CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ml" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ഭാരത സർക്കാർ - വിക്കിപീഡിയ</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy" ,"wgMonthNames":["","ജനുവരി","ഫെബ്രുവരി","മാർച്ച്","ഏപ്രിൽ","മേയ്","ജൂൺ","ജൂലൈ","ഓഗസ്റ്റ്","സെപ്റ്റംബർ","ഒക്ടോബർ","നവംബർ","ഡിസംബർ"],"wgRequestId":"d7f3b638-f60c-488f-ac8f-580ca0bf2459","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ഭാരത_സർക്കാർ","wgTitle":"ഭാരത സർക്കാർ","wgCurRevisionId":4090797,"wgRevisionId":4090797,"wgArticleId":66790,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","ISBN മാജിക് കണ്ണികൾ ഉപയോഗിക്കുന്ന താളുകൾ","2024 ജൂൺ മുതലുള്ള ലയിപ്പിക്കാനുള്ള ലേഖനങ്ങൾ","ഭാരതസർക്കാർ"], "wgPageViewLanguage":"ml","wgPageContentLanguage":"ml","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ഭാരത_സർക്കാർ","wgRelevantArticleId":66790,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ml","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ml"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2767140","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture", "bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.2"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&modules=ext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ml&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ml&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Setup_of_India.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="809"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Setup_of_India.png/800px-Setup_of_India.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="539"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Setup_of_India.png/640px-Setup_of_India.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="431"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ഭാരത സർക്കാർ - വിക്കിപീഡിയ"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ml.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="തിരുത്തുക" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="വിക്കിപീഡിയ (ml)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ml.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ml"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="വിക്കിപീഡിയ ആറ്റം ഫീഡ്" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ഭാരത_സർക്കാർ rootpage-ഭാരത_സർക്കാർ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="പ്രധാന മെനു" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">പ്രധാന മെനു</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">പ്രധാന മെനു</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> ഉള്ളടക്കം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" title="പ്രധാനതാൾ സന്ദർശിക്കുക [z]" accesskey="z"><span>പ്രധാന താൾ</span></a></li><li id="n-content-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="വിക്കിപീഡിയയുടെ ഉള്ളടക്ക പര്യവേക്ഷണം"><span>ഉള്ളടക്കം</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സമകാലീനസംഭവങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലം അന്വേഷിക്കുക"><span>സമകാലികം</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വിക്കിപീഡിയയിൽ പുതുതായി നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട താളുകൾ"><span>പുതിയ താളുകൾ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%B0%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%82" title="ഏതെങ്കിലും ഒരു താൾ തുറക്കൂ [x]" accesskey="x"><span>ഏതെങ്കിലും താൾ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> പങ്കാളിത്തം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-startarticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പുതിയ ഒരു ലേഖനം തുടങ്ങുവാൻ"><span>ലേഖനം തുടങ്ങുക</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="വിക്കിയിലെ സമീപകാലമാറ്റങ്ങൾ [r]" accesskey="r"><span>സമീപകാല മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B5%82%E0%B4%B9%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82" title="പദ്ധതി താളിനെക്കുറിച്ച്, താങ്കൾക്കെന്തൊക്കെ ചെയ്യാം, കാര്യങ്ങൾ എവിടെനിന്ന് കണ്ടെത്താം"><span>സാമൂഹികകവാടം</span></a></li><li id="n-portal-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82"><span>കവാടം</span></a></li><li id="n-panchayat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ആറു ഗ്രാമസഭകളുള്ള വിക്കിപീഡിയ ചർച്ചാവേദി"><span>പഞ്ചായത്ത്</span></a></li><li id="n-Embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:Embassy"><span>Embassy</span></a></li><li id="n-അപ്‌ലോഡ്‌" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%A1%E0%B5%8D"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation-sb" > <div class="vector-menu-heading"> വഴികാട്ടി </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%89%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3%E0%B4%9F%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%82" title="സഹായം ലഭ്യമായ ഇടം"><span>സഹായം</span></a></li><li id="n-sandbox-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B4%B0%E0%B4%BF"><span>എഴുത്തുകളരി</span></a></li><li id="n-styleguide-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B6%E0%B5%88%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82"><span>ശൈലീപുസ്തകം</span></a></li><li id="n-policies-and-gl-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%A8%E0%B4%AF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82"><span>നയങ്ങളും മാർഗ്ഗരേഖകളും</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-communication-sb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-communication-sb" > <div class="vector-menu-heading"> ആശയവിനിമയം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-livechat-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:%E0%B4%90.%E0%B4%86%E0%B5%BC.%E0%B4%B8%E0%B4%BF."><span>തത്സമയ സംവാദം</span></a></li><li id="n-maillist-sb" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%8D_%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D"><span>മെയിലിങ് ലിസ്റ്റ്</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B5%BE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="വിക്കിപീഡിയ" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ml.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="<small>വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം</small>" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ml.svg" width="119" height="12" style="width: 7.4375em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%A3%E0%B4%82" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>തിരയൂ</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" aria-label="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക" autocapitalize="sentences" title="വിക്കിപീഡിയ സംരംഭത്തിൽ തിരയുക [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="പ്രത്യേകം:അന്വേഷണം"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">തിരയൂ</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ദൃശ്യരൂപം" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ദൃശ്യരൂപം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&uselang=ml" class=""><span>ധനസമാഹരണം</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&returnto=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4+%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു" class=""><span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&returnto=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4+%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o" class=""><span>പ്രവേശിക്കുക</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="കൂടുതൽ ഐച്ഛികങ്ങൾ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">വ്യക്തിഗത ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ml.wikipedia.org&uselang=ml"><span>ധനസമാഹരണം</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BD&returnto=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4+%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="നിർബന്ധമില്ലെങ്കിലും, താങ്കൾ ഒരു അംഗത്വമെടുക്കണമെന്നും പ്രവേശിക്കണമെന്നും താത്പര്യപ്പെടുന്നു"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>അംഗത്വമെടുക്കുക</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%A8%E0%B4%82&returnto=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4+%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="ലോഗിൻ ചെയ്യുവാൻ താല്പര്യപ്പെടുന്നു; പക്ഷേ നിർബന്ധമല്ല [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>പ്രവേശിക്കുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>കൂടുതൽ അറിയുക</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%8E%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82" title="ഈ ഐ.പി. വിലാസത്തിൽനിന്നുള്ള തിരുത്തലുകളെക്കുറിച്ചുള്ള സം‌വാദം [n]" accesskey="n"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eഒഴിവാക്കുക\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"ml\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable width=\"100%;\" align=\"center\" style=\"background:#EAF6FD;text-align: center;\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Csmall\u003E\u003Cb\u003EReading Problems?\u003C/b\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%82:To_Read_in_Malayalam\" title=\"സഹായം:To Read in Malayalam\"\u003E\u003Cb\u003EClick here\u003C/b\u003E\u003C/a\u003E\u003C/small\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Cdiv style=\"width:98%; margin:5px auto; border: 1px solid #fff640; border-style: outset; box-shadow:2px 2px 4px #aaa; padding:13px 15px; background:linear-gradient(to right, #f0cdd6 1%,#ffffff 29%,#ffffff 68%,#d0f1f9 99%); font-size:1.1em;\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Notepad_icon.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/89/Notepad_icon.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"66\" class=\"mw-file-element\" data-file-width=\"71\" data-file-height=\"59\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E \n\u003Cfigure class=\"mw-halign-right\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:WAM_logo_without_text.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/80px-WAM_logo_without_text.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"80\" height=\"86\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/120px-WAM_logo_without_text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/WAM_logo_without_text.svg/160px-WAM_logo_without_text.svg.png 2x\" data-file-width=\"800\" data-file-height=\"859\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp style=\"text-align:center;\"\u003E \n\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eവിക്കിപീഡിയ എഷ്യൻമാസം 2024\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E \u003Cbr /\u003E2015ൽ ആരംഭിച്ച ഏഷ്യയിലുള്ള വിവിധ ഭാഷാസമൂഹങ്ങൾ പങ്കെടുക്കുന്ന ലേഖന രചനായജ്ഞമാണ് വിക്കിപീഡിയ ഏഷ്യൻ മാസം.\u003Cbr /\u003E 1 നവംബർ മുതൽ 30 നവംബർ വരെ \u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:WAM2024\" class=\"mw-redirect\" title=\"വിക്കിപീഡിയ:WAM2024\"\u003Eപങ്കുചേരൂ\u003C/a\u003E..\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E \n\u003Cstyle data-mw-deduplicate=\"TemplateStyles:r4107485\"\u003E.mw-parser-output .ombox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ombox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ombox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .ombox-content{border:1px solid #f28500}.mw-parser-output .ombox-style{border:1px solid #fc3}.mw-parser-output .ombox-move{border:1px solid #9932cc}.mw-parser-output .ombox-protection{border:2px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ombox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .ombox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ombox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ombox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.ombox img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}\u003C/style\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks ombox ombox-notice\" role=\"presentation\" style=\"\u0026quot;width:90%; margin:0 auto; border: 1px solid #666; padding:10px 15px; background; background:linear-gradient(to bottom, #f7fbfc 0%,#d9edf2 40%,#EAF6FD 100%); font-size:1.1em;\"\u003E\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Wikisource_laurier.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/50px-Wikisource_laurier.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"50\" height=\"46\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/75px-Wikisource_laurier.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikisource_laurier.svg/100px-Wikisource_laurier.svg.png 2x\" data-file-width=\"127\" data-file-height=\"116\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\u003Ctd class=\"mbox-text\" style=\"text-align: center;\"\u003Eപള്ളിക്കൂടത്തിലേക്ക് വീണ്ടും \u003Cbr /\u003E പഴയ മലയാളം പാഠപുസ്തകങ്ങൾ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാനുള്ള വിക്കിഗ്രന്ഥശാല പദ്ധതി നടക്കുന്നു. പങ്കെടുക്കുക.\u003Cbr /\u003E\n\u003Cb\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://w.wiki/BpRA\"\u003Eകൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="സൈറ്റ്"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="ഉള്ളടക്കം" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">ഉള്ളടക്കം</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">തുടക്കം</div> </a> </li> <li id="toc-പദോൽപ്പത്തിയും_ചരിത്രവും" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#പദോൽപ്പത്തിയും_ചരിത്രവും"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span><b>പദോൽപ്പത്തിയും ചരിത്രവും</b></span> </div> </a> <ul id="toc-പദോൽപ്പത്തിയും_ചരിത്രവും-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-അടിസ്ഥാന_ഘടന" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#അടിസ്ഥാന_ഘടന"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span><b>അടിസ്ഥാന ഘടന</b></span> </div> </a> <ul id="toc-അടിസ്ഥാന_ഘടന-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-നിയമസഭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#നിയമസഭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span><b>നിയമസഭ</b></span> </div> </a> <ul id="toc-നിയമസഭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-എക്സിക്യൂട്ടീവ്" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#എക്സിക്യൂട്ടീവ്"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span><b>എക്സിക്യൂട്ടീവ്</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-എക്സിക്യൂട്ടീവ്-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>എക്സിക്യൂട്ടീവ്</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-എക്സിക്യൂട്ടീവ്-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-പ്രസിഡന്റ്" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#പ്രസിഡന്റ്"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>പ്രസിഡന്റ്</span> </div> </a> <ul id="toc-പ്രസിഡന്റ്-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ഉപരാഷ്ട്രപതി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഉപരാഷ്ട്രപതി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>ഉപരാഷ്ട്രപതി</span> </div> </a> <ul id="toc-ഉപരാഷ്ട്രപതി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-പ്രധാന_മന്ത്രി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#പ്രധാന_മന്ത്രി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>പ്രധാന മന്ത്രി</span> </div> </a> <ul id="toc-പ്രധാന_മന്ത്രി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-കാബിനറ്റ്,_മന്ത്രാലയങ്ങൾ,_ഏജൻസികൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#കാബിനറ്റ്,_മന്ത്രാലയങ്ങൾ,_ഏജൻസികൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>കാബിനറ്റ്, മന്ത്രാലയങ്ങൾ, ഏജൻസികൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-കാബിനറ്റ്,_മന്ത്രാലയങ്ങൾ,_ഏജൻസികൾ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-സെക്രട്ടറിമാർ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#സെക്രട്ടറിമാർ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4.1</span> <span>സെക്രട്ടറിമാർ</span> </div> </a> <ul id="toc-സെക്രട്ടറിമാർ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ഇന്ത്യാ_ഗവൺമെന്റിന്റെ_മന്ത്രാലയങ്ങളും_വകുപ്പുകളും" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ഇന്ത്യാ_ഗവൺമെന്റിന്റെ_മന്ത്രാലയങ്ങളും_വകുപ്പുകളും"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span><b>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ മന്ത്രാലയങ്ങളും വകുപ്പുകളും</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ഇന്ത്യാ_ഗവൺമെന്റിന്റെ_മന്ത്രാലയങ്ങളും_വകുപ്പുകളും-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ മന്ത്രാലയങ്ങളും വകുപ്പുകളും</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-ഇന്ത്യാ_ഗവൺമെന്റിന്റെ_മന്ത്രാലയങ്ങളും_വകുപ്പുകളും-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-സിവിൽ_സർവീസ്" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#സിവിൽ_സർവീസ്"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>സിവിൽ സർവീസ്</span> </div> </a> <ul id="toc-സിവിൽ_സർവീസ്-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-കാബിനറ്റ്_സെക്രട്ടറി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#കാബിനറ്റ്_സെക്രട്ടറി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി</span> </div> </a> <ul id="toc-കാബിനറ്റ്_സെക്രട്ടറി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ജുഡീഷ്യറി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ജുഡീഷ്യറി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span><b>ജുഡീഷ്യറി</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ജുഡീഷ്യറി-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>ജുഡീഷ്യറി</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-ജുഡീഷ്യറി-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-സുപ്രീം_കോടതി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#സുപ്രീം_കോടതി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>സുപ്രീം കോടതി</span> </div> </a> <ul id="toc-സുപ്രീം_കോടതി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-തിരഞ്ഞെടുപ്പും_വോട്ടെടുപ്പും" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#തിരഞ്ഞെടുപ്പും_വോട്ടെടുപ്പും"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span><b>തിരഞ്ഞെടുപ്പും വോട്ടെടുപ്പും</b></span> </div> </a> <ul id="toc-തിരഞ്ഞെടുപ്പും_വോട്ടെടുപ്പും-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-സംസ്ഥാന,_പ്രാദേശിക_സർക്കാരുകൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#സംസ്ഥാന,_പ്രാദേശിക_സർക്കാരുകൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span><b>സംസ്ഥാന, പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ</b></span> </div> </a> <ul id="toc-സംസ്ഥാന,_പ്രാദേശിക_സർക്കാരുകൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ധനകാര്യം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ധനകാര്യം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span><b>ധനകാര്യം</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-ധനകാര്യം-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>ധനകാര്യം</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-ധനകാര്യം-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-നികുതി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#നികുതി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>നികുതി</span> </div> </a> <ul id="toc-നികുതി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-യൂണിയൻ_ബജറ്റ്" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#യൂണിയൻ_ബജറ്റ്"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>യൂണിയൻ ബജറ്റ്</span> </div> </a> <ul id="toc-യൂണിയൻ_ബജറ്റ്-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-പ്രശ്നങ്ങൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#പ്രശ്നങ്ങൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span><b>പ്രശ്നങ്ങൾ</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-പ്രശ്നങ്ങൾ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>പ്രശ്നങ്ങൾ</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-പ്രശ്നങ്ങൾ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-അഴിമതി" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#അഴിമതി"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>അഴിമതി</span> </div> </a> <ul id="toc-അഴിമതി-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-സർക്കാർ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#സർക്കാർ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span><b>സർക്കാർ</b></span> </div> </a> <button aria-controls="toc-സർക്കാർ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle <b>സർക്കാർ</b> subsection</span> </button> <ul id="toc-സർക്കാർ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-പരമാധികാരം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#പരമാധികാരം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>പരമാധികാരം</span> </div> </a> <ul id="toc-പരമാധികാരം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-സമാജവാദം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#സമാജവാദം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>സമാജവാദം</span> </div> </a> <ul id="toc-സമാജവാദം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-മതേതരം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#മതേതരം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.3</span> <span>മതേതരം</span> </div> </a> <ul id="toc-മതേതരം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ജനാധിപത്യം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ജനാധിപത്യം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.4</span> <span>ജനാധിപത്യം</span> </div> </a> <ul id="toc-ജനാധിപത്യം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ഗണരാജ്യം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#ഗണരാജ്യം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.5</span> <span>ഗണരാജ്യം</span> </div> </a> <ul id="toc-ഗണരാജ്യം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-ഇതു_കൂടി_കാണുക" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ഇതു_കൂടി_കാണുക"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>ഇതു കൂടി കാണുക</span> </div> </a> <ul id="toc-ഇതു_കൂടി_കാണുക-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-അവലംബം" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#അവലംബം"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>അവലംബം</span> </div> </a> <ul id="toc-അവലംബം-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ബാഹ്യകണ്ണികൾ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#ബാഹ്യകണ്ണികൾ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>ബാഹ്യകണ്ണികൾ</span> </div> </a> <ul id="toc-ബാഹ്യകണ്ണികൾ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-അധിക_വായന" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#അധിക_വായന"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>അധിക വായന</span> </div> </a> <ul id="toc-അധിക_വായന-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="ഉള്ളടക്കം" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ഭാരത സർക്കാർ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 44 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-44" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">44 ഭാഷകൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%83%D9%88%D9%85%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%86%D8%AF" title="حكومة الهند – അറബിക്" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حكومة الهند" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="അറബിക്" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A6%A4_%E0%A6%9A%E0%A7%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0" title="ভাৰত চৰকাৰ – ആസ്സാമീസ്" lang="as" hreflang="as" data-title="ভাৰত চৰকাৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ആസ്സാമീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gobiernu_de_la_India" title="Gobiernu de la India – അസ്ട്ടൂരിയൻ" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gobiernu de la India" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="അസ്ട്ടൂരിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Hindistan%C4%B1n_d%C3%B6vl%C9%99t_qurulu%C5%9Fu" title="Hindistanın dövlət quruluşu – അസർബൈജാനി" lang="az" hreflang="az" data-title="Hindistanın dövlət quruluşu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="അസർബൈജാനി" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8A%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE_%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Държавно устройство на Индия – ബൾഗേറിയൻ" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Държавно устройство на Индия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="ബൾഗേറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="भारत सरकार – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="भारत सरकार" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A6%B0%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="ভারত সরকার – ബംഗ്ലാ" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভারত সরকার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="ബംഗ്ലാ" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Govern_de_l%27%C3%8Dndia" title="Govern de l'Índia – കറ്റാലാൻ" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Govern de l'Índia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="കറ്റാലാൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Politisches_System_Indiens" title="Politisches System Indiens – ജർമ്മൻ" lang="de" hreflang="de" data-title="Politisches System Indiens" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="ജർമ്മൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A8%DE%82%DE%B0%DE%91%DE%A8%DE%94%DE%A7%DE%8E%DE%AC_%DE%90%DE%A6%DE%83%DE%AA%DE%86%DE%A7%DE%83%DE%AA" title="އިންޑިޔާގެ ސަރުކާރު – ദിവെഹി" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އިންޑިޔާގެ ސަރުކާރު" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="ദിവെഹി" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%B2%CE%AD%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%99%CE%BD%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Κυβέρνηση της Ινδίας – ഗ്രീക്ക്" lang="el" hreflang="el" data-title="Κυβέρνηση της Ινδίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="ഗ്രീക്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Government_of_India" title="Government of India – ഇംഗ്ലീഷ്" lang="en" hreflang="en" data-title="Government of India" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ഇംഗ്ലീഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Registaro_de_Barato" title="Registaro de Barato – എസ്‌പരാന്റോ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Registaro de Barato" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="എസ്‌പരാന്റോ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gobierno_de_la_India" title="Gobierno de la India – സ്‌പാനിഷ്" lang="es" hreflang="es" data-title="Gobierno de la India" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="സ്‌പാനിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="دولت هند – പേർഷ്യൻ" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دولت هند" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="പേർഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Gouvernement_de_l%27Inde" title="Gouvernement de l'Inde – ഫ്രഞ്ച്" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Gouvernement de l'Inde" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ഫ്രഞ്ച്" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AD%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AA%A4_%E0%AA%B8%E0%AA%B0%E0%AA%95%E0%AA%BE%E0%AA%B0" title="ભારત સરકાર – ഗുജറാത്തി" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ભારત સરકાર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="ഗുജറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%9E%D7%A9%D7%9C%D7%AA_%D7%94%D7%95%D7%93%D7%95" title="ממשלת הודו – ഹീബ്രു" lang="he" hreflang="he" data-title="ממשלת הודו" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ഹീബ്രു" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="भारत सरकार – ഹിന്ദി" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भारत सरकार" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="ഹിന്ദി" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pemerintah_India" title="Pemerintah India – ഇന്തോനേഷ്യൻ" lang="id" hreflang="id" data-title="Pemerintah India" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ഇന്തോനേഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%89%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="インド政府 – ജാപ്പനീസ്" lang="ja" hreflang="ja" data-title="インド政府" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ജാപ്പനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%A4_%E0%B2%B8%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%B0" title="ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ – കന്നഡ" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="കന്നഡ" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B8%EB%8F%84_%EC%A0%95%EB%B6%80" title="인도 정부 – കൊറിയൻ" lang="ko" hreflang="ko" data-title="인도 정부" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="കൊറിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="भारत सरकार – മൈഥിലി" lang="mai" hreflang="mai" data-title="भारत सरकार" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="മൈഥിലി" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="भारत सरकार – മറാത്തി" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भारत सरकार" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="മറാത്തി" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kerajaan_India" title="Kerajaan India – മലെയ്" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kerajaan India" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="മലെയ്" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0" title="भारत सरकार – നേപ്പാളി" lang="ne" hreflang="ne" data-title="भारत सरकार" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="നേപ്പാളി" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AC%A4_%E0%AC%B8%E0%AC%B0%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%B0" title="ଭାରତ ସରକାର – ഒഡിയ" lang="or" hreflang="or" data-title="ଭାରତ ସରକାର" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ഒഡിയ" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%A4_%E0%A8%B8%E0%A8%B0%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%B0" title="ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ – പഞ്ചാബി" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="പഞ്ചാബി" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny_Indii" title="Ustrój polityczny Indii – പോളിഷ്" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ustrój polityczny Indii" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="പോളിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%B3%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B1" title="بھارت سرکار – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بھارت سرکار" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Governo_da_%C3%8Dndia" title="Governo da Índia – പോർച്ചുഗീസ്" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Governo da Índia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="പോർച്ചുഗീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B9_%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B8" title="Государственный строй Индии – റഷ്യൻ" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Государственный строй Индии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="റഷ്യൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%83" title="भारतसर्वकारः – സംസ്‌കൃതം" lang="sa" hreflang="sa" data-title="भारतसर्वकारः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="സംസ്‌കൃതം" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A5%E1%B1%A4%E1%B1%A7%E1%B1%9A%E1%B1%9B_%E1%B1%A5%E1%B1%9A%E1%B1%A8%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%A8" title="ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ – സന്താലി" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="സന്താലി" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF%E0%B7%93%E0%B6%BA_%E0%B6%86%E0%B6%AB%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B7%94%E0%B7%80" title="ඉන්දීය ආණ්ඩුව – സിംഹള" lang="si" hreflang="si" data-title="ඉන්දීය ආණ්ඩුව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="സിംഹള" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Indiens_regering" title="Indiens