CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Geleedpotigen - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"06213e32-92ab-4719-8e4d-8ffc00ad17f0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Geleedpotigen","wgTitle":"Geleedpotigen","wgCurRevisionId":68279734,"wgRevisionId":68279734,"wgArticleId":19003,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's met grafieken","Wikipedia:Pagina's waarbij de Graph-extensie is uitgeschakeld","Geleedpotigen"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Geleedpotigen","wgRelevantArticleId":19003,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1360","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.imagemap.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.imagemap","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.imagemap.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/1200px-Arthropoda.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1798"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/800px-Arthropoda.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1199"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/640px-Arthropoda.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="959"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Geleedpotigen - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Geleedpotigen"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geleedpotigen"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Geleedpotigen rootpage-Geleedpotigen skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/11_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Geleedpotigen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Geleedpotigen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Geleedpotigen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Geleedpotigen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Diversiteit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Diversiteit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Diversiteit</span> </div> </a> <ul id="toc-Diversiteit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anatomie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Anatomie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Anatomie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Anatomie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Anatomie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Exoskelet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Exoskelet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Exoskelet</span> </div> </a> <ul id="toc-Exoskelet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voortbeweging" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voortbeweging"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Voortbeweging</span> </div> </a> <ul id="toc-Voortbeweging-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zespotigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zespotigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Zespotigen</span> </div> </a> <ul id="toc-Zespotigen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zwemmen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zwemmen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Zwemmen</span> </div> </a> <ul id="toc-Zwemmen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vliegen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vliegen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.3</span> <span>Vliegen</span> </div> </a> <ul id="toc-Vliegen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Graven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Graven"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.4</span> <span>Graven</span> </div> </a> <ul id="toc-Graven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Segmentatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Segmentatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Segmentatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Segmentatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inwendige_organen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Inwendige_organen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Inwendige organen</span> </div> </a> <ul id="toc-Inwendige_organen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Spijsvertering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Spijsvertering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.1</span> <span>Spijsvertering</span> </div> </a> <ul id="toc-Spijsvertering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ademhaling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ademhaling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.2</span> <span>Ademhaling</span> </div> </a> <ul id="toc-Ademhaling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Circulatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Circulatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.3</span> <span>Circulatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Circulatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Migratie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Migratie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Migratie</span> </div> </a> <ul id="toc-Migratie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Classificatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Classificatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Classificatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Classificatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Noten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Noten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Noten</span> </div> </a> <ul id="toc-Noten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Geleedpotigen</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 134 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-134" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">134 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Geleedpotiges" title="Geleedpotiges – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Geleedpotiges" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Gliederf%C3%BC%C3%9Fer" title="Gliederfüßer – Zwitserduits" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Gliederfüßer" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Zwitserduits" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8B%E1%8C%A5%E1%88%98-%E1%89%A5%E1%8B%99" title="ጋጥመ-ብዙ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ጋጥመ-ብዙ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%AC%D9%84" title="مفصليات الأرجل – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="مفصليات الأرجل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%84" title="مفصليات الارجل – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مفصليات الارجل" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A7%80_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%80" title="সন্ধিপদী প্ৰাণী – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="সন্ধিপদী প্ৰাণী" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bu%C4%9Fumayaql%C4%B1lar" title="Buğumayaqlılar – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Buğumayaqlılar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%BA%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D9%82%E2%80%8C%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="بوغوم‌آیاق‌لیلار – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بوغوم‌آیاق‌لیلار" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D1%83%D1%8B%D0%BD%D1%82%D1%8B%D2%93%D0%B0%D1%8F%D2%A1%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Быуынтығаяҡлылар – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Быуынтығаяҡлылар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Narioutakuoj%C4%93" title="Narioutakuojē – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Narioutakuojē" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Членістаногія – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Членістаногія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Суставаногія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Суставаногія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B8" title="Членестоноги – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Членестоноги" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%A6%E0%A7%80" title="সন্ধিপদী – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সন্ধিপদী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Zglavkari" title="Zglavkari – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Zglavkari" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D0%B5%D1%82%D1%8D_%D1%85%D2%AF%D0%BB%D1%82%D1%8D%D0%BD" title="Үетэ хүлтэн – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Үетэ хүлтэн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Artr%C3%B2podes" title="Artròpodes – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Artròpodes" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Daghagtiil" title="Daghagtiil – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Daghagtiil" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%85%DA%AF%DB%95%D9%BE%DB%8E%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="جمگەپێیان – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جمگەپێیان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Artropodu" title="Artropodu – Corsicaans" lang="co" hreflang="co" data-title="Artropodu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Corsicaans" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C4%8Clenovci" title="Členovci – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Členovci" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B9_%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8" title="Пай уралли – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пай уралли" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Leddyr" title="Leddyr – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Leddyr" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gliederf%C3%BC%C3%9Fer" title="Gliederfüßer – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Gliederfüßer" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%B4%CE%B1" title="Αρθρόποδα – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Αρθρόποδα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Arthropod" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Artropodoj" title="Artropodoj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Artropodoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="goed artikel"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/L%C3%BClijalgsed" title="Lülijalgsed – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Lülijalgsed" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Artropodo" title="Artropodo – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Artropodo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بندپایان – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بندپایان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Niveljalkaiset" title="Niveljalkaiset – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Niveljalkaiset" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Li%C3%B0ad%C3%BDr" title="Liðadýr – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Liðadýr" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Arthropodes" title="Arthropodes – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Arthropodes" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Laspuateten" title="Laspuateten – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Laspuateten" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Artrap%C3%B3d" title="Artrapód – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Artrapód" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Artr%C3%B3podos" title="Artrópodos – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Artrópodos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mymba_ipy_apytimby" title="Mymba ipy apytimby – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mymba ipy apytimby" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AA%82%E0%AA%A7%E0%AA%BF%E0%AA%AA%E0%AA%BE%E0%AA%A6" title="સંધિપાદ – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સંધિપાદ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%A8%D7%95%D7%A7%D7%99-%D7%A8%D7%92%D7%9C%D7%99%D7%99%D7%9D" title="פרוקי-רגליים – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="פרוקי-רגליים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6" title="सन्धिपाद – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सन्धिपाद" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Fijisch Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fijisch Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/%C4%8Clankono%C5%A1ci" title="Člankonošci – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Člankonošci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Atwop%C3%B2d" title="Atwopòd – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Atwopòd" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%8Dzeltl%C3%A1b%C3%BAak" title="Ízeltlábúak – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ízeltlábúak" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B8%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հոդվածոտանիներ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հոդվածոտանիներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Arthropodo" title="Arthropodo – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Arthropodo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Artropoda" title="Artropoda – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Artropoda" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Artropode" title="Artropode – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Artropode" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Artropodo" title="Artropodo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Artropodo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Li%C3%B0d%C3%BDr" title="Liðdýr – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Liðdýr" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%AF%80%E8%B6%B3%E5%8B%95%E7%89%A9" title="節足動物 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="節足動物" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%AE%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%A1%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ფეხსახსრიანები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფეხსახსრიანები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tiswermin" title="Tiswermin – Kabylisch" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tiswermin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabylisch" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%8F%D2%9B%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Буынаяқтылар – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Буынаяқтылар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B2%82%E0%B2%A7%E0%B2%BF%E0%B2%AA%E0%B2%A6%E0%B2%BF%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81" title="ಸಂಧಿಪದಿಗಳು – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸಂಧಿಪದಿಗಳು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A0%88%EC%A7%80%EB%8F%99%EB%AC%BC" title="절지동물 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="절지동물" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%88%D8%A7" title="آرتھوپوڈا – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="آرتھوپوڈا" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Gir%C3%AA%C3%A7ikp%C3%AA" title="Girêçikpê – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Girêçikpê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Melldrosek" title="Melldrosek – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Melldrosek" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%B1%D1%83%D1%82%D1%82%D1%83%D1%83" title="Муунак буттуу – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Муунак буттуу" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Arthropoden" title="Arthropoden – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Arthropoden" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Artropodo" title="Artropodo – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Artropodo" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Gelidpoetege" title="Gelidpoetege – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Gelidpoetege" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Nariuotakojai" title="Nariuotakojai – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Nariuotakojai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Posmk%C4%81ji" title="Posmkāji – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Posmkāji" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B8" title="Членконоги – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Членконоги" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%86%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%8B%E0%B4%AA%E0%B5%8B%E0%B4%A1" title="ആർത്രോപോഡ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ആർത്രോപോഡ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D0%B5%D1%82_%D1%85%D3%A9%D0%BB%D1%82%D3%A9%D0%BD" title="Үет хөлтөн – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Үет хөлтөн" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – West-Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="West-Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Artropod" title="Artropod – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Artropod" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%86%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8_%E1%80%9E%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%9D%E1%80%AB" title="ခြေဆစ်များ သတ္တဝါ – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ခြေဆစ်များ သတ္တဝါ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86" title="بندلینگون – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بندلینگون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Liddf%C3%B6%C3%B6t" title="Liddfööt – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Liddfööt" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A1%E0%A4%BE" title="अर्थोपोडा – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="अर्थोपोडा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Leddyr" title="Leddyr – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Leddyr" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Leddyr" title="Leddyr – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Leddyr" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Ch%CA%BCosh_bij%C3%A1%C3%A1d_dah%C3%B3l%C3%B3n%C3%ADg%C3%AD%C3%AD" title="Chʼosh bijáád dahólónígíí – Navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Chʼosh bijáád dahólónígíí" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Miilixinximna" title="Miilixinximna – Afaan Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Miilixinximna" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Afaan Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%C3%A6%D0%BA%D1%8A%D0%B0%D1%85%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D1%82%C3%A6" title="Бирæкъахджынтæ – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Бирæкъахджынтæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%86%E0%A8%B0%E0%A8%A5%E0%A8%B0%E0%A9%8B%E0%A8%AA%E0%A9%8B%E0%A8%A1" title="ਆਰਥਰੋਪੋਡ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਆਰਥਰੋਪੋਡ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Stawonogi" title="Stawonogi – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Stawonogi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%BE%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%88" title="ارتھروپوڈ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ارتھروپوڈ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D9%BE%DA%9A%D9%87_%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%86%DA%A9%DB%90_%DA%98%D9%88%DB%90" title="بند پښه لرونکې ژوې – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بند پښه لرونکې ژوې" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Artr%C3%B3pode" title="Artrópode – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Artrópode" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sillwichaki" title="Sillwichaki – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sillwichaki" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Artropode" title="Artropode – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Artropode" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="aanbevolen artikel"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B5" title="Членистоногие – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Членистоногие" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Членкаре – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Членкаре" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%BF%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%DA%8A" title="آرٿروپوڊ – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="آرٿروپوڊ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zglavkari" title="Zglavkari – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zglavkari" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Arthropod" title="Arthropod – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Arthropod" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cl%C3%A1nkono%C5%BEce" title="Článkonožce – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Článkonožce" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/%C4%8Clenono%C5%BEci" title="Členonožci – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Členonožci" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/K%C3%ABmb%C3%ABnyjor%C3%ABt" title="Këmbënyjorët – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Këmbënyjorët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B8" title="Зглавкари – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Зглавкари" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Leddjur" title="Leddjur – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Leddjur" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Arithropodi" title="Arithropodi – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Arithropodi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A3%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AE%BF" title="கணுக்காலி – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கணுக்காலி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A5%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%8B%E0%B0%AA%E0%B1%8B%E0%B0%A1%E0%B0%BE" title="ఆర్థ్రోపోడా – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఆర్థ్రోపోడా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%BF%D0%BE%D0%B9%D2%B3%D0%BE" title="Бандпойҳо – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бандпойҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87" title="สัตว์ขาปล้อง – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="สัตว์ขาปล้อง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Ve%CA%BBehokohoko" title="Veʻehokohoko – Tongaans" lang="to" hreflang="to" data-title="Veʻehokohoko" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="Tongaans" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Binatang" title="Binatang – Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Binatang" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Eklem_bacakl%C4%B1lar" title="Eklem bacaklılar – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Eklem bacaklılar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%8B%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D1%8F%D0%BA%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Буынтыкаяклылар – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Буынтыкаяклылар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%96" title="Членистоногі – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Членистоногі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%81" title="مفصلی پایہ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مفصلی پایہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bo%CA%BBg%CA%BBimoyoqlilar" title="Boʻgʻimoyoqlilar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Boʻgʻimoyoqlilar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Pala%C4%8Djaugai%C5%BEed" title="Palačjaugaižed – Wepsisch" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Palačjaugaižed" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Wepsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A0nh_Ch%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%91t" title="Ngành Chân đốt – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ngành Chân đốt" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Geleedp%C3%B4tign" title="Geleedpôtign – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Geleedpôtign" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Arthropoda" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%8A%82%E8%82%A2%E5%8A%A8%E7%89%A9" title="节肢动物 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="节肢动物" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A8%D7%98%D7%A8%D7%90%D7%A4%D7%90%D7%93" title="ארטראפאד – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="ארטראפאד" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8A%82%E8%82%A2%E5%8A%A8%E7%89%A9" title="节肢动物 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="节肢动物" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chat-kha_t%C5%8Dng-bu%CC%8Dt" title="Chat-kha tōng-bu̍t – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chat-kha tōng-bu̍t" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%AF%80%E8%82%A2%E5%8B%95%E7%89%A9" title="節肢動物 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="節肢動物" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1360#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Geleedpotigen" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Geleedpotigen" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Geleedpotigen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Geleedpotigen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Geleedpotigen" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Geleedpotigen" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&oldid=68279734" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Geleedpotigen&id=68279734&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGeleedpotigen"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrKodu&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGeleedpotigen"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Geleedpotigen"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Geleedpotigen&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Arthropoda" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Arthropoda" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1360" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="font-size:95%;"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><big>Geleedpotigen</big><br /><small><a href="/wiki/Fossiel" title="Fossiel">Fossiel</a> voorkomen: <a href="/wiki/Cambrium" title="Cambrium">Vroeg-Cambrium</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – <a href="/wiki/Holoceen" title="Holoceen">heden</a>9</small> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Arthropoda.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/266px-Arthropoda.jpg" decoding="async" width="266" height="399" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/399px-Arthropoda.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Arthropoda.jpg/532px-Arthropoda.jpg 2x" data-file-width="1984" data-file-height="2973" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0; font-size:85%">Levende en uitgestorven geleedpotigen </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Taxonomie_(biologie)" title="Taxonomie (biologie)">Taxonomische indeling</a> </th></tr> <tr> <td> <table style="margin:0 auto;"> <tbody><tr><td><a href="/wiki/Rijk_(biologie)" title="Rijk (biologie)">Rijk</a>:</td><td><a href="/wiki/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)">Animalia</a> (Dieren)</td></tr><tr><td><a href="/wiki/Onderrijk" title="Onderrijk">Onderrijk</a>:</td><td><a href="/wiki/Eumetazoa" title="Eumetazoa">Eumetazoa</a> (Orgaandieren)</td></tr><tr><td><a href="/wiki/Superstam_(biologie)" title="Superstam (biologie)">Superstam</a>:</td><td><a href="/wiki/Ecdysozoa" title="Ecdysozoa">Ecdysozoa</a></td></tr> <tr><td></td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Stam_(biologie)" title="Stam (biologie)">Stam</a> </th></tr> <tr> <td class="ta-center"><b>Arthropoda</b><br /><small><a href="/wiki/Johann_Ludwig_Christian_Gravenhorst" title="Johann Ludwig Christian Gravenhorst">Gravenhorst</a></small><small>, 1843<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;" colspan="2"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Arthropoda" class="extiw" title="commons:Category:Arthropoda">Afbeeldingen</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikimedia Commons"><img alt="Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></small> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Arthropoda" class="extiw" title="wikispecies:Arthropoda">Geleedpotigen</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Wikispecies-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikispecies"><img alt="Wikispecies" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/15px-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/23px-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/30px-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="941" data-file-height="1103" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikispecies" title="Wikispecies">Wikispecies</a></small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit;" colspan="2"> <table style="margin:0 auto;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;">Portaal  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><a href="/wiki/Portaal:Biologie" title="Portaal:Biologie">Biologie</a> </td></tr></tbody></table> </th></tr></tbody></table> <p><b>Geleedpotigen</b> (Arthropoda) zijn een <a href="/wiki/Stam_(biologie)" title="Stam (biologie)">stam</a> van <a href="/wiki/Koudbloedig" title="Koudbloedig">koudbloedige</a>, <a href="/wiki/Ongewervelde_dieren" class="mw-redirect" title="Ongewervelde dieren">ongewervelde dieren</a>. Ze hebben een <a href="/wiki/Exoskelet" title="Exoskelet">uitwendig skelet</a>, een <a href="/wiki/Segment_(geleedpotige)" title="Segment (geleedpotige)">gesegmenteerd</a> lichaam, en meerdelige – gelede – poten. Tot de geleedpotigen behoren bekende groepen als de <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a>, <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a>, <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a> en <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">kreeftachtigen</a>. De geleedpotigen vormen, met 80% van alle bekende <a href="/wiki/Soort" title="Soort">soorten</a>, verreweg de grootste stam van het <a href="/wiki/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)">dierenrijk</a>. Ze komen voor in alle <a href="/wiki/Biotoop" title="Biotoop">leefomgevingen</a> op <a href="/wiki/Aarde_(planeet)" title="Aarde (planeet)">aarde</a>, en vertonen een grote <a href="/wiki/Morfologie_(biologie)" title="Morfologie (biologie)">vormenrijkdom</a>. </p><p>Geleedpotigen kenmerken zich door hun gelede <a href="/wiki/Extremiteit" class="mw-redirect" title="Extremiteit">extremiteiten</a> (ledematen), en hun harde <a href="/wiki/Exoskelet" title="Exoskelet">exoskelet</a> van <a href="/wiki/Chitine" title="Chitine">chitine</a>, vaak verstevigd met <a href="/wiki/Calciumcarbonaat" title="Calciumcarbonaat">calciumcarbonaat</a>. Het lichaam van een geleedpotige bestaat uit <a href="/wiki/Segment_(geleedpotige)" title="Segment (geleedpotige)">segmenten</a>, die gedurende de <a href="/wiki/Groei_(fysiologie)" title="Groei (fysiologie)">ontwikkeling</a> met elkaar kunnen vergroeien. Om groei mogelijk te maken verliezen geleedpotigen om de zoveel tijd hun exoskelet, een proces genaamd <a href="/wiki/Vervelling" title="Vervelling">vervelling</a>. Ondanks hun spectaculaire verscheidenheid zijn de meeste geleedpotigen kleine dieren. Veel soorten, in het bijzonder insecten, zijn <a href="/wiki/Vleugel_(insect)" title="Vleugel (insect)">gevleugeld</a>. </p><p>Alle geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem, waarin <a href="/wiki/Hemolymfe" title="Hemolymfe">hemolymfe</a> – een vloeistof vergelijkbaar met bloed – de <a href="/wiki/Weefsel_(biologie)" title="Weefsel (biologie)">lichaamsweefsels</a> voorziet van <a href="/wiki/Voedingsstof#Dierfysiologie" title="Voedingsstof">voedingsstoffen</a>. Geleedpotigen hebben verschillende <a href="/wiki/Gaswisseling" title="Gaswisseling">gaswisselingsorganen</a>, die sterk aangepast zijn aan de <a href="/wiki/Milieu" title="Milieu">leefomgeving</a>. Voorbeelden zijn de <a href="/wiki/Kieuwen#Geleedpotigen" class="mw-redirect" title="Kieuwen">kieuwen</a> bij crustaceeën, <a href="/wiki/Trachee_(insecten)" title="Trachee (insecten)">tracheeën</a> bij insecten, en <a href="/wiki/Boeklong" title="Boeklong">boeklongen</a> bij spinnen en schorpioenen. Deze <a href="/wiki/Adaptatie_(biologie)" title="Adaptatie (biologie)">aangepaste</a> organen maken zuurstoftransport mogelijk via het exoskelet. </p><p>De grootste geleedpotigen komen voor in de <a href="/wiki/Oceaan" title="Oceaan">zeeën</a>. Voorbeelden zijn de 20 kilogram zware kreeft <i><a href="/wiki/Homarus_americanus" title="Homarus americanus">Homarus americanus</a></i>, de <a href="/wiki/Japanse_reuzenkrab" title="Japanse reuzenkrab">Japanse reuzenkrab</a> met een spanwijdte tot 4 meter, en de uitgestorven <a href="/wiki/Zeeschorpioenen" title="Zeeschorpioenen">zeeschorpioenen</a> waarvan de <i><a href="/wiki/Jaekelopterus" title="Jaekelopterus">Jaekelopterus</a></i> tot 2,5 meter lang kon worden. Op land bereiken de meeste geleedpotigen een gewicht van maximaal 100 gram.