CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Góra Karmel – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"660fc655-e7a4-43cc-8438-f183c76f360d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Góra_Karmel","wgTitle":"Góra Karmel","wgCurRevisionId":74611598,"wgRevisionId":74611598,"wgArticleId":89865,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Hajfa","Święte góry","Góry Izraela","Rezerwaty biosfery w Izraelu","Parki narodowe w Izraelu","Stanowiska archeologiczne w Izraelu","Biblijne góry i wzgórza","Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Izraelu"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Góra_Karmel","wgRelevantArticleId":89865,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit": [],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74611598,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgCoordinates":{"lat":32.733056,"lon":35.049722},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q185318","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage": "ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/1200px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/800px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/640px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Góra Karmel – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/G%C3%B3ra_Karmel"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C3%B3ra_Karmel"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Góra_Karmel rootpage-Góra_Karmel skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=G%C3%B3ra+Karmel" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=G%C3%B3ra+Karmel" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=G%C3%B3ra+Karmel" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=G%C3%B3ra+Karmel" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Położenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Położenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Położenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Położenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Środowisko_naturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Środowisko_naturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Środowisko naturalne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Środowisko naturalne</span> </button> <ul id="toc-Środowisko_naturalne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Geologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Geologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Geologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przyroda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyroda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Przyroda</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyroda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nazwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Nazwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Nazwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Miejsce_w_religii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Miejsce_w_religii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Miejsce w religii</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Miejsce_w_religii-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Miejsce w religii</span> </button> <ul id="toc-Miejsce_w_religii-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Znaczenie_w_katolicyzmie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Znaczenie_w_katolicyzmie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Znaczenie w katolicyzmie</span> </div> </a> <ul id="toc-Znaczenie_w_katolicyzmie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Centrum_bahaizmu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Centrum_bahaizmu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Centrum bahaizmu</span> </div> </a> <ul id="toc-Centrum_bahaizmu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Park_narodowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Park_narodowy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Park narodowy</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Park_narodowy-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Park narodowy</span> </button> <ul id="toc-Park_narodowy-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Turystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Turystyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Turystyka</span> </div> </a> <ul id="toc-Turystyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Góra Karmel</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 64 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-64" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">64 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Karmelberg" title="Karmelberg – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Karmelberg" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%85%D9%84" title="جبل الكرمل – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جبل الكرمل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Monte_Carmelo" title="Monte Carmelo – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Monte Carmelo" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Кармель – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Кармель" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8D%D0%BB%D1%8C" title="Кармэль – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Кармэль" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB" title="Кармел – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Кармел" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Menez_Karmel" title="Menez Karmel – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Menez Karmel" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mont_Carmel" title="Mont Carmel – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mont Carmel" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bukid_Carmelo" title="Bukid Carmelo – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bukid Carmelo" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Karmel_(poho%C5%99%C3%AD)" title="Karmel (pohoří) – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Karmel (pohoří)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mynydd_Carmel" title="Mynydd Carmel – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mynydd Carmel" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Karmelbjerget" title="Karmelbjerget – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Karmelbjerget" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Karmel_(Gebirge)" title="Karmel (Gebirge) – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Karmel (Gebirge)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8C%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BC%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Όρος Κάρμηλος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Όρος Κάρμηλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Carmel" title="Mount Carmel – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Mount Carmel" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Monte_Carmelo" title="Monte Carmelo – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Monte Carmelo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Karmel_(montaro)" title="Karmel (montaro) – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Karmel (montaro)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Karmel_mendia" title="Karmel mendia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Karmel mendia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%84" title="کوه کرمل – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کوه کرمل" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mont_Carmel" title="Mont Carmel – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mont Carmel" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Sliabh_Chairmeil" title="Sliabh Chairmeil – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Sliabh Chairmeil" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B9%B4%EB%A5%B4%EB%A9%9C%EC%82%B0" title="카르멜산 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="카르멜산" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Karmel" title="Karmel – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Karmel" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gunung_Karmel" title="Gunung Karmel – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Gunung Karmel" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Karmelfjall" title="Karmelfjall – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Karmelfjall" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Monte_Carmelo" title="Monte Carmelo – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Monte Carmelo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9B%D7%A8%D7%9E%D7%9C" title="הכרמל – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="הכרמל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gunung_Karmel" title="Gunung Karmel – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gunung Karmel" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="კარმელი – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კარმელი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mlima_Karmeli" title="Mlima Karmeli – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mlima Karmeli" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mont_Carmel" title="Mont Carmel – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mont Carmel" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Mount_Carmel" title="Mount Carmel – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mount