CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="be" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Вялікае Княства Літоўскае — Вікіпедыя</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )bewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","студзень","люты","сакавік","красавік","Май","чэрвень","ліпень","жнівень","верасень","кастрычнік","лістапад","снежань"],"wgRequestId":"f65e4a02-a14f-4d09-9ee3-51a570892c2d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Вялікае_Княства_Літоўскае","wgTitle":"Вялікае Княства Літоўскае","wgCurRevisionId":4852593,"wgRevisionId":4852593,"wgArticleId":9987,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig","Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі","Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумара тома", "Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумароў старонак","Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без назвы артыкула","Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без аўтара","Старонкі, на якіх ужыты чароўныя спасылкі ISBN","Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікіданых","Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай","Вікіпедыя:Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле","Зніклі ў 1795 годзе","Вялікае Княства Літоўскае","Гісторыя Беларусі (1236—1569)","Гісторыя Беларусі (1569—1795)","Гісторыя Латвіі", "Гісторыя Літвы","Гісторыя Польшчы","Гісторыя Расіі","Гісторыя Украіны","Княствы ў беларускай гісторыі"],"wgPageViewLanguage":"be","wgPageContentLanguage":"be","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Вялікае_Княства_Літоўскае","wgRelevantArticleId":9987,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"ВКЛ","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":4852593,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"be","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"be"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false, "wgWMEPageLength":100000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q49683","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.edittop","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.navboxNavigation","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.Statistics","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=be&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=be&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/1200px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="634"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/800px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="423"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/640px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="338"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Вялікае Княства Літоўскае — Вікіпедыя"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//be.m.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Правіць" href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Вікіпедыя (be)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//be.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Вікіпедыя струмень Atom" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Вялікае_Княства_Літоўскае rootpage-Вялікае_Княства_Літоўскае skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Перайсці да зместу</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Галоўнае меню" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Галоўнае меню</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Галоўнае меню</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Навігацыя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Адкрыць Галоўную старонку [z]" accesskey="z"><span>Галоўная старонка</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Пра праект, чым можна заняцца, дзе што шукаць"><span>Супольнасць</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChanges" title="Пералік нядаўніх змяненняў у віксе. [r]" accesskey="r"><span>Апошнія змены</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:NewPages"><span>Новыя старонкі</span></a></li><li id="n-Village-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC"><span>Форум</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Random" title="Паказаць выпадковую старонку [x]" accesskey="x"><span>Выпадковая старонка</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" title="Дзе можна атрымаць тлумачэнні."><span>Даведка</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%BF%D1%80%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96"><span>Паведаміць пра памылку</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Вікіпедыя" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-be.svg" style="width: 7.625em; height: 1.3125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-be.svg" width="117" height="12" style="width: 7.3125em; height: 0.75em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пошук</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Шукаць у Вікіпедыі" aria-label="Шукаць у Вікіпедыі" autocapitalize="sentences" title="Знайсці ў Вікіпедыі [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Адмысловае:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пошук</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Асабістыя інструменты"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Выгляд" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Выгляд</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_be.wikipedia.org&uselang=be" class=""><span>Ахвяраваць</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова" class=""><span>Стварыць уліковы запіс</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o" class=""><span>Увайсці</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Больш магчымасцей" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Асабістыя інструменты" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Асабістыя інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Меню ўдзельніка" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_be.wikipedia.org&uselang=be"><span>Ахвяраваць</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CreateAccount&returnto=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вам прапануецца стварыць уліковы запіс і ўвайсці ў сістэму, але гэта не абавязкова"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Стварыць уліковы запіс</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UserLogin&returnto=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вам прапануецца ўвайсці ў сістэму, але гэта неабавязкова. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Увайсці</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Старонкі для ананімных рэдактараў <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0:%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D0%B0" aria-label="Даведацца больш пра праўку"><span>даведацца больш</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyContributions" title="Спіс правак, зробленых з гэтага IP-адраса [y]" accesskey="y"><span>Уклад</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:MyTalk" title="Размовы пра праўкі, зробленыя з гэтага IP-адраса [n]" accesskey="n"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Праект"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Змест" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Змест</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">схаваць</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Пачатак</div> </a> </li> <li id="toc-Гісторыя" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Гісторыя"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Гісторыя</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Гісторыя-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Гісторыя</span> </button> <ul id="toc-Гісторыя-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Да_Люблінскай_уніі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Да_Люблінскай_уніі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Да Люблінскай уніі</span> </div> </a> <ul id="toc-Да_Люблінскай_уніі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Пасля_Люблінскай_уніі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Пасля_Люблінскай_уніі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Пасля Люблінскай уніі</span> </div> </a> <ul id="toc-Пасля_Люблінскай_уніі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Дзяржаўны_лад" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Дзяржаўны_лад"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Дзяржаўны лад</span> </div> </a> <ul id="toc-Дзяржаўны_лад-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тэрыторыя_і_адміністрацыйны_падзел" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Тэрыторыя_і_адміністрацыйны_падзел"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Тэрыторыя і адміністрацыйны падзел</span> </div> </a> <ul id="toc-Тэрыторыя_і_адміністрацыйны_падзел-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Грамадства" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Грамадства"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Грамадства</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Грамадства-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Грамадства</span> </button> <ul id="toc-Грамадства-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Гарады" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Гарады"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Гарады</span> </div> </a> <ul id="toc-Гарады-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Рэлігія" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Рэлігія"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Рэлігія</span> </div> </a> <ul id="toc-Рэлігія-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Іудзейскае_веравызнанне" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Іудзейскае_веравызнанне"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Іудзейскае веравызнанне</span> </div> </a> <ul id="toc-Іудзейскае_веравызнанне-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Мусульманскае_(ісламскае)_веравызнанне" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Мусульманскае_(ісламскае)_веравызнанне"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Мусульманскае (ісламскае) веравызнанне</span> </div> </a> <ul id="toc-Мусульманскае_(ісламскае)_веравызнанне-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Саслоўная_структура" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Саслоўная_структура"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Саслоўная структура</span> </div> </a> <ul id="toc-Саслоўная_структура-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Гаспадарка" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Гаспадарка"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Гаспадарка</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Гаспадарка-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Гаспадарка</span> </button> <ul id="toc-Гаспадарка-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Вялікакняжацкая" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Вялікакняжацкая"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Вялікакняжацкая</span> </div> </a> <ul id="toc-Вялікакняжацкая-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Феадальная" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Феадальная"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Феадальная</span> </div> </a> <ul id="toc-Феадальная-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Транспарт_і_шляхі_зносін" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Транспарт_і_шляхі_зносін"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Транспарт і шляхі зносін</span> </div> </a> <ul id="toc-Транспарт_і_шляхі_зносін-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Асвета" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Асвета"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Асвета</span> </div> </a> <ul id="toc-Асвета-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Літаратура_ў_ВКЛ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Літаратура_ў_ВКЛ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Літаратура ў ВКЛ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Літаратура_ў_ВКЛ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Змяніць стан падраздзелу Літаратура ў ВКЛ</span> </button> <ul id="toc-Літаратура_ў_ВКЛ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Мастацтва" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Мастацтва"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Мастацтва</span> </div> </a> <ul id="toc-Мастацтва-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Замкі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Замкі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Замкі</span> </div> </a> <ul id="toc-Замкі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Храмы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Храмы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Храмы</span> </div> </a> <ul id="toc-Храмы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Музыка" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Музыка"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.4</span> <span>Музыка</span> </div> </a> <ul id="toc-Музыка-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Тэатр" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Тэатр"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.5</span> <span>Тэатр</span> </div> </a> <ul id="toc-Тэатр-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Узброеныя_сілы" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Узброеныя_сілы"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Узброеныя сілы</span> </div> </a> <ul id="toc-Узброеныя_сілы-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Гл._таксама" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Гл._таксама"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Гл. таксама</span> </div> </a> <ul id="toc-Гл._таксама-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Зноскі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Зноскі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Зноскі</span> </div> </a> <ul id="toc-Зноскі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Літаратура" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Літаратура"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Літаратура</span> </div> </a> <ul id="toc-Літаратура-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Спасылкі" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Спасылкі"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Спасылкі</span> </div> </a> <ul id="toc-Спасылкі-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Змест" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Пераключыць змест" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Пераключыць змест</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Вялікае Княства Літоўскае</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Перайсці да артыкула на іншай мове. Даступны на 75 мовах." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-75" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">75 моў</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Groothertogdom_Litaue" title="Groothertogdom Litaue – афрыкаанс" lang="af" hreflang="af" data-title="Groothertogdom Litaue" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="афрыкаанс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%82%D9%8A%D8%A9_%D9%84%D9%8A%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A8%D8%B1%D9%89" title="دوقية ليتوانيا الكبرى – арабская" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دوقية ليتوانيا الكبرى" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабская" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%82%D9%8A%D8%A9_%D9%84%D9%8A%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A8%D8%B1%D9%89" title="دوقية ليتوانيا الكبرى – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="دوقية ليتوانيا الكبرى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gran_Duc%C3%A1u_de_Lituania" title="Gran Ducáu de Lituania – астурыйская" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gran Ducáu de Lituania" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурыйская" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Litva_knyazl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Böyük Litva knyazlığı – азербайджанская" lang="az" hreflang="az" data-title="Böyük Litva knyazlığı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанская" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%D9%82_%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%BA%DB%8C" title="بزرق لیتوانی دوکلیغی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بزرق لیتوانی دوکلیغی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B9%D3%A9%D0%BA_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5" title="Бөйөк Литва кенәзлеге – башкірская" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бөйөк Литва кенәзлеге" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкірская" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Lietovuos_D%C4%97dliuoj%C4%97_Kon%C4%97gaik%C5%A1t%C4%ABst%C4%97" title="Lietovuos Dėdliuojė Konėgaikštīstė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Lietovuos Dėdliuojė Konėgaikštīstė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вялікае Княства Літоўскае – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вялікае Княства Літоўскае" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Велико литовско княжество – балгарская" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Велико литовско княжество" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="балгарская" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dugelezh_Veur_Lituania" title="Dugelezh Veur Lituania – брэтонская" lang="br" hreflang="br" data-title="Dugelezh Veur Lituania" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="брэтонская" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Velika_Kne%C5%BEevina_Litvanija" title="Velika Kneževina Litvanija – баснійская" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Velika Kneževina Litvanija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="баснійская" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gran_Ducat_de_Litu%C3%A0nia" title="Gran