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>a<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tot de kleinste geleedpotigen behoren enkele soorten <a href="/wiki/Parasitica" title="Parasitica">sluipwespen</a>, sommige kevers uit de familie <a href="/wiki/Haarvleugelkevers" class="mw-redirect" title="Haarvleugelkevers">Ptiliidae</a>, en de <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Diversiteit">Diversiteit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Diversiteit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Diversiteit"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Branchinecta_brushi_(YPM_IZ_024277)_023.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg/260px-Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg" decoding="async" width="260" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg/390px-Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg/520px-Branchinecta_brushi_%28YPM_IZ_024277%29_023.jpeg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1140" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=Branchinecta_brushi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Branchinecta brushi (de pagina bestaat niet)">Branchinecta brushi</a></i> heeft met <i><a href="/wiki/Boeckella_palustris" title="Boeckella palustris">Boeckella palustris</a></i> het hoogterecord van <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">kreeftachtigen</a> op 5930 m op een <a href="/wiki/Stratovulkaan" title="Stratovulkaan">stratovulkaan</a> in <a href="/wiki/Chili" title="Chili">Chili</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Geleedpotigen maken qua aantal soorten een groot deel uit van de <a href="/wiki/Eukaryoten" title="Eukaryoten">eukaryoten</a>.<sup id="cite_ref-Drage_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Drage-5"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> alleen al tellen, exclusief niet-ontdekte soorten, ongeveer 5 tot 10 miljoen soorten,<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en volgens sommige theorieën wel 30 miljoen. Voor 1980 waren er slechts 200.000 soorten beschreven; in 2008 waren dat er al 1.000.000. Tot de geleedpotigen behoren de <a href="/wiki/Zespotigen" title="Zespotigen">zespotigen</a> (voornamelijk <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a>), de achtpotige <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a>, de <a href="/wiki/Tienpotigen" title="Tienpotigen">tien-</a> tot veertienpotige <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">kreeftachtigen</a>, de <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a> (<a href="/wiki/Duizendpoten" title="Duizendpoten">duizend</a>- en <a href="/wiki/Miljoenpoten" title="Miljoenpoten">miljoenpoten</a>) en de uitgestorven <a href="/wiki/Trilobieten" title="Trilobieten">trilobieten</a>. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r57819759">body.skin-minerva .mw-parser-output div.mw-graph{min-width:auto!important;max-width:100%;overflow:auto}</style><p>Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden. </p> <p>Geleedpotigen komen in vrijwel alle omgevingen voor. <a href="/wiki/Eenoogkreeftjes" title="Eenoogkreeftjes">Eenoogkreeftjes</a> zijn zeer wijdverbreid, terwijl er tot dieper dan 4000 meter kreeftachtigen te vinden zijn. <a href="/wiki/Springstaarten" title="Springstaarten">Springstaarten</a> en <a href="/wiki/Springspinnen" title="Springspinnen">springspinnen</a> zijn aangetroffen op de <a href="/wiki/Mount_Everest" title="Mount Everest">Mount Everest</a> boven de 6700 meter, terwijl springstaarten en de mijten <a href="/wiki/Oribatida" title="Oribatida">Oribatida</a> tot de vaste bewoners van <a href="/wiki/Antarctica" title="Antarctica">Antarctica</a> behoren. De pekelkreeftjes <i><a href="/wiki/Artemia" title="Artemia">Artemia</a></i> leven in zeer zoute omgevingen en kevers, mijten en kreeftachtigen zijn gevonden in <a href="/wiki/Warmwaterbron" title="Warmwaterbron">warmwaterbronnen</a>, terwijl de laatsten ook in veel ondergrondse wateren te vinden zijn. In woestijnen leven veel insecten en spinachtigen en geleedpotigen zijn de enige ongewervelden die kunnen vliegen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomie">Anatomie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Anatomie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Anatomie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Exoskelet">Exoskelet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Exoskelet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Exoskelet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het exoskelet is een belangrijke factor in het succes van de geleedpotigen. Het dient ter bescherming, ondersteuning en aanhechting voor de spieren. </p><p>Het exoskelet bestaat uit een dunne buitenste laag van <a href="/wiki/Prote%C3%AFne" class="mw-redirect" title="Proteïne">proteïne</a>, de <a href="/w/index.php?title=Cuticula_(geleedpotigen)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuticula (geleedpotigen) (de pagina bestaat niet)">epicuticula</a>, en een dikke binnenste laag van chitine-proteïne, de <a href="/w/index.php?title=Cuticula_(geleedpotigen)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cuticula (geleedpotigen) (de pagina bestaat niet)">procuticula</a>. Die laatste bestaat weer uit de exocuticula aan de buitenzijde en endocuticula aan de binnenzijde. In de exocuticula wordt <a href="/wiki/Chitine" title="Chitine">chitine</a> verbonden met proteïne door een proces van <a href="/wiki/Biomineralisatie" title="Biomineralisatie">biomineralisatie</a> vergelijkbaar met <a href="/wiki/Leerlooien" title="Leerlooien">looien</a> waarbij door <a href="/w/index.php?title=Fenolen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fenolen (de pagina bestaat niet)">fenolen</a> chitine-proteïne-ketens van <a href="/w/index.php?title=Sclerotine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sclerotine (de pagina bestaat niet)">sclerotine</a> ontstaan die extra hardheid leveren en waardoor deze laag <a href="/wiki/Hydrofoob" title="Hydrofoob">hydrofoob</a> wordt. De mate waarin dit plaatsvindt, kan variëren en daarmee variëren de eigenschappen van verschillende delen van het exoskelet. Bij veel kreeftachtigen, enkele <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a> en de uitgestorven <a href="/wiki/Trilobieten" title="Trilobieten">trilobieten</a> is het exoskelet versterkt met <a href="/wiki/Calciumcarbonaat" title="Calciumcarbonaat">calciumcarbonaat</a>. Het exoskelet wordt uitgescheiden door het onderliggende <a href="/wiki/Epidermis" title="Epidermis">epidermis</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Cicada_molting_animated-2.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Cicada_molting_animated-2.gif/154px-Cicada_molting_animated-2.gif" decoding="async" width="154" height="261" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Cicada_molting_animated-2.gif/231px-Cicada_molting_animated-2.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/62/Cicada_molting_animated-2.gif 2x" data-file-width="283" data-file-height="479" /></a><figcaption>Een vervellende <a href="/wiki/Cicaden" title="Cicaden">cicade</a></figcaption></figure> <p>Het exoskelet maakt dat <a href="/wiki/Groei_(fysiologie)" title="Groei (fysiologie)">groei</a> en <a href="/wiki/Locomotie" title="Locomotie">voortbeweging</a> bemoeilijkt worden. Door eens in de zoveel <a href="/wiki/Stadium_(biologie)" title="Stadium (biologie)">stadia</a> te <a href="/wiki/Vervelling" title="Vervelling">vervellen</a> wordt groei mogelijk gemaakt. Daarbij worden <a href="/wiki/Enzym" title="Enzym">enzymen</a> aangemaakt die vooral het endocuticula oplossen, waarna het wordt afgeworpen en achtergelaten of in het geval van enkele soorten op wordt gegeten. Een nieuw exoskelet wordt aangemaakt dat in eerste instantie nog zacht is. Door lokaal de <a href="/wiki/Bloeddruk" title="Bloeddruk">bloeddruk</a> te verhogen en water of lucht in te nemen, wordt dit opgerekt. Door dit oprekken en door looien hardt het skelet binnen enkele uren uit. In de dagen tot weken na het vervellen kan extra endocuticula aangemaakt worden. Het vervelproces wordt ingezet door het afgeven in het <a href="/wiki/Bloed" title="Bloed">bloed</a> van het <a href="/wiki/Stero%C3%AFde" title="Steroïde">steroïde</a> <a href="/wiki/Prohormoon" title="Prohormoon">prohormoon</a> <a href="/w/index.php?title=Ecdyson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecdyson (de pagina bestaat niet)">ecdyson</a>. Tijdens het vervellen is een geleedpotige kwetsbaar voor roofdieren en daarnaast kost het proces veel energie, zodat mogelijk tot 90% van de sterfgevallen van geleedpotigen tijdens deze fase valt. </p><p>Enkele geleedpotigen als <a href="/wiki/Krabben" title="Krabben">krabben</a> zijn in staat tot <a href="/wiki/Regeneratie_(biologie)" title="Regeneratie (biologie)">regeneratie</a> waarbij ledematen die afgeworpen zijn, zoals wel gebeurt bij het ontsnappen aan roofdieren, opnieuw aangroeien. Een rudimentair uitsteeksel groeit terug dat zich bij de eerstvolgende vervelling vormt tot nieuw ledemaat. </p><p>Opmerkelijk onder <a href="/wiki/Ongewervelden" title="Ongewervelden">ongewervelden</a> is dat geleedpotigen geen <a href="/wiki/Trilhaar" title="Trilhaar">trilhaartjes</a> hebben, zelfs niet als <a href="/wiki/Larve" title="Larve">larve</a>. Dit hangt samen met de aanwezigheid van het exoskelet. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voortbeweging">Voortbeweging</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Voortbeweging" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Voortbeweging"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Om voort te kunnen bewegen, is het exoskelet opgedeeld in verschillende segmenten over het lichaam en buisjes over de ledematen. Bij de verbindingen tussen de segmenten en buisjes is het exoskelet dun en flexibel doordat hier het exocuticula ontbreekt. Ook is het skelet hier gevouwen zodat de segmenten en ledematen kunnen <a href="/wiki/Flexie_(anatomie)" title="Flexie (anatomie)">buigen</a>. De poten van geleedpotigen bevatten meestal bicondylaire gewrichten waarbij aan elke zijde een <a href="/wiki/Condylus" title="Condylus">condylus</a> fungeert als kop die draait in een kom. Hoewel deze gewrichten meestal slechts een <a href="/wiki/Vrijheidsgraad" title="Vrijheidsgraad">vrijheidsgraad</a> kennen, zijn deze eenassige scharniergewrichten bij veel insecten paarsgewijs dicht bij elkaar geplaatst, zodat deze samen vrijwel als <a href="/wiki/Kruiskoppeling" title="Kruiskoppeling">kruiskoppeling</a> fungeren. Geleedpotigen kunnen deze eenvoudige vormen gebruiken, omdat de belastingen relatief laag zijn, het cuticula zo hard is en omdat de dragende oppervlaktes dicht bij de rotatieas liggen, zodat de wrijving beperkt blijft. Bij gewervelden moet het oppervlak relatief groter zijn doordat de relatieve krachten hoger liggen en omdat het hier gebruikte <a href="/wiki/Kraakbeen" title="Kraakbeen">kraakbeen</a> veel zwakker is. <a href="/wiki/Ligament_(anatomie)" title="Ligament (anatomie)">Gewrichtsbanden</a> zijn niet nodig, omdat de gewrichten onderdeel uitmaken van het exoskelet en deze kunnen dus ook de maximale uitslag niet limiteren. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aysheaia2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Aysheaia2.jpg/260px-Aysheaia2.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Aysheaia2.jpg/390px-Aysheaia2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Aysheaia2.jpg/520px-Aysheaia2.jpg 2x" data-file-width="2474" data-file-height="1392" /></a><figcaption>De uitgestorven <i><a href="/wiki/Aysheaia" title="Aysheaia">Aysheaia</a></i></figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Evolutie_(biologie)" title="Evolutie (biologie)">evolutie</a> van het bewegingsapparaat van geleedpotigen begon met een voorouder met een week lichaam die net als de verwante <a href="/wiki/Fluweelwormen" title="Fluweelwormen">fluweelwormen</a> zoals de uitgestorven <i><a href="/wiki/Aysheaia" title="Aysheaia">Aysheaia</a></i> beweegbare lichaamsuitstulpingen hadden. Deze ledematen kregen net als het lichaam segmenten en ontwikkelden zich zo tot arthropodia, poten met meerdere geledingen. De arthropodia kwamen steeds meer in de spreidstand te staan, zodat het lichaam van een geleedpotige tussen de poten in hangt. De veelzijdigheid van deze ledematen heeft belangrijk bijgedragen aan het succes van de geleedpotigen. </p><p>Bij de weinig beweeglijke uitstulpingen zal voortbeweging nog in een golfbeweging met een kronkelend lichaam zijn gebeurd, zoals bij <a href="/wiki/Vissen_(dieren)" title="Vissen (dieren)">vissen</a> en <a href="/wiki/Slangen" title="Slangen">slangen</a>. Naarmate de poten meer konden bewegen, namen deze de golfbeweging over en nam de kronkelbeweging van het lichaam af, iets waartoe het exoskelet ook dwong. Kronkelbewegingen zijn echter niet bij alle geleedpotigen verdwenen. Zo beginnen <a href="/wiki/Duizendpoten" title="Duizendpoten">duizendpoten</a> te kronkelen met hun lichaam als ze sneller gaan lopen en neemt het aantal poten in standfase af. Ook bij de larven van <a href="/wiki/Volledige_gedaanteverwisseling" title="Volledige gedaanteverwisseling">holometabole</a> insecten en in beperkte mate bij <a href="/wiki/Pissebedden" title="Pissebedden">pissebedden</a> maakt het lichaam nog een golfbeweging. Bij <a href="/wiki/Miljoenpoten" title="Miljoenpoten">miljoenpoten</a> wordt de golfbeweging wel met alleen de poten uitgevoerd. </p><p>Met zoveel ledematen zijn zeer veel <a href="/wiki/Gang_(dieren)" title="Gang (dieren)">gangen</a> mogelijk, maar er is een voorkeur om een paar van ledematen een tegengestelde beweging te laten maken, met de ene in de standfase en de andere in de zwaaifase. De meer ontwikkelde geleedpotigen hebben kortere lichamen met minder ledematen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zespotigen">Zespotigen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Zespotigen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Zespotigen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/260px--Alternating_Tripod_Gait.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="195" data-durationhint="45" data-mwtitle="Alternating_Tripod_Gait.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Alternating_Tripod_Gait.