regering – സ്വീഡിഷ്" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Indiens regering" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="സ്വീഡിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AF_%E0%AE%85%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AF%81" title="இந்திய அரசு – തമിഴ്" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இந்திய அரசு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="തമിഴ്" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AD%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%A4_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AD%E0%B1%81%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B5%E0%B0%82" title="భారత ప్రభుత్వం – തെലുങ്ക്" lang="te" hreflang="te" data-title="భారత ప్రభుత్వం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="തെലുങ്ക്" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="รัฐบาลอินเดีย – തായ്" lang="th" hreflang="th" data-title="รัฐบาลอินเดีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="തായ്" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hindistan_h%C3%BCk%C3%BBmeti" title="Hindistan hükûmeti – ടർക്കിഷ്" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hindistan hükûmeti" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ടർക്കിഷ്" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BB%D0%B0%D0%B4_%D0%86%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%97" title="Державний лад Індії – ഉക്രേനിയൻ" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Державний лад Індії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ഉക്രേനിയൻ" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA_%DB%81%D9%86%D8%AF" title="حکومت ہند – ഉറുദു" lang="ur" hreflang="ur" data-title="حکومت ہند" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ഉറുദു" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%B0%E5%BA%A6%E6%94%BF%E5%BA%9C" title="印度政府 – ചൈനീസ്" lang="zh" hreflang="zh" data-title="印度政府" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ചൈനീസ്" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2767140#sitelinks-wikipedia" title="അന്തർഭാഷാ കണ്ണികൾ തിരുത്തുക" class="wbc-editpage">കണ്ണികൾ തിരുത്തുക</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="നാമമേഖലകൾ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="വിവരദായക താൾ കാണുക [c]" accesskey="c"><span>ലേഖനം</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="വിവരദായക താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ച (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല) [t]" accesskey="t"><span>സംവാദം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഭാഷയുടെ ചരം മാറ്റുക" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">മലയാളം</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="ദർശനീയത"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=history" title="ഈ താളിന്റെ പഴയ പതിപ്പുകൾ [h]" accesskey="h"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ഉപകരണങ്ങൾ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ഉപകരണങ്ങൾ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ഉപകരണങ്ങൾ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC"><span>വായിക്കുക</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit" title="ഈ താളിന്റെ മൂലരൂപം തിരുത്തുക [e]" accesskey="e"><span>തിരുത്തുക</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=history"><span>നാൾവഴി കാണുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> സാർവത്രികം </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B3%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%82/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="ഈ താളിലേക്കു കണ്ണിയാൽ ബന്ധിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എല്ലാ വിക്കി താളുകളുടേയും പട്ടിക. [j]" accesskey="j"><span>ഈ താളിലേക്കുള്ള കണ്ണികൾ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AC%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A7%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" rel="nofollow" title="താളുകളിലെ പുതിയ മാറ്റങ്ങൾ [k]" accesskey="k"><span>അനുബന്ധ മാറ്റങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/വിക്കിപീഡിയ:അപ്‌ലോഡ്" title="പ്രമാണങ്ങൾ അപ്‌ലോഡ് ചെയ്യുവാൻ [u]" accesskey="u"><span>അപ്‌ലോഡ്‌</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകതാളുകളുടെ പട്ടിക [q]" accesskey="q"><span>പ്രത്യേക താളുകൾ</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&oldid=4090797" title="താളിന്റെ ഈ പതിപ്പിന്റെ സ്ഥിരം കണ്ണി"><span>സ്ഥിരംകണ്ണി</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=info" title="ഈ താളിനെക്കുറിച്ചുള്ള കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ"><span>താളിന്റെ വിവരങ്ങൾ</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%85%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B4%82%E0%B4%AC%E0%B4%82&page=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&id=4090797&wpFormIdentifier=titleform" title="ഈ താളിനെ എങ്ങനെ അവലംബിതമാക്കാം എന്ന വിവരങ്ങൾ"><span>ഈ താൾ ഉദ്ധരിക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B4%25AD%25E0%25B4%25BE%25E0%25B4%25B0%25E0%25B4%25A4_%25E0%25B4%25B8%25E0%25B5%25BC%25E0%25B4%2595%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%2595%25E0%25B4%25BE%25E0%25B5%25BC"><span>ചെറുതാക്കിയ യൂ.ആർ.എൽ. ലഭ്യമാക്കുക</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:QrCode&url=https%3A%2F%2Fml.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25B4%25AD%25E0%25B4%25BE%25E0%25B4%25B0%25E0%25B4%25A4_%25E0%25B4%25B8%25E0%25B5%25BC%25E0%25B4%2595%25E0%25B5%258D%25E0%25B4%2595%25E0%25B4%25BE%25E0%25B5%25BC"><span>ക്യൂആർ കോഡ് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> അച്ചടിയ്ക്കുക/കയറ്റുമതി ചെയ്യുക </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%82&bookcmd=book_creator&referer=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4+%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC"><span>പുസ്തകം സൃഷ്ടിക്കുക</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:DownloadAsPdf&page=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=show-download-screen"><span>PDF ആയി ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&printable=yes" title="ഈ താളിന്റെ അച്ചടി രൂപം [p]" accesskey="p"><span>അച്ചടിരൂപം</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> ഇതരപദ്ധതികളിൽ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Union_government_of_India" hreflang="en"><span>വിക്കിമീഡിയ കോമൺസ്</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2767140" title="ബന്ധപ്പെട്ട ഡേറ്റാ ശേഖര ഇനത്തിലേയ്ക്കുള്ള കണ്ണി [g]" accesskey="g"><span>വിക്കിഡേറ്റ ഇനം</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ദൃശ്യരൂപം"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ദൃശ്യരൂപം</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">സൈഡ്‌ബാറിലേക്ക് മാറ്റുക</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">മറയ്ക്കുക</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ml" dir="ltr"><div class="messagebox merge metadata"><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Mergefrom.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mergefrom.svg/50px-Mergefrom.svg.png" decoding="async" width="50" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mergefrom.svg/75px-Mergefrom.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Mergefrom.svg/100px-Mergefrom.svg.png 2x" data-file-width="50" data-file-height="20" /></a><figcaption></figcaption></figure> <i><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ഇന്ത്യൻ ഭരണസംവിധാനം">ഇന്ത്യൻ ഭരണസംവിധാനം</a></i> എന്ന താൾ ഈ ലേഖനവുമായി <a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:Merging_and_moving_pages" class="mw-redirect" title="വിക്കിപീഡിയ:Merging and moving pages">ലയിപ്പിക്കുന്നതിന്‌</a> ശുപാർശ ചെയ്തിരിക്കുന്നു. (<a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="സംവാദം:ഭാരത സർക്കാർ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സം‌വാദം</a>)</div> <div class="nomobile"> <div id="purl" class="NavFrame collapsed" style="float: right; font-size: 85%; position: absolute; top: -4em; right: 0; width: auto; background: #eae9e9;"> <div class="NavHead" style="padding: 1px 8px;"><b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Government_of_India">ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Prettyurl#ഉപയോഗക്രമം" title="സഹായം"><img alt="സഹായം" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/12px-Gtk-dialog-question.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/18px-Gtk-dialog-question.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Gtk-dialog-question.svg/24px-Gtk-dialog-question.svg.png 2x" data-file-width="60" data-file-height="60" /></a></span></b> </div> <div class="NavContent" style="background:#eae9e9; width:auto"><span class="plainlinks" style="white-space:nowrap; overflow: hidden"><a class="external free" href="https://ml.wikipedia.org/wiki/Government_of_India">https://ml.wikipedia.org/wiki/Government_of_India</a></span> </div> </div> </div> <table style="margin-left: 1em; margin-bottom:0.5em; text-align: center; border:1px solid #aaa; padding:1px; font-size: 90%; width: 225px; background-color:#f9f9f9; float:right; clear:right;" class="box"> <tbody><tr> <td><div style="text-align:center;margin:0px;color:#000;padding:0px; background-color:#ccccff;font-size:14px;"><b><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="ഭാരതം">ഭാരതം</a></b></div> <div style="margin: 2px 0px;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Emblem_of_India.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Emblem_of_India.svg/108px-Emblem_of_India.svg.png" decoding="async" width="108" height="172" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Emblem_of_India.svg/162px-Emblem_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Emblem_of_India.svg/216px-Emblem_of_India.svg.png 2x" data-file-width="585" data-file-height="933" /></a><figcaption></figcaption></figure></div> <p><b>ഭാരതം:രാഷ്ട്രതന്ത്രവും സർക്കാരും</b><br /> <small>എന്ന പരമ്പരയുടെ ഭാഗം</small> </p> <div style="background-color:#FFF;"> <div class="NavFrame" style="background-color:#ccccff;padding: 1px;"></div> </div></td></tr> <tr> <td> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="ഭാരതം">ഭാരതം</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" style="background:transparent;" width="100%"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%98%E0%B4%9F%E0%B4%A8" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന">ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന</a></b><br /><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%97%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="മൗലികാവകാശങ്ങൾ">മൗലികാവകാശങ്ങൾ</a> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%95%E0%B5%82%E0%B4%9F%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="ഭരണകൂടം">ഭരണകൂടം</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <hr /> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" class="mw-redirect" title="കേന്ദ്രസർക്കാർ">കേന്ദ്രസർക്കാർ</a></b> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" class="mw-redirect" title="രാഷ്ട്രപതി (ഇന്ത്യ)">രാഷ്ട്രപതി</a></b><br /><a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ഉപരാഷ്ട്രപതി">ഉപരാഷ്ട്രപതി</a> </td> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി">പ്രധാനമന്ത്രി</a></b><br /><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭ">കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭ</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="സംസ്ഥാന സർക്കാറുകൾ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സംസ്ഥാന സർക്കാറുകൾ</a></b> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B5%BC" title="ഗവർണ്ണർ">ഗവർണ്ണർമാർ</a></b> </td> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="മുഖ്യമന്ത്രി">മുഖ്യമന്ത്രിമാർ</a></b><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="സംസ്ഥാന മന്ത്രിസഭ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">മന്ത്രിസഭ</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" class="mw-redirect" title="കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ">കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ</a></b> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B2%E0%B5%86%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%A8%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%97%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണ്ണർ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണ്ണർമാർ</a></b> </td> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="മുഖ്യമന്ത്രി">മുഖ്യമന്ത്രിമാർ</a></b><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="സംസ്ഥാന മന്ത്രിസഭ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">മന്ത്രിസഭ</a> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AD" class="mw-redirect" title="നിയമ നിർമ്മാണസഭ">നിയമ നിർമ്മാണ സഭകൾ</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D" title="ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്">പാർലമെന്റ്</a></b> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="രാജ്യസഭ">രാജ്യസഭ</a></b><br /><a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ഉപരാഷ്ട്രപതി">അധ്യക്ഷൻ</a>  </td> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B4%AD" class="mw-redirect" title="ലോകസഭ">ലോകസഭ</a></b><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B4%AD%E0%B4%BE_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="ലോകസഭാ സ്പീക്കർ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സ്പീക്കർ</a> </td></tr></tbody></table> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8_%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B4%AD%E0%B4%95%E0%B5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="സംസ്ഥാന നിയമസഭകൾ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സംസ്ഥാന നിയമസഭകൾ</a></b> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="നിയമസഭ">നിയമസഭ</a></b><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B4%AD%E0%B4%BE_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="നിയമസഭാ സ്പീക്കർ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സ്പീക്കർ</a> </td> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B4%A4%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="വിധാൻപരിഷത് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">വിധാൻപരിഷത്</a></b> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%80%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%AF_%E0%B4%B5%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%B5%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5" title="നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ">നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a></b><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_%E0%B4%9A%E0%B5%80%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%9C%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="സുപ്രീം കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റീസ് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ചീഫ് ജസ്റ്റീസ്</a><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_%E0%B4%9C%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%9C%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="സുപ്രീം കോടതി ജഡ്ജി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ജഡ്ജിമാർ</a> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:100%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="ഹൈക്കോടതി">ഹൈക്കോടതികൾ</a></b><br /><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_%E0%B4%9A%E0%B5%80%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%9C%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഹൈക്കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റീസ് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ചീഫ് ജസ്റ്റീസ്</a><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_%E0%B4%9C%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%9C%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഹൈക്കോടതി ജഡ്ജി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ജഡ്ജിമാർ</a> <hr /> </td></tr> <tr> <td style="font-size:90%; background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="ജില്ലാ കോടതി">ജില്ലാ കോടതികൾ</a></b><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE_%E0%B4%9C%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%9C%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ജില്ലാ ജഡ്ജി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ജില്ലാ ജഡ്ജി</a><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%B7%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%9C%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E0%B4%9C%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="സെഷൻസ് ജഡ്ജി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സെഷൻസ് ജഡ്ജി</a> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%AA%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="തദ്ദേശ ഭരണ സ്ഥാപനങ്ങൾ">തദ്ദേശ ഭരണം</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" class="mw-redirect" title="ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്">ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്</a></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഭരണസമിതി</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ്</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="ഗ്രാമസഭ">ഗ്രാമസഭ</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%85%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് അംഗം (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് അംഗം</a> </td></tr></tbody></table> <hr /> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത്">ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത്</a></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഭരണസമിതി</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ്</a> </td></tr></tbody></table> <hr /> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത്">ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത്</a></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഭരണസമിതി</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE_%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%A1%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ്</a> </td></tr></tbody></table> <hr /> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="നഗരസഭ">നഗരസഭ</a></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%AD%E0%B4%BE_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="നഗരസഭാ ഭരണസമിതി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഭരണസമിതി</a> <br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%A8%E0%B4%97%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%AD%E0%B4%BE_%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="നഗരസഭാ ചെയർമാൻ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">നഗരസഭാ ചെയർമാൻ</a> </td></tr></tbody></table> <hr /> <table style="text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%"> <tbody><tr> <td colspan="2" align="center" style="background-color: #f9f9f9"><b><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%BD_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ">കോർപ്പറേഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%B1%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B5%BB_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%B8%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="കോർപ്പറേഷൻ ഭരണസമിതി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഭരണസമിതി</a> <br /> <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%87%E0%B4%AF%E0%B5%BC" title="മേയർ">മേയർ</a> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%98%E0%B4%9F%E0%B4%A8%E0%B4%BE_%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%AA%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യയിലെ ഭരണഘടനാ സ്ഥാപനങ്ങൾ">മറ്റു ഭരണഘടനാ സ്ഥാപനങ്ങൾ</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" style="background-color:transparent;" width="100%"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B0%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യൻ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ">തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ</a></b><br /><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF_%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%B0%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B4%A3%E0%B5%BC_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" class="mw-redirect" title="മുഖ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷണർ (ഇന്ത്യ)">മുഖ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷണർ</a><br /> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%82%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B5%BC_%E0%B4%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D_%E0%B4%93%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%BC_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B5%BD_%E0%B4%93%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" class="mw-redirect" title="കംട്രോളർ ആന്റ് ഓഡിറ്റർ ജനറൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ">സി.എ.ജി.</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%86%E0%B4%B8%E0%B5%82%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A3_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ">ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷൻ">യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%81%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B6_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" class="mw-redirect" title="മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ">മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B4%BF_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B5%BD" class="mw-redirect" title="അറ്റോർണി ജനറൽ">അറ്റോർണി ജനറൽ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="കേന്ദ്ര വിജിലൻസ് കമ്മീഷൻ">കേന്ദ്ര വിജിലൻസ് കമ്മീഷൻ </a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%9C%E0%B4%BE%E0%B4%A4%E0%B4%BF_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ദേശീയ പട്ടികജാതി കമ്മീഷൻ">പട്ടികജാതി കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ദേശീയ പട്ടികവർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ">പട്ടികവർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%BE_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ദേശീയ വനിതാ കമ്മീഷൻ">ദേശീയ വനിതാ കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95_%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="ദേശീയ പിന്നാക്ക വർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ദേശീയ പിന്നാക്ക വർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B5%87%E0%B4%B4%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF_%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B5%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="യൂനിവേഴ്സിറ്റി ഗ്രാൻറ്സ് കമ്മിഷൻ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">യൂനിവേഴ്സിറ്റി ഗ്രാൻറ്സ് കമ്മിഷൻ</a></b> </td></tr> <tr> <td><b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%B7%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="രാഷ്ട്രീയ വികാസ് പരിഷത്ത് (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">രാഷ്ട്രീയ വികാസ് പരിഷത്ത്</a></b> </td></tr></tbody></table> </div> </div> <div class="NavFrame"> <div class="NavHead" style="height:auto;background-color:#ccccff;padding: 0px 0px 0px 4px; font-size: 100%; text-align:center;margin:0px;color:#000"><div class="hack-to-leave-space" style="float:right">              </div><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയകക്ഷികൾ">രാഷ്ട്രീയകക്ഷികൾ</a></b></div> <div class="NavContent" style="text-align:center;margin:0px 1px;border:none;text-weight:bold;display:none;"> <table cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" style="background-color:transparent;" width="100%"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE#ദേശീയ_കക്ഷികൾ" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയകക്ഷികൾ">ദേശീയ കക്ഷികൾ</a></b><br /><b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%95%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE#സംസ്ഥാന_കക്ഷികൾ" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയകക്ഷികൾ">സംസ്ഥാന കക്ഷികൾ</a></b><br /> <hr /> <p><b>ദേശീയ മുന്നണികൾ</b><br /> <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%87%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B5%81_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%A3%E0%B4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഇടതു മുന്നണി (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഇടതു മുന്നണി</a><br /> <a href="/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%A7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF_%E0%B4%B8%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ദേശീയ ജനാധിപത്യ സഖ്യം">ദേശീയ ജനാധിപത്യ സഖ്യം (എൻ.ഡി.എ)</a><br /> <a href="/wiki/%E0%B4%90%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%AF_%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%97%E0%B4%AE%E0%B4%A8_%E0%B4%B8%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം">ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം (യു.പി എ.)</a> </p> </td></tr></tbody></table> </div> </div> </td></tr> <tr> <td style="font-size:95%; padding: 0 5px 0 5px;" align="center"> <hr /> </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Setup_of_India.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Setup_of_India.png/230px-Setup_of_India.png" decoding="async" width="230" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Setup_of_India.png/345px-Setup_of_India.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Setup_of_India.png/460px-Setup_of_India.png 2x" data-file-width="926" data-file-height="624" /></a></span> <hr /> <a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="കവാടം:ഇന്ത്യ">ഇന്ത്യാ കവാടം</a> <b>·</b>  <b><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="കവാടം:രാഷ്ട്രീയം (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">രാഷ്ട്രീയം കവാടം</a><br /><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r3859918">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123622">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഫലകം:ഭാരതത്തിന്റെ രാഷ്ട്രതന്ത്രം"><span title="ഫലകം കാണുക">view</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം:ഭാരതത്തിന്റെ രാഷ്ട്രതന്ത്രം"><span title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദതാൾ">talk</span></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:ഭാരതത്തിന്റെ രാഷ്ട്രതന്ത്രം"><span title="ഫലകം തിരുത്തുക">edit</span></a></li></ul></div></b> </td></tr> </tbody></table> <p>ഭാരതത്തിലെ <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82" title="ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും">28 സംസ്ഥാനങ്ങളും 8 കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളും</a> ചേർന്ന സം‌യുക്ത ഐക്യത്തെ (federal union) ഭരിക്കുന്നതിനായി ഭരണഘടനാനുസൃതം സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന അധികാര സമ്പ്രദായമാണ് <b>ഭാരത സർക്കാർ</b>. <i>കേന്ദ്ര സർക്കാർ</i>, <i>സെൻട്രൽ ഗവൺമെന്റ്</i> അല്ലെങ്കിൽ <i>യൂണിയൻ ഗവൺമെന്റ്</i> എന്നും ഇത് അറിയപ്പെടുന്നു. ഭാരത സർക്കാരിന്റെ ആസ്ഥാനം <a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82_%E0%B4%A1%E0%B5%BD%E0%B4%B9%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ന്യൂ ഡൽഹി">ന്യൂ ഡൽഹി</a> ആണ്. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="പദോൽപ്പത്തിയും_ചരിത്രവും"><span id=".E0.B4.AA.E0.B4.A6.E0.B5.8B.E0.B5.BD.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B5.81.E0.B4.82_.E0.B4.9A.E0.B4.B0.E0.B4.BF.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.B5.E0.B5.81.E0.B4.82"></span><b>പദോൽപ്പത്തിയും ചരിത്രവും</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=1" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പദോൽപ്പത്തിയും ചരിത്രവും"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1833-ലെ ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യാ നിയമം ബ്രിട്ടീഷ് പാർലമെന്റ് പാസാക്കി. "<b>ഗവൺമെന്റ് ഓഫ് ഇന്ത്യ</b>" എന്ന വിശേഷണത്തോടെയുള്ള ഇത്തരത്തിലുള്ള ആദ്യത്തെ നിയമ നടപടിയാണിത്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="അടിസ്ഥാന_ഘടന"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.9F.E0.B4.BF.E0.B4.B8.E0.B5.8D.E0.B4.A5.E0.B4.BE.E0.B4.A8_.E0.B4.98.E0.B4.9F.E0.B4.A8"></span><b>അടിസ്ഥാന ഘടന</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=2" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അടിസ്ഥാന ഘടന"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>യൂണിയൻ ഓഫ് ഇന്ത്യ (<i>ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 300 അനുസരിച്ച്</i>) എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യൻ ഗവൺമെന്റ് വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്റർ സമ്പ്രദായത്തിന്റെ <i>(Westminster system)</i> മാതൃകയിലാണ്. കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റിൽ പ്രധാനമായും "<b>എക്സിക്യൂട്ടീവ്, ലെജിസ്ലേച്ചർ, ജുഡീഷ്യറി"</b> എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു, അധികാരങ്ങൾ യഥാക്രമം <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പ്രധാനമന്ത്രി">പ്രധാനമന്ത്രി</a>, <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D" title="ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്">പാർലമെന്റ്</a>, <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a> എന്നിവയിൽ ഭരണഘടന നിക്ഷിപ്തമാണ്. ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതി രാഷ്ട്രത്തലവനും ഇന്ത്യൻ സായുധ സേനയുടെ <i>(Indian Armed Forces)</i> കമാൻഡർ-ഇൻ-ചീവുമാണ്, അതേസമയം തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രധാനമന്ത്രി എക്സിക്യൂട്ടീവിന്റെ തലവനായി പ്രവർത്തിക്കുകയും കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റിന്റെ നടത്തിപ്പിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം വഹിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പാർലമെന്റ് ദ്വിസഭ (<i>Bicameral</i>) സ്വഭാവമുള്ളതാണ്, <a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="ലോക്‌സഭ">ലോക്‌സഭ</a>യും <i>(lower house)</i> <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="രാജ്യസഭ">രാജ്യസഭ</a>യും (<i>upper house</i>) . </p><p>ജുഡീഷ്യറിയിൽ വ്യവസ്ഥാപിതമായി, ഒരു <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>, 25 <a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="ഹൈക്കോടതി">ഹൈക്കോടതി</a>കൾ, നിരവധി ജില്ലാ കോടതികൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു, എല്ലാം സുപ്രീം കോടതിയേക്കാൾ താഴ്ന്നതാണ്. </p><p>ഇന്ത്യയിലെ പൗരന്മാരെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന അടിസ്ഥാന സിവിൽ, ക്രിമിനൽ നിയമങ്ങൾ പ്രധാന പാർലമെന്ററി നിയമനിർമ്മാണത്തിൽ പ്രതിപാദിച്ചിരിക്കുന്നു. സിവിൽ പ്രൊസീജർ കോഡ്, പീനൽ കോഡ്, ക്രിമിനൽ പ്രൊസീജർ കോഡ് എന്നിവ. </p><p>കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റിന് സമാനമായി, ഓരോ സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളും എക്സിക്യൂട്ടീവ്, ലെജിസ്ലേറ്റീവ്, ജുഡീഷ്യറി ശാഖകൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. യൂണിയൻ, വ്യക്തിഗത സംസ്ഥാന ഗവൺമെന്റുകൾക്ക് ബാധകമായ നിയമസംവിധാനം English common & statutory law അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. </p><p><a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%93%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" class="mw-redirect" title="റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ഇന്ത്യ">റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ഇന്ത്യ</a> എന്നാണ് രാജ്യത്തിന്റെ മുഴുവൻ പേര്. ഭരണഘടനയിൽ റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യയ്ക്ക്, "<b><a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="ഇന്ത്യ">ഇന്ത്യ</a>യും <a href="/wiki/%E2%80%8C%E2%80%8C%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%82" class="mw-redirect" title="‌‌ഭാരതം">ഭാരതും</a>"</b> ഒരുപോലെ ഔദ്യോഗിക ചുരുക്കപ്പേരുകളാണ്. <b>"യൂണിയൻ ഗവൺമെന്റ്", "കേന്ദ്ര സർക്കാർ", "ഭാരത് സർക്കാർ"</b> എന്നീ പദങ്ങൾ പലപ്പോഴും ഔദ്യോഗികമായും അനൗദ്യോഗികമായും ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിനെ സൂചിപ്പിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഗവൺമെന്റിന്റെ ഇരിപ്പിടം <a href="/wiki/%E0%B4%A1%E0%B5%86%E0%B5%BD%E0%B4%B9%E0%B4%BF" title="ഡെൽഹി">ന്യൂഡൽഹി</a>യിലായതിനാൽ <a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82_%E0%B4%A1%E0%B5%BD%E0%B4%B9%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ന്യൂ ഡൽഹി">ന്യൂ ഡൽഹി</a> എന്ന പദം കേന്ദ്രസർക്കാരിന്റെ മെറ്റോണിമായിട്ടാണ് സാധാരണയായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="നിയമസഭ"><span id=".E0.B4.A8.