CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pun müharibələri — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"46cd0b8f-b40e-42ec-8436-0f28817cc671","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pun_müharibələri","wgTitle":"Pun müharibələri","wgCurRevisionId":7864305,"wgRevisionId":7864305,"wgArticleId":57724,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr","Əlifba sırasına görə hərbi münaqişələr","Qədim Roma","E.ə. 264-cü ildə hərb tarixi","Karfagen","Pun müharibələri"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pun_müharibələri","wgRelevantArticleId":57724,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true, "wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q124988","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/1200px-Hannibal3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1385"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/800px-Hannibal3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="923"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/640px-Hannibal3.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="738"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pun müharibələri — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pun_müharibələri rootpage-Pun_müharibələri skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pun müharibələri</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><table class="infobox" style=""><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above infobox-above-color skin-invert-image" style="color: var(--color-base, #202122);">Pun müharibələri</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span data-wikidata-property-id="P18" class="no-wikidata"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Hannibal3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/200px-Hannibal3.jpg" decoding="async" width="200" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/300px-Hannibal3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Hannibal3.jpg/400px-Hannibal3.jpg 2x" data-file-width="1300" data-file-height="1500" /></a></span><span data-wikidata-qualifier-id="P2096" class="media-caption" style="display:block">Hannibalın Alplardan keçməsi</span></span> </td></tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Tarix</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P585" class="no-wikidata"><a href="/wiki/E.%C9%99._264" title="E.ə. 264">E.ə. 264</a>—<a href="/wiki/E.%C9%99._146" title="E.ə. 146">E.ə. 146</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Yeri</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P276" class="no-wikidata">Qərbi <a href="/wiki/Aral%C4%B1q_d%C9%99nizi" title="Aralıq dənizi">Aralıq dənizi</a> hövzəsi, <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniya</a>, <a href="/wiki/Fransa" title="Fransa">Fransanın</a> cənubu, <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliya</a>, <a href="/wiki/Siciliya" title="Siciliya">Siciliya</a>, Şimali Afrika.</span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Nəticəsi</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P1542" class="no-wikidata">Karfagenin darmadağın edilməsi</span></td> </tr> <tr> <th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-header infobox-above-color" style="">Münaqişə tərəfləri</th> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <table style="background: transparent; color: inherit; width: 100%; text-align: left;"><tbody><tr> <td width="50%" style="border-right: 1px dotted var(--border-color-base, #a2a9b1); padding-right:.4em;"> <p>Roma Respublikası </p> </td> <td rowspan="1" width="50%" style="padding-left:.4em;"> <p>Karfagen dövləti </p> </td></tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: height;"> </div></td> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below infobox-below-color" style=";"><span data-wikidata-claim-id="q124988$4CC61B66-C9E9-42AF-8F8B-CA6102017AF7" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Punic_Wars" title="commons:Category:Punic Wars"><img alt="Vikianbarın loqosu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Punic_Wars" class="extiw" title="commons:Category:Punic Wars">Vikianbarda əlaqəli mediafayllar</a></span></span></td></tr> </tbody></table> <p><b>Pun müharibələri</b> (e.ə. 264–146, adı punlardan, yəni karfagenlilərdən gəlir) — <b><a href="/wiki/Karfagen" title="Karfagen">Karfagenlə</a></b> <b><a href="/wiki/Q%C9%99dim_Roma" title="Qədim Roma">Qədim Roma</a></b> arasında əvvəlcə <a href="/wiki/Siciliya" title="Siciliya">Siciliyada</a>, sonra <a href="/wiki/Aral%C4%B1q_d%C9%99nizi" title="Aralıq dənizi">Aralıq dənizinin</a> bütün qərb sahilində hökmranlıq uğrunda müharibələr. </p><p>1-ci Pun müharibəsi (e.ə. 264–241) Siciliya uğrunda aparılırdı. Romalılar dənizdə bir sıra qələbələr (e.ə. 260, 256, 251, 241) qazandılar. E.ə. 241 ildə Roma Siciliyanı (<a href="/wiki/Sirakuza" class="mw-redirect mw-disambig" title="Sirakuza">Sirakuza</a> və ətrafından başqa) və bəzi adaları, sonra isə <a href="/wiki/Sardiniya" title="Sardiniya">Sardiniya</a> və <a href="/wiki/Korsika" title="Korsika">Korsikanı</a> ələ keçirdi. 2-ci Pun müharibəsi (e.ə. 218–201) Karfagenin qisas cəhdindən doğmuşdu. E.ə. 218 ildə <a href="/wiki/Hannibal" title="Hannibal">Hannibalın</a> ordusu Alpı keçirdi və <a href="/wiki/Po" title="Po">Po</a> dərəsinə daxil oldu. Trazimen gölü (e.ə. 217) və Kann (e.ə. 216) yaxınlığındakı vuruşmalarda Roma ordusu darmadağın edildi. E.ə. 212 ildən romalılar təşəbbüsü ələ keçirdilər. <a href="/wiki/Metavr_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Metavr döyüşü">Metavr çayı yaxınlığında</a> (e.ə. 207) qələbə qazanan romalılar <a href="/wiki/Zama_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Zama döyüşü">Zama yaxınlığındakı həlledici vuruşmada</a> Hannibalın ordusunu darmadağın etdilər (e.ə. 202). E.ə. 201 ildə bağlanmış müqaviləyə görə Karfagen Afrikadakı ərazisi ilə kifayətləndi, donanmadan məhrum oldu, böyük təzminat verməyə məcbur edildi. 3-cü Pun müharibəsində (e.ə. 149–146) Karfagen məğlub oldu və dağıdıldı (e.ə. 146), sakinləri isə kölə kimi satıldı. Pun müharibələr nəticəsində Roma Aralıq dənizinin ən güclü dövlətinə çevrildi. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Müharibənin_səbəbləri"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Müharibənin səbəbləri</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Birinci_Pun_müharibəsi"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Birinci Pun müharibəsi</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#İkinci_Pun_müharibəsi"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">İkinci Pun müharibəsi</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Kanna_döyüşü"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Kanna döyüşü</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Müharibənin_sonu._Zama_döyüşü"><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Müharibənin sonu. Zama döyüşü</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Üçüncü_Pun_müharibəsi._Karfagenin_dağıdılması."><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Üçüncü Pun müharibəsi. Karfagenin dağıdılması.</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#Mənbə"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Mənbə</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Müharibənin_səbəbləri"><span id="M.C3.BCharib.C9.99nin_s.C9.99b.C9.99bl.C9.99ri"></span>Müharibənin səbəbləri</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=1" title="Müharibənin səbəbləri bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Müharibənin səbəbləri"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İtaliyanın istila edilməsindən sonra Romanın təcavüzkar baxışları, artıq neçə ildir Roma ilə Karfagen arasında uğrunda mübarizə getdiyi, <a href="/wiki/Siciliya" title="Siciliya">Siciliyaya</a> yönləndi. E.ə III əsrin 60-cı illərinəcən Karfagen demək olar ki bütün adanı işğal etmişdi. E.ə 289-cu ildə <a href="/wiki/Sirakuz" class="mw-disambig" title="Sirakuz">Sirakuza</a> qarşı onların cənubi italyan muzdluları qalxdılar,<i>mamertinlilər</i>, hansı ki Messana şəhəri ilə birlikdə adanın bütün şimal-şərq hissəsini zəbt etdilər. Mamertinlilərlə mübarizəni Sirakuzun çarı olandan Qiyeron başçılıq etdi. E.ə 265-ci ildə o düşməni döyüşdə məğlub etdi və Messananı mühasirəyə aldı. Çıxılmaz vəziyyətə düşən mamertinlilər iki hissəyə bölündülər: bir hissəsi <b><a href="/wiki/Karfagen" title="Karfagen">Karfagen</a></b>ə müraciət etdi, o birisi - Romaya. Karfagenlilər özlərini birinci çatdırdılar, lakin romalılar Messanaya daxil olan oradan pun qarnizonunu sıxışdırıb çıxardılar. Bu Birinci Pun müharibəsinin başlanğıcı oldu (e.ə 264–241-ci illər). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Birinci_Pun_müharibəsi"><span id="Birinci_Pun_m.C3.BCharib.C9.99si"></span>Birinci Pun müharibəsi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=2" title="Birinci Pun müharibəsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Birinci Pun müharibəsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tərəflərin qüvvələri müxtəlif idi. Karfagen dənizdə üstünlüyə malik idi, Romanın isə heç <a href="/wiki/Donanma" class="mw-redirect" title="Donanma">donanması</a> yox idi. Roma həm də sayca üstün idi və Karfagenli muzdlular romalılardan keyfiyyətsiz olmasalar da, onlar, romalıların polis yığma qoşununa nisbətən, olduqca daha az etibarlı və idarəolunan idilər. Karfagenin daha güclü <a href="/wiki/S%C3%BCvaril%C9%99r" class="mw-redirect" title="Süvarilər">süvari</a> qoşunu vardı, başqa bir üstünlük onun sabit komandan heyəti idi. Nəhayət Karfagenin daha böyük maddi qaynaqları vardı. Siciliyadaki müharibə romalılar üçün uğurla başladı. E.ə 264–263-cü illərdə onlar Karfagenlilərin və Sirakuzun birləşmiş qüvvələrini darmadağın edərək, <a href="/wiki/Sirakuz" class="mw-disambig" title="Sirakuz">Sirakuz</a> hakimi <a href="/w/index.php?title=Qiyeron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qiyeron (səhifə mövcud deyil)">Qiyeronu</a> onlarla anlaşma və ittifaq bağlamağa məcbur etdilər. E.ə 262-ci ildə Karfagenin Siciliyadaki dayaqlarından biri <a href="/w/index.php?title=Aqriqent&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aqriqent (səhifə mövcud deyil)">Aqriqent</a> zəbt olundu. Lakin tezliklə aydınlaşdı ki, dənizdə ağalığı təmin etməmiş Karfagen üzərində qələbə mümkün deyil. Çox qısa vaxt ərzində Roma donanma tikir. E.ə 260-cı ilin yazında <a href="/w/index.php?title=Mila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mila (səhifə mövcud deyil)">Mila</a> yaxınlığından romalılar dənizdə ilk qələbəyə nail olurlar, və 256 ildə <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikaya</a> böyük donanma göndərirlər. Eknom burnu yaxınlığında Karfagenlilər yenə məğlubiyyətə uğrayırlar. Romalılar Afrikaya enirlər və bir neçə şəhəri zəbt edirlər. Karfagen məğlubiyyət həddində idi, lakin gücünü toplayaraq punlar konsul <a href="/wiki/Requl" title="Requl">Requlun</a> böyük desant ordusunu darmadağın edirlər. Afrikadakı məğlubiyyətdən sonra Roma donanması iki dəfə dənizdə ştorma düşüb məhv olur. Ancaq 250 ildə romalılar <a href="/w/index.php?title=Panorm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panorm (səhifə mövcud deyil)">Panorm</a> yaxınlığında qələbə qazanırlar, və indi Karfagenin Siciliyada iki böyük dəniz istehkamı qalır– <a href="/w/index.php?title=Drepana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Drepana (səhifə mövcud deyil)">Drepana</a> və <a href="/w/index.php?title=Lilibey&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lilibey (səhifə mövcud deyil)">Lilibey</a>. Buna baxmayaraq Roma bu uğuru gerçəkləşdirə bilmədi. 247 ildə Siciliyaya istedadlı Karfagenli sərkərdə <a href="/w/index.php?title=Qamilkar_Barka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qamilkar Barka (səhifə mövcud deyil)">Qamilkar Barka</a> gəlir. Öz bazalarına dayanaraq Qamilkar romalıların hucumunu tamamilə iflic edir. Az qüvvələrlə və xərclərlə Karfagenlilər uğurla düşmənin tükənməsi üçün müharibə aparırdı. 242 ildə dövlətə borc vermiş, xüsusi şəxslərin vəsaiti hesabına, yeni donanma tikilir, 241 ilin martında isə konsul <a href="/w/index.php?title=Lutasi_Katul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lutasi Katul (səhifə mövcud deyil)">Lutasi Katul</a> Karfagenliləri <a href="/w/index.php?title=Eqat_adalar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eqat adaları (səhifə mövcud deyil)">Eqat adaları</a> yaxınlığında məğlub edir və Qamilkarın Afrika ilə əlaqəsini kəsir. Karfagen sülh bağlamağa məcbur olur. E.ə 241-ci ilin müqaviləsinə görə Karfagenin bütün Siciliya mülkləri Romaya keçir. Karfagen 3200 <a href="/w/index.php?title=Talant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Talant (səhifə mövcud deyil)">talant</a> kontribusiya verməyə məcbur olur. </p><p>E.