Carmel" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Karmelio_kalnas" title="Karmelio kalnas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Karmelio kalnas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A1rmel_(hegy)" title="Kármel (hegy) – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kármel (hegy)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D0%B0)" title="Кармел (планина) – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Кармел (планина)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tendrombohitra_Karmela" title="Tendrombohitra Karmela – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tendrombohitra Karmela" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B1%D9%85%D9%84" title="جبل الكرمل – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جبل الكرمل" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB_%D1%83%D1%83%D0%BB" title="Кармел уул – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Кармел уул" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Karmelgebergte" title="Karmelgebergte – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Karmelgebergte" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%AB%E3%83%A1%E3%83%AB%E5%B1%B1" title="カルメル山 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カルメル山" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Karmelberget" title="Karmelberget – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Karmelberget" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karmelberget" title="Karmelberget – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Karmelberget" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mont_Carm%C3%A8l" title="Mont Carmèl – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mont Carmèl" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%81_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%84" title="کوہ کرمل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کوہ کرمل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Monte_Carmelo" title="Monte Carmelo – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Monte Carmelo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Muntele_Carmel" title="Muntele Carmel – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Muntele Carmel" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Кармель – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кармель" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mount_Carmel" title="Mount Carmel – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mount Carmel" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Karmel" title="Karmel – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Karmel" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%86%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%85%DB%8E%DA%B5" title="چیاکانی کارمێڵ – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="چیاکانی کارمێڵ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB" title="Кармел – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Кармел" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Karmel" title="Karmel – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Karmel" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Karmelvuori" title="Karmelvuori – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Karmelvuori" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Karmelberget" title="Karmelberget – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Karmelberget" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bundok_Carmelo" title="Bundok Carmelo – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bundok Carmelo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%87%E0%AE%B2%E0%AF%8D_%E0%AE%AE%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="கார்மேல் மலை – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கார்மேல் மலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kermil_Da%C4%9F%C4%B1" title="Kermil Dağı – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kermil Dağı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Кармель – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кармель" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%DB%81_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%84" title="کوہ کرمل – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کوہ کرمل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%C3%BAi_Carmel" title="Núi Carmel – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Núi Carmel" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bukid_Carmelo" title="Bukid Carmelo – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Bukid Carmelo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%BF%A6%E5%AF%86%E5%B1%B1" title="迦密山 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="迦密山" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%A8%D7%9E%D7%9C_%D7%91%D7%90%D7%A8%D7%92" title="כרמל בארג – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="כרמל בארג" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BF%A6%E5%AF%86%E5%B1%B1" title="迦密山 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="迦密山" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q185318#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Karmel" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Dyskusja:G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Dyskusja o zawartości tej strony (strona nie istnieje) [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Karmel"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Karmel"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/G%C3%B3ra_Karmel" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/G%C3%B3ra_Karmel" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&oldid=74611598" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=G%C3%B3ra_Karmel&id=74611598&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FG%25C3%25B3ra_Karmel"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FG%25C3%25B3ra_Karmel"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=G%C3%B3ra+Karmel"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=G%C3%B3ra_Karmel&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mount_Carmel" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q185318" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=G%C3%B3ra_Karmel&params=32.733055555556_N_35.049722222222_E_type:forest"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32°43′59″N 35°02′59″E"><span class="latitude">32°43′59″N</span> <span class="longitude">35°02′59″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32,733056 35,049722"><span class="latitude">32,733056</span> <span class="longitude">35,049722</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy góry w Izraelu. Zobacz też: <a href="/wiki/Karmel_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Karmel (ujednoznacznienie)">inne znaczenia tego słowa</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#8c6; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Park Narodowy Góry Karmel</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Caiobadner_-_mount_carmel.JPG" class="mw-file-description" title="Widok masywu góry Karmel widziany z kibucu Maagan Michael"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/240px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/360px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG/480px-Caiobadner_-_mount_carmel.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span><br />Widok masywu góry Karmel widziany z kibucu Maagan Michael </td></tr> <tr style="background:#ddd; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Park_narodowy" title="Park narodowy">park narodowy</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwo</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/22px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/33px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/44px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></span></span> </span><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Położenie </th> <td> <p><a href="/wiki/Hajfa_(dystrykt)" title="Hajfa (dystrykt)">Dystrykt Hajfy</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data utworzenia </th> <td> <p>1 lipca 1971 </p> </td></tr> <tr class="infobox-locationmap" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"> <td colspan="2"><div style="text-align:center;margin:0 auto;width:164px"><div style="color:var(--color-subtle, #54595d);;font-weight:bold">Położenie na mapie Izraela</div><div class="mapa-lokalizacyjna"><div style="width:160px;padding:0;border:0 solid #aaa;position:relative"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span title="Mapa lokalizacyjna Izraela"><img alt="Mapa konturowa Izraela, u góry znajduje się punkt z opisem „Park Narodowy Góry Karmel”" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Israel_relief_location_map.jpg/160px-Israel_relief_location_map.jpg" decoding="async" width="160" height="297" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Israel_relief_location_map.jpg/240px-Israel_relief_location_map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Israel_relief_location_map.jpg/320px-Israel_relief_location_map.jpg 2x" data-file-width="614" data-file-height="1141" /></span></span><div aria-hidden="true" style="top:18.260582010582%;left:51.912393162393%;margin:0;position:absolute;height:0;padding:0;z-index:2;width:0"><div style="top:-4px;text-align:center;position:relative;line-height:8px;font-size:8px;left:-4px;width:8px"><span typeof="mw:File"><a href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&params=32.733055555556_N_35.049722222222_E_type:forest_" title="Park Narodowy Góry Karmel"><img alt="Park Narodowy Góry Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Green_pog.svg/8px-Green_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Green_pog.svg/12px-Green_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Green_pog.svg/16px-Green_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div style="line-height:15.12px;position:absolute;width:10em;z-index:90;font-size:12.6px;top:4px;float:center;left:-5em;text-align:center"><span style="text-shadow:0 0 5px white;;padding:1px">Park Narodowy Góry Karmel</span></div></div></div></div></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background-color:var(--background-color-base, #fff); color:black; text-align:center; border-bottom:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);"><span class="coordinates inline inline-and-top plainlinks"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ziemia" title="Ziemia"><img alt="Ziemia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/30px-Geographylogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/40px-Geographylogo.