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B4.AE.E0.B4.B8.E0.B4.AD"></span><b>നിയമസഭ</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=3" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: നിയമസഭ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%B2%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D" title="ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്">ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ്</a></i> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg/395px-New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg" decoding="async" width="395" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg/593px-New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg/790px-New_Delhi_government_block_03-2016_img3.jpg 2x" data-file-width="5136" data-file-height="2568" /></a><figcaption>ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിന്റെ കെട്ടിടം,ന്യൂഡൽഹി</figcaption></figure> <p>ഇന്ത്യയിലെ നിയമസഭയുടെ അധികാരങ്ങൾ രാജ്യസഭയും ലോക്‌സഭയും അടങ്ങുന്ന ഒരു ദ്വിസഭ നിയമസഭയായ പാർലമെന്റാണ് വിനിയോഗിക്കുന്നത്. പാർലമെന്റിന്റെ രണ്ട് സഭകളിൽ, <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="രാജ്യസഭ">രാജ്യസഭ</a> <i>('Council of States')</i> upper house-യായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, അതിൽ രാഷ്ട്രപതി നിയമിക്കുന്നതും സംസ്ഥാന, പ്രാദേശിക നിയമനിർമ്മാണ സഭകൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന അംഗങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. <a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="ലോക്‌സഭ">ലോക്‌സഭ</a>യെ (<i>'House of the People')</i> lower house-യായി കണക്കാക്കുന്നു. </p><p>പാർലമെന്റിന്റെ നിയമങ്ങൾ <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>യുടെ <a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%81%E0%B4%A1%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BD_%E0%B4%85%E0%B4%B5%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="ജുഡീഷ്യൽ അവലോകനം">ജുഡീഷ്യൽ അവലോകന</a>ത്തിന് <i>(judicial review)</i> വിധേയമായതിനാൽ പാർലമെന്റിന് പൂർണ നിയന്ത്രണവും പരമാധികാരവും ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, അത് എക്സിക്യൂട്ടീവിന്മേൽ ചില നിയന്ത്രണം ചെലുത്തുന്നു. പ്രധാനമന്ത്രി ഉൾപ്പെടെയുള്ള മന്ത്രിമാരുടെ കൗൺസിലിലെ അംഗങ്ങൾ ഒന്നുകിൽ പാർലമെന്റിൽ നിന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയോ അധികാരമേറ്റ് ആറ് മാസത്തിനുള്ളിൽ അവിടെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയോ ചെയ്യും. കൗൺസിലിന് മൊത്തത്തിൽ ലോക്‌സഭയുടെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. ലോക്‌സഭ ഒരു താൽക്കാലിക സഭയാണ്, അധികാരത്തിലുള്ള പാർട്ടിക്ക് സഭയിലെ ഭൂരിപക്ഷത്തിന്റെ പിന്തുണ നഷ്ടപ്പെടുമ്പോൾ മാത്രമേ പിരിച്ചുവിടാൻ കഴിയൂ. രാജ്യസഭ ഒരു സ്ഥിരം സഭയാണ്, ഒരിക്കലും പിരിച്ചുവിടാൻ കഴിയില്ല. ആറുവർഷത്തേക്കാണ് രാജ്യസഭയിലെ അംഗങ്ങളെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="എക്സിക്യൂട്ടീവ്"><span id=".E0.B4.8E.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.B8.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B5.82.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.80.E0.B4.B5.E0.B5.8D"></span><b>എക്സിക്യൂട്ടീവ്</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=4" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: എക്സിക്യൂട്ടീവ്"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B8%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ബ്യൂറോക്രസി">ബ്യൂറോക്രസി</a>യുടെ ദൈനംദിന ഭരണത്തിന്റെ ഏക അധികാരവും ഉത്തരവാദിത്തവും ഉള്ളത് <b>എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഗവൺമെന്റാണ്</b>. അധികാര വിഭജനം എന്ന റിപ്പബ്ലിക്കൻ ആദർശത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവാണ് സർക്കാരിന്റെ പ്രത്യേക ശാഖകളായി അധികാര വിഭജനം. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="പ്രസിഡന്റ്"><span id=".E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.B8.E0.B4.BF.E0.B4.A1.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B5.8D"></span>പ്രസിഡന്റ്</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=5" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പ്രസിഡന്റ്"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതി">ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതി</a></i> </p><p>ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ <b>53(1)</b> പ്രകാരം എക്സിക്യൂട്ടീവ് അധികാരം പ്രധാനമായും ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതിക്കാണ് നിക്ഷിപ്തമായിരിക്കുന്നത്. പ്രസിഡന്റിന് എല്ലാ ഭരണഘടനാപരമായ അധികാരങ്ങളുമുണ്ട്, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ആർട്ടിക്കിൾ 53(1) പ്രകാരം നേരിട്ടോ, കീഴ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ മുഖേനയോ അത് പ്രയോഗിക്കുന്നു. ഭരണഘടനയുടെ 74-ാം അനുച്ഛേദത്തിൽ വിവരിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ മന്ത്രിമാരുടെ സമിതിയെ നയിക്കുന്ന പ്രധാനമന്ത്രി നൽകുന്ന സഹായങ്ങളും ഉപദേശങ്ങളും അനുസരിച്ചാണ് രാഷ്ട്രപതി പ്രവർത്തിക്കേണ്ടത്. </p><p>മന്ത്രിമാരുടെ കൗൺസിൽ പ്രസിഡന്റിന്റെ 'pleasure' -ൽ അധികാരത്തിൽ തുടരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, പ്രായോഗികമായി, മന്ത്രിമാരുടെ കൗൺസിൽ ലോക്സഭയുടെ പിന്തുണ നിലനിർത്തണം. ഒരു പ്രസിഡന്റ് , മന്ത്രിമാരുടെ സമിതിയെ പിരിച്ചുവിട്ടാൽ, അത് ഒരു ഭരണഘടനാ പ്രതിസന്ധിക്ക് കാരണമായേക്കാം. അതിനാൽ, പ്രായോഗികമായി, ലോക്സഭയിൽ ഭൂരിപക്ഷത്തിന്റെ പിന്തുണ ഉള്ളിടത്തോളം കാലം മന്ത്രിസഭയെ പിരിച്ചുവിടാൻ കഴിയില്ല. </p><p>ഇന്ത്യയിൽ പല ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥരെയും നിയമിക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം രാഷ്ട്രപതിക്കാണ്. ഈ ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥരിൽ 28 സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ <a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B5%BC" title="ഗവർണ്ണർ">ഗവർണർ</a>മാരും ഉൾപ്പെടുന്നു; <a href="/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%80%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%9C%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%93%E0%B4%AB%E0%B5%8D_%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ">ചീഫ് ജസ്റ്റിസ്</a>; മറ്റ് ജഡ്ജിമാരുടെ ഉപദേശപ്രകാരം സുപ്രീം കോടതിയിലെയും ഹൈക്കോടതികളിലെയും മറ്റ് ജഡ്ജിമാർ; <a href="/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%A3%E0%B4%BF_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B5%BD_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="അറ്റോർണി ജനറൽ (ഇന്ത്യ)">അറ്റോർണി ജനറൽ</a>; <a href="/w/index.php?title=%E0%B4%95%E0%B5%BA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B5%BC_%E0%B4%86%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B5%8D_%E0%B4%93%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%BC_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%B1%E0%B5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="കൺട്രോളർ ആൻഡ് ഓഡിറ്റർ ജനറൽ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">കൺട്രോളർ ആൻഡ് ഓഡിറ്റർ ജനറൽ</a>; മുഖ്യ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷണറും മറ്റ് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷണർമാരും; <a href="/wiki/%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B4%AC%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷൻ">യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷ</a>ന്റെ ചെയർമാനും അംഗങ്ങളും; 'എ' ഗ്രൂപ്പിലെ ഓൾ ഇന്ത്യ സർവീസസ് (IAS, IFoS, IPS), സെൻട്രൽ സിവിൽ സർവീസസ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ; മന്ത്രിമാരുടെ സമിതിയുടെ ശുപാർശകൾ പ്രകാരം മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിലെ സ്ഥാനപതിമാരും ഹൈക്കമ്മീഷണർമാരും. </p><p>രാഷ്ട്രപതി, രാഷ്ട്രത്തലവൻ എന്ന നിലയിൽ, മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള അംബാസഡർമാരുടെ യോഗ്യതാപത്രങ്ങളും (credentials) സ്വീകരിക്കുന്നു, അതേസമയം പ്രധാനമന്ത്രി, ഗവൺമെന്റ് തലവനായി, ചരിത്ര പാരമ്പര്യത്തിന് അനുസൃതമായി കോമൺവെൽത്തിലെ മറ്റ് അംഗങ്ങളിൽ നിന്ന് ഹൈക്കമ്മീഷണർമാരുടെ യോഗ്യതാപത്രങ്ങൾ (credentials) സ്വീകരിക്കുന്നു. </p><p>ഇന്ത്യൻ സായുധ സേനയുടെ <b>കമാൻഡർ-ഇൻ-ചീഫ്</b> ആണ് രാഷ്ട്രപതി. </p><p>ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിക്ക്, ഒരു കുറ്റവാളിയുടെ ശിക്ഷ കുറയ്ക്കാനോ മാപ്പ് നൽകാനോ കഴിയും, പ്രത്യേകിച്ച് വധശിക്ഷ ഉൾപ്പെടെയുള്ള കേസുകളിൽ. രാഷ്ട്രപതിയുടെ മാപ്പും മറ്റ് അവകാശങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്ന തീരുമാനങ്ങൾ പ്രധാനമന്ത്രിയുടെയോ ലോക്‌സഭാ ഭൂരിപക്ഷത്തിന്റെയോ അഭിപ്രായത്തിൽ നിന്ന് സ്വതന്ത്രമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് മിക്ക കേസുകളിലും, പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഉപദേശപ്രകാരം പ്രസിഡന്റ് തന്റെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് അധികാരങ്ങൾ പ്രയോഗിക്കുന്നു. നിലവിൽ ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതി "<b><a href="/wiki/%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%97%E0%B4%AA%E0%B4%A6%E0%B4%BF_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B5%BC%E0%B4%AE%E0%B5%81" title="ദ്രൗപദി മുർമു">ദ്രൗപദി മുർമു</a> "</b>ആണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഉപരാഷ്ട്രപതി"><span id=".E0.B4.89.E0.B4.AA.E0.B4.B0.E0.B4.BE.E0.B4.B7.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.AA.E0.B4.A4.E0.B4.BF"></span>ഉപരാഷ്ട്രപതി</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=6" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഉപരാഷ്ട്രപതി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="ഉപരാഷ്ട്രപതി (ഇന്ത്യ)">ഉപരാഷ്ട്രപതി</a></i> </p><p>രാഷ്ട്രപതി കഴിഞ്ഞാൽ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ഭരണഘടനാ പദവിയാണ് "<b>വൈസ് പ്രസിഡന്റ്"</b>. പ്രസിഡന്റിന്റെ അഭാവത്തിൽ വൈസ് പ്രസിഡന്റ് രാജ്യത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുകയും, പ്രസിഡന്റിന്റെ രാജി ഇംപീച്ച്‌മെന്റ് അല്ലെങ്കിൽ പ്രസിഡന്റിനെ നീക്കം ചെയ്യുന്ന സംഭവത്തിൽ <b>ആക്ടിംഗ് പ്രസിഡന്റായി</b> ചുമതലയേൽക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഉപരാഷ്ട്രപതിക്ക് <b>രാജ്യസഭയുടെ ചെയർമാനെന്ന</b> നിലയിൽ നിയമനിർമ്മാണ പ്രവർത്തനവും ഉണ്ട്. ആനുപാതിക പ്രാതിനിധ്യ സമ്പ്രദായം പിന്തുടരുന്ന പാർലമെന്റിന്റെ ഇരുസഭകളിലെയും അംഗങ്ങൾ അടങ്ങുന്ന ഇലക്ടറൽ കോളേജിലെ അംഗങ്ങൾ പരോക്ഷമായി വൈസ് പ്രസിഡന്റിനെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു, ഒറ്റത്തവണ കൈമാറ്റം ചെയ്യാവുന്ന വോട്ട് ഉപയോഗിച്ച് <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ഇന്ത്യൻ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ">തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ</a> രഹസ്യ ബാലറ്റിലൂടെയാണ് വോട്ടെടുപ്പ് നടത്തുന്നത്. നിലവിൽ ഇന്ത്യയുടെ <i>ഉപരാഷ്ട്രപതി "<b><a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%80%E0%B4%AA%E0%B5%8D_%E0%B4%A7%E0%B5%BB%E0%B4%95%E0%B5%BC" title="ജഗ്ദീപ് ധൻകർ">ജഗ്ദീപ് ധൻകർ</a>"</b></i>ആണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="പ്രധാന_മന്ത്രി"><span id=".E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.A7.E0.B4.BE.E0.B4.A8_.E0.B4.AE.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.BF"></span>പ്രധാന മന്ത്രി</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=7" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പ്രധാന മന്ത്രി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി">ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി</a></i> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg/308px-New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg" decoding="async" width="308" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg/462px-New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg/616px-New_Delhi_government_block_03-2016_img4.jpg 2x" data-file-width="5323" data-file-height="2994" /></a><figcaption>പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ്, ക്യാബിനറ്റ് സെക്രട്ടേറിയറ്റ്, പ്രതിരോധ മന്ത്രാലയം എന്നിവയും മറ്റുള്ളവയും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന നോർത്ത്, സൗത്ത് ബ്ലോക്കുകളുള്ള രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ സമുച്ചയം.</figcaption></figure> <p>ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയിൽ അഭിസംബോധന ചെയ്തിരിക്കുന്നതുപോലെ, ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി, ഗവൺമെന്റിന്റെ തലവൻ, രാഷ്ട്രപതിയുടെ മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ്, മന്ത്രി സഭാ തലവൻ, പാർലമെന്റിലെ ഭൂരിപക്ഷ പാർട്ടിയുടെ നേതാവ്. ഇന്ത്യൻ ഗവൺമെന്റിന്റെ എക്സിക്യൂട്ടീവിനെ നയിക്കുന്നത് പ്രധാനമന്ത്രിയാണ്. </p><p>പാർലമെന്ററി സംവിധാനത്തിലെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഗവൺമെന്റിലെ മന്ത്രിസഭയിലെ മുതിർന്ന അംഗമാണ് പ്രധാനമന്ത്രി. മന്ത്രിസഭയിലെ മറ്റ് അംഗങ്ങളെ പ്രധാനമന്ത്രി തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും പിരിച്ചുവിടുകയും ചെയ്യാം; ഗവൺമെന്റിനുള്ളിലെ അംഗങ്ങൾക്ക് തസ്തികകൾ അനുവദിക്കുന്നു; കാബിനറ്റിന്റെ അധ്യക്ഷനായ അംഗവും ചെയർമാനുമാണ് നിയമനിർമ്മാണത്തിന്റെ നിർദ്ദേശം കൊണ്ടുവരുന്നതിനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ രാജിയോ മരണമോ മന്ത്രിസഭയെ പിരിച്ചുവിടുന്നു. </p><p>  പ്രധാനമന്ത്രിയെ നിയമിക്കുന്നത് രാഷ്ട്രപതിയാണ്, എക്സിക്യൂട്ടീവിന്റെ കാര്യങ്ങളുടെ ഭരണത്തിൽ സഹായിക്കാൻ. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="കാബിനറ്റ്,_മന്ത്രാലയങ്ങൾ,_ഏജൻസികൾ"><span id=".E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.AC.E0.B4.BF.E0.B4.A8.E0.B4.B1.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B5.8D.2C_.E0.B4.AE.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.BE.E0.B4.B2.E0.B4.AF.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE.2C_.E0.B4.8F.E0.B4.9C.E0.B5.BB.E0.B4.B8.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>കാബിനറ്റ്, മന്ത്രാലയങ്ങൾ, ഏജൻസികൾ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=8" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: കാബിനറ്റ്, മന്ത്രാലയങ്ങൾ, ഏജൻസികൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Government_of_India_hierarchy.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Government_of_India_hierarchy.svg/327px-Government_of_India_hierarchy.svg.png" decoding="async" width="327" height="876" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Government_of_India_hierarchy.svg/491px-Government_of_India_hierarchy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Government_of_India_hierarchy.svg/655px-Government_of_India_hierarchy.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="1369" /></a><figcaption>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു വകുപ്പിന്റെ സംഘടനാ ഘടന.</figcaption></figure> <p>കേന്ദ്രമന്ത്രിമാരുടെ സമിതിയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി, ക്യാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാർ, സഹമന്ത്രിമാർ (MoS) എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഓരോ മന്ത്രിയും പാർലമെന്റിന്റെ ഏതെങ്കിലും ഒരു സഭയിൽ അംഗമായിരിക്കണം. ക്യാബിനറ്റ് പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ളതാണ്, ക്യാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറിയാണ് ഉപദേശിക്കുന്നത്, അദ്ദേഹം <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%85%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B5%8D_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഇന്ത്യൻ അഡ്‌മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസ്">ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസി</a>ന്റെയും മറ്റ് സിവിൽ സർവീസുകളുടെയും തലവനായും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. കൗൺസിലിലെ മറ്റ് അംഗങ്ങൾ ഒന്നുകിൽ കേന്ദ്ര കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാരാണ്, അവർ വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങളുടെ തലവന്മാരാണ്; അല്ലെങ്കിൽ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു പ്രത്യേക വശത്തിന് മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നു, കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാരിൽ ഒരാളോട് നേരിട്ട് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്ന ജൂനിയർ അംഗങ്ങളായ സംസ്ഥാന മന്ത്രിമാർ; അല്ലെങ്കിൽ ഒരു കാബിനറ്റ് മന്ത്രിക്ക് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാത്ത സംസ്ഥാന മന്ത്രിമാർ (സ്വതന്ത്ര ചുമതലകൾ). ഭരണഘടനയുടെ <b>88</b>-ാം അനുച്ഛേദം അനുസരിച്ച്, ഓരോ സഭയിലും, സഭകളുടെ ഏത് സംയുക്ത സമ്മേളനത്തിലും, പാർലമെന്റിന്റെ ഏത് കമ്മറ്റിയിലും അദ്ദേഹം അംഗമാകാൻ സാധ്യതയുള്ളവയിൽ സംസാരിക്കാനും നടപടികളിൽ പങ്കെടുക്കാനും ഓരോ മന്ത്രിക്കും അവകാശമുണ്ട്. എന്നാൽ അംഗമല്ലാത്ത സഭയിൽ വോട്ട് ചെയ്യാൻ അർഹതയുണ്ടായിരിക്കില്ല. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="സെക്രട്ടറിമാർ"><span id=".E0.B4.B8.E0.B5.86.