CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Hagana – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"28877752-441c-42b6-8f6d-2d1e07f71a82","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Hagana","wgTitle":"Hagana","wgCurRevisionId":74485828,"wgRevisionId":74485828,"wgArticleId":2126,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Hagana","Organizacje wojskowe"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Hagana","wgRelevantArticleId":2126,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1} }},"wgStableRevisionId":74485828,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q252054","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready", "ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced" ,"ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/1200px-Haganah_Symbol.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2349"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/800px-Haganah_Symbol.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1566"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/640px-Haganah_Symbol.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1253"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Hagana – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Hagana"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Hagana"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Hagana rootpage-Hagana skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Hagana" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Hagana" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Hagana" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Hagana" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Przyczyny_powstania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyczyny_powstania"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Przyczyny powstania</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyczyny_powstania-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Utworzenie_Hagany" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Utworzenie_Hagany"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Utworzenie Hagany</span> </div> </a> <ul id="toc-Utworzenie_Hagany-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lata_20." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lata_20."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Lata 20.</span> </div> </a> <ul id="toc-Lata_20.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lata_30." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lata_30."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Lata 30.</span> </div> </a> <ul id="toc-Lata_30.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-lata_40." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#lata_40."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>lata 40.</span> </div> </a> <ul id="toc-lata_40.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lata_1945-1947" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lata_1945-1947"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Lata 1945-1947</span> </div> </a> <ul id="toc-Lata_1945-1947-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armia_Hagany" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armia_Hagany"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Armia Hagany</span> </div> </a> <ul id="toc-Armia_Hagany-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Siły_Obronne_Izraela" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Siły_Obronne_Izraela"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.7</span> <span>Siły Obronne Izraela</span> </div> </a> <ul id="toc-Siły_Obronne_Izraela-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Hagana</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 49 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-49" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">49 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Hagana" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87" title="هاغاناه – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هاغاناه" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Haqana" title="Haqana – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Haqana" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Haganah" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Хагана – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Хагана" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hagan%C3%A0" title="Haganà – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Haganà" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Hagana" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Haganah" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Haganah" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Hagana" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Hagana" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Haganah" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hagan%C3%A1" title="Haganá – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Haganá" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Haganah" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Haganah" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="هگانا – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هگانا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Haganah" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Haganah" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%98%EA%B0%80%EB%82%98" title="하가나 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="하가나" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A1" title="Հագանա – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հագանա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Haganah" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Haganah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Haganah" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%94%D7%92%D7%A0%D7%94" title="ההגנה – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="ההגנה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Haganah" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B9%E0%B4%97%E0%B4%BE%E0%B4%A8" title="ഹഗാന – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഹഗാന" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87" title="الهاجاناه – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الهاجاناه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Haganah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hagana_(organisatie)" title="Hagana (organisatie) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hagana (organisatie)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8F%E3%82%AC%E3%83%8A%E3%83%BC" title="ハガナー – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ハガナー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Haganah" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%81%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%81" title="ہگاناہ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ہگاناہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hagan%C3%A1" title="Haganá – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Haganá" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Hagana" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Хагана – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Хагана" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Haganah" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ھگانا – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ھگانا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hagana" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Hagana" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hagana" title="Hagana – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hagana" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Haganah" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B9%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BE" title="ஹகானா – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="ஹகானா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Haganah" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D2%91%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Гаґана – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Гаґана" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%81%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%81" title="ہگاناہ – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ہگاناہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Haganah" title="Haganah – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Haganah" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E5%8A%A0%E6%8B%BF" title="哈加拿 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="哈加拿" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%92%D7%A0%D7%94" title="הגנה – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="הגנה" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E5%8A%A0%E6%8B%BF" title="哈加拿 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="哈加拿" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q252054#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hagana" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Hagana" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Hagana"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Pokaż historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Hagana"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=history"><span>Pokaż historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Hagana" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Hagana" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&oldid=74485828" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Hagana&id=74485828&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FHagana"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FHagana"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Hagana"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Hagana&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Hagana&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Haganah" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q252054" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65442458">.mw-parser-output .infobox.zolnierz-lotnictwo .naglowek{color:black;background:#95a7b9}.mw-parser-output .infobox.zolnierz-marynarka .naglowek{color:white;background:#6082B6}.mw-parser-output .infobox.zolnierz-lądowe .naglowek{color:white;background:#556B2F}.mw-parser-output .infobox.zolnierz-paramilitarny .naglowek{color:black;background:#b6b3c7}</style> <table class="infobox zolnierz-lądowe"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-flex"><div