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span><a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=G%C3%B3ra_Karmel&params=32.733055555556_N_35.049722222222_E_type:forest"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32°43′59″N 35°02′59″E"><span class="latitude">32°43′59″N</span> <span class="longitude">35°02′59″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 32,733056 35,049722"><span class="latitude">32,733056</span> <span class="longitude">35,049722</span></span></span></a></span> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mount_Carmel" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mount_Carmel" class="extiw" title="commons:Category:Mount Carmel">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20120805220423/http://www.parks.org.il/BuildaGate5/general2/data_card.php?Cat=~25~~698900455~Card12~&ru=&SiteName=parks&Clt=&Bur=127900552">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Góra Karmel</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="he">‏הַר הַכַּרְמֶל, <i>Har ha-Karmel</i>‎</span>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_arabski" title="Język arabski">arab.</a> <span style="font-style: normal;" lang="ar">‏جبل الكرمل, <i>Dżabal al-Karmal</i>‎</span>; ‘winnica Boga’) – nadmorskie pasmo górskie rozciągające się nad <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">Morzem Śródziemnym</a> w północnej części <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraela</a>. Wznosi się 546 metrów nad <a href="/wiki/Zatoka_Hajfy" title="Zatoka Hajfy">Zatoką Hajfy</a> i rozciąga się na długości 39 km w kierunku południowo-wschodnim. <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a> uznało obszar góry Karmel <a href="/wiki/Rezerwat_biosfery" title="Rezerwat biosfery">rezerwatem biosfery</a>. Obszar ten obejmuje Park Narodowy Góry Karmel. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Położenie"><span id="Po.C5.82o.C5.BCenie"></span>Położenie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Położenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Położenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wyrażenie „Góra Karmel” odnosi się do trzech miejsc geograficznych na północy <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraela</a>:<sup id="cite_ref-Biblica_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Biblica-1">[1]</a></sup> </p> <ul><li>pasmo górskie Karmel rozciągające o długości 39 km z północnego zachodu na południowy wschód, od miasta <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfa</a> w pobliże miasta <a href="/wiki/D%C5%BCanin" title="Dżanin">Dżanin</a>. W części południowo-wschodniej góry przechodzą w pasmo zalesionych wzgórz.</li> <li>pasmo górskie Karmel o długości 19 km na południowy wschód od miasta Hajfa.</li> <li>szczyt górski Karmel (546 metrów <a href="/wiki/N.p.m." title="N.p.m.">n.p.m.</a>) znajdujący się na cyplu górującym nad <a href="/wiki/Zatoka_Hajfy" title="Zatoka Hajfy">Zatoką Hajfy</a>. Jest to najwyższe wzniesienie masywu górskiego Karmel.</li></ul> <p>Na północnym wschodzie znajduje się <a href="/wiki/Dolina_Jezreel" title="Dolina Jezreel">Dolina Jezreel</a>, która przechodzi w kierunku północno-zachodnim w <a href="/w/index.php?title=Emek_Zewulun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Emek Zewulun (strona nie istnieje)">Dolinę Zabulona</a> i dociera w rejonie miasta Hajfa do Zatoki Hajfy nad <a href="/wiki/Morze_%C5%9Ar%C3%B3dziemne" title="Morze Śródziemne">Morzem Śródziemnym</a>. Po stronie południowo-zachodniej jest równina nadmorska. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Środowisko_naturalne"><span id=".C5.9Arodowisko_naturalne"></span>Środowisko naturalne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Środowisko naturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środowisko naturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MountCarmel1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/MountCarmel1.JPG/220px-MountCarmel1.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/MountCarmel1.JPG/330px-MountCarmel1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/MountCarmel1.JPG/440px-MountCarmel1.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Zalesione zbocza góry Karmel</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mount-carmel-1894.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mount-carmel-1894.jpg/220px-Mount-carmel-1894.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mount-carmel-1894.jpg/330px-Mount-carmel-1894.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Mount-carmel-1894.jpg/440px-Mount-carmel-1894.jpg 2x" data-file-width="471" data-file-height="377" /></a><figcaption>Góra Karmel w 1894 roku</figcaption></figure> <p>Szerokość masywu górskiego Karmel waha się między 6,5 a 8 km. W części północno-zachodniej znajdują się najwyższe wzniesienia ze szczytem Karmel. Innymi najważniejszymi szczytami są: Har Alon (515 m n.p.m.) i Har El (518 m) Na południe od nich są Har Arkan (480 m) i Har Szokef (497 m). Najbliżej Hajfy jest szczyt Har Tlali (480 m). Po stronie zachodniej są Har Oren (301 m) i Reches Mitla (350 m), a po stronie południowej Keren haKarmel (474 m), Har Mehalel (458 m) i Har Sumak (358 m). Stoki górskie łagodnie opadają w kierunku południowo-zachodnim w stronę równiny nadmorskiej a po stronie północno-wschodniej tworzą stromą grań o wysokości dochodzącej do około 400 m. Masyw przechodzi w kierunku południowo-wschodnim we wzgórza <a href="/w/index.php?title=Ramat_Menasche&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ramat Menasche (strona nie istnieje)">Ramat Menasche</a>. </p><p>Góry są podzielone licznymi bocznymi dolinami, których dnem spływają sezonowe strumienie. Różnica wysokości między dnem doliny a szczytami gór niejednokrotnie wynosi kilkaset metrów. W kierunku zachodnim spływają strumienie Szikmona, Alija, Lotem, Amik, Sijach, Ezov, Achuza, Amiram, Ovadia, Tira, Gallim (ze swoimi dopływami Neder, Kelah, Durim i Oranit), Megadim (ze swoimi dopływami Mitla i Sfunim), Oren (ze swoimi dopływami Alon, Hek, Nets, Rakit, Bustan i Duchan), Hod (z dopływem Chanilon), Me’arot (z dopływem Charuvim), Maharala i Szimri. Wszystkie te strumienie spływają na równinę nadmorską i mają swoje ujście do Morza Śródziemnego. Pośrodku tych zalesionych wzgórz znajduje się rolnicza Dolina Maharala. Z położonych bardziej na południowy wschód wzgórz spływają strumienie Dalija (z dopływami Timon, Alkana, Tut, Menasze, Moed i Szelef), Ada (ze swoimi dopływami Sibchi, Hotmit, Barkan i Gozlan) oraz Narbeta. Po stronie północno-wschodniej jest zlewnia rzeki <a href="/wiki/Kiszon" title="Kiszon">Kiszon</a> – strumienie Jamus, Azam, Rimonim, Miham, Susa, BaMe’arotana, Keini, Midrach (z dopływami Slav i Megiddo), Jizhar, Miszmar HaEmek, Paga, Gahar, HaSzofet (z dopływami HaSznajim i Sanin), Keret, Rakefet, Alroj, Huseifa, Jagur (i dopływ Sevach), Ma’apillim, Neszer (i dopływ Kati’a) oraz Giborim. </p><p>Góry są stosunkowo słabo zaludnione. Szczególnie dotyczy to części południowej, gdzie występują jedynie osady wiejskie. W części górzystej są miasteczka <a href="/wiki/Dalijat_al-Karmil" title="Dalijat al-Karmil">Dalijat al-Karmil</a> i <a href="/w/index.php?title=Isfija&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isfija (strona nie istnieje)">Isfija</a>. Na północnym skraju masywu górskiego jest położone miasto portowe Hajfa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geologia">Geologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Geologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W czasie rozwoju geologicznego masyw góry Karmel był zanurzony w morzu, w wyniku czego nastąpiło nagromadzenie szczątków morskich zwierząt odnajdywanych obecnie jako skamieliny. Pod względem geologicznym masyw górski jest zbudowany ze <a href="/wiki/Wapie%C5%84" title="Wapień">skał wapiennych</a> i <a href="/wiki/Krzemie%C5%84" title="Krzemień">krzemieni</a>. Budowa z miękkich skał osadowych powoduje, że rejon obfituje w liczne jaskinie i groty. W rejonie góry nastąpiło kilka erupcji wulkanicznych, czego dowodem jest obecność skał <a href="/wiki/Bazalt" title="Bazalt">bazaltowych</a><sup id="cite_ref-info_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-info-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-Mapa_budowy_geologicznej_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Mapa_budowy_geologicznej-3">[3]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przyroda">Przyroda</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przyroda" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyroda"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bliskość