Ducat de Lituània – каталанская" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Gran Ducat de Lituània" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанская" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B9%D0%BD_%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0" title="Литвахойн олалла – чачэнская" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Литвахойн олалла" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="чачэнская" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Litevsk%C3%A9_velkokn%C3%AD%C5%BEectv%C3%AD" title="Litevské velkoknížectví – чэшская" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Litevské velkoknížectví" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чэшская" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%B0%D1%81%D0%BB%C4%83_%D0%BA%D0%BD%D0%B5%C3%A7%D0%BB%C4%95%D1%85%C4%95" title="Литва аслă кнеçлĕхĕ – чувашская" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Литва аслă кнеçлĕхĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашская" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Uchel_Ddugiaeth_Lithwania" title="Uchel Ddugiaeth Lithwania – валійская" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Uchel Ddugiaeth Lithwania" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валійская" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="якасны артыкул"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Storfyrstend%C3%B8mmet_Litauen" title="Storfyrstendømmet Litauen – дацкая" lang="da" hreflang="da" data-title="Storfyrstendømmet Litauen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9Ff%C3%BCrstentum_Litauen" title="Großfürstentum Litauen – нямецкая" lang="de" hreflang="de" data-title="Großfürstentum Litauen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="нямецкая" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%BF_%CE%94%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%AC%CF%84%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9B%CE%B9%CE%B8%CE%BF%CF%85%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας – грэчаская" lang="el" hreflang="el" data-title="Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грэчаская" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Grand_Duchy_of_Lithuania" title="Grand Duchy of Lithuania – англійская" lang="en" hreflang="en" data-title="Grand Duchy of Lithuania" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англійская" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Grandprinclando_Litovio" title="Grandprinclando Litovio – эсперанта" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Grandprinclando Litovio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанта" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gran_Ducado_de_Lituania" title="Gran Ducado de Lituania – іспанская" lang="es" hreflang="es" data-title="Gran Ducado de Lituania" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="іспанская" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Leedu_suurv%C3%BCrstiriik" title="Leedu suurvürstiriik – эстонская" lang="et" hreflang="et" data-title="Leedu suurvürstiriik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстонская" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Lituaniako_Dukerri_Handia" title="Lituaniako Dukerri Handia – баскская" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Lituaniako Dukerri Handia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскская" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="دوک‌نشین بزرگ لیتوانی – фарсі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دوک‌نشین بزرگ لیتوانی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="фарсі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Liettuan_suuriruhtinaskunta" title="Liettuan suuriruhtinaskunta – фінская" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Liettuan suuriruhtinaskunta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фінская" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Grand-duch%C3%A9_de_Lituanie" title="Grand-duché de Lituanie – французская" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Grand-duché de Lituanie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французская" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Gruthartochdom_Litouwen" title="Gruthartochdom Litouwen – заходняя фрызская" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Gruthartochdom Litouwen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="заходняя фрызская" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gran_Ducado_de_Lituania" title="Gran Ducado de Lituania – галісійская" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gran Ducado de Lituania" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галісійская" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%93%D7%95%D7%9B%D7%A1%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%92%D7%93%D7%95%D7%9C%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%9C%D7%99%D7%98%D7%90" title="הדוכסות הגדולה של ליטא – іўрыт" lang="he" hreflang="he" data-title="הדוכסות הגדולה של ליטא" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="іўрыт" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Velika_Kne%C5%BEevina_Litva" title="Velika Kneževina Litva – харвацкая" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Velika Kneževina Litva" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="харвацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Litv%C3%A1n_Nagyfejedelems%C3%A9g" title="Litván Nagyfejedelemség – венгерская" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Litván Nagyfejedelemség" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерская" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լիտվայի մեծ իշխանություն – армянская" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լիտվայի մեծ իշխանություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянская" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Keharyapatihan_Lituania" title="Keharyapatihan Lituania – інданезійская" lang="id" hreflang="id" data-title="Keharyapatihan Lituania" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="інданезійская" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Grandadukio_Lituania" title="Grandadukio Lituania – іда" lang="io" hreflang="io" data-title="Grandadukio Lituania" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="іда" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/St%C3%B3rfurstad%C3%A6mi%C3%B0_Lit%C3%A1en" title="Stórfurstadæmið Litáen – ісландская" lang="is" hreflang="is" data-title="Stórfurstadæmið Litáen" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ісландская" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Granducato_di_Lituania" title="Granducato di Lituania – італьянская" lang="it" hreflang="it" data-title="Granducato di Lituania" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="італьянская" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AA%E3%83%88%E3%82%A2%E3%83%8B%E3%82%A2%E5%A4%A7%E5%85%AC%E5%9B%BD" title="リトアニア大公国 – японская" lang="ja" hreflang="ja" data-title="リトアニア大公国" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японская" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%9D" title="ლიტვის დიდი სამთავრო – грузінская" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლიტვის დიდი სამთავრო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузінская" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A6%AC%ED%88%AC%EC%95%84%EB%8B%88%EC%95%84_%EB%8C%80%EA%B3%B5%EA%B5%AD" title="리투아니아 대공국 – карэйская" lang="ko" hreflang="ko" data-title="리투아니아 대공국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="карэйская" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/M%C3%AEr%C3%AEtiya_Mezin_a_L%C3%AEtvanyay%C3%AA" title="Mîrîtiya Mezin a Lîtvanyayê – курдская" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mîrîtiya Mezin a Lîtvanyayê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдская" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Magnus_Ducatus_Lituaniae" title="Magnus Ducatus Lituaniae – лацінская" lang="la" hreflang="la" data-title="Magnus Ducatus Lituaniae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="лацінская" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Lietuvos_Did%C5%BEioji_Kunigaik%C5%A1tyst%C4%97" title="Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė – літоўская" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="літоўская" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/L%C4%ABtovys_%C4%BBelgercogiste" title="Lītovys Ļelgercogiste – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Lītovys Ļelgercogiste" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lietuvas_lielk%C5%86aziste" title="Lietuvas lielkņaziste – латышская" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lietuvas lielkņaziste" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышская" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%BE_%D0%9A%D0%BD%D0%B5%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Големо Кнежевство Литванија – македонская" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Големо Кнежевство Литванија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македонская" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perdemangan_Besar_Lithuania" title="Perdemangan Besar Lithuania – малайская" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perdemangan Besar Lithuania" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайская" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="выдатны артыкул"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Grootvorstendom_Litouwen" title="Grootvorstendom Litouwen – нідэрландская" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Grootvorstendom Litouwen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нідэрландская" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Storfyrsted%C3%B8met_Litauen" title="Storfyrstedømet Litauen – нарвежская (нюношк)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Storfyrstedømet Litauen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="нарвежская (нюношк)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Storfyrsted%C3%B8mmet_Litauen" title="Storfyrstedømmet Litauen – нарвежская (букмол)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Storfyrstedømmet Litauen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="нарвежская (букмол)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Grand_Ducat_de_Litu%C3%A0nia" title="Grand Ducat de Lituània – аксітанская" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Grand Ducat de Lituània" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="аксітанская" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielkie_Ksi%C4%99stwo_Litewskie" title="Wielkie Księstwo Litewskie – польская" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wielkie Księstwo Litewskie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польская" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A3o-Ducado_da_Litu%C3%A2nia" title="Grão-Ducado da Lituânia – партугальская" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Grão-Ducado da Lituânia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="партугальская" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Marele_Ducat_al_Lituaniei" title="Marele Ducat al Lituaniei – румынская" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Marele Ducat al Lituaniei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынская" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5" title="Великое княжество Литовское – руская" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Великое княжество Литовское" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руская" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Grand_Duchy_o_Lithuanie" title="Grand Duchy o Lithuanie – шатландская" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Grand Duchy o Lithuanie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шатландская" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Velika_Kne%C5%BEevina_Litvanija" title="Velika Kneževina Litvanija – сербскахарвацкая" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Velika Kneževina Litvanija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскахарвацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Grand_Duchy_of_Lithuania" title="Grand Duchy of Lithuania – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Grand Duchy of Lithuania" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Litovsk%C3%A9_ve%C4%BEkoknie%C5%BEatstvo" title="Litovské veľkokniežatstvo – славацкая" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Litovské veľkokniežatstvo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="славацкая" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Velika_litovska_kne%C5%BEevina" title="Velika litovska kneževina – славенская" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Velika litovska kneževina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="славенская" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Dukati_i_Madh_i_Lituanis%C3%AB" title="Dukati i Madh i Lituanisë – албанская" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Dukati i Madh i Lituanisë" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанская" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D0%B5%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Велика кнежевина Литванија – сербская" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Велика кнежевина Литванија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербская" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Storfurstend%C3%B6met_Litauen" title="Storfurstendömet Litauen – шведская" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Storfurstendömet Litauen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведская" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B9%8C%E0%B8%94%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="แกรนด์ดัชชีลิทัวเนีย – тайская" lang="th" hreflang="th" data-title="แกรนด์ดัชชีลิทัวเนีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайская" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Be%C3%BDik_Litwa_Kn%C3%BDazlygy" title="Beýik Litwa Knýazlygy – туркменская" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Beýik Litwa Knýazlygy" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="туркменская" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Litvanya_B%C3%BCy%C3%BCk_D%C3%BCkal%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Litvanya Büyük Dükalığı – турэцкая" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Litvanya Büyük Dükalığı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турэцкая" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D3%A9%D0%B5%D0%BA_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5" title="Бөек Литва кенәзлеге – татарская" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Бөек Литва кенәзлеге" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарская" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5" title="Велике князівство Литовське – украінская" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Велике князівство Литовське" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украінская" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Buyuk_Litva_knyazligi" title="Buyuk Litva knyazligi – узбекская" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Buyuk Litva knyazligi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбекская" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_c%C3%B4ng_qu%E1%BB%91c_Lietuva" title="Đại công quốc Lietuva – в’етнамская" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đại công quốc Lietuva" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="в’етнамская" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%AB%8B%E9%99%B6%E5%AE%9B%E5%A4%A7%E5%85%AC%E5%9B%BD" title="立陶宛大公国 – ву" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="立陶宛大公国" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="ву" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A8_%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9D" title="ლიეტუვაშ დიდი სათარო – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ლიეტუვაშ დიდი სათარო" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%AB%8B%E9%99%B6%E5%AE%9B%E5%A4%A7%E5%85%AC%E5%9B%BD" title="立陶宛大公国 – кітайская" lang="zh" hreflang="zh" data-title="立陶宛大公国" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кітайская" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%AB%8B%E9%99%B6%E5%AE%9B%E5%A4%A7%E5%85%AC%E5%9C%8B" title="立陶宛大公國 – кантонскі дыялект кітайскай" lang="yue" hreflang="yue" data-title="立陶宛大公國" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонскі дыялект кітайскай" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q49683#sitelinks-wikipedia" title="Правіць міжмоўныя спасылкі" class="wbc-editpage">Правіць спасылкі</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Прасторы назваў"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Паказаць уласна змест старонкі [c]" accesskey="c"><span>Старонка</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B:%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" rel="discussion" title="Размовы пра змест гэтай старонкі [t]" accesskey="t"><span>Размовы</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Змяніць моўны варыянт" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">беларуская</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Віды"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=history" title="Ранейшыя версіі гэтай старонкі. [h]" accesskey="h"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Інструменты" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Інструменты</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Інструменты</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">схаваць</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Больш магчымасцей" > <div class="vector-menu-heading"> Дзеянні </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5"><span>Чытаць</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit" title="Правіць старонку [v]" accesskey="v"><span>Правіць</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit" title="Правіць зыходны код гэтай старонкі [e]" accesskey="e"><span>Правіць зыходнік</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=history"><span>Паказаць гісторыю</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Агульныя </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:WhatLinksHere/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Спіс вікістаронак, якія спасылаюцца сюды [j]" accesskey="j"><span>Сюды спасылаюцца</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:RecentChangesLinked/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" rel="nofollow" title="Нядаўнія змены ў старонках, на якія спасылаецца гэтая старонка [k]" accesskey="k"><span>Звязаныя праўкі</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:SpecialPages" title="Пералік усіх адмысловых старонак [q]" accesskey="q"><span>Адмысловыя старонкі</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&oldid=4852593" title="Нязменная спасылка на гэтую версію гэтай старонкі"><span>Нязменная спасылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=info" title="Больш звестак пра гэту старонку"><span>Звесткі пра старонку</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:CiteThisPage&page=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&id=4852593&wpFormIdentifier=titleform" title="Інфармацыя пра тое, як цытаваць гэтую старонку"><span>Цытаваць гэту старонку</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%2592%25D1%258F%25D0%25BB%25D1%2596%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B5_%25D0%259A%25D0%25BD%25D1%258F%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B0_%25D0%259B%25D1%2596%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%259E%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B5"><span>Атрымаць скарочаны URL-адрас</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:QrCode&url=https%3A%2F%2Fbe.