CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="te" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>కాలుష్యం - వికీపీడియా</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )tewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","జనవరి","ఫిబ్రవరి","మార్చి","ఏప్రిల్","మే","జూన్","జూలై","ఆగస్టు","సెప్టెంబరు","అక్టోబరు","నవంబరు","డిసెంబరు"],"wgRequestId":"70797fd1-77c9-4606-a724-e7de3c935a28","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"కాలుష్యం","wgTitle":"కాలుష్యం","wgCurRevisionId":4343469,"wgRevisionId":4343469,"wgArticleId":61844,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages with script errors","Pages using the JsonConfig extension","Webarchive template wayback links","Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page","కాలుష్యం","సివిల్ ఇంజనీరింగ్","వాతావరణ మార్పు", "పర్యావరణ శాస్త్రం"],"wgPageViewLanguage":"te","wgPageContentLanguage":"te","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"కాలుష్యం","wgRelevantArticleId":61844,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"te","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"te"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"ScribuntoErrors":{"759fe475":true},"ScribuntoErrors-759fe475": "\u003Cp\u003Eలువా తప్పిదం: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')\u003C/p\u003E\u003Cp\u003EBacktrace:\u003C/p\u003E\u003Col class=\"scribunto-trace\"\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E[C]\u003C/strong\u003E: in function \"newTitle\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003Emw.title.lua:359\u003C/strong\u003E: in function \"new\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Portal\u0026amp;action=edit#mw-ce-l160\"\u003Eమాడ్యూల్:Portal:160\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"\u0026#95;checkPortals\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Portal\u0026amp;action=edit#mw-ce-l223\"\u003Eమాడ్యూల్:Portal:223\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"?\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E\u003Ca href=\"//te.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B1%8D:Portal\u0026amp;action=edit#mw-ce-l408\"\u003Eమాడ్యూల్:Portal:408\u003C/a\u003E\u003C/strong\u003E: in function \"chunk\"\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003Emw.lua:527\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003Cli\u003E\u003Cstrong\u003E[C]\u003C/strong\u003E:\u0026#160;?\u003C/li\u003E\u003C/ol\u003E" ,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q58734","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.6"};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.errors","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=te&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=te&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="కాలుష్యం - వికీపీడియా"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//te.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edit this page" href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="వికీపీడియా (te)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//te.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.te"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="వికీపీడియా ఆటమ్ ఫీడు" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-కాలుష్యం rootpage-కాలుష్యం skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ప్రధాన మెనూ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ప్రధాన మెనూ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ప్రధాన మెనూ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">దాచు</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> మార్గదర్శకము </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="మొదటి పేజీ చూడండి [z]" accesskey="z"><span>మొదటి పేజీ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" title="ఓ యాదృచ్చిక పేజీని చూడండి [x]" accesskey="x"><span>యాదృచ్ఛిక పేజీ</span></a></li><li id="n-రచ్చబండ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A1"><span>రచ్చబండ</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF"><span>వికీపీడియా గురించి</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:Contact_us"><span>సంప్రదింపు పేజీ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-పరస్పరక్రియ" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-పరస్పరక్రియ" > <div class="vector-menu-heading"> పరస్పరక్రియ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-సహాయసూచిక" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95"><span>సహాయసూచిక</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="ప్రాజెక్టు గురించి, మీరేం చేయవచ్చు, సమాచారం ఎక్కడ దొరుకుతుంది"><span>సముదాయ పందిరి</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వికీలో ఇటీవల జరిగిన మార్పుల జాబితా. [r]" accesskey="r"><span>ఇటీవలి మార్పులు</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81"><span>కొత్త పేజీలు</span></a></li><li id="n-దస్త్రం-ఎక్కింపు" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:File_Upload_Wizard"><span>దస్త్రం ఎక్కింపు</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="వికీపీడియా" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-te.svg" style="width: 7.5625em; height: 1.5625em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="ఒక స్వేచ్ఛా విజ్ఞాన సర్వస్వం" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-te.svg" width="119" height="16" style="width: 7.4375em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%85%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%A3" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>వెతుకు</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" aria-label="వికీపీడియా‌లో వెతకండి" autocapitalize="sentences" title="వికీపీడియా లో వెతకండి [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ప్రత్యేక:అన్వేషణ"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">వెతుకు</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="వ్యక్తిగత పరికరాలు"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&uselang=te" class=""><span>విరాళాలు</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&returnto=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు" class=""><span>ఖాతా సృష్టించుకోండి</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&returnto=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o" class=""><span>లాగినవండి</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="వ్యక్తిగత పరికరాలు" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">వ్యక్తిగత పరికరాలు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="వాడుకరి మెనూ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_te.wikipedia.org&uselang=te"><span>విరాళాలు</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%96%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&returnto=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మీరొక ఖాతాను సృష్టించుకొని, లాగినవడాన్ని ప్రోత్సహిస్తాం; అయితే, అది తప్పనిసరేమీ కాదు"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ఖాతా సృష్టించుకోండి</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82&returnto=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మిమ్మల్ని లాగినవమని ప్రోత్సహిస్తున్నాం; కానీ అది తప్పనిసరేమీ కాదు. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>లాగినవండి</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81-%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ఈ IP అడ్రసు నుండి చేసిన దిద్దుబాట్ల జాబితా [y]" accesskey="y"><span>మార్పుచేర్పులు</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A" title="ఈ ఐపీ చిరునామా నుండి చేసిన మార్పుల గురించి చర్చ [n]" accesskey="n"><span>ఈ IP కి సంబంధించిన చర్చ</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eఈ నోటీసును తొలగించు\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"te\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable class=\"wikitable\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #f1ff81; text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cbig\u003Eవికీ పాఠకులే వికీ రచయితలు!\n\u003C/big\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\n\u003Ctr style=\"align:center; border: 1px solid #8888aa; background: #fff1ff; text-align: left;\"\u003E\n\u003Ctd\u003Eవికీలో వ్యాసాలు రాస్తున్నది ఎక్స్పర్టులూ, సబ్జెక్టు నిపుణులూ కాదు. ఇక్కడ సాధారణ పాఠకులే వ్యాసాలు రాస్తారు. అందరూ కలిసి పరస్పర సహకారంతో, సమన్వయంతో పనిచేస్తూ వ్యాసాలను రాస్తారు. వివిధ వనరుల్లోంచి సమాచారాన్ని సేకరించి, ఆ మూలాలను ఉదహరిస్తూ ఆ సమాచారాన్ని వికీలో చేరుస్తారు. మరింత సమాచారం కోసం \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81\" title=\"వికీపీడియా:పరిచయము\"\u003Eవికీపీడియా:పరిచయము\u003C/a\u003E చూడండి. ఈ పనిలో మీరూ భాగం పంచుకోవచ్చు. వికీలో \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%85%E0%B0%95%E0%B1%8C%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%81_%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%3F\" title=\"వికీపీడియా:అకౌంటు ఎందుకు సృష్టించుకోవాలి?\"\u003Eఖాతా సృష్టించుకోండి\u003C/a\u003E. మీకు ఆసక్తి ఉన్న విషయం గురించిన సమాచారాన్ని రాసి, వికీ అభివృద్ధిలో మీరూ తోడ్పడండి. ఈ విషయంలో సందేహమేమైనా ఉంటే \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82\" title=\"వికీపీడియా:సహాయ కేంద్రం\"\u003Eవికీపీడియా సహాయకేంద్రంలో\u003C/a\u003E అడగండి.\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="విషయ సూచిక" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">విషయ సూచిక</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">దాచు</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">ప్రవేశిక</div> </a> </li> <li id="toc-చరిత్ర" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#చరిత్ర"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>చరిత్ర</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-చరిత్ర-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>చరిత్ర ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-చరిత్ర-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-మునుపటి_చరిత్ర" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#మునుపటి_చరిత్ర"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>మునుపటి చరిత్ర</span> </div> </a> <ul id="toc-మునుపటి_చరిత్ర-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-పురాతన_సంప్రదాయాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#పురాతన_సంప్రదాయాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>పురాతన సంప్రదాయాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-పురాతన_సంప్రదాయాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-మధ్య_కాలాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#మధ్య_కాలాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>మధ్య కాలాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-మధ్య_కాలాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-అధికారిక_సమ్మతి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#అధికారిక_సమ్మతి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>అధికారిక సమ్మతి</span> </div> </a> <ul id="toc-అధికారిక_సమ్మతి-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ఆధునిక_అవగాహన" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ఆధునిక_అవగాహన"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>ఆధునిక అవగాహన</span> </div> </a> <ul id="toc-ఆధునిక_అవగాహన-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-కాలుష్యం_యొక్క_రకాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#కాలుష్యం_యొక్క_రకాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>కాలుష్యం యొక్క రకాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-కాలుష్యం_యొక్క_రకాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-కాలుష్య_కారకములు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#కాలుష్య_కారకములు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>కాలుష్య కారకములు</span> </div> </a> <ul id="toc-కాలుష్య_కారకములు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-మూలాలు_,_కారణాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#మూలాలు_,_కారణాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>మూలాలు , కారణాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-మూలాలు_,_కారణాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ప్రభావాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ప్రభావాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>ప్రభావాలు</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ప్రభావాలు-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>ప్రభావాలు ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-ప్రభావాలు-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-మానవ_ఆరోగ్యం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#మానవ_ఆరోగ్యం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>మానవ ఆరోగ్యం</span> </div> </a> <ul id="toc-మానవ_ఆరోగ్యం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-పర్యావరణ_వ్యవస్థలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#పర్యావరణ_వ్యవస్థలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>పర్యావరణ వ్యవస్థలు</span> </div> </a> <ul id="toc-పర్యావరణ_వ్యవస్థలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-సంస్కరించటం_,_నియంత్రించటం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#సంస్కరించటం_,_నియంత్రించటం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>సంస్కరించటం , నియంత్రించటం</span> </div> </a> <ul id="toc-సంస్కరించటం_,_నియంత్రించటం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-కాలుష్య_నియంత్రణ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#కాలుష్య_నియంత్రణ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>కాలుష్య నియంత్రణ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-కాలుష్య_నియంత్రణ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>కాలుష్య నియంత్రణ ఉపవర్గాన్ని టాగుల్ చెయ్యి</span> </button> <ul id="toc-కాలుష్య_నియంత్రణ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-కాలుష్య_నియంత్రణ_పరికరాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#కాలుష్య_నియంత్రణ_పరికరాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>కాలుష్య నియంత్రణ పరికరాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-కాలుష్య_నియంత్రణ_పరికరాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-అవలోకనాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#అవలోకనాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>అవలోకనాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-అవలోకనాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-గ్రీన్_హౌస్_వాయువులు_,_భూతాపం" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#గ్రీన్_హౌస్_వాయువులు_,_భూతాపం"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>గ్రీన్ హౌస్ వాయువులు , భూతాపం</span> </div> </a> <ul id="toc-గ్రీన్_హౌస్_వాయువులు_,_భూతాపం-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ఇవి_కూడా_చూడండి" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ఇవి_కూడా_చూడండి"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>ఇవి కూడా చూడండి</span> </div> </a> <ul id="toc-ఇవి_కూడా_చూడండి-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-సూచనలు/రిఫరెన్సెస్" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#సూచనలు/రిఫరెన్సెస్"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>సూచనలు/రిఫరెన్సెస్</span> </div> </a> <ul id="toc-సూచనలు/రిఫరెన్సెస్-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-బాహ్య_అనుసంధానాలు" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#బాహ్య_అనుసంధానాలు"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>బాహ్య అనుసంధానాలు</span> </div> </a> <ul id="toc-బాహ్య_అనుసంధానాలు-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="విషయ సూచిక" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">కాలుష్యం</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 106 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-106" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">106 భాషలు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pollution" title="Pollution – ఇంగ్లీష్" lang="en" hreflang="en" data-title="Pollution" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ఇంగ్లీష్" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A4%A3" title="प्रदूषण – హిందీ" lang="hi" hreflang="hi" data-title="प्रदूषण" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="హిందీ" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%AF" title="ಮಾಲಿನ್ಯ – కన్నడ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮಾಲಿನ್ಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="కన్నడ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%82%E0%AE%B4%E0%AE%B2%E0%AF%8D_%E0%AE%AE%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="சுற்றுச்சூழல் மாசுபாடு – తమిళము" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சுற்றுச்சூழல் மாசுபாடு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="తమిళము" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="മലിനീകരണം – మలయాళం" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മലിനീകരണം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="మలయాళం" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Besoedeling" title="Besoedeling – ఆఫ్రికాన్స్" lang="af" hreflang="af" data-title="Besoedeling" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="ఆఫ్రికాన్స్" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%AB" title="تلوث – అరబిక్" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تلوث" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="అరబిక్" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A5%DC%98%DC%AA%DC%A1%DC%AB%DC%90" title="ܥܘܪܡܫܐ – అరామైక్" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܥܘܪܡܫܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="అరామైక్" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A6%E0%A7%82%E0%A6%B7%E0%A6%A3" title="প্ৰদূষণ – అస్సామీస్" lang="as" hreflang="as" data-title="প্ৰদূষণ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="అస్సామీస్" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Contaminaci%C3%B3n" title="Contaminación – ఆస్టూరియన్" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Contaminación" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="ఆస్టూరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kirl%C9%99nm%C9%99" title="Kirlənmə – అజర్బైజాని" lang="az" hreflang="az" data-title="Kirlənmə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="అజర్బైజాని" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D1%81%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%83" title="Бысраныу – బాష్కిర్" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бысраныу" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="బాష్కిర్" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Polusyon" title="Polusyon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Polusyon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%B6%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Забруджванне – బెలారుషియన్" lang="be" hreflang="be" data-title="Забруджванне" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="బెలారుషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D1%8A%D1%80%D1%81%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Замърсяване на околната среда – బల్గేరియన్" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Замърсяване на околната среда" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="బల్గేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A4%A3" title="प्रदूषण – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="प्रदूषण" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%82%E0%A6%B7%E0%A6%A3" title="দূষণ – బంగ్లా" lang="bn" hreflang="bn" data-title="দূষণ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="బంగ్లా" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A0%E0%BD%81%E0%BD%BC%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BD%A1%E0%BD%B4%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BD%99%E0%BD%BC%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BE%B1%E0%BD%BC%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="འཁོར་གཡུགས་གཙོག་སྐྱོན། – టిబెటన్" lang="bo" hreflang="bo" data-title="འཁོར་གཡུགས་གཙོག་སྐྱོན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="టిబెటన్" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Contaminaci%C3%B3" title="Contaminació – కాటలాన్" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Contaminació" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="కాటలాన్" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B3%D8%A8%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C_%DA%98%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%95" title="پیسبوونی ژینگە – సెంట్రల్ కర్డిష్" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پیسبوونی ژینگە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="సెంట్రల్ కర్డిష్" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Zne%C4%8Di%C5%A1t%C4%9Bn%C3%AD" title="Znečištění – చెక్" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Znečištění" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="చెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Llygredd" title="Llygredd – వెల్ష్" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Llygredd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="వెల్ష్" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Forurening" title="Forurening – డానిష్" lang="da" hreflang="da" data-title="Forurening" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="డానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Pollution" title="Pollution – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Pollution" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Umweltverschmutzung" title="Umweltverschmutzung – జర్మన్" lang="de" hreflang="de" data-title="Umweltverschmutzung" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="జర్మన్" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%8D%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%83%CE%B7" title="Ρύπανση – గ్రీక్" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρύπανση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="గ్రీక్" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Poluo" title="Poluo – ఎస్పెరాంటో" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Poluo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="ఎస్పెరాంటో" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Contaminaci%C3%B3n" title="Contaminación – స్పానిష్" lang="es" hreflang="es" data-title="Contaminación" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="స్పానిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Saastamine" title="Saastamine – ఎస్టోనియన్" lang="et" hreflang="et" data-title="Saastamine" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="ఎస్టోనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kutsadura" title="Kutsadura – బాస్క్యూ" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kutsadura" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="బాస్క్యూ" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="آلودگی – పర్షియన్" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آلودگی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="పర్షియన్" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Saastuminen" title="Saastuminen – ఫిన్నిష్" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Saastuminen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ఫిన్నిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/D%C3%A1lking" title="Dálking – ఫారోస్" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Dálking" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ఫారోస్" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pollution" title="Pollution – ఫ్రెంచ్" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pollution" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ఫ్రెంచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Truailli%C3%BA" title="Truailliú – ఐరిష్" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Truailliú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ఐరిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%A1%E6%9F%93" title="污染 – గాన్ చైనీస్" lang="gan" hreflang="gan" data-title="污染" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="గాన్ చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Polisyon" title="Polisyon – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Polisyon" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Contaminaci%C3%B3n" title="Contaminación – గాలిషియన్" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Contaminación" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="గాలిషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tekohatyai" title="Tekohatyai – గ్వారనీ" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tekohatyai" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="గ్వారనీ" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AA%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%A6%E0%AB%82%E0%AA%B7%E0%AA%A3" title="પ્રદૂષણ – గుజరాతి" lang="gu" hreflang="gu" data-title="પ્રદૂષણ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="గుజరాతి" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Gurbatar_yanayi" title="Gurbatar yanayi – హౌసా" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Gurbatar yanayi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="హౌసా" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%D7%99%D7%94%D7%95%D7%9D_%D7%94%D7%A1%D7%91%D7%99%D7%91%D7%94" title="זיהום הסביבה – హిబ్రూ" lang="he" hreflang="he" data-title="זיהום הסביבה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="హిబ్రూ" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Zaga%C4%91enje" title="Zagađenje – క్రొయేషియన్" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Zagađenje" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Polisyon" title="Polisyon – హైటియన్ క్రియోల్" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Polisyon" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="హైటియన్ క్రియోల్" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6rnyezetszennyez%C3%A9s" title="Környezetszennyezés – హంగేరియన్" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Környezetszennyezés" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="హంగేరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B2%D5%BF%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Աղտոտում – ఆర్మేనియన్" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աղտոտում" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ఆర్మేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Pollution" title="Pollution – ఇంటర్లింగ్వా" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Pollution" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ఇంటర్లింగ్వా" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pencemaran" title="Pencemaran – ఇండోనేషియన్" lang="id" hreflang="id" data-title="Pencemaran" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ఇండోనేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Mmet%E1%BB%8D" title="Mmetọ – ఇగ్బో" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Mmetọ" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ఇగ్బో" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mengun" title="Mengun – ఐస్లాండిక్" lang="is" hreflang="is" data-title="Mengun" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ఐస్లాండిక్" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Inquinamento" title="Inquinamento – ఇటాలియన్" lang="it" hreflang="it" data-title="Inquinamento" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ఇటాలియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%9A%E6%9F%93" title="汚染 – జపనీస్" lang="ja" hreflang="ja" data-title="汚染" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="జపనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Paluushan" title="Paluushan – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Paluushan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%AB%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="გარემოს დაბინძურება – జార్జియన్" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გარემოს დაბინძურება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="జార్జియన్" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83" title="Ластану – కజఖ్" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ластану" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="కజఖ్" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%98%A4%EC%97%BC" title="오염 – కొరియన్" lang="ko" hreflang="ko" data-title="오염" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="కొరియన్" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B4%D3%A9%D3%A9" title="Кирдөө – కిర్గిజ్" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Кирдөө" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="కిర్గిజ్" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Pollutio" title="Pollutio – లాటిన్" lang="la" hreflang="la" data-title="Pollutio" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="లాటిన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/%C3%8Bmweltverschmotzung" title="Ëmweltverschmotzung – లక్సెంబర్గిష్" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Ëmweltverschmotzung" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="లక్సెంబర్గిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tar%C5%A1a" title="Tarša – లిథువేనియన్" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tarša" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="లిథువేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/P%C4%ABm%C5%ABrd%C4%AB%C5%86s" title="Pīmūrdīņs – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Pīmūrdīņs" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pies%C4%81r%C5%86ojums" title="Piesārņojums – లాట్వియన్" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Piesārņojums" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="లాట్వియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Загадување – మాసిడోనియన్" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Загадување" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="మాసిడోనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A4%A3" title="प्रदूषण – మరాఠీ" lang="mr" hreflang="mr" data-title="प्रदूषण" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="మరాఠీ" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pencemaran" title="Pencemaran – మలయ్" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pencemaran" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="మలయ్" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Tni%C4%A1%C4%A1is" title="Tniġġis – మాల్టీస్" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Tniġġis" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="మాల్టీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%8A%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%8A%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8" title="ညစ်ညမ်းခြင်းများ – బర్మీస్" lang="my" hreflang="my" data-title="ညစ်ညမ်းခြင်းများ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="బర్మీస్" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A4%A3" title="प्रदूषण – నేపాలి" lang="ne" hreflang="ne" data-title="प्रदूषण" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="నేపాలి" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Milieuverontreiniging" title="Milieuverontreiniging – డచ్" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Milieuverontreiniging" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="డచ్" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ureining" title="Ureining – నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Ureining" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="నార్వేజియాన్ న్యోర్స్క్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Forurensning" title="Forurensning – నార్వేజియన్ బొక్మాల్" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Forurensning" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="నార్వేజియన్ బొక్మాల్" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Pollucion" title="Pollucion – ఆక్సిటన్" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Pollucion" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ఆక్సిటన్" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Faalama_Qilleensaa_Fi_Naannoo" title="Faalama Qilleensaa Fi Naannoo – ఒరోమో" lang="om" hreflang="om" data-title="Faalama Qilleensaa Fi Naannoo" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="ఒరోమో" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AA%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AC%A6%E0%AD%82%E0%AC%B7%E0%AC%A3" title="ପ୍ରଦୂଷଣ – ఒడియా" lang="or" hreflang="or" data-title="ପ୍ରଦୂଷଣ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ఒడియా" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%A6%E0%A9%82%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%A3" title="ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ – పంజాబీ" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="పంజాబీ" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zanieczyszczenie_%C5%9Brodowiska" title="Zanieczyszczenie środowiska – పోలిష్" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Zanieczyszczenie środowiska" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="పోలిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%A9%DA%93%D8%AA%DB%8C%D8%A7" title="ککړتیا – పాష్టో" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ککړتیا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="పాష్టో" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Polui%C3%A7%C3%A3o" title="Poluição – పోర్చుగీస్" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Poluição" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="పోర్చుగీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sallqa_waqlliy" title="Sallqa waqlliy – కెచువా" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sallqa waqlliy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="కెచువా" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Poluare" title="Poluare – రోమేనియన్" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Poluare" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="రోమేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%8F%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Загрязнение – రష్యన్" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Загрязнение" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="రష్యన్" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="प्रदूषणम् – సంస్కృతం" lang="sa" hreflang="sa" data-title="प्रदूषणम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="సంస్కృతం" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AD%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%8A_%DA%AF%D8%AF%D9%84%D8%A7%DA%BB" title="ماحولياتي گدلاڻ – సింధీ" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ماحولياتي گدلاڻ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="సింధీ" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Nuoskkideapmi" title="Nuoskkideapmi – ఉత్తర సామి" lang="se" hreflang="se" data-title="Nuoskkideapmi" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="ఉత్తర సామి" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zaga%C4%91enje" title="Zagađenje – సేర్బో-క్రొయేషియన్" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zagađenje" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="సేర్బో-క్రొయేషియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB_%E0%B6%AF%E0%B7%96%E0%B7%82%E0%B6%AB%E0%B6%BA" title="පරිසර දූෂණය – సింహళం" lang="si" hreflang="si" data-title="පරිසර දූෂණය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="సింహళం" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Pollution" title="Pollution – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Pollution" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Zne%C4%8Distenie_%C5%BEivotn%C3%A9ho_prostredia" title="Znečistenie životného prostredia – స్లోవక్" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Znečistenie životného prostredia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="స్లోవక్" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Onesna%C5%BEenje" title="Onesnaženje – స్లోవేనియన్" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Onesnaženje" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="స్లోవేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ndotja" title="Ndotja – అల్బేనియన్" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ndotja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="అల్బేనియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Контаминација – సెర్బియన్" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Контаминација" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="సెర్బియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Milj%C3%B6f%C3%B6rst%C3%B6ring" title="Miljöförstöring – స్వీడిష్" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Miljöförstöring" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="స్వీడిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Uchafuzi_wa_ardhi" title="Uchafuzi wa ardhi – స్వాహిలి" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Uchafuzi wa ardhi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="స్వాహిలి" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9" title="มลพิษ – థాయ్" lang="th" hreflang="th" data-title="มลพิษ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="థాయ్" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Polusyon" title="Polusyon – టగలాగ్" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Polusyon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="టగలాగ్" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87evre_kirlili%C4%9Fi" title="Çevre kirliliği – టర్కిష్" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Çevre kirliliği" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="టర్కిష్" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Efiy%C9%9B" title="Efiyɛ – ట్వి" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Efiyɛ" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="ట్వి" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D1%96%D0%BB%D0%BB%D1%8F" title="Забруднення довкілля – ఉక్రెయినియన్" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Забруднення довкілля" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ఉక్రెయినియన్" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="آلودگی – ఉర్దూ" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آلودگی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ఉర్దూ" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ifloslanish" title="Ifloslanish – ఉజ్బెక్" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ifloslanish" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ఉజ్బెక్" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94_nhi%E1%BB%85m_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Ô nhiễm môi trường – వియత్నామీస్" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ô nhiễm môi trường" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="వియత్నామీస్" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Mannixhance" title="Mannixhance – వాలూన్" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Mannixhance" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="వాలూన్" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Polusyon" title="Polusyon – వారే" lang="war" hreflang="war" data-title="Polusyon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="వారే" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%A1%E6%9F%93" title="污染 – వు చైనీస్" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="污染" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="వు చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%A1%E6%9F%93" title="污染 – చైనీస్" lang="zh" hreflang="zh" data-title="污染" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="చైనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%A1%E6%9F%93" title="污染 – కాంటనీస్" lang="yue" hreflang="yue" data-title="污染" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="కాంటనీస్" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58734#sitelinks-wikipedia" title="భాషాలింకులను మార్చు" class="wbc-editpage">లంకెలను మార్చు</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="పేరుబరులు"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="విషయపు పేజీని చూడండి [c]" accesskey="c"><span>వ్యాసం</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A:%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" rel="discussion" title="విషయపు పేజీ గురించి చర్చ [t]" accesskey="t"><span>చర్చ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">తెలుగు</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="చూపులు"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82"><span>చదువు</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e"><span>సవరించు</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=history" title="ఈ పేజీ మునుపటి కూర్పులు [h]" accesskey="h"><span>చరిత్ర</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="పరికరాల పెట్టె" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">పరికరాల పెట్టె</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">పరికరాలు</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">దాచు</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="మరిన్ని ఎంపికలు" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82"><span>చదువు</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit" title="ఈ పేజీ సోర్సుకోడ్‌ను దిద్దండి [e]" accesskey="e"><span>సవరించు</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=history"><span>చరిత్ర</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> సాధారణం </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%87%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="ఇక్కడికి లింకై ఉన్న అన్ని వికీ పేజీల జాబితా [j]" accesskey="j"><span>ఇక్కడికి లింకున్న పేజీలు</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" rel="nofollow" title="ఈ పేజీకి లింకై ఉన్న పేజీల్లో జరిగిన ఇటీవలి మార్పులు [k]" accesskey="k"><span>సంబంధిత మార్పులు</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/వికీపీడియా:ఫైల్_ఎక్కింపు_విజర్డు" title="దస్త్రాలను ఎక్కించండి [u]" accesskey="u"><span>దస్త్రపు ఎక్కింపు</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక పేజీలన్నిటి జాబితా [q]" accesskey="q"><span>ప్రత్యేక పేజీలు</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&oldid=4343469" title="ఈ పేజీకి చెందిన ఈ కూర్పుకు శాశ్వత లింకు"><span>శాశ్వత లింకు</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=info" title="ఈ పేజీ గురించి మరింత సమాచారం"><span>పేజీ సమాచారం</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:CiteThisPage&page=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&id=4343469&wpFormIdentifier=titleform" title="ఈ పేజీని ఎలా ఉల్లేఖించాలనే దానిపై సమాచారం"><span>ఈ పేజీని ఉల్లేఖించండి</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%2595%25E0%25B0%25BE%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2581%25E0%25B0%25B7%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25AF%25E0%25B0%2582"><span>పొట్టి URL ని పొందండి</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:QrCode&url=https%3A%2F%2Fte.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B0%2595%25E0%25B0%25BE%25E0%25B0%25B2%25E0%25B1%2581%25E0%25B0%25B7%25E0%25B1%258D%25E0%25B0%25AF%25E0%25B0%2582"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> ముద్రణ/ఎగుమతి </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82"><span>ఓ పుస్తకాన్ని సృష్టించండి</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:DownloadAsPdf&page=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=show-download-screen"><span>PDF రూపంలో దించుకోండి</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&printable=yes" title="ఈ పేజీకి ముద్రించుకోదగ్గ కూర్పు [p]" accesskey="p"><span>అచ్చుతీయదగ్గ కూర్పు</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ఇతర ప్రాజెక్టులలో </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Pollution" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58734" title="ఈ పేజీకి జత చేసి ఉన్న వికీడేటా పేజీకి లంకె [g]" accesskey="g"><span>వికీడేటా అంశం</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">సైడ్‌బార్‌ లోకి తరలించు</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">దాచు</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">వికీపీడియా నుండి</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="te" dir="ltr"><p><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5" title="పర్యావరణ వ్యవస్థ">పర్యావరణ వ్యవస్థ</a> అనగా భౌతిక వ్యవస్థలు లేదా జీవ క్రియలకు అస్థిరత, అసమానత, హాని లేదా అసౌకర్యం కలిగించే విధంగా కలుషితాలని పర్యావరణంలోకి విడుదల చెయ్యటాన్ని <b>కాలుష్యం</b> అంటారు. <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> కాలుష్యం అనేది <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="రసాయనిక పదార్థం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రసాయనిక పదార్ధాలు</a> లేదా ధ్వని, వేడిమి లేదా కాంతి శక్తి వంటి <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF" title="శక్తి">శక్తి</a> రూపాలలో ఉండవచ్చు. కలుషితాలు, కాలుష్య కారక పదార్ధాలు, విదేశీ పదార్ధాలు లేదా శక్తులు లేదా సహజ సిద్దమైనవి; సహజ విధంగ లభిస్తున్నప్పుడు వాటి సహజ స్థాయి కన్నా ఎక్కువగా ఉంటే అప్పుడు కలుషితాలుగా గుర్తించబడతాయి.కాలుష్యం తర‌‌చుగా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూల కేంద్ర కాలుష్యము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మూల కేంద్ర కాలుష్యం</a> లేదా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82_%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూల కేంద్రం లేని కాలుష్యము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మూల కేంద్రం లేని కాలుష్యం</a> అని విభజింపబడుతుంది. <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="బ్లాక్ స్మిత్ సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బ్లాక్స్మిత్ సంస్థ</a> ప్రతీ సంవత్సరం ప్రపంచ నీచ కలుషిత ప్రాంతాల జాబితాను విడుదల చేస్తుంది. 2007 జాబితాలో మొదటి పది ప్రాంతాలు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%9C%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అజెర్బైజాన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అజెర్బైజాన్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%AB%E0%B1%8D_%E0%B0%9A%E0%B1%88%E0%B0%A8%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ అఫ్ చైనా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చైనా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82" title="భారతదేశం">భారతదేశం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%82" title="పెరూ">పెరూ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="రష్యా">రష్యా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఉక్రెయిన్">ఉక్రెయిన్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="జాంబియా">జాంబియా</a> దేశాలు ఉన్నాయి. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="చరిత్ర"><span id=".E0.B0.9A.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0"></span>చరిత్ర</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=1" title="విభాగాన్ని మార్చు: చరిత్ర"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv/220px--Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="133" data-mwtitle="Ship_Tracks_Reveal_Pollution's_Effects_on_Clouds.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/28/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="512" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="512" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/28/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv/Ship_Tracks_Reveal_Pollution%27s_Effects_on_Clouds.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /></video></span><figcaption>నౌకలు ఉత్పత్తి చేసే వాయు కాలుష్యం మేఘాలను మార్చవచ్చు, ఇది ప్రపంచ ఉష్ణోగ్రతలను ప్రభావితం చేస్తుంది.</figcaption></figure> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="పునర్వ్యవస్థీకరణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పునర్వ్యవస్థీకరణ</a> మొదలు ఈ రోజు వరకు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%A8_%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పురాతన గ్రీస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పురాతన గ్రీస్</a> నుండి <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్-అందలుస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అండలూసియా</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%A8_%E0%B0%9A%E0%B1%88%E0%B0%A8%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="పురాతన చైనా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పురాతన చైనా</a>, మధ్య యూరోప్ వరకు చరిత్ర మొత్తం, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D" title="అరిస్టాటిల్">అరిస్టాటిల్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%AB%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్-ఫరబి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అల్-ఫరబీ</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%98%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="అల్-ఘజాలి">అల్-ఘజాలి</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%8E%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అవేర్రోఎస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అవేర్రోఎస్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8C%E0%B0%A4%E0%B0%AE_%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="గౌతమ బుద్దుడు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బుద్దుడు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కన్ఫ్యుసియస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కన్ఫ్యుసియస్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A1%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="డాంటే (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">డాంటే</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%86%E0%B0%97%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="హెగెల్">హెగెల్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="అవిసెన్నా">అవిసెన్నా</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B2%E0%B1%8B_%E0%B0%A4%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="లో తస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">లో తస్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%AE%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="మైమోనేదేస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మైమోనేడెస్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%86%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మొన్తెస్క్యుయియు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మొంటెస్క్యుయియు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="నస్స్బుం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నస్స్బుం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%8B" title="ప్లేటో">ప్లేటో</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="సోక్రాటీస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సోక్రాటీస్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="సన్ త్జు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సన్ త్జు</a> వంటి అధ్యాత్మిక వేత్తలు శరీర కాలుష్యం గురించి అదేవిధంగా మనస్సు , ఆత్మ కాలుష్యం గురించి రాసారు. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="మునుపటి_చరిత్ర"><span id=".E0.B0.AE.E0.B1.81.E0.B0.A8.E0.B1.81.E0.B0.AA.E0.B0.9F.E0.B0.BF_.E0.B0.9A.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0"></span>మునుపటి చరిత్ర</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=2" title="విభాగాన్ని మార్చు: మునుపటి చరిత్ర"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>నిప్పును పుట్టించటాన్ని నేర్చుకున్న <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B6%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%9C_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="శిలాజ సంబంధమైన (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">శిలాజసంబందిత</a> కాలం నుండి కూడా పర్యావరణం పై మానవాళి ప్రభావం కొంతవరకు ఉంది.ఉక్కు కాలంలో పనిముట్ల వాడకం చిన్న తరహాలో ఖనిజాలను పోడిచేయడానికి దారితీసింది , దీని వల్ల మరీ ఎక్కువ ప్రభావం లేకుండా సులువుగా చెల్లచెదురైపోయిన వ్యర్ధ పదార్ధాలు ఉండేవి. మానవ వ్యర్ధాలు నదులు లేదా నీటి వనరులను కొంత మేరకు కలుషితం చేసాయి. ఏది ఎలా ఉన్నప్పటికీ, ఈ ప్రభావాలు సహజ ప్రపంచం ద్వారా బాగా తగ్గించబడతాయని అంచనా వెయ్యబడింది. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="పురాతన_సంప్రదాయాలు"><span id=".E0.B0.AA.E0.B1.81.E0.B0.B0.E0.B0.BE.E0.B0.A4.E0.B0.A8_.E0.B0.B8.E0.B0.82.E0.B0.AA.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.A6.E0.B0.BE.E0.B0.AF.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>పురాతన సంప్రదాయాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=3" title="విభాగాన్ని మార్చు: పురాతన సంప్రదాయాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ముందుగా అభివృద్ధి చెందిన నాగరికతలు అయిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%9F%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="మిసోపోటమియా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మిసోపోటమియా</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%A8_%E0%B0%88%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పురాతన ఈజిప్ట్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఈజిప్ట్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82_%E0%B0%AF%E0%B1%8A%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="భారతదేశం యొక్క చరిత్ర (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భారతదేశం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B1%88%E0%B0%A8%E0%B0%BE" title="చైనా">చైనా</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్షియా సామ్రాజ్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్షియా</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%A8_%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పురాతన గ్రీస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గ్రీస్</a> , <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="రోమన్ సామ్రాజ్యం">రోమ్</a> మొదలైన నాగరికతలు తమ వస్తువుల తయారీలో నీటి వాడకాన్ని అధికం చేసాయి, ఖనిజాలను అధికంగా ఉపయోగించాయి , ఇంకా పెద్దవైన పనుల కోసం కర్రను జంతు విసర్జితాలను దహనం చేసాయి (ఉదాహరణకు స్నానానికి, వేడి చెయ్యటానికి). ఖనిజాలను ఉపయోగించటం గుర్తించదగిన వాయు కాలుష్య స్థాయలను సృష్టించటంలో ఒక ముఖ్య మలుపు అయ్యింది. గ్రీన్ ల్యాండ్ లోని మంచు పర్వతాల యొక్క ప్రధాన నమూనాలు గ్రీక్, రోమన్, చైనాల ఖనిజ ఉత్పత్తి వలన పెరిగిన వాయు కాలుష్యాన్ని సూచిస్తాయి<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 3. </p><p>అయినప్పటికీ, ఈ కాలంలో అధిక స్థాయిలో జరిగిన ఈ పనులు జీవవ్యవస్థలకు ఎలాంటి హానీ చెయ్యలేదు. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="మధ్య_కాలాలు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B0.A7.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మధ్య కాలాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=4" title="విభాగాన్ని మార్చు: మధ్య కాలాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మధ్య కాలాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మధ్య కాలాలు</a> మొదటిలో యూరోపియన్ <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9A%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="చీకటి కాలాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చీకటి కాలాలు</a> పారిశ్రామిక పనులలో పడి కాలుష్యం విపరీతంగా పెరిగిపోవటం , జనాభా స్థాయిలు వేగంగా పెరగక పోవటం చూసి ఉండవచ్చు.మధ్య కాలాల చివరిలో జనాభా పెరిగి , పట్టణాలలో ఎక్కువగా కేంద్రీకృతం అవ్వటం వలన తయారుగా ఉన్న కాలుష్యానికి ఎక్కువగా ఆస్కారం ఇచ్చింది.కొన్ని ప్రాంతాలలో వాయు కాలుష్యం స్థాయిలు ఆరోగ్య సంబంధ విషయాలుగా గుర్తించబడ్డాయి , నివాస ప్రాంతాలలో <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="నీటి కాలుష్యం">నీటి కాలుష్యం</a> శుద్ధి చెయ్యని <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%B5_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మానవ వ్యర్ధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మానవ వ్యర్ధాల</a> నుండి <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BF" title="వ్యాధి">వ్యాధుల</a> వ్యాప్తికి ఒక ప్రధాన మధ్యవర్తి. </p><p>ప్రయాణాలు , విస్తారంగా సమాచార వ్యాప్తి చాలా తక్కువగా ఉండటం వలన కాలుష్యం స్థానిక ఫలితాలకి చూడబడినట్టుగా మొత్తంగా చూడబడలేదు.వాయు కాలుష్యం ముఖ్యంగా సరైన వెలుతురు కావలిసిన, కర్రను కాల్చటం ప్రక్రియ ద్వారా వచ్చిందే. శుభ్రమైన త్రాగే నీటి వనరులు విసర్జితాల ద్వారా కలుషితం అవ్వటం లేదా విషపూరితం అవ్వటం చాలా సులువుగా మరణాలకి కారణం అయ్యింది , కలుషితం అయ్యే ప్రక్రియ సరిగా అర్ధం చేసుకోబడలేదు.చాలా ఎక్కువగా విసర్జితాల ద్వారా జరిగిన కలుషితం , కాలుష్యం <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%AC%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%97%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="బుబోనిక్ ప్లేగు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బుబోనిక్ ప్లేగ్కి</a> ప్రధాన కారణాలు అయ్యాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="అధికారిక_సమ్మతి"><span id=".E0.B0.85.E0.B0.A7.E0.B0.BF.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.95_.E0.B0.B8.E0.B0.AE.E0.B1.8D.E0.B0.AE.E0.B0.A4.E0.B0.BF"></span>అధికారిక సమ్మతి</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=5" title="విభాగాన్ని మార్చు: అధికారిక సమ్మతి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>కానీ నెమ్మదిగా పెరుగుతున్న జనాభా , పారిశ్రామిక పద్దతుల అభివృద్ధి, ఉద్భవిస్తున్న నాగరికతతో పాటుగా దాని పరిసరాలలో ప్రారంభం అయిన గొప్ప ఉమ్మడి ప్రభావాన్ని చూసాయి.బాగా అభివృద్ధి చెందిన సంప్రదాయాలలో, ముఖ్యంగా అధిక సాంద్రత ఉన్న పట్టణ ప్రాంతాలలో పర్యావరణ అవగాహన మొదలవుతుంది అని అంచనా వెయ్యబడింది.