morza daje górom duże ilości opadów atmosferycznych, które umożliwiają wzrost roślinności śródziemnomorskiej. W obszarze góry Karmel rośnie około 670 różnych gatunków roślin. Większość najwyższych partii gór i ich zachodnie stoki porośnięte są dużym kompleksem leśnym nazywanym Lasem Karmel (hebr. <span lang="he">‏יערות הכרמל, <i>Ja’arot HaKarmel</i>‎</span>). Jego powierzchnia wynosi około 30 km², na których rosną <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dęby</a>, <a href="/wiki/Sosna" title="Sosna">sosny</a>, <a href="/wiki/Oliwka_(ro%C5%9Blina)" title="Oliwka (roślina)">drzewa oliwne</a> i <a href="/wiki/Wawrzyn" title="Wawrzyn">wawrzyny</a>. Rzeczą wyjątkową dla izraelskich lasów są zachowane naturalne siedliska drzewostanów sosnowych, które różnią się od masowych sztucznych nasadzeń lasów w pozostałych częściach kraju. Góra jest naturalnym siedliskiem wielu gatunków dzikich zwierząt: <a href="/wiki/Daniel_zwyczajny" title="Daniel zwyczajny">danieli</a> (<a href="/wiki/Daniel_mezopotamski" title="Daniel mezopotamski">daniel mezopotamski</a>), <a href="/wiki/Sarna" title="Sarna">saren</a>, <a href="/wiki/Aquila" title="Aquila">orłów</a> i <a href="/wiki/Puchacz_(zwyczajny)" title="Puchacz (zwyczajny)">puchaczy</a><sup id="cite_ref-info_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-info-2">[2]</a></sup><sup id="cite_ref-Carmel_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carmel-4">[4]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W latach 20. XX wieku w jaskiniach <a href="/wiki/Magharat_at-Tabun" title="Magharat at-Tabun">Tabun</a>, <a href="/wiki/El_Wad" title="El Wad">El Wad</a>, <a href="/wiki/Magharat_as-Suchul" title="Magharat as-Suchul">Skhul</a> i <a href="/wiki/Kebara" title="Kebara">Kebara</a> zidentyfikowano ślady osadnictwa obejmującego okres od 600 tys. lat temu. Pierwsze wykopaliska prowadziła tam ekipa brytyjskich archeologów pod kierownictwem <a href="/wiki/Dorothy_Garrod" title="Dorothy Garrod">Dorothy Garrod</a>. Najstarsze artefakty znaleziono w jaskini Tabun. Odkryto tam ślady osadnictwa <a href="/wiki/Neandertalczyk" title="Neandertalczyk">neandertalczyków</a> i <a href="/wiki/Cz%C5%82owiek_rozumny" title="Człowiek rozumny">Homo sapiens</a><sup id="cite_ref-Bahn2006-s328_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bahn2006-s328-5">[5]</a></sup>. </p><p>Podczas <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a> Góra Karmel odgrywała strategiczną rolę. We wrześniu 1918 roku doszło do <a href="/wiki/Bitwa_pod_Megiddo_(1918)" title="Bitwa pod Megiddo (1918)">bitwy pod Meggido</a>, w której <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Brytyjczycy</a> rozbili wojska <a href="/wiki/Imperium_Osma%C5%84skie" title="Imperium Osmańskie">tureckie</a>. W rezultacie <a href="/wiki/Palestyna" title="Palestyna">Palestyna</a> przeszła pod brytyjskie panowanie i powstał <a href="/wiki/Palestyna_(mandat)" title="Palestyna (mandat)">Brytyjski Mandat Palestyny</a>. W latach 20. i 30. XX wieku <a href="/wiki/%C5%BBydowski_Fundusz_Narodowy" title="Żydowski Fundusz Narodowy">Żydowski Fundusz Narodowy</a> rozpoczął zalesianie masywu Karmel. Działania te zostały zintensyfikowane po 1948 roku, w niepodległym Izraelu. W rezultacie powstał jeden z największych drzewostanów w kraju. Ze względu na unikalną biosferę w 1963 roku izraelskie władze wstrzymały inwestycje budowlane na tym obszarze. 1 lipca 1971 roku utworzono Park Narodowy Góry Karmel. Większość jego obszaru jest dostępna dla turystów. W 1996 roku <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a> uznała obszar parku za <a href="/wiki/Rezerwat_biosfery" title="Rezerwat biosfery">rezerwat biosfery</a>. </p><p>W dniu 2 grudnia 2010 roku wybuchł <a href="/wiki/Po%C5%BCary_las%C3%B3w_w_Izraelu_(2010)" title="Pożary lasów w Izraelu (2010)">wielki pożar w lesie Karmel</a>, który objął obszar 20 km². Był to największy pożar w historii Izraela – zginęły 44 osoby<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>, a około 13 tys. zostało ewakuowanych<sup id="cite_ref-40_prison_guards_dead_after_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-40_prison_guards_dead_after-7">[7]</a></sup><sup id="cite_ref-Największy_pożar_w_historii_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Największy_pożar_w_historii-8">[8]</a></sup>. </p><p>W 2012 roku położone na górze Karmel stanowiska archeologiczne związane z ewolucją człowieka zostały wpisane na <a href="/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO" title="Lista światowego dziedzictwa UNESCO">listę światowego dziedzictwa</a> UNESCO. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazwa">Nazwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Nazwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nazwa góry w języku hebrajskim <i>Har HaKarmel</i> oznacza ‘winnicę Boga’ lub ‘ogród Boży’. Odnosi się to do jego urodzajności terenów. W języku arabskim góra jest także nazywana <span lang="ar">‏<i>Dżabal Mar Eljas</i> جبل مار إلياس‎</span>, co jest tłumaczone jako Góra Proroka Eliasza. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miejsce_w_religii">Miejsce w religii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Miejsce w religii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miejsce w religii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Góra Karmel odgrywa wyjątkową rolę religijną i jest uznawana za świętą przez <a href="/wiki/%C5%BBydzi" title="Żydzi">żydów</a>, <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijan</a>, <a href="/wiki/Islam" title="Islam">muzułmanów</a>, <a href="/wiki/Bahaizm" title="Bahaizm">bahaitów</a>, czcicieli <a href="/wiki/Baal" title="Baal">Baala</a> i <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Grecja" title="Starożytna Grecja">starożytnych Greków</a> (Góra Zeusa). </p><p>Mówi się, że <a href="/wiki/Pitagoras" title="Pitagoras">Pitagoras</a> zatrzymał się tam podczas wyprawy do <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Egipt" title="Starożytny Egipt">Egiptu</a>. W <a href="/wiki/Stary_Testament" title="Stary Testament">Starym Testamencie</a> góra Karmel jest opisywana jako symbol piękna<sup id="cite_ref-uwaga5_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-uwaga5-9">[a]</a></sup><sup id="cite_ref-uwaga6_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-uwaga6-10">[b]</a></sup>. Prorok <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasz</a> miał zamieszkiwać w tamtejszych dwóch grotach i tam odbyć konfrontację z czcicielami <a href="/wiki/Baal" title="Baal">Baala</a><sup id="cite_ref-uwaga7_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-uwaga7-11">[c]</a></sup>. Proroctwa <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">biblijne</a> odnoszą się do góry, przedstawiając przyszłe błogosławieństwa Boże<sup id="cite_ref-uwaga8_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-uwaga8-12">[d]</a></sup>. Według tradycji chrześcijańskiej, rodzina <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> miała zatrzymać się tam wracając z Egiptu. Od pierwszych wieków chrześcijaństwa, pustelnicy zamieszkiwali liczne tamtejsze groty. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg/220px-The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg/330px-The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg/440px-The_Church_of_Our_Lady_at_Mount_Carmel_in_Israel.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1080" /></a><figcaption>Kościół Matki Bożej na Górze Karmel. Miejsce życia i modlitwy <a href="/wiki/Eremita" title="Eremita">pustelników</a> chrześcijańskich od blisko dwóch tysięcy lat. Tam narodził się zakon <a href="/wiki/Karmelici" title="Karmelici">karmelitów</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Znaczenie_w_katolicyzmie">Znaczenie w katolicyzmie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Znaczenie w katolicyzmie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Znaczenie w katolicyzmie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według interpretacji <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolickiej</a> dostrzeżony przez sługę <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">Eliasza</a> na zboczach Góry Karmel obłoczek (<a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="1 Księga Królewska">1 Krl</a> 18,42–45) to proroctwo o <a href="/wiki/Dziewictwo_Marii_z_Nazaretu" title="Dziewictwo Marii z Nazaretu">Maryi</a>: „tak jak obłok przyniesie deszcz po suszy, tak Maryja przyniosła światu Zbawiciela”. Od początku <a href="/wiki/Ojcowie_pustyni" title="Ojcowie pustyni">ruchu pustelniczego</a> w <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwie</a> Góra Karmel była miejscem modlitwy <a href="/wiki/Eremita" title="Eremita">pustelników</a>, którzy czcili <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Maryję</a>, matkę <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Chrystusa</a>. </p><p>Założony w XIII wieku maryjny <a href="/wiki/Karmelici" title="Karmelici">Zakon Matki Bożej z Góry Karmel</a> nawiązywał do tej tradycji, a także do maryjnej interpretacji wydarzenia z życia proroka Eliasza opisanego w 18 rozdz. Księgi Królewskiej. I chociaż między rokiem 1291 a 1634 karmelici nie mogli przebywać w tym rejonie, to w ich duchowości żywy pozostawał obraz interpretowanej mistycznie góry Karmel. Obecnie są tam dwa klasztory karmelitańskie: <a href="/wiki/Klasztor_karmelit%C3%B3w_bosych_Stella_Maris" title="Klasztor karmelitów bosych Stella Maris">klasztor karmelitów bosych Stella Maris</a> i klasztor karmelitanek francuskich pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel (<em lang="fr">Notre Dame du Mont-Carmel</em>). </p><p>Święto Matki Bożej z Góry Karmel jest obchodzone 16 lipca. Ich <a href="/wiki/Szkaplerz" title="Szkaplerz">szkaplerz</a> stał się jednym z najpopularniejszych nabożeństw w <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościele katolickim</a>. Po reformie liturgicznej <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_trydencki" title="Sobór trydencki">Soboru trydenckiego</a> w zakonie karmelitów obchodzono je zgodnie z <a href="/w/index.php?title=Brewiarz_rzymski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brewiarz rzymski (strona nie istnieje)">brewiarzem rzymskim</a> (1585) według <a href="/wiki/Patriarchat_jerozolimski" title="Patriarchat jerozolimski">rytu jerozolimskiego</a>. Karmelici bosi w 1589 uzyskali zgodę <a href="/wiki/Stolica_Apostolska" title="Stolica Apostolska">Stolicy apostolskiej</a> na odejście od tego rytu i przyjęcie tekstów liturgicznych rytu rzymskiego<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[9]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:TerracesBenGurion2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/TerracesBenGurion2.jpg/220px-TerracesBenGurion2.