ə 241-ci ildən sonra tərəflər yeni müharibəyə hazırlaşmağa başladılar. Karfagenlilər İspaniyada güclü baza yaradırlar. Roma əleyhinə siyasətin başında, Qamilkarın, onun yeznəsi <a href="/w/index.php?title=Qazdrubal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qazdrubal (səhifə mövcud deyil)">Qazdrubalın</a>, sonra isə oğulları <b><a href="/wiki/Hannibal" title="Hannibal">Hannibal</a></b>, Qamilkar və <a href="/w/index.php?title=Maqon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maqon (səhifə mövcud deyil)">Maqonun</a> başçılığı altında, <a href="/w/index.php?title=Barkidl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barkidlər (səhifə mövcud deyil)">Barkidlər</a> partiyası durdu. Roma da fəal xarici siyasət aparırdı. E.ə 238-ci ildə o Karfagenin daxili siyasi çətinliklərindən istifadə edərək Sardiniyanı zəbt etdi. E.ə 225-222-ci illərdə romalılar, qall tayfaları olan <a href="/w/index.php?title=Boyi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boyi (səhifə mövcud deyil)">boyi</a> və <a href="/w/index.php?title=%C4%B0nsubrlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="İnsubrlar (səhifə mövcud deyil)">insubrları</a> məğlub edərək <a href="/wiki/Po_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Po çayı">Po çayı</a> vadisini istila etdilər. Şimalda, Romanı Tsizalpin Qalliyasının əsas şəhəri olan <a href="/w/index.php?title=Mediolan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mediolan (səhifə mövcud deyil)">Mediolanla</a>(gələcək Milan) birləşdirən <a href="/w/index.php?title=Flamini_yolu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Flamini yolu (səhifə mövcud deyil)">Flamini yolu</a> adlandırılan yol tikildi. <a href="/w/index.php?title=%C4%B0lliriya_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="İlliriya müharibələri (səhifə mövcud deyil)">İlliriya müharibələri</a> (e.ə 230–228 və 220–219) gedişində romalılar <a href="/wiki/Adriatik_d%C9%99nizi" title="Adriatik dənizi">Adriatik dənizinin</a> şərq sahili zolağını zəbt etdilər və oranı <a href="/w/index.php?title=%C4%B0lliriyal%C4%B1_piratlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="İlliriyalı piratlar (səhifə mövcud deyil)">illiriyalı piratlardan</a> təmizlədilər. Bu Romanın Balkanlarda ilk zəbtləri idi. Bu uğurlar Makedoniya ilə mübahisəyə təkan verdilər. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İkinci_Pun_müharibəsi"><span id=".C4.B0kinci_Pun_m.C3.BCharib.C9.99si"></span>İkinci Pun müharibəsi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=3" title="İkinci Pun müharibəsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İkinci Pun müharibəsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Carthaginianempire.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Carthaginianempire.PNG/300px-Carthaginianempire.PNG" decoding="async" width="300" height="282" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Carthaginianempire.PNG/450px-Carthaginianempire.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Carthaginianempire.PNG/600px-Carthaginianempire.PNG 2x" data-file-width="2424" data-file-height="2276" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>Müharibənin Karfagen üçün uğursuz nəticəsi ölkədə kəskin sosial ziddiyətlər yaratdı - muzdlu əskərlərin, liviyalı kəndlilərin və qulların üsyanı(<a href="/w/index.php?title=Karfagen_muzdlular%C4%B1n%C4%B1n_e.%C9%99_241-239-ci_ill%C9%99r_%C3%BCsyan%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karfagen muzdlularının e.ə 241-239-ci illər üsyanı (səhifə mövcud deyil)">Karfagen muzdlularının e.ə 241–239-ci illər üsyanı</a>)dövləti fəlakət həddinə gətirdi. Görkəmli sərkərdələr və siyasi xadimlər <a href="/w/index.php?title=Matos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matos (səhifə mövcud deyil)">Matos</a>, <a href="/w/index.php?title=Spendiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spendiya (səhifə mövcud deyil)">Spendiya</a> və <a href="/w/index.php?title=Avtarit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Avtarit (səhifə mövcud deyil)">Avtaritin</a> rəhbərliyi ilə üsyançılar qurudan Utikanı, Hippon-Diariti və Karfageni mühasirəyə aldılar. Bu böhranlı vəziyyətdə Karfagen hökuməti üsyanın yatırılmasını <a href="/w/index.php?title=Qamilkar_Barka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qamilkar Barka (səhifə mövcud deyil)">Qamilkar Barkaya</a> tapşırdı. Uzun və çətin kampaniya nəticəsində o üsyançıları darmadağın etdi. Üsyanın yatırılmasından sonra fəal işğalçı siyasətini tələb edən, Karfagenin tacir-sənətkar dairələrinə başçılıq edən Qamilkar Barkanın nüfuzu xeyli artdı. Qamilkar Barkanın fikrinə görə Roma ilə yeni müharibənin dayaq mövqeyi, ərazisində Karfagenin müttəfiqləri olan, İspaniya olmalıydı. E.ə 237-ci ildə o Pireney yarımadasına endi və onun məqsədyönlü işğalına başladı. Onun ölümündən sonra bu siyasəti onun yeznəsi, Karfagen demokratik hərəkatının rəhbərlərindən biri Qasdrubal davam etdirdi, onun ölümündən sonra isə Qamilkar Barkanın oğlu Hannibal. Karfagenin demokratik təbəqələri Hannibalın ali baş komandanlığda təsdiq olunmasını, ciddi müqavimət göstərən oliqarxiyadan tələb etdi. Nəticədə Karfagendə hərbi diktatura yarandı; siyasətin əsas istiqamətlərini İspaniyada olan Hannibal müəyyən edirdi. E.ə 221–220-ci illər ərzində Hannibal İbera(Ebro) çayından cənuba bütün Pireney yarımadasını zəbt etdi. <a href="/w/index.php?title=E.%C9%99_219-cu_il&action=edit&redlink=1" class="new" title="E.ə 219-cu il (səhifə mövcud deyil)">E.ə 219-cu ildə</a> <a href="/wiki/Hannibal" title="Hannibal">Hannibal</a>, Romanın müttəfiqi olan, <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniya</a> şəhəri <a href="/w/index.php?title=Saqunt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saqunt (səhifə mövcud deyil)">Saquntu</a> zəbt etdi, və bu İkinci Pun müharibəsinə bəhanə oldu(e.