ఉద్భవిస్తున్న పశ్శిమ ప్రపంచంలో అధికారిక ప్రణాళికా కొలమానాల గురించి భరోసా ఇచ్చిన మొదటి మాధ్యమం చాలా పురాతనమైనది: మనం పీల్చే గాలి. </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇస్లామిక్ మందు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అరబిక్ వైద్య గ్రంథాలు</a> వంటి కాలుష్యానికి సంబంధించిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్-కిండి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అల-కిండి</a> (అల్కిన్డుస్), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%89%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4_%E0%B0%87%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఉస్త ఇబ్న్ లుక్వ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఉస్త ఇబ్న్ లుక్వ</a> (కోస్తా బెన్ లూక), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B9%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%A6%E0%B1%8D_%E0%B0%87%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF_%E0%B0%B0%E0%B0%9C%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ముహమ్మద్ ఇబ్న్ జాకరియ రజి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ముహమ్మద్ ఇబ్న్ జాకరియ రజి</a> (రహజేస్), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%9C%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇబ్న్ అల్-జజ్జార్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఇబ్న్ అల్-జజ్జార్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్-తమిమి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అల్-తమిమి</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%AE%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="అల్-మసిహి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అల్-మసిహి</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE" class="mw-redirect" title="అవిసెన్నా">ఇబ్న్ సిన</a> (అవిసెన్నా), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%B2%E0%B1%80_%E0%B0%87%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆలీ ఇబ్న్ రిద్వాన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆలీ ఇబ్న్ రిద్వాన్</a>, ఇబ్న్ జుమీ, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%87%E0%B0%9C%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%80_%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇసాక్ ఇజ్రాయెలీ బెన్ సోలోమన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఇసాక్ ఇజ్రాయెలీ బెన్ సోలోమన్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B1%8D-%E0%B0%8E%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%B2%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AB%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అబ్ద్-ఎల్-లతీఫ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అబ్ద్ ఎల్-లతీఫ్</a>, ఇబ్న్ అల్-కుఫ్, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%A8%E0%B0%AB%E0%B1%80%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇబ్న్ అల్-నఫీస్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఇబ్న్ అల్-నఫీస్</a> వంటి వారిచే రచించబడ్డాయి.వారి రచనలు కాలుష్యానికి సంబంధించిన చాలా విషయాలు అయిన <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వాయు కాలుష్యం">వాయు కాలుష్యం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="నీటి కాలుష్యం">నీటి కాలుష్యం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మట్టి కాలుష్యం">మట్టి కాలుష్యం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%98%E0%B0%A8_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="స్థానిక ఘన వ్యర్ధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఘన వ్యర్ధాలను</a> సరిగా శుద్ధి చెయ్యలేకపోవటం , కొన్ని ప్రాంతాల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B5_%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%A8%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ ప్రభావ అంచనా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణం గురించి అంచనా</a> మొదలైన వాటిని కలిగి ఉన్నాయి.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="ఇంగ్లాండు">ఇంగ్లాండుకి</a> చెందిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%A8_%E0%B0%8E%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%8D_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఇంగ్లాండ్ కి చెందిన ఎడ్వర్డ్ I (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రాజు ఎడ్వర్డ్ I</a> 1272లో <a href="/wiki/%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="లండన్">లండన్లో</a> ఒక చట్టం చెయ్యటం ద్వారా <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B1%81" title="బొగ్గు">సముద్ర-బొగ్గును</a> మండించటాన్ని నిషేధించాడు, దాని పొగ ఒక సమస్యగా మారిన తరువాత.<sup id="cite_ref-Pea-souper_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pea-souper-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 6<sup id="cite_ref-Deadly_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Deadly-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 8 కానీ ఇంగ్లాండ్ లో ఇంధనం చాలా సాధారణం, దీనికి ఇంతకూ ముందరి పేర్లు రావటానికి కారణం, దానిని చాలా రేవుల నుండి చక్రాల బండ్ల మీద మోసుకుపోవటానికి వీలు ఉండటమే.ఇంగ్లాండ్ లో వాయు కాలుష్యం ఒక పెద్ద సమస్యగా మారిపోయింది, ముఖ్యంగా పారిశ్రామిక విప్లవం తరువాతి కాలంలో , <a href="/w/index.php?title=1952%E0%B0%B2%E0%B1%8B_%E0%B0%97%E0%B1%8A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA_%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="1952లో గొప్ప పొగమంచు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">1952లో ఏర్పడిన గొప్ప పొగమంచు</a> ద్వారా తరువాతి కాలానికి కూడా పొడిగించబడింది.ఇదే నగరం 1858లో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A5%E0%B1%87%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="థేమ్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">థేమ్స్లో</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA_%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="గొప్ప దుర్వాసన (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గొప్ప దుర్వాసనతో</a> ఒక ప్రాచీన నీటి నాణ్యత సమస్యలను నమోదు చేసింది, ఇది తరువాతి కాలంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B2%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="లండన్ మురుగునీటి వ్యవస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">లండన్ మురుగునీటి వ్యవస్థ</a> నిర్మించటానికి కారణం అయ్యింది. </p><p>మనకి ఈ రోజు తెలిసిన పర్యావరణ కాలుష్యంనకు <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%B5%E0%B0%82" title="పారిశ్రామిక విప్లవం">పారిశ్రామిక విప్లవం</a> జన్మను ఇచ్చింది.గొప్ప కర్మాగారాల ఉద్భవం , అధిక ప్రమాణాలలో <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B1%81" title="బొగ్గు">బొగ్గు</a> , ఇతర <a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%9C_%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%A8%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="శిలాజ ఇంధనం">శిలాజ ఇంధనాల</a> వినియోగం మొదలైనవి ఊహించని విధంగా <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వాయు కాలుష్యం">వాయు కాలుష్యంనకు</a> కారణం అయ్యాయి , పెరిగిపోతున్న మానవ వ్యర్ధాల భారానికి అధిక మొత్తంలో పారిశ్రామిక <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="రసాయనం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రసాయనిక</a> వ్యర్ధాలను అదనంగా చేర్చాయి.1881లో శుభ్రమైన గాలికి భరోసాని ఇస్తూ చట్టాలను చేసిన అమెరికా నగరాలలో <a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B1%8B" title="చికాగో">చికాగో</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="సిన్సిన్నాటి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సిన్సిన్నాటి</a> మొదటి రెండు స్థానాలలో ఉన్నాయి.అంతర విభాగం కింద కొద్ది కాలం ఉన్న వాయు కాలుష్య కార్యాలయం సృష్టించినంత వరకు, 20వ శతాబ్దం మొదలు వరకు ఇతర నగరాలు దేశం చుట్టూ అనుసరించాయి. </p><p>1940 చివరిలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%8F%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="లాస్ ఏంజల్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">లాస్ ఏంజల్స్</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A1%E0%B1%8A%E0%B0%A8%E0%B1%8A%E0%B0%B0,_%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="డొనొర, పెన్సిల్వేనియా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">డొనొర, పెన్సిల్వేనియా</a> నగరాలు విపరీతమైన పొగమంచును చవిచూసాయి, ఇది ఇంకొక ప్రజా సూచికగా పనిచేసింది.<sup id="cite_ref-Donora_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Donora-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ఆధునిక_అవగాహన"><span id=".E0.B0.86.E0.B0.A7.E0.B1.81.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.95_.E0.B0.85.E0.B0.B5.E0.B0.97.E0.B0.BE.E0.B0.B9.E0.B0.A8"></span>ఆధునిక అవగాహన</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=6" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఆధునిక అవగాహన"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg/200px-Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg" decoding="async" width="200" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg/300px-Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg/400px-Smoke_of_chimneys_is_the_breath_of_Soviet_Russia.jpg 2x" data-file-width="1440" data-file-height="1969" /></a><figcaption>మునుపటి సోవియెట్ చిత్రం, ఆధునిక జ్ఞానానికి ముందు: "పొగ గొట్టాల యొక్క పొగ సోవియెట్ రష్యా యొక్క ఊపిరి."</figcaption></figure> <p>అణుయుద్ధం యొక్క పరిణామాలు , పరీక్షలు రేడియోధార్మికత ప్రభావాన్ని ప్రస్ఫుటం చెయ్యటంతో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత కాలుష్యం ఒక ప్రధాన విషయంగా అయ్యింది.తరువాత 1952లో లండన్ లో ఒక సాంకేతికమైన ఘోర ప్రమాదం అయిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8A%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA_%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="గొప్ప పొగమంచు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గొప్ప పొగమంచు</a> కనీసం 8000 మంది ప్రజలను చంపివేసింది.ఈ సామూహిక సంఘటన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%AD%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పరిశుభ్ర వాయు చట్టం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పరిశుభ్ర వాయు చట్టం</a>, 1956 వంటి కొన్ని ప్రధాన ఆధునిక పర్యావరణ చట్టాలకు కారణం అయ్యింది. </p><p>కాంగ్రెస్ <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ధ్వని నియంత్రణ చట్టం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ధ్వని నియంత్రణ చట్టం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%AD%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పరిశుభ్ర వాయు చట్టం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పరిశుభ్ర వాయు చట్టం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%AD%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పరిశుభ్ర నీటి చట్టం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పరిశుభ్ర నీటి చట్టం</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="జాతీయ పర్యావరణ ప్రణాళిక చట్టము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">జాతీయ పర్యావరణ ప్రణాళికా చట్టంలను</a> ప్రవేశపెట్టినప్పుడు, 1950 మధ్య , 1970 మొదలు మధ్య కాలంలో సంయుక్త రాష్ట్రాలలో కాలుష్యం ప్రజల ఆసక్తిని చూరగొనటం ప్రారంభించింది. </p><p>స్థానిక కాలుష్యం యొక్క దుష్ఫలితాలు చైతన్యాన్ని పెంచటానికి సహాయపడ్డాయి.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B9%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%A8%E0%B0%A6%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="హడ్సన్ నది (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">హడ్సన్ నదిలో</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%AB%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పాలిక్లోరినేటెడ్ బైఫినాయిల్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పిసిబి</a> వ్యర్ధాలను విడిచిపెట్టటం వలన 1974లో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%A3_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="సంయుక్త రాష్ట్రాల పర్యావరణ సంరక్షణ సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">యిపియే</a> అందులో చేపలను తినటాన్ని నిషేధించటానికి కారణం అయ్యింది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B2%E0%B0%B5%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="లవ్ కాలువ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">లవ్ కాలువలో</a> 1947లో మొదలైన దీర్ఘకాల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B1%8B%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పాలీక్లోరినేటెడ్ డైబెంజోడైఆక్సిన్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">డైఆక్సిన్</a> కాలుష్యం 1978లో ఒక జాతీయ వార్తా కథనం అయ్యింది , 1980లో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%82%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%AB%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%8D_(%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="సూపర్ ఫండ్ (పర్యావరణ చట్టం) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సూపర్ఫండ్</a> చట్టానికి దారితీసింది.1990లో చట్టబద్దమైన పనులు <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AB%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="కాలిఫోర్నియా">కాలిఫోర్నియాలో</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B9%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="హెక్సావేలేంట్ క్రోమియం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">క్రోమియం-6</a> విడుదలను వెలుగులోకి తెచ్చాయి—దాని బాధితులు చాలా ప్రముఖం అయిపోయారు.ఇప్పుడు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%97%E0%B0%B0_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%B3%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BE_%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B0%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="నగర ప్రణాళికా రచన (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పట్టణ ప్రణాళికా రచనలో</a> సాధారణం అయిపోయిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%AB%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="బ్రవ్న్ ఫీల్డ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బ్రవ్న్ ఫీల్డ్</a> అనే పదాన్ని పారిశ్రామిక భూభాగం యొక్క కాలుష్యం ఇచ్చింది.రేచల్ కార్సన్ యొక్క <i><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B6%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A6_%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="నిశ్శబ్ద వసంతం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నిశ్శబ్ద వసంతం</a></i> ప్రచురితం అయిన తరువాత చాలా మటుకు అభివృద్ధి చెందిన ప్రపంచంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="డిడిటి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">డిడిటి</a> నిషేధించబడింది. </p><p>న్యూక్లియార్ శాస్త్రం యొక్క అభివృద్ధి కొన్ని వందల వేల సంవత్సరాల వరకు ప్రాణాంతకంగా నిలిచిపోయే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="రేడియోధార్మిక కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రేడియోధార్మిక కాలుష్యాన్ని</a> పరిచయం చేసింది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="వరల్డ్ వాచ్ సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వరల్డ్ వాచ్ సంస్థచే</a> భూమి పై "అత్యంత కలుషిత ప్రాంతంగా" పేరు పొందబడ్డ <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9A%E0%B0%BF_%E0%B0%A8%E0%B0%A6%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="కరాచి నది (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కరాచి సరస్సు</a> 1950 , 1960ల మొత్తం సోవియట్ యూనియన్ కి వ్యర్ధాలను విడిచిపెట్టే స్థలంగా సేవలను అందించింది."గ్రహం పై అత్యంత కలుషిత ప్రాంతంగా" రెండవ స్థానం చేల్యబిన్స్క్ యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ (క్రింది సూచనలు చూడు) కి చెందవచ్చు. </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B6%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A6_%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="నిశ్శబ్ద యుద్ధం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నిశ్శబ్ద యుద్దంలో</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%86%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూక్లియర్ ఆయుధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">న్యూక్లియార్ ఆయుధాల</a> పరీక్షలు కొన్నిసార్లు జనజీవన ప్రాంతాలకు దగ్గరలో, ముఖ్యంగా వాటి తొలినాళ్ళ అభివృద్ధి స్థాయిల్లో కొనసాగించ బడ్డాయి. </p><p>చాలా అతిగా ప్రభావితం అయిన జనాభాలు , వాటి పెరుగుదల పై మ్రోత మొదలు మానవ ఆరోగ్యం పై <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%A4" class="mw-redirect" title="రేడియోధార్మికత">రేడియోధార్మికత</a> యొక్క ముఖ్య బెదిరింపు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూక్లియర్ శక్తి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">న్యూక్లియార్ శక్తితో</a> సంబంధం ఉన్న ఒక నిషేధించ తగిన క్లిష్ట సమస్య. </p><p>ఆ పరిశ్రమలో అధిక జాగ్రత్తలు తీసుకున్నప్పటికీ, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%A6%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="త్రీ మైల్ దీవి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">త్రీ మైల్ దీవి</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A8%E0%B1%8B%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="చెర్నోబిల్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చెర్నోబిల్</a> వద్ద జరిగిన సంఘటనలు సూచించిన విధంగా ఘోర ప్రమాదాలకి ఉన్న ఆసరా ప్రజల యొక్క అపనమ్మకాన్ని ఊతాన్ని ఇచ్చింది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B1%87%E0%B0%A7_%E0%B0%92%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పరీక్ష నిషేధ ఒప్పందం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చాలా విధాలు నిషేధించబడటానికి ముందు</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూక్లియర్ పరీక్ష (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అణు పరీక్షల</a> యొక్క ఒక చట్టం గుర్తించదగిన రీతిలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%81%E0%B0%95_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97_%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%B7%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="వెనుక భాగ రేడియేషన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వెనుక భాగ రేడియేషన్</a> స్థాయిని పెంచింది. </p><p>అంతర్జాతీయ ఘోర ప్రమాదాలు అయిన, 1978లో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%A8%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="బ్రిట్టనీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బ్రిట్టనీ</a> తీరంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%AE%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B1%8B_%E0%B0%95%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="అమోకో కడిజ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అమోకో కడిజ్</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D_(%E0%B0%93%E0%B0%A1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ట్యాంకర్ (ఓడ) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చమురు ట్యాంకర్</a> విస్ఫోటనం , 1984లో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="భోపాల్ విపత్తు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భోపాల్ విపత్తు</a> ఇలాంటి సంఘటనల యొక్క ప్రపంచీకరణను సూచిస్తాయి , వాటిని ఖరారు చెయ్యటానికి సూచిక పై ఎలాంటి ప్రయత్నాలు చెయ్యాలో సూచిస్తాయి.హద్దులు లేని వాతావరణం యొక్క స్వభావం , మహాసముద్రాల అనివార్యత భూతాపం యొక్క విషయంతో పాటుగా కాలుష్యాన్ని ఒక గ్రహ స్థాయిలో అమలు చెయ్యటానికి కారణం అయ్యింది.ఈ మధ్య కాలంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="పిబిడియి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పిబిడియి</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%8E%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="పిఎఫ్సి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పిఎఫ్సి</a> అణు రసాయన సమూహాలను వర్ణించటానికి <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B0%BF_%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="మొండి ఆర్గానిక్ కాలుష్య కారకం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మొండి ఆర్గానిక్ కాలుష్య కారకం</a> (పిఒపి) అనే పదాన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు.ప్రయోగాత్మక సమాచారం లేకపోవటం వలన వాటి ప్రభావాలు కొంత మేరకు తక్కువగా అర్ధం అయినప్పటికీ అవి పారిశ్రామిక పనులకు దూరంగా ఉండే వివిధ పర్యావరణ నివాస ప్రాంతాలు అయిన ఆర్కిటిక్ వంటి ప్రాంతాలలో గుర్తించబడటం ద్వారా వాటిని విస్తారంగా ఉపయోగించిన కొద్ది కాలంలోనే వ్యాప్తి చెందటం , జీవులలో పెరుకుపోవటం జరిగింది అని సూచించాయి. </p><p>స్థానికంగా , ప్రపంచ వ్యాప్తంగా పెరుగుతున్న కాలుష్య సాక్ష్యాలు , కాలంతో పాటుగా ఎక్కువగా సమాచారం అందించబడ్డ ప్రజలు, సాధారణంగా పర్యావరణం పై మానవ ప్రభావం తగ్గింపును ఆశించే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%A3_%E0%B0%AA%E0%B1%88_%E0%B0%86%E0%B0%B8%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ పరిరక్షణ పై ఆసక్తి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణ పరిరక్షణ</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%89%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AE%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ ఉద్యమం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణ ఉద్యమంలను</a> అభివృద్ధి చేసాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="కాలుష్యం_యొక్క_రకాలు"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.B7.