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="960" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm" type="video/webm; codecs="vp8"" data-width="1200" data-height="900" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/6/61/Alternating_Tripod_Gait.webm/Alternating_Tripod_Gait.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /></video></span><figcaption>Driepootsgang van <i><a href="/wiki/Cataglyphis_fortis" title="Cataglyphis fortis">Cataglyphis fortis</a></i></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i><a href="/wiki/Gang_(dieren)#Zespotigen" title="Gang (dieren)">Gang (dieren)#Zespotigen</a></i></div> <p>Bij <a href="/wiki/Zespotigen" title="Zespotigen">zespotigen</a> is de voorkeursgang die waarbij de buitenste poten aan de ene kant en de middelste aan de andere worden verzet en daarna andersom. Daarbij staan steeds drie poten aan de grond, wat de <a href="/wiki/Mechanisch_evenwicht" title="Mechanisch evenwicht">stabiliteit</a> ten goede komt, aangezien een driepoot statisch stabiel is. </p><p>Hoewel deze afwisselende driepootsgang veel voorkomt, kennen insecten net als <a href="/wiki/Gewervelden" title="Gewervelden">gewervelden</a> verschillende gangen voor verschillende snelheden. Zo gaat de bekende <a href="/wiki/Bananenvlieg" title="Bananenvlieg">bananenvlieg</a> over van een langzame golfbeweging naar een vierpootsgang en uiteindelijk de snelle tripod, al zijn de overgangen hiertussen minder abrupt dan bij gewervelden. <a href="/wiki/Phasmatodea" class="mw-redirect" title="Phasmatodea">Wandelende takken en wandelende bladeren</a> gebruiken een vierpootsgang bij langzaam lopen en gaan over naar een driepootsgang als ze versnellen. <a href="/wiki/Kakkerlakken" title="Kakkerlakken">Kakkerlakken</a> gebruiken twee gangen, een om langzaam en een om snel te lopen, maar beide zijn driepootsgangen.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bij de kakkerlak <i><a href="/w/index.php?title=Nauphoeta_cinerea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nauphoeta cinerea (de pagina bestaat niet)">Nauphoeta cinerea</a></i> is echter waargenomen dat deze voor de snelle gang overgaat naar een <a href="/w/index.php?title=Metachrone_golfbeweging&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metachrone golfbeweging (de pagina bestaat niet)">metachrone golfbeweging</a>, waarbij de passen van de <a href="/wiki/Ipsilateraal" title="Ipsilateraal">ipsilaterale</a> poten – de poten aan dezelfde zijde – elkaar opvolgen. </p> <table style="margin-top:1em; margin-bottom:1em; background-color:aliceblue;border:dotted thin #808080;border-radius:8px;" cellspacing="0"> <caption><div style="line-height:135%;background-color:#D3D3D3;border:solid thin #808080;border-radius:8px;color:black;padding-left:0.2em;padding-right:0.2em;padding-top:0.1em;padding-bottom:0.1em;"><span style="letter-spacing:2.5pt;"><span style="font-variant: small-caps;"><b><a href="/wiki/Gedaanteverwisseling" title="Gedaanteverwisseling">Gedaanteverwisseling</a> bij <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a></b></span></span></div> </caption> <tbody><tr> <td> <table style="text-align:center;font-size:90%;border:dotted thin #808080;border-radius:8px;" cellspacing="0" width="100%"> <tbody><tr> <td><div style="line-height:135%;background-color:#BEBEBE;border:solid thin #808080;border-radius:8px;color:black;padding-left:0.2em;padding-right:0.2em;padding-top:0.1em;padding-bottom:0.1em;"><span style="letter-spacing:1.2pt;"><b><a href="/wiki/Onvolledige_gedaanteverwisseling" title="Onvolledige gedaanteverwisseling">Onvolledige gedaanteverwisseling</a></b></span></div> </td></tr> <tr> <td> → <a href="/wiki/Ei_(dier)" title="Ei (dier)">eicel</a> → <a href="/wiki/Bevruchting" title="Bevruchting">bevruchting</a> → <a href="/wiki/Zygote" title="Zygote">zygote</a> → <a href="/wiki/Groei_(fysiologie)" title="Groei (fysiologie)">groei en ontwikkeling</a> → één of meer <a href="/wiki/Nimf_(biologie)" title="Nimf (biologie)">nimfenstadia</a> → uitsluipen → <br />→ ( <a href="/wiki/Subimago" title="Subimago">subimago</a> ) → <a href="/wiki/Imago_(biologie)" title="Imago (biologie)">imago (volwassen insect)</a> → <a href="/wiki/Geslachtelijke_voortplanting" title="Geslachtelijke voortplanting">geslachtelijke voortplanting</a> → <a href="/wiki/Ei_(dier)" title="Ei (dier)">eicel</a> → </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td> <table style="text-align:center;font-size:90%;border:dotted thin #808080;border-radius:8px;" cellspacing="0" width="100%"> <tbody><tr> <td><div style="line-height:135%;background-color:#BEBEBE;border:solid thin #808080;border-radius:8px;color:black;padding-left:0.2em;padding-right:0.2em;padding-top:0.1em;padding-bottom:0.1em;"><span style="letter-spacing:1.2pt;"><b><a href="/wiki/Volledige_gedaanteverwisseling" title="Volledige gedaanteverwisseling">Volledige gedaanteverwisseling</a></b></span></div> </td></tr> <tr> <td> → <a href="/wiki/Ei_(dier)" title="Ei (dier)">eicel</a> → <a href="/wiki/Bevruchting" title="Bevruchting">bevruchting</a> → <a href="/wiki/Zygote" title="Zygote">zygote</a> → <a href="/wiki/Groei_(fysiologie)" title="Groei (fysiologie)">groei en ontwikkeling</a> → <a href="/wiki/Larve" title="Larve">larve</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>m 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> → <a href="/wiki/Verpopping" title="Verpopping">verpopping → popstadium → ontpopping</a> → <br />→ <a href="/wiki/Imago_(biologie)" title="Imago (biologie)">imago (volwassen insect)</a> → <a href="/wiki/Geslachtelijke_voortplanting" title="Geslachtelijke voortplanting">geslachtelijke voortplanting</a> → <a href="/wiki/Ei_(dier)" title="Ei (dier)">eicel</a> → </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Soms zijn er verschillende <a href="/wiki/Stadium_(biologie)" title="Stadium (biologie)">larvestadia (instar)</a> te onderscheiden.</span> </li> </ol></div> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zwemmen">Zwemmen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Zwemmen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Zwemmen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Penaeus_diagram_pleopods.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Penaeus_diagram_pleopods.png/260px-Penaeus_diagram_pleopods.png" decoding="async" width="260" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Penaeus_diagram_pleopods.png/390px-Penaeus_diagram_pleopods.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Penaeus_diagram_pleopods.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="256" /></a><figcaption><a href="/wiki/Pleopode" title="Pleopode">Pleopoden</a> bij een <i><a href="/wiki/Litopenaeus_setiferus" title="Litopenaeus setiferus">Litopenaeus setiferus</a></i></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Caridoid_escape_reaction.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Caridoid_escape_reaction.gif/260px-Caridoid_escape_reaction.gif" decoding="async" width="260" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Caridoid_escape_reaction.gif/390px-Caridoid_escape_reaction.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Caridoid_escape_reaction.gif/520px-Caridoid_escape_reaction.gif 2x" data-file-width="549" data-file-height="306" /></a><figcaption>Achterwaartse vluchtreactie</figcaption></figure> <p>Bij geleedpotigen is het zwemmen waarschijnlijk pas ontwikkeld vanuit het lopen. Zo hebben <a href="/wiki/Tienpotigen" title="Tienpotigen">tienpotigen</a> vijf paar looppoten of <a href="/wiki/Pereopode" title="Pereopode">pereopoden</a>, terwijl het achterlijf vaak vijf paar zwempoten <a href="/wiki/Pleopode" title="Pleopode">pleopoden</a> heeft waarmee zij <a href="/wiki/Peddelen" title="Peddelen">peddelen</a>. Daarbij zijn <a href="/wiki/Zwemkrabben" title="Zwemkrabben">zwemkrabben</a> goede zwemmers. <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">Kreeftachtigen</a> kennen een achterwaartse vluchtreactie. </p><p><a href="/wiki/Bootsmannetjes" title="Bootsmannetjes">Bootsmannetjes</a> worden wel rugzwemmers genoemd omdat ze met de spatelvormige poten ondersteboven zwemmen. Daarnaast kunnen ze ook vliegen. </p><p>De <a href="/wiki/Watervlooien" title="Watervlooien">watervlo</a> <i><a href="/wiki/Daphnia" title="Daphnia">Daphnia</a></i> slaat met zijn tweede paar <a href="/wiki/Antenne_(insect)" title="Antenne (insect)">antennes</a> om zich voort te bewegen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vliegen">Vliegen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Vliegen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Vliegen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Insectenvlucht" title="Insectenvlucht">Insectenvlucht</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Insecten zijn de eerste dieren die konden vliegen. Het aantal fossiele insecten is zeer beperkt voor het <a href="/wiki/Paleozo%C3%AFcum" title="Paleozoïcum">Paleozoïcum</a> en geen ervan is geconserveerd in <a href="/wiki/Barnsteen" title="Barnsteen">barnsteen</a>. Het oudste fossiel van een <a href="/wiki/Insectenvlucht" title="Insectenvlucht">vliegend insect</a> is waarschijnlijk de 325 miljoen jaar oude <i><a href="/w/index.php?title=Delitzschala_bitterfeldensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Delitzschala bitterfeldensis (de pagina bestaat niet)">Delitzschala bitterfeldensis</a></i>. De 400 miljoen jaar oude <i><a href="/w/index.php?title=Rhyniognatha_hirsti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhyniognatha hirsti (de pagina bestaat niet)">Rhyniognatha hirsti</a></i> is wel als het oudste vliegende insect gekenmerkt, maar was mogelijk een <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotige</a>.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Waarschijnlijk vormde <a href="/wiki/Insectenvlucht" title="Insectenvlucht">insectenvlucht</a> zich echter al bij <a href="/wiki/Pterygota_(dieren)" class="mw-redirect" title="Pterygota (dieren)">Pterygota</a> of gevleugelde insecten in het <a href="/wiki/Devoon" title="Devoon">Laat-Devoon</a> of <a href="/w/index.php?title=Vroeg-Carboon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vroeg-Carboon (de pagina bestaat niet)">Carboon</a> uit vleugelloze <a href="/wiki/Apterygota" title="Apterygota">Apterygota</a>. </p><p>Sinds de negentiende eeuw was de discussie of <a href="/wiki/Vleugel_(insect)" title="Vleugel (insect)">vleugels</a> zich als volledig nieuwe structuren hadden gevormd, of uit bestaande structuren. Dit laatste kreeg de meeste aanhang, waarbij het opnieuw de vraag was welke structuur dit was geweest. De <a href="/wiki/Trachee_(insecten)" title="Trachee (insecten)">tracheeën</a> zoals bij de <a href="/wiki/Nimf_(biologie)" title="Nimf (biologie)">nimfen</a> van <a href="/wiki/Haften" title="Haften">haften</a> werden als optie gezien, maar op basis van de anatomie van Palaeodictyoptera kreeg de theorie aanhang dat vleugels zich vormden uit een combinatie van <a href="/w/index.php?title=Paranota&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paranota (de pagina bestaat niet)">paranota</a> – de <a href="/wiki/Dorsaal" title="Dorsaal">rugzijde</a> van het <a href="/wiki/Borststuk" title="Borststuk">borststuk</a> – en de <a href="/w/index.php?title=Lichaamswand&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lichaamswand (de pagina bestaat niet)">lichaamswand</a>. Voor het ontstaansmechanisme erachter werden twee opties gezien: de theorie van <a href="/wiki/Vliegende_eekhoorns" title="Vliegende eekhoorns">vliegende eekhoorns</a> en die van <a href="/wiki/Vliegende_vissen" title="Vliegende vissen">vliegende vissen</a>, dus op land of op zee. Met de ontdekking van de 407 miljoen jaar oude <a href="/wiki/Springstaarten" title="Springstaarten">springstaart</a> <i><a href="/w/index.php?title=Rhyniella_praecursor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhyniella praecursor (de pagina bestaat niet)">Rhyniella praecursor</a></i> kreeg de eerste theorie de meeste aanhang. De paranota zouden aanvankelijk ontstaan zijn als oppervlakte om zonnewarmte op te vangen en zo eerder actief te kunnen worden. Vanuit deze structuren ontwikkelde zich een vorm waarmee ze eerst konden zweven en daarna vliegen.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67750205">.mw-parser-output .afbcombihor .thumbinner{display:flex;flex-flow:row wrap!important;column-gap:0.25em}.mw-parser-output .afbcombihor .koptekst{width:100%;font-weight:bold}.mw-parser-output .afbcombihor .thumbcaption{hyphens:auto}.mw-parser-output .afbcombihor .onderschrift_breed{width:100%}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .afbcombihor{margin:0.5em auto}}</style><div class="thumb afbcombihor tright" style="width:320.5px;"><div class="thumbinner"><div style="width:154px;"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Direct_flight_in_insects.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Direct_flight_in_insects.gif/150px-Direct_flight_in_insects.gif" decoding="async" width="150" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Direct_flight_in_insects.gif/225px-Direct_flight_in_insects.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Direct_flight_in_insects.gif/300px-Direct_flight_in_insects.gif 2x" data-file-width="604" data-file-height="503" /></a></span></div></div><div style="width:154px;"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Motion_of_Insectwing.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Motion_of_Insectwing.gif/150px-Motion_of_Insectwing.gif" decoding="async" width="150" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Motion_of_Insectwing.gif/225px-Motion_of_Insectwing.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Motion_of_Insectwing.gif/300px-Motion_of_Insectwing.gif 2x" data-file-width="480" data-file-height="400" /></a></span></div></div><div class="thumbcaption onderschrift_breed" style="text-align:left;">Directe en indirecte vlucht</div></div></div> <p>Bij de haften en <a href="/wiki/Libellen" title="Libellen">libellen</a> zijn de vliegspieren direct verbonden met de vleugels, dit is directe vlucht. Directe vlucht is eerder geëvolueerd en hierbij kunnen de vleugels onafhankelijk van elkaar bewegen, met een hoge wendbaarheid tot gevolg. Deze soorten kunnen hun vleugels niet vouwen. </p><p>Insectenvleugels zijn in tegenstelling tot een <a href="/wiki/Vleugel_(vliegtuig)" title="Vleugel (vliegtuig)">vliegtuigvleugel</a> vlak en bestaan uit een boven- en onderlaag van het exoskelet met daarin aders. Deze worden volgepompt met <a href="/wiki/Bloed" title="Bloed">bloed</a> nadat een insect voor de laatste keer is verveld, waarna ze uitharden tot een verstevigend raamwerk. De vleugels bevinden zich op het tweede en derde <a href="/wiki/Borststuk" title="Borststuk">thoraxsegment</a>. Er zijn ook insectenfossielen bekend waarbij ook aan het eerste thoraxsegment nog vleugels voorkwamen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Graven">Graven</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Graven" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Graven"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Insecten als <a href="/wiki/Termieten" title="Termieten">termieten</a>, <a href="/wiki/Mieren" title="Mieren">mieren</a>, verschillende soorten <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a> en vooral <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">kreeftachtigen</a> graven regelmatig ondergronds en dragen zo belangrijk bij aan de <a href="/wiki/Bioturbatie" title="Bioturbatie">bioturbatie</a> en daarmee de <a href="/wiki/Bodemvruchtbaarheid" title="Bodemvruchtbaarheid">bodemvruchtbaarheid</a>. Van de kreeftachtigen kunnen <a href="/wiki/Hippoidea" title="Hippoidea">Hippoidea</a> en <a href="/wiki/Calappa" title="Calappa">Calappa</a> zich snel graven in rul zand, terwijl <a href="/wiki/Upogebiidae" title="Upogebiidae">molkreeften</a>, <a href="/wiki/Bidsprinkhaankreeften" title="Bidsprinkhaankreeften">bidsprinkhaankreeften</a> en <a href="/wiki/Pistoolgarnalen" title="Pistoolgarnalen">pistoolgarnalen</a> in holen in de zeebodem leven. <a href="/wiki/Vlokreeften" title="Vlokreeften">Vlokreeften</a> als <a href="/wiki/Ampeliscidae" title="Ampeliscidae">Ampeliscidae</a> leven wel in kokers in de grond. </p><p><a href="/wiki/Solitaire_bijen" class="mw-redirect" title="Solitaire bijen">Solitaire bijen</a> nestelen veelal in de grond, net als de nodige <a href="/wiki/Papierwespen" title="Papierwespen">papierwespen</a>. <a href="/wiki/Veenmollen" title="Veenmollen">Veenmollen</a> leven overdag ondergronds en 's nachts bovengronds. </p><p>Niet ondergronds, maar in de <a href="/wiki/Huid" title="Huid">huid</a> van dieren graaft de <a href="/wiki/Schurftmijt" title="Schurftmijt">schurftmijt</a> gangetjes. <a href="/wiki/Teredinidae" title="Teredinidae">Teredinidae</a> als de <a href="/wiki/Paalworm" title="Paalworm">paalworm</a> boren zich in hout. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Segmentatie">Segmentatie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Segmentatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Segmentatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="thumb" style="float:right; margin-left:5px; border:solid #ccc 1px; padding:2px;"> <div class="thumbinner image" style="position:relative; width:150px; height:180px; border:solid #ccc 1px; background-color:white;"> <div style=";left:0px; top:0px; width:80px; position:absolute;"> <figure class="noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-right" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/80px-HemimerusHanseni.jpg" decoding="async" width="80" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/120px-HemimerusHanseni.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/160px-HemimerusHanseni.jpg 2x" data-file-width="276" data-file-height="625" resource="/wiki/Bestand:HemimerusHanseni.jpg" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> <div id="annotations" style="text-align:left; background-color:transparent; line-height:110%;"> <div id="annotation_95x5" style="position:absolute; left:95px; top:5px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Kop_(insect)" title="Kop (insect)">Kop</a></span></div> <div id="annotation_90x17" style="position:absolute; left:90px; top:17px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent; color:green;">_______________________</span></div> <div id="annotation_95x37" style="position:absolute; left:95px; top:37px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Borststuk" title="Borststuk">Borststuk</a></span></div> <div id="annotation_90x50" style="position:absolute; left:90px; top:50px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent; color:black;">_______________________</span></div> <div id="annotation_95x80" style="position:absolute; left:95px; top:80px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Achterlijf_(insect)" title="Achterlijf (insect)">Abdomen</a></span></div> <div id="annotation_90x100" style="position:absolute; left:90px; top:100px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent; color:green;">_______________________</span></div> </div> <div style="visibility:hidden"><figure class="noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-right" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/80px-HemimerusHanseni.jpg" decoding="async" width="80" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/120px-HemimerusHanseni.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/HemimerusHanseni.jpg/160px-HemimerusHanseni.jpg 2x" data-file-width="276" data-file-height="625" resource="/wiki/Bestand:HemimerusHanseni.jpg" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> </div><div class="thumbcaption" style="font-size:90%; width:150px;"><small>Segmenten en <a href="/wiki/Tagma_(biologie)" title="Tagma (biologie)">tagmata</a> van een geleedpotige</small></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Agnostus_leg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Agnostus_leg.jpg/260px-Agnostus_leg.jpg" decoding="async" width="260" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Agnostus_leg.jpg/390px-Agnostus_leg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Agnostus_leg.jpg/520px-Agnostus_leg.jpg 2x" data-file-width="734" data-file-height="406" /></a><figcaption>Poot van de uitgestorven <i><a href="/wiki/Agnostus" title="Agnostus">Agnostus</a></i> met endopood aan de binnenzijde en een exopood aan de buitenzijde</figcaption></figure> <p>Het lichaam van alle <a href="/wiki/Embryo" title="Embryo">embryo's</a> van geleedpotigen is gesegmenteerd en dat was waarschijnlijk ook het geval bij de <a href="/wiki/Laatste_gemeenschappelijke_voorouder" class="mw-redirect" title="Laatste gemeenschappelijke voorouder">laatste gemeenschappelijke voorouder</a>. Bij veel geleedpotigen is er sprake van <a href="/wiki/Tagma_(biologie)" title="Tagma (biologie)">tagmosis</a>, de samengroei van een aantal segmenten of <a href="/wiki/Somiet" title="Somiet">somieten</a>, zoals bij <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a> in een <a href="/wiki/Cephalothorax" class="mw-redirect" title="Cephalothorax">kopborststuk</a> en achterlijf, bij <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> in een <a href="/wiki/Kop_(insect)" title="Kop (insect)">kop</a>, <a href="/wiki/Borststuk" title="Borststuk">borststuk</a> en <a href="/wiki/Achterlijf_(insect)" title="Achterlijf (insect)">achterlijf</a> en bij <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a> waar aan de buitenzijde geen segmentatie is te zien. </p><p>Oorspronkelijk had elk segment een paar <a href="/wiki/Extremiteit" class="mw-redirect" title="Extremiteit">extremiteiten</a> bestaande uit twee delen. Deze <a href="/w/index.php?title=Splijtpoot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Splijtpoot (de pagina bestaat niet)">splijtpoot</a> bestond uit een basipood met daarop een endopood aan de binnenzijde en een exopood aan de buitenzijde. Hieruit ontwikkelden zich niet alleen de poten, maar ook aanhangsels als voelsprieten of <a href="/wiki/Antenne_(insect)" title="Antenne (insect)">antennes</a>, <a href="/wiki/Vleugel_(insect)" title="Vleugel (insect)">vleugels</a> of monddelen. </p><p>Bij in het water levende geleedpotigen als kreeftachtigen heeft dit zich ontwikkeld tot tweevoudige vertakte ledematen waarbij de exopood de functie van een <a href="/wiki/Kieuw" title="Kieuw">kieuw</a> heeft en geveerd is, terwijl de endopood wordt gebruikt om te lopen. Bij op land levende soorten is slechts een enkelvoudig paar onvertakte ledematen per segment aanwezig. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Inwendige_organen">Inwendige organen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Inwendige organen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Inwendige organen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De inwendige organen lopen van kop tot achterlijf door de segmenten heen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Spijsvertering">Spijsvertering</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Spijsvertering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Spijsvertering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg/415px-Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg.png" decoding="async" width="415" height="518" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg/623px-Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg/830px-Sch%C3%A9ma_abeille-tag.svg.png 2x" data-file-width="1845" data-file-height="2301" /></a><figcaption>Inwendige organen in <a href="/wiki/Kop_(insect)" title="Kop (insect)">kop</a>, <a href="/wiki/Borststuk" title="Borststuk">borststuk</a> en <a href="/wiki/Achterlijf_(insect)" title="Achterlijf (insect)">achterlijf</a> van een <a href="/wiki/Honingbij" title="Honingbij">bij</a>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68437638">.mw-parser-output .kolommen{display:flex;flex-wrap:wrap;column-gap:1em;row-gap:0.3em;margin-top:0.3em;clear:left}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 15em}.mw-parser-output .infobox .kolom,.mw-parser-output .thumbcaption .kolom{flex-basis:0}.mw-parser-output .kolommen-auto>.kolom{flex-basis:auto}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex-grow:0}.mw-parser-output .kolom .mw-heading{display:flex;flex-direction:column;padding:0}.mw-parser-output .kolom .mw-heading:first-of-type{margin-top:0}.mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:0 0 0.5em 0;line-height:unset}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom .mw-heading{flex-direction:row}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:inherit}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen:not(.kolommen-compact){flex-direction:column}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 auto!important}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex:0 1 auto!important}.mw-parser-output .kolom .wikitable{display:table;min-width:100%;table-layout:fixed}}</style><div class="kolommen"><div class="kolom"> 1. <a href="/wiki/Tong_(anatomie)" title="Tong (anatomie)">tong</a><br /> 2. <a href="/wiki/Proboscis" title="Proboscis">proboscis</a><br /> 3. <a href="/wiki/Maxillae" title="Maxillae">maxillae</a><br /> 4. <a href="/wiki/Mandibel" class="mw-redirect" title="Mandibel">mandibel</a><br /> 5. <a href="/wiki/Labrum" title="Labrum">labrum</a><br /> 6. <a href="/wiki/Labium_(insecten)" title="Labium (insecten)">labium</a><br /> 7. <a href="/w/index.php?title=Bovenkaakklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bovenkaakklier (de pagina bestaat niet)">bovenkaakklier</a><br /> 8. <a href="/w/index.php?title=Achterkaakklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Achterkaakklier (de pagina bestaat niet)">achterkaakklier</a><br /> 9. <a href="/w/index.php?title=Keelgat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Keelgat (de pagina bestaat niet)">keelgat</a><br /> 10. voorste <a href="/w/index.php?title=Voedersapklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voedersapklier (de pagina bestaat niet)">voedersapklier</a><br /> 11. <a href="/wiki/Hersenen" title="Hersenen">hersenen</a><br /> 12. <a href="/wiki/Ocellus" title="Ocellus">puntoog</a><br /> 13. <a href="/wiki/Speekselklier" title="Speekselklier">borstspeekselklier</a><br /> 14. <a href="/w/index.php?title=Vliegspier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vliegspier (de pagina bestaat niet)">vliegspier</a><br /> 15. vleugelgesp<br /> 16. <a href="/wiki/Voorvleugel" title="Voorvleugel">voorvleugel</a><br /> 17. <a href="/wiki/Achtervleugel" title="Achtervleugel">achtervleugel</a><br /> 18. <a href="/wiki/Hart" title="Hart">hart</a><br /> 19. <a href="/wiki/Stigma_(insect)" class="mw-redirect" title="Stigma (insect)">stigma</a><br /> 20. <a href="/w/index.php?title=Luchtzak_(insect)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luchtzak (insect) (de pagina bestaat niet)">luchtzak</a><br /> 21. <a href="/w/index.php?title=Middendarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Middendarm (de pagina bestaat niet)">chylusmaag</a><br /> 22. <i>ostum</i><br /> 23. <a href="/wiki/Dunne_darm" title="Dunne darm">dunne darm</a><br /> 24. <a href="/wiki/Nasonovklier" title="Nasonovklier">nasonovklier</a><br /> 25. achterlijfsklier </div><div class="kolom"> 26. <a href="/wiki/Endeldarm" title="Endeldarm">endeldarm</a><br /> 27. <a href="/wiki/Anus_(anatomie)" title="Anus (anatomie)">anus</a><br /> 28. <a href="/w/index.php?title=Angelschede&action=edit&redlink=1" class="new" title="Angelschede (de pagina bestaat niet)">angelschede</a><br /> 29. <a href="/w/index.php?title=Gifblaas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gifblaas (de pagina bestaat niet)">gifblaas</a><br /> 30. <a href="/w/index.php?title=Borstelmembraan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Borstelmembraan (de pagina bestaat niet)">borstelmembraan</a><br /> 31. <a href="/w/index.php?title=Gifklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gifklier (de pagina bestaat niet)">gifklier</a><br /> 32. kleine klier<br /> 33. <a href="/wiki/Spermatheca" title="Spermatheca">spermatheca</a><br /> 34. <a href="/w/index.php?title=Wasklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wasklier (de pagina bestaat niet)">wasklier</a><br /> 35. <a href="/w/index.php?title=Buikzenuw&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buikzenuw (de pagina bestaat niet)">buikzenuw</a><br /> 36. kleppen <a href="/w/index.php?title=Honingventiel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Honingventiel (de pagina bestaat niet)">honingventiel</a><br /> 37. ventieltrechter<br /> 38. <a href="/w/index.php?title=Honingventiel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Honingventiel (de pagina bestaat niet)">honingventiel</a><br /> 39. <a href="/w/index.php?title=Honingmaag&action=edit&redlink=1" class="new" title="Honingmaag (de pagina bestaat niet)">honingmaag</a><br /> 40. <a href="/wiki/Aorta" title="Aorta">aorta</a><br /> 41. <a href="/wiki/Slokdarm" title="Slokdarm">slokdarm</a><br /> 42. <a href="/wiki/Zenuwstelsel" title="Zenuwstelsel">zenuwstelsel</a><br /> 43. <a href="/wiki/Kaak_(anatomie)" title="Kaak (anatomie)">kaak</a><br /> 44. <a href="/w/index.php?title=Pollenkam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pollenkam (de pagina bestaat niet)">pollenkam</a><br /> a. <i><a href="/wiki/Coxa" title="Coxa">coxa</a></i><br /> b. <i><a href="/wiki/Trochanter" title="Trochanter">trochanter</a></i><br /> c. <i><a href="/wiki/Femur_(geleedpotige)" title="Femur (geleedpotige)">femur</a></i><br /> d. <i><a href="/wiki/Tibia_(geleedpotige)" title="Tibia (geleedpotige)">tibia</a></i><br /> e. <i><a href="/w/index.php?title=Basitarsus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Basitarsus (de pagina bestaat niet)">basitarsus</a></i><br /> f, g, h. <a href="/wiki/Tarsus_(insect)" title="Tarsus (insect)">drie tarsomeren</a> en <i><a href="/wiki/Pretarsus" title="Pretarsus">pretarsus</a></i> </div></div></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Bee_Squirt.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bee_Squirt.gif/260px-Bee_Squirt.gif" decoding="async" width="260" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bee_Squirt.gif/390px-Bee_Squirt.