ə 218–201 illər) Romalılar Karfagenə kombinasiyalı zərbə endirmək niyyətində idilər. <a href="/wiki/Roma_konsulu" title="Roma konsulu">Konsul</a> <a href="/w/index.php?title=Publi_S%C3%A7ipion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Publi Sçipion (səhifə mövcud deyil)">Publi Sçipionun</a> komandanlığı altında ordulardan biri İspaniyaya göndərildi, ikincisi konsul <a href="/w/index.php?title=Semproni_Lonq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semproni Lonq (səhifə mövcud deyil)">Semproni Lonqun</a> komandanlığı altında <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikaya</a> istiqamətləndi. Bu niyyət Hannibalın strateji planı ilə iflic edildi. Ən əvvəldən o müharibəni <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliyaya</a> köçürmək qərarına gəldi. Öz taktiki üstünlüyünə dayanaraq, Hannibal romalıları darmadağın edib və iflasa uğradaraq, <a href="/w/index.php?title=%C4%B0talik_ittifaq%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İtalik ittifaqı (səhifə mövcud deyil)">italik ittifaqını</a> dağıtmaq və Romanı <a href="/wiki/Kapitulyasiya" title="Kapitulyasiya">kapitulyasiyaya</a> məcbur etmək istəyirdi. Roma əleyhinə koalisiyaya qalların, <a href="/wiki/Sirakuz" class="mw-disambig" title="Sirakuz">Sirakuzun</a> və Makedoniyanın qatılması əlavə amil oldu. Romalıların dənizdə ağalığına görə Hannibal quru yolla <a href="/wiki/Qalliya" title="Qalliya">Qalliya</a> və <a href="/w/index.php?title=Alplar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alplar (səhifə mövcud deyil)">Alplar</a> arasından getmək qərarına gəldi. E.ə 218-ci ilin mayın əvvəlində Hannibal <a href="/w/index.php?title=Yeni_Karfagen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yeni Karfagen (səhifə mövcud deyil)">Yeni Karfagendən</a> çıxaraq şimala doğru hərəkət etdi. O <a href="/w/index.php?title=Pireneyl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pireneylər (səhifə mövcud deyil)">Pireneyləri</a> keçib tezliklə <a href="/w/index.php?title=Rodan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rodan (səhifə mövcud deyil)">Rodana</a>(müasir Rona) yaxınlaşdı, və burada <a href="/wiki/%C4%B0spaniya" title="İspaniya">İspaniyaya</a> yollanan Sçipionla qarşılaşır. Toqquşmadan uğurla qaçaraq, Hannibal Alplara yaxınlaşır. Polibinin dediklərinə görə Hannibalın ordusu 90 min piyada və 12 min atlıdan ibarət idi. Karfagenilərin fillərdən ibarət korpusu da vardı. Pireneylərdən İtaliyaya qədər yol, romalıların yerli müttəfiqləri ilə yaxud sadəcə yerli tayfalarla mübarizədə keçdi. Bu dağ silsiləsindən 15 günlük keçid yürüşün ən çətin mərhələsi olur, Hannibalın xəritələri yox idi, və o yerli bələdçilərə güvənməli idi. Çox guman ki karfagenlilər yolda ordunun yarısını və fillərin çoxusunu itirdilər. Ordunun yarısı çətin şəraitdə məhv olur, və ancaq senyabrın sonunda, 20 min piyada və 6 min atlısı olan kiçik ordu ilə <a href="/wiki/Po_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Po çayı">Po çayı</a> vadisinə daxil olur. Burada onun ordusuna romalılar tərəfindən bu yaxınlarda tabe edilən qallar qoşuldu. Hannibalın niyyəti tamamilə həyata keçir. Roma ordusu gecikdi və Hannibalın Rodan(Rona)çayı üzərindən keçməsinə əngəl ola bilmədi. E.ə 218-ci ilin sonunda Hannibalın ordusu Pada(Po)çayının yuxarı axarında peyda oldu. Tisian yanında romalıların suvariləri, 218 ilin dekabrında isə <a href="/w/index.php?title=Trebi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trebi (səhifə mövcud deyil)">Trebi</a> yanında Sçipionun və Lonqun birləşmiş orduları Hannibal tərəfindən darmadağın edilir. O, Trebi yanındakı vuruşmada ilk dəfə, sonralar Kann vuruşmasında parlaq nəticə verən - cinahdan alma - taktikini istifadə edir. E.ə 217-ci ildə konsul <a href="/w/index.php?title=Qay_Flamini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qay Flamini (səhifə mövcud deyil)">Qay Flamininin</a> komandanlığı altında romalı ordusu <a href="/wiki/Etruriya" title="Etruriya">Etruriyadaki</a> <a href="/w/index.php?title=Arres&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arres (səhifə mövcud deyil)">Arresi</a> şəhəri yaxınlığında Karfagenlilərin cənuba yolunu kəsir. Bir neçə gün ərzində Hannibal <a href="/w/index.php?title=Arno_%C3%A7ay%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arno çayı (səhifə mövcud deyil)">Arno çayının</a> bataqlıqlı vadisi ilə dolanaraq, romalıların arxalarında peyda olur. Flamini onları qovmağa başlayır. Hannibal <a href="/w/index.php?title=Trazimen_g%C3%B6l%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trazimen gölü (səhifə mövcud deyil)">Trazimen gölü</a> yaxınlığında pusqu qurur. Burada e.ə 217-ci ilin 21 iyununda göl ilə ona yaxınlaşan dağların arasında romalıların 30 minlik ordusu məhv edilir. Flamininin özü də öldürülür. İkinci konsul da məğlub olur. Roma təşviş içində Hannibalın Romaya varmasını gözləyir, ancaq Hannibal İtaliyanın cənubuna doğru hərəkət edir. Romalılar komandanlığı diktator təyin olunan Kvint Fabiya verirlər. Fabi müharibənin üsulunu dəyişir. O romalı sərkərdələrdən, yeni üsul tətbiq edən ilk sərkərdə olur. Diktator Hannibalın ardınca yürüyürdü, onu kiçik toqquşmalarla narahat edərək həlledici vuruşmadan qaçırdı(buna görə o "<a href="/wiki/Kunktator" class="mw-redirect" title="Kunktator">Kunktator</a>" yəni yavaşlayan, ayamasını almışdı). Fabinin strateqyası özünü doğruldan yeganə strateqiya idi, ama o müharibənin üzanmasına və kəndlilərin müflis olmasına aparırdı və buna görə də Romada narazılıqla qarşılanırdı. E.ə 216-cı ildə demokratların lideri və hucum taktikasının tərəfdarı <a href="/w/index.php?title=Mark_Terrensi_Varron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mark Terrensi Varron (səhifə mövcud deyil)">Mark Terrensi Varron</a> və aristokrat <a href="/w/index.php?title=Emili_Pavel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emili Pavel (səhifə mövcud deyil)">Emili Pavel</a> konsul seçilirlər. Romalılar Hannibala həlledici döyüş verməyə qərara alırlar; e.ə 216-cı ilin avqustun 2 də ordular <a href="/wiki/Apuliya" title="Apuliya">Apuliyada</a> <a href="/wiki/Kann" title="Kann">Kann</a> yaxınlığındakı düzdə görüşürlər. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kanna_döyüşü"><span id="Kanna_d.C3.B6y.C3.BC.C5.9F.C3.BC"></span><a href="/wiki/Kanna_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Kanna döyüşü">Kanna döyüşü</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=4" title="Kanna döyüşü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kanna döyüşü"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Romalıların sərəncamında 80 min piyada və 6 min suvari vardı. Vuruşma romalıların dəhşətli məğlubiyyəti ilə nəticələndi: romalı ordu dövrəyə alındı və 70 min adam döyüş meydanında qaldı. Bu Romanın və onun müttəfiqlərinin qaynaqlarının 1/3 idi. Döyüşdə <a href="/w/index.php?title=Emili_Pavel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emili Pavel (səhifə mövcud deyil)">Emili Pavel</a> öldürüldü, Varron isə ordunun qalıqları ilə qaçdı. Məğlubiyyət Romanı fəlakət həddinə gətirdi, və ancaq inanılmaz cəhdlər hesabına senat bu vəziyyətdən qurtula bildi. Bütün qüvvələr səfərbər olundu. E.