class="iboxt-ikona"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/20px-Haganah_Symbol.svg.png" decoding="async" width="20" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/30px-Haganah_Symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/41px-Haganah_Symbol.svg.png 2x" data-file-width="142" data-file-height="278" /></span></span></div><div class="iboxt-tekst"><div class="iboxt-1">Hagana</div><div class="iboxt-2">ההגנה</div> </div></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Haganah_Symbol.svg" class="mw-file-description"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/122px-Haganah_Symbol.svg.png" decoding="async" width="122" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/184px-Haganah_Symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Haganah_Symbol.svg/245px-Haganah_Symbol.svg.png 2x" data-file-width="142" data-file-height="278" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;">Historia </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/Palestyna_(mandat)" title="Palestyna (mandat)">Mandat Palestyny</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Sformowanie </th> <td> <p><a href="/wiki/15_czerwca" title="15 czerwca">15 czerwca</a> <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Rozformowanie </th> <td> <p><a href="/wiki/28_maja" title="28 maja">28 maja</a> <a href="/wiki/1948" title="1948">1948</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;">Tradycje </td></tr> <tr> <th>Rodowód </th> <td> <p><a href="/wiki/Si%C5%82y_Obronne_Izraela" title="Siły Obronne Izraela">Siły Obronne Izraela</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;">Dowódcy </td></tr> <tr> <th>Pierwszy </th> <td> <p><a href="/wiki/Elijjahu_Golomb" title="Elijjahu Golomb">Elijjahu Golomb</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Ostatni </th> <td> <p><a href="/wiki/Jisra%E2%80%99el_Galili" title="Jisra’el Galili">Jisra’el Galili</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;">Działania zbrojne </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); text-align:center;"><a href="/wiki/Wojna_domowa_w_Palestynie" title="Wojna domowa w Palestynie">wojna domowa w Palestynie</a><br /><a href="/wiki/I_wojna_izraelsko-arabska" title="I wojna izraelsko-arabska">I wojna izraelsko-arabska 1948-1949</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;">Organizacja </td></tr> <tr> <th>Dyslokacja </th> <td> <p><a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestyna</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Rodzaj wojsk </th> <td> <p><a href="/wiki/Formacje_samoobrony" title="Formacje samoobrony">formacje samoobrony</a> </p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Haganah" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Haganah" class="extiw" title="commons:Category:Haganah">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://irgon-haagana.co.il">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hagana_Ribbon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Hagana_Ribbon.jpg" decoding="async" width="209" height="61" class="mw-file-element" data-file-width="209" data-file-height="61" /></a><figcaption>Baretka Hagany przyznawana od 1958</figcaption></figure> <p><b>Hagana</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebr.</a> ההגנה, <i>Ha-Hagana</i>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">pol.</a> Obrona) – <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydowska</a> <a href="/wiki/Organizacja_paramilitarna" title="Organizacja paramilitarna">organizacja paramilitarna</a>, działająca w latach 1920–1948 w ówczesnym <a href="/wiki/Palestyna_(mandat)" title="Palestyna (mandat)">Mandacie Palestyny</a>. Z początku organizacja o charakterze samoobrony, stopniowo rozszerzyła pole działania na akcje odwetowe wobec atakujących oddziałów arabskich, by przekształcić się w organizację typowo wojskową. Po <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnie światowej</a> organizowała <a href="/wiki/Bricha" title="Bricha">nielegalną imigrację ocalonych z Holocaustu</a>. W 1948 roku stosowała w swojej działalności również metody <a href="/wiki/Terror" title="Terror">terrorystyczne</a>. Po utworzeniu niepodległego państwa <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a> stała się podstawą <a href="/wiki/Si%C5%82y_Obronne_Izraela" title="Siły Obronne Izraela">Sił Obronnych Izraela</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przyczyny_powstania">Przyczyny powstania</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Przyczyny powstania" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyczyny powstania"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Historia_Mandatu_Palestyny" title="Historia Mandatu Palestyny">Historia Mandatu Palestyny</a>.</i></div><p> Bezpośrednią przyczyną powstania żydowskich paramilitarnych <a href="/wiki/Formacje_samoobrony" title="Formacje samoobrony">formacji samoobrony</a> były nasilające się starcia społeczności <a href="/wiki/Arabowie" title="Arabowie">arabskiej</a> z żydowską w Palestynie. Podłożem konfliktu była nasilająca się imigracja oraz rozwój <a href="/wiki/Osadnictwo_%C5%BCydowskie_w_Palestynie" title="Osadnictwo żydowskie w Palestynie">osadnictwa żydowskiego w Palestynie</a>. Społeczność żydowska opierała się na brytyjskiej <a href="/wiki/Deklaracja_Balfoura" title="Deklaracja Balfoura">deklaracji Balfoura</a>, w której brytyjski rząd zawarł obietnicę utworzenia w Palestynie żydowskiej siedziby narodowej. Stało się to mocnym impulsem dla <a href="/wiki/Syjonizm" title="Syjonizm">ruchu syjonistycznego</a> i rozwoju <a href="/wiki/Alija" title="Alija">aliji</a>. Sprzeciwiali się temu Arabowie, którzy mieli własną koncepcję uporządkowania <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskiego Wschodu</a>. Ich przywódcy marzyli o utworzeniu <a href="/wiki/Wielka_Syria" title="Wielka Syria">Wielkiej Syrii</a> i rozwoju idei <a href="/wiki/Panarabizm" title="Panarabizm">panarabizmu</a>. Rozbieżność planów i narastające obustronne niezadowolenie stało się podłożem konfliktu, którego widocznym skutkiem były coraz liczniejsze napaści na żydowskie osady rolnicze oraz niszczenie upraw polnych. W lutym 1920 roku zniszczona została położona na północy osada <a href="/wiki/Tel_Chaj" title="Tel Chaj">Tel Chaj</a>. W jej obronie zginął między innymi <a href="/wiki/Josef_Trumpeldor" title="Josef Trumpeldor">Josef Trumpeldor</a>. Następnie, w dniach 4-7 kwietnia 1920 roku doszło do arabskich <a href="/wiki/Zamieszki_w_Nabi_Musa" title="Zamieszki w Nabi Musa">zamieszek w Nabi Musa</a> w <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimie</a>, w których zginęło 6 Żydów, a 211 zostało rannych. Inicjatorem tych zajść był przyszły wielki mufti Jerozolimy <a href="/wiki/Al-Had%C5%BCd%C5%BC_Muhammad_Amin_al-Husajni" title="Al-Hadżdż Muhammad Amin al-Husajni">Al-Hadżdż Muhammad Amin al-Husajni</a>, na którego brytyjskie władze mandatowe wydały zaocznie wyrok dziewięciu lat więzienia<sup id="cite_ref-sachar_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-sachar-1">[1]</a></sup>. Brytyjskie władze mandatowe zachowywały przy tym daleko posuniętą wstrzemięźliwość i nie podejmowały żadnych kroków mających na celu ochronę społeczności żydowskiej, która musiała zmienić koncepcję samoobrony. Wcześniej formacje typu <a href="/wiki/Ha-Szomer" title="Ha-Szomer">Ha-Szomer</a> starały się zapewnić ochronę pojedynczych osad, teraz pojawiła się potrzeba stworzenia ogólnokrajowej formacji samoobrony. Historyk Michał Jadwiszczok napisał, że </p><blockquote><p><i>„można by się pokusić o stwierdzenie, iż gdyby nie postawa ludności palestyńskiej i rodzące się w związku z tym poczucie zagrożenia wśród osadników żydowskich, nie doszłoby do połączenia luźnych grup samoobrony w jedną organizację, która będzie bezpośrednią inicjatorką nowoczesnej armii. Widząc zwiększającą się presję środowiska arabskiego, przywódcy <a href="/wiki/Osadnictwo_%C5%BCydowskie_w_Palestynie" title="Osadnictwo żydowskie w Palestynie">Yishuvu</a> (żydowskiej społeczności Palestyny) postanowili utworzyć bardziej profesjonalne siły, mogące stanowić kadrę przyszłej narodowej siły zbrojnej.”</i><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Utworzenie_Hagany">Utworzenie Hagany</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Utworzenie Hagany" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Utworzenie Hagany"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Formalne utworzenie Hagany nastąpiło 15 czerwca 1920 roku w kibucu <a href="/wiki/Kewucat_Kinneret" title="Kewucat Kinneret">Kewucat Kinneret</a>. Uroczystość odbyła się podczas konwencji wyborczej lewicowej partii politycznej <a href="/wiki/Achdut_ha-Awoda" title="Achdut ha-Awoda">Achdut ha-Awoda</a>. Koszty związane z organizacją i działalnością tak dużej ogólnokrajowej formacji były duże i przekraczały możliwości partii politycznej, dlatego po pół roku (w grudniu) zwierzchnictwo nad Haganą przeniesiono do żydowskiej federacji związkowej <a href="/wiki/Histadrut" title="Histadrut">Histadrut</a>. Postanowiono, że koncepcja organizacji Hagany będzie szeroko otwarta dla wszystkich chętnych, bez względu na przynależność polityczną, wykonywany zawód, płeć lub inne czynniki. Zdefiniowano także formułę „samoobrony”, która odnosić się miała do obrony wszystkich żydowskich osiedli i miast położonych w Palestynie. Aby sprostać tak dużemu wyzwaniu zdecydowano się na wykorzystanie batalionów pracy. W ten sposób Hagana w pierwszym okresie swojego istnienia składała się ze zwyczajnych robotników i rolników, którzy po ukończeniu swoich prac pełnili dodatkową służbę w ochronie osiedli. Bardzo często chronili osiedla, w których sami mieszkali. Wykonywali pracę w polu, trzymając przy sobie broń i utrzymując ciągłą gotowość obrony. Byli to jednak ludzie nie posiadający przeszkolenia wojskowego i bardzo słabo uzbrojeni. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lata_20.">Lata 20.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Lata 20." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lata 20."