruge_3.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/8/84/Opruge_3.png/250px-Opruge_3.png" decoding="async" width="250" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/8/84/Opruge_3.png/375px-Opruge_3.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/hr/thumb/8/84/Opruge_3.png/500px-Opruge_3.png 2x" data-file-width="609" data-file-height="703" /></a><figcaption>Sustav <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titranja</a> opruga.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Hookeov_zakon" title="Hookeov zakon">Hookeov zakon</a> kaže da je deformacija tijela razmjerna primijenjenoj sili pod uvjetom da se ne prijeđe granica elastičnosti tijela. Kada se sila ukloni tijelo će se vratiti u svoj prvobitni oblik. Zakon je otkrio <a href="/wiki/Englezi" title="Englezi">engleski</a> <a href="/wiki/Fizi%C4%8Dar" title="Fizičar">fizičar</a> <a href="/wiki/Robert_Hooke" title="Robert Hooke">Robert Hooke</a> 1676. Ako se tijelo na elastičnoj opruzi pomakne iz ravnotežnog položaja, to jest ako se opruga rastegne ili stisne, djelovat će povratna <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> (elastična sila opruge), koja će nastojati tijelo vratiti u ravnotežni položaj. Iznos te sile je razmjerna pomaku tijela iz ravnotežnog položaja. Dakle, ako je pomak <i>x</i>, povratna sila je: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F=-\,k\cdot x}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>F</mi> <mo>=</mo> <mo>−</mo> <mspace width="thinmathspace" /> <mi>k</mi> <mo>⋅</mo> <mi>x</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle F=-\,k\cdot x}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8d3f73a0f0da964b6391c4bcf172abb9bedf93d8" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.505ex; width:11.254ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle F=-\,k\cdot x}"></span></dd></dl> <p>a koeficijent razmjernosti <i>k</i> je <b>konstanta opruge</b> (ovisi o njenim dimenzijama, obliku i materijalu od kojega je izrađena). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jednostavno_harmonijsko_titranje">Jednostavno harmonijsko titranje</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=25" title="Uredi odlomak: Jednostavno harmonijsko titranje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=25" title="Uredi kôd odjeljka Jednostavno harmonijsko titranje"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Harmonijsko_titranje" title="Harmonijsko titranje">Harmonijsko titranje</a> je titranje kod kojeg je <a href="/wiki/Sila" title="Sila">sila</a> <i>F</i> koja uzrokuje <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titranje</a> proporcionalna otklonu veličine koja titra od ǌenog raznotežnog položaja (elongaciji). Tijelo (sustav) koji izvodi harmonijsko titranje zove se harmonijski oscilator. Budući da je sila kod opruge jednaka njenoj <a href="/wiki/Masa" title="Masa">masi</a> <i>m</i>, a <a href="/wiki/Ubrzanje" title="Ubrzanje">ubrzanje</a> je <i>a</i>, te uzevši u obzir Hookevog zakon i drugi <a href="/wiki/Newtonovi_zakoni_gibanja" title="Newtonovi zakoni gibanja">Newtonov zakon gibanja</a> dobivamo: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F=m\cdot a\quad \Rightarrow \quad -c\cdot x=m\cdot a\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>F</mi> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <mo>⋅</mo> <mi>a</mi> <mspace width="1em" /> <mo stretchy="false">⇒</mo> <mspace width="1em" /> <mo>−</mo> <mi>c</mi> <mo>⋅</mo> <mi>x</mi> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <mo>⋅</mo> <mi>a</mi> <mspace width="thinmathspace" /> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle F=m\cdot a\quad \Rightarrow \quad -c\cdot x=m\cdot a\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4d6cb9508e496e1634b2817dcb362938e7b4b89e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.505ex; width:32.306ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle F=m\cdot a\quad \Rightarrow \quad -c\cdot x=m\cdot a\,}"></span></dd></dl> <p>Kako je ubrzanje druga <a href="/wiki/Derivacija" title="Derivacija">derivacija</a> pomaka <i>x</i> s obzirom na vrijeme, dobivamo: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle -c\cdot x=m\cdot {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}.\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo>−</mo> <mi>c</mi> <mo>⋅</mo> <mi>x</mi> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <msup> <mi>d</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> <mi>x</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <msup> <mi>t</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>.