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%2592%25D1%258F%25D0%25BB%25D1%2596%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B5_%25D0%259A%25D0%25BD%25D1%258F%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B2%25D0%25B0_%25D0%259B%25D1%2596%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%259E%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B5"><span>Спампаваць QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Друк/экспарт </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5"><span>Стварыць кнігу</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:DownloadAsPdf&page=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=show-download-screen"><span>Спампаваць як PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&printable=yes" title="Друкавальная версія гэтай старонкі [p]" accesskey="p"><span>Для друку</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> У іншых праектах </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grand_Duchy_of_Lithuania" hreflang="en"><span>Вікісховішча</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://be.wikiquote.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" hreflang="be"><span>Вікіцытатнік</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q49683" title="Спасылка на звязаны элемент рэпазітара даных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Вікіданых</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Выгляд"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Выгляд</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">перанесці да бакавой панэлі</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">схаваць</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Пасля перасылкі з <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%9A%D0%9B&redirect=no" class="mw-redirect" title="ВКЛ">ВКЛ</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="be" dir="ltr"><div class="hatnote navigation-not-searchable noprint dabhide">У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D1%96)" class="mw-disambig" title="Вялікае Княства Літоўскае (значэнні)">Вялікае Княства Літоўскае (значэнні)</a>.</div> <table class="infobox infobox-d0cf625c0caf6d1f vcard" style="min-width: 27em;" data-name="Гістарычная дзяржава"><tbody><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;">Гістарычная дзяржава</td></tr><tr><th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-above" style="background:#eaecf0;">Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае</th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"><span data-wikidata-property-id="P1705" class="no-wikidata"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">ст.-бел.</a> Великое князство Литовское, Руское, Жомойтское и иных</span></td></tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <table style="background:inherit; border-collapse:collapse; width:100%; display:table; text-align:center;"> <tbody><tr> <td style="vertical-align: middle"><span data-wikidata-property-id="P94" class="no-wikidata"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_(A._Guagnini,_1581).svg" class="mw-file-description"><img alt="Герб" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg/90px-Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg.png" decoding="async" width="90" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg/135px-Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg/180px-Coat_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28A._Guagnini%2C_1581%29.svg.png 2x" data-file-width="730" data-file-height="854" /></a></span></span></td> <td style="vertical-align: middle"><span data-wikidata-property-id="P41" class="no-wikidata"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg" class="mw-file-description"><img alt="Сцяг" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/160px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png" decoding="async" width="160" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/240px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg/320px-Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg.png 2x" data-file-width="939" data-file-height="496" /></a></span></span></td> </tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D1%8F" title="Пагоня">Герб</a></td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%86%D1%8F%D0%B3_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Сцяг Вялікага Княства Літоўскага">Сцяг</a></td> </tr></tbody></table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <span data-wikidata-property-id="P85" class="no-wikidata"><a href="/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%B3%D1%96%D0%BC%D0%BD" title="Дзяржаўны гімн">Гімн</a>: <i><span data-wikidata-claim-id="Q49683$42092427-4ffa-2d16-9b57-28cdefa9ff09" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P85"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%86%D0%B0_(%D0%B3%D1%96%D0%BC%D0%BD)" title="Багародзіца (гімн)">Багародзіца</a></span><sup id="cite_ref-_f264f9f25b672c58_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-_f264f9f25b672c58-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></i></span></td> </tr> <tr> <td colspan="2" class="plainlist" style="text-align:center;"> <span data-wikidata-property-id="P242" class="no-wikidata"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png/300px-Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png" decoding="async" width="300" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png/450px-Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png/600px-Grand_Duchy_of_Lithuania_1430.png 2x" data-file-width="2013" data-file-height="1724" /></a></span></span></td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align:center;background:#eaecf0;"><div style="float:left; margin-right:0.5em; text-align:left; width:4em;"><span style="white-space: nowrap;"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B" title="Балты"><</a> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/30px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/45px-Flag_of_None.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span></span><br /><span style="white-space: nowrap;"><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Кіеўская Русь"><</a> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Кіеўская Русь"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png/30px-Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png" decoding="async" width="30" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png/45px-Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png/60px-Coin_of_Yaroslav_the_Wise_%28reverse%29.png 2x" data-file-width="336" data-file-height="351" /></a></span></span></div> <div style="float:right; margin-left:0.5em; text-align:right; width:4em;"><span style="white-space: nowrap;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9F%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Каралеўства Прусія"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg/30px-Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg.png" decoding="async" width="30" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg/45px-Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg/60px-Flag_of_Prussia_%281892-1918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="540" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9F%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Каралеўства Прусія">></a></span><br /><span style="white-space: nowrap;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/30px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/45px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/60px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя">></a></span></div> <div style="margin:0 4em;"><span style="white-space: nowrap;"><span data-wikidata-property-id="P571" class="no-wikidata">XIII стагоддзе</span> —</span> <span style="white-space: nowrap;"><span data-wikidata-property-id="P576" class="no-wikidata">1795</span></span></div> <br style="clear: both" /></th> </tr> <tr> <th class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%B0" title="Сталіца">Сталіца</a></th> <td class="plainlist"> <div data-wikidata-property-id="P36" class="no-wikidata"> <p>да 1323 г. — <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BA" class="mw-redirect" title="Наваградак">Наваградак</a> </p> з 1323 г. — <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F" class="mw-redirect" title="Вільня">Вільня</a></div></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Мова(ы)</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P2936" class="no-wikidata"><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова">лацінская</a>; <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">старабеларуская</a>; <i>з XVII ст.</i> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Польская мова">польская мова</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Афіцыйная мова</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q49683$8c7ab12f-4d18-fa0b-efae-c1db66abe651" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Польская мова">польская</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q49683$02c5fb99-4c21-8498-29db-af95fcc3be6b" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Русінская мова">русінская мова</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q49683$f3c647b8-4706-e996-6cca-d99f33462858" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Літоўская мова">літоўская мова</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q49683$c340344a-437d-ce40-26a3-65a1b47fb7af" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова">лацінская мова</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q49683$d49dd2c8-4535-5a33-99ad-1c76b7d122d1" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Беларуская мова">беларуская</a></span></span> і <span data-wikidata-claim-id="Q49683$850b9c62-40d1-42c1-2b86-648be2e5eb6e" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P37"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">старабеларуская мова</a></span></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist"><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Рэлігія">Рэлігія</a></th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P3075" class="no-wikidata"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Паганства">паганства</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%B5" title="Праваслаўе">праваслаўе</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцтва">каталіцтва</a>, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D1%96%D1%8F%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Уніяцтва">уніяцтва</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Кальвінізм">кальвінізм</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D1%82%D1%8D%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Лютэранства">лютэранства</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Іслам">іслам</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%96%D0%B7%D0%BC" class="mw-redirect" title="Іудаізм">іудаізм</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Грашовая адзінка</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q49683$8deb495f-4c16-f39a-0ae9-0919d6e01771" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P38"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%86%D0%B7%D1%80%D0%BE%D0%B9_(%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BD%D0%BA%D0%B0)" title="Ізрой (грашовая адзінка)">літоўская грыўня</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q49683$7bcd20e7-4d3f-a181-7391-e13c6559af7c" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P38"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%BE%D1%88" title="Грош">грош</a></span></span> і <span data-wikidata-claim-id="Q49683$e0bc22c9-4b9a-7bb3-b1b8-2aec34fd1eb2" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P38"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%97%D0%BB%D0%BE%D1%82%D1%8B" title="Злоты">Злоты</a></span></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Плошча</th> <td class="plainlist"> <ul><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$cd1b75b3-4ef7-e3be-b204-37629941e568" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2046"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">200 000 км²</span> (<span data-wikidata-hash="e6721677bc6dba0f2076a4a11f7066dc0c05648d" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1260</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$e7365abf-4a00-7b56-87bb-0712a158f4e5" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2046"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">930 000 км²</span> (<span data-wikidata-hash="fa00d43734a80971170237efb2b99bdb41257f41" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1430</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$75efef35-4c83-d7c9-0b90-52b1d87db943" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2046"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">320 000 км²</span> (<span data-wikidata-hash="961ea7d489abcf768b9ce5e7ecbef64fbc8d392e" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1572</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$5f3dcadc-4591-db2e-2986-92fbf578bfcc" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2046"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">250 000 км²</span> (<span data-wikidata-hash="aee3cfdf7241b7d5efd972682d0434f984f52754" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1791</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$90bbdce7-45c8-336a-5750-abbb1d71aa62" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P2046"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">132 000 км²</span> (<span data-wikidata-hash="2b9e04711c0b556cf555e0891de59abf10fe1810" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1793</span></span>)</span></li></ul></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Насельніцтва</th> <td class="plainlist"> <ul><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$50a60583-414a-da6c-32ea-2d31714f171b" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1082"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">3 500 000 чал.</span> (<span data-wikidata-hash="887fc0454318db6663a8d6e9da27492c63af56ac" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1500</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$6077a499-4501-a8ab-8193-c9132b7de3d6" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1082"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">400 000 чал.</span> (<span data-wikidata-hash="e6721677bc6dba0f2076a4a11f7066dc0c05648d" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1260</span></span>)</span></li><li><span data-wikidata-claim-id="Q49683$0fba579e-4c52-5305-2dd5-6d4ab9f6a0fd" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1082"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">4 840 000 чал.</span> (<span data-wikidata-hash="5efab06355e97e3b840300854dedb8c8728095ae" class="wikidata-snak"><span class="nowrap">1770</span></span>)</span></li></ul></td> </tr> <tr> <th class="plainlist">Форма кіравання</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P122" class="no-wikidata"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%96%D1%8F" title="Манархія">манархія</a>, канстытуцыйная манархія</span></td> </tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;;background:#eaecf0;"><span data-wikidata-claim-id="q49683$42F7FF4E-1503-4619-B55B-5BA223DADD35" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grand_Duchy_of_Lithuania" title="commons:Category:Grand Duchy of Lithuania"><img alt="Лагатып Вікісховішча" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grand_Duchy_of_Lithuania" class="extiw" title="commons:Category:Grand Duchy of Lithuania">Медыяфайлы на Вікісховішчы</a></span></span></td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png/220px-Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png" decoding="async" width="220" height="228" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png/330px-Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png/440px-Coats_of_arms_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_from_the_Statute_1588.png 2x" data-file-width="4514" data-file-height="4680" /></a><figcaption>Герб Вялікага Княства Літоўскага — «Пагоня», з Літоўскага Статута (1588)</figcaption></figure> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4310582">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4792092">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);color:inherit;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-bottom:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar nomobile nowraplinks hlist"><tbody><tr><th class="sidebar-title"><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя Беларусі">Гісторыя Беларусі</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coat_of_arms_of_Belarus_(1991%E2%80%931995).svg" class="mw-file-description" title="Пагоня, гістарычны герб Беларусі"><img alt="Пагоня, гістарычны герб Беларусі" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg/65px-Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg.png" decoding="async" width="65" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg/98px-Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg/130px-Coat_of_arms_of_Belarus_%281991%E2%80%931995%29.