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Począwszy od 1921 roku organizacje syjonistyczne rozpoczęły wspieranie finansowe działalności Hagany. Koordynacją działań obrony narodowej zajął się Josef Hecht, który ściśle współpracował w tym zakresie z lokalnymi komitetami. Komitety były mu podporządkowane, jednak działały w sposób niezależny, samodzielnie szkoląc swoich ludzi. Josef Hecht koordynował podział środków finansowych, zakupy uzbrojenia i jej dystrybucję w terenie. Aktywnymi w tworzeniu podwalin Hagany byli <a href="/wiki/Ze%E2%80%99ew_%C5%BBaboty%C5%84ski" title="Ze’ew Żabotyński">Ze’ew Żabotyński</a> i <a href="/w/index.php?title=Pinchas_Rutenberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pinchas Rutenberg (strona nie istnieje)">Pinchas Rutenberg</a><sup id="cite_ref-ministry_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-ministry-3">[3]</a></sup>. </p><p>W maju 1921 roku doszło do arabskich <a href="/wiki/Zamieszki_w_Jafie" title="Zamieszki w Jafie">zamieszek w Jafie</a>, które w następnych dniach rozprzestrzeniły się na <a href="/wiki/Petach_Tikwa" title="Petach Tikwa">Petach Tikwę</a>, <a href="/wiki/Kefar_Sawa" title="Kefar Sawa">Kefar Sawę</a>, <a href="/wiki/Hadera" title="Hadera">Haderę</a> i <a href="/wiki/Rechowot" title="Rechowot">Rechowot</a>. W ciągu trzech dni grabieży i napaści zginęło 47 Żydów. Wydarzenia te dowiodły, że Hagana nie jest przygotowana do wypełniania swoich zadań i nie jest w stanie skutecznie bronić żydowskich osiedli przed arabskimi napaściami. Niemniej jednak, w dniu 2 listopada 1921 roku członkom Hagany udało się rozpędzić tłum Arabów w Jerozolimie. Ten niewielki sukces wynikał z wcześniejszych działań monitorowania zamierzeń arabskich w okolicy. Pozwoliło to na podjęcie odpowiednich kroków w odpowiednim czasie, dzięki czemu udało się uniknąć kolejnego pogromu. Pomimo to, nie wyciągnięto z tych doświadczeń odpowiednich lekcji, a w 1923 roku organizacje syjonistyczne ograniczyły finansowanie Hagany, dodatkowo osłabiając możliwości skutecznego działania sił samoobrony. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_10_8e21a3d5fd8f5022e61517a641db6fa1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/PikiWiki_Israel_10_8e21a3d5fd8f5022e61517a641db6fa1.JPG/290px-PikiWiki_Israel_10_8e21a3d5fd8f5022e61517a641db6fa1.JPG" decoding="async" width="290" height="447" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/PikiWiki_Israel_10_8e21a3d5fd8f5022e61517a641db6fa1.JPG 1.5x" data-file-width="358" data-file-height="552" /></a><figcaption>Członkowie Hagany w pobliżu <a href="/wiki/Rosz_ha-Ajin" title="Rosz ha-Ajin">Rosz ha-Ajin</a>, 1936 r.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg/290px-PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg" decoding="async" width="290" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg/435px-PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg/580px-PikiWiki_Israel_6920_Wingates_Special_Night.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="546" /></a><figcaption>Członkowie Specjalnej Jednostki Nocnej, ok. 1938 r.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Yasur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Yasur.jpg/290px-Yasur.jpg" decoding="async" width="290" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Yasur.jpg/435px-Yasur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Yasur.jpg/580px-Yasur.jpg 2x" data-file-width="2956" data-file-height="1592" /></a><figcaption>Członkowie jednostki Fosh w arabskiej wiosce Jasur, 1938</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_(1939).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg/290px-Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg" decoding="async" width="290" height="435" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg/435px-Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg/580px-Member_of_the_Jewish_Settlement_Police_%281939%29.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Członek Policji Żydowskich Osiedli, 1939</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Political_poster.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Political_poster.jpg/290px-Political_poster.jpg" decoding="async" width="290" height="436" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Political_poster.jpg/435px-Political_poster.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Political_poster.jpg/580px-Political_poster.jpg 2x" data-file-width="681" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Plakat propagandowy Hagany</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mishmar_HaEmek.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Mishmar_HaEmek.JPG/290px-Mishmar_HaEmek.JPG" decoding="async" width="290" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Mishmar_HaEmek.JPG 1.5x" data-file-width="375" data-file-height="252" /></a><figcaption>Ćwiczenia kobiecego oddziału w osadzie <a href="/wiki/Miszmar_ha-Emek" title="Miszmar ha-Emek">Miszmar ha-Emek</a>, 1947</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hish_training.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Hish_training.jpg/290px-Hish_training.jpg" decoding="async" width="290" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Hish_training.jpg/435px-Hish_training.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Hish_training.jpg/580px-Hish_training.jpg 2x" data-file-width="710" data-file-height="436" /></a><figcaption>Szkolenie wojskowe Hagany, 1948</figcaption></figure> <p>W 1929 doszło do poważnych <a href="/wiki/Zamieszki_w_Palestynie_(1929)" title="Zamieszki w Palestynie (1929)">zamieszek w Palestynie</a>. Arabowie ponownie zaatakowali żydowskie osiedla. W <a href="/wiki/Pogrom_w_Hebronie" title="Pogrom w Hebronie">pogromie w Hebronie</a> zginęło 133 Żydów, a w <a href="/wiki/Pogrom_w_Safedzie_(1929)" title="Pogrom w Safedzie (1929)">pogromie w Safedzie</a> zginęło kolejnych 18 Żydów. Arabskie rozruchy zostały powstrzymane dopiero przez brytyjskie siły wojskowe. Zdarzenia te po raz kolejny wykazały bezsilność Hagany, która cierpiała na brak ludzi i środków. Wydarzenia te, uświadomiły przywódcom społeczności żydowskiej w Palestynie, konieczność przeznaczenia większych środków na siły samoobrony i pilną potrzebę ich rozwoju. <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Syjonistyczna" title="Światowa Organizacja Syjonistyczna">Światowa Organizacja Syjonistyczna</a> wyraziła akceptację i <a href="/wiki/Agencja_%C5%BBydowska" title="Agencja Żydowska">Agencja Żydowska</a> rozpoczęła finansowanie działalności Hagany. Zainicjowano program szkoleniowy prowadzony przez instruktorów. Rozpoczęto także zakupy uzbrojenia i przystąpiono do tworzenia <a href="/wiki/Milicja" title="Milicja">milicji</a> z siecią tajnych składów broni i amunicji. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lata_30.">Lata 30.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Lata 30." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lata 30."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Począwszy od 1930 działalność sił Hagany podporządkowano Komendzie Głównej, w skład której weszli przedstawiciele Histadrutu i cywilni reprezentacji żydowskich społeczności w Palestynie. Korporacyjnie Hagana podlegała Żydowskiej Radzie Narodowej (<i>Wa’ad Le’ummi</i>) i Agencji Żydowskiej, na czele której stał <a href="/wiki/Dawid_Ben_Gurion" title="Dawid Ben Gurion">Dawid Ben Gurion</a>. Pierwszym dowódcą Hagany został <a href="/wiki/Elijjahu_Golomb" title="Elijjahu Golomb">Elijjahu Golomb</a>. Był on jednak zobowiązany do działalności podporządkowanej polityce ruchu syjonistycznego. Natomiast Organizacja Syjonistyczna prowadziła bardzo powściągliwą politykę wobec Brytyjczyków. Taka postawa nie podobała się niektórym radykalnym członkom Hagany z Żabotyńskim na czele. Spodziewali się oni, że będą mogli podjąć bardziej zdecydowane działania przeciwko Arabom i Brytyjczykom, którzy usiłowali powstrzymać napływ nowych żydowskich imigrantów do Palestyny. Wobec dużej powściągliwości Hagany, w 1931 odłączyli się od niej i utworzyli nową „Organizację B”, która później przyjęła nazwę <a href="/wiki/Irgun_Cewai_Leumi" title="Irgun Cewai Leumi">Irgun</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Arabskie_powstanie_w_Palestynie_(1936%E2%80%931939)" title="Arabskie powstanie w Palestynie (1936–1939)">Arabskie powstanie w Palestynie</a> doprowadziło do zmiany taktyki Hagany. Arabskie działania były prowadzone na zasadach <a href="/wiki/Partyzantka" class="mw-redirect" title="Partyzantka">wojny partyzanckiej</a>, w której uczestniczyli uzbrojeni palestyńscy Arabowie oraz ochotnicy z muzułmańskich państw arabskich. Milicje arabskie działały na terytorium całego kraju, atakując, podpalając i niszcząc żydowskie osiedla. W wielu miejscach dochodziło do napaści na żydowskie autobusy lub samochody ciężarowe, zdarzały się liczne zabójstwa. Tylko w pierwszym roku rewolty zginęło 80 Żydów. Na czele arabskiej rewolty stał wielki mufti Jerozolimy Al-Hadżdż Muhammad Amin al-Husajni. W odpowiedzi Hagana opracowała nową strategię bezpieczeństwa, która polegała na wyprowadzaniu odwetowych ataków na arabskie oddziały działające w okolicy żydowskich osiedli. Równocześnie podjęto wysiłki rekrutacji nowych członków pochodzących z Żydów służących w brytyjskiej policji mandatowej. Posiadali oni przeszkolenie wojskowe i mogli natychmiast przejść do organizacji obrony żydowskich osiedli. W 1937 przystąpiono do tworzenia jednostek łączności, które odpowiadały za organizowanie łączności radiowej pomiędzy osadami. </p><p>Brytyjskie władze mandatowe widziały, że arabska rewolta naruszyła stabilność regionu. Przywrócenie porządku wymagałoby wprowadzenia do Mandatu Palestyny dużych sił militarnych <a href="/wiki/British_Army" title="British Army">British Army</a>, na co nie zgadzał się rząd. Dążąc do przywrócenia stabilności regionu, Brytyjczycy zgodzili się na utworzenie żydowskich sił policyjnych, które podlegałyby by brytyjskiej policji. W ten sposób powstały następujące paramilitarne formacje żydowskie: </p> <ul><li><b>Policja Żydowskich Osiedli</b> (hebr. משטרת היישובים העבריים, <i>Miszteret ha-Jiszuwim ha-Iwrijjim</i>) – formalnie podlegała brytyjskiej armii, która szkoliła jej członków i dostarczała uzbrojenie. W czerwcu 1936 liczyła około 1,3 tys. członków, aby do końca roku wzrosnąć do 3 tys. „rangersów”. W 1937 w dziesięciu jednostkach policji służyło 15 tys. ludzi, a w 1939 już 22 tys. ludzi. Rangersi ochraniali żydowskie osady, a także newralgiczne z punktu widzenia bezpieczeństwa miejsca kraju, takie jak np. port w Hajfie, stacje kolejowe, lotniska, mosty, stacje energetyczne i inne. Formacja ta była wykorzystywana przez Haganę do ukrywania swojej nielegalnej broni.</li> <li><b>Mobilna Straż</b> (hebr. המשמר הנע, <i>Ha-Miszmar ha-Na</i>) – stanowiła część Policji Żydowskich Osiedli. Jej zadaniem było patrolowanie dróg, zapobieganie zasadzkom, rozbrajanie min i zapewnianie bezpieczeństwa transportów drogowych. Pod koniec 1938 formacja ta liczyła około 400 ludzi służących w 60 jednostkach.</li> <li><b>Specjalne Jednostki Nocne</b> (hebr. פלוגות הלילה המיוחדות, <i>Peluggot ha-Lajla ha-Mejuchadot</i>) – utworzone w czerwcu 1938 przez brytyjskiego kapitana <a href="/wiki/Orde_Wingate" title="Orde Wingate">Orde Wingate’a</a>. Ich celem było prowadzenie regularnej walki z arabskimi oddziałami napadającymi na żydowskie osady. Jednostki te przeprowadzały nocne operacje na terytorium całej Palestyny, organizując zasadzki i atakując arabskie milicje. Do tych specjalnych jednostek należeli między innymi <a href="/wiki/Jigal_Allon" title="Jigal Allon">Jigal Allon</a> i <a href="/wiki/Mosze_Dajan" title="Mosze Dajan">Mosze Dajan</a>. W styczniu 1939 Brytyjczycy nakazali rozwiązanie tych sił.