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.82_.E0.B0.AF.E0.B1.8A.E0.B0.95.E0.B1.8D.E0.B0.95_.E0.B0.B0.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>కాలుష్యం యొక్క రకాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=7" title="విభాగాన్ని మార్చు: కాలుష్యం యొక్క రకాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ఈ క్రింద ప్రధాన కాలుష్య రకాలు, వాటితో పాటుగా ప్రతీ రకానికి సంబంధించిన కచ్చితమైన కాలుష్య కారకాలు ఇవ్వబడ్డాయి: </p> <ul><li>[[వాయు కాలుష్యం</li></ul> <p>, వాతావరణంలోకి రసాయనాలు , పరమాణువులను విడుదల చెయ్యటం.సాధారణంగా గాలిని కలుషితం చేసే వాయువులు <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE" title="పరిశ్రమ">పరిశ్రమలు</a> , మోటార్ వాహనాలుచే ఉత్పత్తిచేయ్యబడే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8B%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కార్బన్ మెనోఆక్సాయిడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కార్బన్ మెనోఆక్సాయిడ్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="సల్ఫర్ డైఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సల్ఫర్ డైఆక్సైడ్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="క్లోరోఫ్లూరోకార్బన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">క్లోరోఫ్లూరోకార్బన్</a> (సిఎఫ్సి), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్</a> మొదలైన వాటిని కలిగి ఉంటాయి.కిరణ రసాయనిక <a href="/wiki/%E0%B0%93%E0%B0%9C%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఓజోన్">ఓజోన్</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="పొగమంచు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పొగమంచు</a> నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్ , <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="హైడ్రోకార్బన్">హైడ్రోకార్బన్లు</a> సూర్యరశ్మితో చర్య జరపటం వలన ఉత్పత్తి అవుతాయి.పిఎం<sub>10</sub> నుండి పిఎం<sub>2.5</sub> వరకు <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D" title="మైక్రోమీటర్">మైక్రోమీటర్</a> పరిమాణంలో ఉండటం ద్వారా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%A3%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="అణువుల వ్యర్ధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పరమాణువుల రూపంలో ఉండే పదార్ధాలు</a> లేదా సూక్ష్మ ధూళి కణాలు గుర్తించబడతాయి. <span class="anchor" id="Water_pollution"></span> </p> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="నీటి కాలుష్యం">నీటి కాలుష్యం</a>, వ్యర్ధ పదార్ధాలని , కలుషితాలని నది మురుగు వ్యవస్థల యొక్క ఉపరితలంలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ప్రవాహం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పారబొయ్యటం</a> ద్వారా, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AD_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="భూగర్భ నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భూగర్భ జలాలలో</a> నాచు పేరుకుపోవటం వలన, ద్రవాలు కారిపోవటం వలన, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మురుగు నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వ్యర్ధ నీటిని</a> వదిలివెయ్యటం వలన, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8B_%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4_%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="నీటిలో మూలకాల సాంద్రత పెరుగుదల (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఖనిజాలు పోగవ్వటం</a> , వ్యర్ధాలు పేరుకుపోవటం వలన జరుగుతుంది.</li> <li>ఒలికిపోవటం లేదా భూగర్భలో కారిపోవటం ద్వారా రసాయనాలు విడుదల చెయ్యబడినప్పుడు <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మట్టి కాలుష్యం">మట్టి కాలుష్యం</a> సంభవిస్తుంది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="మట్టి కాలుష్య కారకం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మట్టిని కలుషితం</a> చేసే పదార్ధాలలో ముఖ్యమైనవి <a href="/wiki/%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="హైడ్రోకార్బన్">హైడ్రోకార్బన్లు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%96%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="భారీ ఖనిజాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భారీ ఖనిజాలు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఎంటిబియి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఎంటిబియి</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 12, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%AA%E0%B1%81_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="కలుపు సంహారకాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కలుపు సంహారకాలు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="క్రిమి సంహారకాలు">క్రిమి సంహారకాలు</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="క్లోరినేటెడ్ హైడ్రోకార్బన్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">క్లోరినేటెడ్ హైడ్రోకార్బన్స్</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="వ్యర్ధాలు పేరుకుపోవటం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వ్యర్ధాలు పేరుకుపోవటం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="రేడియోధార్మిక కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రేడియోధార్మిక కాలుష్యం</a>, 20వ శతాబ్దంలో <a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%A3%E0%B1%81_%E0%B0%AD%E0%B1%8C%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="అణు భౌతికశాస్త్రం">అణు భౌతికశాస్త్రంలో</a> జరిగిన అణుశక్తి ఉత్పత్తి , అన్వాయుదాల పరిశోధన, తయారీ , వ్యాప్తి వంటి విషయాల ద్వారా జరిగింది. (<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%B2%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B0%A6%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆల్ఫాను విడుదలచేయునది (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆల్ఫా విడుదలకారులు</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%82%E0%B0%B2%E0%B1%8B_%E0%B0%89%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B_%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణంలో ఉన్న రేడియో ధార్మిక పదార్ధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణంలో ఉన్న రేడియోధార్మిక పదార్ధాలును</a> చూడుము)</li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%B6%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%A6_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="శబ్ద కాలుష్యం">ధ్వని కాలుష్యం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%81_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%98_%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="రోడ్డు మార్ఘ ధ్వని (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రోడ్డు మార్ఘ ధ్వని</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="వైమానిక ధ్వని (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వైమానిక ధ్వని</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="పారిశ్రామిక ధ్వని (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పారిశ్రామిక ధ్వని</a>, అదే విధంగా</li></ul> <p>అధిక పౌనపున్యం కల <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="తరంగాలు">తరంగాలు</a> వలన కలుగుతుంది. </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="కాంతి కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కాంతి కాలుష్యం</a>, కాంతి అతిక్రమణ, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B6%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="అధిక ప్రకాశం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అధిక ప్రకాశం</a>,</li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8A%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఊహాజనితం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఊహాజనితమైన</a> జోక్యం మొదలైన వాటిని కలిగి ఉంటాది. </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="దృష్టి సంబంధమైన కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">దృష్టి సంబంధమైన కాలుష్యంగా</a>, తలపైన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%8D_%E0%B0%B6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%AC%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="విద్యుత్ శక్తి బదిలీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విద్యుత్ తీగలు</a>, మోటార్ మార్ఘ <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%B0_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%9F%E0%B0%A8%E0%B0%B2%E0%B1%81_(%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ప్రచార ప్రకటనలు (ప్రచారం) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ప్రచార ప్రకటనలు</a>, అలికివేసినట్టు ఉన్న <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="భూభాగం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భూభాగాలు</a> (<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%BE_%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="చిన్న చిన్న భాగాలుగా వెలికితియ్యటం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చిన్న చిన్న భాగాలుగా వెలికితియ్యటం</a> మాదిరిగా), వ్యర్ధాలు లేదా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%98%E0%B0%A8_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="స్థానిక ఘన వ్యర్దాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">స్థానిక ఘన వ్యర్దాలను</a> బాహ్యంగా నిల్వ ఉంచటం వంటివి చెప్పవచ్చు.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%89%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఉష్ణ కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఉష్ణ కాలుష్యం</a>, నీటిని విద్యుత్ ఉత్పత్తి కేంద్రాలలో చల్లబరచటానికి వాడటం వంటి మానవ చర్యల ద్వారా సహజ నీటి వనరులలో <a href="/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4" title="ఉష్ణోగ్రత">ఉష్ణోగ్రత</a> మార్పులు.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="కాలుష్య_కారకములు"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.B7.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B0.E0.B0.95.E0.B0.AE.E0.B1.81.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>కాలుష్య కారకములు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=8" title="విభాగాన్ని మార్చు: కాలుష్య కారకములు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4286135">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/w/index.php?title=Pollutant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pollutant (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Pollutant</a></div> <p>కాలుష్య కారకం అనగా గాలి, నీరు లేదా మట్టిని కలుషితం చేసే ఒక వ్యర్ధ పదార్థం.కాలుష్య కారకం యొక్క తీవ్రతను మూడు విషయాలు నిర్దేశిస్తాయి: దాని రసాయనిక స్వభావం, ఘాడత , మొండితనం. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="మూలాలు_,_కారణాలు"><span id=".E0.B0.AE.E0.B1.82.E0.B0.B2.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81_.2C_.E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B0.E0.B0.A3.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>మూలాలు , కారణాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=9" title="విభాగాన్ని మార్చు: మూలాలు , కారణాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>వాయు కాలుష్యం సహజ , మానవ నిర్మిత వనరులు రెండింటి నుండి వస్తుంది.గాలి కాలుష్య సమీకరణంలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా మానవులచే మండించటం, నిర్మాణం, ఘనుల త్రవ్వకం, వ్యవసాయం , యుద్ధాలు వంటి వాటి ద్వారా ఉత్పత్తి చెయ్యబడ్డ కాలుష్య కారకాలు అధిక స్థాయిలలో ఉన్నప్పటికీ కూడా.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>మోటార్ వాహనాల విడుదలలు వాయు కాలుష్యానికి ప్రధాన కారణాలలో ఒకటి.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 15<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 16<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 17వాయు కాలుష్య విడుదలలో <a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B1%88%E0%B0%A8%E0%B0%BE" title="చైనా">చైనా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="యునైటెడ్ స్టేట్స్">సంయుక్త రాష్ట్రాలు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="రష్యా">రష్యా</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8B" title="మెక్సికో">మెక్సికో</a> , <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="జపాన్">జపాన్లు</a> ప్రపంచ నాయకులు. ముఖ్య స్థిర కాలుష్య మూలాలు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8_%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="రసాయన ఉత్పత్తి కేంద్రాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రసాయన ఉత్పత్తి కేంద్రాలు</a>, బొగ్గు మండించటం ద్వారా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%8D_%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B1%87%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="విద్యుత్ ఉత్పత్తి కేంద్రాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేయు కేంద్రాలు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B1%86_%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="నూనె శుద్ధి కర్మాగారం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చమురు శుద్ధి కర్మాగారం</a><sup id="cite_ref-Aqueous_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Aqueous-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 18, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పెట్రోరసాయనం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పెట్రోరసాయన</a> ఉత్పత్తి కేంద్రాలు, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూక్లియర్ వ్యర్ధం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అణు వ్యర్ధాలను</a> నాశనం చేసే ప్రక్రియ, వ్యర్ధాలను బూడిదగా మార్చేవి, పెద్ద జీవ నిల్వ కేంద్రాలు (పాలకేంద్ర ఆవులు, పందులు, కోళ్ళు, మొదలైనవి) <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="పాలీవినైల్ క్లోరైడ్">పివిసి</a> కర్మాగారాలు, ఖనిజ ఉత్పత్తి కర్మాగారాలు, ప్లాస్టిక్ కర్మాగారాలు , ఇతర భారీ పరిశ్రమ మొదలైనవాటిని కలిగి ఉంటాయి . వ్యవసాయ సంబంధిత వాయు కాలుష్యం తోటి అలవాట్లు అయిన సహజ జీవసంబందితాలను నరికివేయ్యటం , కాల్చటం, అదే విధంగా క్రిమిసంహారకాలు , కలుపుసంహారకాలను జల్లటం వంటి వాటి నుండి వస్తుంది <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 19. </p><p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="క్లోరినేటెడ్ హైడ్రోకార్బన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">క్లోరినేటెడ్ హైడ్రోకార్బన్</a> (సిఎఫ్హెచ్), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%96%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="భారీ ఖనిజాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భారీ ఖనిజాలు</a> (తిరిగి శక్తిని నింపడానికి వీలున్న <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B1%8D-%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82/%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="నికెల్-కాడ్మియం విద్యుదంత్రం/బ్యాటరీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విద్యుత్ యంత్రాలలో</a> ఉన్న <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="క్రోమియం">క్రోమియం</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="కాడ్మియం">కాడ్మియం</a> , లెడ్ <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="రంగు వెయ్యుట (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రంగులలో</a> ఉన్న <a href="/wiki/%E0%B0%B2%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="లెడ్">లెడ్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8_%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="విమాన ఇంధనం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విమాన ఇంధనం</a> , ఇంకా కొన్ని దేశాలలో, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="గాసోలిన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గాసోలిన్</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఎంటిబియి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఎంటిబియి</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%95%E0%B1%8D" class="mw-redirect" title="జింక్">జింక్</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D" title="ఆర్సెనిక్">ఆర్సెనిక్</a> , <a href="/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="బెంజీన్">బెంజీన్</a> వంటివి కొన్ని సాధారణ <a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF" title="మట్టి">మట్టి</a> కాలుష్యకారులు.2001లో <i><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%B5%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8_%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="అదృష్టవంతమైన పంటకోత (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అదృష్టవంతమైన పంటకోత</a></i> పేరుతొ పుస్తక రూపంలో తీసుకురాబడ్డ ఒక వరుస వార్తా నివేదికలు పారిశ్రామిక సహుత్పట్టులను తిరిగి ఎరువులుగా వినియోగించే పద్దతిని విస్తారంగా వ్యాప్తి చేసాయి అందువల్ల మట్టి వివిధ కనిజాలతో కలుషితం అయిపొయింది.సాధారణ స్థానిక <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%A8%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B6%E0%B0%A8%E0%B0%82_%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="వ్యర్ధాలను నాశనం చెయ్యు ప్రక్రియ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భూభాగాలు</a> మట్టి పర్యావరణంలోకి ప్రవేశిస్తున్న చాలా రసాయనిక పదార్ధాలకి మూలం (, తరచుగా భూగర్భ జలాలు ), వివిధ రకాలైన వ్యర్ధాలను స్వీకరించటం ద్వారా, ముఖ్యంగా చట్ట వ్యతిరేకంగా అక్కడ వదిలిపెట్టే పదార్ధాల ద్వారా లేదా 1970కి ముందు యు.ఎస్ లేదా యి.యు. లలో భూభాగాలు కొద్దిగా నియంత్రణకు గురియ్యాయి. అంటే కాకుండా సాధారణంగా <i>డై ఆక్సిన్స్</i> అని పిలువబడే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="టిసిడిడి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">టిసిడిడి</a> వంటి <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%87%E0%B0%9F%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B1%8B%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పాలీక్లోరినేటెడ్ డైబెంజోడైఆక్సిన్స్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పాలీక్లోరినేటెడ్ డైబెంజోడైఆక్సిన్స్ను</a> అధిక మొత్తాలలో విడుదల చెయ్యటం కూడా జరుగుతుంది<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 21. </p><p>కాలుష్యం అనేది ప్రకృతి వైపరీత్యాల ఫలితం కూడా కావొచ్చు.ఉదాహరణకు, <a href="/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%AB%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="తుఫాను">తుఫానులు</a> తరచుగా మురుగు నుండి , విరిగిపోయిన <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%A1%E0%B0%B5" title="పడవ">పడవలు</a> లేదా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆటోమొబైల్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆటోమొబైల్స్</a> నుండి ఒలికిన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%86%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పెట్రోరసాయనం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పెట్రోరసాయనాలు</a> ద్వారా నీటి కాలుష్యానికి కారణం అవుతాయి.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9A%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81_%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="చమురు బావులు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చమురు బావులు</a> లేదా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="శుద్ధి కర్మాగారం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">శుద్ధి కర్మాగారాలు</a> మొదలైనవి చుట్టబెడితే భారీ స్థాయిలో పర్యావరణ వినాశనం సర్వసాధారణం.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూక్లియర్ శక్తి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అణు విద్యుత్</a> ఉత్పత్తి కేంద్రాలు లేదా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9A%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81_%E0%B0%A4%E0%B1%8A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="చమురు తొట్టె (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">చమురు తొట్లు</a> వంటి కొన్ని కాలుష్య వనరులు ప్రమాదాలు జరిగినప్పుడు విస్తారంగా వ్యాప్తి చెందే , చాలా హానికరమైన విడుదలలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. </p><p><a href="/wiki/%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="ధ్వని కాలుష్యం">ధ్వని కాలుష్యం</a> విషయంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా దాదాపు తొంభై శాతం అనవసర ధ్వనులని ఉత్పత్తి చెయ్యటం ద్వారా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%8B%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B0%A8%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="మోటరు వాహనం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మోటార్ వాహనాలు</a> ప్రధాన వనరుగా మారాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ప్రభావాలు"><span id=".E0.B0.AA.