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B4.B1.E0.B4.BF.E0.B4.AE.E0.B4.BE.E0.B5.BC"></span>സെക്രട്ടറിമാർ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=9" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സെക്രട്ടറിമാർ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഒരു സെക്രട്ടറി, ഒരു സിവിൽ സർവീസ്, പൊതുവെ ഒരു ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റീവ് സർവീസ് (IAS) ഓഫീസർ, മന്ത്രാലയത്തിന്റെയോ വകുപ്പിന്റെയോ അഡ്മിനിസ്‌ട്രേറ്റീവ് തലവനും മന്ത്രാലയത്തിനുള്ളിലെ അല്ലെങ്കിൽ വകുപ്പിനുള്ളിലെ നയത്തിന്റെയും ഭരണത്തിന്റെയും എല്ലാ കാര്യങ്ങളിലും മന്ത്രിയുടെ പ്രധാന ഉപദേശകനുമാണ്. ഇന്ത്യൻ ഗവൺമെന്റിന്റെ സെക്രട്ടറിമാർ ഇന്ത്യൻ മുൻഗണനാ ക്രമത്തിൽ 23-ാം സ്ഥാനത്താണ്. ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള സെക്രട്ടറിമാരെ ഒന്നോ അതിലധികമോ അഡീഷണൽ സെക്രട്ടറിമാർ സഹായിക്കുന്നു, അവരെ ജോയിന്റ് സെക്രട്ടറിമാർ കൂടുതൽ സഹായിക്കുന്നു. മധ്യഭാഗത്ത് ഡയറക്ടർമാരും ഡെപ്യൂട്ടി സെക്രട്ടറിമാരും അണ്ടർ സെക്രട്ടറിമാരും അവരെ സഹായിക്കുന്നു. താഴത്തെ തലത്തിൽ, സെക്ഷൻ ഓഫീസർമാർ, അസിസ്റ്റന്റ് സെക്ഷൻ ഓഫീസർമാർ, അപ്പർ ഡിവിഷൻ ക്ലാർക്കുമാർ, ലോവർ ഡിവിഷൻ ക്ലാർക്കുമാർ, മറ്റ് സെക്രട്ടേറിയൽ സ്റ്റാഫ് എന്നിവർ ഉണ്ട്. </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ഇന്ത്യാ_ഗവൺമെന്റിന്റെ_മന്ത്രാലയങ്ങളും_വകുപ്പുകളും"><span id=".E0.B4.87.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.BE_.E0.B4.97.E0.B4.B5.E0.B5.BA.E0.B4.AE.E0.B5.86.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B4.BF.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B5.86_.E0.B4.AE.E0.B4.A8.E0.B5.8D.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.BE.E0.B4.B2.E0.B4.AF.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B4.B3.E0.B5.81.E0.B4.82_.E0.B4.B5.E0.B4.95.E0.B5.81.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B4.B3.E0.B5.81.E0.B4.82"></span><b>ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ മന്ത്രാലയങ്ങളും വകുപ്പുകളും</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=10" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ മന്ത്രാലയങ്ങളും വകുപ്പുകളും"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable mw-collapsible"> <tbody><tr> <th>മന്ത്രാലയം </th> <th>വകുപ്പ് (കൾ) </th></tr> <tr> <td colspan="2">രാഷ്ട്രപതിയുടെ സെക്രട്ടേറിയറ്റ് </td></tr> <tr> <td colspan="2">ഉപരാഷ്ട്രപതിയുടെ സെക്രട്ടേറിയറ്റ് </td></tr> <tr> <td rowspan="2">പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസ് </td> <td>ആറ്റോമിക് എനർജി </td></tr> <tr> <td>ബഹിരാകാശം </td></tr> <tr> <td colspan="2">കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടേറിയറ്റ് </td></tr> <tr> <td rowspan="3">കൃഷി- കർഷക ക്ഷേമ മന്ത്രാലയം </td> <td>കൃഷി, സഹകരണം, കർഷക ക്ഷേമം </td></tr> <tr> <td>കാർഷിക ഗവേഷണവും വിദ്യാഭ്യാസവും </td></tr> <tr> <td>മൃഗസംരക്ഷണം, ഡയറി, മത്സ്യബന്ധനം </td></tr> <tr> <td colspan="2">ആയുഷ് മന്ത്രാലയം </td></tr> <tr> <td rowspan="3">രാസ- രാസവള മന്ത്രാലയം </td> <td>കെമിക്കൽസ് ആൻഡ് പെട്രോകെമിക്കൽസ് </td></tr> <tr> <td>രാസവളങ്ങൾ </td></tr> <tr> <td>ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ് </td></tr> <tr> <td colspan="2">സിവിൽ ഏവിയേഷൻ മന്ത്രാലയം </td></tr> <tr> <td colspan="2">കൽക്കരി </td></tr> <tr> <td rowspan="2">വാണിജ്യവും വ്യവസായവും </td> <td>വാണിജ്യം </td></tr> <tr> <td>വ്യാവസായിക നയവും പ്രമോഷനും </td></tr> <tr> <td rowspan="2">ആശയവിനിമയങ്ങൾ </td> <td>തപാൽ </td></tr> <tr> <td>ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷൻസ് </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Consumer Affairs, Food and Public Distribution </td> <td>Consumer Affairs </td></tr> <tr> <td>Food and Public Distribution </td></tr> <tr> <td colspan="2">Corporate Affairs </td></tr> <tr> <td colspan="2">Culture </td></tr> <tr> <td rowspan="4">പ്രതിരോധ മന്ത്രാലയം </td> <td>പ്രതിരോധം </td></tr> <tr> <td>പ്രതിരോധ ഉത്പാദനം </td></tr> <tr> <td>പ്രതിരോധ ഗവേഷണവും വികസനവും </td></tr> <tr> <td>മുൻ സൈനികരുടെ ക്ഷേമം </td></tr> <tr> <td colspan="2">Development of North Eastern Region </td></tr> <tr> <td colspan="2">Drinking Water and Sanitation </td></tr> <tr> <td colspan="2">Earth Sciences </td></tr> <tr> <td colspan="2">Electronics and Information Technology </td></tr> <tr> <td colspan="2">Environment, Forest and Climate Change </td></tr> <tr> <td colspan="2">വിദേശകാര്യ മന്ത്രാലയം </td></tr> <tr> <td rowspan="5">ധനകാര്യ മന്ത്രാലയം </td> <td>Economic Affairs </td></tr> <tr> <td>Expenditure </td></tr> <tr> <td>Financial Services </td></tr> <tr> <td>Investment and Public Asset Management </td></tr> <tr> <td>Revenue </td></tr> <tr> <td colspan="2">Food Processing Industries </td></tr> <tr> <td rowspan="2">ആരോഗ്യ കുടുംബക്ഷേമ മന്ത്രാലയം </td> <td>Health and Family Welfare </td></tr> <tr> <td>Health Research </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Heavy Industries and Public Enterprises </td> <td>Heavy Industry </td></tr> <tr> <td>Public Enterprises </td></tr> <tr> <td rowspan="6">ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയം </td> <td>Border Management </td></tr> <tr> <td>Internal Security </td></tr> <tr> <td>Jammu Kashmir Affairs </td></tr> <tr> <td>Home </td></tr> <tr> <td>Official Language </td></tr> <tr> <td>States </td></tr> <tr> <td colspan="2">Housing and Urban Affairs </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Education </td> <td>Higher Education </td></tr> <tr> <td>School Education and Literacy </td></tr> <tr> <td colspan="2">Information and Broadcasting </td></tr> <tr> <td colspan="2">Labour and Employment </td></tr> <tr> <td rowspan="3">Law and Justice </td> <td>Justice </td></tr> <tr> <td>Legal Affairs </td></tr> <tr> <td>Legislative </td></tr> <tr> <td colspan="2">Micro, Small and Medium Enterprises </td></tr> <tr> <td colspan="2">Mines </td></tr> <tr> <td colspan="2">Minority Affairs </td></tr> <tr> <td colspan="2">New and Renewable Energy </td></tr> <tr> <td colspan="2">NITI Aayog </td></tr> <tr> <td colspan="2">Panchayati Raj </td></tr> <tr> <td colspan="2">Parliamentary Affairs </td></tr> <tr> <td rowspan="3">Personnel, Public Grievances and Pensions </td> <td>Personnel and Training </td></tr> <tr> <td>Administrative Reforms and Public Grievances </td></tr> <tr> <td>Pension and Pensioners' Welfare </td></tr> <tr> <td colspan="2">Petroleum and Natural Gas </td></tr> <tr> <td colspan="2">Power </td></tr> <tr> <td colspan="2">Railways </td></tr> <tr> <td colspan="2">Road Transport and Highways </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Rural Development </td> <td>Land Resources </td></tr> <tr> <td>Rural Development </td></tr> <tr> <td rowspan="3">Science and Technology </td> <td>Biotechnology </td></tr> <tr> <td>Science and Technology </td></tr> <tr> <td>Scientific and Industrial Research </td></tr> <tr> <td colspan="2">Shipping </td></tr> <tr> <td colspan="2">Skill Development and Entrepreneurship </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Social Justice and Empowerment </td> <td>Empowerment of Persons with Disabilities </td></tr> <tr> <td>Social Justice and Empowerment </td></tr> <tr> <td colspan="2">Statistics and Programme Implementation </td></tr> <tr> <td colspan="2">Steel </td></tr> <tr> <td colspan="2">Textiles </td></tr> <tr> <td colspan="2">Tourism </td></tr> <tr> <td colspan="2">Tribal Affairs </td></tr> <tr> <td colspan="2">Water Resources, River Development and Ganga Rejuvenation </td></tr> <tr> <td colspan="2">Women and Child Development </td></tr> <tr> <td rowspan="2">Youth Affairs and Sports </td> <td>Sports </td></tr> <tr> <td>Youth Affairs </td></tr> <tr> <th colspan="2">ആകെ </th></tr> <tr> <th>മന്ത്രാലയങ്ങൾ </th> <th>വകുപ്പുകൾ </th></tr> <tr> <td>58 </td> <td>93 </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="സിവിൽ_സർവീസ്"><span id=".E0.B4.B8.E0.B4.BF.E0.B4.B5.E0.B4.BF.E0.B5.BD_.E0.B4.B8.E0.B5.BC.E0.B4.B5.E0.B5.80.E0.B4.B8.E0.B5.8D"></span>സിവിൽ സർവീസ്</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=11" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സിവിൽ സർവീസ്"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>സിവിൽ സർവീസസ് ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ സിവിൽ സർവീസുകളും സ്ഥിരം ബ്യൂറോക്രസിയുമാണ്. എക്സിക്യൂട്ടീവ് തീരുമാനങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നത് ഇന്ത്യൻ സിവിൽ സർവീസുകാരാണ്. </p><p>ഇന്ത്യയിലെ പാർലമെന്ററി ജനാധിപത്യത്തിൽ, ഭരണനിർവഹണത്തിന്റെ ആത്യന്തിക ഉത്തരവാദിത്തം മന്ത്രിമാരായ ജനപ്രതിനിധികൾക്കാണ്. സാർവത്രിക പ്രായപൂർത്തി വോട്ടവകാശത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ജനങ്ങളാൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്ന നിയമനിർമ്മാണ സഭകളോട് ഈ മന്ത്രിമാർ ഉത്തരവാദികളാണ്. മന്ത്രിമാർ ജനങ്ങളോട് തന്നെ പരോക്ഷമായി ഉത്തരവാദികളാണ്. എന്നാൽ ആധുനിക ഭരണസംവിധാനത്തിന്റെ വിവിധ പ്രശ്‌നങ്ങൾ വ്യക്തിപരമായി കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ മന്ത്രിമാർ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല. അങ്ങനെ മന്ത്രിമാർ നയം നിരത്തുന്നു, അത് നടപ്പിലാക്കേണ്ടത് സിവിൽ സർവീസുകാരാണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="കാബിനറ്റ്_സെക്രട്ടറി"><span id=".E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.AC.E0.B4.BF.E0.B4.A8.E0.B4.B1.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B5.8D_.E0.B4.B8.E0.B5.86.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B4.B1.E0.B4.BF"></span>കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=12" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി (IAST: Maṃtrimaṇḍala Saciva) ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഉദ്യോഗസ്ഥനും, ഏറ്റവും മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനുമാണ്. സിവിൽ സർവീസ് ബോർഡ്, ക്യാബിനറ്റ് സെക്രട്ടേറിയറ്റ്, <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%85%E0%B4%A1%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%87%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%80%E0%B4%B5%E0%B5%8D_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B5%80%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഇന്ത്യൻ അഡ്‌മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസ്">ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസ്</a> (ഐഎഎസ്) എന്നിവയുടെ എക്‌സ് ഒഫീഷ്യോ തലവനും, സർക്കാരിന്റെ ബിസിനസ് നിയമങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് എല്ലാ സിവിൽ സർവീസുകളുടെയും തലവനുമാണ് കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി. </p><p>ക്യാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി പൊതുവെ ഇന്ത്യൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവീസിലെ ഏറ്റവും മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനാണ്. ഇന്ത്യൻ മുൻഗണനാ ക്രമത്തിൽ ക്യാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി 11-ാം സ്ഥാനത്താണ്. കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പ്രധാനമന്ത്രി">പ്രധാനമന്ത്രി</a>യുടെ നേരിട്ടുള്ള ചുമതലയിലാണ്. നിലവിൽ, ഇന്ത്യയുടെ കാബിനറ്റ് സെക്രട്ടറി <b>രാജീവ് ഗൗബ,IAS</b> ആണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ജുഡീഷ്യറി"><span id=".E0.B4.9C.E0.B5.81.E0.B4.A1.E0.B5.80.E0.B4.B7.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.B1.E0.B4.BF"></span><b>ജുഡീഷ്യറി</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=13" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ജുഡീഷ്യറി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇന്ത്യയുടെ സ്വതന്ത്ര യൂണിയൻ ജുഡീഷ്യൽ സംവിധാനം ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ കീഴിലാണ് ആരംഭിച്ചത്, അതിന്റെ ആശയങ്ങളും നടപടിക്രമങ്ങളും ആംഗ്ലോ-സാക്സൺ രാജ്യങ്ങളുമായി <i>(Anglo-Saxon countries)</i> സാമ്യമുള്ളതാണ്. ചീഫ് ജസ്റ്റിസും 33 അസോസിയേറ്റ് ജസ്റ്റിസുമാരും അടങ്ങുന്നതാണ് ഇന്ത്യയുടെ സുപ്രീം കോടതി, എല്ലാം ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന്റെ ഉപദേശപ്രകാരം രാഷ്ട്രപതി നിയമിക്കുന്നു. ജുഡീഷ്യറിയിൽ വ്യവസ്ഥാപിതമായി, ഒരു <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>, 25 <a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="ഹൈക്കോടതി">ഹൈക്കോടതി</a>കൾ, നിരവധി ജില്ലാ കോടതികൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു, എല്ലാം സുപ്രീം കോടതിയേക്കാൾ താഴ്ന്നതാണ്. 1960-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ, പ്രസിദ്ധമായ <i>കെ.എം. നാനാവതി v. മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനത്തിന് (KM Nanavati v. the State of Maharashtra )</i> ശേഷം, മാധ്യമങ്ങൾക്കും പൊതുജന സമ്മർദ്ദത്തിനും ഇരയാകുന്നതിനും തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നതിനുമുള്ള കാരണങ്ങളാൽ ജൂറി വിചാരണകൾ ഇന്ത്യയിൽ നിർത്തലാക്കപ്പെട്ടു. </p><p>യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഇന്ത്യൻ നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ സംസ്ഥാന തലത്തിലും യൂണിയൻ തലത്തിലും ഒരു ഏകീകൃത വ്യവസ്ഥ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ജുഡീഷ്യറിയിൽ, ഇന്ത്യയുടെ <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>യും, സംസ്ഥാന തലത്തിൽ <a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%88%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="ഹൈക്കോടതി">ഹൈക്കോടതി</a>കളും, ജില്ലാ തലത്തിൽ ജില്ലാ കോടതികളും <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%86%E0%B4%B7%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="സെഷൻസ് കോടതി">സെഷൻസ് കോടതി</a>കളും ഉൾപ്പെടുന്നു. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="സുപ്രീം_കോടതി"><span id=".E0.B4.B8.E0.B5.81.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B5.80.E0.B4.82_.E0.B4.95.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B4.A4.E0.B4.BF"></span>സുപ്രീം കോടതി</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=14" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സുപ്രീം കോടതി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a></i> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg/297px-Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg" decoding="async" width="297" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg/446px-Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg/594px-Supreme_Court_of_India_-_Retouched.