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="621" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Coat_of_arms_of_Belarus_(2020%E2%80%93present).svg" class="mw-file-description" title="Сучасны герб Беларусі"><img alt="Сучасны герб Беларусі" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg/75px-Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg.png" decoding="async" width="75" height="74" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg/113px-Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg/150px-Coat_of_arms_of_Belarus_%282020%E2%80%93present%29.svg.png 2x" data-file-width="606" data-file-height="601" /></a></span></td></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Старажытная гісторыя Беларусі">Старажытная Беларусь</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%A3%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96%D1%8F_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B5" title="Усходнія славяне">Усходнія славяне</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае княства">Полацкае княства</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Кіеўская Русь">Кіеўская Русь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Смаленскае княства">Смаленскае княства</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Тураўскае княства">Тураўскае княства</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a class="mw-selflink selflink">Вялікае Княства Літоўскае</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэч Паспалітая</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Беларусь у складзе Расійскай імперыі">Расійская імперыя</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Народная Рэспубліка">Беларуская Народная Рэспубліка</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі">ССР Беларусі</a><span style="font-weight:bold"> · </span> <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Сярэдняя Літва">Сярэдняя Літва</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B1%D0%B5%D0%BB_%D0%A1%D0%A1%D0%A0" class="mw-redirect" title="Літбел ССР">Літбел</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">Беларуская ССР</a><span style="font-weight:bold"> · </span> <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Заходняя Беларусь">Заходняя Беларусь</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B7%E2%80%99%D1%8F%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B7_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0" class="mw-redirect" title="Уз’яднанне Заходняй Беларусі з БССР">Аб’яднанне Беларусі</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Генеральная акруга Беларусь">Генеральная акруга Беларусь</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">Беларуская ССР</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading"> <a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя суверэннай Беларусі">Рэспубліка Беларусь</a></th></tr></tbody></table> <p><b>Вялі́кае Кня́ства Літо́ўскае</b>, скарочана <b>ВКЛ</b> (<a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">ст.-бел.</a> <i>Великое князство Литовское, Руское, Жомойтское и иных</i>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова">лац.</a>: <span style="font-style: italic;" lang="la">Magnus Ducatus Lithuaniae</span>), поўная назва <b>Вялі́кае Кня́ства Літо́ўскае, Ру́скае, Жамо́йцкае і і́ншых зяме́ль</b> — еўрапейская дзяржава, якая існавала з сярэдзіны <a href="/wiki/XIII_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="XIII стагоддзе">XIII ст.</a> да <a href="/wiki/1795" title="1795">1795</a> года. </p><p>Паводле польскага гісторыка Генрыка Пашкевіча, літоўскага гісторыка <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81_%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%81" title="Томас Баранаўскас">Томаса Баранаўскаса</a> і іншых, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Дзяржава">дзяржава</a> ўзнікла ў канцы XII стагоддзя<sup id="cite_ref-Baranauskas_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Baranauskas-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Аднак большасць гісторыкаў, у тым ліку літоўскіх, адлічваюць гісторыю Вялікага Княства Літоўскага ад 1240-х гадоў<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Генезіс дзяржавы не мае агульнапрынятай <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8D%D0%BF%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Канцэпцыя">канцэпцыі</a> і выклікае дыскусіі<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. На ранніх этапах існавання дзяржавы і ў XIV—XVI стагоддзях тэрыторыя ВКЛ значна пашырылася ўключэннем <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B5" title="Славяне">славянскіх</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B" title="Балты">балцкіх</a> і іншых зямель, урэшце ахапіла ўсю сучасную <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a>, амаль усю сучасную <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Літва">Літву</a>, апроч <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9" title="Клайпедскі край">Клайпедскага краю</a>, а таксама вялікую частку сучаснай <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Украіна">Украіны</a>, захаднюю частку <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Расія">Расіі</a>, паўночна-ўсходнюю частку <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0" title="Польшча">Польшчы</a> (<a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%BB%D1%8F%D1%88%D1%88%D0%B0" title="Падляшша">Падляшша</a>), <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D1%96%D1%8F" title="Латвія">Латвіі</a>, паўднёвую частку <a href="/wiki/%D0%AD%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Эстонія">Эстоніі</a> і ўсходнюю <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Малдова">Малдовы</a> (<a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%8B%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%9E%D0%B5" title="Прыднястроўе">Левы бераг Днястра</a>). У часы росквіту ў XV стагоддзі дзяржава была найбуйнейшай у <a href="/wiki/%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Еўропа">Еўропе</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Вялікае Княства Літоўскае было шматнацыянальнай і шматканфесійнай дзяржавай з вялікай разнастайнасцю моў, рэлігій і культурнай спадчыны. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Гісторыя"><span id=".D0.93.D1.96.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D1.8B.D1.8F"></span>Гісторыя</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=1" title="Правіць раздзел: Гісторыя" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=1" title="Правіць зыходнік раздзела: Гісторыя"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Гісторыя Вялікага Княства Літоўскага">Гісторыя Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>У 1253 годзе вялікі князь літоўскі <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%9E%D0%B3" title="Міндоўг">Міндоўг</a> ахрысціўся ў <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцтва">каталіцтва</a> і каранаваны як <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Каралеўства Літва">кароль літоўскі</a>, але неўзабаве адмовіўся ад каталіцтва і такім чынам ад тытула, вярнуўся да <a href="/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Язычніцтва">язычніцтва</a>. Язычніцтва значнай колькасці насельніцтва дзяржавы, у тым ліку і вялікіх князёў літоўскіх, было падставай для сталых крыжовых паходаў <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Лівонскі ордэн">Лівонскага</a> і <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскага</a> ордэнаў. Шматэтнічная дзяржава працягвала пашырацца пры <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD" title="Гедзімін">Гедзіміне</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> і пры яго сыне <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4" title="Альгерд">Альгердзе</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Пераемнік <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4" title="Альгерд">Альгерда</a> <a href="/wiki/%D0%AF%D0%B3%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0" title="Ягайла">Ягайла</a> падпісаў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Крэўская унія">Крэўскую унію</a> ў 1385 годзе, якая стала прычынай значных змен у Вялікім Княстве Літоўскім, афіцыйна ўсе язычнікімі былі ахрышчаны ў каталіцтва і створаны дынастычны саюз паміж Вялікім Княствам Літоўскім і <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_(1385%E2%80%941569)" title="Польскае Каралеўства (1385—1569)">Каралеўствам Польскім</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Уладарства <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%9E%D1%82" title="Вітаўт">Вітаўта</a> адзначаецца як час найбольшага пашырэння тэрыторыі Вялікага Княства і паразы <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскага ордэна</a> ў <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Грунвальдская бітва">Грунвальдскай бітве</a> ў 1410 годзе, а таксама адзначаецца ростам колькасці прывілеяў шляхты ВКЛ. Пасля смерці Вітаўта адносіны паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім значна пагоршыліся<sup id="cite_ref-palikimas_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-palikimas-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Магнаты ВКЛ, у тым ліку сям’я <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB%D1%8B" title="Радзівілы">Радзівілаў</a>, спрабавалі скасаваць унію з Польшчай<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, аднак няўдалыя войны Вялікага Княства супраць <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Маскоўскае княства">Маскоўскага княства</a> дапамаглі уніі застацца некранутай. </p><p>У выніку <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Люблінская унія">Люблінскай уніі</a> 1569 года была створана так званая <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэч Паспалітая Абодвух Народаў</a>. У складзе гэтай федэрацыі Вялікае Княства Літоўскае захавала сваю палітычную самабытнасць і мела асобныя ўрад, сістэму ўрадаў (пасад), сімволіку, законы, армію і скарб<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>У ходзе <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Падзелы Рэчы Паспалітай">трох падзелаў Рэчы Паспалітай (1772, 1793, 1795)</a> большая частка ВКЛ увайшла ў склад <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя">Расійскай імперыі</a>, а меншая — у склад <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Прускае каралеўства">Прускага Каралеўства</a> і <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%96%D1%8F" title="Габсбургская манархія">Аўстрыі</a>. Ад канчатковага знікнення дзяржаву не змагло выратаваць і патрыятычнае <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%B2%D1%83%D1%88%D0%B0_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8E%D1%88%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Паўстанне Тадэвуша Касцюшкі">паўстанне пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі</a> ў <a href="/wiki/1794" title="1794">1794</a> годзе, накіраванае супраць трох краін-захопнікаў — Расіі, Прусіі і Аўстрыі. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Да_Люблінскай_уніі"><span id=".D0.94.D0.B0_.D0.9B.D1.8E.D0.B1.D0.BB.D1.96.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D0.B9_.D1.83.D0.BD.D1.96.D1.96"></span>Да Люблінскай уніі</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=2" title="Правіць раздзел: Да Люблінскай уніі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=2" title="Правіць зыходнік раздзела: Да Люблінскай уніі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%A3%D1%82%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага">Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>Акалічнасці генезісу дзяржавы застаюцца прадметам навуковых і ідэалагічных спрэчак. </p><p>Дзяржава ўтваралася ва ўмовах барацьбы з <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Лівонскі ордэн">Лівонскім</a> і <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскім</a> ордэнамі, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0-%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Галіцка-Валынскае княства">Галіцка-Валынскай дзяржавай</a>, (<u>гл.далей</u>: <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%9F%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%D1%96" title="Вайна Тэўтонскага ордэна ў Прусіі">Вайна Тэўтонскага ордэна ў Прусіі</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D0%B0_%D1%96_%D0%92%D0%9A%D0%9B" class="mw-redirect" title="Вайна Тэўтонскага ордэна і ВКЛ">Вайна Тэўтонскага ордэна і ВКЛ</a>). </p><p>Працэс фарміравання Вялікага Княства Літоўскага быў працяглым. Дынастычныя шлюбы, пагадненні паміж асобнымі княствамі (у рэдкіх выпадках захоп) прывялі да ўзнікнення федэратыўнага аб’яднання. Вядучую ролю ў ім адыгрывалі ўсходнеславянскія дзяржаўныя традыцыі з адпаведнымі законамі, мовай, рэлігіяй. </p><p>Першапачатковая <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_(%D0%BF%D0%BB%D1%8F%D0%BC%D1%91%D0%BD%D1%8B)" title="Літва (плямёны)">Літва</a> з’яўлялася <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B" title="Балты">ўсходнебалцкім</a> этнапалітычным аб’яднаннем (<a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Правадырства">правадырствам</a>), якое існавала ў міжрэччы верхняга <a href="/wiki/%D0%9D%D1%91%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Нёман">Нёмана</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Вілія">Віліі</a> ў XI — першай палове XIII ст. Старажытная <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_(%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%8F)" title="Літва (зямля)">Літоўская зямля</a> займала паўночна-заходнюю частку сучаснай тэрыторыі <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусі</a> і прылеглую частку сучаснай тэрыторыі <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Літва">Літвы</a>, ахоплівала абшар ад <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%B1%D0%BE%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%83%D1%88%D1%87%D0%B0" title="Налібоцкая пушча">Налібоцкай пушчы</a> да ваколіц <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F" class="mw-redirect" title="Вільня">Вільні</a>. На чале гэтага дадзяржаўнага ўтварэння знаходзіўся разгалінаваны <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B4_(%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F)" title="Род (этналогія)">род</a> мясцовых <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%8B%D1%80" title="Правадыр">правадыроў</a>, прадстаўнікі якога канкуравалі за <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Улада">ўладу</a> і шукалі новыя крыніцы ўзбагачэння. Так, у выніку інтэграцыі літоўскіх князёў-правадыроў і іх <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Дружына">дружын</a> у дзяржаўна-палітычныя структуры <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Навагрудскае княства">Наваградскай зямлі</a> ўзнікае Вялікае Княства Літоўскае. Тэрыторыю маладога дзяржаўнага ўтварэння насялялі групы ўсходнеславянскага (у асноўным нашчадкі <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D1%8B%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%8B" title="Дрыгавічы">дрыгавічоў</a> і <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%8B" title="Крывічы">крывічоў</a>) і балцкага (<a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_(%D0%BF%D0%BB%D1%8F%D0%BC%D1%91%D0%BD%D1%8B)" title="Літва (плямёны)">літва</a> і <a href="/wiki/%D0%AF%D1%86%D0%B2%D1%8F%D0%B3%D1%96" title="Яцвягі">яцвягі</a>) насельніцтва. Дадатковым імпульсам да пачатку дзяржаваўтварэння стала нарастанне знешняй пагрозы з боку нямецкіх анклаваў ва Усходняй Прыбалтыцы (<a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%84%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D1%82%D1%8B" class="mw-redirect" title="Інфлянты">Інфлянты</a> і <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%9F%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Старажытная Прусія">Прусы</a>) і <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Залатая Арда">Арды</a>. ВКЛ будавалася ў змешаным біэтнічным балта-славянскім рэгіёне — Літве (Наваградчына, Гарадзеншчына, Віленшчына, заходняя Меншчына) праз саюз галоўных палітычных сілаў рэгіёна — славянскіх панямонскіх гарадоў і мацнейшых балцкіх правадыроў. Першы зафіксаваны крыніцамі саюз — <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BA" class="mw-redirect" title="Наваградак">Наваградка</a> з <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%9E%D0%B3" title="Міндоўг">Міндоўгам</a> каля 1248 г. (пазней працягнуўся як саюз Наваградак — <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Трайдзень">Трайдзень</a>). У дзяржаўным будаўніцтве за ўзоры браліся найперш даўно існыя ў рэгіёне дзяржаўныя ўтварэнні — <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Гарадзенскае княства">Гарадзенскае</a> і <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Наваградскае княства">Наваградскае</a> княствы, у якасці афіцыйнай была прынятая славянская, дакладней <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">старабеларуская мова</a>. </p><p>ВКЛ, якое ўзнікла ў кантактнай зоне, не перапыніла і не змяніла характару працэсу балта-славянскіх кантактаў, а наадварот, узмацніла і прыспешыла яго праз прыняцце ўсходнеславянскай мадэлі дзяржаўнага будаўніцтва і старабеларускай мовы ў якасці дзяржаўнай. Адсюль сам генезіс ВКЛ можна разглядаць як праяву ці эпізод працэсу балта-славянскага ўзаемадзеяння. Сведчаннем гарманічнай