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/TerracesBenGurion2.jpg/330px-TerracesBenGurion2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/TerracesBenGurion2.jpg/440px-TerracesBenGurion2.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Mauzoleum <a href="/wiki/Bab" title="Bab">Bába</a> w <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfie</a>, obok mauzoleum <a href="/wiki/Baha_Allah" title="Baha Allah">Bahá’u’lláha</a>, jedno z dwóch najważniejszych miejsc świętych dla <a href="/wiki/Bahaizm" title="Bahaizm">bahaitów</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Centrum_bahaizmu">Centrum bahaizmu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Centrum bahaizmu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Centrum bahaizmu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 1950 roku na zboczach góry Karmel wzniesiono sanktuarium <a href="/wiki/Bab" title="Bab">Bába</a> – było to miejsce wskazane przez <a href="/wiki/Baha_Allah" title="Baha Allah">Bahá’u’lláha</a> do budowy grobowca dla przywódcy <a href="/wiki/Bahaizm" title="Bahaizm">bahaizmu</a>. Ukończone w 2001 roku bahaickie tarasy, z daleka widoczne na zboczach góry, stały się wizytówką Hajfy. Jest to centrum bahaizmu i miejsce pielgrzymek dla bahaitów. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Park_narodowy">Park narodowy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Park narodowy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Park narodowy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W celu ochrony uznanego przez UNESCO rezerwatu biosfery, utworzono Park Narodowy Góry Karmel. Zajmuje on powierzchnię 21 tys. hektarów, z których jedna trzecia to <a href="/wiki/Rezerwat_przyrody" title="Rezerwat przyrody">rezerwaty przyrody</a>. Park narodowy jest w całości poświęcony ochronie śródziemnomorskiej przyrody i krajobrazów. Na terenie parku są ścisłe rezerwaty przyrody, w których pracownicy <a href="/wiki/Zarz%C4%85d_Ochrony_Przyrody_i_Park%C3%B3w_Narodowych" title="Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych">Zarządu Ochrony Przyrody i Parków Narodowych</a> starają się odtworzyć wymarłe gatunki zwierząt i roślin. </p><p><span style="clear:both;height:0px;line-height:0px;display:block"> </span> </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerycaption">Park Narodowy Góra Karmel</li> <li class="gallerybox" style="width: 100px"> <div class="thumb" style="width: 98px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Map-carmel.png" class="mw-file-description" title="Mapa parku narodowego"><img alt="Mapa parku narodowego" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Map-carmel.png/147px-Map-carmel.png" decoding="async" width="98" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Map-carmel.png/221px-Map-carmel.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Map-carmel.png/295px-Map-carmel.png 2x" data-file-width="1565" data-file-height="2228" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Mapa parku narodowego</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 210px"> <div class="thumb" style="width: 208px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG" class="mw-file-description" title="Most wiszący w Parku Orłów"><img alt="Most wiszący w Parku Orłów" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG/312px-PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG" decoding="async" width="208" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG/468px-PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a3/PikiWiki_Israel_116_Park_Nesher_bridge_%D7%94%D7%92%D7%A9%D7%A8_%D7%94%D7%AA%D7%9C%D7%95%D7%99_%D7%91%D7%A0%D7%A9%D7%A8.JPG 2x" data-file-width="600" data-file-height="404" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Most wiszący w Parku Orłów</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 188.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 186.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Isfije_075.jpg" class="mw-file-description" title="Wioska Isfija"><img alt="Wioska Isfija" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Isfije_075.jpg/280px-Isfije_075.jpg" decoding="async" width="187" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Isfije_075.jpg/420px-Isfije_075.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Isfije_075.jpg/560px-Isfije_075.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Wioska Isfija</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 198px"> <div class="thumb" style="width: 196px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg" class="mw-file-description" title="Miasto Hajfa położone u zboczy góry Karmel"><img alt="Miasto Hajfa położone u zboczy góry Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg/294px-Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg" decoding="async" width="196" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg/441px-Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg/588px-Bat_Galim_neighborhood_and_Haifa_Bay.jpg 2x" data-file-width="2100" data-file-height="1500" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Miasto <a href="/wiki/Hajfa" title="Hajfa">Hajfa</a> położone u zboczy góry Karmel</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 189.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 187.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Elijah%27s_cave_P3160005.JPG" class="mw-file-description" title="Wejście do Jaskini Eliasza w Hajfie"><img alt="Wejście do Jaskini Eliasza w Hajfie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/281px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG" decoding="async" width="188" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/421px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Elijah%27s_cave_P3160005.JPG/561px-Elijah%27s_cave_P3160005.JPG 2x" data-file-width="2288" data-file-height="1712" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Wejście do Jaskini Eliasza w Hajfie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 251.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 249.33333333333px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:HaifaUniversity.jpg" class="mw-file-description" title="Uniwersytet w Hajfie na górze Karmel"><img alt="Uniwersytet w Hajfie na górze Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/HaifaUniversity.jpg/374px-HaifaUniversity.jpg" decoding="async" width="250" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/HaifaUniversity.jpg/561px-HaifaUniversity.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/HaifaUniversity.jpg/748px-HaifaUniversity.jpg 2x" data-file-width="767" data-file-height="431" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Uniwersytet_w_Hajfie" title="Uniwersytet w Hajfie">Uniwersytet w Hajfie</a> na górze Karmel</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 188px"> <div class="thumb" style="width: 186px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Carmel-28.JPG" class="mw-file-description" title="Jedna z wąskich dolin w masywie Karmel"><img alt="Jedna z wąskich dolin w masywie Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Carmel-28.JPG/279px-Carmel-28.JPG" decoding="async" width="186" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Carmel-28.JPG/419px-Carmel-28.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Carmel-28.JPG/558px-Carmel-28.JPG 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2120" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Jedna z wąskich dolin w masywie Karmel</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 188.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 186.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:KleineSchweizIsrael.jpg" class="mw-file-description" title="Tzw. Mała Szwajcaria na górze Karmel"><img alt="Tzw. Mała Szwajcaria na górze Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/KleineSchweizIsrael.jpg/280px-KleineSchweizIsrael.jpg" decoding="async" width="187" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/KleineSchweizIsrael.jpg/420px-KleineSchweizIsrael.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/KleineSchweizIsrael.jpg/560px-KleineSchweizIsrael.