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.AD.E0.B0.BE.E0.B0.B5.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>ప్రభావాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=10" title="విభాగాన్ని మార్చు: ప్రభావాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="మానవ_ఆరోగ్యం"><span id=".E0.B0.AE.E0.B0.BE.E0.B0.A8.E0.B0.B5_.E0.B0.86.E0.B0.B0.E0.B1.8B.E0.B0.97.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.82"></span>మానవ ఆరోగ్యం</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=11" title="విభాగాన్ని మార్చు: మానవ ఆరోగ్యం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Health_effects_of_pollution.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Health_effects_of_pollution.png/351px-Health_effects_of_pollution.png" decoding="async" width="351" height="249" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Health_effects_of_pollution.png/527px-Health_effects_of_pollution.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Health_effects_of_pollution.png/702px-Health_effects_of_pollution.png 2x" data-file-width="3294" data-file-height="2340" /></a><figcaption>కొన్ని సాధారణ కాలుష్యాలు మానవుని ఆరోగ్యం పై చూపే ప్రభావాల గురించి బాహ్య చిత్రం. [22] [23] [24]</figcaption></figure> <p>ప్రతికూల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A3%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="వాయు నాణ్యత (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వాయు నాణ్యత</a> మానవులతో పాటు చాలా జీవులను చంపివేయగలదు.ఓజోన్ కాలుష్యం <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B8_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="శ్వాసకోస వ్యాధి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">శ్వాస సంబంధమైన వ్యాధులు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%82%E0%B0%A1%E0%B1%86_%E0%B0%9C%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="గుండె జబ్బు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">హృదయ సంబంధమైన వ్యాధులు</a>, <a href="/wiki/%E0%B0%97%E0%B1%8A%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%81" title="గొంతు">గొంతులో</a> మంట, గుండె నొప్పి , రక్తం పేరుకుపోవటం వంటివి కలుగజేస్తుంది.నీటి కాలుష్యం, చాలా మటుకు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%AD%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B1%83%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో</a> శుద్ధి చెయ్యని <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మురుగు నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మురుగుతో</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B1%87_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="త్రాగే నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">త్రాగు నీరు</a> కలుషితం అవ్వటం వలన దాదాపుగా ఒక రోజుకి 14,000 మరణాలకి కారణం అవుతుంది.ఒలికిపోయిన చమురు <a href="/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%82" class="mw-redirect" title="చర్మం">చర్మం</a> పై దురదలు , మచ్చలు కలిగిస్తుంది.ధ్వని కాలుష్యం <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF_%E0%B0%B6%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%B5%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="వినికిడి శక్తి కోల్పోవటం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వినికిడి శక్తి కోల్పోవటం</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B0%BF%E0%B0%95_%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%9F%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="అధిక రక్తపోటు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అధిక రక్తపోటు</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%92%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%BF_(%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఒత్తిడి (మందు) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఒత్తిడి</a>, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE_%E0%B0%AD%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="నిద్రా భంగం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నిద్రా భంగం</a> వంటివి కలిగిస్తుంది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8B_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పాదరసంతో విషపూరితం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పాదరసం</a> పిల్లలలో <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%AD%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B1%83%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BF_%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="అభివృద్ధి లోపం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అభివృద్ధి లోపం</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%9C%E0%B1%80/%E0%B0%A8%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="న్యూరాలజీ/నరముల గురించి చదువు శాస్త్రం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నరాల సంబంధమైన</a> లక్షణాలకు కారణం అవుతోంది.<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B2%E0%B1%86%E0%B0%A1%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%B2%E0%B0%A8_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%82_%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="లెడ్ వలన విషపూరితం అవ్వటం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">లెడ్</a> , ఇతర <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4_%E0%B0%96%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="విషపూరిత ఖనిజం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భారీ ఖనిజాలు</a> నరముల సంబంధిత సమస్యలను కలిగిస్తున్నాయి.రసాయనిక , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="రేడియోధార్మిక (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రేడియోధార్మిక</a> పదార్ధాలు <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B1%8D" title="కాన్సర్">క్యాన్సర్</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%97%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%A6%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="జన్యు మార్పులు కలిగించేది (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అదే విధంగా</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B0%A4%E0%B1%8B_%E0%B0%89%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A8_%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పుట్టుకతో ఉన్న లోపం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పుట్టుక లోపాలను</a> <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B0%9C%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%87_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="కాన్సర్ కలుగజేసే పదార్థం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కలుగచేస్తాయి</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="పర్యావరణ_వ్యవస్థలు"><span id=".E0.B0.AA.E0.B0.B0.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.BE.E0.B0.B5.E0.B0.B0.E0.B0.A3_.E0.B0.B5.E0.B1.8D.E0.B0.AF.E0.B0.B5.E0.B0.B8.E0.B1.8D.E0.B0.A5.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>పర్యావరణ వ్యవస్థలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=12" title="విభాగాన్ని మార్చు: పర్యావరణ వ్యవస్థలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="సల్ఫర్ డైఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సల్ఫర్ డైఆక్సైడ్</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="నైట్రోజెన్ఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నైట్రోజెన్ఆక్సైడ్లు</a> <a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B2_%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%82" title="ఆమ్ల వర్షం">ఆమ్ల వర్షానికి</a> కారణం అవ్వటం ద్వారా మట్టి యొక్క <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%98%E0%B0%BE%E0%B0%A1%E0%B0%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఘాడత (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఘాడత</a> విలువను తగ్గిస్తున్నాయి.</li> <li>గాలి నుండి <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A8%E0%B1%88%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%9C%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="నైట్రోజెన్ఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">నైట్రోజెన్ఆక్సైడ్లు</a> వర్షం ద్వారా తొలగించబడతాయి , భూమిని <a href="/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81" title="ఎరువు">సారవంతం</a> చెయ్యటం వలన జీవవ్యవస్థాలలో ఉన్న జీవుల సమతుల్యాన్ని మార్చివేస్తాయి.</li> <li>మట్టి నిస్సారం అయిపోయి , మొక్కలకు పనికి రాకుండా పోతుంది.ఇది <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AA%E0%B1%81_%E0%B0%97%E0%B1%8A%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B8%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%B5%E0%B0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆహారపు గొలుసుల వల (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆహారపు గొలుసుల వలలో</a> ఉన్న ఇతర <a href="/wiki/%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%BF" title="జీవి">జీవులపై</a> ప్రభావాన్ని చూపిస్తుంది.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="పొగమంచు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పొగమంచు</a> , పొగమబ్బు, మొక్కలు <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF" class="mw-redirect" title="కిరణజన్య సంయోగక్రియ">కిరణజన్య సంయోగ క్రియను</a> చేసుకొనటానికి స్వీకరించే సూర్యరశ్మి మొత్తాన్ని తగ్గించి వేస్తాయి , ఇది మొక్కలను నాశనం చేసే <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AB%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%93%E0%B0%9C%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ట్రోపోస్ఫేరిక్ ఓజోన్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ట్రోపోస్ఫేరిక్ ఓజోన్</a> ఉత్పత్తికి కారణం అవుతుంది.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%B2%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8_%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="బలమైన జీవరకాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బలమైన జీవరాశులు</a> స్థానిక జీవరాశులను తరిమివెయ్యటం వలన <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="జీవవైవిద్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">జీవ వైవిద్యం</a> తగ్గిపోతుంది.బలమైన మొక్కలు వ్యర్ధాలు , జీవకణాలు (<a href="/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B0%BF" class="mw-redirect" title="అల్లోపతి">అల్లోపతి</a>) మొదలైన వాటికి దోహదపడటం ద్వారా పర్యావరణం యొక్క మట్టి , రసాయనిక మిశ్రమాలని మార్పు చేస్తాయి, తరచుగా స్థానిక జీవరాశుల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%9F%E0%B1%80_(%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="పోటీ (జీవశాస్త్రం) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పోటీతత్వాన్ని</a> తగ్గించి వేస్తాయి.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%85%E0%B0%AF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="జీవఅయస్కాంతీకరణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">జీవ అయస్కాంతత్వం</a> విష పదార్ధాలు (<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B2%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="భారీ మూలకాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భారీ ఖనిజాలు</a> వంటివి) ట్రోఫిక్ స్థాయిల నుండి దాటుకొని వెళ్లి పద్దతిలో ఘాడంగా కేంద్రీకృతం అవ్వే స్థితులను వర్ణిస్తుంది.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కార్బన్డైఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కార్బన్ డై ఆక్సైడ్</a> విడుదల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%86%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="సముద్ర ఆమ్లీకరణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సముద్ర ఆమ్లీకరణకు</a> కారణం అవుతున్నాయి , అందులో కరిగి పోవటం వాళ్ళ భూమి పై ఉన్న మహాసముద్రాల<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Co2&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస:Co2 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మూస:Co2</a>25 ఘాడత నిరాటంకంగా తగ్గిపోవటానికి కారణం అవుతున్నది.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%8C%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="గ్రీన్ హౌస్ వాయువు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గ్రీన్ హౌస్ వాయువుల</a> విడుదల <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%AA%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="భూతాపం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భూతాపానికి</a> కారణం అవ్వటం ద్వారా జీవ వ్యవస్థలను చాలా విధంగా ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="సంస్కరించటం_,_నియంత్రించటం"><span id=".E0.B0.B8.E0.B0.82.E0.B0.B8.E0.B1.8D.E0.B0.95.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.82.E0.B0.9A.E0.B0.9F.E0.B0.82_.2C_.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B0.82.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.82.E0.B0.9A.E0.B0.9F.E0.B0.82"></span>సంస్కరించటం , నియంత్రించటం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=13" title="విభాగాన్ని మార్చు: సంస్కరించటం , నియంత్రించటం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/w/index.php?title=Regulation_and_monitoring_of_pollution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regulation and monitoring of pollution (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Regulation and monitoring of pollution</a></div> <p>కాలుష్య దుష్ప్రభావాల నుండి పర్యావరణాన్ని రక్షించటానికి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా చాలా దేశాలు, వివిధ రకాలైన కాలుష్యాలను నియంత్రించటానికి , అదే విధంగా కాలుష్య దుష్ప్రభావాల తగ్గించటానికి వివిధ చట్టాలను అమలుచేసాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="కాలుష్య_నియంత్రణ"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.B7.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B0.82.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.A3"></span>కాలుష్య నియంత్రణ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=14" title="విభాగాన్ని మార్చు: కాలుష్య నియంత్రణ"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>కాలుష్య నియంత్రణ అనేది <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B9%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ నిర్వహణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణ నిర్వహణలో</a> ఉపయోగించే ఒక పదం.దానికి అర్ధం గాలి, నీరు , మట్టి లోకి <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="విడుదల స్థాయి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విడుదలను</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%95%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%B5%E0%B0%B9%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B5%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="బయటకు ప్రవహించేవి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విసర్జనను</a> నియంత్రించటం. కాలుష్య నియంత్రణ లేకపోతే, తినటం, వేడిచేయ్యటం, వ్యవసాయం, ఘనుల త్రవ్వకం, తయారీ, రవాణా , ఇతర మానవ క్రియలు, మొదలైన వాటి నుండి వచ్చే వ్యర్ధ పదార్ధాలు పోగైనా లేదా చెల్లాచెదురుగా ఉన్నా అవి <a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%82_(%E0%B0%9C%E0%B1%80%E0%B0%B5%E0%B0%AD%E0%B1%8C%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%95)" class="mw-redirect" title="పర్యావరణం (జీవభౌతిక)">పర్యావరణాన్ని</a> నాశనం చేస్తాయి.నియంత్రణల అధికారాధిపత్యంలో, కాలుష్య నియంత్రణ కన్నా <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="కాలుష్య నియంత్రణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కాలుష్య నివారణ</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%A4%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="వ్యర్ధాల తగ్గింపు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వర్దాల తగ్గింపు</a> ఎక్కువగా కోరదగినవి. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="కాలుష్య_నియంత్రణ_పరికరాలు"><span id=".E0.B0.95.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81.E0.B0.B7.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.A8.E0.B0.BF.E0.B0.AF.E0.B0.82.E0.B0.A4.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B0.A3_.E0.B0.AA.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.95.E0.B0.B0.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>కాలుష్య నియంత్రణ పరికరాలు</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=15" title="విభాగాన్ని మార్చు: కాలుష్య నియంత్రణ పరికరాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A7%E0%B1%82%E0%B0%B3%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%A3%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%A8%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%87%E0%B0%A6%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ధూళి కణాలను పోగేసేది (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ధూళిని సేకరించే వ్యవస్థలు</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B0%A6%E0%B1%80%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B0%A4%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="సైక్లోనిక్ విడదీయు పద్దతి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సైక్లోన్స్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8E%E0%B0%B2%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%87%E0%B0%AA%E0%B0%A3%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఎలక్ట్రోస్టాటిక్ అవక్షేపణకారి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఎలక్త్రోస్తాటిక్ ప్రేసిపిటేటర్స్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B1%81_%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%87_%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%A8%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="దుమ్ము పోగేసే సాధనము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బేగ్హౌసెస్</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">స్క్రబ్బర్స్</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%87%E0%B0%AB%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%87_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="బేఫిల్ స్ప్రే స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బేఫిల్ స్ప్రే స్క్రబ్బర్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%8B%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%87_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="సైక్లోనిక్ స్ప్రే స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సైక్లోనిక్ స్ప్రే స్క్రబ్బర్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8E%E0%B0%9C%E0%B1%87%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఎజేక్టార్ వెంట్యురి స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఎజేక్టార్ వెంట్యురి స్క్రబ్బర్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%B0%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8B_%E0%B0%AA%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%B8%E0%B1%87_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="మరల సహాయంతో పనిచేసే స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మరల సహాయంతో పనిచేసే స్క్రబ్బర్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%87_%E0%B0%9F%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="స్ప్రే టవర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">స్ప్రే టవర్</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B0%A1%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="తడి స్క్రబ్బర్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తడి స్క్రబ్బర్</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="మురుగునీటిని శుద్దిచెయ్యటం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మురుగునీటిని శుద్దిచెయ్యటం</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AF%E0%B1%86%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%90_%E0%B0%A8%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B1%86-%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B1%87%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="యెపిఐ నూనె-నీరు వేరుచేయు యంత్రాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">యెపిఐ నూనె-నీరు వేరుచేయు యంత్రాలు</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 28<sup id="cite_ref-Aqueous_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Aqueous-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 30</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%85%E0%B0%B5%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B1%87%E0%B0%AA%E0%B0%A8%E0%B0%82_(%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%B6%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%9F%E0%B0%82)&action=edit&redlink=1" class="new" title="అవక్షేపనం (నీటిని శుద్ధి చెయ్యటం) (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">అవక్షేపనం (నీటిని శుద్ధి చెయ్యటం)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%97%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%A8_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B0%B0%E0%B0%AB%E0%B0%B0%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="కరిగించిన వాయువుల సరఫరా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కరిగించిన వాయువుల సరఫరా</a> (డిఎవి)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%A8_%E0%B0%AC%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఉత్తేజపరచిన బురద (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఉత్తేజపరచిన బురద జీవచికిత్సకారులు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%AF%E0%B1%8B_%E0%B0%AB%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="బయో ఫిల్టర్లు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బయో ఫిల్టర్లు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AC%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1_%E0%B0%89%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B0%BF%E0%B0%A4_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="పొడిచెయ్యబడ్డ ఉత్తేజిత కార్బన చికిత్స (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పొడిచెయ్యబడ్డ ఉత్తేజిత కార్బన చికిత్స</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%BF_%E0%B0%B5%E0%B1%86%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%80%E0%B0%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆవిరి వెలికితీత (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆవిరిని వెలికి తీయు వ్యవస్థలు</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="అవలోకనాలు"><span id=".E0.B0.85.E0.B0.B5.E0.B0.B2.E0.B1.8B.E0.B0.95.E0.B0.A8.