CINXE.COM

ওয়াল্টার কফম্যান - উইকিপিডিয়া

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="bn" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ওয়াল্টার কফম্যান - উইকিপিডিয়া</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bnwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "০\t১\t২\t৩\t৪\t৫\t৬\t৭\t৮\t৯"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","জানুয়ারি","ফেব্রুয়ারি","মার্চ","এপ্রিল","মে","জুন","জুলাই","আগস্ট","সেপ্টেম্বর","অক্টোবর","নভেম্বর","ডিসেম্বর"],"wgRequestId":"b23bdfe2-c84b-4218-82ee-12bbfbd66a97","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ওয়াল্টার_কফম্যান","wgTitle":"ওয়াল্টার কফম্যান","wgCurRevisionId":7107322,"wgRevisionId":7107322,"wgArticleId":1085429,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["এইচকার্ডের সাথে নিবন্ধসমূহ","ইংরেজি ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ", "২০শ শতাব্দীর মার্কিন পুরুষ সঙ্গীতজ্ঞ","২০শ শতাব্দীর সঙ্গীততত্ত্ববিদ","২০শ শতাব্দীর মার্কিন সুরকার","মার্কিন পুরুষ সুরকার","১৯৮৪-এ মৃত্যু","১৯০৭-এ জন্ম"],"wgPageViewLanguage":"bn","wgPageContentLanguage":"bn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ওয়াল্টার_কফম্যান","wgRelevantArticleId":1085429,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"bn","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"bn"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q872245","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.sompadonasarangsho","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ShortUrl","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=bn&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=bn&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ওয়াল্টার কফম্যান - উইকিপিডিয়া"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//bn.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="সম্পাদনা" href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="উইকিপিডিয়া (bn)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//bn.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="উইকিপিডিয়া অ্যাটম ফিড" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ওয়াল্টার_কফম্যান rootpage-ওয়াল্টার_কফম্যান skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">বিষয়বস্তুতে চলুন</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="প্রধান মেনু" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="প্রধান মেনু" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">প্রধান মেনু</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">প্রধান মেনু</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> পরিভ্রমণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="প্রধান পাতা পরিদর্শন করুন [z]" accesskey="z"><span>প্রধান পাতা</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="প্রকল্পের বৃত্তান্ত, আপনার করণীয়, কোথায় অনুসন্ধান করবেন"><span>সম্প্রদায়ের প্রবেশদ্বার</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AD%E0%A6%BE" title="যে কোন সমস্যা সমাধানে আলোচনা করার স্থান"><span>সম্প্রদায়ের আলোচনাসভা</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="উইকিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তগুলির তালিকা [r]" accesskey="r"><span>সাম্প্রতিক পরিবর্তন</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="অনির্ধারিত যেকোনো পাতা খুলুন [x]" accesskey="x"><span>অজানা যেকোনো পাতা</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%9A%E0%A7%80" title="সাহায্য খুঁজে নিন"><span>সাহায্য</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE"><span>বিশেষ পাতাসমূহ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="উইকিপিডিয়া" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-bn.svg" style="width: 7.5em; height: 1.6875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="একটি মুক্ত বিশ্বকোষ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-bn.svg" width="120" height="17" style="width: 7.5em; height: 1.0625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" aria-label="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান" autocapitalize="sentences" title="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="পাতার ফন্টের আকার, প্রস্থ, ও রঙ পরিবর্তন করে" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="অবয়ব" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">অবয়ব</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=bn.wikipedia.org&amp;uselang=bn" class=""><span>দান করুন</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&amp;returnto=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়" class=""><span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&amp;returnto=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o" class=""><span>প্রবেশ করুন</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="আরও বিকল্প" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">নিজস্ব সরঞ্জামসমূহ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="ব্যবহারকারী মেনু" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=bn.wikipedia.org&amp;uselang=bn"><span>দান করুন</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>অবদান রাখুন</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%85%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%A4%E0%A7%88%E0%A6%B0%E0%A6%BF&amp;returnto=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আপনাকে একটি অ্যাকাউন্ট তৈরি করে প্রবেশ করার পরামর্শ দেওয়া হচ্ছে; তবে এটা বাধ্যতামূলক নয়"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>অ্যাকাউন্ট তৈরি করুন</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AC%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&amp;returnto=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="আপনার প্রবেশ করাটা বাঞ্চনীয়, কিন্তু তা বাধ্যতামূলক নয়। [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>প্রবেশ করুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> অনিবন্ধিত সম্পাদকের জন্য পাতা <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A7%8D%E0%A6%AF:%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE" aria-label="সম্পাদনা করা সম্পর্কে আরও জানুন"><span>আরও জানুন</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%86%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA" title="এই আইপি ঠিকানা থেকে করা সম্পাদনার উপর আলোচনা [n]" accesskey="n"><span>আলাপ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="সাইট"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">পরিচ্ছেদসমূহ</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">লুকান</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">সূচনা</div> </a> </li> <li id="toc-জীবনী" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#জীবনী"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">১</span> <span>জীবনী</span> </div> </a> <ul