ə 215-ci ilə qədər romalıar 20-25 leqion saxlayırdılar, iki legion azad olunmuş qullardan ibarət idi. Kann məğlubiyyətinin başqa təhlükəli nəticəsi İtaliyanın cənubunun Hannibalın tərəfinə keçməsi oldu: ilk növbədə <a href="/w/index.php?title=Samnitl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samnitlər (səhifə mövcud deyil)">samnitlərin</a>, <a href="/w/index.php?title=Lukanlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lukanlar (səhifə mövcud deyil)">lukanların</a> və <a href="/w/index.php?title=Apullar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Apullar (səhifə mövcud deyil)">apulların</a>; 216-cı ilin payızında Karfagenlilərə Kapuya qoşuldu. Əksinə Orta İtaliya Romaya sadiq qaldı. Kann Roma üçün yaxşı dərs oldu. Böyük vuruşmalardan qaçaraq və düşməni kiçik toqquşmalarla yoraraq, romalılar yavaş-yavaş, lakin mütəmadi olaraq Hannibalı cənuba sıxışdırırdılar. E.ə 214-cu ildə romalılar Hannibalı <a href="/w/index.php?title=Nola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nola (səhifə mövcud deyil)">Noladan</a> sıxışdırdılar və Lukaniyada hucuma keçdilər. E.ə 214–211-ci illərdə hər iki tərəf <a href="/wiki/Apuliya" title="Apuliya">Apuliyada</a>, <a href="/w/index.php?title=Lukaniya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lukaniya (səhifə mövcud deyil)">Lukaniyada</a> və <a href="/w/index.php?title=Samni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samni (səhifə mövcud deyil)">Samnidə</a> mövqe müharibəsi aparırdılar. Ancaq,tezliklə Roma yeni uğursuzluqlara uğradı. Hannibalın böyük anti-Roma ittifaqının yaradılması yolundaki çabaları həyata keçməyə başladı. Müharibə bütün Qərbi Aralıq dənizi hövzəsini bürüdü. E.ə 211-ci ildə Karfagenlilər əlavə yardım alaraq, İspaniyadakı romalı qoşunlarını məhv etdi; 214-cü ilin yayında Sirakuzda Karfagen yönlü partiya qalib gəldi. Karfagenlilər bundan istifadə edərək, adanın böyük parçasını tutdular. Təxminən eyni vaxtı Hannibal, Romaya qarşı hərbi əməlyyatlara başlayan, makedoniyalı çar V Filiplə saziş bağladı. Romalılar müdafiə olunurdular. Onlar, Filipi neytralize edən yunan şəhərlərinin güclü koalisiyasını yarada bildilər. E.ə 211-ci ildə romalılar iki illik mühasirədən sonra Sirakuzu aldılar. Talan vaxtı Sirakuzun müdafiəsinin təşkilatçısı məşhur alim <a href="/wiki/Arximed" title="Arximed">Arximed</a> öldürüldü. Karfagenlilər Siciliyadan sıxışdırıldılar. E.ə 211-ci ildə romalılar Kapuyanı mühasirəyə aldılar, Hannibalın mühasirəni qırmaq cəhdləri puç oldu. Romalı qoşunların Kapuyadan yayındırmaq məqsədi ilə Hannibal nümayişkaranə surətdə Romaya yaxınlaşdı. Roma həndəvərində Karfagenlilərin görünməsi şəhərdə təşviş yaratdı. Lakin Hannibal qüvvəsinin yetərsizliyini anlayaraq, şəhərə hucum etməyə cəhd etmirdi. Romalılar Kapuyanın mühasirəsini kəsmədilər, Hannibal Romadan uzaqlaşdı, Kapuya isə süquta uğradı. Kapuyanın süqutu Hannibalın İtaliyadakı müttəfiqlərinin ondan uzaqlaşmasına səbəb oldu. İki ildən sonra romalılar <a href="/w/index.php?title=Tarent&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarent (səhifə mövcud deyil)">Tarenti</a> aldılar. E.ə 210-cu ildə Roma, 218-ci ilin konsulunun oğlu gənc sərkərdə Publi Sçipionun başçılığı ilə hucuma keçdi. İspaniyaya göndərilərək, o Barkidlərin ispan dövlətinin mərkəzi Yeni Karfageni zəbt edərək, e.ə 207-ci ilədək Karfagenliləri İspaniyadan sıxışdırdı. İtaliyada müharibə uzandı. Romalılar Hannibalı Bruttiyə sıxışdırdılar. Onun üzərində hər kiçik qələbə romalılara baha otururdu. İtaliyadakı çoxillik müharibə onun insan və maddi qaynaqlarının tükənməsinə aparırdı. Hannibalın strateqiyası az qaldı <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Romanın</a> məğlubiyyətinə gətirsin. E.ə 208-ci ildə romalıların üzərində ölümcül təhlükə asıldı: Hannibalın qardaşı, Qasdrubalın güclü ordusu Alpları keçərək onun köməyinı yollandı. Ama e.ə 207-ci ilin yazında <a href="/wiki/Metavr_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Metavr döyüşü">Metavr</a> çayında Karfagenlilər məğlub oldular, Qasdrubal isə döyüşdə həlak oldu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Müharibənin_sonu._Zama_döyüşü"><span id="M.C3.BCharib.C9.99nin_sonu._Zama_d.C3.B6y.C3.BC.C5.9F.C3.BC"></span>Müharibənin sonu. Zama döyüşü</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=5" title="Müharibənin sonu. Zama döyüşü bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Müharibənin sonu. Zama döyüşü"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İspaniyadan qayıdan Sçipion yeni hərəkət planı təklif etdi. O müharibənin Afrikaya köçürülməsinə nail oldu. E.ə 204-cü ildə Sçipionun ordusu <a href="/w/index.php?title=Utika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Utika (səhifə mövcud deyil)">Utika</a> yaxınlığında sahilə endi. Romalıların uğurları <a href="/wiki/Karfagen" title="Karfagen">Karfagen</a> hökumətini Hannibalı <a href="/wiki/%C4%B0taliya" title="İtaliya">İtaliyadan</a> geri çağırmağa məcbur etdi. E.ə 202-ci ilin payızında Sçipion və onun müttəfiqi Numidiya çarı Masinissa Karfagendən cənubda yerləşən Zamada </p> <dl><dd><div class="noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span> <i>Əsas məqalə: <a href="/wiki/Zama_d%C3%B6y%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Zama döyüşü">Zama döyüşü</a> </i></div> Hannibal üzərində qələbə qazandılar. Karfagen məğlub oldu.</dd></dl> <p>E.ə 201-ci ildə Roma və Karfagen, Romanın qələbəsini və Karfagenin məlubiyyətini bildirən müqavilə bağladılar. Sonuncu <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrikadan</a> kənarda olan bütün mülklərindən imtina etdi, bütün gəmilərini və fillərini təhvil verdi, və 10 min <a href="/w/index.php?title=Talant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Talant (səhifə mövcud deyil)">talant</a> kontribusiya ödədi. Bundan başqa Karfagen Romanın icazəsi olmadan müharibə aparmaq hüququndan məhrum edildi. Karfagenin sərhədində onun qəddar düşməni olan Masinissanın çar olduğu <a href="/wiki/Numidiya" title="Numidiya">Numidiya</a> çarlığı yarandı. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Üçüncü_Pun_müharibəsi._Karfagenin_dağıdılması."><span id=".C3.9C.C3.A7.C3.BCnc.C3.BC_Pun_m.C3.BCharib.C9.99si._Karfagenin_da.C4.9F.C4.B1d.C4.B1lmas.C4.B1."></span>Üçüncü Pun müharibəsi. Karfagenin dağıdılması.</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=6" title="Üçüncü Pun müharibəsi. Karfagenin dağıdılması. bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Üçüncü Pun müharibəsi. Karfagenin dağıdılması."><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Karfagenin <a href="/w/index.php?title=Masinissa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masinissa (səhifə mövcud deyil)">Masinissa</a> ilə mübahisəsindən istifadə edən romalılar yeni müharibəyə başladılar. Üçüncü Pun müharibəsi (e.ə 149-146)belə başladı. E.ə 149-cu ildə 80 minlik romalı ordusu <a href="/wiki/Karfagen" title="Karfagen">Karfageni</a> mühasirəyə aldı. İki il uğursuz mühasirədən sonra romalı ordunun başında <a href="/w/index.php?title=Publi_Korneli_S%C3%A7ipion_Kornelian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Publi Korneli Sçipion Kornelian (səhifə mövcud deyil)">Publi Korneli Sçipion Kornelian</a> durdu. E.ə 147-ci ildə o şəhərin həndəvərini aldı və <a href="/w/index.php?title=Qazdrubal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qazdrubal (səhifə mövcud deyil)">Qazdrubalın</a> səhra ordusunu darmadağın etdi. E.ə 146-ci ilin yazında Karfagen alındı. Senatın əmri ilə şəhər qazıldı, onun durduğu yerə lənət oxundu. 55 min Karfagenlini qul kimi satıldı. Karfagenin keçmiş mülkləri Romanın Afrika əyalətinə çevrildi. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mənbə"><span id="M.C9.99nb.C9.99"></span>Mənbə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit&section=7" title="Mənbə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Mənbə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>История Древнего Мира. Расцвет Древних Обществ. Главная редакция восточной литературы Москва 1989 səh. 445-448</li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Pun_müharibələri&oldid=7864305">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Pun_müharibələri&oldid=7864305</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C6%8Flifba_s%C4%B1ras%C4%B1na_g%C3%B6r%C9%99_h%C9%99rbi_m%C3%BCnaqi%C5%9F%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Əlifba sırasına görə hərbi münaqişələr">Əlifba sırasına görə hərbi münaqişələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Q%C9%99dim_Roma" title="Kateqoriya:Qədim Roma">Qədim Roma</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Kateqoriya:E.%C9%99._264-c%C3%BC_ild%C9%99_h%C9%99rb_tarixi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kateqoriya:E.ə. 264-cü ildə hərb tarixi (səhifə mövcud deyil)">E.ə. 264-cü ildə hərb tarixi</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Karfagen" title="Kateqoriya:Karfagen">Karfagen</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Kateqoriya:Pun müharibələri">Pun müharibələri</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kateqoriya: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:%C5%9E%C9%99kil_karto%C3%A7kas%C4%B1nda_viki-i%C5%9Far%C9%99_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr">Vikipediya:Şəkil kartoçkasında viki-işarə olan məqalələr</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Pun+m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Pun+m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" rel="discussion" title="Məqalə haqqında müzakirə [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&oldid=7864305" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&id=7864305&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FPun_m%25C3%25BCharib%25C9%2599l%25C9%2599ri"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FPun_m%25C3%25BCharib%25C9%2599l%25C9%2599ri"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Pun+m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Punic_Wars" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q124988" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Puniese_Oorlo%C3%AB" title="Puniese Oorloë – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Puniese Oorloë" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%88%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A9" title="الحروب البونيقية – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الحروب البونيقية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%88%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%82%D9%8A%D9%87" title="الحروب البونيقيه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الحروب البونيقيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Guerres_p%C3%BAniques" title="Guerres púniques – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Guerres púniques" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD_%D2%BB%D1%83%D2%93%D1%8B%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Пун һуғыштары – başqırd" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Пун һуғыштары" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="başqırd" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Пунічныя войны – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Пунічныя войны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B8" title="Пунически войни – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пунически войни" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="পিউনিক যুদ্ধসমূহ – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পিউনিক যুদ্ধসমূহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Punski_ratovi" title="Punski ratovi – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Punski ratovi" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Guerres_p%C3%BAniques" title="Guerres púniques – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Guerres púniques" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mga_gubat_Puniko" title="Mga gubat Puniko – sebuan" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mga gubat Puniko" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="sebuan" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Punsk%C3%A9_v%C3%A1lky" title="Punské války – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Punské války" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D0%B8_%D0%B2%C4%83%D1%80%C3%A7%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Пуни