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="467" /></a><figcaption>ഇന്ത്യയുടെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ കെട്ടിടം</figcaption></figure> <p>ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാന പ്രദേശമായ <a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82_%E0%B4%A1%E0%B5%86%E0%B5%BD%E0%B4%B9%E0%B4%BF" title="ന്യൂ ഡെൽഹി">ന്യൂഡൽഹി</a>യിലാണ് ഇന്ത്യയുടെ പരമോന്നത കോടതി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. </p><p>ഭരണഘടനാ പുനരവലോകന അധികാരമുള്ള പരമോന്നത ഭരണഘടനാ കോടതിയായ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള പരമോന്നത ജുഡീഷ്യൽ ഫോറവും അന്തിമ അപ്പീൽ കോടതിയുമാണ് <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>. ഇന്ത്യയുടെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസും മറ്റ് 33 അംഗീകൃത ജഡ്ജിമാരും അടങ്ങുന്ന ഇതിന് Original, Appellate & Advisory Jurisdictions രൂപത്തിൽ വിപുലമായ അധികാരങ്ങളുണ്ട്. </p><p>രാജ്യത്തിന്റെ അന്തിമ അപ്പീൽ കോടതി എന്ന നിലയിൽ, യൂണിയന്റെ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ ഹൈക്കോടതികളുടെയും മറ്റ് കോടതികളുടെയും ട്രൈബ്യൂണലുകളുടെയും വിധികൾക്കെതിരെ പ്രാഥമികമായി അപ്പീലുകൾ എടുക്കുന്നു. ഇത് പൗരന്മാരുടെ <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%97%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="മൗലികാവകാശങ്ങൾ">മൗലികാവകാശങ്ങൾ</a> സംരക്ഷിക്കുകയും രാജ്യത്തെ വിവിധ സർക്കാരുകൾ തമ്മിലുള്ള തർക്കങ്ങൾ പരിഹരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒരു ഉപദേശക കോടതി എന്ന നിലയിൽ, <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="രാഷ്ട്രപതി">രാഷ്ട്രപതി</a> <a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%98%E0%B4%9F%E0%B4%A8" title="ഭരണഘടന">ഭരണഘടന</a>യ്ക്ക് കീഴിൽ പ്രത്യേകമായി പരാമർശിക്കാവുന്ന കാര്യങ്ങൾ കേൾക്കുന്നു. ആരും അതിലേക്ക് ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കാതെ തന്നെ ('സുവോ മോട്ടോ') കാര്യങ്ങൾ സ്വയം മനസ്സിലാക്കുകയും ചെയ്‌തേക്കാം. <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a> പ്രഖ്യാപിച്ച നിയമം ഇന്ത്യയിലെ എല്ലാ കോടതികൾക്കും കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾക്കും ബാധകമാണ്. ആർട്ടിക്കിൾ <b>142</b> പ്രകാരം, സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഉത്തരവുകൾ നടപ്പിലാക്കുക എന്നത് <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="രാഷ്ട്രപതി">രാഷ്ട്രപതി</a>യുടെ കടമയാണ്. </p><p>കൂടാതെ, ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ <b>32</b>, <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%97%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="മൗലികാവകാശങ്ങൾ">മൗലികാവകാശങ്ങൾ</a> നടപ്പാക്കുന്നത് സംബന്ധിച്ച് <a href="/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%80%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%9F%E0%B4%A4%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="സുപ്രീം കോടതി (ഇന്ത്യ)">സുപ്രീം കോടതി</a>ക്ക് വിപുലമായ യഥാർത്ഥ അധികാരപരിധി നൽകുന്നു. <a href="/wiki/%E0%B4%B9%E0%B5%87%E0%B4%AC%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B5%BC%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഹേബിയസ് കോർപ്പസ്">ഹേബിയസ് കോർപ്പസ്</a>, <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B4%AE%E0%B4%B8%E0%B5%8D_%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="മാൻഡമസ് റിട്ട്">മാൻഡമസ്</a>, നിരോധനം, <a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B5%8B_%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%8B_%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="ക്വോ വാറന്റോ റിട്ട്">ക്വോ വാറന്റോ</a>, സെർട്ടിയോററി (<i>Habeas Corpus, Mandamus, Prohibition, Quo Warranto & Certiorari</i>) എന്നിവയുടെ സ്വഭാവത്തിലുള്ള <a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="റിട്ട്">റിട്ടു</a>കൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള നിർദ്ദേശങ്ങളോ ഉത്തരവുകളോ പുറപ്പെടുവിക്കാൻ ഇതിന് അധികാരമുണ്ട്. ഏതെങ്കിലും സിവിൽ അല്ലെങ്കിൽ ക്രിമിനൽ കേസ് ഒരു സംസ്ഥാന ഹൈക്കോടതിയിൽ നിന്ന് മറ്റൊരു സംസ്ഥാന ഹൈക്കോടതിയിലേക്കോ അല്ലെങ്കിൽ ഒരു കീഴിലുള്ള കോടതിയിൽ നിന്ന് മറ്റൊരു സംസ്ഥാന ഹൈക്കോടതിയിലേക്കും സുപ്രീം കോടതിയിലേക്കും മാറ്റാൻ നിർദേശിക്കാനുള്ള അധികാരം സുപ്രീം കോടതിക്ക് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. കീഴ്‌ക്കോടതികൾ പുറപ്പെടുവിച്ച വിധികളിൽ നിന്നോ ഉത്തരവുകളിൽ നിന്നോ ആണ് സുപ്രിംകോടതിയിലെ നടപടികൾ ഉണ്ടാകുന്നത് എങ്കിലും, പൊതുസമൂഹത്തിന്റെ പൊതുതാൽപ്പര്യം ഉൾപ്പെടുന്ന വിഷയങ്ങളിൽ കോടതിയുടെ ഫയലിംഗ് കൗണ്ടറിൽ ഒരു <a href="/wiki/%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="റിട്ട്">റിട്ട്</a> പെറ്റീഷൻ ഫയൽ ചെയ്തുകൊണ്ടോ അല്ലെങ്കിൽ ഇന്ത്യൻ ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന് ഒരു കത്ത് അയച്ചുകൊണ്ടോ, പരിഹാരത്തിനുള്ള പൊതു പ്രാധാന്യത്തിന്റെ ചോദ്യം ഉയർത്തിക്കാട്ടിക്കൊണ്ടോ ഏതെങ്കിലും വ്യക്തിക്കോ വ്യക്തികൾക്കോ ഇത് ചെയ്യാവുന്നതാണ്. <b>പൊതുതാൽപ്പര്യ ഹർജികൾ</b> <i>( public interest litigations)</i> എന്നാണ് ഇവ അറിയപ്പെടുന്നത്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="തിരഞ്ഞെടുപ്പും_വോട്ടെടുപ്പും"><span id=".E0.B4.A4.E0.B4.BF.E0.B4.B0.E0.B4.9E.E0.B5.8D.E0.B4.9E.E0.B5.86.E0.B4.9F.E0.B5.81.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.81.E0.B4.82_.E0.B4.B5.E0.B5.8B.E0.B4.9F.E0.B5.8D.E0.B4.9F.E0.B5.86.E0.B4.9F.E0.B5.81.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.AA.E0.B5.81.E0.B4.82"></span><b>തിരഞ്ഞെടുപ്പും വോട്ടെടുപ്പും</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=15" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: തിരഞ്ഞെടുപ്പും വോട്ടെടുപ്പും"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനങ്ങൾ: <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9E%E0%B5%86%E0%B4%9F%E0%B5%81%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B5%80%E0%B4%B7%E0%B5%BB" title="ഇന്ത്യൻ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ">ഇന്ത്യൻ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ</a></i> </p><p>"യൂണിയൻ" അല്ലെങ്കിൽ "കേന്ദ്ര" സർക്കാർ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു അർദ്ധ-ഫെഡറൽ ഗവൺമെന്റ് രൂപമാണ് ഇന്ത്യയിലുള്ളത്, യൂണിയൻ, സംസ്ഥാന, പ്രാദേശിക തലങ്ങളിൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഉദ്യോഗസ്ഥരുണ്ട്. ദേശീയ തലത്തിൽ, <a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="ലോക്‌സഭ">ലോക്സഭ</a>യിൽ ഭൂരിപക്ഷം സീറ്റുകളുള്ള പാർട്ടിയിൽ നിന്നോ സഖ്യത്തിൽ നിന്നോ ഇന്ത്യയുടെ <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="രാഷ്ട്രപതി">രാഷ്ട്രപതി</a>യാണ് ഗവൺമെന്റിന്റെ തലവനായ <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A7%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF" title="പ്രധാനമന്ത്രി">പ്രധാനമന്ത്രി</a>യെ നിയമിക്കുന്നത്. സാർവത്രിക പ്രായപൂർത്തിയായ വോട്ടവകാശം മുഖേനയാണ് ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങളെ അഞ്ച് വർഷത്തേക്ക് നേരിട്ട് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. സംസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന <a href="/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="രാജ്യസഭ">രാജ്യസഭ</a>യിലെ അംഗങ്ങളെ, രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്ന 12 അംഗങ്ങളൊഴികെ, ആനുപാതിക പ്രാതിനിധ്യത്തിലൂടെ സംസ്ഥാന നിയമസഭകളിലെ അംഗങ്ങൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. </p><p>2019 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് 900 ദശലക്ഷം വോട്ടർമാരുള്ള ഇന്ത്യ നിലവിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ <a href="/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%A7%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="ജനാധിപത്യം">ജനാധിപത്യ</a> രാജ്യമാണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="സംസ്ഥാന,_പ്രാദേശിക_സർക്കാരുകൾ"><span id=".E0.B4.B8.E0.B4.82.E0.B4.B8.E0.B5.8D.E0.B4.A5.E0.B4.BE.E0.B4.A8.2C_.E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.BE.E0.B4.A6.E0.B5.87.E0.B4.B6.E0.B4.BF.E0.B4.95_.E0.B4.B8.E0.B5.BC.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.B0.E0.B5.81.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span><b>സംസ്ഥാന, പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=16" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സംസ്ഥാന, പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ, ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഭരിക്കുന്ന സർക്കാരുകളാണ്, <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%96%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF_(%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF)" title="മുഖ്യമന്ത്രി (ഇന്ത്യ)">മുഖ്യമന്ത്രി</a> സംസ്ഥാന സർക്കാരിന്റെ തലവനാണ്. കേന്ദ്ര സർക്കാരും സംസ്ഥാന സർക്കാരും തമ്മിൽ അധികാരം വിഭജിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. സംസ്ഥാന നിയമസഭ അഞ്ച് സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ദ്വിസഭയും <i>(Bicameral)</i> ബാക്കിയുള്ളവയിൽ ഏകസഭയുമാണ് <i>(Unicameral)</i>. ലോവർ ഹൗസ് അഞ്ച് വർഷത്തെ കാലാവധിയോടെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്നു, അതേസമയം upper house - ൽ മൂന്നിലൊന്ന് അംഗങ്ങളും ഓരോ രണ്ട് വർഷത്തിലും ആറ് വർഷത്തെ കാലാവധിയോടെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്നു. </p><p>പ്രാദേശിക ഭരണകൂടങ്ങൾ <i>(Local governments)</i> അടിസ്ഥാന തലത്തിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. കേന്ദ്ര, സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ ഒഴികെയുള്ള സർക്കാരിന്റെ മൂന്നാമത്തെ തലമാണിത്. ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിലെ <a href="/wiki/%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B4%AA%E0%B4%9E%E0%B5%8D%E0%B4%9A%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" class="mw-redirect" title="ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത്">പഞ്ചായത്തു</a>കളും നഗരപ്രദേശങ്ങളിലെ <a href="/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF" class="mw-redirect" title="മുനിസിപ്പാലിറ്റി">മുനിസിപ്പാലിറ്റി</a>കളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. അവർ നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ ജനങ്ങളാൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടവരാണ്. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ധനകാര്യം"><span id=".E0.B4.A7.E0.B4.A8.E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.B0.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span><b>ധനകാര്യം</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=17" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ധനകാര്യം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>ഇതും കാണുക: <a href="/wiki/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%80%E0%B4%AF_%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%B5%E0%B5%8D_%E0%B4%AC%E0%B4%BE%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8D" title="ഭാരതീയ റിസർവ് ബാങ്ക്">റിസർവ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ</a></i> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="നികുതി"><span id=".E0.B4.A8.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B5.81.E0.B4.A4.E0.B4.BF"></span>നികുതി</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=18" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: നികുതി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="നികുതി">നികുതി</a></i> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A3%E0%B4%82:RBI-Tower.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/RBI-Tower.jpg/285px-RBI-Tower.jpg" decoding="async" width="285" height="385" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/RBI-Tower.jpg/428px-RBI-Tower.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e6/RBI-Tower.jpg 2x" data-file-width="506" data-file-height="683" /></a><figcaption>ഇന്ത്യയുടെ സാമ്പത്തിക തലസ്ഥാനമായ മുംബൈയിലാണ് റിസർവ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ആസ്ഥാനം</figcaption></figure> <p>ഇന്ത്യയ്ക്ക് ത്രിതല നികുതി ഘടനയുണ്ട്, അതിൽ ആദായനികുതി, മൂലധന ഇടപാടുകൾക്ക് നികുതി (സമ്പത്ത് നികുതി, അനന്തരാവകാശ നികുതി), വിൽപ്പന നികുതി, സേവന നികുതി, കസ്റ്റംസ്, എക്സൈസ് തീരുവകൾ എന്നിവയ്ക്ക് ആദായനികുതി ഈടാക്കാൻ ഭരണഘടന കേന്ദ്ര സർക്കാരിന് അധികാരം നൽകുന്നു. ചരക്കുകളുടെ അന്തർ സംസ്ഥാന വിൽപന, വിനോദത്തിനും തൊഴിലുകൾക്കുമുള്ള നികുതി, മദ്യം നിർമ്മിക്കുന്നതിനുള്ള എക്‌സൈസ് തീരുവ, സ്വത്ത് കൈമാറ്റം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള സ്റ്റാമ്പ് ഡ്യൂട്ടി, ഭൂമി വരുമാനം ശേഖരിക്കൽ (ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഭൂമിയിൽ നിന്നുള്ള ലെവി) എന്നിവയ്ക്ക് സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ വിൽപന നികുതി ഈടാക്കും. വസ്തുനികുതി ഈടാക്കാനും ജലവിതരണം, മലിനജലം മുതലായ പൊതു ഉപയോഗങ്ങൾക്കായി ഉപയോക്താക്കളിൽ നിന്ന് പണം ഈടാക്കാനും സംസ്ഥാന സർക്കാർ പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾക്ക് അധികാരം നൽകിയിട്ടുണ്ട്. </p><p>  കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ വരുമാനത്തിന്റെ പകുതിയിലേറെയും നികുതിയിൽ നിന്നാണ്, അതിൽ 3/4 നേരിട്ടുള്ള നികുതിയിൽ നിന്നാണ്. കേന്ദ്രസർക്കാരിന്റെ നികുതി വരുമാനത്തിന്റെ നാലിലൊന്ന് സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുമായി പങ്കിടുന്നു. </p><p>1991-ൽ ആരംഭിച്ച നികുതി പരിഷ്കാരങ്ങൾ, ഇനിപ്പറയുന്ന ദിശകളിൽ നടപടികൾ കൈക്കൊണ്ടുകൊണ്ട് നികുതി ഘടനയെ യുക്തിസഹമാക്കാനും അനുസരണം വർദ്ധിപ്പിക്കാനും ശ്രമിച്ചു: </p> <ul><li>വ്യക്തിഗത, കോർപ്പറേറ്റ് ആദായ നികുതി, എക്സൈസ്, കസ്റ്റംസ് എന്നിവയുടെ നിരക്കുകൾ കുറയ്ക്കുകയും, അത് കൂടുതൽ പുരോഗമനപരമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.</li> <li>ഇളവുകൾ കുറയ്ക്കുന്നു.</li> <li>നിയമങ്ങളുടെയും നടപടിക്രമങ്ങളുടെയും ലഘൂകരണം.</li> <li>പണമിടപാടുകൾ ട്രാക്ക് ചെയ്യുന്നതിന് <b>സ്ഥിരം അക്കൗണ്ട് നമ്പർ (പാൻ) <i>(permanent account number (PAN)</i></b> അവതരിപ്പിക്കുന്നു.</li> <li>29 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ 21 സംസ്ഥാനങ്ങൾ, 2005 ഏപ്രിൽ 1-ന് സങ്കീർണ്ണവും ഒന്നിലധികം ആദായനികുതി സമ്പ്രദായത്തിനു പകരമായി <b>മൂല്യവർദ്ധിത നികുതി (വാറ്റ്) <i>(value added tax (VAT)</i></b> അവതരിപ്പിച്ചു.</li></ul> <p>കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ നികുതിയേതര വരുമാനം <i>(non-tax revenues)</i> ധനകാര്യ സേവനങ്ങൾ, പലിശ രസീതുകൾ, പൊതുമേഖലാ ലാഭവിഹിതം മുതലായവയിൽ നിന്നാണ്. സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ നികുതിയേതര വരുമാനം കേന്ദ്ര സർക്കാരിൽ നിന്നുള്ള ഗ്രാന്റുകൾ, പലിശ രസീതുകൾ, ലാഭവിഹിതം, പൊതു, സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക സേവനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വരുമാനം എന്നിവയാണ്. യൂണിയൻ നികുതി പൂളിലെ അന്തർസംസ്ഥാന വിഹിതം തീരുമാനിക്കുന്നത്, ധനകാര്യ കമ്മീഷൻ പ്രസിഡന്റിന് നൽകിയ ശുപാർശകളിണ്. കേന്ദ്രത്തിന്റെയും സംസ്ഥാനത്തിന്റെയും മൊത്തം നികുതി രസീതുകൾ ദേശീയ ജിഡിപിയുടെ ഏകദേശം 18% ആണ്. ഇത് OECD - യിലെ 37-45% എന്ന കണക്കുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുന്നു. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="യൂണിയൻ_ബജറ്റ്"><span id=".E0.B4.AF.E0.B5.82.E0.B4.A3.E0.B4.BF.E0.B4.AF.E0.B5.BB_.E0.B4.AC.E0.B4.9C.E0.B4.B1.E0.B5.8D.E0.B4.B1.E0.B5.8D"></span>യൂണിയൻ ബജറ്റ്</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=19" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: യൂണിയൻ ബജറ്റ്"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഫെബ്രുവരിയിലെ അവസാന പ്രവൃത്തി ദിനത്തിലാണ് ഇന്ത്യൻ ധനമന്ത്രി സാധാരണയായി വാർഷിക കേന്ദ്ര ബജറ്റ് പാർലമെന്റിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, 2017-18 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ, ഈ പാരമ്പര്യം മാറ്റി. ഇനി ഫെബ്രുവരി ഒന്നിന് ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കും. ഇന്ത്യയുടെ സാമ്പത്തിക വർഷത്തിന്റെ തുടക്കമായ ഏപ്രിൽ 1 പ്രാബല്യത്തിൽ വരുന്നതിന് മുമ്പ് ബജറ്റ് <a href="/wiki/%E0%B4%B2%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E2%80%8C%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="ലോക്‌സഭ">ലോക്‌സഭ</a> പാസാക്കേണ്ടതുണ്ട്. യൂണിയൻ ബജറ്റിന് മുന്നോടിയായി ഒരു സാമ്പത്തിക സർവേ നടത്തുന്നു, അത് ബജറ്റിന്റെ വിശാലമായ ദിശയും ഔട്ട്ഗോയിംഗ് സാമ്പത്തിക വർഷത്തിലെ രാജ്യത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക പ്രകടനവും വിശദീകരിക്കുന്നു. </p><p>ഇന്ത്യയുടെ വികസനേതര റവന്യൂ ചെലവ് <i>(Non-Development Revenue Expenditure)</i> 1990-91 മുതൽ 2003-04ൽ ഏതാണ്ട് അഞ്ചിരട്ടിയും, 1985-1986 മുതൽ പത്തിരട്ടിയിലധികവും വർദ്ധിച്ചു. 2003-04 ബജറ്റിലെ മൊത്തം വികസനേതര ചെലവിന്റെ 40% ത്തിലധികം വരുന്ന ചെലവുകളുടെ ഏറ്റവും വലിയ ഇനമാണ് പലിശ പേയ്‌മെന്റുകൾ. ഇതേ കാലയളവിൽ പ്രതിരോധച്ചെലവ് നാലിരട്ടിയായി വർധിക്കുകയും ചെയ്തു. ബാഹ്യമായ ഭീകരാക്രമണ ഭീഷണികളിൽ നിന്നും പ്രതിരോധിക്കാൻ. 2020-21ൽ ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധ ബജറ്റ് (Defence Budget ) 4,71,378 കോടി രൂപയാണ് (65.86 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="പ്രശ്നങ്ങൾ"><span id=".E0.B4.AA.E0.B5.8D.E0.B4.B0.E0.B4.B6.E0.B5.8D.E0.B4.A8.E0.B4.99.E0.B5.8D.E0.B4.99.E0.B5.BE"></span><b>പ്രശ്നങ്ങൾ</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=20" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പ്രശ്നങ്ങൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="അഴിമതി"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.B4.E0.B4.BF.E0.B4.AE.E0.B4.A4.E0.B4.BF"></span>അഴിമതി</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=21" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അഴിമതി"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>നിരവധി മന്ത്രിമാർ അഴിമതി ആരോപണ വിധേയരാണ്, പാർലമെന്റിലെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട 543 അംഗങ്ങളിൽ നാലിലൊന്ന് പേർക്കും 2009 ൽ കൊലപാതകം ഉൾപ്പെടെയുള്ള കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ ചുമത്തിയിട്ടുണ്ട്. 2010 ന് ശേഷമുള്ള ഏറ്റവും വലിയ അഴിമതികളിൽ പലതും കാബിനറ്റ് മന്ത്രിമാരും മുഖ്യമന്ത്രിമാരും ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥരാണ്. 2010 കോമൺവെൽത്ത് ഗെയിംസ് അഴിമതി <i>(₹70,000 കോടി (2020-ൽ ₹1.3 ട്രില്യൺ അല്ലെങ്കിൽ 18 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് തുല്യം)),</i> ആദർശ് ഹൗസിംഗ് സൊസൈറ്റി അഴിമതി, കൽക്കരി ഖനന അഴിമതി <i>(₹1.86 ലക്ഷം കോടി (2020-ൽ 3.5 ട്രില്യൺ അല്ലെങ്കിൽ 47 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് തുല്യം)),</i> കർണാടകയിലെ ഖനന അഴിമതിയും, വോട്ടിനുള്ള പണം അഴിമതി. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="സർക്കാർ"><span id=".E0.B4.B8.E0.B5.BC.E0.B4.95.E0.B5.8D.E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B5.BC"></span><b>സർക്കാർ</b></h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=22" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സർക്കാർ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ഭാരതത്തിന്റെ ഭരണഘടനയുടെ അവതാരികയിൽ (Preamble) ഭാരതത്തെ ഒരു <b>പരമാധികാര, സമാജവാദി, മതേതര, ജനാധിപത്യ ഗണരാജ്യം</b> എന്ന് വിഭാവനം ചെയ്തിരിക്കുന്നു. ഭാരത സർക്കാർ അതിനാൽ ഒരു പരമാധികാര, സമാജവാദി, മതേതര, ജനാധിപത്യ സർക്കാർ ആകുന്നു. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="പരമാധികാരം"><span id=".E0.B4.AA.E0.B4.B0.E0.B4.AE.E0.B4.BE.E0.B4.A7.