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tzw. Mała Szwajcaria na górze Karmel</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 204px"> <div class="thumb" style="width: 202px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Persian_Fallow_Deer_1.jpg" class="mw-file-description" title="Daniel mezopotamski na górze Karmel"><img alt="Daniel mezopotamski na górze Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Persian_Fallow_Deer_1.jpg/303px-Persian_Fallow_Deer_1.jpg" decoding="async" width="202" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Persian_Fallow_Deer_1.jpg/454px-Persian_Fallow_Deer_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Persian_Fallow_Deer_1.jpg/605px-Persian_Fallow_Deer_1.jpg 2x" data-file-width="3246" data-file-height="2255" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Daniel_mezopotamski" title="Daniel mezopotamski">Daniel mezopotamski</a> na górze Karmel</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Turystyka">Turystyka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Turystyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Turystyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W parku wytyczono ścieżki turystyczne, a w najbardziej eksponowanych miejscach wybudowano platformy widokowe oraz miejsca piknikowe. Czas zwiedzania waha się od jednej godziny do całego dnia. Niektóre obszary parku są dostępne dla osób niepełnosprawnych<sup id="cite_ref-Mount_Carmel_National_Park_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Mount_Carmel_National_Park-14">[10]</a></sup> </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 804.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 802.66666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Abreekpano.jpg" class="mw-file-description" title="Panorama masywu Karmel"><img alt="Panorama masywu Karmel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Abreekpano.jpg/1204px-Abreekpano.jpg" decoding="async" width="803" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Abreekpano.jpg/1806px-Abreekpano.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/39/Abreekpano.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="349" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Panorama masywu Karmel</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Geografia_Izraela" title="Geografia Izraela">Geografia Izraela</a></li> <li><a href="/wiki/Parki_narodowe_w_Izraelu" title="Parki narodowe w Izraelu">Parki narodowe w Izraelu</a></li> <li><a href="/wiki/Zarz%C4%85d_Ochrony_Przyrody_i_Park%C3%B3w_Narodowych" title="Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych">Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-uwaga5-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uwaga5_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Izajasza" title="Księga Izajasza">Księga Izajasza</a> 35:2 : „Niech wyda kwiaty jak lilie polne, niech się rozraduje, skacząc i wykrzykując z uciechy. Chwałą Libanu ją obdarzono, ozdobą <b>Karmelu</b> i Saronu. Oni zobaczą chwałę Pana, wspaniałość naszego Boga.” Tłumaczenie według <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblii Tysiąclecia</a>.</span> </li> <li id="cite_note-uwaga6-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uwaga6_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_nad_pie%C5%9Bniami" title="Pieśń nad pieśniami">Pieśń nad pieśniami</a> 7:6 : „Głowa twa [wznosi się] nad tobą jak <b>Karmel</b>, włosy głowy twej jak królewska purpura, splecione w warkocze.” Tłumaczenie według <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblii Tysiąclecia</a>.</span> </li> <li id="cite_note-uwaga7-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uwaga7_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/1_Ksi%C4%99ga_Kr%C3%B3lewska" title="1 Księga Królewska">1 Księga Królewska</a> 18:18-20 : „(18) A on mu odrzekł: Nie ja dręczę Izraela, ale właśnie ty i ród twego ojca waszym porzucaniem przykazań Pańskich, a ponadto ty poszedłeś za Baalami. (19) Więc zaraz wydaj rozkaz, aby zgromadzić przy mnie całego Izraela na górze <b>Karmel</b>, a także czterystu pięćdziesięciu proroków Baala oraz czterystu proroków Aszery, stołowników Izebel. (20) Achab rozesłał polecenie wszystkim Izraelitom i zgromadził proroków na górze Karmel.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.</span> </li> <li id="cite_note-uwaga8-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uwaga8_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zobacz: <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Jeremiasza" title="Księga Jeremiasza">Księga Jeremiasza</a> 50:19 : „Izraela zaś przyprowadzę znów do jego pastwisk i będzie się pasł na Karmelu i w Baszanie, a w górach Efraima i w Gileadzie się nasyci.” Tłumaczenie według Biblii Tysiąclecia.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Biblica-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Biblica_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Cheyne and Black, <i><a href="/w/index.php?title=Encyclopedia_Biblica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encyclopedia Biblica (strona nie istnieje)">Encyclopedia Biblica</a></i></span> </li> <li id="cite_note-info-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-info_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-info_2-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120610191542/http://www.goisrael.com/Tourism_Eng/Tourist%20Information/Discover%20Israel/Geographic%20Regions/Pages/Mount%20Carmel.aspx">The Carmel Mountain</a>. [w:] <i>Israel Ministry of Tourism</i> [on-line]. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.goisrael.com/Tourism_Eng/Tourist%20Information/Discover%20Israel/Geographic%20Regions/Pages/Mount%20Carmel.aspx">tego adresu</a> (2012-06-10)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Mapa_budowy_geologicznej-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Mapa_budowy_geologicznej_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lib.cet.ac.il/Pages/item.asp?item=13192">Mapa budowy geologicznej góry Karmel</a>. [w:] <i>Virtual Library</i> [on-line]. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Carmel-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Carmel_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ynet.co.il/yaan/0,7340,L-14658-MTQ2NThfNzYyMzgxMDZfMTQ4Njg3MjAw-FreeYaan,00.html">Carmel</a>. [w:] <i><a href="/wiki/Jedi%E2%80%99ot_Acharonot" title="Jedi’ot Acharonot">Jedi’ot Acharonot</a> Encyclopedia</i> [on-line]. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hebrajskim (עברית)">hebr.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Bahn2006-s328-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bahn2006-s328_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Paul G. Bahn: <i>Archeologia – Przewodnik</i>. Wyd. I. Warszawa: Arkady, 2006, s. 328. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321342930" title="Specjalna:Książki/8321342930">ISBN <span class="isbn">83-213-4293-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Archeologia+%E2%80%93+Przewodnik&rft.aulast=Bahn&rft.aufirst=Paul+G.&rft.edition=I&rft.pub=Arkady&rft.place=Warszawa&rft.pages=328&rft.isbn=83-213-4293-0"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Ha-Arec" title="Ha-Arec">Ha-Arec</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.haaretz.com/news/national/israeli-firefighter-dies-of-injuries-sustained-in-carmel-blaze-1.331319">Israeli firefighter dies of injuries sustained in Carmel blaze</a>. [dostęp 2014-12-17]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-40_prison_guards_dead_after-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40_prison_guards_dead_after_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Jaakov Lappin: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jpost.com/NationalNews/Article.aspx?id=197730">40 prison guards dead after bus engulfed in fire</a>. [w:] <i>The Jerusalem Post</i> [on-line]. 2010-12-02. [dostęp 2012-06-12]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Największy_pożar_w_historii-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Największy_pożar_w_historii_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wiadomosci.wp.pl/najwiekszy-pozar-w-historii-izraela-rzad-prosi-o-pomoc-6036658809004673a">Największy pożar w historii Izraela, rząd prosi o pomoc</a>. [w:] <i>Wirtualna Polska</i> [on-line]. 2010-12-03. [dostęp 2012-06-12]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Por. <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBeitia2014">Beitia 2014 ↓</a></span>, s. 153</span> </li> <li id="cite_note-Mount_Carmel_National_Park-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Mount_Carmel_National_Park_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.ph/20120805220423/http://www.parks.org.il/BuildaGate5/general2/data_card.php?Cat=~25~~698900455~Card12~&ru=&SiteName=parks&Clt=&Bur=127900552">Mount Carmel National Park</a>. [w:] <i>Israel Nature and Parks Authority</i> [on-line]. [dostęp 2012-06-13]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation journal nourl" id="CITEREFBeitia2014"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Philippe</span><span class="cite-name-initials" title="Philippe" style="display:none">P.</span> </span><span class="cite-lastname">Beitia</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Philippe</span><span class="cite-name-initials" title="Philippe">P.</span></span>, <i>L'évolution de la fête de Notre Dame du Mont-Carmel de la réforme liturgique du concile de Trente à celle de Vatican II: histoire et théologie</i>, „Ephemerides Liturgicae. Commentarium trimestre de re liturgica cura et studio presbyterorum Congregationis Missionis”, 128, Rzym: Centro Liturgico Vincenziano, 2014, s. 153–217<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.place=Rzym&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2014&rft.pub=Centro+Liturgico+Vincenziano&rft.jtitle=Ephemerides+Liturgicae.