</mo> <mspace width="thinmathspace" /> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle -c\cdot x=m\cdot {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}.\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b090db15987c23dd5f5422dc5624e14510688611" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.171ex; width:18.114ex; height:6.009ex;" alt="{\displaystyle -c\cdot x=m\cdot {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}.\,}"></span></dd></dl> <p>Ili ako uredimo: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}+{\frac {c}{m}}\cdot x=0,\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <msup> <mi>d</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> <mi>x</mi> </mrow> <mrow> <mi>d</mi> <msup> <mi>t</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>+</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>c</mi> <mi>m</mi> </mfrac> </mrow> <mo>⋅</mo> <mi>x</mi> <mo>=</mo> <mn>0</mn> <mo>,</mo> <mspace width="thinmathspace" /> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}+{\frac {c}{m}}\cdot x=0,\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e0ebe4e893a07a17df4447ad1c27f6dbb7a7d664" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.171ex; width:18.459ex; height:6.009ex;" alt="{\displaystyle {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}+{\frac {c}{m}}\cdot x=0,\,}"></span></dd></dl> <p>Rješenje te diferencijalne jednadžbe je: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x(t)=A\cdot \sin \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right)+B\cdot \cos \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right).\,}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>x</mi> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>=</mo> <mi>A</mi> <mo>⋅</mo> <mi>sin</mi> <mo>⁡</mo> <mrow> <mo>(</mo> <mrow> <mi>t</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <mfrac> <mi>c</mi> <mi>m</mi> </mfrac> </msqrt> </mrow> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> <mo>+</mo> <mi>B</mi> <mo>⋅</mo> <mi>cos</mi> <mo>⁡</mo> <mrow> <mo>(</mo> <mrow> <mi>t</mi> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <mfrac> <mi>c</mi> <mi>m</mi> </mfrac> </msqrt> </mrow> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> <mo>.</mo> <mspace width="thinmathspace" /> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x(t)=A\cdot \sin \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right)+B\cdot \cos \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right).\,}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/39d8fcb09732ff27c8e958c552d08c94d6dad8f3" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:46.064ex; height:6.343ex;" alt="{\displaystyle x(t)=A\cdot \sin \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right)+B\cdot \cos \left(t\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}\right).\,}"></span></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sila_u_opruzi">Sila u opruzi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=26" title="Uredi odlomak: Sila u opruzi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=26" title="Uredi kôd odjeljka Sila u opruzi"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sila potpuno sabijene tlačne zavojne opruge iznosi:<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle F_{max}={\frac {E\cdot d^{4}\cdot (L-n\cdot d)}{16\cdot (1+\nu )\cdot (D-d)^{3}\cdot n}}\ }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>F</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>m</mi> <mi>a</mi> <mi>x</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>E</mi> <mo>⋅</mo> <msup> <mi>d</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>4</mn> </mrow> </msup> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>L</mi> <mo>−</mo> <mi>n</mi> <mo>⋅</mo> <mi>d</mi> <mo stretchy="false">)</mo> </mrow> <mrow> <mn>16</mn> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">(</mo> <mn>1</mn> <mo>+</mo> <mi>ν</mi> <mo stretchy="false">)</mo> <mo>⋅</mo> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>D</mi> <mo>−</mo> <mi>d</mi> <msup> <mo stretchy="false">)</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msup> <mo>⋅</mo> <mi>n</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mtext> </mtext> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle F_{max}={\frac {E\cdot d^{4}\cdot (L-n\cdot d)}{16\cdot (1+\nu )\cdot (D-d)^{3}\cdot n}}\ }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1d35a84836cfffdc0966549f1bb8b9937d2e1405" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:34.14ex; height:6.676ex;" alt="{\displaystyle