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.B0.E0.B4.82"></span>പരമാധികാരം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=23" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: പരമാധികാരം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>പരമാധികാരം (Sovereign) എന്ന വാക്ക് അർ‌ഥമാക്കുന്നത് പൂർണ സ്വയംഭരണാധികാരം അഥവാ സ്വാതന്ത്ര്യം എന്നാണ്. ഭാരതത്തിന് ആന്തരികമായും ബാഹ്യമായും പരമാധികാരം ഉണ്ട്. ഏത് വിദേശ ശക്തികളിൽ നിന്നും നിയന്ത്രങ്ങളിൽനിന്നും ഭാരതം പൂർ‌ണ സ്വതന്ത്രമാണ്. അതുപോലെതന്നെ ഭാരതത്തിലെ ജനങ്ങൾ തന്നെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന ഒരു സ്വതന്ത്ര സർക്കാരാണ് ഭാരതത്തിനുള്ളത്. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="സമാജവാദം"><span id=".E0.B4.B8.E0.B4.AE.E0.B4.BE.E0.B4.9C.E0.B4.B5.E0.B4.BE.E0.B4.A6.E0.B4.82"></span>സമാജവാദം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=24" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: സമാജവാദം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>42-ആം ഭരണഘടനാഭേദഗതി, 1976 പ്രകാരം ഭരണഘടനയുടെ അവതാരികയിൽ കൂട്ടിച്ചേർത്ത പദമാണ് സമാജവാദി (Socialist). ഇന്ത്യയിലെ എല്ലാ പൗരൻ‌മാർക്കും സാമാജികവും സാമ്പത്തികവുമായ സമത്വം ഇത് ഉറപ്പുനൽകുന്നു. എല്ലാവർക്കും തുല്യപരിഗണനയും അവസരങ്ങളും നൽകപ്പെടും. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="മതേതരം"><span id=".E0.B4.AE.E0.B4.A4.E0.B5.87.E0.B4.A4.E0.B4.B0.E0.B4.82"></span>മതേതരം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=25" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: മതേതരം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ജനാധിപത്യം"><span id=".E0.B4.9C.E0.B4.A8.E0.B4.BE.E0.B4.A7.E0.B4.BF.E0.B4.AA.E0.B4.A4.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span>ജനാധിപത്യം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=26" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ജനാധിപത്യം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="ഗണരാജ്യം"><span id=".E0.B4.97.E0.B4.A3.E0.B4.B0.E0.B4.BE.E0.B4.9C.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.82"></span>ഗണരാജ്യം</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=27" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഗണരാജ്യം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ഇതു_കൂടി_കാണുക"><span id=".E0.B4.87.E0.B4.A4.E0.B5.81_.E0.B4.95.E0.B5.82.E0.B4.9F.E0.B4.BF_.E0.B4.95.E0.B4.BE.E0.B4.A3.E0.B5.81.E0.B4.95"></span>ഇതു കൂടി കാണുക</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=28" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ഇതു കൂടി കാണുക"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123599">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">പ്രധാന ലേഖനം: <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A5%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82_%E0%B4%95%E0%B5%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A6%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%AD%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%82" title="ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും">ഇന്ത്യയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളും</a></div> <ul><li><a href="/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B4%82:%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF" title="കവാടം:ഇന്ത്യ">കവാടം:ഇന്ത്യ</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="അവലംബം"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.B5.E0.B4.B2.E0.B4.82.E0.B4.AC.E0.B4.82"></span>അവലംബം</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=29" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അവലംബം"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4123595">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ബാഹ്യകണ്ണികൾ"><span id=".E0.B4.AC.E0.B4.BE.E0.B4.B9.E0.B5.8D.E0.B4.AF.E0.B4.95.E0.B4.A3.E0.B5.8D.E0.B4.A3.E0.B4.BF.E0.B4.95.E0.B5.BE"></span>ബാഹ്യകണ്ണികൾ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=30" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: ബാഹ്യകണ്ണികൾ"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.india.gov.in/howdo/otherservice_details.php">Pan Card</a> - Pan card information official site.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://goidirectory.nic.in">Directory of official Government websites in India</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.india.gov.in">Government of India Portal</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-i/india.html">Chief of State and Cabinet Members</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090311064801/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-i/india.html">Archived</a> 2009-03-11 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="അധിക_വായന"><span id=".E0.B4.85.E0.B4.A7.E0.B4.BF.E0.B4.95_.E0.B4.B5.E0.B4.BE.E0.B4.AF.E0.B4.A8"></span>അധിക വായന</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&action=edit&section=31" title="ഉപവിഭാഗം തിരുത്തുക: അധിക വായന"><span>തിരുത്തുക</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Subrata K. Mitra and V.B. Singh. 1999. <i>Democracy and Social Change in India: A Cross-Sectional Analysis of the National Electorate</i>. New Delhi: Sage Publications. <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/817036809X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 81-7036-809-X</a> (India HB) <a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%AA%E0%B5%81%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE/0761993444" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7619-9344-4</a> (U.S. HB).</li></ul> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4107403">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="22px&#124;border&#124;link=&#124;alt=_ഇന്ത്യ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r3859918"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4123622"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Life_in_India" title="ഫലകം:Life in India"><abbr title="ഫലകം കാണുക">ക</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B5%86_%E0%B4%B8%E0%B4%82%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B4%A6%E0%B4%82:Life_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദം:Life in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)"><abbr title="ഫലകത്തിന്റെ സംവാദതാൾ">സ</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:EditPage/%E0%B4%AB%E0%B4%B2%E0%B4%95%E0%B4%82:Life_in_India" title="പ്രത്യേകം:EditPage/ഫലകം:Life in India"><abbr title="ഫലകം തിരുത്തുക">തി</abbr></a></li></ul></div><div id="22px&#124;border&#124;link=&#124;alt=_ഇന്ത്യ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> <a href="/wiki/India" class="mw-redirect" title="India">ഇന്ത്യ</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <p> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Arts_and_entertainment_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arts and entertainment in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">കലയും ആഘോഷങ്ങളും</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Caste_system_in_India" class="mw-redirect" title="Caste system in India">ജാതി</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Cinema_of_India" class="mw-redirect" title="Cinema of India">ചലച്ചിത്രം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%AA%E0%B5%97%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B5%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%82" title="ഇന്ത്യൻ പൗരത്വനിയമം">പൗരത്വം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Climate_of_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Climate of India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">കാലാവസ്ഥ</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Indian_cuisine" class="mw-redirect" title="Indian cuisine">ഭക്ഷണം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Culture_of_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Culture of India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സംസ്കാരം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Demographics_of_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demographics of India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Economy_of_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Economy of India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">സാമ്പത്തികം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Education_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Education in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">വിദ്യാഭ്യാസം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B5%81%E0%B4%9F%E0%B5%86_%E0%B4%A6%E0%B5%87%E0%B4%B6%E0%B5%80%E0%B4%AF%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%95" title="ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയപതാക">പതാക</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Geography_of_India" class="mw-redirect" title="Geography of India">ഭൂമിശാസ്ത്രം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a class="mw-selflink selflink">ഭരണകൂടം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%9A%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ഇന്ത്യാചരിത്രം">ചരിത്രം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Public_holidays_in_India" class="mw-redirect" title="Public holidays in India">അവധികൾ</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B5%86_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="ഇന്ത്യയിലെ ഭാഷകൾ">ഭാഷകൾ</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Law_of_India" class="mw-redirect" title="Law of India">നിയമം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Law_enforcement_in_India" class="mw-redirect" title="Law enforcement in India">പോലീസ്</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Literacy_in_India" class="mw-redirect" title="Literacy in India">സാക്ഷരത</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/wiki/Indian_Armed_Forces" class="mw-redirect" title="Indian Armed Forces">സൈന്യം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Politics_of_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Politics of India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">രാഷ്ട്രീയം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Religion_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Religion in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">മതം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Sport_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sport in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">കായികം</a> <b>·</b></span> <span class="nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Transport_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transport in India (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">ഗതാഗതം</a> </span> </p> </div></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/40px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="40" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/60px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/80px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഭാരത_സർക്കാർ&oldid=4090797">https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഭാരത_സർക്കാർ&oldid=4090797</a>" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%87%E0%B4%95%E0%B4%82:%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE" title="പ്രത്യേകം:വർഗ്ഗങ്ങൾ">വർഗ്ഗങ്ങൾ</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:2024_%E0%B4%9C%E0%B5%82%E0%B5%BA_%E0%B4%AE%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%B2%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%B2%E0%B4%AF%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B5%81%E0%B4%B3%E0%B5%8D%E0%B4%B3_%E0%B4%B2%E0%B5%87%E0%B4%96%E0%B4%A8%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="വർഗ്ഗം:2024 ജൂൺ മുതലുള്ള ലയിപ്പിക്കാനുള്ള ലേഖനങ്ങൾ (ഇതുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിട്ടില്ല)">2024 ജൂൺ മുതലുള്ള ലയിപ്പിക്കാനുള്ള ലേഖനങ്ങൾ</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC" title="വർഗ്ഗം:ഭാരതസർക്കാർ">ഭാരതസർക്കാർ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന വർഗ്ഗങ്ങൾ: <ul><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:Webarchive_template_wayback_links" title="വർഗ്ഗം:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%97%E0%B5%8D%E0%B4%97%E0%B4%82:ISBN_%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B5%8D%E0%B4%A3%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%BE_%E0%B4%89%E0%B4%AA%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%97%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8_%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%B3%E0%B5%81%E0%B4%95%E0%B5%BE" title="വർഗ്ഗം:ISBN മാജിക് കണ്ണികൾ ഉപയോഗിക്കുന്ന താളുകൾ">ISBN മാജിക് കണ്ണികൾ ഉപയോഗിക്കുന്ന താളുകൾ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ഈ താൾ അവസാനം തിരുത്തപ്പെട്ടത്: 15:16, 14 ജൂൺ 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">വിവരങ്ങൾ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">ക്രിയേറ്റീവ് കോമൺസ് ആട്രിബ്യൂഷൻ-ഷെയർഎലൈക്ക് അനുമതിപത്ര</a> പ്രകാരം ലഭ്യമാണ്; മേൽ നിബന്ധനകൾ ഉണ്ടായേക്കാം. കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾക്ക് <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/ml">ഉപയോഗനിബന്ധനകൾ</a> കാണുക.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">സ്വകാര്യതാനയം</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B5%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">വിക്കിപീഡിയ സം‌രംഭത്തെക്കുറിച്ച്</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B4%A1%E0%B4%BF%E0%B4%AF:%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%A4%E0%B5%81%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%95%E0%B4%B0%E0%B4%A3%E0%B4%82">നിരാകരണങ്ങൾ</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">പെരുമാറ്റച്ചട്ടം</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">ഡെവലപ്പർമാർ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ml.wikipedia.org">സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകൾ</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">കുക്കി പ്രസ്താവന</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ml.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">മൊബൈൽ ദൃശ്യരൂപം</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-xsqqc","wgBackendResponseTime":157,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.214","walltime":"0.305","ppvisitednodes":{"value":608,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":33197,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":403,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13248,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 182.145 1 -total"," 39.36% 71.683 1 ഫലകം:ഭാരതത്തിന്റെ_രാഷ്ട്രതന്ത്രം"," 36.89% 67.192 1 ഫലകം:Navbar"," 27.29% 49.708 1 ഫലകം:Life_in_India"," 24.68% 44.951 1 ഫലകം:Navbox"," 12.25% 22.317 1 ഫലകം:Main"," 8.81% 16.054 1 ഫലകം:Reflist"," 5.35% 9.753 1 ഫലകം:Merge_from"," 3.48% 6.330 1 ഫലകം:Webarchive"," 2.82% 5.139 1 ഫലകം:Prettyurl"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.086","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1154417,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-75bcdb9b47-9c9fs","timestamp":"20241101134940","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0d2d\u0d3e\u0d30\u0d24 \u0d38\u0d7c\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3e\u0d7c","url":"https:\/\/ml.wikipedia.org\/wiki\/%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B0%E0%B4%A4_%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B5%BC","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2767140","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2767140","author":{"@type":"Organization","name":"\u0d35\u0d3f\u0d15\u0d4d\u0d15\u0d3f\u0d2e\u0d40\u0d21\u0d3f\u0d2f \u0d2a\u0d26\u0d4d\u0d27\u0d24\u0d3f\u0d15\u0d33\u0d3f\u0d7d \u0d38\u0d02\u0d2d\u0d3e\u0d35\u0d28 \u0d1a\u0d46\u0d2f\u0d4d\u0d2f\u0d41\u0d28\u0d4d\u0d28\u0d35\u0d7c"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-04-21T08:11:10Z","dateModified":"2024-06-14T15:16:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/cd\/Setup_of_India.png"}</script> </body> </html>