узаемасувязі названых працэсаў з’яўляецца паспяховае развіццё ВКЛ, якое перарасло тэрытарыяльна не толькі <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%8F%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Панямонне">Панямонне</a>, але і ўсю зону балта-славянскага кантакту. </p><p>На першым этапе сваёй гісторыі дзяржава змагалася за выжыванне, і хоць тэрытарыяльна не павялічылася, але і не паменшылася. Вонкавыя ўмовы аказаліся спрыяльнымі для ўзнікнення моцнай дзяржаўнай арганізацыі. Некаторыя суседзі, як <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0-%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Галіцка-Валынскае княства">Галіцка-Валынскае княства</a>, Інфлянцкі, пазней і <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскі ордэны</a> стваралі рэальную пагрозу звонку, але паасобку не мелі дастаткова сілы, каб ліквідаваць маладую дзяржаву. Першую смяротна небяспечную кааліцыю галіцка-валынскіх князёў з інфлянцкімі рыцарамі паспяхова разваліў Міндоўг, а наступныя гаспадары да падобнага ўжо не дапускалі. </p><p>Пастаянная знешняя пагроза спрыяла фармаванню моцнай цэнтральнай улады ў асобе вялікага князя. Гэтая спецыфіка краіны пачала выяўляцца ўжо на пачатковым этапе яе гісторыі: менавіта вялікія князі, якія мабілізавалі насельніцтва на адпор знешняму ворагу, здабылі надзвычайныя ўладныя прэрагатывы. Другая спецыфічная рыса — талерантная рэлігійная і этнічная палітыка вялікіх князёў літоўскіх, адпаведная даўняй мясцовай традыцыі сужыцця розных рэлігій і этнасаў. </p><p>Прынятае з тактычных разлікаў хрышчэнне ў <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцтва">каталіцтва</a> (1251 г.) першым вялікім князем <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%9E%D0%B3" title="Міндоўг">Міндоўгам</a>, потым яго каралеўская інаўгурацыя з санкцыі <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0_%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D1%96" title="Папа Рымскі">папы рымскага</a> (1253 г.) засведчылі ўзмацненне ў краіне ўплыву заходнееўрапейскай цывілізацыі. </p><p>Гаспадарства перажыло цяжкі ўнутраны крызіс, распачаты забойствам Міндоўга (1263 г.). Дзяржаву ўратаваў сын Міндоўга <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B9%D1%88%D0%B0%D0%BB%D0%BA" title="Войшалк">Войшалк</a> пры падтрымцы славянскіх гарадоў (найперш <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA" title="Пінск">Пінска</a> і <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BA" title="Навагрудак">Наваградка</a>), коштам прызнання васальнай залежнасці ад галіцка-валынскіх князёў і стварэння дуумвірату (1264—1267 г.) з адным з іх — сваім шваграм — холмскім і белзскім князем <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%BD_%D0%94%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Шварн Данілавіч">Шварнам Данілавічам</a> (быў жанаты з сястрой Войшалка). </p><p>Дзяржава захавала адзінства і ўмацавалася ў часы гаспадарання <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Трайдзень">Трайдзеня</a> (1270—1282 г.) і ў г. зв. «цёмны перыяд» (1283—1292 г.), пра які з-за недахопу крыніц вядома вельмі няшмат (не ведаем нават імя тагачаснага вялікага князя). </p><p>У «цёмным перыядзе» крыюцца пачаткі дынастыі Гедзіміна, першым пэўна вядомым прадстаўніком яе быў <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%B4" title="Будзівід">Будзівід</a>, толькі аднойчы згаданы крыніцамі. Мацаванне асноў дзяржавы давяршыў сын Будзівіда <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%8C" title="Віцень">Віцень</a>, які ўладарыў у 1295—1315 гадах. Гаспадарства, перададзенае ім у спадчыну брату <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D0%BC%D1%96%D0%BD" class="mw-redirect" title="Гедымін">Гедзіміну</a>, аказалася дастаткова моцным, каб, скарыстаўшы спрыяльныя ўмовы актывізавацца і распачаць з 1320-х гадоў імклівы рост у геаграфічнай і палітычнай прасторы Еўропы. </p><p>Пасля смерці вялікага князя Гедзіміна (1341) і адносна кароткага перыяду адасаблення некаторых тэрыторый на чале дзяржавы стаў сын Гедзіміна <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4" title="Альгерд">Альгерд</a>, які княжыў у 1345—1377 гадах. Яго намаганнямі ўладанні Вялікага Княства Літоўскага пашырыліся і ўключалі Чарнігава-Северскія, Падольскія, Пераяслаўскія землі, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Смаленскае княства">Смаленскае княства</a>, а таксама тэрыторыі ў басейнах Днястра, Паўднёвага Буга, паўднёвага <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D1%8F%D0%BF%D1%80%D0%BE" title="Дняпро">Дняпра</a>. У выніку ваенных дзеянняў з <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Маскоўская дзяржава">Маскоўскім княствам</a> у 1368—1372 гадах да княства далучаны значныя раёны на паўночным усходзе да Мажайска. </p><p>Апроч таго, у XIV ст. ВКЛ увайшло ў тэрытарыяльныя спрэчкі і ваенныя канфлікты з <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0" title="Польшча">Польшчай</a>, найперш за <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C" title="Валынь">Валынь</a> і <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Галічына">Галічыну</a> (<u>гл.далей</u>: <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%B7%D0%B0_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0-%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%8E_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%83" title="Вайна за галіцка-валынскую спадчыну">Вайна за галіцка-валынскую спадчыну</a>), і <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вялікае Княства Маскоўскае">Вялікім Княствам Маскоўскім</a> за землі Масковіі і <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Русь">Русі</a> (<u>гл.далей</u>: <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Маскоўскія паходы Альгерда">Маскоўскія паходы Альгерда</a>). </p><p>На працягу XIV ст. ВКЛ распаўсюдзіла свае ўладанні на поўдзень і ўсход. Значна аслабіў дзяржаву ўнутраны канфлікт вакол улады (1370—1390-я), калі на карысць <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскага ордэна</a> была часова страчана <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%86%D1%8C" title="Жамойць">Жамойць</a>. </p><p>У 1377 годзе княжацкі сталец заняў сын Альгерда <a href="/wiki/%D0%AF%D0%B3%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0" title="Ягайла">Ягайла</a>. 3 гэтага часу пачынаецца складаны перыяд барацьбы за ўладу ў княстве паміж братам Альгерда <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D1%83%D1%82" title="Кейстут">Кейстутам</a>, яго сынам <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%9E%D1%82" title="Вітаўт">Вітаўтам</a> і Ягайлам. Але яна спынілася ў сувязі з узмацненнем агрэсіі Тэўтонскага ордэна. Такая ж небяспека пагражала і Польскаму каралеўству. Таму ў 1385 годзе ў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Крэўскі замак">Крэўскім замку</a> быў заключаны саюз (унія), паводле якога Ягайла быў абвешчаны польскім каралём са сталечным імем Уладзіслаў II. Пасля шлюбу з польскай каралевай Ядвігай ён павінен быў далучыць да Польшчы Вялікае Княства Літоўскае і ўвесці ў ім каталіцкую рэлігію (<u>гл.далей</u> <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Крэўская унія">Крэўская унія</a>). Гэта паслужыла пачаткам вострай унутрыдзяржаўнай барацьбы, якую ўзначаліў гродзенскі князь Вітаўт (брат Ягайлы). Ягайла і польскія магнаты вымушаны былі змяніць умовы Крэўскай уніі. 5 жніўня 1392 года заключана <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BF%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Востраўскае пагадненне">Востраўскае пагадненне</a>, паводле якога за Вялікім Княствам Літоўскім захоўвалася самастойнасць (незалежны ўрад, скарб, войска), а вялікім князем быў абвешчаны Вітаўт. Пагадненне таксама забараняла палякам набываць ці атрымліваць у спадчыну землі ў Вялікім Княстве Літоўскім. Вітаўт, абапіраючыся на сваіх намеснікаў, імкнуўся да поўнай незалежнасці дзяржавы. 3 гэтай мэтай ён збіраўся стаць каралём. Але ажыццявіць задумы перашкодзіла заўчасная смерць, магчыма, і забойства. </p><p>З канца XIV ст. вярхі ВКЛ узялі курс на саюз з <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_(1385%E2%80%941569)" title="Польскае Каралеўства (1385—1569)">Польшчай</a>. Да 1430 года, падчас княжання <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%9E%D1%82_%D0%9A%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D1%83%D1%82%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87" class="mw-redirect" title="Вітаўт Кейстутавіч">Вітаўта</a>, княства дасягнула максімальна вядомай магутнасці і тэрытарыяльнага пашырэння <sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, аднак, хутка пачало страчваць тэрыторыі, найперш на карысць Польшчы (паўднёва-заходнія рускія землі), а з канца XV ст. на ўсходзе на карысць Масквы. </p><p>Пасля Крэўскай уніі ВКЛ і Польшча аб’ядналіся на аснове дынастычна-персанальнай уніі пры захаванні імі пэўнай самастойнасці ва ўнутранай і знешняй палітыцы. Неаднаразовае аднаўленне і перазаключэнне уній (у 1401, 1413, 1446, 1501) сведчыць, па-першае, аб іх нетрываласці, па-другое, аб наяўнасці ў жыцці абедзвюх дзяржаў такіх фактараў, якія падштурхоўвалі іх да збліжэння. У XV—XVI стст. вызначылася трывалая тэндэнцыя: чым больш абвастраліся адносіны Вільні з Масквой, тым больш ВКЛ схілялася да аб’яднання з Польшчай. Няўдачы ў <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Лівонская вайна">Лівонскай вайне</a>, захоп войскам Івана Грознага Прыбалтыкі і Полацка адсекла ўсходнюю і цэнтральную часткі Беларусі ад мора, што было цяжкім ударам па гандлі. Сілы дзяржавы былі на мяжы магчымага. Гэта вайна, як адзначалі пазней палітыкі, прыгнала ВКЛ да новай уніі з Польшчай. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Пасля_Люблінскай_уніі"><span id=".D0.9F.D0.B0.D1.81.D0.BB.D1.8F_.D0.9B.D1.8E.D0.B1.D0.BB.D1.96.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D0.B9_.D1.83.D0.BD.D1.96.D1.96"></span>Пасля Люблінскай уніі</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=3" title="Правіць раздзел: Пасля Люблінскай уніі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=3" title="Правіць зыходнік раздзела: Пасля Люблінскай уніі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Atlas_Cosmographicae_(Mercator)._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg/220px-Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg" decoding="async" width="220" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg/330px-Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg/440px-Atlas_Cosmographicae_%28Mercator%29._%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5._1595.jpg 2x" data-file-width="2507" data-file-height="2201" /></a><figcaption>Карта Вялікага Княства Літоўскага, створаная <a href="/wiki/%D0%93._%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Г. Меркатар">Г. Меркатарам</a>. З кнігі «Atlas sive Cosmographicae Meditationes». Дуйсбург. 1595. Першая карта, якая паказвае Вялікае Княства Літоўскае асобна ад іншых краін Еўропы</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Magnus_ducatus_Lithuania,_1780.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg/300px-Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg" decoding="async" width="300" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg/450px-Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg/600px-Magnus_ducatus_Lithuania%2C_1780.jpg 2x" data-file-width="6809" data-file-height="5768" /></a><figcaption>Magnus Ducatus Lithuania, Tobias Lotter, 1780</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Statut-1588.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Statut-1588.jpg/220px-Statut-1588.jpg" decoding="async" width="220" height="358" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Statut-1588.jpg/330px-Statut-1588.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Statut-1588.jpg/440px-Statut-1588.jpg 2x" data-file-width="777" data-file-height="1265" /></a><figcaption>Тытульны ліст Статута ВКЛ (1588)</figcaption></figure> <p>Падчас <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Люблінская унія">Люблінскай уніі</a> Вялікае Княства павінна было перастаць існаваць адразу пасля падпісання акта уніі ў Любліне. Аднак, баючыся незадавальнення насельніцтва і ўзрастання ўплыву <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Маскоўская дзяржава">Маскоўскай дзяржавы</a> на гэтых землях, польскія вярхі былі вымушаны згадзіцца на захаванне Вялікага Княства як самастойнай дзяржавы. У выніку <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_(1385%E2%80%941569)" title="Польскае Каралеўства (1385—1569)">Польскае каралеўства</a> прыняло Вялікае Княства Літоўскае як роўнага партнёра, але коштам за тое паслужыла страта паўдёвых (пераважна ўкраінскіх) земляў.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэч Паспалітая</a> ўяўляла сабой раннюю форму аб’яднання на федэратыўнай аснове, дзе Вялікае Княства Літоўскае валодала пэўнай самастойнасцю.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Такі стан быў замацаваны <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%82%D1%8B_%D0%92%D0%9A%D0%9B" class="mw-redirect" title="Статуты ВКЛ">Статутам 1588</a>. Але вонкавыя і ўнутраныя войны, казацкія паўстанні, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96_%D0%B7_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%87%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_(1654%E2%80%941667)" title="Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667)">Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай, 1654—1667</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_(1700%E2%80%941721)" title="Паўночная вайна (1700—1721)">Паўночная вайна, 1700—1721</a>, аслабіблі моц Рэчы Паспалітай, і асабліва Вялікага Княства Літоўскага і яно перастала граць самастойную ролю ў міжнароднай палітыцы. У выніку трох <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Падзелы Рэчы Паспалітай">Падзелаў Рэчы Паспалітай</a> Вялікае Княства ўвайшло ў склад <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя">Расійскай імперыі</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Дзяржаўны_лад"><span id=".D0.94.D0.B7.D1.8F.D1.80.D0.B6.D0.B0.D1.9E.D0.BD.D1.8B_.D0.BB.D0.B0.D0.B4"></span>Дзяржаўны лад</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=4" title="Правіць раздзел: Дзяржаўны лад" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=4" title="Правіць зыходнік раздзела: Дзяржаўны лад"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%96_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F" title="Вялікія князі літоўскія">Вялікія князі літоўскія</a></b>, <b><a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BB%D0%B0%D0%B4_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дзяржаўны і палітычны лад Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Дзяржаўны і палітычны лад Вялікага Княства Літоўскага</a></b> і <b><a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%96_%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D0%BC%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дзяржаўная і зямельная сімволіка Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Дзяржаўная і зямельная сімволіка Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>Дзяржаўны і палітычны лад краіны прайшоў эвалюцыю ад вярхоўнай улады князя з яго шырокімі паўнамоцтвамі, да «залатых шляхецкіх вольнасцей», дзе яго ўлада была вельмі абмежаванаю. </p><p>На чале Княства стаяў <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%8C" title="Вялікі князь">вялікі князь</a> (гаспадар). Ён быў носьбітам вярхоўнай улады. Яго <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%81%D1%83%D0%B4" title="Гаспадарскі суд">гаспадарскі суд</a> быў вышэйшай інстанцыяй. </p><p>Вялікі князь прадстаўляў выканаўчую ўладу ў краіне. Яго заканадаўчая функцыя была абмежаваная <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B9%D0%BC_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" class="mw-redirect" title="Сойм Вялікага княства Літоўскага">соймам</a> — з’ездам дэлегатаў ад рэгіянальных збораў феадалаў (сходаў) і вялікакняжацкай Радай (з XVI ст. яе звалі <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Паны-Рада">Паны-Рада</a>). Калі ж вялікі князь абіраўся таксама і польскім каралём і з’яжджаў у <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%9E" title="Кракаў">Кракаў</a>, сталіцу <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0" title="Польшча">Польшчы</a>, то функцыі вышэйшай выканаўчай улады пераходзілі да Паноў-Рады. </p><p>Найболей уплывовымі постацямі вышэйшага кіраўніцтва ВКЛ былі <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%81%D0%BA%D1%83%D0%BF_%D0%B2%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Біскуп віленскі">біскуп віленскі</a> (кіраўнік каталіцкай царквы ў Літве), ваявода віленскі, маршалак літоўскі (старшыня Сойма і Паноў-Рады), <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Вялікі гетман літоўскі">вялікі гетман літоўскі</a> (галоўнакамандуючы ўзброенымі сіламі) і <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Вялікі канцлер літоўскі">вялікі канцлер</a> (кіраўнік урада). </p><p>Вялікае Княства Літоўскае было <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%BC" title="Феадалізм">феадальнай</a> дзяржавай. Пад час хуткага пашырэння яго тэрыторыі ў XIII—XIV стст., мясцовыя князі і жыхары буйных гарадоў заключалі з вялікім князем дамовы аб яго вярхоўнай уладзе і захаванні мясцовага самакіравання, згодна са старым звычаям «старыны не рухаем, навіны не ўводзім». Усталёўвалася васальная залежнасць мясцовых князёў ад вялікага князя. </p><p>У XIII—XIV стст., князь пачаў вырашаць некаторыя дзяржаўныя пытанні разам з Панамі-Радай, якая ў XVI ст. пераўтварылася ў прадстаўнічы орган магнатаў. Паводле прывілея <a href="/wiki/1506" title="1506">1506</a> г., вялікі князь абавязваўся не прымаць ніякіх пастаноў без згоды Паноў-рады.