</li></ul> <p>Utworzenie nowych formacji paramilitarnych przyniosło duże zmiany w skuteczności działań obronnych żydowskiego osadnictwa w Palestynie. Ich członkowie byli szkoleni przez brytyjskich oficerów, a uzbrojenie pochodziło od brytyjskiej armii. Jednostki mogły swobodnie poruszać się i prowadzić różnorodne działania, poznając zasady strategii i taktyki wojskowej. Pozwoliło to Haganie zrobić najbardziej efektywny skok w rozwoju jakościowym i ilościowym swoich sił. Wyszkoleni żołnierze stali się podstawą kadry dowódczej przyszłej izraelskiej armii<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup>. </p><p>Równocześnie dowództwo Hagany przystąpiło do reorganizacji swoich sił, które wzorem żydowskich jednostek policyjnych służących brytyjskim władzom mandatowym, zmieniły taktykę działania z defensywnej na bardziej ofensywną. Nowa strategia działania polegała na patrolowaniu okolicy żydowskich osiedli i nie czekaniu na kolejną napaść, lecz prowadzenie działalności rozpoznawczej, aby w wyprzedzającym ataku odeprzeć Arabów. W tym celu utworzono <b>Jednostki Mobilne</b> (hebr. הנודדות, <i>Ha-Nodedot</i>). Były to małe jednostki operacyjne, prowadzące nocne działania poza terenem żydowskich osiedli. Inspiratorem ich powstania był <a href="/wiki/Jicchak_Sade" title="Jicchak Sade">Jicchak Sade</a>. W 1937 ewoluowały one w <b>Kompanie Polowe</b> (hebr. פלוגות השדה, <i>Peluggot Sade</i>), których działalność była zaaprobowana przez Brytyjczyków i dzięki temu mogły oficjalnie współpracować z siłami Policji Żydowskich Osiedli. Istniało 13 takich kompanii, w których służyło ogółem 1,5 tys. ludzi. Byli uzbrojeni w <a href="/wiki/Pistolet" title="Pistolet">pistolety</a>, <a href="/wiki/Karabiny_Lee-Enfield" title="Karabiny Lee-Enfield">karabiny Lee-Enfield</a> i <a href="/wiki/Granat_r%C4%99czny" title="Granat ręczny">granaty ręczne</a>. Organizowali pościgi, zasadzki i ataki na bazy oddziałów arabskich, które wcześniej uczestniczyły w napaściach na żydowskie osiedla. Często pacyfikowano wioski, stanowiące zaplecze dla arabskich milicji. Gdy w 1939 brytyjskie władze nakazały rozwiązanie tych jednostek, ich żołnierze weszli w skład podziemnego <b>Korpusu Polowego</b> Hagany (hebr. חיל השדה, <i>Chel ha-Sade</i>). Nowe jednostki sformowano w postaci <a href="/wiki/Batalion" title="Batalion">batalionów</a>, które ochraniały żydowskie osady i prowadziły działania mobilne poza ich granicami. Przez trzy miesiące istniała także jednostka specjalna (hebr. הפו”ם), która została rozwiązana po upadku arabskiej rebelii i wybuchu <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a>. </p><p>W trakcie tych wszystkich wydarzeń, Hagana przeobrażała się z formacji paramilitarnej w organizację wojskową zorganizowaną na wzór armii. Wiązała się z tym konieczność stworzenia dowództwa, mogącego w pełni koordynować wszystkimi działaniami podległych mu sił. W dniu 6 września 1939 roku utworzono <a href="/wiki/Sztab_generalny" title="Sztab generalny">Sztab Generalny</a>, który nadzorował lokalne dowództwa (Jerozolimy, Tel Awiwu i Hajfy) w celu organizacji i prowadzenia działalności operacyjnej Hagany. Głównym dowódcą został <a href="/wiki/Ja%E2%80%99akow_Dori" title="Ja’akow Dori">Ja’akow Dori</a>. W tym samym roku utworzono Główną Bazę Szkoleniową (hebr. לה”ד), która koordynowała kursy szkoleniowe dowódców i żołnierzy, oraz formowała jednolitą doktrynę wojskową organizacji. Wydawała również instrukcje na temat metod prowadzenia walki i użycia broni. Równocześnie przystąpiono do reorganizacji jednostek łączności, które poza utrzymywaniem łączności radiowej pomiędzy żydowskimi osadami, otrzymały teraz zadanie utrzymywania łączności pomiędzy jednostkami operacyjnymi Hagany. Przystąpiono także do tworzenia jednolitej służby wywiadowczej Hagany, która powstała w 1940 roku. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="lata_40.">lata 40.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: lata 40." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: lata 40."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podczas II wojny światowej, na wiosnę 1941 roku siły brytyjskie w <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipcie</a> znalazły się w bardzo poważnym zagrożeniu ze strony <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">niemieckiego</a> korpusu ekspedycyjnego <a href="/wiki/Afrika_Korps" title="Afrika Korps">Afrika Korps</a> generała <a href="/wiki/Erwin_Rommel" title="Erwin Rommel">Erwina Rommla</a>, który prowadził natarcie w <a href="/wiki/Afryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Afryka Północna">Afryce Północnej</a> w kierunku <a href="/wiki/Kana%C5%82_Sueski" title="Kanał Sueski">Kanału Sueskiego</a>. W przypadku brytyjskiej porażki Niemcy mogliby z łatwością wkroczyć do Palestyny i połączyć swoje siły z <a href="/wiki/Francja_Vichy" title="Francja Vichy">francuskimi siłami Vichy</a> w <a href="/wiki/Liban" title="Liban">Libanie</a> i <a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syrii</a>. Brytyjczycy doszli do wniosku, że sytuacja zmusza ich do rozpoczęcia ścisłej współpracy ze społecznością żydowską w Mandacie Palestyny i nawiązali kontakty z Haganą, aby prowadzić działania przeciwko wspólnemu wrogowi – hitlerowskim Niemcom. Współpraca ta wyrażała się na kilku poziomach działania: </p> <ul><li><b>Palmach</b> (hebr. פלוגות מחץ, <i>Peluggot Machac</i>) – w dniu 15 maja 1941 roku utworzono kompanie szturmowe <a href="/wiki/Palmach" title="Palmach">Palmach</a>, których zadaniem miało być prowadzenie wojny partyzanckiej w przypadku zajęcia Palestyny przez wojska niemieckie. Ze względu na trudności budżetowe, sfinansowano nabór jedynie 300 członków, którzy przeszli profesjonalne szkolenie brytyjskich sił specjalnych. Brytyjczycy utworzyli w kibucu <a href="/wiki/Miszmar_ha-Emek" title="Miszmar ha-Emek">Miszmar ha-Emek</a> szkołę dla dywersantów, przez którą przewinęła się większość żołnierzy Palmach. Pierwszą akcję przeprowadzono już 18 maja 1941 roku. Grupa 23 żołnierzy dowodzonych przez brytyjskiego oficera przepłynęło łodzią na terytorium Libanu z zadaniem ataku rafinerii. Misja zakończyła się niepowodzeniem. W następnych miesiącach żołnierze Palmach prowadzili akcje przeciwko Arabom zajmującym się szpiegowaniem i sabotażem na rzecz Niemców. Gdy w listopadzie 1942 roku zagrożenie niemieckie w Afryce Północnej zmalało, Brytyjczycy uznali, że nie potrzebują już dalszej współpracy z Haganą i wstrzymali finansowanie Palmach. W celu utrzymania istniejących sześciu kompanii szturmowych, Hagana podjęła decyzję o podzieleniu ich między kibucami w celu rozwijania szkolenia wojskowego innych członków swojej organizacji.</li> <li><b>Dwieście dni grozy</b> (hebr. מאתיים ימי חרדה) – to okres niepokoju społeczności żydowskiej w Palestynie i strachu przed możliwą niemiecką inwazją. W okresie tym Sztab Generalny Hagany przygotowywał plan kompleksowej obrony Palestyny. Plan ten został nazwany <b>Massada na Karmelu</b> (hebr. מצדה על הכרמל). Przewidywał on ewakuację ludności żydowskiej na północ kraju i utworzenie linii obronnej przebiegającej od <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfy</a> przez <a href="/wiki/Dolina_Jezreel" title="Dolina Jezreel">Dolinę Jezreel</a> do <a href="/wiki/Bet_Sze%E2%80%99an" title="Bet Sze’an">Bet Sze’an</a>. System zwartych fortyfikacji obronnych powstał na <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Karmel" title="Góra Karmel">górze Karmel</a>.</li> <li><b>Rekrutacja do brytyjskiej armii</b> – przywódcy społeczności żydowskiej udzielili poparcia i zachęcali palestyńskich Żydów do zaciągania się do brytyjskiej armii. Podczas wojny zaciągnęło się 30 tys. palestyńskich Żydów, w tym około 4 tys. kobiet. Pierwsi żydowscy rekruci służyli w jednostkach obrony przeciwlotniczej i w ochronie portów, lotnisk oraz rafinerii położonych w Palestynie. Na przełomie 1939–1940 sformowano trzy jednostki artylerii broniące Mandatu Palestyny. We wrześniu 1940 zorganizowano bataliony piechoty, które wzięły udział w walkach w <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a> w kwietniu 1941 roku. 6 sierpnia 1942 roku Brytyjczycy sformowali Palestinian Regiment złożony z trzech żydowskich batalionów piechoty i jednego arabskiego. 28 września został on przydzielony do Królewskiego Pułku East Kent (<i>The Buffs</i>). Palestinian Regiment został użyty do służby ochronnej i wartowniczej na obszarze Egiptu, a następnie w <a href="/wiki/Cyrenajka" title="Cyrenajka">Cyrenajce</a>. Żołnierze żydowscy domagali się jednak udziału w walce z Niemcami pod własną flagą. Z tego powodu 3 lipca 1944 roku powstała <a href="/wiki/Brygada_%C5%BBydowska" title="Brygada Żydowska">Brygada Żydowska</a>, która w ramach <a href="/wiki/8_Armia_(Wielka_Brytania)" title="8 Armia (Wielka Brytania)">8 Armii Brytyjskiej</a> wzięła udział w <a href="/wiki/Kampania_w%C5%82oska_w_czasie_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Kampania włoska w czasie II wojny światowej">kampanii włoskiej</a>. Legion Żydowski liczył 5 tys. żołnierzy. Po zakończeniu wojny żołnierze ci powrócili do Palestyny, podnosząc umiejętności wojskowe Hagany<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>.