id="toc-জীবনী-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-সঙ্গীত" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#সঙ্গীত"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">২</span> <span>সঙ্গীত</span> </div> </a> <ul id="toc-সঙ্গীত-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-নির্বাচিত_কাজের_তালিকা" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#নির্বাচিত_কাজের_তালিকা"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৩</span> <span>নির্বাচিত কাজের তালিকা</span> </div> </a> <ul id="toc-নির্বাচিত_কাজের_তালিকা-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-তথ্যসূত্র" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#তথ্যসূত্র"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">৪</span> <span>তথ্যসূত্র</span> </div> </a> <ul id="toc-তথ্যসূত্র-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="সূচিপত্র" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ওয়াল্টার কফম্যান</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="অন্য ভাষার একটি নিবন্ধে যান। ৬টি ভাষায় উপলব্ধ রয়েছে।" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-6" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">৬টি ভাষা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1_%D9%83%D9%88%D9%81%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%84%D8%AD%D9%86)" title="والتر كوفمان (ملحن) - আরবি" lang="ar" hreflang="ar" data-title="والتر كوفمان (ملحن)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="আরবি" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Walter_Kaufmann_(skladatel)" title="Walter Kaufmann (skladatel) - চেক" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Walter Kaufmann (skladatel)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="চেক" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Walter_Kaufmann_(Komponist)" title="Walter Kaufmann (Komponist) - জার্মান" lang="de" hreflang="de" data-title="Walter Kaufmann (Komponist)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="জার্মান" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Kaufmann_(composer)" title="Walter Kaufmann (composer) - ইংরেজি" lang="en" hreflang="en" data-title="Walter Kaufmann (composer)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ইংরেজি" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B5%BE%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%BC_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="വാൾട്ടർ കോഫ്മാൻ - মালায়ালাম" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വാൾട്ടർ കോഫ്മാൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="মালায়ালাম" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%B2%E0%A8%9F%E0%A8%B0_%E0%A8%95%E0%A9%8C%E0%A8%AB%E0%A8%AE%E0%A9%88%E0%A8%A8" title="ਵਾਲਟਰ ਕੌਫਮੈਨ - পাঞ্জাবী" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਵਾਲਟਰ ਕੌਫਮੈਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="পাঞ্জাবী" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q872245#sitelinks-wikipedia" title="আন্তঃভাষার সংযোগ সম্পাদনা করুন" class="wbc-editpage">আন্তঃউইকি সংযোগ সম্পাদনা</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="নামস্থানসমূহ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="বিষয়বস্তু পাতাটি দেখুন [c]" accesskey="c"><span>নিবন্ধ</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA:%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" rel="discussion" title="বিষয়বস্তু পাতা সম্পর্কে আলোচনা [t]" accesskey="t"><span>আলোচনা</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ভাষার রূপভেদ পরিবর্তন করুন" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">বাংলা</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="দৃষ্টিকোণ"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=history" title="এই পাতার পুরনো সংস্করণগুলি [h]" accesskey="h"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সরঞ্জাম" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">সরঞ্জাম</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">সরঞ্জাম</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">লুকান</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="আরও বিকল্প" > <div class="vector-menu-heading"> কার্য </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8"><span>পড়ুন</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit" title="এই পাতার উৎস কোড সম্পাদনা করুন [e]" accesskey="e"><span>সম্পাদনা</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=history"><span>ইতিহাস দেখুন</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> সাধারণ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="যে সব উইকি পাতা থেকে এখানে সংযোগ আছে [j]" accesskey="j"><span>সংযোগকারী পৃষ্ঠাসমূহ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%A8/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" rel="nofollow" title="এই পাতা থেকে সংযোগ আছে, এমন পাতাগুলিতে সাম্প্রতিক পরিবর্তন [k]" accesskey="k"><span>সম্পর্কিত পরিবর্তন</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/wiki/উইকিপিডিয়া:আপলোড" title="ফাইল আপলোড করুন [u]" accesskey="u"><span>আপলোড করুন</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;oldid=7107322" title="পাতাটির এই সংস্করণের স্থায়ী সংযোগ"><span>স্থায়ী সংযোগ</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=info" title="এই পাতা সম্পর্কে আরও তথ্য"><span>পাতার তথ্য</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%89%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A7%83%E0%A6%A4_%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%A8&amp;page=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;id=7107322&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="এই পাতাটি কিভাবে উদ্ধৃত করবেন তার তথ্য"><span>এই নিবন্ধটি উদ্ধৃত করুন</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%2593%25E0%25A6%25AF%25E0%25A6%25BC%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B2%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B0_%25E0%25A6%2595%25E0%25A6%25AB%25E0%25A6%25AE%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AF%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A8"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল নিন</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fbn.