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Такія абмежаванні былі замацаваныя ў <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%82%D1%8B_%D0%92%D0%9A%D0%9B" class="mw-redirect" title="Статуты ВКЛ">Статутах</a> <a href="/wiki/1529" title="1529">1529</a>, <a href="/wiki/1566" title="1566">1566</a>, <a href="/wiki/1588" title="1588">1588</a> г. </p><p>У XV ст. пачалі збірацца агульнадзяржаўныя з’езды — <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B9%D0%BC_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" class="mw-redirect" title="Сойм Вялікага княства Літоўскага">соймы</a>, у якіх удзельнічала і <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">шляхта</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тэрыторыя_і_адміністрацыйны_падзел"><span id=".D0.A2.D1.8D.D1.80.D1.8B.D1.82.D0.BE.D1.80.D1.8B.D1.8F_.D1.96_.D0.B0.D0.B4.D0.BC.D1.96.D0.BD.D1.96.D1.81.D1.82.D1.80.D0.B0.D1.86.D1.8B.D0.B9.D0.BD.D1.8B_.D0.BF.D0.B0.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.BB"></span>Тэрыторыя і адміністрацыйны падзел</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=5" title="Правіць раздзел: Тэрыторыя і адміністрацыйны падзел" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=5" title="Правіць зыходнік раздзела: Тэрыторыя і адміністрацыйны падзел"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Lithuania_in_the_17th_century.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Lithuania_in_the_17th_century.png/220px-Lithuania_in_the_17th_century.png" decoding="async" width="220" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Lithuania_in_the_17th_century.png/330px-Lithuania_in_the_17th_century.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Lithuania_in_the_17th_century.png/440px-Lithuania_in_the_17th_century.png 2x" data-file-width="1138" data-file-height="1235" /></a><figcaption>Склад краіны ў XVII стагоддзі (паміж 1634 і 1654 гг.).</figcaption></figure> <p>Першапачаткова Вялікае Княства Літоўскае аб’ядноўвала 3 зямлі: уласна Літва (плошча каля 64 тыс. км²), <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%86%D1%8C" title="Жамойць">Жамойць</a> (27 тыс. км²) і Наваградскай (з <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8F" class="mw-redirect" title="Горадня">Горадняй</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D1%81%D0%BA" title="Ваўкавыск">Ваўкавыскам</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Слонім">Слонімам</a>, 23 тыс. км²). Гэтае першапачатковае ядро дзяржавы ахоплівала каля 114 тыс. кв. км, прычым 80 % займала балцкае, рэшту — усходнеславянскае (<i>«рускае»</i>) насельніцтва. </p><p>На працягу другой паловы XIII — першай паловы XIV стст. да яго далучыліся <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае княства">Полацкае</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Віцебскае княства">Віцебскае</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Таропецкае княства (няма такой старонкі)">Таропецкае</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Менскае княства">Менскае</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Свіслацкае княства">Свіслацкае</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Пінскае княства">Пінскае</a> і інш. княствы агульнай плошчай каля 136 тыс. км², а таксама частка Валыні з Берасцейшчынай (56 тыс. км²). У адрозненне ад Наваградчыны, на якую пазней пашырылася назва «Літва», яны захвалі назву «Русь». Гэтая двухчасткавасць дзяржавы абумовіла тытулатуру Гедзіміна і яго спадкаемцаў як «гаспадароў Літвы і Русі». У сярэдзіне XIV ст. каля 2/3 тэрыторыі дзяржавы займала «рускае» насельніцтва, каля 1/3 — балцкае. </p><p>У <a href="/wiki/1345" title="1345">1345</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4" title="Альгерд">Альгерд</a> і <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D1%83%D1%82" title="Кейстут">Кейстут</a> падзялілі паміж сабой ВКЛ на Віленскую і Троцкую паловы (пад вярхоўнай уладай Альгерда). Альгерду, а потым яго нашчадкам падпарадкоўваліся Вільня з усходняй паловай сучаснай Літвы, на Беларусі — <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA" title="Віцебск">Віцебск</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA" title="Лагойск">Лагойск</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA" class="mw-redirect" title="Менск">Менск</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA" title="Полацк">Полацк</a> і <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA" title="Слуцк">Слуцк</a>, пазней — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D0%BD" title="Кобрын">Кобрын</a> і <a href="/wiki/%D0%9C%D1%81%D1%86%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E" title="Мсціслаў">Мсціслаў</a>. У Троцкую палову Кейстута і яго нашчадкаў увайшлі <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%86%D1%8C" title="Жамойць">Жамойць</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Коўна">Коўна</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5" class="mw-redirect" title="Берасце">Берасце</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D1%81%D0%BA" title="Ваўкавыск">Ваўкавыск</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8F" class="mw-redirect" title="Горадня">Горадня</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%86" title="Каменец">Каменец</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BA" class="mw-redirect" title="Новагародак">Наваградак</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Слонім">Слонім</a>. Былое <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Свіслацкае княства">Свіслацкае княства</a> з <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B9%D1%81%D0%BA" title="Бабруйск">Бабруйскай</a> і Любашанскай валасцямі было падзелена паміж Віленскай і Троцкай паловамі. </p><p>У сярэдзіне XIV ст. ВКЛ ахоплівала больш за 300 тыс. км², пры гэтым першапачатковае ядро («палітычная Літва») займала каля 38 %, а ўласна Літва з Жамойцю («этнічная Літва») — менш як 30 % яго тэрыторыі. Знешнія межы яшчэ былі нестабільныя. У <a href="/wiki/1349" title="1349">1349</a> на карысць Польшчы страчана частка Валыні (Белз, Холм, Уладзімір), ненадоўга вернутая ў <a href="/wiki/1352" title="1352">1352</a>, але зноў страчаная ў <a href="/wiki/1366" title="1366">1366</a>. У <a href="/wiki/1351" title="1351">1351</a>—<a href="/wiki/1366" title="1366">1366</a> Дарагічынская зямля належала <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Мазавецкае княства">Мазавецкаму княству</a> (васалу Польшчы). З <a href="/wiki/1370" title="1370">1370</a> Уладзімірскі і Крамянецкі паветы замацаваліся ў складзе ВКЛ. </p><p>Адначасова на працягу 1350—1360-х адбылося істотнае павелічэнне тэрыторыі ВКЛ на усходзе: вялікі князь Альгерд, карыстаючыся аслабленнем <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Залатая Арда">Залатой Арды</a>, падпарадкаваў частку Смаленскай (з Мсціславам, Белым і Ржэвам), Чарнігава-Северскую, Кіеўскую і Падольскую землі. З іх заходняя частка Падолля ў <a href="/wiki/1366" title="1366">1366</a> адышла да Польшчы, Ржэўская воласць належала ВКЛ толькі часова (да 1357, у <a href="/wiki/1359" title="1359">1359</a>—<a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a>, <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a>—<a href="/wiki/1381" title="1381">1381</a>). Тэрыторыя ВКЛ дасягнула 630 тыс. км², доля «палітычнай Літвы» знізілася да 18 %, а этнічнай — да 14 %. Альгерд непасрэдна кантраляваў 10—15 % тэрыторыі, яго фактычны суправіцель Кейстут — прыкладна столькі ж, а 70—75 % складалі ўдзелы і вотчыны іншых князёў. </p><p>Большасць старажытных валасцей захаваліся як адміністрацыйныя адзінкі, яны былі часткова пераразмеркаваны ва ўдзелы <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%8B" title="Гедзімінавічы">Гедзімінавічаў</a> (<a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Гарадзенскае княства">Гарадзенскае</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Віцебскае княства">Віцебскае</a>, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Заслаўскае княства">Заслаўскае</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D1%81%D1%86%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Мсціслаўскае княства">Мсціслаўскае</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Новагародскае княства">Новагародскае</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Пінскае княства">Пінскае</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае княства">Полацкае</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Слуцкае княства">Слуцкае</a> княствы) ці вотчыны мясцовых княжацкіх дынастый (<a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гарадзецкае княства (няма такой старонкі)">Гарадзецкае</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Друцкае княства">Друцкае</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Лукомскае княства">Лукомскае</a>); некаторыя значныя воласці (Берасцейская, Барысаўская, Ваўкавыская, Лагойская, Менская, Слонімская і інш.) кіраваліся намеснікамі вялікага князя. У канцы 1360-х гадоў дробныя княствы на ўсходнім памежжы (<a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Вяземскае княства">Вяземскае</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Казельскае княства">Казельскае</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Навасільскае княства (няма такой старонкі)">Навасільскае</a>) знаходзіліся ў васальнай залежнасці ад Альгерда, якая скончылася пасля <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a>. </p><p>У выніку міжусобіц 1380-х гадоў у ВКЛ <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ратненскае княства (няма такой старонкі)">Ратненскае княства</a> на <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C" title="Валынь">Валыні</a> часова перайшло ў васальную залежнасць да караля Польшчы і Венгрыі, Жамойць у <a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a> трапіла пад кантроль <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D1%9E%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BE%D1%80%D0%B4%D1%8D%D0%BD" title="Тэўтонскі ордэн">Тэўтонскага ордэна</a>, Дарагічынская зямля у <a href="/wiki/1390" title="1390">1390</a> — пад кантроль <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%8F" title="Мазовія">Мазовіі</a>. Пасля <a href="/wiki/1392" title="1392">1392</a> вялікі князь Вітаўт аднавіў працэс пашырэння тэрыторыі: у <a href="/wiki/1396" title="1396">1396</a> была далучана рэшта Смаленскай зямлі (часова аднавіла незалежнасць у <a href="/wiki/1401" title="1401">1401</a>—<a href="/wiki/1404" title="1404">1404</a>), да <a href="/wiki/1408" title="1408">1408</a> (у 1390-я ?) вернута Дарагічынская зямля, у <a href="/wiki/1410" title="1410">1410</a> — Жамойць, у <a href="/wiki/1413" title="1413">1413</a> — Заходняе Падолле. На правабярэжжы <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D1%8F%D0%BF%D1%80%D0%BE" title="Дняпро">Дняпра</a> ўлада ВКЛ пашыралася на стэпавы абшар да <a href="/wiki/%D0%A7%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Чорнае мора">Чорнага мора</a>, але гэтая тэрыторыя заставалася амаль незаселенай. У гэты ж час адбыліся істотныя змены ў адміністрацыйныя структуры. Вітаўт далучыў да велікакняжацкага дамена былыя ўдзелы Кейстутавічаў (<a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Трокі">Трокі</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8F" class="mw-redirect" title="Горадня">Горадня</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5" class="mw-redirect" title="Берасце">Берасце</a> і інш.), ліквідаваў удзелы ў <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA" title="Віцебск">Віцебску</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E" title="Кіеў">Кіеве</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BA" class="mw-redirect" title="Новагародак">Новагародку</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA" title="Полацк">Полацку</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA" title="Смаленск">Смаленску</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%96%D0%B3%D0%B0%D1%9E" title="Чарнігаў">Чарнігаве</a> і замяніў мясцовых князёў сваімі намеснікамі. Краіна падзялялася на судова-адміністрацыйныя акругі (княствы і намесніцтвы), межы якіх не былі вызначаны заканадаўча, а гістарычна склаліся ў мінулым. </p><p>На тэрыторыі Беларусі было каля 20 княстваў і намесніцтваў, якія з’яўляліся асноўнымі адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі. Яны падзяляліся на больш дробныя воласці, якія паступова распадаліся ў працэсе падаравання земляў феадалам. Да <a href="/wiki/1427" title="1427">1427</a> у склад ВКЛ увайшлі <a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%80%D1%85%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D1%8B" title="Вярхоўскія княствы">Вярхоўскія княствы</a> (Адоеў, Карачаў, Масальск і інш.), а таксама Вяземскае княства, з мясцовымі князямі на чале. На месцы былога Навасільскага княства, запусцелага ў выніку татарскіх нападаў, утварыліся Любуцкае, Мцэнскае, Тульскае намесніцтвы. У 1420-я ВКЛ дасягнуоа свайго максімальнага пашырэння — каля 687 тыс. км² (без уліку прычарнаморскіх стэпаў). Пры гэтым тэрыторыя сучаснай Літвы займала каля 10 % сучаснай Украіны — 33 %, Расіі — 23 %, Падляшша — 1,8 %, Беларусі — каля 30 % (доля Беларусі ў этнаграфічных межах XIX ст., са Смаленшчынай і Падляшшам, дасягала 38 %). </p><p>На пачатку XVI стагоддзя аформілася 2-узроўневая адм. структура. </p> <ul><li>Вышэйшы ўзровень ваяводствы і землі, а ваяводствы падзяляліся на княствы, намесніцтвы і панскія вотчыны.</li></ul> <p>У <a href="/wiki/1565" title="1565">1565</a>—<a href="/wiki/1566" title="1566">1566</a> была праведзена рэформа па ўладкаванню, якая падзяляла краіну на ваяводствы і паветы. Утварыліся ваяводствы: </p> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Берасцейскае ваяводства">Берасцейскае ваяводства</a> з цэнтрам у Берасці (паветы <a href="/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Пінскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Пінскі</a> і <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Берасцейскі павет">Берасцейскі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Валынскае ваяводства">Валынскае ваяводства</a> з цэнтрам у Луцку (паветы <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Крамянецкі павет (няма такой старонкі)">Крамянецкі</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Луцкі павет">Луцкі</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уладзімірскі павет (няма такой старонкі)">Уладзімірскі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Віленскае ваяводства">Віленскае ваяводства</a> з цэнтрам у Вільні (паветы <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Віленскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Віленскі</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D1%88%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Ашмянскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Ашмянскі</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Браслаўскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Браслаўскі</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Лідскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Лідскі</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Вількамірскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Вількамірскі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Віцебскае ваяводства">Віцебскае ваяводства</a> з цэнтрам у Віцебску (паветы <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Аршанскі</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Віцебскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Віцебскі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Кіеўскае ваяводства">Кіеўскае ваяводства</a> з цэнтрам у Кіеве (паветы Жытомірскі, Кіеўскі, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D1%80%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Мазырскі</a>, Оўруцкі, Чаркаскі, Чарнобыльскі)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Менскае ваяводства">Менскае ваяводства</a> з цэнтрам у Менску (паветы <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Менскі павет">Менскі</a> і <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Рэчыцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Рэчыцкі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%81%D1%86%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Мсціслаўскае ваяводства">Мсціслаўскае ваяводства</a> з цэнтрам у Мсціславе (без паветаў)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Новагародскае ваяводства">Наваградскае ваяводства</a> з цэнтрам у Наваградку (паветы <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Ваўкавыскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Ваўкавыскі</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Новагародскі павет">Наваградскі</a> і <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%BC%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Слонімскі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%BB%D1%8F%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_(1513%E2%80%941795)" title="Падляшскае ваяводства (1513—1795)">Падляшскае ваяводства</a> з цэнтрам у Дарагічыне (паветы <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%BB%D1%8F%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0,_1513%E2%80%941795)" title="Бельскі павет (Падляшскае ваяводства, 1513—1795)">Бельскі</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Дарагічынскі павет">Дарагічынскі</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мельніцкі павет (няма такой старонкі)">Мельніцкі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае ваяводства">Полацкае ваяводства</a> з цэнтрам у Полацку (без паветаў)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Троцкае ваяводства">Троцкае ваяводства</a> з цэнтрам у Троках (паветы <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Гарадзенскі павет">Гарадзенскі</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Троцкі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Троцкі</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_(%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5)" title="Ковенскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)">Ковенскі</a> і <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BF%D1%96%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82" title="Упіцкі павет">Упіцкі</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%86%D1%8C" title="Жамойць">Жамойць</a> з цэнтрам у Расейнах (не мела паветаў, але падзялялася на воласці, была роўная ваяводству)</li></ul> <p>Паводле <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Люблінская унія">уніі 1569</a> г., Брацлаўскае, Валынскае, Кіеўскае (без Мазырскага павета), Падляшскае ваяводствы далучыліся да <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_(1385%E2%80%941569)" title="Польскае Каралеўства (1385—1569)">Польскага Каралеўства</a>. </p><p>У выніку <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D0%B7_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9_1609%E2%80%941618_%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%9E" title="Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў">вайны з Расіяй 1609—1618</a> да Вялікага Княства было далучана <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B2%D0%B0%D1%8F%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Смаленскае ваяводства">Смаленскае ваяводства</a> са Старадубскім паветам. </p><p>Пасля <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96_%D0%B7_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%87%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_(1654%E2%80%941667)" title="Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667)">Трынаццацігадовай вайны</a>, плошча тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага склала 306 тыс. км² і не мянялася амаль стагоддзе<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Грамадства"><span id=".D0.93.D1.80.D0.B0.D0.BC.D0.B0.D0.B4.