</li> <li><b><a href="/wiki/Ha-Sezon" title="Ha-Sezon">Sezon polowań</a></b> – okres wojny przyniósł wzmocnienie nadziei, że Brytyjczycy zmienią swoją politykę wobec żydowskiego osadnictwa w Palestynie, co doprowadziło, że Hagana wezwała radykalne żydowskie organizacje <a href="/wiki/Irgun_Cewai_Leumi" title="Irgun Cewai Leumi">Irgun</a> i <a href="/wiki/Lechi" title="Lechi">Lechi</a> do wstrzymania antybrytyjskich działań i rozpoczęcia współpracy z nimi. Pod koniec 1944 roku <a href="/wiki/Awraham_Stern" title="Awraham Stern">Awraham Stern</a> rozpoczął ataki na brytyjskie instalacje wojskowe. W rezultacie Hagana przekazała Brytyjczykom informacje o około 700 członkach Irgunu i Lehi, co przyczyniło się do ich aresztowania i osadzenia w więzieniach. W proteście przeciwko takim praktykom ustąpili ze swoich stanowisk Jehuda Fishman-Maimon i Icchak Greenboim<sup id="cite_ref-ministry_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-ministry-3">[3]</a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lata_1945-1947">Lata 1945-1947</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Lata 1945-1947" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Lata 1945-1947"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po zakończeniu wojny Hagana utrzymywała współpracę z brytyjskimi władzami mandatowymi, prowadząc jednocześnie coraz szerszą działalność podziemną. Koncentrowała się ona przede wszystkim na gromadzeniu broni i realizacji działań szkoleniowych zmierzających do utworzenia armii żydowskiej. W latach 1945–1948 Hagana zintensyfikowała także swoją działalność na rzecz organizacji nielegalnej imigracji ocalonych z <a href="/wiki/Zag%C5%82ada_%C5%BByd%C3%B3w" title="Zagłada Żydów">Holocaustu</a> europejskich Żydów. Zorganizowano rejsy 64 statków, dzięki czemu do Palestyny dotarło ponad 70 tys. osób. Hagana wysyłała swoich emisariuszy do obozów uchodźców i wysiedleńców na terenie całej <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europy</a>. Również żołnierze Brygady Żydowskiej pomagali ruchowi nielegalnych imigrantów żydowskich do <a href="/wiki/Ziemia_Izraela" title="Ziemia Izraela">Ziemi Izraela</a>. Równolegle udzielano pomocy szkoleniowej w organizacji zalążków obrony społeczności żydowskich istniejących w państwach arabskich (<a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipt</a>, <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>, <a href="/wiki/Libia" title="Libia">Libia</a> i <a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a>). Wszystkich Żydów zachęcano do emigracji do Palestyny. Emisariusze Hagany odegrali znaczącą rolę w zakupach uzbrojenia oraz amunicji w Europie i <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stanach Zjednoczonych</a>. Następnie zakupiona broń była przemycana do Palestyny. Bardzo ważną rolę odgrywały tworzone przez Haganę podziemne warsztaty produkujące broń i amunicję. Przez cały ten czas przywódcy polityczni ruchu syjonistycznego wpływali bardzo mocno na działalność organizacji. Wywiad Hagany poza gromadzeniem informacji o zamiarach arabskich względem Palestyny, prowadził szeroką działalność wywiadowczą przeciwko członkom Irgunu i Lehi, ale także przeciwko całej opozycji nie akceptującej kierownictwa Agencji Żydowskiej. Dawid Ben Gurion do lipca 1945 roku powstrzymywał siły Hagany przed akcjami wymierzonymi w brytyjskie władze mandatowe. Współpraca zakończyła się, gdy nowy brytyjski premier <a href="/wiki/Clement_Attlee" title="Clement Attlee">Clement Richard Attlee</a> zapowiedział, iż rząd Jej Królewskiej Mości nie zamierza zmienić swojej polityki odnośnie do kwestii imigracji żydowskiej do Palestyny<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. W tej sytuacji przywódcy społeczności żydowskiej w Palestynie podjęli decyzję o rezygnacji z dalszego utrzymywania zawieszenia broni z brytyjskimi władzami mandatowymi, które w coraz większym stopniu utrudniały napływ nowej imigracji do Ziemi Izraela. Ostatecznie w dniu 23 września 1945 Hagana zerwała jakąkolwiek współpracę z Brytyjczykami. </p><p>Rozczarowanie działaniami nowego powojennego brytyjskiego rządu przyniosło intensyfikację żydowskiego ruchu oporu. W tym celu Hagana nawiązała współpracę z Irgunem i Lehi, tworząc jednolity front walki przeciwko Brytyjczykom w Palestynie. W latach 1945–1946 przeprowadzono jedenaście dużych operacji, z czego osiem przeprowadził Palmach, a trzy Irgun z Lehi. Z najważniejszych operacji można wymienić: </p> <ul><li>10 października 1945 – atak Palmachu na brytyjski obóz dla internowanych w <a href="/wiki/Atlit" title="Atlit">Atlit</a>. Uwolniono 208 żydowskich imigrantów<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>.</li> <li>1 listopada 1945 – wspólna akcja Hagany, Irgunu i Lehi wymierzona w linie kolejowe (135 miejsc), oraz atak na <a href="/wiki/Port_Hajfa" title="Port Hajfa">port Hajfa</a> i <a href="/wiki/Lod_(stacja_kolejowa)" title="Lod (stacja kolejowa)">stację kolejową Lod</a>.</li> <li>23 stycznia 1946 – Hagana zaatakowała posterunki brytyjskiej policji w <a href="/wiki/Kefar_Witkin" title="Kefar Witkin">Kefar Witkin</a> i <a href="/wiki/Szefaram" title="Szefaram">Szefaram</a>.</li> <li>25 stycznia 1946 – Hagana zaatakowała trzy brytyjskie lotniska – w Kfar Syrkin zniszczono 6 samolotów, w Lod zniszczono 11 samolotów, w Kastina zniszczono 20 samolotów.</li> <li>17 czerwca 1946 – Hagana zniszczyła 11 mostów łączących Palestynę z sąsiednimi państwami.</li></ul> <p>W odpowiedzi, władze brytyjskie przeprowadziły 29 czerwca 1946 roku operację aresztowania wielu członków żydowskiego podziemia. Akcja przeszła do historii pod nazwą „Czarnego piątku”. Hagana przygotowywała wiele kolejnych <a href="/wiki/Terroryzm" title="Terroryzm">ataków terrorystycznych</a>, jednak interwencja <a href="/wiki/Chaim_Weizman" title="Chaim Weizman">Chaima Weizmana</a> je powstrzymała. W proteście ze swoich stanowisk ustąpiło kilku wysokich oficerów. Nie wpłynęło to jednak na decyzje dowództwa, i w następnych miesiącach Hagana realizowała już tylko zadania dozbrajania i szkolenia personelu wojskowego. Poboczną działalnością było kontynuowanie organizacji nielegalnej imigracji. Natomiast Irgun i Legi kontynuowały odrębną walkę z Brytyjczykami. Punktem zwrotnym dla społeczności żydowskiej w Palestynie stało się przemówienie wygłoszone w grudniu 1946 przez Dawida Ben Guriona na XXII Kongresie Syjonistycznym. W jego trakcie padło zasadnicze pytanie dla dalszej dyskusji: „Kto jest wrogiem?” Do tej pory uważano, że wrogiem są zarówno Brytyjczycy i Arabowie. Teraz postanowiono, że najważniejszym wrogiem są Arabowie i na walkę z nimi postanowiono przeznaczyć największe siły<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>. </p><p>Pod względem militarnym Hagana stanowiła zalążek żydowskiej armii. Sztab Generalny posiadał własne służby wywiadowcze i sprawnie działającą łączność. Systematycznie tworzono jednostki bojowe, w skład których wchodzili żydowscy żołnierze zdemobilizowani z brytyjskiej armii. Dużym wzmocnieniem okazali się także żydowscy <a href="/wiki/Dezercja" title="Dezercja">dezerterzy</a> z <a href="/wiki/Polskie_Si%C5%82y_Zbrojne_w_ZSRR_(1941%E2%80%931942)" title="Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942)">Armii Polskiej na Wschodzie</a>. Siły wojskowe dzieliły się na dwie główne części: </p> <ol><li><b>Korpus Polowy</b> (hebr. חיל השדה, <i>Chel ha-Sade</i>) – tworzony stopniowo począwszy od 1939. W jego skład wchodzili dobrze wyszkoleni i uzbrojeni żołnierze. Ogółem istniało 45 kompanii z około 6 tys. żołnierzy. Oddziały opierały się na zasadzie terytorialności i były pozbawione jednolitego dowództwa. Były one na stałe przydzielone do danego rejonu kraju. Elitarne siły Palmach liczyły około 2 tys. najlepiej wyszkolonych i doświadczonych żołnierzy. Była to jedyna jednostka nieterytorialna i w pełni zmilitaryzowana.</li> <li><b>Straż</b> (hebr. חיל המשמר, <i>Chel ha-Miszmar</i>) – utworzona w 1939 i licząca około 20 tys. członków (mężczyzn i kobiet w wieku od 35 do 50 lat), służących w obronie terytorialnej swoich osiedli. Każda osada posiadała swojego dowódcę obrony. Czasami kilka pobliskich osad tworzyło jedną jednostkę Straży. Gdy zachodziła potrzeba, do służby mobilizowani byli prawie wszyscy mężczyźni zdolni do noszenia broni. Poza gminami wiejskimi istniały także większe jednostki broniące żydowskich osiedli w miastach: Jerozolimie (1 700 ludzi), Hajfie (1 800) i Tel Awiwie (2 800). Szkolenia odbywały się przede wszystkim podczas lata i obejmowały podstawową znajomość obsługi karabinów i granatów ręcznych.</li> <li>Dodatkowo dowództwo Hagany przystąpiło do formowania batalionów młodzieżowych, w skład których wchodzili ochotnicy z żydowskiej młodzieży w wieku od około 17 lat.</li></ol> <p>Siły <i>Korpusu Polowego</i> zostały podzielone na sześć okręgów, w tym trzy miejskie: (1) Hajfy, (2) Tel Awiwu i (3) Jerozolimy, oraz trzy obejmujące pozostałą część kraju: (4) Północny, (5) Centralny i (6) Południowy. Poza dowództwem Hagany pozostawały siły żydowskiej policji podległej brytyjskim władzom mandatowym. Dodatkowo wielu Żydów służyło w jednostkach pomocniczych brytyjskiej armii i policji. W rzeczywistości większość z tych ludzi utrzymywało potajemnie kontakty z Haganą<sup id="cite_ref-poznan_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-poznan-10">[10]</a></sup>. </p><p>Największym problemem Hagany było niedostateczne wyszkolenie wojskowe swoich członków oraz brak kadry oficerskiej. Aby sprostać temu wyzwaniu, organizowano regularne kursy szkoleniowe. Jednak przekazywana na nich wiedza pochodziła od innych członków organizacji, którzy w większości zdobywali swoje doświadczenie podczas niewielkich starć z nieregularnymi milicjami arabskimi i w trakcie działań o charakterze partyzanckim. Brakowało szkolenia z zakresu regularnych działań wojskowych. Dotyczyło to także kursów szkoleniowych dla dowódców, których jedynym zapleczem byli weterani Brygady Żydowskiej. Byli to jednak wyłącznie podoficerowie i brak było oficerów wyższych stopniem. Poza tym, Dawid Ben Gurion prowadził politykę promującą jedynie dawnych długotrwałych członków Hagany, co w wielu przypadkach eliminowało dobrze zapowiadających się dowódców polowych. Poważnym problemem był także brak jednolitego dowództwa. Większość sił polowych była jednostkami terytorialnymi, podległymi lokalnym społecznościom żydowskim, które je utrzymywały i finansowały zakup uzbrojenia. Z tego powodu, gdy zachodziła potrzeba użycia sił w innym obszarze, zdarzało się, że dowództwo spotykało się z odmową ze strony lokalnych przywódców<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. Ten sam problem istniał w zakresie uzbrojenia, którego duża część należała do lokalnych wspólnot. Na przykład na 10 tys. karabinów, aż 8700 nie należało do Naczelnego Dowództwa. Z 1900 pistoletów maszynowych, tylko 560 należało do dowództwa. Sytuacja lepiej wyglądała z cięższym uzbrojeniem. Na 186 ciężkich karabinów maszynowych tylko 31 należało do lokalnych wspólnot, natomiast wszystkie moździerze (672 moździerze 2-calowe i 96 3-calowe) należały do dowództwa. Całkowicie brakowało czołgów, transporterów opancerzonych, artylerii, dział przeciwpancernych i przeciwlotniczych. Zapasy paliwa, lekarstw i materiałów opatrunkowych tworzono zupełnie od podstaw<sup id="cite_ref-poznan_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-poznan-10">[10]</a></sup>. </p><p>W 1946 roku dowództwo Hagany opracowało strategiczny plan działań „Plan Maj”, który opierał się na założeniu, że społeczność żydowska spotka się z zagrożeniem podobnym do rozruchów arabskich z lat 1936–1939. Nie brano przy tym możliwości wybuchu wojny z sąsiednimi państwami arabskimi. Plan zakładał budowę fortyfikacji obronnych wokół żydowskich osiedli. W październiku 1946 zrealizowano plan budowy jedenastu osiedli na <a href="/wiki/Negew" title="Negew">pustyni Negew</a>. Celem było rozszerzenie granic przyszłego państwa żydowskiego. Powstała w ten sposób sieć ufortyfikowanych osiedli, która przyjęła na siebie impet natarcia arabskich armii, spowalniając ich natarcie i osłabiając potencjał militarny<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. Dowództwo Hagany zamierzało przekształcić swoją organizację w regularną armię. Zamierzano to uczynić poprzez przekształcenie <i>Korpusu Polowego</i> w regularne