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A6%2593%25E0%25A6%25AF%25E0%25A6%25BC%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B2%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B0_%25E0%25A6%2595%25E0%25A6%25AB%25E0%25A6%25AE%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AF%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A8"><span>কিউআর কোড ডাউনলোড করুন</span></a></li><li id="t-shorturl" class="mw-list-item"><a href="//bn.wikipedia.org/s/k201" title="বন্টনের জন্য এই সংক্ষিপ্ত ইউআরএল অনুলিপি করুন"><span>সংক্ষিপ্ত ইউআরএল</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> মুদ্রণ/রপ্তানি </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%87&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8"><span>বই তৈরি করুন</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:DownloadAsPdf&amp;page=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=show-download-screen"><span>PDF ডাউনলোড</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;printable=yes" title="এ পাতার ছাপানোর উপযোগী সংস্করণ [p]" accesskey="p"><span>মুদ্রণযোগ্য সংস্করণ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> অন্যান্য প্রকল্পে </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q872245" title="আইটেম উপাত্ত ভান্ডারে সংযুক্ত করা লিঙ্ক [g]" accesskey="g"><span>উইকিউপাত্ত আইটেম</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="পাতার সরঞ্জাম"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="অবয়ব"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">অবয়ব</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">পার্শ্বদণ্ডে নিন</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">লুকান</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">উইকিপিডিয়া, মুক্ত বিশ্বকোষ থেকে</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="bn" dir="ltr"><table class="infobox vcard plainlist"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #b0c4de; font-size: 125%;"><div class="">ওয়াল্টার কফম্যান</div></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">জন্ম</th><td class="infobox-data"><span style="display:none">(<span class="bday">১৯০৭-০৪-০১</span>)</span>১ এপ্রিল ১৯০৭<br />কার্লসবাড, বহিমিয়ার বর্তমানে <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="জার্মানি">জার্মানি</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">মৃত্যু</th><td class="infobox-data">৯ সেপ্টেম্বর ১৯৮৪<span style="display:none">(1984-09-09)</span> (বয়স&#160;৮৩)<br />ব্লুমিংটন <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE" title="ইন্ডিয়ানা">ইন্ডিয়ানা</a> <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="যুক্তরাষ্ট্র">যুক্তরাষ্ট্র</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">ধরন</th><td class="infobox-data">প্রাশ্চাত্য শাস্ত্রীয় সংগীত</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">পেশা</th><td class="infobox-data role">সুরকার,সঙ্গীত পরিচালক</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">বাদ্যযন্ত্র</th><td class="infobox-data note"><a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE" class="mw-redirect" title="অর্কেস্ট্রা">অর্কেস্ট্রা </a>, <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8B" title="পিয়ানো">পিয়ানো</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><span class="nowrap">কার্যকাল</span></th><td class="infobox-data">১৯৩৬–১৮৮৪</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">লেবেল</th><td class="infobox-data">মিউজিক ইন এক্সাইল&#160;: চেম্বার ওয়ার্কস্</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><span class="nowrap">দাম্পত্যসঙ্গী</span></th><td class="infobox-data">গের্টি (গারট্রুড হারম্যান)(স্ত্রী)<br />ফ্রেদা ট্রেপেল (বি.১৯৫১)</td></tr></tbody></table> <p><b>ওয়াল্টার কফম্যান</b> (<a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="ইংরেজি ভাষা">ইংরেজি</a>: <span lang="en">Walter Kaufmann</span>) (১ এপ্রিল ১৯০৭ ― ৯ সেপ্টেম্বর, ১৯৮৪) ছিলেন একজন খ্যাতনামা সুরকার, <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4_%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%95" title="সঙ্গীত পরিচালক">সঙ্গীত পরিচালক</a>, নৃতাত্ত্বিক সঙ্গীতজ্ঞ, সাহিত্যিক&#160;এবং শিক্ষাবিদ। তৎকালীন অস্ট্রিয়া-হাঙ্গেরির অধীনস্থ বহিমিয়ায়&#160;(বর্তমানে জার্মানিতে) জন্ম গ্রহণ করেন। <a href="/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%97" title="প্রাগ">প্রাগ</a> এবং <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%A8" title="বার্লিন">বার্লিনে</a> শিক্ষালাভের পর ইহুদিদের উপর নাৎসি নিপীড়ন সময় ভারতের বোম্বাই বর্তমানের <a href="/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%87" title="মুম্বই">মুম্বই</a> চলে আসেন। ভারতের স্বাধীনতা লাভের পর যান লণ্ডন এবং&#160;কানাডায়। তারপর <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="যুক্তরাষ্ট্র">মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের</a> ইন্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ের সঙ্গীতবিদ্যার অধ্যাপক হন এবং শেষ জীবন সেখানে অতিবাহিত করেন। তিনি ভারতের সরকারি <a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="বেতার">বেতার</a> সম্প্রচার সংস্থা <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%B2_%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%93" class="mw-redirect" title="অল ইন্ডিয়া রেডিও">অল ইন্ডিয়া রেডিও</a> তথা <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="আকাশবাণী"> আকাশবাণীর</a>&#160;সিগনেচার টিউন সৃষ্টি করেন এবং ১৯৩৭ খ্রিস্টাব্দ হতে ১৯৪৬ খ্রিস্টাব্দ পর্যন্ত&#160;বোম্বাই কেন্দ্রের সঙ্গীত বিভাগের অধিকর্তা ছিলেন।। <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="জীবনী"><span id=".E0.A6.9C.E0.A7.80.E0.A6.AC.E0.A6.A8.E0.A7.80"></span>জীবনী</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit&amp;section=1" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: জীবনী"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ওয়াল্টার কফম্যানের জন্ম তৎকালীন অস্ট্রিয়া-হাঙ্গেরির অধীনস্থ বহিমিয়ার বর্তমানে জার্মানির স্পা শহর কার্লোভি ভ্যারি তথা কার্লসবাডে এক ইহুদি পরিবারে। পিতা&#160;জুলিয়াস ও মাতা যোশেফিন তিনি ১৯২৭ খ্রিস্টাব্দ হতে ১৯৩০ খ্রিস্টাব্দ পর্যন্ত বার্লিনে&#160;ফ্রাঞ্চ শ্রেকার এবং কার্ট স্যাচের কাছে সঙ্গীত শিক্ষা নেন। এরপর&#160;প্রাগে গুস্তাভ বেকিং এবং পল নেটলের কাছেও সঙ্গীত বিষয়ে&#160;পড়াশোনা করেন। ছাত্রাবস্থায়&#160;তার <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="আলবার্ট আইনস্টাইন"> আলবার্ট আইনস্টাইনের</a> সাথে বন্ধুত্ব ছিল।<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>২<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ১৮৩৪ খ্রিস্টাব্দে তিনি গুস্তাভ মল্লারের রাগের উপর <a href="/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%95_%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BF" title="স্নাতক উপাধি">স্নাতক</a> হন। কিন্তু গুস্তাভ বেকিং একজন নাৎসি সমর্থক হওয়ায় তিনি ডিগ্রি প্রত্যাখান করেন। তারপর কিছুদিন তিনি শার্লটেনবার্গ অপেরা এবং রেডিও প্রাগের পরিচালক ব্রুনো ওয়াল্টারের সহকারী হিসাবে কাজ করেন।।