+Commentarium+trimestre+de+re+liturgica+cura+et+studio+presbyterorum+Congregationis+Missionis&rft.volume=128&rft.atitle=L%27%C3%A9volution+de+la+f%C3%AAte+de+Notre+Dame+du+Mont-Carmel+de+la+r%C3%A9forme+liturgique+du+concile+de+Trente+%C3%A0+celle+de+Vatican+II%3A+histoire+et+th%C3%A9ologie" style="display:none"> </span>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.opoka.org.pl/biblioteka/Z/ZP/36spotkan04.html">Artykuł o znaczeniu Góry Karmel w chrześcijaństwie</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibleplaces.com/mtcarmel.htm">Mount Carmel – BiblePlaces</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Parki_narodowe_w_Izraelu" title="Szablon:Parki narodowe w Izraelu"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Parki_narodowe_w_Izraelu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Parki narodowe w Izraelu (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Parki_narodowe_w_Izraelu&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Parki_narodowe_w_Izraelu" title="Parki narodowe w Izraelu">Parki narodowe w Izraelu</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Dystrykt_P%C3%B3%C5%82nocny_(Izrael)" title="Dystrykt Północny (Izrael)">Dystrykt Północny</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Achziw" title="Achziw">Achziw</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Arbel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Arbel (strona nie istnieje)">Arbel</a></li> <li><a href="/wiki/Banjas" title="Banjas">Banjas</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bar%E2%80%99am&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bar’am (strona nie istnieje)">Bar’am</a></li> <li><a href="/wiki/Synagoga_w_Bet_Alfa" title="Synagoga w Bet Alfa">Bet Alfa</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Bet_Sze%E2%80%99an" title="Park Narodowy Bet Sze’an">Bet Sze’an</a></li> <li><a href="/wiki/Bet_Sze%E2%80%99arim" title="Bet Sze’arim">Bet Sze’arim</a></li> <li><a href="/wiki/Belvoir_(twierdza)" title="Belvoir (twierdza)">Belvoir</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Breichat_ha-Meszuszim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Breichat ha-Meszuszim (strona nie istnieje)">Breichat ha-Meszuszim</a></li> <li><a href="/wiki/Calmon_(strumie%C5%84)" title="Calmon (strumień)">Calmon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chamat_Gader&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chamat Gader (strona nie istnieje)">Chamat Gader</a></li> <li><a href="/wiki/Chammat_Tewerja" title="Chammat Tewerja">Chammat Tewerja</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Churszat_Tal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Churszat Tal (strona nie istnieje)">Churszat Tal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Churvat_Minim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Churvat Minim (strona nie istnieje)">Churvat Minim</a></li> <li><a href="/wiki/Emek_ha-Chula" title="Emek ha-Chula">Emek ha-Chula</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Gan_ha-Szelosza" title="Park Narodowy Gan ha-Szelosza">Gan ha-Szelosza</a></li> <li><a href="/wiki/Hippos" title="Hippos">Hippos</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Kafarnaum" title="Park Narodowy Kafarnaum">Kafarnaum</a></li> <li><a href="/wiki/Korozain" title="Korozain">Korozain</a></li> <li><a href="/wiki/Kursi_(Izrael)" title="Kursi (Izrael)">Kursi</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Majan_Charod" title="Park Narodowy Majan Charod">Majan Charod</a></li> <li><a href="/wiki/Megiddo" title="Megiddo">Megiddo</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Miwcar_Jechi%E2%80%99am" title="Park Narodowy Miwcar Jechi’am">Miwcar Jechi’am</a></li> <li><a href="/wiki/Zamek_Montfort" title="Zamek Montfort">Montfort</a></li> <li><a href="/wiki/Nimrod_(twierdza)" title="Nimrod (twierdza)">Nimrod</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rogi_Hittinu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rogi Hittinu (strona nie istnieje)">Rogi Hittinu</a></li> <li><a href="/wiki/Rosz_ha-Nikra" title="Rosz ha-Nikra">Rosz ha-Nikra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Sede_Amudim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Sede Amudim (strona nie istnieje)">Sede Amudim</a></li> <li><a href="/wiki/Seforis" title="Seforis">Seforis</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Szimron" title="Park Narodowy Szimron">Szimron</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Tabor" title="Góra Tabor">Tabor</a></li> <li><a href="/wiki/Chasor" title="Chasor">Chasor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Tel_Kedesz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Tel Kedesz (strona nie istnieje)">Tel Kedesz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Hajfa_(dystrykt)" title="Hajfa (dystrykt)">Dystrykt Hajfy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Cezarea_Nadmorska" title="Cezarea Nadmorska">Cezarea</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Karmel</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nachal_Mearot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nachal Mearot (strona nie istnieje)">Nachal Mearot</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_ha-Szaron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy ha-Szaron (strona nie istnieje)">ha-Szaron</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Tel_Szikmona&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Tel Szikmona (strona nie istnieje)">Tel Szikmona</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Dystrykt_Centralny_(Izrael)" title="Dystrykt Centralny (Izrael)">Dystrykt Centralny</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Aleksander_(rzeka)" title="Aleksander (rzeka)">Aleksander</a></li> <li><a href="/wiki/Antipatris" title="Antipatris">Antipatris</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Arsuf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Arsuf (strona nie istnieje)">Arsuf</a></li> <li><a href="/wiki/Cur_Natan" title="Cur Natan">Cur Natan</a></li> <li><a href="/wiki/Gezer" title="Gezer">Gezer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hof_ha-Szaron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hof ha-Szaron (strona nie istnieje)">Hof ha-Szaron</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mauzoleum_Mazor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mauzoleum Mazor (strona nie istnieje)">Mauzoleum Mazor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Meczet_Sidna_Ali&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meczet Sidna Ali (strona nie istnieje)">Meczet Sidna Ali</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Migdal_Afek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Migdal Afek (strona nie istnieje)">Migdal Afek</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pla%C5%BCa_Palmachim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plaża Palmachim (strona nie istnieje)">Plaża Palmachim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rubin_(strumie%C5%84)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rubin (strumień) (strona nie istnieje)">Rubin</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Tel_Awiw_(dystrykt)" title="Tel Awiw (dystrykt)">Dystrykt Tel Awiwu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Park_ha-Jarkon" title="Park ha-Jarkon">Park Jarkon</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Jerozolima_(dystrykt)" title="Jerozolima (dystrykt)">Dystrykt Jerozolimy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Bajt_Itab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Bajt Itab (strona nie istnieje)">Bajt Itab</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Castel" title="Park Narodowy Castel">Castel</a></li> <li><a href="/wiki/En_Chemed" title="En Chemed">En Chemed</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Emek_Curim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Emek Curim (strona nie istnieje)">Emek Curim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_G%C3%B3r_Judei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Gór Judei (strona nie istnieje)">Góry Judei</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Kanada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Kanada (strona nie istnieje)">Park Kanada</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Miasto_Dawida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Miasto Dawida (strona nie istnieje)">Miasto Dawida</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_Nabi_Samuil" title="Park Narodowy Nabi Samuil">Nabi Samuil</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Dystrykt_Po%C5%82udniowy_(Izrael)" title="Dystrykt Południowy (Izrael)">Dystrykt Południowy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Aszkelon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Aszkelon (strona nie istnieje)">Aszkelon</a></li> <li><a href="/wiki/Oboda" title="Oboda">Avdat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Bejt_Guvrin-Maresza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Bejt Guvrin-Maresza (strona nie istnieje)">Bejt Guvrin-Maresza</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ha-Besor_(strumie%C5%84)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ha-Besor (strumień) (strona nie istnieje)">Ha-Besor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ein_Avdat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ein Avdat (strona nie istnieje)">Ein Avdat</a></li> <li><a href="/wiki/Park_Narodowy_En_Gedi" title="Park Narodowy En Gedi">En