jednostki bojowe, pozostawiając siły <i>Straży</i> do obrony lokalnych społeczności. Jednostki polowe miały przyjąć kształt mobilnych brygad, działających na terytorium całego kraju. Miała to być rewolucyjna zmiana dla Hagany, która do tej pory posiadała jedynie kompanie. Wiązał się z tym problem braku dowódców, posiadających zdolności i umiejętności dowodzenia tak dużymi związkami taktycznymi. Konsekwencje tego płacono podczas pierwszej wojny. </p><p>W dniu 29 listopada 1947 roku <a href="/wiki/Zgromadzenie_Og%C3%B3lne_Organizacji_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych">Zgromadzenie Ogólne ONZ</a> przyjęło <a href="/wiki/Rezolucja_Zgromadzenia_Og%C3%B3lnego_ONZ_nr_181" title="Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181">rezolucję nr 181</a> w sprawie rozwiązania konfliktu arabsko-żydowskiego w Palestynie, poprzez utworzenie dwóch państw: arabskiego i żydowskiego<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>. Przywódcy społeczności żydowskiej zaakceptowali plan podziału Palestyny, chociaż wyrażali swoje niezadowolenie z umieszczenia Jerozolimy i <a href="/wiki/Betlejem" title="Betlejem">Betlejem</a> w międzynarodowej strefie pozostającej pod administracją <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a>. Zaproponowany obszar państwa żydowskiego przyjęli jako „niezbędne minimum”, i bez zgłaszania zastrzeżeń rozpoczęli przygotowania do utworzenia własnego <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">państwa</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup>. Natomiast społeczność arabska sprzeciwiła się rezolucji 181, twierdząc, że narusza ona prawa większości mieszkańców Palestyny<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>. Arabowie postrzegali plan podziału Palestyny jako niesprawiedliwy, ponieważ oddawał większość terytorium państwa w ręce stanowiącej mniejszość społeczności żydowskiej. Ich niezadowolenie było wzmacniane przez arabski nacjonalizm <a href="/wiki/Panarabizm" title="Panarabizm">panarabizmu</a>. W rezultacie, już 30 listopada 1947 roku doszło do pierwszego aktu przemocy, który został uznany za pierwszy akt <a href="/wiki/Wojna_domowa_w_Palestynie" title="Wojna domowa w Palestynie">wojny domowej w Mandacie Palestyny</a>. Arabowie rozpoczęli kampanię ataków na żydowską <a href="/wiki/Transport" title="Transport">komunikację</a> pomiędzy osiedlami żydowskimi. Kolejne zabójstwa, akty rozboju i podpalenia, pociągały za sobą akcje odwetowe Hagany, Irgunu i Lehi. Liczba ofiar po obu stronach konfliktu zaczęła gwałtownie rosnąć. W grudniu 1947 i styczniu 1948 roku zginęło prawie 1000 osób, a ponad 2000 zostało rannych. Liczby te odpowiadały 100 ofiarom śmiertelnym tygodniowo<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armia_Hagany">Armia Hagany</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Armia Hagany" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Armia Hagany"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Afula48.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Afula48.jpg/290px-Afula48.jpg" decoding="async" width="290" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Afula48.jpg/435px-Afula48.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Afula48.jpg 2x" data-file-width="480" data-file-height="274" /></a><figcaption>Żołnierze Hagany, 1948</figcaption></figure> <p>W listopadzie 1947 Dawid Ben Gurion zdawał sobie sprawę z realnego niebezpieczeństwa agresji sąsiednich państw arabskich i w związku z tym wydał <i>Rozkaz o Strukturze Narodowej</i>, który tworzył regularne <a href="/wiki/Dywizja" title="Dywizja">dywizje</a> (w rzeczywistości były to <a href="/wiki/Brygada" title="Brygada">brygady</a>), w skład których mieli wejść weterani wcześniejszych walk. Powstały w ten sposób: </p> <ul><li>Dywizja Północna – rejon <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfy</a> i <a href="/wiki/Dolina_Jezreel" title="Dolina Jezreel">Doliny Jezreel</a>;</li> <li>Dywizja Galilei – rejon <a href="/wiki/Galilea" title="Galilea">Galilei</a> i <a href="/wiki/Samaria_(kraina)" title="Samaria (kraina)">Samarii</a>;</li> <li>Dywizja Południowa – rejon Tel Awiwu (odbywało się tutaj szkolenie wszystkich wojsk) i pustyni Negew;</li> <li>Dywizja Jerozolimy – rejon Jerozolimy, Gusz Ecjon i <a href="/wiki/Judea" title="Judea">Judei</a>.</li></ul> <p>Niemal równocześnie zmieniono strukturę najwyższego dowództwa. Na czele sił Hagany stał Sztab Generalny z Szefem Sztabu Generalnego. Odpowiadał on bezpośrednio przed przywódcą Narodowego Dowództwa, i podlegały mu Oddział Sztabu Generalnego (planowanie, dowodzenie operacjami i wywiad), Oddział Administracyjny oraz Oddział Finansowy. W lipcu 1947 utworzono Gwardię Narodową, a w listopadzie utworzono zalążek izraelskich sił powietrznych (<i>Szerut Awir</i>). Początkowo było to kilkanaście lekkich samolotów wypożyczonych z żydowskich linii lotniczych „Awiron”, na których latało jedenastu pilotów. Sztabowi Generalnemu podlegała także oddzielna Kwatera Główna Palmach. Nie rozwiązany pozostawał jednak problem braku wykwalifikowanych oficerów, którzy umieliby zaszczepić porządek i poprowadzić odpowiednie szkolenia wojskowe. W oddziałach nagminnie naruszano dyscyplinę, występowały braki w aprowizacji i zupełnie brakowało transportu oraz komunikacji. </p><p>W dniu 5 grudnia 1947 ogłoszono Rozkaz Mobilizacyjny, na mocy którego tworzono specjalne komitety mobilizacyjne. Ogłoszono w ten sposób obowiązkowy pobór do wojska wszystkich mężczyzn i kobiet w wieku od 15 do 25 roku życia. Dzięki temu siły Hagany do marca 1948 uzyskały dodatkowych 21 tys. rekrutów. Następnie, w dniu 30 marca rozszerzono grupę wiekową osób powołanych do wojska na mężczyzn i kobiety w wieku od 26 do 35 roku życia. Pięć dni później ogłoszono <a href="/wiki/Mobilizacja" title="Mobilizacja">powszechną mobilizację</a> wszystkich ludzi poniżej 40 roku życia<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[17]</a></sup>. Podjęto także działania zmierzające do rozbudowy warsztatów produkujących broń i zwiększono starania na rzecz zakupu zagranicznego uzbrojenia. W połowie grudnia 1947 nawiązano pierwsze kontakty z rządem <a href="/wiki/Czechos%C5%82owacja" title="Czechosłowacja">Czechosłowacji</a>. W styczniu 1948 zakupiono w ten sposób 4500 karabinów, 200 karabinów maszynowych i 5 milionów naboi. Krótko potem uzyskano kolejne 10000 karabinów, 500 sztuk broni maszynowej i 12 milionów naboi, przeznaczonych wstępnie dla Syrii. Pierwszy transport dotarł drogą morską do Tel Awiwu na przełomie marca i kwietnia 1948<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[18]</a></sup>. </p><p>W lutym 1948 roku przeprowadzono reorganizację sił Hagany, tworząc podział na brygady<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Brygada_Golani" title="Brygada Golani">1 Brygada Golani</a> – powstała 22 lutego 1948 z zadaniem obrony rejonu miasta <a href="/wiki/Tyberiada" title="Tyberiada">Tyberiady</a> i <a href="/wiki/Dolina_Jordanu" title="Dolina Jordanu">Doliny Jordanu</a>. Dowódcą został płk Mosze Mann. Pod jego rozkazami było 3573 żołnierzy. <ul><li>12 Batalion – powstał 22 lutego 1948 z zadaniem obrony Tyberiady i okolicznych kibuców. W skład batalionu weszli weterani <i>Specjalnych Jednostek Nocnych</i> i <i>Straży</i> z okolicznych osad.</li> <li>13 Batalion – powstał w połowie marca 1948 z zadaniem obrony rejonu <a href="/wiki/Bet_Sze%E2%80%99an" title="Bet Sze’an">Bet Sze’an</a>. W skład batalionu weszli wolontariusze z okolicznych osad.</li> <li>14 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony Doliny Jezreel.</li> <li>15 Batalion – powstał w maju 1948 z zadaniem obrony rejonu <a href="/wiki/Migdal" title="Migdal">Migdal</a>.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Karmeli" title="Brygada Karmeli">2 Brygada Karmeli</a> – powstała 28 lutego 1948 z zadaniem obrony rejonu miast <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfa</a> i <a href="/wiki/Afula" title="Afula">Afula</a> z Doliną Jezreel. Dowódcą został płk Mosze Carmel. Pod jego rozkazami było 2238 żołnierzy. <ul><li>21 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem ochrony linii komunikacyjnych w Galilei, potem przejął obronę rejonu <a href="/wiki/D%C5%BCanin" title="Dżanin">Dżaninu</a>. W skład batalionu weszli rekruci z Hajfy.</li> <li>22 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony rejonu Hajfy. W skład batalionu weszli studenci z uczelni <a href="/wiki/Technion" title="Technion">Technion</a>.</li> <li>23 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony rejonu Afuli.</li> <li>24 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony osiedli położonych wokół Hajfy.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Aleksandroni" title="Brygada Aleksandroni">3 Brygada Aleksandroni</a> – powstała 1 grudnia 1947 z zadaniem obrony rejonu <a href="/wiki/Netanja" title="Netanja">Netanji</a>. Dowódcą był Dan Stone. Pod jego rozkazami było 3588 żołnierzy. <ul><li>31 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem ochrony linii komunikacyjnych w rejonie Netanji i <a href="/wiki/Hadera" title="Hadera">Hadery</a>. W skład batalionu weszli weterani z okolicznych osad.</li> <li>32 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem ochrony linii komunikacyjnych w rejonie <a href="/wiki/Petach_Tikwa" title="Petach Tikwa">Petach Tikwa</a> i <a href="/wiki/Ramat_ha-Szaron" title="Ramat ha-Szaron">Ramat ha-Szaron</a>. W skład batalionu weszli wolontariusze z miast.</li> <li>33 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony od wschodu zespołu miejskiego <a href="/wiki/Gusz_Dan" title="Gusz Dan">Gusz Dan</a>. W skład batalionu weszli weterani z tych miast.</li> <li>34 Batalion – powstał w maju 1948 jako batalion wsparcia brygady. W skład batalionu wszedł zespół obozu szkoleniowego Hagany.</li> <li>37 Batalion – powstał w czerwcu 1948. W skład batalionu weszli byli członkowie Irgunu.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Pancerna_Kirjati" title="Brygada Pancerna Kirjati">4 Brygada Kirjati</a> – powstała 22 lutego 1948 z zadaniem obrony rejonu Tel Awiwu. Służyło w niej 2504 żołnierzy. <ul><li>42 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony Tel Awiwu od wschodu. W skład batalionu weszli weterani z miasta.</li> <li>43 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony Tel Awiwu od południa. W skład batalionu weszli członkowie batalionów pracy.</li> <li>44 Batalion – powstał w grudniu 1947 z zadaniem obrony Tel Awiwu od wschodu. W skład batalionu weszli rekruci z miasta.