<sup id="cite_ref-holo_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-holo-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>কফম্যান প্রখ্যাত জার্মান ভাষার ঔপন্যাসিক <a href="/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E2%80%8C%E0%A7%8E%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%AB%E0%A6%95%E0%A6%BE" title="ফ্রান্‌ৎস কাফকা"> ফ্রান্‌ৎস কাফকার</a> ভাগ্নী গের্টিকে (গারট্রুড হারম্যানকে) বিবাহ করেন। কিন্তু ইহুদিদের উপর নাৎসি নিপীড়নের জন্য <a href="/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ">দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধের</a> আগেই পরিবারটি নাৎসি জার্মানি হতে পালিয়ে যায়। চেক সীমান্তে পৌঁছালে তার পিতা মারা যান। নানা দেশ ঘুরে কোনক্রমে ভারত চলে আসেন এবং বোম্বাই-এ বসবাস করতে থাকেন। ওয়াল্টার কফম্যান ১৯৩৭ খ্রিস্টাব্দ হতে ১৯৪৬ খ্রিস্টাব্দ পর্যন্ত বোম্বাইয়ের <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%B2_%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%93" class="mw-redirect" title="অল ইন্ডিয়া রেডিও">অল ইন্ডিয়া রেডিওতে</a> সংগীত পরিচালক হিসাবে কাজ করেন। এই সময়ে তার সমসাময়িক জন ফোল্ডস, যিনি ভারতীয় বেতার কেন্দ্র হারমোনিয়াম এক সময় নিষিদ্ধ করেছিলেন, তিনি দিল্লি কেন্দ্রে কাজ করতেন।<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৪<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> তিনি বোম্বাইতে মেহলি মেহতার সহায়তায় বোম্বে চেম্বার মিউজিক সোসাইটি স্থাপন করেন। মেহলি মেহতার&#160;পুত্র <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="জুবিন মেহতা"> জুবিন মেহতাকে</a> কফম্যান সঙ্গীত শিক্ষা দিয়েছেন। এছাড়াও তিনি ভারতীর ও এশীয় সঙ্গীত নিয়ে গবেষণা করেছেন এবং জার্নালে প্রকাশিত হয়েছে।<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৫<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> ওয়াল্টার কফম্যান ১৯৩৬ খ্রিস্টাব্দে <a href="/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%B2_%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%93" class="mw-redirect" title="অল ইন্ডিয়া রেডিও">অল ইন্ডিয়া রেডিও</a> তথা <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B6%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="আকাশবাণী">আকাশবাণী'র</a> জন্য সিগনেচার টিউনটি সৃষ্টি করেন। সেটি দেশের সমস্ত&#160;বেতার কেন্দ্র হতে&#160;প্রচারিত হয়।<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৬<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধের ঠিক আগে ওয়াল্টার কফম্যান <a href="/wiki/%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A6%B0" class="mw-redirect" title="যুক্তরাষ্ট্র">আমেরিকায়</a> কিছু সময় কাটিয়েছিলেন, সেখানে নিজেকে প্রতিষ্ঠিত করার ব্যর্থ চেষ্টা করেছিলেন, কিন্তু শেষ পর্যন্ত ভারতে ফিরে আসেন। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধের সময় তিনি ব্রিটিশ নৌবাহিনীতে চাকরি করেন এবং যুদ্ধের পর তিনি প্রাগে ফিরে আসার চেষ্টা করেন কিন্তু ১৯৪৬ খ্রিস্টাব্দের আগস্টে লন্ডনে পৌঁছান ও কিছু দিন স্থায়ী হন। সেখানে তিনি অ্যাড্রিয়ান বোল্টের আমন্ত্রণে র‍্যাঙ্ক অর্গানাইজেশনের জন্য দুটি ডকুমেন্টারি ফিল্ম এবং মাঝে মাঝে বিবিসি থিয়েটার অর্কেস্ট্রা পরিচালনা করতেন। এক বছর পরে তিনি ইংল্যান্ড ত্যাগ করেন, কানাডার নোভাস্কটিয়ায় চলে যান যেখানে তিনি হ্যালিফ্যাক্স কনজারভেটরিতে শিক্ষকতা করেন।<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৭<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> স্যার আর্নেস্ট ম্যাকমিলানের সহযোগিতায়, কফম্যান ১৯৪৮ খ্রিস্টাব্দ থেকে ১৯৫৬ খ্রিস্টাব্দ পর্যন্ত উইনিপেগ সিম্ফনি অর্কেস্ট্রার প্রথম পেশাদার পরিচালক হওয়ার জন্য আমন্ত্রিত হন।<sup id="cite_ref-WP_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-WP-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৮<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> তার প্রথম স্ত্রী গের্টি থেকে বিবাহবিচ্ছেদ হলে তিনি ১৯৫১ খ্রিস্টাব্দে পিয়ানোবাদক ফ্রেদা ট্রেপেলকে বিবাহ করেন।<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৯<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> যুক্তরাষ্ট্রে যাওয়ার পর, তিনি ১৯৫৭ খ্রিস্টাব্দ থেকে ব্লুমিংটনে আমৃত্যু <a href="/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AF%E0%A6%BC" title="ইন্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়">ইন্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ে</a> সংগীতবিদ্যার অধ্যাপক ছিলেন।<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১০<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১১<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১২<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="সঙ্গীত"><span id=".E0.A6.B8.E0.A6.99.E0.A7.8D.E0.A6.97.E0.A7.80.E0.A6.A4"></span>সঙ্গীত</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit&amp;section=2" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: সঙ্গীত"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>কফম্যান ছিলেন একজন অসামান্য সুরকার।<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৩<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> তাঁর ক্যাটালগে অর্কেস্ট্রার সাথে ১৯৩০ খ্রিস্টাব্দ হতে ১৯৫৬ খ্রিস্টাব্দে মধ্যে ছয়টি সিম্ফনি সহ আশিটিরও বেশি কাজ রয়েছে।<sup id="cite_ref-chandos_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-chandos-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৪<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৫<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> এছাড়াও রয়েছে এগারো নম্বর স্প্রিং চতুর্ভুজ এবং এক ডজনেরও বেশি অপেরা। কফম্যান সঙ্গীত জগতে সমস্ত প্রতিকূলতার মাঝে নিজ গুণে নিজেকে খাপ খাইয়ে নিয়ে প্রতিষ্ঠা লাভ করেছিলেন। তিনি ১৯২৭ খ্রিস্টাব্দ হতে প্রাথমিকভাবে প্রাগ, ভিয়েনা এবং বার্লিনে সিম্ফনি নং ১, পিয়ানো কনসার্টো নং ১, স্যুট ফর স্ট্রিং এবং <i>ফাইভ অর্কেস্ট্রাল পিসের</i>এ নিজেকে সুরকার হিসাবে প্রতিষ্ঠিত করেছিলেন। তিনি ভারতে পাশ্চাত্য এবং প্রাচ্য ঐতিহ্যের সুষ্ঠু মেলবন্ধন করেছিলেন। যেমন ― ১৯৪৮ খ্রিস্টাব্দের <i>মাদ্রাজ এক্সপ্রেস</i>, এবং ১৯৪৩ খ্রিস্টাব্দের <i>সিক্স ইন্ডিয়ান মিনিয়েচার</i> এবং ভায়োলিন কনসার্টো নং৩ -এ। কফম্যান ১৯৩৯ খ্রিস্টাব্দে ভারতে প্রথম বেতার অপেরার পরিচালনার দায়িত্বে ছিলেন।ভারতীয় শাস্ত্রীয় সংগীতের প্রভাবে সুরারোপিত সুরগুলির একত্রে <i>অনুসূয়া</i> নামে পরিচিত ছিল এবং এগুলিকে বেতার অপেরায় পরিবেশিত হত। এ ছাড়াও তিনি ভারতীয় চলচ্চিত্র জগতের সাথে যুক্ত ছিলেন। ভাবনানী ফিল্মস্ এবং ইনফরমেশন ফিল্মস্ অফ ইন্ডিয়ার সাথে কাজ করেছেন। কিছু <a href="/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%97_(%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4)" title="রাগ (সংগীত)">রাগ কৌশল প্রয়োগ</a> করেছেন বোম্বাই-এর প্রাক-<a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%89%E0%A6%A1" class="mw-redirect" title="বলিউড">বলিউড</a> চলচ্চিত্র শিল্পের জন্য সাউন্ডট্র্যাকগুলিতে। যেমন ― <i>জাগরণ</i> (১৯৩৬), <i>তুফানি টারজান</i> (১৯৩৭) এবং <i>এক দিন কা সুলতান</i> (১৯৪৬)।