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Грамадства</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=6" title="Правіць раздзел: Грамадства" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=6" title="Правіць зыходнік раздзела: Грамадства"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Гарады"><span id=".D0.93.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.B4.D1.8B"></span>Гарады</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=7" title="Правіць раздзел: Гарады" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=7" title="Правіць зыходнік раздзела: Гарады"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Спіс гарадоў Вялікага Княства Літоўскага">Спіс гарадоў Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Grodna_1600.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Grodna_1600.jpg/300px-Grodna_1600.jpg" decoding="async" width="300" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Grodna_1600.jpg/450px-Grodna_1600.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Grodna_1600.jpg/600px-Grodna_1600.jpg 2x" data-file-width="4422" data-file-height="2279" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0" title="Гродна">Гродна</a> — гравюра <a href="/wiki/%D0%A2._%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96" class="mw-redirect" title="Т. Макоўскі">Т. Макоўскага</a>, <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a> г. </figcaption></figure> <p>У выніку росту абмену прадукцыяй <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Сельская гаспадарка">сельскай гаспадаркі</a> і рамеснымі вырабамі, спецыялізацыі <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Рамяство">рамяства</a> і расшырэння вытворчасці развіваліся <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Горад">гарады</a>, павялічвалася іх колькасць. У <a href="/wiki/XIII" class="mw-redirect" title="XIII">XIII</a>—<a href="/wiki/XIV" class="mw-redirect" title="XIV">XIV</a> стст. на тэрыторыі <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусі</a> было каля 40 гарадоў<sup id="cite_ref-Крыніцы/ЭГБ_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Крыніцы/ЭГБ-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. У XV ст. рысы гандлёвых і рамесніцкіх цэнтраў набылі былыя <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Крэпасць">крэпасці</a>, феадальныя замкі, некаторыя гаспадарскія двары. У XVI ст. на Беларусі ўзнікла больш за 200 своеасаблівых пасяленняў гарадскога тыпу — <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8F%D1%81%D1%82%D1%8D%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Мястэчка">мястэчак</a>. У сярэдзіне XVII ст. у ВКЛ было 757 гарадоў і мястэчак. Буйнымі лічыліся гарады, якія мелі 10 і больш тысяч жыхароў, сярэднімі — больш за 5, малымі — 2-5 тысяч жыхароў. У мястэчках было ад некалькіх сотняў да 1,5 тысяч жыхароў<sup id="cite_ref-Крыніцы/ЭГБ_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-Крыніцы/ЭГБ-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Гарады і буйныя мястэчкі выконвалі функцыі: эканамічную — былі цэнтрамі рамяства і <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Гандаль">гандлю</a>, пунктамі складання тавараў, рачнога суднабудавання, месца правядзення <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%88" title="Кірмаш">кірмашоў</a>, прыпынку купцоў, рачнымі портамі; адміністрацыйную — з’яўляліся цэнтрамі ваяводстваў, паветаў, валасцей, царкоўных прыходаў, феадальных уладанняў; вайсковую — служылі крэпасцямі, месцамі збору і сканцэнтраванняў войска. па меры ператварэння гарадоў у гандлёва-рамесніцкія цэнтры ўзмацнялася іх імкненне выйсці з-пад юрысдыкцыі вялікакняжацкай адміністрацыі, стварыць сваю сістэму самакіравання і судова-адміністрацыйную ўладу. З канца XIV ст. у гарадах, а пазней і ў асобных мястэчках ва ўмовах жорсткай грамадска-палітычнай барацьбы мяшчане дамагаліся <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D1%8D%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Магдэбургскае права">магдэбургскага права</a>. </p><p>Сацыяльны склад, маёмаснае і прававое становішча <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Насельніцтва">насельніцтва</a> гарадоў былі неаднолькавыя. Гарадскія вярхі складаліся з <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">феадалаў-баяр</a> і вышэйшага духавенства. Да іх набліжаліся багатыя купцы і багатыя рамеснікі. Найбольшую групу гараджан складалі рамеснікі, арганізаваныя ў цэхі, гандляры, дробныя і сярэднія купцы, земляробы. У гарадах таксама жылі феадальна-залежныя людзі, пераселеныя сюды сваімі ўладальнікамі. </p><p>У часы ваеннага ліхалецця сярэдзіны <a href="/wiki/XVII" class="mw-redirect" title="XVII">XVII</a> ст. большасць гарадоў і мястэчак была спустошана, некаторыя цалкам спалены. Асабліва пацярпелі гарады падчас <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%A5%D0%BC%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Паўстанне Хмяльніцкага">паўстання Б. Хмяльніцкага</a> і <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96_%D0%B7_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%87%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_(1654%E2%80%941667)" title="Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667)">вайны паміж Расіяй і Рэччу Паспалітай 1654—1667 гг.</a> Улічваючы цяжкі стан гарадоў, Сейм Рэчы Паспалітай вымушаны быў на працягу 1660-х гадоў прыняць пастановы аб вызваленні іх ад падаткаў. Паводле гэтых пастаноў, 22 гарады вызваляліся на 4 гады ад усіх падаткаў на карысць дзяржавы, акрамя чопавага і пошлінных збораў<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Падчас <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Паўночная вайна">Паўночнай вайны</a> <a href="/wiki/1700" title="1700">1700</a>—<a href="/wiki/1721" title="1721">1721</a> большасць гарадоў і мястэчак былі разбураны. У другой палове XVIII ст. эканоміка большасці гарадоў стабілізавалася, а ў канцы стагоддзя большасць з іх пераадолела заняпад. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Рэлігія"><span id=".D0.A0.D1.8D.D0.BB.D1.96.D0.B3.D1.96.D1.8F"></span>Рэлігія</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=8" title="Правіць раздзел: Рэлігія" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=8" title="Правіць зыходнік раздзела: Рэлігія"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC" title="Праваслаўная царква ў Вялікім Княстве Літоўскім">Праваслаўная царква ў Вялікім Княстве Літоўскім</a></b>, <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рымска-каталіцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім (няма такой старонкі)">Рымска-каталіцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім</a></b>, <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%96%D1%8F%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уніяцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім (няма такой старонкі)">Уніяцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім</a></b> і <b><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8D%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC" class="mw-redirect" title="Пратэстанцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім">Пратэстанцкая царква ў Вялікім Княстве Літоўскім</a></b></div> <p>Вялікае Княства Літоўскае было пераважна хрысціянскай краінай (<a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%B5" title="Праваслаўе">Праваслаўе</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцтва">Каталіцтва</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8D%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%B7%D0%BC" class="mw-redirect" title="Пратэстантызм">Пратэстантызм</a>, <a href="/wiki/%D0%A3%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%86%D1%8D%D1%80%D0%BA%D0%B2%D1%8B" title="Усходнія каталіцкія цэрквы">Уніяцтва</a> (з <a href="/wiki/1596" title="1596">1596</a>), таксама існавала іўдзейскае і мусульманскае веравызнанне. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Іудзейскае_веравызнанне"><span id=".D0.86.D1.83.D0.B4.D0.B7.D0.B5.D0.B9.D1.81.D0.BA.D0.B0.D0.B5_.D0.B2.D0.B5.D1.80.D0.B0.D0.B2.D1.8B.D0.B7.D0.BD.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D0.B5"></span>Іудзейскае веравызнанне</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=9" title="Правіць раздзел: Іудзейскае веравызнанне" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=9" title="Правіць зыходнік раздзела: Іудзейскае веравызнанне"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Мусульманскае_(ісламскае)_веравызнанне"><span id=".D0.9C.D1.83.D1.81.D1.83.D0.BB.D1.8C.D0.BC.D0.B0.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B0.D0.B5_.28.D1.96.D1.81.D0.BB.D0.B0.D0.BC.D1.81.D0.BA.D0.B0.D0.B5.29_.D0.B2.D0.B5.D1.80.D0.B0.D0.B2.D1.8B.D0.B7.D0.BD.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D0.B5"></span>Мусульманскае (ісламскае) веравызнанне</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=10" title="Правіць раздзел: Мусульманскае (ісламскае) веравызнанне" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=10" title="Правіць зыходнік раздзела: Мусульманскае (ісламскае) веравызнанне"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саслоўная_структура"><span id=".D0.A1.D0.B0.D1.81.D0.BB.D0.BE.D1.9E.D0.BD.D0.B0.D1.8F_.D1.81.D1.82.D1.80.D1.83.D0.BA.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Саслоўная структура</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=11" title="Правіць раздзел: Саслоўная структура" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=11" title="Правіць зыходнік раздзела: Саслоўная структура"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Саслоўная структура Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Саслоўная структура Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>У ВКЛ дамінавалі чатыры саслоўных групы — <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">шляхта</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Духавенства">духавенства</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8F%D1%88%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%B5" title="Мяшчане">мяшчане</a> і <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B5" class="mw-redirect" title="Сяляне">сяляне</a>. Сацыяльныя адносіны не заўсёды насілі мірны характар. Выдзяляюць шэраг грамадзянскіх войнаў на сацыяльнай аснове — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0-%D1%81%D1%8F%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_1648-1651" class="mw-redirect" title="Казацка-сялянская вайна 1648-1651">Казацка-сялянская вайна 1648—1651</a>, сялянскае паўстанне ў Крычаўскім старостве <a href="/wiki/1743" title="1743">1743</a> і грамадзянская вайна паміж буйнымі магнацкімі родамі ў першай чвэрці XVIII стагоддзя і г.д. </p><p>Найбольш прывелеяваная групай была шляхта, якая паўстала ў <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D0%B5%D1%87%D1%87%D0%B0" class="mw-redirect" title="Сярэднявечча">Сярэдневечу</a>, вылучалася сваёй колькасцю (каля 10 % ад усяго насельніцтва) і дужа багатымі сацыяльнымі і палітычнымі правамі. Шляхта не плаціла падаткаў, але павінна была збірацца на вайну ў <i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B5_%D1%80%D1%83%D1%88%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Паспалітае рушэнне">Паспалітае рэшэнне</a></i> (апалчэнне). Характэрным для шляхты Вялікага Княства Літоўскага быў міф аб яе паходжанні ад старажытных рымлянаў і атаясамленне сабе з <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Сарматы">сарматамі</a>. Як саслоўе, шляхта была дыферэнцыяванай — вылучалася дробная, сярэдняя і буйная шляхта, або <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" class="mw-redirect" title="Магнаты">магнаты</a>. </p><p>Духавенства было трох тыпаў — каталіцкае, праваслаўнае, уніяцкае ды пратэстанцкае. </p><p>Мяшчанства як саслоўе ўфармавалася ў Сярэднія вякі разам з паўстаннем местаў і гарадоў. Яно займала сярэдняе палажэнне паміж вышэйшым саслоўем — рыцарствам і ніжэйшым — сялянамі, або халопамі. Свае правы мяшчане пашыралі праз наданне <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B4%D1%8D%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Магдэбургскае права">Магдэбургскага права</a>, якое забяспечвала ім самакіраванне. Вялікая колькасць местаў у Вялікім Княстве Літоўскім былі прыватнаўласніцкімі, што аднак, не перашкаджала самакіраванню. Галоўным заняткам мяшчан было <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Рамяство">рамяство</a> і <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Гандаль">гандлярства</a>. Рамеснікі і гандляры аб’ядноўваліся ў цэхі, якія праіснавалі да самога канца Вялікага Княства Літоўскага. </p><p>Сяляне, альбо халопы былі найбуйнейшым паводле колькасці станам у Вялікім Княстве Літоўскім. На іх ляжаў асноўны падаткавы цяжар — яны плацілі падаткі і неслі шматлікія павіннасці. <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%82_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_1588" title="Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588">Статут 1588</a> года канчаткова запрыгоньваў сялян, хаця ў іх захоўваліся ўласныя правы і <i>de jure</i> яны былі вольнымі асобамі. Сяляне падзяляліся на катэгорыі — <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Халоп (няма такой старонкі)">халопы</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8C" class="mw-redirect" title="Бабыль">бабылі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%BD%D1%96%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кутнік (няма такой старонкі)">кутнікі</a>, людзі, <a href="/w/index.php?title=%D0%A7%D1%8D%D0%BB%D1%8F%D0%B4%D0%B7%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Чэлядзь (няма такой старонкі)">чэлядзь</a> нявольная і г.д. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Гаспадарка"><span id=".D0.93.D0.B0.D1.81.D0.BF.D0.B0.D0.B4.D0.B0.D1.80.D0.BA.D0.B0"></span>Гаспадарка</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=12" title="Правіць раздзел: Гаспадарка" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=12" title="Правіць зыходнік раздзела: Гаспадарка"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўныя артыкулы: <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сельская гаспадарка Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Сельская гаспадарка Вялікага Княства Літоўскага</a></b>, <b><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рамяство Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Рамяство Вялікага Княства Літоўскага</a></b> і <b><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гандаль Вялікага Княства Літоўскага (няма такой старонкі)">Гандаль Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Вялікакняжацкая"><span id=".D0.92.D1.8F.D0.BB.D1.96.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BD.D1.8F.D0.B6.D0.B0.D1.86.D0.BA.D0.B0.D1.8F"></span>Вялікакняжацкая</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=13" title="Правіць раздзел: Вялікакняжацкая" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=13" title="Правіць зыходнік раздзела: Вялікакняжацкая"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Для <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Эканоміка">гаспадаркі</a> ВКЛ ў XV—XVI стст. было характэрна далейшае паглыбленне грамадскага падзелу працы. Гэта знайшло сваё адлюстраванне ў значным росце гарадскіх пасяленняў. У беларускіх гарадах вытворцы-рамеснікі аб’ядноўваліся на заходні манер у <a href="/wiki/%D0%A6%D1%8D%D1%85" class="mw-redirect" title="Цэх">цэхавыя арганізацыі</a>. 3 цягам часу — бліжэй да XVIII ст. — у Беларусі дзе-нідзе пачала з’яўляцца <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%84%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Мануфактура">мануфактурная вытворчасць</a>. </p><p>Аднолькавыя працэсы сацыяльна-эканамічнага развіцця ВКЛ мелі падабенства з <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Заходняя Еўропа">заходнееўрапейскімі</a> галоўным чынам па форме, але значна розніліся па свайму зместу і далёка не супадалі па часе. Калі, у Заходняй Еўропе цэхавая арганізацыя працы ў канцы XV ст. знаходзілася ўжо ў стане крызісу, то ў вялікалітоўскіх землях яна ў гэты час толькі зараджалася. Калі мануфактура ў заходнееўрапейскіх краінах стала пануючай у XVI ст., а ў канцы XVIII ст. ужо зжывала сябе, то тут мануфактурная вытворчасць пачала па-сапраўднаму развівацца якраз у XVIII ст. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Феадальная"><span id=".D0.A4.D0.B5.D0.B0.D0.B4.D0.B0.