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Giwati" title="Brygada Giwati">5 Brygada Giwati</a> – powstała 22 lutego 1948 z zadaniem obrony rejonu miasta <a href="/wiki/Aszkelon" title="Aszkelon">Aszkelon</a>. Dowódcą był <a href="/wiki/Szimon_Awidan" title="Szimon Awidan">Szimon Awidan</a>. Pod jego rozkazami było 3229 żołnierzy. <ul><li>51 Batalion – powstał latem 1947 z zadaniem ochrony linii komunikacyjnych w rejonie <a href="/wiki/Bat_Jam" title="Bat Jam">Bat Jam</a> i <a href="/wiki/Holon" title="Holon">Holon</a>. W skład batalionu weszli weterani z miast.</li> <li>52 Batalion – powstał w listopadzie 1947 z zadaniem obrony linii <a href="/wiki/Niccanim" title="Niccanim">Niccanim</a>, <a href="/wiki/Kefar_Urijja" title="Kefar Urijja">Kefar Urijja</a>, <a href="/wiki/Gezer_(kibuc)" title="Gezer (kibuc)">Gezer</a>. W skład batalionu weszli weterani z miast.</li> <li>53 Batalion – powstał w listopadzie 1947 z zadaniem obrony rejonu <a href="/wiki/Jafa" title="Jafa">Jafy</a>. W skład batalionu weszli brytyjscy weterani wojskowi.</li> <li>54 Batalion – powstał w listopadzie 1947 z zadaniem wsparcia obrony różnych sektorów Tel Awiwu. W skład batalionu weszli weterani z miasta.</li> <li>55 Batalion – powstał w maju 1948 jako batalion szkoleniowy dla dowódców.</li> <li>56 Batalion – powstał w maju 1948 z zadaniem obrony południowego frontu. (Był to tymczasowy batalion, utworzony z żołnierzy Brygady Kirjati, których przeniesiono w ramach posiłków na południe.)</li> <li>57 Batalion – powstał w czerwcu 1948. W skład batalionu weszli byli członkowie Irgunu.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Ecjoni" title="Brygada Ecjoni">6 Brygada Ecjoni</a> – powstała w listopadzie 1947 roku z zadaniem obrony rejonu Jerozolimy. Dowódcą był Jisra’el Amir, zastąpiony w styczniu przez <a href="/wiki/Dawid_Sze%E2%80%99alti%E2%80%99el" title="Dawid Sze’alti’el">Dawida Sze’alti’ela</a>. <ul><li>61 Batalion – powstał w grudniu 1947 roku z zadaniem działań obronnych wewnątrz miasta Jerozolimy. W skład batalionu weszli weterani z miasta oraz studenci z <a href="/wiki/Uniwersytet_Hebrajski_w_Jerozolimie" title="Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie">Uniwersytetu Hebrajskiego</a>.</li> <li>62 Batalion – powstał w marcu 1948 roku z zadaniem obrony linii komunikacyjnej łączącej Jerozolimę z Tel Awiwem.</li> <li>63 Batalion – powstał w grudniu 1947 roku z zadaniem działań obronnych wewnątrz miasta Jerozolimy.</li></ul></li></ul> <p>W kwietniu 1948 siły <a href="/wiki/Palmach" title="Palmach">Palmach</a> sformowano w sześciu batalionach, które następnie zgrupowano w trzech brygadach. Zostały one rozlokowane w następujący sposób<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Brygada_Pancerna_Harel" title="Brygada Pancerna Harel">10 Brygada „Harel”</a> – powstała 16 kwietnia 1948 roku z zadaniem prowadzenia działalności w rejonie Jerozolimy. <ul><li>4 Batalion – ochraniał <a href="/wiki/Konwoje_do_Jerozolimy" title="Konwoje do Jerozolimy">konwoje do Jerozolimy</a>.</li> <li>5 Batalion – ochraniał konwoje do Jerozolimy.</li> <li>6 Batalion – wspierał obronę Jerozolimy.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Jiftach" title="Brygada Jiftach">11 Brygada Jiftach</a> – powstała pod koniec kwietnia 1948 z zadaniem wspierania obrony Galilei. <ul><li>1 Batalion – prowadził działalność w rejonie Hajfy, Doliny Jezreel i Bet Sze’an.</li> <li>2 Batalion – na początku wojny wspierał działania obronne na pustyni Negew.</li> <li>3 Batalion – prowadził działalność w Galilei.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Negew" title="Brygada Negew">12 Brygada Negew</a> – powstała w marcu 1948 z zadaniem wspierania działań obronnych na <a href="/wiki/Negew" title="Negew">pustyni Negew</a>. <ul><li>7 Batalion</li> <li>8 Batalion</li> <li>9 Batalion</li></ul></li></ul> <p>Już po rozpoczęciu <a href="/wiki/I_wojna_izraelsko-arabska" title="I wojna izraelsko-arabska">wojny o niepodległość</a> sformowano dodatkowo: </p> <ul><li><a href="/wiki/7_Brygada_Pancerna" title="7 Brygada Pancerna">7 Brygada Pancerna</a> – powstała 16 maja 1948 z zadaniem otworzenia linii komunikacyjnej z Jerozolimą. Dowódcą został Szlomo Shamir. <ul><li>71 Batalion – był w rzeczywistości batalionem piechoty zmotoryzowanej. W skład batalionu weszli brytyjscy weterani wojenni oraz zagraniczni wolontariusze.</li> <li>72 Batalion</li> <li>73 Batalion – w skład batalionu weszli nowi imigranci oraz żołnierze przeniesieni z innych jednostek, zwłaszcza Palmach.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/8_Brygada_Pancerna" title="8 Brygada Pancerna">8 Brygada Pancerna</a> – powstała 24 maja 1948 z zadaniem otworzenia linii komunikacyjnej z Jerozolimą. Dowódcą został Jicchak Sade. <ul><li>82 Batalion – jedyny izraelski batalion uzbrojony w czołgi.</li> <li>88 Batalion</li> <li>89 Batalion</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Brygada_Oded" title="Brygada Oded">9 Brygada Oded</a> – powstała w maju 1948 z zadaniem obrony rejonu Hajfy. Dowódcą został Avraham Joffe. <ul><li>11 Batalion – powstał w listopadzie 1947 z zadaniem obrony Hajfy. W skład batalionu weszli wolontariusze z miasta.</li> <li>91 Batalion – powstał w czerwcu 1948. W skład batalionu weszli wolontariusze z Galilei.</li> <li>93 Batalion – powstał w czerwcu 1948. W skład batalionu weszli żołnierze z krajowego ośrodka szkoleniowego. Stanowił on odwód rezerwowy dla 11 Batalionu.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Siły_Obronne_Izraela"><span id="Si.C5.82y_Obronne_Izraela"></span>Siły Obronne Izraela</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Siły Obronne Izraela" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Siły Obronne Izraela"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W dniu 28 maja 1948 rząd nowo powstałego państwa Izrael wydał rozkaz powołujący do życia izraelską armię – <a href="/wiki/Si%C5%82y_Obronne_Izraela" title="Siły Obronne Izraela">Siły Obronne Izraela</a> (<i>Cewa Hagana le-Jisra’el</i>, w skrócie <i>Cahal</i>), do których miały przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie. W ten sposób Hagana została przekształcona w <a href="/wiki/Si%C5%82y_Obronne_Izraela" title="Siły Obronne Izraela">Siły Obronne Izraela</a>. Ostatnim dowódcą Hagany był <a href="/wiki/Jisra%E2%80%99el_Galili" title="Jisra’el Galili">Jisra’el Galili</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Muzeum_Hagany" title="Muzeum Hagany">Muzeum Hagany</a></li></ul> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też kategorię: <a href="/wiki/Kategoria:Cz%C5%82onkowie_Hagany" title="Kategoria:Członkowie Hagany">Członkowie Hagany</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-sachar-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sachar_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Howard Sachar: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=vo0xXNNQkn4C&dq=howard+sachar&hl=en&ei=XS9HTYHdKsSh8QPfoailCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CC4Q6AEwAg">A History of the Jews in the Modern World</a></i>. Vintage Books, 2006, s. 170. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1400030978" title="Specjalna:Książki/1400030978">ISBN <span class="isbn">1-40003-097-8</span></a>. [dostęp 2011-12-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+the+Jews+in+the+Modern+World&rft.au=Howard+Sachar&rft.pub=Vintage+Books&rft.pages=170&rft.isbn=1-40003-097-8&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dvo0xXNNQkn4C%26dq%3Dhoward%2Bsachar%26hl%3Den%26ei%3DXS9HTYHdKsSh8QPfoailCQ%26sa%3DX%26oi%3Dbook_result%26ct%3Dresult%26resnum%3D3%26ved%3D0CC4Q6AEwAg"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Michał Jadwiszczok: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230621013651/https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf">Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych</a></i>. Poznań: Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2010, s. 9-10. [dostęp 2011-12-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pierwsza+wojna+izraelsko-arabska+1948+roku+i+jej+wp%C5%82yw+na+formowanie+si%C4%99+Izraelskich+Si%C5%82+Obronnych&rft.au=Micha%C5%82+Jadwiszczok&rft.pub=Wydzia%C5%82+Historyczny+Uniwersytetu+im.+Adama+Mickiewicza+w+Poznaniu&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=9-10&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20230621013651%2Fhttps%3A%2F%2Frepozytorium.amu.edu.pl%2Fbitstream%2F10593%2F693%2F1%2FJadwiszczok_PhD.pdf"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-ministry-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ministry_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ministry_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mfa.gov.il/MFA/History/Modern%20History/Centenary%20of%20Zionism/Lexicon%20of%20Zionism#haganah">Lexicon of Zionism – Haganah</a>. [w:] <i>Israel Ministry of Foreigns Affairs</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-08]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zionism-israel.com/Haganah.htm">A History of the Jewish Underground Defense force in Palestine – Haganah</a>. [w:] <i>Zionism & Israel Information Center</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-08]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/haganah.html">The Haganah</a>. <a href="/wiki/Jewish_Virtual_Library" title="Jewish Virtual Library">Jewish Virtual Library</a>. [dostęp 2011-05-08]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.palestinefacts.org/pf_mandate_jewish_forces/">Jewish Armed Forces in the British Mandate</a>. Palestine Facts. [dostęp 2019-03-17]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Alan Bullock: <i>Foreign Secretary 1945-1951</i>. Londyn: Heinemann, 1983, s. 47-48, 164-168, seria: Life and times of Ernest Bevin. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780434094523" title="Specjalna:Książki/9780434094523">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-434-09452-3</span></a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/254187593">254187593</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Foreign+Secretary+1945-1951&rft.au=Alan+Bullock&rft.pub=Heinemann&rft.place=Londyn&rft.pages=47-48%2C+164-168&rft.series=Life+and+times+of+Ernest+Bevin&rft.isbn=9780434094523&rft_id=info:oclcnum/254187593"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120305054952/http://www.shimur.org/english/article.php?id=27">Atlit „Illegal” Immigrant Detention Camp</a>. [w:] <i>Society for Preservation of Israel Heritage Sites</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.shimur.org/english/article.php?id=27">tego adresu</a> (2012-03-05)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Dawid Ben-Gurion: <i>The Restored State of Israel</i>. Tel Awiw: 1969, s. 68.