<sup id="cite_ref-chandos_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-chandos-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৪<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <i>যুক্তরাজ্যে থাকাকালীন তিনি ফ্লিট স্ট্রিট টেভার্ন</i> ওভারচারের মতো হালকা সঙ্গীত চরিত্রের টুকরো লিখতে শুরু করেন। কানাডায় তার ব্যালে স্কোর <i>ভিজেস</i> (১৯৪৮) এবং <i>দ্য রোজ অ্যান্ড দ্য রিং</i> (১৯৪৯) রয়্যাল উইনিপেগ ব্যালে দ্বারা পরিচালিত হয়েছিল,<sup id="cite_ref-WP_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-WP-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>৮<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="নির্বাচিত_কাজের_তালিকা"><span id=".E0.A6.A8.E0.A6.BF.E0.A6.B0.E0.A7.8D.E0.A6.AC.E0.A6.BE.E0.A6.9A.E0.A6.BF.E0.A6.A4_.E0.A6.95.E0.A6.BE.E0.A6.9C.E0.A7.87.E0.A6.B0_.E0.A6.A4.E0.A6.BE.E0.A6.B2.E0.A6.BF.E0.A6.95.E0.A6.BE"></span>নির্বাচিত কাজের তালিকা</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit&amp;section=3" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: নির্বাচিত কাজের তালিকা"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6069989">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="div-col" style="column-width: 30em;"><b>অপেরা</b> <ul><li><i>Esther</i> (1931–32)</li> <li><i>Der grosse Dorin</i> (1932)</li> <li><i>Die weiße Göttin</i> (The White Goddess, 1933)</li> <li><i>Der Hammel bringt es an den Tag</i> (1934)</li> <li><i>Anasuya</i> (radio opera, broadcast from Bombay, October I, 1938)</li> <li><i>Bashmachkin</i> (after <a href="/wiki/Gogol" class="mw-redirect" title="Gogol">Gogol</a>) (1933–50) (fp Winnipeg, 1952)</li> <li><i>A Parfait for Irene</i> (1952)</li> <li><i>The Golden Touch</i>, children’s opera (1953)</li> <li><i>Christmas Slippers</i>, television opera (1955)</li> <li><i>Sganarelle</i> (1955)</li> <li><i>George from Paradise</i>&#160;(1958)</li> <li><i>Paracelsus</i>&#160;(1958)</li> <li><i>The Scarlet Letter</i> (1962)</li> <li><i>The Research</i> (1966)</li> <li><i>A Hoosier’s Tale</i> (1966) (fp Bloomington, July 30, 1966)</li> <li><i>Rip van Winkle</i>, children’s opera (1966)</li></ul> <p><b>ব্যালে</b> </p> <ul><li><i>Visages</i>&#160;(1950)</li> <li><i>The Rose and the Ring</i>&#160;(1950)</li> <li><i>Wang</i>&#160;(1956)</li></ul> <p><b>অর্কেস্ট্রা</b> </p> <ul><li><i>Suite for Strings</i> (c 1930)</li> <li><i>Five Orchestral Pieces</i> (c 1930)</li> <li>Symphony No 1, for strings (1931)</li> <li><i>Prague</i>, suite (1932)</li> <li>Symphony No 2 (1935)</li> <li>Symphony No 3 (1936)</li> <li>Symphony No 4 (1938)</li> <li>Symphony No 5 (Sinfonietta No 1) (1940)</li> <li><i>Two&#160;Bohemian Dances</i>&#160;(1942)</li> <li><i>Six Indian Miniatures</i> (1943)</li> <li><i>Phantasmagoria</i>&#160;(1946)</li> <li><i>Dirge</i> (1947)</li> <li>Variations for strings (1947)</li> <li><i>Fleet Street</i>&#160;overture&#160;(1948)</li> <li><i>Faces in the Dark</i>&#160;(1948)</li> <li><i>Madras Express</i> (1948) (fp Boston Pops, June 23, 1948)</li> <li><i>Strange Town at Night</i>&#160;(1948)</li> <li>Divertimento for strings (1949)</li> <li><i>Chivaree Overture&#160;</i>(1950)</li> <li><i>Main Street</i>&#160;for strings (1950)</li> <li><i>Suwannee River Variations</i>&#160;(1952)</li> <li><i>Vaudeville Overture</i>&#160;(1952)</li> <li><i>Short Suite</i>&#160;for small orchestra (1953)</li> <li><i>Nocturne</i>&#160;(1953)</li> <li><i>Pembina Highway</i>&#160;(1953)</li> <li><i>Four Skies</i>&#160;(1953)</li> <li><i>Three Dances to an Indian Play</i>&#160;(1956)</li> <li><i>Four Essays</i>&#160;for small orchestra (1956)</li> <li>Symphony No 6 (1956)</li> <li>Sinfonietta No. 2&#160;(1959)</li> <li><i>Festival Overture</i>&#160;(1968)</li></ul> <p><b>Concertante</b> </p> <ul><li>Piano Concerto No 1 (1934)</li> <li>Violin Concerto No 1 (1943)</li> <li>Violin Concerto No 2 (1944)</li> <li><i>Navaratnam</i>, suite for piano and chamber orchestra (1945)</li> <li>Concertino for piano and strings (1947)</li> <li><i>Andhera</i>&#160;for piano and orchestra (1942–49)</li> <li>Piano Concerto No 2 (1949) (based on earlier Concertino)</li> <li>Cello Concerto (1950)</li> <li>&#160;<i>Arabesques</i>&#160;for two pianos and orchestra (1952)</li> <li>Timpani Concerto (1963)</li> <li>Concertino for violin and orchestra (1977)</li></ul> <p><b>Vocal</b> </p> <ul><li><i>Galizische Bäume</i>, cantata for chorus and orchestra (1932)</li> <li><i>Kalif Storch,</i> fairy tale for speaker and orchestra (1951)</li> <li><i>Coronation Cantata</i>&#160;for soloists, chorus and orchestra (1953)</li> <li><i>Rubayyat</i>&#160;for soloist and orchestra (1954)</li></ul> <p><b>চেম্বার</b> </p> <ul><li>String Quartet No.7 (before 1939)</li> <li>String Quartet No.11 (before 1939)</li> <li>Three Piano Trios (1942-1946)</li> <li>Violin Sonata No.2, Op.44 (before 1946)</li> <li>Violin Sonatina No.12 (also arr. clarinet and piano (before 1946)</li> <li>Septet (before 1946)</li> <li>Six Pieces for piano trio (1957)</li> <li>String Quartet (1961)</li> <li><i>Arabesques</i>&#160;for flute, oboe, harpsichord, and bass (1963)</li> <li>Partita for woodwind quintet (1963)</li> <li>Eight Pieces for 12 Instruments (1967)</li> <li>Passacaglia and Capriccio&#160;for brass sextet (1967)</li> <li>Sonatina for piccolo or flute solo (1968)</li></ul> <p><b>পিয়ানো</b> </p> <ul><li>Concertino (1932)</li> <li>Sonatina (1948) (recorded by <a href="/w/index.php?title=Rose_Goldblatt&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rose Goldblatt (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Rose Goldblatt</a>)</li> <li>Piano Sonata (1948–51)</li> <li>Arabesques&#160;for Two Pianos (1952)</li> <li>Sonatina (1956)</li> <li>Suite (1957)</li></ul></div> <p><b>পুস্তকসমূহ</b> </p> <ul><li><i>Altindien</i> (Musikgeschichte in Bildern, Bd. 2; Musik des Altertums, Lfg. 8. Leipzig, Deutscher Verlag für Musik, 1981)</li> <li><i>Musical Notations of the Orient: Notational Systems of Continental, East, South and Central Asia</i> (Indiana University Humanities Series, no. 60. Bloomington, <a href="/w/index.php?title=Indiana_University_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indiana University Press (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Indiana University Press</a>, 1967)</li> <li><i>Musical References in the Chinese Classics</i> (Detroit, Information Coordinators, 1976)</li> <li><i>The Ragas of North India</i> (Bloomington, <a href="/w/index.php?title=Indiana_University_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indiana University Press (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Indiana University Press</a>, 1968)</li> <li><i>The Ragas of South India: A Catalogue of Scalar Material</i> (Bloomington, <a href="/w/index.php?title=Indiana_University_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indiana University Press (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Indiana University Press</a>, 1976)</li> <li><i>Selected Musical Terms of Non-Western Cultures: A Notebook-Glossary</i> (Detroit Studies in Music Bibliography, no. 65. Warren, MI, Harmonie Park Press, 1990)</li> <li><i>Tibetan Buddhist Chant: Musical Notations and Interpretations of a Song Book by the Bkah Brgyud Pa and Sa Skya Pa Sects</i> (Translated by T. Norbu. Indiana University Humanities Series, no. 70. Bloomington, <a href="/w/index.php?title=Indiana_University_Press&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Indiana University Press (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Indiana University Press</a>, 1975)</li></ul> <p>He also published a number of research papers and record reviews especially in ethnomusicology.