вăрçисем – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пуни вăрçисем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Rhyfeloedd_Pwnig" title="Rhyfeloedd Pwnig – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Rhyfeloedd Pwnig" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Puniske_krige" title="Puniske krige – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Puniske krige" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Punische_Kriege" title="Punische Kriege – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Punische Kriege" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9" title="Καρχηδονιακοί Πόλεμοι – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Καρχηδονιακοί Πόλεμοι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Punic_Wars" title="Punic Wars – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Punic Wars" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Punikaj_militoj" title="Punikaj militoj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Punikaj militoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guerras_p%C3%BAnicas" title="Guerras púnicas – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Guerras púnicas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Puunia_s%C3%B5jad" title="Puunia sõjad – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Puunia sõjad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gerra_Punikoak" title="Gerra Punikoak – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gerra Punikoak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%88%D9%86%DB%8C" title="جنگ‌های پونی – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگ‌های پونی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Puunilaissodat" title="Puunilaissodat – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Puunilaissodat" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Tey_punisku_kr%C3%ADggini" title="Tey punisku kríggini – farer" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Tey punisku kríggini" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farer" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Guerres_puniques" title="Guerres puniques – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Guerres puniques" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Punyske_oarloggen" title="Punyske oarloggen – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Punyske oarloggen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_Coga%C3%AD_P%C3%BAnacha" title="Na Cogaí Púnacha – irland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na Cogaí Púnacha" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Guerras_p%C3%BAnicas" title="Guerras púnicas – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Guerras púnicas" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9E%D7%9C%D7%97%D7%9E%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%A4%D7%95%D7%A0%D7%99%D7%95%D7%AA" title="המלחמות הפוניות – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="המלחמות הפוניות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Punski_ratovi" title="Punski ratovi – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Punski ratovi" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Pun_h%C3%A1bor%C3%BAk" title="Pun háborúk – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Pun háborúk" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Պունիկյան պատերազմներ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պունիկյան պատերազմներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perang_Punik" title="Perang Punik – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Perang Punik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/P%C3%BAnversku_str%C3%AD%C3%B0in" title="Púnversku stríðin – island" lang="is" hreflang="is" data-title="Púnversku stríðin" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="island" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Guerre_puniche" title="Guerre puniche – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Guerre puniche" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9D%E3%82%A8%E3%83%8B%E6%88%A6%E4%BA%89" title="ポエニ戦争 – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ポエニ戦争" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="პუნიკური ომები – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პუნიკური ომები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8F%AC%EC%97%90%EB%8B%88_%EC%A0%84%EC%9F%81" title="포에니 전쟁 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="포에니 전쟁" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bella_Punica" title="Bella Punica – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Bella Punica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Punesch_Kricher" title="Punesch Kricher – lüksemburq" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Punesch Kricher" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lüksemburq" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Geras_punica" title="Geras punica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Geras punica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/P%C5%ABn%C5%B3_karai" title="Pūnų karai – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pūnų karai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/P%C5%ABnie%C5%A1u_kari" title="Pūniešu kari – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pūniešu kari" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8" title="Пунски војни – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пунски војни" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പ്യൂനിക് യുദ്ധങ്ങൾ – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പ്യൂനിക് യുദ്ധങ്ങൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Punik" title="Perang Punik – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perang Punik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Gwerer_Puni%C4%8Bi" title="Gwerer Puniċi – malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Gwerer Puniċi" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Punische_oorlogen" title="Punische oorlogen – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Punische oorlogen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Punarkrigane" title="Punarkrigane – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Punarkrigane" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Punerkrigene" title="Punerkrigene – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Punerkrigene" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gu%C3%A8rras_Punicas" title="Guèrras Punicas – oksitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Guèrras Punicas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojny_punickie" title="Wojny punickie – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wojny punickie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%AC%DA%AB%DA%93%DB%90" title="پونیک جګړې – puştu" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پونیک جګړې" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="puştu" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Guerras_P%C3%BAnicas" title="Guerras Púnicas – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Guerras Púnicas" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/R%C4%83zboaiele_punice" title="Războaiele punice – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Războaiele punice" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B" title="Пунические войны – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пунические войны" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Punski_ratovi" title="Punski ratovi – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Punski ratovi" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Punic_Wars" title="Punic Wars – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Punic Wars" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/P%C3%BAnske_vojny" title="Púnske vojny – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Púnske vojny" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Punske_vojne" title="Punske vojne – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Punske vojne" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8" title="Пунски ратови – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пунски ратови" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Puniska_krigen" title="Puniska krigen – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Puniska krigen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AF%82%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8B%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="பியூனிக் போர்கள் – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பியூனிக் போர்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="สงครามพิวนิก – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="สงครามพิวนิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_Digmaang_Puniko" title="Mga Digmaang Puniko – taqaloq" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Mga Digmaang Puniko" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="taqaloq" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/P%C3%B6n_Sava%C5%9Flar%C4%B1" title="Pön Savaşları – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Pön Savaşları" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%96_%D0%B2%D1%96%D0%B9%D0%BD%D0%B8" title="Пунічні війни – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пунічні війни" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%82%DB%8C_%D8%AC%D9%86%DA%AF%DB%8C%DA%BA" title="فونیقی جنگیں – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فونیقی جنگیں" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Puni_urushlari" title="Puni urushlari – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Puni urushlari" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Punic" title="Chiến tranh Punic – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chiến tranh Punic" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mga_Gera_Puniko" title="Mga Gera Puniko – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Mga Gera Puniko" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%83%E5%8C%BF%E6%88%98%E4%BA%89" title="布匿战争 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="布匿战争" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9A%E1%83%B7%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="პუნიკური ლჷმეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="პუნიკური ლჷმეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%83%E5%8C%BF%E6%88%98%E4%BA%89" title="布匿战争 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="布匿战争" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%83%E5%8C%BF%E6%88%B0%E7%88%AD" title="布匿戰爭 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="布匿戰爭" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q124988#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 10:45, 26 noyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-5lrj5","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.249","walltime":"0.393","ppvisitednodes":{"value":828,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":11567,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2764,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":918,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":5,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 239.186 1 -total"," 97.96% 234.317 1 Şablon:Hərbi_münaqişə"," 88.89% 212.621 1 Şablon:Məlumat_qutusu"," 35.99% 86.081 3 Şablon:Wikidata"," 29.27% 69.998 1 Şablon:Məlumat_qutusu/orijinal_başlıq"," 7.91% 18.908 1 Şablon:Məlumat_qutusu/Vikianbar"," 6.52% 15.591 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 4.11% 9.827 2 Şablon:Str_rep"," 2.76% 6.612 1 Şablon:Tarixə_görə_kateqoriya"," 1.96% 4.678 1 Şablon:Əsas"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.120","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3318132,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype time of P585 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P276 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P828 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1542 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-g5glh","timestamp":"20241126104541","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pun m\u00fcharib\u0259l\u0259ri","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Pun_m%C3%BCharib%C9%99l%C9%99ri","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q124988","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q124988","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-06-07T07:25:25Z","dateModified":"2024-11-26T10:45:40Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/dc\/Hannibal3.jpg"}</script> </body> </html>