F_{max}={\frac {E\cdot d^{4}\cdot (L-n\cdot d)}{16\cdot (1+\nu )\cdot (D-d)^{3}\cdot n}}\ }"></span></dd></dl> <p>gdje je: </p> <dl><dd>E – <a href="/wiki/Youngov_modul_elasti%C4%8Dnosti" title="Youngov modul elastičnosti">Youngov modul elastičnosti</a></dd> <dd>d – <a href="/wiki/Promjer" title="Promjer">promjer</a> <a href="/wiki/%C5%BDica" title="Žica">žice</a> opruge</dd> <dd>L – slobodna duljina opruge bez opterećenja</dd> <dd>n – broj navoja s opružnim djelovanjem</dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ν</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c15bbbb971240cf328aba572178f091684585468" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.232ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \nu }"></span> – <a href="/wiki/Poissonov_omjer" title="Poissonov omjer">Poissonov omjer</a></dd> <dd>D – vanjski promjer opruge</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vlastito_titranje_opruga">Vlastito titranje opruga</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=27" title="Uredi odlomak: Vlastito titranje opruga" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=27" title="Uredi kôd odjeljka Vlastito titranje opruga"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Svi spojevi opruga sa slobodnopokretljivom masom <i>m</i> predstavljaju sustave koji mogu <a href="/wiki/Titranje" title="Titranje">titrati</a> kad se uzbude nekim <a href="/wiki/Impuls_sile" title="Impuls sile">impulsom sile</a>. Pri tome, može doći do opasne <a href="/wiki/Rezonancija" title="Rezonancija">rezonancije</a>. Zbog toga je u takvim slučajevima potrebno odrediti vlastitu frekvenciju, ako ta, nije dovoljno različita od frekvencije pobude, pobrinuti se za protumjere (na primjer izmjenu mjera ili dimenzija, prikladno prigušivanje). Kako je poznato iz nauke o čvrstoći, vlastita frekvencija takvog sustava (kod vlačnih, tlačnih i savojnih opruga) može se izračunati s pomoću izraza: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>f</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn>1</mn> <mrow> <mn>2</mn> <mo>⋅</mo> <mi>π</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <mfrac> <mi>c</mi> <mi>m</mi> </mfrac> </msqrt> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9f674fd83c534ced9fcb0f9b7a77bd85efbd7e77" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:16.266ex; height:6.343ex;" alt="{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{m}}}}"></span></dd></dl> <p>odnosno kod torzijskih opruga: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{I}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>f</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn>1</mn> <mrow> <mn>2</mn> <mo>⋅</mo> <mi>π</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>⋅</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <mfrac> <mi>c</mi> <mi>I</mi> </mfrac> </msqrt> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{I}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f905ea779a483f31deaad0943a42a97d4acbb819" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.671ex; width:15.397ex; height:6.343ex;" alt="{\displaystyle f={\frac {1}{2\cdot \pi }}\cdot {\sqrt {\frac {c}{I}}}}"></span></dd></dl> <p>gdje je: <i>I</i> - <a href="/wiki/Moment_tromosti" class="mw-redirect" title="Moment tromosti">moment tromosti</a> mase <i>m</i>. </p><p>Dakle, ako masu gibljivo spojenu s oprugom izložimo trenutačnom djelovanju sile, ona će početi <a href="/wiki/Vibracije" title="Vibracije">vibrirati</a> vlastitim prigušenim titrajima. Često se od vibracijskog sustava traži određena vlastita <a href="/wiki/Frekvencija" title="Frekvencija">frekvencija</a>, kao na primjer kod vibracijskoh sita, njihajućih prenosila (transportera), vibracijskih stolova, vibratora, vagonskih opruga, opruga motornih vozila i slično. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Izvori">Izvori</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Opruga&veaction=edit&section=28" title="Uredi odlomak: Izvori" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Opruga&action=edit&section=28" title="Uredi kôd odjeljka Izvori"><span>uredi kôd</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6541845">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 30em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"> <b>opruga</b>, <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=48626">[1]</a> "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2019.