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bee_Squirt.gif/520px-Bee_Squirt.gif 2x" data-file-width="624" data-file-height="505" /></a><figcaption><a href="/wiki/Defecatie" title="Defecatie">Defecatie</a> bij een <a href="/wiki/Hommels" title="Hommels">hommel</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Ingestie" class="mw-redirect" title="Ingestie">Ingestie</a> of inname vindt plaats via de mond. Hier bevindt zich veelal een <a href="/wiki/Mandibel_(geleedpotigen)" title="Mandibel (geleedpotigen)">mandibel</a> of kaak voor masticatie (bijten, snijden en <a href="/wiki/Kauwen" title="Kauwen">kauwen</a>). <a href="/wiki/Gifkaakdragers" title="Gifkaakdragers">Chelicerata</a> waaronder de <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a> beschikken over een <a href="/wiki/Cheliceer" title="Cheliceer">cheliceer</a> in plaats van een mandibel. Met een cheliceer kan niet gekauwd worden. Vaak zijn <a href="/wiki/Maxilla_(geleedpotige)" title="Maxilla (geleedpotige)">maxillae</a> aanwezig om het voedsel te proeven en te hanteren. Veel soorten hebben een <a href="/wiki/Proboscis" title="Proboscis">proboscis</a> of zuigsnuit om vloeistoffen op te zuigen. </p><p>Het <a href="/wiki/Maag-darmstelsel" title="Maag-darmstelsel">darmkanaal</a> bestaat uit een <a href="/w/index.php?title=Voordarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voordarm (de pagina bestaat niet)">voordarm</a>, een <a href="/w/index.php?title=Middendarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Middendarm (de pagina bestaat niet)">middendarm</a> en een <a href="/w/index.php?title=Einddarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Einddarm (de pagina bestaat niet)">einddarm</a>. De <a href="/wiki/Ectoderm" title="Ectoderm">ectodermale</a> voor- en einddarm hebben een bekleding van chitine, de <a href="/wiki/Endoderm" title="Endoderm">endodermale</a> middendarm heeft deze niet. De chitine van het darmkanaal vervelt ook mee. Door de bekleding met chitine hebben geleedpotigen ook in hun darmen geen trilhaartjes, zodat het voedsel <a href="/wiki/Peristaltiek" title="Peristaltiek">peristaltisch</a> door het darmstelsel wordt bewogen. De voor- en einddarm absorbeert bij kreeftachtigen waarschijnlijk alleen water, terwijl bij insecten de einddarm wel de nodige stoffen kan absorberen. </p><p>In de voordarm begint de <a href="/wiki/Spijsvertering" title="Spijsvertering">vertering</a> met <a href="/wiki/Enzym" title="Enzym">enzymen</a> in het <a href="/wiki/Speeksel" title="Speeksel">speeksel</a> dat afgegeven wordt door de nabijgelegen <a href="/wiki/Speekselklier" title="Speekselklier">speekselklieren</a>. Enkele dieren als de <a href="/wiki/Kakkerlak" class="mw-redirect" title="Kakkerlak">kakkerlak</a> en <a href="/wiki/Huisvlieg" title="Huisvlieg">huisvlieg</a> laten de vertering al beginnen voor de ingestie door het speeksel over het voedsel aan te brengen. Voor de vlieg is het noodzakelijk om het voedsel vloeibaar te maken, aangezien deze in tegenstelling tot de meeste insecten geen kaken heeft, maar alleen een <i><a href="/wiki/Proboscis" title="Proboscis">proboscis</a></i> of zuigsnuit. </p><p>De middendarm wordt ook wel <a href="/wiki/Maag" title="Maag">maag</a> genoemd, terwijl de einddarm onderverdeeld kan worden in <a href="/wiki/Dunne_darm" title="Dunne darm">dunne darm</a>, <a href="/wiki/Dikke_darm" title="Dikke darm">dikke darm</a> en <a href="/wiki/Endeldarm" title="Endeldarm">endeldarm</a>. <a href="/wiki/Excretie" title="Excretie">Afscheiding</a> vindt plaats via de <a href="/wiki/Buis_van_Malpighi" title="Buis van Malpighi">buizen van Malpighi</a>. </p><p>De <a href="/wiki/Spijsverteringsklier" title="Spijsverteringsklier">spijsverteringsklier</a> biedt functies die bij <a href="/wiki/Zoogdieren" title="Zoogdieren">zoogdieren</a> afzonderlijk worden verstrekt door de <a href="/wiki/Lever" title="Lever">lever</a> en de <a href="/wiki/Alvleesklier" title="Alvleesklier">alvleesklier</a>. Deze klier produceert de <a href="/w/index.php?title=Spijsverteringsenzym&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spijsverteringsenzym (de pagina bestaat niet)">spijsverteringsenzymen</a> en draagt bij aan de <a href="/wiki/Absorptie_(biologie)" class="mw-redirect" title="Absorptie (biologie)">absorptie</a> van voedsel. </p><p>In tegenstelling tot bij andere ongewervelden is er bij geleedpotigen net als bij <a href="/wiki/Gewervelde" class="mw-redirect" title="Gewervelde">gewervelden</a> sprake van <a href="/w/index.php?title=Extracellulaire_vertering&action=edit&redlink=1" class="new" title="Extracellulaire vertering (de pagina bestaat niet)">extracellulaire vertering</a>. Geleedpotigen die in het water leven, leken minder afhankelijk van <a href="/wiki/Suikerstofwisseling" class="mw-redirect" title="Suikerstofwisseling">suikerstofwisseling</a> en meer van <a href="/w/index.php?title=Eiwitstofwisseling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eiwitstofwisseling (de pagina bestaat niet)">eiwitstofwisseling</a>. Zo bevat de spijsverteringsklier relatief weinig <a href="/wiki/Koolhydraat" class="mw-redirect" title="Koolhydraat">koolhydraten</a>. Uit verder onderzoek blijkt echter dat de niveaus in de <a href="/wiki/Spier_(anatomie)" title="Spier (anatomie)">spieren</a> en <a href="/wiki/Onderhuids_weefsel" title="Onderhuids weefsel">hypodermis</a> hoger liggen. </p><p>De inrichting van het darmkanaal verschilt sterk, mede afhankelijk van het dieet dat onder meer <a href="/wiki/Carnivoor" title="Carnivoor">carnivoor</a>, <a href="/wiki/Herbivoor" title="Herbivoor">herbivoor</a> en <a href="/wiki/Detrivoor" title="Detrivoor">detrivoor</a> kan zijn. Veel tienpotigen zijn <a href="/wiki/Omnivoor" title="Omnivoor">omnivoor</a>, al zijn <i><a href="/wiki/Carcinus" title="Carcinus">Carcinus</a></i>, <i><a href="/wiki/Nephrops" title="Nephrops">Nephrops</a></i> en <i><a href="/wiki/Homarus" title="Homarus">Homarus</a></i> aaseters en eten vooral vlees, terwijl anderen als <a href="/wiki/Watervlooien" title="Watervlooien">watervlooien</a> en <a href="/wiki/Eenoogkreeftjes" title="Eenoogkreeftjes">eenoogkreeftjes</a> vooral plantaardig eten. <a href="/wiki/Landpissebedden" title="Landpissebedden">Landpissebedden</a> en <a href="/wiki/Vlokreeften" title="Vlokreeften">vlokreeften</a> eten vooral rottende plantenresten (<i><a href="/wiki/Detritus_(biologie)" title="Detritus (biologie)">detritus</a></i>). <a href="/wiki/Kannibalisme" title="Kannibalisme">Kannibalisme</a> komt bij veel kreeftachtigen voor. Veel kleine geleedpotigen die in het water leven, zijn <a href="/wiki/Filtervoeder" title="Filtervoeder">filtervoeders</a>. Hiervoor zijn verschillende filtermechanismes, zoals de aanhangsels (<i><a href="/wiki/Cirrus_(biologie)" title="Cirrus (biologie)">cirri</a></i>) bij <i><a href="/wiki/Balanus" title="Balanus">Balanus</a></i>. Andere dieren als <i><a href="/wiki/Artemia" title="Artemia">Artemia</a></i> hebben borstels of <i><a href="/wiki/Seta" title="Seta">setae</a></i> op hun poten. <i><a href="/wiki/Daphnia" title="Daphnia">Daphnia</a></i> slaan continu met hun pootjes om een stroming op te wekken die gefilterd wordt. Eenoogkreeftjes wekken de stroming op met hun antennes en monddelen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ademhaling">Ademhaling</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Ademhaling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Ademhaling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Spider_internal_anatomy-numb.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Spider_internal_anatomy-numb.svg/360px-Spider_internal_anatomy-numb.svg.png" decoding="async" width="360" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Spider_internal_anatomy-numb.svg/540px-Spider_internal_anatomy-numb.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Spider_internal_anatomy-numb.svg/720px-Spider_internal_anatomy-numb.svg.png 2x" data-file-width="1148" data-file-height="503" /></a><figcaption>Inwendige organen in <a href="/wiki/Kopborststuk" title="Kopborststuk">kopborststuk</a> en <a href="/wiki/Opisthosoma" title="Opisthosoma">achterlijf</a> van een spin: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68437638"><div class="kolommen"><div class="kolom"> 1. <a href="/wiki/Hersenen" title="Hersenen">hersenen</a><br /> 2. <a href="/wiki/Ocellus" title="Ocellus">oog</a><br /> 3. <a href="/w/index.php?title=Gifklier&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gifklier (de pagina bestaat niet)">gifklier</a><br /> 4. gifkanaal<br /> 5. <a href="/wiki/Cheliceer" title="Cheliceer">gifkaak</a><br /> 6. <a href="/wiki/Slokdarm" title="Slokdarm">slokdarm</a><br /> 7. <a href="/wiki/Maag" title="Maag">maag</a><br /> 8. <a href="/wiki/Zenuwknoop" title="Zenuwknoop">zenuwknoop</a><br /> 9. <a href="/wiki/Blindedarm" title="Blindedarm">blindedarm</a><br /> 10. <a href="/wiki/Aorta" title="Aorta">aorta</a><br /> 11. <a href="/wiki/Hart" title="Hart">hart</a> </div><div class="kolom"> 12. <a href="/wiki/Boeklong" title="Boeklong">boeklong</a><br /> 13. <a href="/w/index.php?title=Middendarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Middendarm (de pagina bestaat niet)">middendarm</a><br /> 14. verteringsbuisje<br /> 15. <a href="/wiki/Eierstok" title="Eierstok">eierstok</a><br /> 16. <a href="/wiki/Buis_van_Malpighi" title="Buis van Malpighi">buis van Malpighi</a><br /> 17. <a href="/w/index.php?title=Einddarm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Einddarm (de pagina bestaat niet)">einddarm</a><br /> 18. <a href="/wiki/Anus_(anatomie)" title="Anus (anatomie)">anus</a><br /> 19. <a href="/wiki/Eileider" title="Eileider">eileider</a><br /> 20. <a href="/wiki/Spermatheca" title="Spermatheca">spermatheca</a><br /> 21. spinklier<br /> 22. <a href="/wiki/Spintepel" title="Spintepel">spintepel</a> </div></div></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Ademhaling_(dier)#Geleedpotigen" title="Ademhaling (dier)">Ademhaling</a> bestaat uit de <a href="/wiki/Gaswisseling" title="Gaswisseling">gaswisseling</a> aan het <a href="/wiki/Lichaamsoppervlak" title="Lichaamsoppervlak">lichaamsoppervlak</a>, het zuurstoftransport door het lichaam en de stofwisseling waarbij de cellen zuurstof verbruiken. Bij kleine dieren is <a href="/wiki/Diffusie" title="Diffusie">diffusie</a> door het cuticula vaak voldoende en ook bij grotere soorten werkt <a href="/wiki/Huidademhaling" title="Huidademhaling">huidademhaling</a> vaak aanvullend. Zeedieren als kreeftachtigen ademen via <a href="/w/index.php?title=Epipodium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Epipodium (de pagina bestaat niet)">epipodia</a> op <a href="/wiki/Extremiteit" class="mw-redirect" title="Extremiteit">extremiteiten</a> die met hun grote oppervlak, dunne cuticula en goede doorbloeding waarschijnlijk fungeren als <a href="/wiki/Kieuw" title="Kieuw">kieuwen</a>. Bij grotere tienpotigen is passieve diffusie onvoldoende en zij hebben een <a href="/wiki/Scafognathiet" title="Scafognathiet">scafognathiet</a> aan de <a href="/wiki/Maxilla_(geleedpotigen)" class="mw-redirect" title="Maxilla (geleedpotigen)">tweede maxille</a> waarmee ze water door de <a href="/w/index.php?title=Kieuwkamer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kieuwkamer (de pagina bestaat niet)">kieuwkamer</a> voeren, waar het vervolgens via diffusie opgenomen wordt in het bloed. </p><p><a href="/wiki/Pissebedden" title="Pissebedden">Pissebedden</a> als <i><a href="/wiki/Porcellio" title="Porcellio">Porcellio</a></i> en <i><a href="/wiki/Armadillidium" title="Armadillidium">Armadillidium</a></i> hebben pseudotracheeën in enkele van hun <a href="/wiki/Pleopode" title="Pleopode">pleopodes</a> en daarnaast kieuwen. Zij moeten deze vochtig houden om te kunnen ademen. </p><p>Grotere landdieren hebben <a href="/wiki/Stigma_(insect)" class="mw-redirect" title="Stigma (insect)">stigmata</a>, openingen in het exoskelet die verbonden zijn met <a href="/wiki/Trachee_(insecten)" title="Trachee (insecten)">tracheeën</a>. Dit is een zeer fijnvertakt stelsel van kleine buisjes door het lichaam. Grotere dieren hebben <a href="/w/index.php?title=Ademhalingspigment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ademhalingspigment (de pagina bestaat niet)">ademhalingspigmenten</a> in het bloed zodat deze de zuurstof kan vervoeren. </p><p>De meeste spinnen beschikken over <a href="/wiki/Boeklong" title="Boeklong">boeklongen</a> en tracheeën, terwijl grote spinnen en <a href="/wiki/Schorpioenen_(dieren)" title="Schorpioenen (dieren)">schorpioenen</a> alleen boeklongen hebben. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Circulatie">Circulatie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Circulatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Circulatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De inrichting van de <a href="/wiki/Hart_en_vaatstelsel" title="Hart en vaatstelsel">bloedsomloop</a> is afhankelijk van de grootte. Kleine exemplaren als <a href="/wiki/Eenoogkreeftjes" title="Eenoogkreeftjes">eenoogkreeftjes</a> (afgezien van <a href="/wiki/Calanoida" title="Calanoida">Calanoida</a>), de meeste <a href="/wiki/Mosselkreeftjes" title="Mosselkreeftjes">mosselkreeftjes</a> en <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a> (afgezien van <i><a href="/w/index.php?title=Gamasodes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gamasodes (de pagina bestaat niet)">Gamasodes</a></i>) hebben zelfs geen hart. </p><p>Bij de kleinere organismes hoeft het bloed meestal geen of weinig <a href="/wiki/Dizuurstof" title="Dizuurstof">zuurstof</a> te vervoeren en het bloed of <a href="/wiki/Hemolymfe" title="Hemolymfe">hemolymfe</a> heeft daarom veelal geen <a href="/w/index.php?title=Ademhalingspigment&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ademhalingspigment (de pagina bestaat niet)">ademhalingspigment</a>. Daardoor is het kleurloos en lijkt het meer op <a href="/wiki/Lymfe" title="Lymfe">lymfe</a>. Kreeftachtigen hebben meestal een ander ademhalingspigment dan <a href="/wiki/Hemoglobine" title="Hemoglobine">hemoglobine</a>. Dit <a href="/wiki/Hemocyanine" title="Hemocyanine">hemocyanine</a> is blauw door aanwezigheid van koper, waar hemoglobine rood is door ijzer. Bij <a href="/wiki/Malacostraca" title="Malacostraca">Malacostraca</a> ontbreekt hemoglobine volledig, maar bij veel soorten <a href="/wiki/Branchiopoda" title="Branchiopoda">Branchiopoda</a> komt het wel voor. Bij <i><a href="/wiki/Daphnia" title="Daphnia">Daphnia</a></i> zit het ook in het zenuwstelsel, spieren en eitjes. <i><a href="/wiki/Daphnia_hyalina" title="Daphnia hyalina">Daphnia hyalina</a></i> het normaal nauwelijks hemoglobine en is dan kleurloos, maar in zuurstofarm water maakt het dusdanig veel hemoglobine aan dat het paars kleurt. Bij <i><a href="/w/index.php?title=Triops_cancriformis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triops cancriformis (de pagina bestaat niet)">Triops cancriformis</a></i> is dit ook waargenomen. </p><p><a href="/wiki/Watervlooien" title="Watervlooien">Watervlooien</a> en de genoemde uitzonderingen hebben wel een hart, maar geen <a href="/wiki/Bloedvat" title="Bloedvat">bloedvaten</a>. Dit is mogelijk omdat alle organen bij deze kleine diertjes zo dicht bij elkaar liggen dat lichaamsbeweging voldoende is om de vloeistof door lacunaire ruimtes te bewegen. Bij primitieve geleedpotigen als de <a href="/wiki/Branchiopoda" title="Branchiopoda">kieuwpootkreeftjes</a> <a href="/wiki/Phyllopoda" title="Phyllopoda">Phyllopoda</a>, <a href="/wiki/Bidsprinkhaankreeften" title="Bidsprinkhaankreeften">bidsprinkhaankreeften</a>, <a href="/wiki/Pekelkreeftjes_(orde)" title="Pekelkreeftjes (orde)">pekelkreeftjes</a> en de <a href="/wiki/Kakkerlakken" title="Kakkerlakken">kakkerlakken</a> <a href="/w/index.php?title=Blattoidea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blattoidea (de pagina bestaat niet)">Blattoidea</a> loopt een <a href="/wiki/Dorsaal" title="Dorsaal">dorsaal</a> bloedvat over vrijwel de gehele lengte van het lichaam. Bij onder meer <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a>, schorpioenen, <a href="/wiki/Zwaardstaarten" title="Zwaardstaarten">zwaardstaarten</a> en een aantal hogere kreeftachtigen ligt het bloedvat <a href="/wiki/Ventraal" title="Ventraal">ventraal</a>. </p><p>Bij onder meer pekelkreeftjes heeft dit samentrekkende bloedvat gepaarde mondjes met klepjes (<i>ostia</i>) en fungeert dit ruggevat als <a href="/wiki/Hart" title="Hart">hart</a>. Meestal kan het bloed hierin slechts van achter naar voren lopen. Bij verschillende soorten ontbreken in het voorste deel van dit bloedvat de spieren en ostia, waarmee dit feitelijk een <a href="/wiki/Aorta" title="Aorta">aorta</a> is. Bij veel kreeftachtigen, enkele <a href="/wiki/Gifkaakdragers" title="Gifkaakdragers">Chelicerata</a> en insecten is centralisatie van de pompfunctie verder doorgevoerd, wat resulteert in een ingekort hart. Bij <a href="/wiki/Tienpotigen" title="Tienpotigen">tienpotigen</a> is het hart <a href="/w/index.php?title=Sacciform&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sacciform (de pagina bestaat niet)">zakvormig</a> met drie paar ostia en een uitgebreid vaatstelsel. Complexere geleedpotigen hebben naast een hart en een aorta dan ook een stelsel van <a href="/wiki/Slagader" title="Slagader">slagaders</a>. Bij insecten en lagere kreeftachtigen zijn slagaders nauwelijks of niet aanwezig, wat bij insecten met tracheeën ook niet nodig is. <a href="/wiki/Ader_(anatomie)" title="Ader (anatomie)">Aders</a> ontbreken daar ook meestal, wat het een <a href="/wiki/Open_bloedsomloop" title="Open bloedsomloop">open bloedsomloop</a> maakt.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Migratie">Migratie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Migratie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Migratie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Mexmonarchs.