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৬<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৭<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> After coming in contact with <a href="/w/index.php?title=Verrier_Elwin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Verrier Elwin (পাতার অস্তিত্ব নেই)">Verrier Elwin</a>, he studied Gond music.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">&#91;</span>১৮<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="তথ্যসূত্র"><span id=".E0.A6.A4.E0.A6.A5.E0.A7.8D.E0.A6.AF.E0.A6.B8.E0.A7.82.E0.A6.A4.E0.A7.8D.E0.A6.B0"></span>তথ্যসূত্র</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;action=edit&amp;section=4" title="অনুচ্ছেদ সম্পাদনা: তথ্যসূত্র"><span>সম্পাদনা</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7391394">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="//doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.14784" class="extiw" title="doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.14784">'Kaufmann, Walter' in <i>Grove Music Online</i></a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://auction.universityarchives.com/auction-lot/albert-einstein-tls-to-composer-walter-kaufmann-y_89546978DD">Albert Einstein letter to composer Walter Kaufmann, "You know how highly I esteem your artistic competencies". October 1, 1930 from Berlin</a></span> </li> <li id="cite_note-holo-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-holo_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://holocaustmusic.ort.org/resistance-and-exile/walter-kaufmann/">'Walter Kaufmann', <i>Music and the Holocaust</i>, ORT</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lelyveld, David (১৯৯৪)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/466366">"Upon the Subdominant: Administering Music on All-India Radio"</a>: 111–127। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0164-2472">0164-2472</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="জেস্টোর">জেস্টোর</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/466366">466366</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F466366">10.2307/466366</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Upon+the+Subdominant%3A+Administering+Music+on+All-India+Radio&amp;rft.pages=111-127&amp;rft.date=1994&amp;rft.issn=0164-2472&amp;rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F466366&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F466366&amp;rft.aulast=Lelyveld&amp;rft.aufirst=David&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F466366&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kaufmann, Walter (১৯৬৫)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/850238">"Rasa, Rāga-Mālā and Performance Times in North Indian Rāgas"</a>: 272–291। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0014-1836">0014-1836</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="জেস্টোর">জেস্টোর</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/850238">850238</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F850238">10.2307/850238</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Rasa%2C+R%C4%81ga-M%C4%81l%C4%81+and+Performance+Times+in+North+Indian+R%C4%81gas&amp;rft.pages=272-291&amp;rft.date=1965&amp;rft.issn=0014-1836&amp;rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F850238&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F850238&amp;rft.aulast=Kaufmann&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F850238&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://scroll.in/article/685009/Remembering-the-Jewish-refugee-who-composed-the-All-India-Radio-caller-tune">"Remembering the Jewish refugee who composed the All India Radio caller tune"</a>। <i>Scroll.in</i><span class="reference-accessdate">। সংগ্রহের তারিখ ২৪ অক্টোবর ২০১৪</span>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.jtitle=Scroll.in&amp;rft.atitle=Remembering+the+Jewish+refugee+who+composed+the+All+India+Radio+caller+tune&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fscroll.in%2Farticle%2F685009%2FRemembering-the-Jewish-refugee-who-composed-the-All-India-Radio-caller-tune&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Raul da Gama. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldmusicreport.com/featured/walter-kaufmann-the-transcendent-exile/">'Walter Kaufmann: The Transcendent Exile'</a>, in <i>World Music Report</i>, 14 September 2020</span> </li> <li id="cite_note-WP-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-WP_8-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-WP_8-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Gaub, Albrecht (২০১৪-০৩-১৩)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.erudit.org/iderudit/1023743ar">"Walter Kaufmann and the Winnipeg Ballet: A Fruitful Collaboration Soon Forgotten"</a>: 89–99। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1929-7394">1929-7394</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.7202%2F1023743ar">10.7202/1023743ar</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Walter+Kaufmann+and+the+Winnipeg+Ballet%3A+A+Fruitful+Collaboration+Soon+Forgotten&amp;rft.pages=89-99&amp;rft.date=2014-03-13&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.7202%2F1023743ar&amp;rft.issn=1929-7394&amp;rft.aulast=Gaub&amp;rft.aufirst=Albrecht&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fid.erudit.org%2Fiderudit%2F1023743ar&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/1949/04/27/archives/freda-trepel-gives-town-hall-recital.html">'Frieda Trepel Gives Town Hall Recital', <i>New York Times</i> 27 April 1949, p 32</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Helmer, Paul (২০১৪)। <i>Growing with Canada: The emigre Tradition in Canadian Music</i>। McGill-Queen's Press - MQUP। পৃষ্ঠা&#160;267।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Growing+with+Canada%3A+The+emigre+Tradition+in+Canadian+Music&amp;rft.pages=267&amp;rft.pub=McGill-Queen%27s+Press+-+MQUP&amp;rft.date=2014&amp;rft.au=Helmer%2C+Paul&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Maley, S. Roy (২০১৩)। "Kaufmann, Walter"। <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thecanadianencyclopedia.ca/fr/article/kaufmann-walter"><i>l'Encyclopédie Canadienne</i></a>। Historica Canada।