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.riteh.uniri.hr/zav_katd_sluz/zvd_kons_stroj/katedre/konstruiranje/kolegiji/ke1/ke1_materijali_vj/1.UvodOsnove.pdf">[2]</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170228170156/http://www.riteh.uniri.hr/zav_katd_sluz/zvd_kons_stroj/katedre/konstruiranje/kolegiji/ke1/ke1_materijali_vj/1.UvodOsnove.pdf">Arhivirana inačica izvorne stranice</a> od 28. veljače 2017. (<a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>) "Konstrukcijski elementi I", Tehnički fakultet Rijeka, Božidar Križan i Saša Zelenika, 2011.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.fesb.hr/~djelaska/documents/ES-skripta-760.pdf">[3]</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120131031429/http://www.fesb.hr/~djelaska/documents/ES-skripta-760.pdf">Arhivirana inačica izvorne stranice</a> od 31. siječnja 2012. (<a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>) "Elementi strojeva", Fakultet elektrotehnike, strojarstva i brodogradnje Split, Prof. dr. sc. Damir Jelaska, 2011.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://struna.ihjj.hr/naziv/ravna-torzijska-opruga/9338/">Struna, Hrvatsko strukovno nazivlje</a>, pristupljeno 5. srpnja 2019.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"> "Tehnička enciklopedija" (<b>Elementi strojeva (strojni dijelovi)</b>), glavni urednik Hrvoje Požar, Grafički zavod Hrvatske, 1987.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"> "Elementi strojeva", Karl-Heinz Decker, Tehnička knjiga Zagreb, 1975.</span> </li> </ol></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Dobavljeno iz "<a dir="ltr" href="https://hr.wikipedia.org/w/index.php?title=Opruga&oldid=6656887">https://hr.wikipedia.org/w/index.php?title=Opruga&oldid=6656887</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Posebno:Kategorije" title="Posebno:Kategorije">Kategorije</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorija:Strojarstvo" title="Kategorija:Strojarstvo">Strojarstvo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorija:Igra%C4%8Dke" title="Kategorija:Igračke">Igračke</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ova stranica posljednji je put uređivana 8. lipnja 2023. u 22:11.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst je dostupan pod licencijom <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hr">Creative Commons: Imenuj autora/Dijeli pod istim uvjetima</a>; mogu se primjenjivati i dodatni uvjeti. Pogledajte <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Uvjete upotrebe</a> za detalje.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Zaštita privatnosti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Impresum">Impresum</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedija:Op%C4%87e_odricanje_od_odgovornosti">Odricanje od odgovornosti</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kodeks ponašanja</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Razvojni programeri</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hr.wikipedia.org">Statistika</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Izjava o kolačićima</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Opruga&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Prikaz za mobilne uređaje</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b8d669998-s4vlb","wgBackendResponseTime":185,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.184","walltime":"0.321","ppvisitednodes":{"value":1017,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5405,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":942,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":8025,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 81.721 1 -total"," 60.86% 49.737 7 Predložak:Glavni"," 33.59% 27.446 1 Predložak:Izvori"," 18.63% 15.223 2 Predložak:Webarchive"," 12.03% 9.833 2 Predložak:DatumFormat"," 2.33% 1.906 2 Predložak:If_then_show"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.025","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":938867,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-mxm4d","timestamp":"20241128005026","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Opruga","url":"https:\/\/hr.wikipedia.org\/wiki\/Opruga","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q102836","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q102836","author":{"@type":"Organization","name":"Doprinositelji projektima Wikimedije"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-01-22T22:11:57Z","dateModified":"2023-06-08T21:11:40Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2a\/Ressort_de_compression.jpg"}</script> </body> </html>