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>అవలోకనాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=16" title="విభాగాన్ని మార్చు: అవలోకనాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>జీవపదార్దాలచే ఉత్పత్తి చెయ్యబడ్డ కాలుష్యం యొక్క ప్రాచీన పూర్వ కారకం వాటి ఉనికి యొక్క ఒక సహజ లక్షణం.జీవించి ఉండటం , జనాభా స్థాయిలకు సంబంధించిన సహాయ పరిణామాలు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%B9%E0%B0%9C_%E0%B0%8E%E0%B0%82%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="సహజ ఎంపిక (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సహజ ఎంపిక</a> యొక్క గోళంలోకి వస్తాయి.ఇవి స్థానికంగా లేదా తుదకి జానాభా యొక్క మృత్యువును, జీవులు అంతరించిపోవటాన్ని కలిగి ఉంటాయి.మార్చటానికి వీలు లేని పద్దతులు, మార్పులు , దత్తతుల ద్వారా ఒక నూతన సరి తూకాన్ని తీసుకురావటానికి కారణం అయ్యాయి.హద్దులు దాటినప్పుడు, ఏ జీవిత విధానానికి అయినా, కాలుష్యం యొక్క పరిగణన జీవించి ఉండటం ద్వారా రద్దు చేయబడుతుంది. </p><p>మానవాళి కొరకు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అనేది సమర్ధమైన , ఒక పదార్ధాన్ని తయారు చేయునప్పుడు ఏర్పడు వేరొక వస్తువు యొక్క ఇంకో మూలంగా ప్రస్ఫుటమైన , ముఖ్యమైన పరిగణన. చిన్న జీవితం ఉండటం వలన మానవ సంబంధితాలు జీవితం యొక్క నాణ్యత నుండి ఆరోగ్య విపత్తుల వరకు ఉన్నాయి.విజ్ఞాన శాస్త్రం కచ్చితమైన ప్రయోగాత్మక ఋజువును కలిగి ఉండటం వలన, విషపూరితమైన వాటికి ఆధునిక చికిత్స లేదా పర్యావరణ హాని మొదలైనవి ఏ స్థాయిలో ఒక ప్రభావం గుర్తించబడుతుందో దానిని నిర్దేశిస్తున్నాయి. అభ్యాసయోగ్యమైన పరిమాణం చాలా ముఖ్యమైన విభాగాలకు సాధారణ ఉదాహరణలు, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%86%E0%B0%9F%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%AC%E0%B1%88%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%B2_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఆటోమొబైల్ విడుదల నియంత్రణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఆటోమొబైల్ విడుదల నియంత్రణ</a>, పరిశ్రమలలో పనిచెయ్యటం (ఉదాహరణకు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AC%E0%B0%82%E0%B0%A7%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8_%E0%B0%AD%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4_,_%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B9%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="వృత్తి సంబంధమైన భద్రత , ఆరోగ్య నిర్వహణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వృత్తిపరమైన భద్రతా , ఆరోగ్య నిర్వహణ</a> (ఓఎస్హెచ్ఏ) <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%8E%E0%B0%B2%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="పియిఎల్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పియిఎల్</a>), <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%AA%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4_%E0%B0%AA%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF_%E0%B0%9A%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B1%87_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="విషపూరిత పదార్ధాల గురించి చదివే శాస్త్రం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విషపూరిత పదార్ధాల గురించి చదివే శాస్త్రం</a> (ఉదాహరణకు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%8E%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B0%BF50&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఎల్డి50 (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఎల్డి50</a>) , <a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B1%88%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="వైద్యశాస్త్రం">వైద్యశాస్త్రం</a> (ఉదాహరణకు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B0%A4%E0%B1%8B_%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="మందులతో చికిత్స (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మందులతో చికిత్స</a> , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AC%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పీల్చుకోబడ్డ భాగం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">రేడియేషన్</a> పరిమాణాలు) </p><p>"కాలుష్యానికి పరిష్కారం దానిని పలుచన చెయ్యటమే", అనేది కాలుష్య నిర్వహణను చేరుకోవటానికి ఒక సంప్రదాయ మార్గం గురించి మూల్యాంకాన్ని అలానే సరిపోయే విధంగా పలుచన చెయ్యబడ్డ కాలుష్యం హానికరం కాదు అని చెప్పే ఆజ్ఞా.<sup id="cite_ref-Island_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Island-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 32<sup id="cite_ref-What_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-What-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 34ఇది కొన్ని ఇతర ఆధునిక, స్థానిక-లక్ష్యం ఉన్న ఉపయోగాలైన ప్రయోగశాల భద్రతా పద్దతి , <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%A8_%E0%B0%B5%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="హానికరమైన వస్తువు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">హానికర పదార్ధాల</a> విడుదల అత్యవసర నిర్వహణ వంటి వాటికి బాగా సరిపోతుంది.కానీ ఇది ఉపయోగించటం కొరకు పలుచన కారకం హద్దు లేకుండా సరఫరా చెయ్యబడాలి లేదా ఫలితంగా వచ్చేవి అన్ని విషయాలలో ఆమోదించబడాలి అని ఊహిస్తుంది. </p><p>పర్యావరణ కాలుష్యం కొరకు ఒక విస్తార స్థాయిలో ఇలాంటి ఒక సాధారణ చికిత్స పూర్వ శతాబ్దాలలో భుతిక జీవనం తరచుగా ముఖ్య విషయం అయినప్పుడు, మానవ జనాభా , సాంద్రతలు తక్కువ ఉన్నప్పుడు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలు సాధారణంగా , వాటి ఇతర ఉత్పత్తులు చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పుడు, గొప్ప ఉన్నతిని పొంది ఉండవచ్చు.కానీ ఇప్పుడు ఇలాంటి పరిస్థితి ఏ మాత్రం లేదు.ఇంకా చెప్పాలంటే, అభివృద్దులు ఇంతకు ముందు సాధ్యపడని ఘాడతల యొక్క కొలతలను సాధ్యం చేసాయి.అంచనాకి భద్రతా ఉండీ నిర్దేశించతగిన నమూనాల ఎంపిక అనుసరణీయం కాని లేదా నమ్మశక్యం కాని విషయాలలో ఫలితాలను గణించటంలో సంఖ్యాపరమైన పద్దతులను ఉపయోగించటం హాని తలపెట్టే నియమానికి దారిని ఇవ్వవచ్చు.దీనితో పాటుగా, మానవుల పై సూటిగా ఉన్న ప్రభావానికి దూరంగా పర్యావరణాన్ని లెక్కచెయ్యటం ప్రాముఖ్యాన్ని సంపాదించింది. </p><p>ఈ దాటీ అయిన సూత్రం లేకపోయినప్పటికీ ఈ పురాతన పద్దతి ప్రపంచం అంతటా అలవాట్లను బాగా ప్రభావితం చేస్తుంది.చట్టబద్దమైన విడుదలకు వ్యర్ధాలను పోగుచెయ్యటానికి ఇది మూలం, మూల్యం చెల్లింపులను దాటుకొని చేసిన అంచనాలు లేదా నియంత్రణలు అమలు చెయ్యబడ్డాయి.నియంత్రించబడ్డ స్థాయిలు చాలా ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు లేదా ఆపటానికి వీలు లేనప్పుడు లేదా నిరాదరణకు గురి అయినప్పుడు అవి చాలా భయంకరమైన విషయాలు.గొప్ప ఆర్థిక , సాంకేతిక కట్టుబాట్లను దాటుకొని చాలా విషయాలలో కాలుష్యాన్ని పలుచన చెయ్యటం నుండి పూర్తిగా తొలగించటం వరకు సాధ్యపడింది. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="గ్రీన్_హౌస్_వాయువులు_,_భూతాపం"><span id=".E0.B0.97.E0.B1.8D.E0.B0.B0.E0.B1.80.E0.B0.A8.E0.B1.8D_.E0.B0.B9.E0.B1.8C.E0.B0.B8.E0.B1.8D_.E0.B0.B5.E0.B0.BE.E0.B0.AF.E0.B1.81.E0.B0.B5.E0.B1.81.E0.B0.B2.E0.B1.81_.2C_.E0.B0.AD.E0.B1.82.E0.B0.A4.E0.B0.BE.E0.B0.AA.E0.B0.82"></span>గ్రీన్ హౌస్ వాయువులు , భూతాపం</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=17" title="విభాగాన్ని మార్చు: గ్రీన్ హౌస్ వాయువులు , భూతాపం"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4286135"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">ప్రధాన వ్యాసం: <a href="/w/index.php?title=Global_warming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Global warming (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Global warming</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:CO2-by-country--1990-2025.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/CO2-by-country--1990-2025.png/300px-CO2-by-country--1990-2025.png" decoding="async" width="300" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/CO2-by-country--1990-2025.png/450px-CO2-by-country--1990-2025.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/CO2-by-country--1990-2025.png/600px-CO2-by-country--1990-2025.png 2x" data-file-width="902" data-file-height="615" /></a><figcaption>చారిత్రకమైన , దృష్టి కేంద్రీకరించిన దేశం యొక్క కార్బన్డైఆక్సైడ్ విడుదల. మూలం: శక్తి సమాచార నిర్వహణ [36] [37]</figcaption></figure> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B1%88%E0%B0%86%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%88%E0%B0%A1%E0%B1%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="కార్బన్డైఆక్సైడ్ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కార్బన్డైఆక్సైడ్</a> <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%B0%E0%B0%A3%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AF%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%AF" class="mw-redirect" title="కిరణజన్య సంయోగక్రియ">కిరణజన్య సంయోగక్రియకి</a> అవసరమైనప్పటికీ కొన్నిసార్లు కాలుష్యంగా వ్యవహరించబడుతుంది, ఎందుచేతనంటే వాతావరణంలో పెరుగుతున్న ఈ వాయువు స్థాయిలు భూమి యొక్క వాతావరణ పరిస్థితులపై ప్రభావాన్ని చూపుతున్నాయి.పర్యావరణ వినాశనం, సాధారణంగా వేర్వేరుగా విభజించబడే నీరు , గాలి వంటి కాలుష్య విషయాల మధ్య సంబంధాన్ని కూడా ప్రస్పుటం చేస్తుంది.ఈ మధ్యకాల పరిశోధనలు వాతావరణ కార్బన్డైఆక్సైడ్ స్థాయిలలో దీర్ఘకాల పెరుగుదలలు <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%86%E0%B0%AE%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="సముద్ర ఆమ్లీకరణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సముద్రపు నీటి ఆమ్లతను కొద్దిగా అయినప్పటికీ చాలా ప్రస్ఫుటంగా పెంచుతాయి</a> , సముద్ర జీవవ్యవస్థల పై సాధ్యమైన దీని ప్రభావాలు గురించి విచారించాయి. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ఇవి_కూడా_చూడండి"><span id=".E0.B0.87.E0.B0.B5.E0.B0.BF_.E0.B0.95.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.BE_.E0.B0.9A.E0.B1.82.E0.B0.A1.E0.B0.82.E0.B0.A1.E0.B0.BF"></span>ఇవి కూడా చూడండి</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=18" title="విభాగాన్ని మార్చు: ఇవి కూడా చూడండి"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="ప్లాస్టిక్ కాలుష్యం">ప్లాస్టిక్ కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81%E0%B0%AA%E0%B1%88_%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%A6%E0%B1%87%E0%B0%B6%E0%B0%82_%E0%B0%92%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="పర్యావరణ మార్పుపై భారతదేశం ఒప్పందాలు">పర్యావరణ మార్పుపై భారతదేశం ఒప్పందాలు</a></li></ul> <p><strong class="error"><span class="scribunto-error mw-scribunto-error-759fe475">లువా తప్పిదం: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')</span></strong> </p> <table> <tbody><tr valign="top"> <td>వెడల్పు=250 వరుస=ఎడమ </td> <td><b><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వాయు కాలుష్యం">వాయు కాలుష్యం</a> </b> ---- <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%97%E0%B0%AE%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%87_%E0%B0%97%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%A1%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="వాతావరణ పరిస్థితిని గమనించే గిడ్డంగులు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వాతావరణ పరిస్థితిని గమనించే గిడ్డంగులు</a> - ఉచితంగా లభించే సమాచారానికి అనుసంధానాలు.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%82:_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%A8%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%A8%E0%B0%BE_%E0%B0%A4%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="విభాగం: వాయు వ్యాప్తి నమూనా తయారీ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విభాగం: వాయు వ్యాప్తి నమూనా తయారీ</a></li> <li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81" class="mw-redirect" title="వాతావరణ మార్పు">వాతావరణ మార్పు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A1%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B0%B2_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="విడుదల స్థాయి (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విడుదల స్థాయి</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%8C%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="గ్రీన్ హౌస్ వాయువు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">గ్రీన్ హౌస్ వాయువు</a></li></ul> </td> <td>వెడల్పు=250 వరుస=ఎడమ </td> <td><b><a href="/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="మట్టి కాలుష్యం">మట్టి కాలుష్యం</a> </b> ---- <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ మట్టి శాస్త్రం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణ మట్టి శాస్త్రం</a></li></ul> </td> <td>వెడల్పు=250 వరుస=ఎడమ </td> <td><b><a href="/wiki/%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="నీటి కాలుష్యం">నీటి కాలుష్యం</a> </b> ---- <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%B0_%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE_%E0%B0%A8%E0%B1%8C%E0%B0%95_%E0%B0%AF%E0%B1%8A%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="విహార యాత్రా నౌక యొక్క కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">విహారయాత్ర నౌక యొక్క కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%B5%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="సముద్ర వ్యర్ధాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సముద్ర వ్యర్ధాలు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="సముద్ర కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">సముద్ర కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%93%E0%B0%A1/%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%B5_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఓడ/నావ కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఓడ/నావ కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A4%E0%B1%81%E0%B0%AB%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="తుఫాను నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">తుఫాను నీరు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%97%E0%B1%81_%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మురుగు నీరు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మురుగు నీరు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%81%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%A3%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%A4%E0%B0%A8%E0%B1%81_%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B1%87_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="మురునీటి నాణ్యతను గుర్తించే పరికరాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మురుగునీటి నాణ్యతను సూచించే పరికరాలు</a></li></ul> </td> <td>వెడల్పు=250 వరుస=ఎడమ </td> <td><b>ఇతరములు </b> ---- <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%A8%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%82%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="కాలుష్య నియంత్రణ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">కాలుష్య నియంత్రణ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A7%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%80_%E0%B0%A6%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B0%AE%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="ధరిత్రీ దినము (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ధరిత్రీ దినము</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="బాహ్యత్వం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బాహ్యత్వం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="జన్యు కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">జన్యు కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AD%E0%B1%82%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%AA%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="భూతాపం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">భూ తాపం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%89%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%A3_%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఉష్ణ కాలుష్యం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">వేడిమి కాలుష్యం</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%A8%E0%B0%BF_%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%97%E0%B1%8D%E0%B0%AF_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="ధ్వని ఆరోగ్య ప్రభావాలు (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ధ్వని ఆరోగ్య ప్రభావాలు</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B7%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%AF%E0%B1%8A%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%95_%E0%B0%9C%E0%B0%BE%E0%B0%AC%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="పర్యావరణ విషయాల యొక్క జాబితా (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">పర్యావరణ విషయాల యొక్క జాబితా</a></li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="సూచనలు/రిఫరెన్సెస్"><span id=".E0.B0.B8.E0.B1.82.E0.B0.9A.E0.B0.A8.E0.B0.B2.E0.B1.81.2F.E0.B0.B0.E0.B0.BF.E0.B0.AB.E0.B0.B0.E0.B1.86.E0.B0.A8.E0.B1.8D.E0.B0.B8.E0.B1.86.E0.B0.B8.E0.B1.8D"></span>సూచనలు/రిఫరెన్సెస్</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=19" title="విభాగాన్ని మార్చు: సూచనలు/రిఫరెన్సెస్"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4300226">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">కాలుష్యం - మెర్రియం - వెబ్స్టర్ ఆన్లైన్ నిఘంటువు నుండి తీసుకున్న వివరణ.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">3గ్రీన్ ల్యాండ్ ఐస్ లో నమోదు చెయ్యబడిన విధంగా రోమన్ , మధ్యయుగ కాలాలలో ఉన్న పురాతన రాగి కరిగించు పద్దతుల వల్ల కలుగు కాలుష్యం యొక్క చరిత్ర, శాస్త్రం సంఖ్య. 272, 1996</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">4ఎల్.గారి (2002), "అరబిక్ ట్రీటిసేస్ ఆన్ ఎన్విరాన్మెంటల్ పొల్యూషన్ అప్ టు ద ఎండ్ ఆఫ్ ద తర్తీంత్ సెంచరీ", <i>ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ హిస్టరీ</i> <b>8</b> (4), పిపి.475-488.