Gedi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Park_Narodowy_Eszkol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Park Narodowy Eszkol (strona nie istnieje)">Eszkol</a></li> <li><a href="/wiki/Gat" title="Gat">Gat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jaskinie_Semech&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jaskinie Semech (strona nie istnieje)">Jaskinie Semech</a></li> <li><a href="/wiki/Lakisz" title="Lakisz">Lakisz</a></li> <li><a href="/wiki/Mampsis" title="Mampsis">Mamszit</a></li> <li><a href="/wiki/Masada" title="Masada">Masada</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nicana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nicana (strona nie istnieje)">Nicana</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pomnik_Brygady_Negew&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pomnik Brygady Negew (strona nie istnieje)">Pomnik Brygady Negew</a></li> <li><a href="/wiki/Sobota_(miasto)" title="Sobota (miasto)">Shivta</a></li> <li><a href="/wiki/Tel_Arad" title="Tel Arad">Tel Arad</a></li> <li><a href="/wiki/Beer_Szewa_(ruiny)" title="Beer Szewa (ruiny)">Beer Szewa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Judea_i_Samaria" title="Judea i Samaria">Dystrykt Judei i Samarii</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Herodion" title="Herodion">Herodion</a></li> <li><a href="/wiki/Kumran" title="Kumran">Kumran</a></li> <li><a href="/wiki/Samaria_(staro%C5%BCytne_miasto)" title="Samaria (starożytne miasto)">Samaria</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Zarz%C4%85d_Ochrony_Przyrody_i_Park%C3%B3w_Narodowych" title="Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych">Zarząd Ochrony Przyrody i Parków Narodowych</a></li> <li><a href="/wiki/Geografia_Izraela" title="Geografia Izraela">Geografia Izraela</a></li></ul> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Obiekty_UNESCO_w_Izraelu" title="Szablon:Obiekty UNESCO w Izraelu"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Obiekty_UNESCO_w_Izraelu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Obiekty UNESCO w Izraelu (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Obiekty_UNESCO_w_Izraelu&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Obiekty z <a href="/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO" title="Lista światowego dziedzictwa UNESCO">listy Światowego Dziedzictwa UNESCO</a> w <a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izraelu</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><div class="navbox-before before"> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_UNESCO.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/60px-Flag_of_UNESCO.svg.png" decoding="async" width="60" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/90px-Flag_of_UNESCO.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/120px-Flag_of_UNESCO.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </p> </div><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Stare_Miasto_(Akka)" title="Stare Miasto (Akka)">Stare Miasto Akki</a></li> <li>Telle biblijne – <a href="/wiki/Beer_Szewa_(ruiny)" title="Beer Szewa (ruiny)">Beer Szewa</a>, <a href="/wiki/Chasor" title="Chasor">Chasor</a> i <a href="/wiki/Megiddo" title="Megiddo">Megiddo</a></li> <li><a href="/wiki/Masada" title="Masada">Masada</a></li> <li><a href="/wiki/Szlak_kadzidlany" title="Szlak kadzidlany">Szlak kadzidlany – miasta na pustyni Negew</a></li> <li><a href="/wiki/Stare_Miasto_(Jerozolima)" title="Stare Miasto (Jerozolima)">Zespół zabytkowy w Jerozolimie wraz z murami obronnymi</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynie_Bah%C3%A1%E2%80%99i_w_Hajfie_i_zachodniej_Galilei" title="Świątynie Bahá’i w Hajfie i zachodniej Galilei">Święte miejsca wyznawców bahaizmu w Hajfie i zachodniej Galilei</a></li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82e_Miasto_(Tel_Awiw)" title="Białe Miasto (Tel Awiw)">Białe Miasto Tel-Awiw – styl międzynarodowy</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ślady ewolucji człowieka na górze Karmel</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael"><img alt="Izrael" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/60px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="60" height="44" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/90px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/120px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a></span></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/%C5%81a%C5%84cuch_g%C3%B3rski" title="Łańcuch górski">łańcuch górski</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/155110210">155110210</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/no2002096809">no2002096809</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4110021-9">4110021-9</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120787749">120787749</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007284889805171">987007284889805171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3920563.html">3920563</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Mount-Carmel-mountain-ridge-Israel">place/Mount-Carmel-mountain-ridge-Israel</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2047917">2047917</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Karmelberget">Karmelberget</a></span>, <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Karmel">Karmel</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0015164.xml">0015164</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Góra_Karmel&oldid=74611598">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Góra_Karmel&oldid=74611598</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Hajfa" title="Kategoria:Hajfa">Hajfa</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:%C5%9Awi%C4%99te_g%C3%B3ry" title="Kategoria:Święte góry">Święte góry</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:G%C3%B3ry_Izraela" title="Kategoria:Góry Izraela">Góry Izraela</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Rezerwaty_biosfery_w_Izraelu" title="Kategoria:Rezerwaty biosfery w Izraelu">Rezerwaty biosfery w Izraelu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Parki_narodowe_w_Izraelu" title="Kategoria:Parki narodowe w Izraelu">Parki narodowe w Izraelu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Stanowiska_archeologiczne_w_Izraelu" title="Kategoria:Stanowiska archeologiczne w Izraelu">Stanowiska archeologiczne w Izraelu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Biblijne_g%C3%B3ry_i_wzg%C3%B3rza" title="Kategoria:Biblijne góry i wzgórza">Biblijne góry i wzgórza</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Obiekty_z_listy_dziedzictwa_UNESCO_w_Izraelu" title="Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Izraelu">Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Izraelu</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 25 sie 2024, 02:50.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Karmel&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-djrks","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.523","walltime":"1.048","ppvisitednodes":{"value":5194,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":64380,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11030,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":6,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":38546,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":6,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 665.267 1 -total"," 24.76% 164.736 1 Szablon:Obszar_chroniony_infobox"," 19.07% 126.839 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 17.67% 117.556 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 16.93% 112.663 1 Szablon:Parki_narodowe_w_Izraelu"," 14.75% 98.104 1 Szablon:Przypisy"," 8.78% 58.434 7 Szablon:Cytuj_stronę"," 6.48% 43.117 2 Szablon:Infobox_projekt"," 6.41% 42.638 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 6.08% 40.481 1 Szablon:Inne_znaczenia"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.322","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4769427,"limit":52428800},"limitreport-logs":"{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\nwspółrzędne = \"32°43′59″N 35°2′59″E\"\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Rezerwat przyrody infobox\",\n [\"geohack\"] = \"type:forest\",\n}\nmap = \"ISR\"\nmap = \"ISR\"\ntable#1 {\n [\"autoAlt\"] = \"punkt z opisem „Park Narodowy Góry Karmel”\",\n [\"description\"] = \"Park Narodowy Góry Karmel\",\n [\"latitude\"] = 32.733055555556,\n [\"link\"] = \"//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl\u0026params=32.733055555556_N_35.049722222222_E_type:forest_\",\n [\"longitude\"] = 35.049722222222,\n [\"mark\"] = \"Green pog.svg\",\n [\"posDesc\"] = \"u góry\",\n [\"rx\"] = 83.059829059829,\n [\"ry\"] = 54.294004101822,\n [\"size\"] = 8,\n [\"x\"] = 51.912393162393,\n [\"y\"] = 18.260582010582,\n}\n\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P856'\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Ephemerides Liturgicae Commentarium trimestre de re liturgica cura et studio presbyterorum Congregationis Missionis\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-g6b7m","timestamp":"20241124191744","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"G\u00f3ra Karmel","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/G%C3%B3ra_Karmel","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q185318","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q185318","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-10-15T07:57:03Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5b\/Caiobadner_-_mount_carmel.JPG"}</script> </body> </html>