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Restored+State+of+Israel&rft.au=Dawid+Ben-Gurion&rft.place=Tel+Awiw&rft.pages=68"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-poznan-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-poznan_10-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-poznan_10-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Michał Jadwiszczok: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230621013651/https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf">Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych</a></i>. Poznań: Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2010, s. 24-25. [dostęp 2011-12-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pierwsza+wojna+izraelsko-arabska+1948+roku+i+jej+wp%C5%82yw+na+formowanie+si%C4%99+Izraelskich+Si%C5%82+Obronnych&rft.au=Micha%C5%82+Jadwiszczok&rft.pub=Wydzia%C5%82+Historyczny+Uniwersytetu+im.+Adama+Mickiewicza+w+Poznaniu&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=24-25&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20230621013651%2Fhttps%3A%2F%2Frepozytorium.amu.edu.pl%2Fbitstream%2F10593%2F693%2F1%2FJadwiszczok_PhD.pdf"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">David Tal: <i>War in Palestine 1948, Strategy and Diplomacy</i>. Tel Awiw: 2005, s. 26.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=War+in+Palestine+1948%2C+Strategy+and+Diplomacy&rft.au=David+Tal&rft.place=Tel+Awiw&rft.pages=26"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Elhanan Oren: <i>The Negev in Times of Revolt, Conflict and During the War of Independence 1939–1949</i>. 1994, s. 383-387.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Negev+in+Times+of+Revolt%2C+Conflict+and+During+the+War+of+Independence+1939%E2%80%931949&rft.aulast=Oren&rft.aufirst=Elhanan&rft.pages=383-387"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160820011710/http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp">United Nations General Assembly Resolution 181</a>. [w:] <i>The Avalon Project – Yale Law School</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp">tego adresu</a> (2016-08-20)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Mohammed El-Nawawy: <i>The Israeli-Egyptian Peace Process in the Reporting of Western Journalists</i>. Ablex/Greenwood, 2002, s. 1-2. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781567505443" title="Specjalna:Książki/9781567505443">ISBN <span class="isbn">978-1-56750-544-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Israeli-Egyptian+Peace+Process+in+the+Reporting+of+Western+Journalists&rft.aulast=El-Nawawy&rft.aufirst=Mohammed&rft.pub=Ablex%2FGreenwood&rft.pages=1-2&rft.isbn=978-1-56750-544-3"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160303193002/http://www.passia.org/seminars/2000/israel/part3.html">Jews and Arabs under the British Mandate</a>. [w:] <i>The Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs</i> [on-line]. 1948. [dostęp 2011-05-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Gelber Yoav: <i>Palestine 1948. War, Escape and the Emergence of the Palestinian Refugee Problem</i>. Sussex Academic Press, 2006, s. 51-56. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781845190750" title="Specjalna:Książki/9781845190750">ISBN <span class="isbn">978-1-84519-075-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Palestine+1948.+War%2C+Escape+and+the+Emergence+of+the+Palestinian+Refugee+Problem&rft.aulast=Yoav&rft.aufirst=Gelber&rft.pub=Sussex+Academic+Press&rft.pages=51-56&rft.isbn=978-1-84519-075-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Harry Levin: <i>Jerusalem Embattled – A Diary of the City under Siege</i>. Cassels: 1997, s. 32, 117. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/030433765X" title="Specjalna:Książki/030433765X">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">0-304-33765X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jerusalem+Embattled+%E2%80%93+A+Diary+of+the+City+under+Siege&rft.aulast=Levin&rft.aufirst=Harry&rft.place=Cassels&rft.pages=32%2C+117&rft.isbn=0-304-33765X"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Michał Jadwiszczok: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230621013651/https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf">Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych</a></i>. Poznań: Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2010, s. 29. [dostęp 2011-12-02].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pierwsza+wojna+izraelsko-arabska+1948+roku+i+jej+wp%C5%82yw+na+formowanie+si%C4%99+Izraelskich+Si%C5%82+Obronnych&rft.au=Micha%C5%82+Jadwiszczok&rft.pub=Wydzia%C5%82+Historyczny+Uniwersytetu+im.+Adama+Mickiewicza+w+Poznaniu&rft.place=Pozna%C5%84&rft.pages=29&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20230621013651%2Fhttps%3A%2F%2Frepozytorium.amu.edu.pl%2Fbitstream%2F10593%2F693%2F1%2FJadwiszczok_PhD.pdf"></span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120410194152/http://www.hagana.co.il/show_item.asp?levelid=61005&itemid=49711&itemtype=3&prm=t=4">The War of Independence 12/47- 5/48- Hagana fights and contains the advancing Arab forces</a>. [w:] <i>The Hagana – Official Site</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-06]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hagana.co.il/show_item.asp?levelid=61005&itemid=49711&itemtype=3&prm=t=4">tego adresu</a> (2012-04-10)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.moqatel.com/openshare/Behoth/Siasia2/Harb48/sec16.doc_cvt.htm">Rozmiary i warunki sił izraelskich</a>. [w:] <i>Encyclopedia Fighter of Desert</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-06]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku arabskim (العربية)">arab.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Ahron Bregman: <i>Israel’s Wars: A History Since 1947</i>. London: Routledge, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0415287162" title="Specjalna:Książki/0415287162">ISBN <span class="isbn">0-415-28716-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Israel%E2%80%99s+Wars%3A+A+History+Since+1947&rft.au=Ahron+Bregman&rft.pub=Routledge&rft.place=London&rft.isbn=0-415-28716-2"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">David Niv: <i>The Irgun Tsva’i Leumi</i>. Jerusalem: World Zionist Organization (Department for Education and Culture), 1980.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Irgun+Tsva%E2%80%99i+Leumi&rft.au=David+Niv&rft.pub=World+Zionist+Organization+%28Department+for+Education+and+Culture%29&rft.place=Jerusalem"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Dr. Saul Zadka: <i>Blood in Zion, How the Jewish Guerrillas drove the British out of Palestine</i>. London: Brassey’s, 1995. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1857531361" title="Specjalna:Książki/1857531361">ISBN <span class="isbn">1-85753-136-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Blood+in+Zion%2C+How+the+Jewish+Guerrillas+drove+the+British+out+of+Palestine&rft.au=Dr.+Saul+Zadka&rft.pub=Brassey%E2%80%99s&rft.place=London&rft.isbn=1-85753-136-1"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li><cite class="citation book">Jim G. Tobias, Peter Zinke: <i>Nakam – Jüdische Rache an NS-Tätern</i>. Hamburg: Konkret Literatur Verlag, 2000, s. 173. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3894581948" title="Specjalna:Książki/3894581948">ISBN <span class="isbn">3-89458-194-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nakam+%E2%80%93+J%C3%BCdische+Rache+an+NS-T%C3%A4tern&rft.au=Jim+G.+Tobias&rft.pub=Konkret+Literatur+Verlag&rft.place=Hamburg&rft.pages=173&rft.isbn=3-89458-194-8"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Hagana&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Hagana&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.irgon-haagana.co.il/show_item.asp?itemId=20&levelId=57933&itemType=0">The Hagana</a>. [w:] <i>The Hagana – Official Site</i> [on-line]. [dostęp 2011-05-08]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Organizacja_paramilitarna" title="Organizacja paramilitarna">organizacja paramilitarna</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/129489454">129489454</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n80020612">n80020612</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4236509-0">4236509-0</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/kn20030210019">kn20030210019</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007262258605171">987007262258605171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3909420.html">3909420</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Haganah">topic/Haganah</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/haganah">haganah</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/haganah/">haganah</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Haganah">Haganah</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0031966.xml">0031966</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Haganah">Haganah</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hagana&oldid=74485828">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hagana&oldid=74485828</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Hagana" title="Kategoria:Hagana">Hagana</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Organizacje_wojskowe" title="Kategoria:Organizacje wojskowe">Organizacje wojskowe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 5 sie 2024, 13:47.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Hagana&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84d8f4b96-f6lnt","wgBackendResponseTime":244,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.528","walltime":"0.707","ppvisitednodes":{"value":12627,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":67698,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":21227,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":20627,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 613.858 1 -total"," 39.93% 245.092 1 Szablon:Przypisy"," 29.76% 182.676 1 Szablon:Jednostka_wojskowa_infobox"," 27.13% 166.560 15 Szablon:Cytuj_książkę"," 17.57% 107.826 10 Szablon:Cytuj_stronę"," 16.02% 98.353 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 12.04% 73.916 10 Szablon:Infobox_nagłówek_dodaj"," 11.44% 70.235 1 Szablon:Infobox_www"," 7.94% 48.756 7 Szablon:Infobox_nagłówek"," 6.87% 42.165 1 Szablon:Pierwszy_niepusty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.234","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5289608,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7c479b968-rxxr5","timestamp":"20241116061652","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Hagana","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Hagana","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q252054","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q252054","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-04-11T09:45:04Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f8\/Haganah_Symbol.svg"}</script> </body> </html>