</span> </li> <li id="cite_note-Pea-souper-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pea-souper_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4342780">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite id="CITEREFDavid_Urbinato1994" class="citation web cs1">David Urbinato (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epa.gov/history/topics/perspect/london.htm">"London's Historic "Pea-Soupers"<span class="cs1-kern-right"></span>"</a>. United States Environmental Protection Agency<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2006-08-02</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=London%27s+Historic+%22Pea-Soupers%22&rft.pub=United+States+Environmental+Protection+Agency&rft.date=1994&rft.au=David+Urbinato&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.epa.gov%2Fhistory%2Ftopics%2Fperspect%2Flondon.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Deadly-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Deadly_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pbs.org/now/science/smog.html">"Deadly Smog"</a>. PBS. 2003-01-17<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2006-08-02</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Deadly+Smog&rft.pub=PBS&rft.date=2003-01-17&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pbs.org%2Fnow%2Fscience%2Fsmog.html&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Donora-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Donora_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFJames_R._FlemingKnorr" class="citation web cs1">James R. Fleming; Knorr, Bethany R. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110610133251/http://www.ametsoc.org/sloan/cleanair/">"History of the Clean Air Act"</a>. American Meteorological Society. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ametsoc.org/sloan/cleanair/">the original</a> on 2011-06-10<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2006-02-14</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+of+the+Clean+Air+Act&rft.pub=American+Meteorological+Society&rft.au=James+R.+Fleming&rft.au=Knorr%2C+Bethany+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ametsoc.org%2Fsloan%2Fcleanair%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">12<a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%A4_%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%B2_%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%A3_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="సంయుక్త రాష్ట్రాల పర్యావరణ సంరక్షణ సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">యు.ఎస్. యిపిఏ</a> వెబ్సైటు నుండి <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.epa.gov/mtbe/water.htm#concerns">ఎంటిబియి గురించిన అభిప్రాయాలు</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">14 1972లో మానవ పర్యావరణం పై సంయుక్త రాష్ట్రాల సమావేశం యొక్క నిర్ధారణ.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">15 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tc.gc.ca/programs/environment/ems/epr2001/awareness.htm">పర్యావరణ పనితీరు నివేదిక 2001</a> (రవాణా, <a href="/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%86%E0%B0%A8%E0%B0%A1%E0%B0%BE" title="కెనడా">కెనడా</a> వెబ్సైటు పేజీ)</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">16 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.environment.gov.au/soe/2006/publications/drs/atmosphere/issue/188/index.html">పర్యావరణం యొక్క స్థితి, విషయం: వాయు నాణ్యత</a> (<a href="/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE" title="ఆస్ట్రేలియా">ఆస్ట్రేలియా</a> ప్రభుత్వ వెబ్సైటు పేజీ)</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">17 <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.umich.edu/~gs265/society/pollution.htm">కాలుష్యం , సమాజం</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070411002000/http://www.umich.edu/~gs265/society/pollution.htm">Archived</a> 2007-04-11 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> మరిస బుఖానన్ , కార్ల్ హోర్విత్జ్, <a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%BF%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D_%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయం (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయం</a></span> </li> <li id="cite_note-Aqueous-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Aqueous_12-0">12.0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Aqueous_12-1">12.1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBeychok1967" class="citation book cs1">Beychok, Milton R. (1967). <i>Aqueous Wastes from Petroleum and Petrochemical Plants</i> (1st ed.). John Wiley & Sons. LCCN 67019834.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Aqueous+Wastes+from+Petroleum+and+Petrochemical+Plants&rft.edition=1st&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=1967&rft.aulast=Beychok&rft.aufirst=Milton+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">19నిశ్శబ్ద వసంతం, ఆర్ కార్ల్సన్, 1962</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFBeychok1987" class="citation journal cs1">Beychok, Milton R. (1987). "A data base for dioxin and furan emissions from refuse incinerators". <i>Atmospheric Environment</i>. <b>21</b> (1): 29–36. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0004-6981%2887%2990267-8">10.1016/0004-6981(87)90267-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Atmospheric+Environment&rft.atitle=A+data+base+for+dioxin+and+furan+emissions+from+refuse+incinerators&rft.volume=21&rft.issue=1&rft.pages=29-36&rft.date=1987&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0004-6981%2887%2990267-8&rft.aulast=Beychok&rft.aufirst=Milton+R.&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFAmerican_Petroleum_Institute1990" class="citation book cs1">American Petroleum Institute (1990). <i>Management of Water Discharges: Design and Operations of Oil-Water Separators</i> (1st ed.). American Petroleum Institute.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Management+of+Water+Discharges%3A+Design+and+Operations+of+Oil-Water+Separators&rft.edition=1st&rft.pub=American+Petroleum+Institute&rft.date=1990&rft.au=American+Petroleum+Institute&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Island-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Island_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite id="CITEREFGershon_Cohen_Ph.D." class="citation web cs1">Gershon Cohen Ph.D. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080504004539/http://www.earthisland.org/eijournal/new_articles.cfm?articleID=299&journalID=49">"The 'Solution' to Pollution Is Still 'Dilution'<span class="cs1-kern-right"></span>"</a>. Earth Island Institute. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.earthisland.org/eijournal/new_articles.cfm?articleID=299&journalID=49">the original</a> on 2008-05-04<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2006-02-14</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+%27Solution%27+to+Pollution+Is+Still+%27Dilution%27&rft.pub=Earth+Island+Institute&rft.au=Gershon+Cohen+Ph.D.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.earthisland.org%2Feijournal%2Fnew_articles.cfm%3FarticleID%3D299%26journalID%3D49&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-What-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-What_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4342780"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060519184335/http://www.cleanocean.org/index_general.asp?menuid=240.010">"What is required"</a>. Clean Ocean Foundation. 2001. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cleanocean.org/index_general.asp?menuid=240.010">the original</a> on 2006-05-19<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2006-02-14</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+required&rft.pub=Clean+Ocean+Foundation&rft.date=2001&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cleanocean.org%2Findex_general.asp%3Fmenuid%3D240.010&rfr_id=info%3Asid%2Fte.wikipedia.org%3A%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="బాహ్య_అనుసంధానాలు"><span id=".E0.B0.AC.E0.B0.BE.E0.B0.B9.E0.B1.8D.E0.B0.AF_.E0.B0.85.E0.B0.A8.E0.B1.81.E0.B0.B8.E0.B0.82.E0.B0.A7.E0.B0.BE.E0.B0.A8.E0.B0.BE.E0.B0.B2.E0.B1.81"></span>బాహ్య అనుసంధానాలు</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&action=edit&section=20" title="విభాగాన్ని మార్చు: బాహ్య అనుసంధానాలు"><span>మార్చు</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="infobox sisterproject"><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B0%A6%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="50" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/75px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/100px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a><figcaption></figcaption></figure> <div style="margin-left: 60px;">వికీమీడియా కామన్స్‌లో <div style="margin-left: 10px;"> <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pollution" class="extiw" title="commons:Category:Pollution">Pollution</a></b></i></div> కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.</div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4246472">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3779865">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/40px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/60px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Wiktionary-logo-en-v2.svg/80px-Wiktionary-logo-en-v2.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Look up <i><b><a href="https://en.wiktionary.org/wiki/Special:Search/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" class="extiw" title="wiktionary:Special:Search/కాలుష్యం">కాలుష్యం</a></b></i> in Wiktionary, the free dictionary.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110612014421/http://www.oehha.ca.gov/prop65/prop65_list/Newlist.html">ఓయిహెచ్హెచ్ఏ వాటా 65 జాబితా </a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070917173526/http://www.osha-slc.gov/SLTC/pel/index.html">వాయు కాలుష్య కారకాల కొరకు ఓఎస్హెచ్ఏ హద్దులు </a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120222011524/http://ntp-server.niehs.nih.gov/">జాతీయ విషపదార్దాల గురించి చెప్పే శాస్త్రం కార్యక్రమం</a>- యుఎస్ఏ జాతీయ ఆరోగ్య సంస్థల నుండి. కాలుష్య కారకాలు ప్రజలపై ఎలా ప్రభావం చూపిస్తాయి అను దాని పై నివేదికలు , పరిశోధనలు.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://toxnet.nlm.nih.gov/">టోక్స్నెట్</a> - ఎనైహెచ్ సమాచార గిడ్డంగులు , విషపదార్దాల గురించి చెప్పే శాస్త్రం గురించి నివేదికలు</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs">సూపర్ఫండ్</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100312022101/http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs">Archived</a> 2010-03-12 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs">సూపర్ఫండ్</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100312022101/http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs">Archived</a> 2010-03-12 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> సైట్లను , అందులోని కాలుష్య కారకాలను నిర్వహిస్తుంది (సియిఆర్సిఎల్యే)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=tri00ry">విష విడుదల వేలికితీసేది</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100615211554/http://scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=tri00ry">Archived</a> 2010-06-15 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - యుఎస్ఏ సంస్థలు నీరు , గాలి లోకి ఎంత వ్యర్ధాలని విడుదల చేస్తున్నాయో వెలికితీస్తుంది.ప్రతీ సంవత్సరం ఈ కాలుష్య కారకాలను నిర్దేశించబడ్డ ప్రమాణాల్లో విడుదల చెయ్యటానికి అనుమతి ఇస్తుంది. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101002082045/http://toxmap.nlm.nih.gov/toxmap/main/index.jsp">పటం </a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.atsdr.cdc.gov/index.html">విష పదార్ధాలు , వ్యాధి నమోదు కొరకు సంస్థ</a> - మొదటి 20 కాలుష్య కారకాలు, అవి ప్రజల పై ఎలా ప్రభావం చూపిస్తాయి, యుఎస్ఏ పరిశ్రమలు వేటిని వాడతాయి , ఏ ఉత్పత్తులలో అవి కనిపిస్తాయి.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sis.nlm.nih.gov/Tox/ToxTutor.html">జాతీయ వైద్య గ్రంథాలయం నుండి టాక్స్ట్యూటర్</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207102904/http://sis.nlm.nih.gov/Tox/ToxTutor.html">Archived</a> 2009-02-07 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - మానవ విషపదార్దాల గురించి చెప్పే శాస్త్రాన్ని తరచి చూడటానికి ఒక మూలాధారం.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%89%E0%B0%A1%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D_%E0%B0%B9%E0%B1%8B%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B1%81%E0%B0%A6%E0%B1%8D%E0%B0%B0_%E0%B0%85%E0%B0%A7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%AF%E0%B0%A8_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="ఉడ్స్ హోల్ సముద్ర అధ్యయన సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">ఉడ్స్ హోల్ సముద్ర అధ్యయన సంస్థ</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.whoi.edu/page.do?pid=12049">నుండి కాలుష్య సమాచారం</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171231221812/http://www.whoi.edu/page.do?pid=12049">Archived</a> 2017-12-31 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%A4%E0%B1%8D_%E0%B0%B8%E0%B0%82%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="బ్లాక్ స్మిత్ సంస్థ (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">బ్లాక్స్మిత్ సంస్థ</a> ప్రకారం <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061026012447/http://www.blacksmithinstitute.org/ten.php">ప్రపంచ నీచ కాలుష్య స్థలాలు 2007</a></li> <li>టైం.కాంలో <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1661031_1661028_1661020,00.html">ప్రపంచంలో అధిక కాలుష్యభరిత స్థలాలు</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130824192451/http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1661031_1661028_1661020,00.html">Archived</a> 2013-08-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (టైం మాసపత్రిక యొక్క ఒక విభాగం)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080104003923/http://www.logtv.com/films/chelyabinsk/index.htm">చెల్యబిన్స్క్: స్లావోమిర్ గ్రున్బెర్గ్ తీసిన గ్రహం లఘుచిత్రంలో అత్యధిక కాలుష్యభరిత ప్రాంతం</a> (1996).</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.huffingtonpost.com/2009/07/20/kids-lower-iq-scores-link_1_n_240541.html">పిల్లల అల్ప ఇంగితజ్ఞాన విలువలు, పుట్టుక ముందు కాలుష్యంతో సంబంధాలు</a>, రచయిత లిండ్సే టాన్నర్, <i>ద హుఫ్ఫింగ్టన్ పోస్ట్</i>, 2009 జూలై 20</li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%AE%E0%B1%82%E0%B0%B8:Pollution&action=edit&redlink=1" class="new" title="మూస:Pollution (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">మూస:Pollution</a> </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=కాలుష్యం&oldid=4343469">https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=కాలుష్యం&oldid=4343469</a>" నుండి వెలికితీశారు</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%87%E0%B0%95:%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="ప్రత్యేక:వర్గాలు">వర్గాలు</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Articles_with_hatnote_templates_targeting_a_nonexistent_page&action=edit&redlink=1" class="new" title="వర్గం:Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page (పేజీ ఉనికిలో లేదు)">Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="వర్గం:కాలుష్యం">కాలుష్యం</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D_%E0%B0%87%E0%B0%82%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%80%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B1%8D" title="వర్గం:సివిల్ ఇంజనీరింగ్">సివిల్ ఇంజనీరింగ్</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%B5%E0%B0%BE%E0%B0%A4%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%81" title="వర్గం:వాతావరణ మార్పు">వాతావరణ మార్పు</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="వర్గం:పర్యావరణ శాస్త్రం">పర్యావరణ శాస్త్రం</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">దాచిన వర్గాలు: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_with_script_errors" title="వర్గం:Pages with script errors">Pages with script errors</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Pages_using_the_JsonConfig_extension" title="వర్గం:Pages using the JsonConfig extension">Pages using the JsonConfig extension</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%97%E0%B0%82:Webarchive_template_wayback_links" title="వర్గం:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ఈ పేజీలో చివరి మార్పు 14 అక్టోబరు 2024న 05:58కు జరిగింది.</li> <li id="footer-info-copyright">పాఠ్యం <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">క్రియేటివ్ కామన్స్ అట్రిబ్యూషన్/షేర్-ఎలైక్ లైసెన్సు</a>; క్రింద లభ్యం అదనపు షరతులు వర్తించవచ్చు. మరిన్ని వివరాలకు <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">వాడుక నియమాలను</a> చూడండి.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">గోప్యతా విధానం</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%80%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%97%E0%B1%81%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%82%E0%B0%9A%E0%B0%BF">వికీపీడియా గురించి</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A1%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE:%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%A7%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A3_%E0%B0%85%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B1%80%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81">అస్వీకారములు</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">వృద్ధికారులు</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/te.wikipedia.org">గణాంకాలు</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">కుకీ ప్రకటన</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//te.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">మొబైల్ వీక్షణ</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-556c5f94cd-ltmbk","wgBackendResponseTime":147,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.266","walltime":"0.337","ppvisitednodes":{"value":961,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":20568,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":256,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":38723,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 237.763 1 -total"," 57.56% 136.860 1 మూస:Reflist"," 38.31% 91.090 5 మూస:Cite_web"," 11.12% 26.434 3 మూస:Main"," 9.25% 21.994 1 మూస:Portal"," 8.24% 19.593 1 మూస:Wiktionary"," 7.40% 17.590 1 మూస:Anchor"," 7.13% 16.954 1 మూస:Sister_project"," 6.58% 15.637 1 మూస:Side_box"," 5.99% 14.239 7 మూస:Webarchive"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.127","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4175352,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-847495b4dd-flvgv","timestamp":"20241128120626","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0c15\u0c3e\u0c32\u0c41\u0c37\u0c4d\u0c2f\u0c02","url":"https:\/\/te.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81%E0%B0%B7%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58734","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58734","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-09-21T16:13:22Z","dateModified":"2024-10-14T05:58:56Z"}</script> </body> </html>