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Kaufmann%2C+Walter&amp;rft.btitle=l%27Encyclop%C3%A9die+Canadienne&amp;rft.pub=Historica+Canada&amp;rft.date=2013&amp;rft.au=Maley%2C+S.+Roy&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.thecanadianencyclopedia.ca%2Ffr%2Farticle%2Fkaufmann-walter&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://purl.dlib.indiana.edu/iudl/archives/bfc/B43-1985">Memorial Resolution. Distinguished professor emeritus Walter Kaufman (April 1, 1907 - September 9, 1984) by Thomas Noblitt. 19 February, 1985</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.encyclopedia.com/arts/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/kaufmann-walter">'Kaufmann, Walter' entry at Encyclopdia.com</a></span> </li> <li id="cite_note-chandos-14"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-chandos_14-0"><sup><i>ক</i></sup></a> <a href="#cite_ref-chandos_14-1"><sup><i>খ</i></sup></a></span> <span class="reference-text">Wynberg, Simon. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chandos.net/chanimages/Booklets/CH20170.pdf">Notes to <i>Chamber Works by Walter Kaufmann</i>, Chandos CD 20170</a> (2020)</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.musicweb-international.com/classrev/2020/Nov/Kaufmann-chamber-CHAN20170.htm"><i>Chamber Works by Walter Kaufmann</i>, reviewed at MusicWeb International</a></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kaufmann, Walter (১৯৬১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/924303">"The Musical Instruments of the Hill Maria, Jhoria, and Bastar Muria Gond Tribes"</a>। <i>Ethnomusicology</i>। <b>5</b> (1): 1–9। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0014-1836">0014-1836</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="জেস্টোর">জেস্টোর</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/924303">924303</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F924303">10.2307/924303</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Ethnomusicology&amp;rft.atitle=The+Musical+Instruments+of+the+Hill+Maria%2C+Jhoria%2C+and+Bastar+Muria+Gond+Tribes&amp;rft.volume=5&amp;rft.issue=1&amp;rft.pages=1-9&amp;rft.date=1961&amp;rft.issn=0014-1836&amp;rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F924303&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F924303&amp;rft.aulast=Kaufmann&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F924303&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kaufmann, Walter (১৯৬৭)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/849815">"The Mudrās in Sāmavedic Chant and Their Probable Relationship to the Go-on Hakase of the Shōmyō of Japan"</a>। <i>Ethnomusicology</i>। <b>11</b> (2): 161–169। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0014-1836">0014-1836</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="জেস্টোর">জেস্টোর</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/849815">849815</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F849815">10.2307/849815</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Ethnomusicology&amp;rft.atitle=The+Mudr%C4%81s+in+S%C4%81mavedic+Chant+and+Their+Probable+Relationship+to+the+Go-on+Hakase+of+the+Sh%C5%8Dmy%C5%8D+of+Japan&amp;rft.volume=11&amp;rft.issue=2&amp;rft.pages=161-169&amp;rft.date=1967&amp;rft.issn=0014-1836&amp;rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F849815&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F849815&amp;rft.aulast=Kaufmann&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F849815&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kaufmann, Walter (১৯৪১)। <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/739386">"Folk-Songs of the Gond and Baiga"</a>। <i>The Musical Quarterly</i>। <b>27</b> (3): 280–288। <a href="/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%96%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE" title="আন্তর্জাতিক মান ক্রমিক সংখ্যা">আইএসএসএন</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0027-4631">0027-4631</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="জেস্টোর">জেস্টোর</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/739386">739386</a>। <a href="/wiki/%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B2_%E0%A6%85%E0%A6%AC%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%9F_%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%AB%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ডিজিটাল অবজেক্ট আইডেন্টিফায়ার">ডিওআই</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fmq%2FXXVII.3.280">10.1093/mq/XXVII.3.280</a>।</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=The+Musical+Quarterly&amp;rft.atitle=Folk-Songs+of+the+Gond+and+Baiga&amp;rft.volume=27&amp;rft.issue=3&amp;rft.pages=280-288&amp;rft.date=1941&amp;rft.issn=0027-4631&amp;rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F739386&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fmq%2FXXVII.3.280&amp;rft.aulast=Kaufmann&amp;rft.aufirst=Walter&amp;rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F739386&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fbn.wikipedia.org%3A%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0+%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></span> </li> </ol></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐868759585b‐nxqww Cached time: 20250215083403 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.334 seconds Real time usage: 0.419 seconds Preprocessor visited node count: 1348/1000000 Post‐expand include size: 45465/2097152 bytes Template argument size: 15596/2097152 bytes Highest expansion depth: 18/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 19781/5000000 bytes Lua time usage: 0.214/10.000 seconds Lua memory usage: 21380762/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 3/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 389.440 1 -total 42.71% 166.345 1 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা 33.48% 130.385 6 টেমপ্লেট:সাময়িকী_উদ্ধৃতি 25.67% 99.956 1 টেমপ্লেট:Infobox_musical_artist 25.47% 99.180 1 টেমপ্লেট:Lang-en 22.93% 89.303 1 টেমপ্লেট:তথ্যছক 13.06% 50.858 2 টেমপ্লেট:Br_separated_entries 6.70% 26.092 1 টেমপ্লেট:জন্ম_তারিখ 3.95% 15.384 1 টেমপ্লেট:Columns-list 2.75% 10.723 1 টেমপ্লেট:মৃত্যু_তারিখ_ও_বয়স --> <!-- Saved in parser cache with key bnwiki:pcache:1085429:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250215083403 and revision id 7107322. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">'<a dir="ltr" href="https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=ওয়াল্টার_কফম্যান&amp;oldid=7107322">https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=ওয়াল্টার_কফম্যান&amp;oldid=7107322</a>' থেকে আনীত</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="বিশেষ:বিষয়শ্রেণী">বিষয়শ্রেণীসমূহ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%B0_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%B7_%E0%A6%B8%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E" title="বিষয়শ্রেণী:২০শ শতাব্দীর মার্কিন পুরুষ সঙ্গীতজ্ঞ">২০শ শতাব্দীর মার্কিন পুরুষ সঙ্গীতজ্ঞ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%A4%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6" title="বিষয়শ্রেণী:২০শ শতাব্দীর সঙ্গীততত্ত্ববিদ">২০শ শতাব্দীর সঙ্গীততত্ত্ববিদ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A6%B6_%E0%A6%B6%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%80%E0%A6%B0_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="বিষয়শ্রেণী:২০শ শতাব্দীর মার্কিন সুরকার">২০শ শতাব্দীর মার্কিন সুরকার</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%B7_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="বিষয়শ্রেণী:মার্কিন পুরুষ সুরকার">মার্কিন পুরুষ সুরকার</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%AE%E0%A7%AA-%E0%A6%8F_%E0%A6%AE%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%81" title="বিষয়শ্রেণী:১৯৮৪-এ মৃত্যু">১৯৮৪-এ মৃত্যু</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%A6%E0%A7%AD-%E0%A6%8F_%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AE" title="বিষয়শ্রেণী:১৯০৭-এ জন্ম">১৯০৭-এ জন্ম</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">লুকানো বিষয়শ্রেণী: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%8F%E0%A6%87%E0%A6%9A%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A7%87_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%82%E0%A6%B9" title="বিষয়শ্রেণী:এইচকার্ডের সাথে নিবন্ধসমূহ">এইচকার্ডের সাথে নিবন্ধসমূহ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%BF_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%BE_%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE_%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="বিষয়শ্রেণী:ইংরেজি ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ">ইংরেজি ভাষার লেখা থাকা নিবন্ধ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> এ পৃষ্ঠায় শেষ পরিবর্তন হয়েছিল ১৪:৩০টার সময়, ২১ ডিসেম্বর ২০২৩ তারিখে।</li> <li id="footer-info-copyright">লেখাগুলো <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.bn">ক্রিয়েটিভ কমন্স অ্যাট্রিবিউশন/শেয়ার-আলাইক লাইসেন্সের</a> আওতাভুক্ত; এর সাথে বাড়তি শর্ত প্রযোজ্য হতে পারে। এই সাইট ব্যবহার করার মাধ্যমে আপনি এর <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/bn">ব্যবহারের শর্তাবলী</a> ও <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/bn">গোপনীয়তা নীতির</a> সাথে সম্মত হচ্ছেন। উইকিপিডিয়া&#174; একটি অলাভজনক সংস্থা, যা <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">উইকিমিডিয়া ফাউন্ডেশনের</a> একটি নিবন্ধিত ট্রেডমার্ক।</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">গোপনীয়তার নীতি</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4">উইকিপিডিয়া বৃত্তান্ত</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A3_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%97">দাবিত্যাগ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">আচরণবিধি</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">উন্নয়নকারী</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/bn.wikipedia.org">পরিসংখ্যান</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">কুকির বিবৃতি</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//bn.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">মোবাইল সংস্করণ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>অনুসন্ধান</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="উইকিপিডিয়া অনুসন্ধান"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="বিশেষ:অনুসন্ধান"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">অনুসন্ধান</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="পরিচ্ছেদসমূহ" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="সূচিপত্র টগল করুন" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">সূচিপত্র টগল করুন</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">ওয়াল্টার কফম্যান</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>৬টি ভাষা</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>আলোচনা যোগ করুন</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-mr9mr","wgBackendResponseTime":127,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.334","walltime":"0.419","ppvisitednodes":{"value":1348,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":45465,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15596,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":19781,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 389.440 1 -total"," 42.71% 166.345 1 টেমপ্লেট:সূত্র_তালিকা"," 33.48% 130.385 6 টেমপ্লেট:সাময়িকী_উদ্ধৃতি"," 25.67% 99.956 1 টেমপ্লেট:Infobox_musical_artist"," 25.47% 99.180 1 টেমপ্লেট:Lang-en"," 22.93% 89.303 1 টেমপ্লেট:তথ্যছক"," 13.06% 50.858 2 টেমপ্লেট:Br_separated_entries"," 6.70% 26.092 1 টেমপ্লেট:জন্ম_তারিখ"," 3.95% 15.384 1 টেমপ্লেট:Columns-list"," 2.75% 10.723 1 টেমপ্লেট:মৃত্যু_তারিখ_ও_বয়স"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.214","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":21380762,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-nxqww","timestamp":"20250215083403","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0993\u09af\u09bc\u09be\u09b2\u09cd\u099f\u09be\u09b0 \u0995\u09ab\u09ae\u09cd\u09af\u09be\u09a8","url":"https:\/\/bn.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A6%93%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%B0_%E0%A6%95%E0%A6%AB%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q872245","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q872245","author":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09aa\u09cd\u09b0\u0995\u09b2\u09cd\u09aa\u09c7\u09b0 \u0985\u09ac\u09a6\u09be\u09a8\u0995\u09be\u09b0\u09c0\u0997\u09a3"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0989\u0987\u0995\u09bf\u09ae\u09bf\u09a1\u09bf\u09af\u09bc\u09be \u09ab\u09be\u0989\u09a8\u09cd\u09a1\u09c7\u09b6\u09a8","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-09-04T06:50:19Z","dateModified":"2023-12-21T14:30:53Z","headline":"\u099a\u09c7\u0995 \u09b8\u0999\u09cd\u0997\u09c0\u09a4 \u09b0\u099a\u09af\u09bc\u09bf\u09a4\u09be"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10