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Mexmonarchs.jpg/260px-Mexmonarchs.jpg" decoding="async" width="260" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Mexmonarchs.jpg/390px-Mexmonarchs.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Mexmonarchs.jpg/520px-Mexmonarchs.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Monarchvlinder" title="Monarchvlinder">Monarchvlinders</a> voor hun <a href="/wiki/Migratie_(dieren)" title="Migratie (dieren)">migratie</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Pantala_flavescens_dis.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Pantala_flavescens_dis.png/260px-Pantala_flavescens_dis.png" decoding="async" width="260" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Pantala_flavescens_dis.png/390px-Pantala_flavescens_dis.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Pantala_flavescens_dis.png/520px-Pantala_flavescens_dis.png 2x" data-file-width="1357" data-file-height="628" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Wereldzwerver" title="Wereldzwerver">wereldzwerver</a> (<i>Pantala flavescens</i>) heeft een van de grootste verspreidingsgebieden van alle insecten door de zwervende levenswijze</figcaption></figure> <p>Om te <a href="/wiki/Foerageren" title="Foerageren">foerageren</a> of <a href="/wiki/Voortplanting_(biologie)" title="Voortplanting (biologie)">voort te planten</a> <a href="/wiki/Migratie_(dieren)" title="Migratie (dieren)">migreren</a> de nodige geleedpotigen. Zo moeten <a href="/w/index.php?title=Landkrabben&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landkrabben (de pagina bestaat niet)">landkrabben</a> terugkeren naar zee om te paren en daarna hun eitjes af te zetten. De hieruit gegroeide <a href="/wiki/Larve" title="Larve">larven</a> groeien uit tot <a href="/w/index.php?title=Megalopa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megalopa (de pagina bestaat niet)">megalopa</a> en keren daarna terug naar land. <a href="/wiki/Gecarcinidae" title="Gecarcinidae">Gecarcinidae</a>, <a href="/wiki/Gecarcinucidae" title="Gecarcinucidae">Gecarcinucidae</a> en <i><a href="/wiki/Sesarma" title="Sesarma">Sesarma</a></i> zijn migrerende landkrabben en van de eerste familie is <i><a href="/wiki/Gecarcoidea_natalis" title="Gecarcoidea natalis">Gecarcoidea natalis</a></i> een bekende soort die op <a href="/wiki/Christmaseiland" title="Christmaseiland">Christmaseiland</a> met miljoenen van het bos aan de ene kant op het eiland naar de rotsen op de andere kant van het eiland trekken. Zoetwaterkrabben als de <a href="/wiki/Chinese_wolhandkrab" title="Chinese wolhandkrab">Chinese wolhandkrab</a> zijn ook afhankelijk van zout water en maken een trek naar zee tot honderden kilometers via de rivieren. </p><p><a href="/wiki/Zo%C3%B6plankton" title="Zoöplankton">Zoöplankton</a> migreert elke nacht van grote diepte naar het oppervlak. Veel kleine kreeftachtigen maken deel uit van deze <a href="/wiki/Verticale_migratie" title="Verticale migratie">verticale migratie</a>. Opvallend is de <a href="/wiki/Langoesten" title="Langoesten">langoest</a> <i><a href="/wiki/Panulirus" title="Panulirus">Panulirus</a></i> die met tientallen in optocht over de zeebodem lopen, met het kopborststuk op de staart van de voorganger. </p><p>Onder de insecten zijn zo'n 6000 soorten <a href="/wiki/Libellen" title="Libellen">libellen</a>, waaronder 25 tot 50 migrerende soorten. Deze worden zwervers genoemd en kunnen ver buiten het voortplantingsgebied worden aangetroffen. Ze kunnen in geheel andere landschappen en habitats terecht komen dan waar ze vandaan komen. Van libellen is bekend dat ze de <a href="/wiki/Indische_Oceaan" title="Indische Oceaan">Indische Oceaan</a> kunnen oversteken. Van de <a href="/wiki/Wereldzwerver" title="Wereldzwerver">wereldzwerver</a> (<i>Pantala flavescens</i>) is waargenomen dat een afstand van zo'n 7000 kilometer kan worden afgelegd. Vermoed wordt zelfs dat deze soort van <a href="/wiki/India" title="India">India</a> naar zuidelijk <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a> vliegt en weer terug, er worden tussenstops gemaakt op de <a href="/wiki/Seychellen" title="Seychellen">Seychellen</a> en de <a href="/wiki/Maldiven" class="mw-redirect" title="Maldiven">Maldiven</a>. Hierbij wordt een afstand afgelegd van 14.000 tot 18.000 kilometer wat ongekend is voor een insect.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ook <a href="/wiki/Trekvlinder" title="Trekvlinder">trekvlinders</a> leggen grote afstanden af, zoals de <a href="/wiki/Monarchvlinder" title="Monarchvlinder">monarchvlinder</a> die tot 4500 kilometer van de geboortegrond migreert. <a href="/wiki/Treksprinkhaan" title="Treksprinkhaan">Treksprinkhanen</a> kunnen honderden kilometers per dag afleggen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Classificatie">Classificatie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Classificatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Classificatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="thumb" style="float:right; margin-left:5px; border:solid #ccc 1px; padding:2px;"> <div class="thumbinner image" style="position:relative; width:330px; height:330px; border:solid #ccc 1px; background-color:white;"> <div style=";left:4px; top:10px; width:330px; position:absolute;"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Arthropod_head_problem_02.svg" class="mw-file-description" title="Cefalisatie bij geleedpotigen: het probleem van de kop van de geleedpotige"><img alt="Cefalisatie bij geleedpotigen: het probleem van de kop van de geleedpotige" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/330px-Arthropod_head_problem_02.svg.png" decoding="async" width="330" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/495px-Arthropod_head_problem_02.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/660px-Arthropod_head_problem_02.svg.png 2x" data-file-width="678" data-file-height="392" /></a></span></div> <div id="annotations" style="text-align:left; background-color:transparent; font-size:11px; line-height:13px;"> <div id="annotation_10x2" style="position:absolute; left:10px; top:2px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Trilobietachtigen" title="Trilobietachtigen">Trilobitomorpha</a></span></div> <div id="annotation_61x40" style="position:absolute; left:61px; top:40px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">A</span></div> <div id="annotation_61x55" style="position:absolute; left:61px; top:55px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_61x70" style="position:absolute; left:61px; top:70px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_61x85" style="position:absolute; left:61px; top:85px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_61x100" style="position:absolute; left:61px; top:100px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_61x115" style="position:absolute; left:61px; top:115px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_61x129" style="position:absolute; left:61px; top:129px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_98x2" style="position:absolute; left:98px; top:2px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Gifkaakdragers" title="Gifkaakdragers">Chelicerata</a></span></div> <div id="annotation_125x40" style="position:absolute; left:125px; top:40px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">X</span></div> <div id="annotation_141x55" style="position:absolute; left:141px; top:55px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">C</span></div> <div id="annotation_141x70" style="position:absolute; left:141px; top:70px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">P</span></div> <div id="annotation_141x85" style="position:absolute; left:141px; top:85px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_141x100" style="position:absolute; left:141px; top:100px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_141x115" style="position:absolute; left:141px; top:115px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_141x130" style="position:absolute; left:141px; top:130px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_141x145" style="position:absolute; left:141px; top:145px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Ci</span></div> <div id="annotation_182x2" style="position:absolute; left:182px; top:2px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">Crustacea</a></span></div> <div id="annotation_211x40" style="position:absolute; left:211px; top:40px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">A</span></div> <div id="annotation_211x55" style="position:absolute; left:211px; top:55px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">A</span></div> <div id="annotation_211x70" style="position:absolute; left:211px; top:70px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mnd</span></div> <div id="annotation_211x85" style="position:absolute; left:211px; top:85px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mx</span></div> <div id="annotation_211x100" style="position:absolute; left:211px; top:100px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mx</span></div> <div id="annotation_211x115" style="position:absolute; left:211px; top:115px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_211x130" style="position:absolute; left:211px; top:130px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_211x145" style="position:absolute; left:211px; top:145px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_211x160" style="position:absolute; left:211px; top:160px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_211x175" style="position:absolute; left:211px; top:175px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_263x2" style="position:absolute; left:263px; top:2px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><a href="/w/index.php?title=Tracheata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tracheata (de pagina bestaat niet)">Tracheata</a></span></div> <div id="annotation_293x40" style="position:absolute; left:293px; top:40px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">A</span></div> <div id="annotation_285x55" style="position:absolute; left:285px; top:55px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">X</span></div> <div id="annotation_293x70" style="position:absolute; left:293px; top:70px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mnd</span></div> <div id="annotation_293x85" style="position:absolute; left:293px; top:85px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mx</span></div> <div id="annotation_293x100" style="position:absolute; left:293px; top:100px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mx</span></div> <div id="annotation_293x115" style="position:absolute; left:293px; top:115px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_293x130" style="position:absolute; left:293px; top:130px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_293x145" style="position:absolute; left:293px; top:145px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_293x160" style="position:absolute; left:293px; top:160px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L</span></div> <div id="annotation_5x202" style="position:absolute; left:5px; top:202px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span style="background-color: yellow">   </span> = <a href="/wiki/Prostomium" title="Prostomium">Acron</a></span></div> <div id="annotation_5x222" style="position:absolute; left:5px; top:222px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span style="font-size:80%; border:1px solid silver">   </span> = segmenten in kop of <a href="/wiki/Kopborststuk" title="Kopborststuk">kopborststuk</a></span></div> <div id="annotation_5x242" style="position:absolute; left:5px; top:242px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span style="background-color: silver">   </span> = lichaamssegmenten</span></div> <div id="annotation_5x262" style="position:absolute; left:5px; top:262px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">X = verloren tijdens groei</span></div> <div id="annotation_5x282" style="position:absolute; left:5px; top:282px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Disc_Plain_blue.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Disc_Plain_blue.svg/10px-Disc_Plain_blue.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Disc_Plain_blue.svg/15px-Disc_Plain_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Disc_Plain_blue.svg/20px-Disc_Plain_blue.svg.png 2x" data-file-width="460" data-file-height="460" /></a></span> = <a href="/w/index.php?title=Oog_(geleedpotige)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oog (geleedpotige) (de pagina bestaat niet)">Oog</a></span></div> <div id="annotation_5x302" style="position:absolute; left:5px; top:302px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Red_Circle(small).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Red_Circle%28small%29.svg/10px-Red_Circle%28small%29.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Red_Circle%28small%29.svg/15px-Red_Circle%28small%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Red_Circle%28small%29.svg/20px-Red_Circle%28small%29.svg.png 2x" data-file-width="29" data-file-height="29" /></a></span> = <a href="/wiki/Nefridium" title="Nefridium">Nefridium</a></span></div> <div id="annotation_5x317" style="position:absolute; left:5px; top:317px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Red_circle_thick.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Red_circle_thick.svg/10px-Red_circle_thick.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Red_circle_thick.svg/15px-Red_circle_thick.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Red_circle_thick.svg/20px-Red_circle_thick.svg.png 2x" data-file-width="250" data-file-height="250" /></a></span> = Nefridium verloren tijdens groei</span></div> <div id="annotation_225x202" style="position:absolute; left:225px; top:202px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">A = <a href="/wiki/Antenne_(insect)" title="Antenne (insect)">Antenne</a></span></div> <div id="annotation_225x222" style="position:absolute; left:225px; top:222px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">L = <a href="/wiki/Extremiteit" class="mw-redirect" title="Extremiteit">Ledemaat</a></span></div> <div id="annotation_225x242" style="position:absolute; left:225px; top:242px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">C = <a href="/wiki/Cheliceer" title="Cheliceer">Cheliceer</a></span></div> <div id="annotation_225x262" style="position:absolute; left:225px; top:262px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">P = <a href="/wiki/Pedipalp" title="Pedipalp">Pedipalp</a></span></div> <div id="annotation_225x282" style="position:absolute; left:225px; top:282px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Ci = <a href="/w/index.php?title=Chilarium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilarium (de pagina bestaat niet)">Chilarium</a></span></div> <div id="annotation_225x302" style="position:absolute; left:225px; top:302px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mnd = <a href="/wiki/Mandibel_(geleedpotigen)" title="Mandibel (geleedpotigen)">Mandibel</a></span></div> <div id="annotation_225x317" style="position:absolute; left:225px; top:317px; line-height:110%"><span style="background-color:transparent;">Mx = <a href="/wiki/Maxillae" title="Maxillae">Maxillae</a></span></div> </div> <div style="visibility:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Arthropod_head_problem_02.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/330px-Arthropod_head_problem_02.svg.png" decoding="async" width="330" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/495px-Arthropod_head_problem_02.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Arthropod_head_problem_02.svg/660px-Arthropod_head_problem_02.svg.png 2x" data-file-width="678" data-file-height="392" /></a></span></div> </div><div class="thumbcaption" style="font-size:90%; width:330px;"><small><a href="/wiki/Cefalisatie" title="Cefalisatie">Cefalisatie</a> bij geleedpotigen: het <a href="/w/index.php?title=Probleem_van_de_kop_van_de_geleedpotige&action=edit&redlink=1" class="new" title="Probleem van de kop van de geleedpotige (de pagina bestaat niet)">probleem van de kop van de geleedpotige</a></small></div> </div> <p>De geleedpotigen worden in vier groepen (onderstammen) ingedeeld. De groepen onderscheiden zich in diverse morfologische kenmerken van elkaar. Belangrijke punten zijn de vergroeiingen van de segmenten (tagmosis) en de aan- of afwezigheid van bepaalde ledematen aan de segmenten. </p> <ul><li><a href="/wiki/Trilobieten" title="Trilobieten">Trilobita</a> of trilobieten</li></ul> <dl><dd>De trilobieten zijn een uitgestorven groep waarvan veel fossielen bekend zijn. De groep bestond al in het <a href="/wiki/Cambrium" title="Cambrium">Cambrium</a>.</dd> <dd>De kop van trilobieten heeft vier paar uitsteeksels, het voorste paar als antenne en drie paar monddelen. De overige segmenten hebben elk nog twee paar ledematen</dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/Gifkaakdragers" title="Gifkaakdragers">Chelicerata</a>. In deze groep vallen de <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a> (Arachnida, met <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">echte spinnen</a>, <a href="/wiki/Schorpioenen_(dieren)" title="Schorpioenen (dieren)">schorpioenen</a>, <a href="/wiki/Hooiwagens" title="Hooiwagens">hooiwagens</a>, <a href="/wiki/Teken_(dieren)" title="Teken (dieren)">teken</a>, <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a>), de <a href="/wiki/Degenkrabben" title="Degenkrabben">degenkrabben</a> (Merostomata) en de <a href="/wiki/Zeespinnen" title="Zeespinnen">zeespinnen</a> (Pycnogonida)</li></ul> <dl><dd>In deze groep hebben de voorste segmenten alleen de onderste ledematen behouden. Meestal gaat het om de voorste zes segmenten, waarvan het eerste (de <i>chelicerae</i>) de monddelen vormt, het tweede paar is omgevormd tot zintuigelijke organen aan de buitenkant en de overige vier paar zijn poten. Chelicerata hebben dus als enige geleedpotigengroep geen antennes. Dieren uit deze groep hebben dus meestal acht poten. De achterste segmenten hebben alleen de bovenste ledematen behouden en hebben een functie bij de ademhaling. Bij spinnen vormen ze de <a href="/wiki/Boeklong" title="Boeklong">boeklong</a></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">Crustacea</a> of kreeftachtigen met onder andere: <a href="/wiki/Kreeften" title="Kreeften">kreeften</a>, <a href="/wiki/Garnalen" title="Garnalen">garnalen</a>, <a href="/wiki/Watervlo" class="mw-redirect" title="Watervlo">watervlooien</a>, <a href="/wiki/Pissebedden" title="Pissebedden">pissebedden</a>, <a href="/wiki/Vlokreeftjes" class="mw-redirect" title="Vlokreeftjes">vlokreeftjes</a></li></ul> <dl><dd>Deze groep wordt gekenmerkt door vijf paar uitsteeksels op de kop. De eerste twee paar zijn antennes en de laatste drie paar vormen de monddelen. De segmenten van het achterlijf hebben over het algemeen nog twee paar ledematen behouden</dd> <dd>Kreeftachtigen worden ook wel schaaldieren genoemd en komen vooral voor in water en voeden zich met plantaardige en dierlijk plankton, kleine voedseldeeltjes uit het bodemslik tot <a href="/wiki/Algen" title="Algen">wieren</a>, <a href="/wiki/Fruit" title="Fruit">vruchten</a> en groter dood of levend voedsel</dd></dl> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Uniramia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uniramia (de pagina bestaat niet)">Uniramia</a> of Tracheata. Dit is de grootste groep met de <a href="/wiki/Zespotigen" title="Zespotigen">zespotigen</a> (Hexapoda, met onder andere de <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> en de <a href="/wiki/Springstaarten" title="Springstaarten">springstaarten</a>) en de <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a> (Myriapoda)</li></ul> <dl><dd>In deze groep heeft elk segment het bovenste paar ledematen verloren. Alle uitsteeksels (<a href="/wiki/Vleugel_(insect)" title="Vleugel (insect)">vleugels</a>, <a href="/wiki/Antenne_(insect)" title="Antenne (insect)">antennes</a>, poten) zijn ontstaan uit het onderste paar ledematen van een <a href="/wiki/Segment_(insect)" class="mw-redirect" title="Segment (insect)">segment</a>. De ademhaling gebeurt in deze groep door <a href="/wiki/Trachee_(insecten)" title="Trachee (insecten)">tracheeën</a>: een inwendig buizenstelsel dat in contact staat met het externe milieu</dd></dl> <p>Er zijn weleens voorstellen gedaan dat deze groepen <a href="/wiki/Polyfyletische_groep" title="Polyfyletische groep">polyfyletisch</a> zijn en dus onafhankelijk van elkaar zijn ontstaan. De overwegende opinie bij onderzoekers is echter dat de geleedpotigen evolutionair gezien een groep vormen en dus <a href="/wiki/Monofyletische_groep" title="Monofyletische groep">monofyletisch</a> zijn. </p><p>Hoe de verschillende combinaties zo geëvolueerd zijn, is dusdanig complex dat dit wel het <a href="/w/index.php?title=Probleem_van_de_kop_van_de_geleedpotige&action=edit&redlink=1" class="new" title="Probleem van de kop van de geleedpotige (de pagina bestaat niet)">probleem van de kop van de geleedpotige</a> is genoemd. </p><p>In de jaren 1970 werden de uit het <a href="/wiki/Cambrium" title="Cambrium">Cambrium</a> afkomstige fossielen van de <a href="/wiki/Burgess_Shale" title="Burgess Shale">Burgess Shale</a> nauwkeurig bestudeerd. Het meest voorkomende fossiel in de Burgess Shale is <i><a href="/wiki/Marrella" title="Marrella">Marrella</a></i>, dat eerder werd ingedeeld bij de trilobieten. Het bleek echter dat <i>Marrella</i> in geen van de vier bekende groepen kon worden ondergebracht: <i>Marrella</i> heeft twee paar uitsteeksels aan de kop, beide voor de mond geplaatst. In moderne indelingen van de geleedpotigen wordt het daarom vaak met enkele verwante soorten in een eigen onderstam geplaatst, de <a href="/wiki/Marrellomorpha" title="Marrellomorpha">Marrellomorpha</a>. </p><p>Ook met toevoeging van de Marrellomorpha blijven er echter nog fossiele geleedpotigen uit de Burgess Shale en andere <a href="/wiki/Paleozo%C3%AFcum" title="Paleozoïcum">paleozoïsche</a> vindplaatsen waarvan de indeling niet duidelijk is, zoals <a href="/wiki/Yohoia" title="Yohoia">Yohoia</a>, <a href="/w/index.php?title=Burgessia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burgessia (de pagina bestaat niet)">Burgessia</a> en <a href="/w/index.php?title=Branchiocaris&action=edit&redlink=1" class="new" title="Branchiocaris (de pagina bestaat niet)">Branchiocaris</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Geleedpotigen&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Anatomie_(insecten)" title="Anatomie (insecten)">Anatomie (insecten)</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><div style="margin-top:-16px"></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Noten">Noten</h2></div> <div class="reflist" style="list-style-type: lower-alpha;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Sommige <a href="/wiki/Larve" title="Larve">larven</a> kunnen echter veel zwaarder worden. De larve van de <a href="/wiki/Kevers" title="Kevers">kever</a> <i><a href="/w/index.php?title=Megasoma_actaeon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Megasoma actaeon (de pagina bestaat niet)">Megasoma actaeon</a></i> kan tot 200 gram zwaar worden.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFLieberman,_B._S.1999"><span style="font-variant:small-caps;">Lieberman, B. S.</span> (1999). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-paleontology_1999-03_73_2/page/176">Testing the Darwinian legacy of the Cambrian radiation using trilobite phylogeny and biogeography</a></cite>. <i>Journal of Paleontology</i> <b>73</b> (2). <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/0022-3360">0022-3360</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1017/S0022336000027700">10.1017/S0022336000027700</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Carlos A. Martínez-Muñoz</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.18476%2F2023.472723">The correct authorship of Arthropoda</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Hegna, T.A.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">Lazo-Wasem, E.A.</span> (2010): <i>Branchinecta Brushi</i> N. SP. (Branchiopoda: Anostraca: Branchinectidae) from a Volcanic Crater in Northern Chile (Antofagasta Province): A New Altitude Record for Crustaceans' in <i>Journal of Crustacean Biology</i>, Volume 30, Issue 3, p. 445–464</span> </li> <li id="cite_note-Drage-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Drage_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Harriet_Drage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harriet Drage (de pagina bestaat niet)">Drage, H.B.</a></span> (2016): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pdf.palaeontologyonline.com/articles-2016/Patterns_in_Palaeontology_Arthropod_Moulting-Drage_Harry_July_2016.pdf">'Patterns in Palaeontology: How and why did the arthropod shed its skin? Moulting in living and fossil arthropods'</a> in <i>Palaeontology Online</i>, Volume 6, Article 7, p. 1-10. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230607054428/https://pdf.palaeontologyonline.com/articles-2016/Patterns_in_Palaeontology_Arthropod_Moulting-Drage_Harry_July_2016.pdf">Gearchiveerd</a> op 7 juni 2023.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Frode_%C3%98degaard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frode Ødegaard (de pagina bestaat niet)">Ødegaard, F.</a></span> (2000): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/1315/Odegaard_2000.pdf?sequence=1&isAllowed=y">'How many species of arthropods? Erwin's estimate revised'</a> in <i><a href="/wiki/Biological_Journal_of_the_Linnean_Society" title="Biological Journal of the Linnean Society">Biological Journal of the Linnean Society</a></i>, Volume 71, Issue 4, p. 583–597</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=C%C3%A9sar_S._Mendes&action=edit&redlink=1" class="new" title="César S. Mendes (de pagina bestaat niet)">Mendes, C.S.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Imre_Bartos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Imre Bartos (de pagina bestaat niet)">Bartos, I.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Turgay_Akay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Turgay Akay (de pagina bestaat niet)">Akay, T.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Szabolcs_M%C3%A1rka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Szabolcs Márka (de pagina bestaat niet)">Márka, S.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Richard_S._Mann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard S. Mann (de pagina bestaat niet)">Mann, R.S.</a></span> (2013): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3545443/pdf/elife00231.pdf">'Quantification of gait parameters in freely walking wild type and sensory deprived <i>Drosophila melanogaster</i></a> in <i>eLife</i><span class="nowrap" style="padding-left:0.1em;">'</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220526002240/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3545443/pdf/elife00231.pdf">Gearchiveerd</a> op 26 mei 2022.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Carolin_Haug&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carolin Haug (de pagina bestaat niet)">Haug, C.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Joachim_Haug&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joachim Haug (de pagina bestaat niet)">Haug, J.T.</a></span> (2017): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://peerj.com/articles/3402/">'The presumed oldest flying insect: More likely a myriapod?'</a> in <i>PeerJ</i>, 5:e3402. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230607054945/https://peerj.com/articles/3402/">Gearchiveerd</a> op 7 juni 2023.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Andrew_Ross&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andrew Ross (de pagina bestaat niet)">Ross, A.</a></span> (2017): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0960982216314610?token=43AC6F71561CBD53AC9108D6872A249EC9B7BEB31433454C554D2DA3D9C687CEFBB6D8F3DB828CBEEC10D2AD128A1035">'Insect Evolution: The Origin of Wings'</a> in <i>Current Biology</i>, Volume 27, R113-115</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Dev_Raj_Khanna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dev Raj Khanna (de pagina bestaat niet)">Khanna, D.R.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;">Yadav, P.R.</span> (2004): <i>Biology of Arthropoda</i>, Discovery</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Daniel_Troast&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel Troast (de pagina bestaat niet)">Troast, D.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Frank_Suhling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frank Suhling (de pagina bestaat niet)">Suhling, F.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Hiroshi_Jinguji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiroshi Jinguji (de pagina bestaat niet)">Jinguji, H.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=G%C3%B6ran_Sahl%C3%A9n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Göran Sahlén (de pagina bestaat niet)">Sahlén, G.</a></span>; <span style="font-variant:small-caps;"><a href="/w/index.php?title=Jessica_Ware&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jessica Ware (de pagina bestaat niet)">Ware, J.</a></span> (2016): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.plos.org/plosone/article/file?id=10.1371/journal.pone.0148949&type=printable">'A Global Population Genetic Study of Pantala flavescens'</a> in <i>PLOS ONE</i>,</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Geleedpotigen&oldid=68279734">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Geleedpotigen&oldid=68279734</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Geleedpotigen" title="Categorie:Geleedpotigen">Geleedpotigen</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_met_grafieken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's met grafieken">Wikipedia:Pagina's met grafieken</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_waarbij_de_Graph-extensie_is_uitgeschakeld" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's waarbij de Graph-extensie is uitgeschakeld">Wikipedia:Pagina's waarbij de Graph-extensie is uitgeschakeld</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 22 okt 2024 om 06:21.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Geleedpotigen&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-66c5b56c76-n7ljs","wgBackendResponseTime":186,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.293","walltime":"0.394","ppvisitednodes":{"value":5162,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":48627,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":22238,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":21,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13426,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 245.005 1 -total"," 36.15% 88.571 1 Sjabloon:Taxobox"," 20.98% 51.411 1 Sjabloon:Appendix"," 19.93% 48.824 2 Sjabloon:Bevat"," 18.67% 45.735 3 Sjabloon:References"," 12.53% 30.709 2 Sjabloon:Annotatieafbeelding"," 7.71% 18.901 58 Sjabloon:Annotatie"," 7.52% 18.415 1 Sjabloon:Levenscyclus_gedaanteverwisseling"," 7.51% 18.407 1 Sjabloon:GraphChart"," 6.07% 14.872 1 Sjabloon:Citeer_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.053","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2477014,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5c8dd59f85-tnd9w","timestamp":"20241211114508","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Geleedpotigen","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Geleedpotigen","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1360","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1360","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-10T19:13:13Z","dateModified":"2024-10-22T05:21:00Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/80\/Arthropoda.jpg","headline":"stam uit de superphylum Ecdysozoa"}</script> </body> </html>