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D0.B0.D1.8F"></span>Феадальная</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=14" title="Правіць раздзел: Феадальная" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=14" title="Правіць зыходнік раздзела: Феадальная"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Што тычыцца гаспадаркі феадала ў Вялікім Княстве Літоўскім у XIV—XV стст., то яна не была прыстасавана да атрымання лішкаў збожжавай прадукцыі, якая магла б <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Экспарт">экспартавацца</a>. Панскі двор задавальняў патрэбы толькі свайго ўладальніка. Асноўным жа падаткам для сялян быў <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="Грашовы чынш (няма такой старонкі)">грашовы чынш</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Натуральная даніна (няма такой старонкі)">натуральная даніна</a>. Аднак узрастанне попыту на хлеб у краінах Заходняй Еўропы і магчымасць атрымання вялікіх прыбыткаў ад продажу прымусіла ўласнікаў зямлі ў ВКЛ перабудоўваць сваю гаспадарку. Яны пачынаюць ствараць прадпрыемствы па вытворчасці збожжа. Але для гэтага трэба было: па-першае, пашырыць плошчу панскай ворнай зямлі, па-другое, прымусіць сялян працаваць на ёй. Таму распачынаецца рэарганізацыя панскага двара ў <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Фальварак">фальварак</a>. Першыя фальваркі ў ВКЛ з’явіліся ў XV ст. Але асаблівае пашырэнне фальваркі атрымалі з сярэдзіны XVI ст. у сувязі з правядзеннем аграрнай рэформы. Найбольшы рост фальваркаў назіраўся ў <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%8F%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Панямонне">Панямонні</a> і <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%80%E2%80%99%D0%B5_(%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D1%80%D1%8D%D0%B3%D1%96%D1%91%D0%BD_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96)" title="Паазер’е (этнаграфічны рэгіён Беларусі)">Падзвінні</a>. Фальварковая гаспадарка мела ўжо таварны характар. Гэта значыць прадукцыя, якая выраблялася ў фальварку, ішла на продаж. Засноўвалася яна па-ранейшаму на працы прыгонных сялян. Але цяпер уласнікі зямлі за карыстанне надзелам пачалі патрабаваць з іх не грашовага чыншу і натуральнай даніны, а працы на панскіх землях — выканання паншчыны. </p><p>Стабільна высокі попыт на заходнееўрапейскім рынку на сельскагаспадарчую прадукцыю вызначыў аграрны характар эканомікі ВКЛ, а фальварак зрабіў вызначальным паказчыкам эканамічнага развіцця Беларусі аж да канца XVIII ст. Нават пасля спусташальных ваенных ліхалеццяў сярэдзіны XVII — пачатку XVIII стст. фальварак хутка адбудаваўся і зноў заняў сваё цэнтральнае становішча ў гаспадарчай сістэме ВКЛ. Такім чынам, галоўнай асаблівасцю эканамічнага развіцця Вялікага Княства Літоўскага ў XVI—XVIII стст. стала ўзнікненне фальварковай гаспадаркі, якая хоць і была заснавана на выкарыстанні працы прыгонных сялян, але ўжо насіла таварны характар і працавала галоўным чынам на знешні рынак. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Транспарт_і_шляхі_зносін"><span id=".D0.A2.D1.80.D0.B0.D0.BD.D1.81.D0.BF.D0.B0.D1.80.D1.82_.D1.96_.D1.88.D0.BB.D1.8F.D1.85.D1.96_.D0.B7.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.96.D0.BD"></span>Транспарт і шляхі зносін</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=15" title="Правіць раздзел: Транспарт і шляхі зносін" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=15" title="Правіць зыходнік раздзела: Транспарт і шляхі зносін"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Важнымі транспартнымі шляхамі ў ВКЛ былі рэкі (Нёман, Вілія, Заходні Буг, Заходняя Дзвіна, Дняпро, Прыпяць і іх буйныя прытокі), якія забяспечвалі даволі надзейную і танную дастаўку тавараў. У летні перыяд яны выкарыстоўваліся як водныя шляхі, а зімой — як лядовыя. Для рацыянальнага і бяспечнага выкарыстання рэк як транспартных шляхоў з XVI ст. практыкавалася іх ачыстка, напр., Нёмана і Віліі. З другой паловы XVIII ст. пачалі будавацца Каралеўскі канал і Агінскі канал, якія звязалі рачныя сістэмы Чорнага і Балтыйскага мораў. Для руху па рэках выкарыстоўвалі разнастайныя па танажы, канструкцыі і прызначэнні рачныя судны: камягі, віціны, разнастайныя лодкі, чаўны і проста плыты. Назіраліся рэгіянальныя асаблівасці ўжывання розных відаў суднаў: у басейне Нёмана пераважалі віціны і боты; Дзвіны — стругі, шкуты і якіманкі; Дняпра — баркі і байдакі; па каналах і невял. рэках плавалі баркі і паўбаркі. Для руху выкарыстоўваліся шасты, вёслы, ветразі. Сярэдняя хуткасць руху суднаў па цячэнні была 4-6 км/гадз, а супраць цячэння — 1,5-2 км/гадз. Найбольш значныя прыстані знаходзіліся ў Вільні, Берасці, Пінску, Віцебску, Полацку, Усцілугу, з XVII ст. — у Стоўбцах, Свержані, Бешанковічах і інш. </p><p>Сухапутныя дарогі былі грунтавыя і адлюстроўвалі асаблівасці рэльефу. Яны імкнуліся не перасякаць значных перашкод, рабілі рэзкія павароты, часта змянялі свой напрамак, на забалочаных месцах рабіліся насыпы і гаці. Бум будаўніцтва дарожна-транспартнай камунікацый на тэрыторыі ВКЛ прыпаў на пачатак XV ст., калі былі пракладзены дарогі, якія звязвалі ўсе вобласці дзяржавы з яго цэнтрам. Пры будаўніцтве дарог таго часу ўмела выкарыстоўваўся рэльеф мясцовасці. У сярэдзіне XVI — першай палове XVII ст. і з сярэдзіны XVIII ст. ажыццяўлялася пашырэнне існай сеткі дарог, яе добраўпарадкаванне. Дарогі падзяляліся паводле сваёй значнасці. Найбольш значныя ў дзяржаўным, гандлёвым плане дарогі называліся гасцінцамі і былі шырокія і добра абсталяваныя. Статут ВКЛ 1588 года агаворвае (раздзел 9, арт. 32), што гасцінцы <i>«мають быци водле стародавного обычаю так широкие, абы на полтора прута [7,3 м] быти могли»</i>, тут жа выкладзены правілы праезду па дарогах: <i>«воз порожний маеть уступовати возу наложоному, пеший — езному, езный — возу»</i>. Дарогі мелі сістэму дрэнажу, іх акопвалі з абодвух бакоў равамі, абапал высаджвалі дрэвы. У гарадах практыкавалася пабудова дарог з цвёрдым пакрыццём (спачатку дашчаным, потым брукаваным). Дарогі часта агароджваліся. У XIII—XVII стст. дарогі не мелі паказальнікаў напрамкаў руху, таму вялікае значэнне мелі асабістае веданне шляху і роля праваднікоў. У XVIII ст. на перакрыжаваннях сталі ставіць паказальнікі напрамкаў з назвай важнейшага населенага пункта па напрамку руху. Важнейшымі сухапутнымі дарогамі былі: «вялікая дарога» Смаленск-Орша-Талачын-Бобр-Барысаў-Менск-Койданава-Мір-Слонім-Ваўкавыск-Берасце; «гасцінец вялікі» Полацк-Віцебск-Орша-Копысь-Шклоў-Магілёў; Луцк-Пінск-Новагародак—Вільня; Вільня-Трокі-Коўна-Юрбарк; Вільня-Гародня-Ломжа; Вільня-Глыбокае-Полацк-Невель-Масква; Менск-Маладзечна-Вільня, Новагародак-Шчучын-Гародня-Аўгустаў; Кіеў-Гомель-Рэчыца-Бабруйск-Менск; Кіеў-Мазыр-Пінск-Кобрын-Берасце; Слуцк-Глуск-Гомель; Брацлаў-Вінніца-Корац-Дубровіца-Пінск; Берасце-Ратна-Уладзімір-Луцк і інш. </p><p>Асноўную цяжкасць пры будаўніцтве дарожна-транспартных камунікацый складала абсталяванне рачных перапраў. Для пераадолення рэк выкарыстоўваліся броды, масты, а на вялікіх рэках — паромныя пераправы (перавозы). Некаторыя масты былі даволі вялікіх памераў (цераз Друць каля Бялыніч, XVI ст., цераз Бярэзіну і Гайну, XVIII ст. і інш.). Апроч пастаянных усталёўваліся часовыя пераправы пантоннага тыпу (пантонны мост быў узведзены ў час бітвы пад Оршай у 1514 цераз р. Крапіўну). Асноўным матэрыялам для пабудовы мастоў было дрэва з-за даступнасці і адноснай таннасці матэрыялу. Будавалі масты і з каменнымі апорамі (напр., у Маркаўскай воласці ў XV ст., у Гародні і Вільні ў XVI—XVIII стст.). Масты мелі як апорную, так і арачную канструкцыю. </p><p>Для ўтрымання ў належным стане дарожна-інжынерных камунікацый у межах дзяржавы існавала спецыяльнае кола людзей (мастаўнічыя), што назіралі за станам дарог і мастоў. Непасрэдна за стан дарожных камунікацый адказваў уласнік ці трымальнік уладання і яго адміністрацыя, на землях якога знаходзіліся дарогі. Самі работы па ўпарадкаванні дарог (будоўля і рамонт мастоў, насыпанне грэбляў і г.д.) клаліся на падданых уладання. У дзяржаўных уладаннях існавала асобая катэгорыя насельніцтва, якая спецыялізавалася на будоўлі і рамонце мастоў — борці. Для забеспячэння добрага тэхнічнага стану і абслугоўвання мастоў і дарог шырока практыкаваўся збор маставога мыта. Гэта сістэма дазваляла атрымліваць грашовыя сродкі на ўтрыманне дарог і мастоў у залежнасці ад інтэнсіўнасці іх выкарыстання. </p><p>Звычайным відам транспарту быў конны. Гужавы транспарт існаваў 2 відаў: калёсны (летні) і палазны (зімовы). Выкарыстоўваліся павозкі, падводы, фуры, карэты, у зімовы перыяд — сані. Хуткасць руху залежала ад якасці дарогі: у XVIII ст. для абозаў яна была 20-30 км за суткі, для асобных экіпажаў — 40-50 км, для верхавых — да 70-80 км за суткі. Напр., па даных 1668, дарога з Варшавы да Магілёва займала каля 13 дзён. </p><p>У цэлым дзяржаўная сістэма ВКЛ па стварэнні і захаванні інжынерна-дарожных камунікацый у належным стане выконвала сваю функцыю і забяспечвала добры стан транспартных шляхоў. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Асвета"><span id=".D0.90.D1.81.D0.B2.D0.B5.D1.82.D0.B0"></span>Асвета</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=16" title="Правіць раздзел: Асвета" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=16" title="Правіць зыходнік раздзела: Асвета"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:GreatCourtyard.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/GreatCourtyard.jpg/220px-GreatCourtyard.jpg" decoding="async" width="220" height="284" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/GreatCourtyard.jpg/330px-GreatCourtyard.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/GreatCourtyard.jpg/440px-GreatCourtyard.jpg 2x" data-file-width="592" data-file-height="763" /></a><figcaption>Вялікі двор Віленскага ўніверсітэта і касцёл Св. Янаў (<a href="/wiki/1840" title="1840">1840</a>—<a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a>-я)</figcaption></figure> <p>Адукацыя ў ВКЛ захоўвала свой канфесіянальны характар. У другой палове XVI ст. існавалі <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Праваслаўныя школы (няма такой старонкі)">праваслаўныя школы</a> з пашыранай праграмай адукацыі, дзе вывучаліся <a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Царкоўнаславянская граматыка (няма такой старонкі)">царкоўнаславянская граматыка</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Матэматыка">матэматыка</a>, <a href="/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%96%D1%8F" title="Філасофія">філасофія</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" class="mw-redirect" title="Тэалогія">тэалогія</a>. Значны ўклад у развіццё, а часткова і ў секулярызацыю школьнай асветы зрабілі брацтвы праваслаўныя — віленскае Святадухаўскае, магілёўскае, слуцкае, брэсцкае, пінскае, полацкае і інш. </p><p>Каталіцкая сістэма школьнай і калегіумнай адукацыі таксама адпавядала тагачасным тэалагічным, царкоўна-рэлігійным і грамадскім патрэбам. Паводле пастаноў віленскіх <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%B4" title="Сінод">сінодаў</a> каталіцкія школы павіны былі стварацца пры кожным прыходзе (<a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D1%8F%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Плябанія">плябаніі</a>). Пасля ўтварэння <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэчы Паспалітай</a> і перамогі контрэфармаццыі на тэрыторыі ВКЛ пачалі пашырацца сярэднія каталіцкія навучальныя ўстановы еўрапейскага ўзроўню — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96%D1%83%D0%BC" title="Калегіум">калегіумы</a>, якія існавалі ў многіх гарадах княства. Большасць з іх знаходзілася пад апекай езуіцкіх, піярскіх і іншых каталіцкіх ордэнаў. Першай навучальнай установай падобнага тыпу быў <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B5%D0%B7%D1%83%D1%96%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96%D1%83%D0%BC" class="mw-redirect" title="Віленскі езуіцкі калегіум">Віленскі езуіцкі калегіум</a>, заснаваны ў <a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a> г. асноўным кантынгентам навучэнцаў якога, была шляхецкая моладзь. </p><p>Шырокай праграмай адукацыі вылучаліся <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8D%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пратэстанцкія школы (няма такой старонкі)">пратэстанцкія школы</a>, якія ўзначальвалі дэмакратычныя дзеячы рэфармацыйнага руху. Менавіта ў рэфармацыйных колах у 1560-я гады ўзнікла ідэя стварэння першага ў ВКЛ універсітэта. Аднак пад уплывам каталіцкага духавенства такая навучальная ўстанова была падначалена <a href="/wiki/%D0%95%D0%B7%D1%83%D1%96%D1%82%D1%8B" title="Езуіты">езуітам</a> (<u>Гл.далей</u>: <i><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%9E%D0%BD%D1%96%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82" class="mw-redirect" title="Віленскі ўніверсітэт">Віленскі ўніверсітэт</a></i>). </p><p>Побач з царкоўна-рэгілійнымі формамі школьнага навучання, у ВКЛ заўсёды існавалі прыватныя формы адукацыі. Многія беларускія, літоўскія і ўкраінскія феадалы, частка заможнага мяшчанства, духавенства папаўнялі сваю адукацыю ў розных заходнееўрапейскіх універсітэтах (пераважна ў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%8F" class="mw-redirect" title="Кракаўская акадэмія">Кракаўскай</a> і <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%91%D0%BD%D1%96%D0%B3%D1%81%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кёнігсберская акадэмія (няма такой старонкі)">Кёнігсберскай</a> акадэміях, у <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Германія">Германіі</a>, <a href="/wiki/%D0%A7%D1%8D%D1%85%D1%96%D1%8F" title="Чэхія">Чэхіі</a>, <a href="/wiki/%D0%86%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Італія">Італіі</a>). Пад уплывам еўрапейскага Асветніцтва ў ВКЛ з сяр. XVIII ст. пачаліся рэформы ў школьнай калегіумнай адукацыі, у <a href="/wiki/1773" title="1773">1773</a>—<a href="/wiki/1775" title="1775">1775</a> распачала сваю дзейнасць <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%96%D1%8F" title="Адукацыйная камісія">Адукацыйная камісія</a> (<u>Гл.далей</u>: <i><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0" title="Асвета">Асвета</a></i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Літаратура_ў_ВКЛ"><span id=".D0.9B.D1.96.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0_.D1.9E_.D0.92.D0.9A.D0.9B"></span>Літаратура ў ВКЛ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=17" title="Правіць раздзел: Літаратура ў ВКЛ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=17" title="Правіць зыходнік раздзела: Літаратура ў ВКЛ"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D1%9E_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC" title="Літаратура ў Вялікім Княстве Літоўскім">Літаратура ў Вялікім Княстве Літоўскім</a></b></div> <p>Пачаткі вялікалітоўскай літаратуры (XIII—XIV стст.) грунтаваліся на пісьмова-моўных традыцыях тых зямель Русі, якія ўвайшлі ў склад Вялікага Княства Літоўскага. На гэтым этапе пераважала перапісаная літаратура царкоўна-рэлігійнага характару часцей на <a href="/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Царкоўнаславянская мова">царкоўнаславянскай мове</a>. З XIV ст. <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Старабеларуская мова">старабеларуская</a> стала мовай дзяржаўнага справаводства ВКЛ, што ў сваю чаргу спрыяла яе развіццю. </p><p>У эпоху <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D1%8F%D0%B5_%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D0%B5" title="Позняе Сярэдневякоўе">позняга сярэдневякоўя</a> ў ВКЛ працягвалася станаўленне ўласна беларускай літаратуры, якое адбывалася даволі марудліва. Слаба развіваліся аратарская проза і публіцыстыка, перажывала крызіс агіяграфія. «Жыціе віленскіх мучанікаў», тэматычна звязанае з беларуска-літоўскім рэгіёнам, узнікла за межамі ВКЛ. Тым жа часам новыя якасці набыла паломніцкая проза. </p><p>У XVI ст. з’явілася плеяда высокаадукаваных і таленавітых пісьменнікаў, зарадзіліся новыя віды і жанры (кніжная паэзія, рэфармацыйная публіцыстыка, гістарычна-мемуарная літаратура, драматургія). Літаратура набыла большую публіцыстычнасць і сацыяльную завостранасць, у ёй з’яўляліся творы, напісаныя з пазіцый рэнесансавага гуманізму, узмацняўся асабовы пачатак, зараджаліся індывідуальныя стылі. </p><p>Этапнае значэнне ў гісторыі беларускай літаратуры і культуры ВКЛ мела дзейнасць беларускага гуманіста-асветніка, заснавальніка ўсходнеславянскага кнігадрукавання, пісьменніка і перакладчыка <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%81%D0%BA_%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Францыск Скарына">Ф. Скарыны</a>. Рацыяналістычна-асветніцкі дух яго каментарыяў, свецкі характар афармлення кніг садзейнічалі секулярызацыі і дэмакратызацыі літаратуры на землях Вялікага Княства Літоўскага. Скарына быў пачынальнікам беларускага вершаскладання і гімнаграфіі, ён давёў да высокай дасканаласці жанр прадмоў — зародкаў беларускага літаратуразнаўства і крытыкі, беларускай філалогіі. </p><p>У другой палавіне XVI ст. ў сувязі з актывізацыяй усяго грамадска-палітычнага і культурнага жыцця ВКЛ больш хутка развівалася і літаратура. У многіх беларускіх, літоўскіх і ўкраінскіх гарадах былі адкрыты друкарні і школы розных кірункаў (пратэстанцкія, праваслаўныя, каталіцкія), выдаваліся буквары, граматыкі, слоўнікі. Творы пісаліся і друкаваліся на беларускай, царкоўна-славянскай, літоўскай, польскай і лацінскай мовах. Найбольшае развіццё атрымала палемічная публіцыстыка. На гэты ж час прыпадае зараджэнне літоўскамоўнага пісьменства на тэрыторыі ВКЛ, яго пачынальнікам быў М. Даўкша. Важную ролю ў развіцці старалітоўскага пісьменства гэтага часу адыгралі К. Сірвідас, укладальнікі і перакладчыкі духоўных твораў М. Пяткявічус, С. Яўгеліс-Целега, С. Славачынскіс, Б. С. Хілінскі. </p><p>У цэлым літаратура ВКЛ эпохі контррэфармацыі развівалася ў рэчышчы барока. Характэрныя асаблівасці гэтага стылю прыкметны ўжо ў асобных творах панегірычнай паэзіі, драматургіі, палемічнай і аратарскай прозы канца XVI — пачатку XVII ст. Ідэйна-мастацкія прынцыпы барока, светаадчуванне той складанай эпохі найбольш паслядоўна выявіліся ў філасофска-рэлігійнай лірыцы. Дасягненню пэўнага адзінства творчых прынцыпаў літаратуры садзейнічалі тэарэтычныя працы, напрыклад, паэтыка Н. К. Сарбеўскага. </p><p>У вельмі складаных умовах агульнага сацыяльна-эканамічнага і грамадска-палітычнага крызісу <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэчы Паспалітай</a>, у складзе якой знаходзіліся Беларусь і Літва, разбуральных войнаў, напружанай ідэалагічнай барацьбы і рэлігійнай канфрантацыі, узмацнення сацыяльнага і нацыянальнага ўціску, паланізацыі адбываўся працэс развіцця беларускай і літоўскай літаратур у пераходны перыяд (другая палавіна XVII — першая палавіна XVIII ст.). Адмірала старая эстэтычная сістэма, занепадалі традыцыйныя літаратурныя жанры. Далейшая секулярызацыя і дэмакратызацыя, уплыў фальклору і інш. прывялі да ўзнікнення інтымнай лірыкі, парадыйна-сатырычнай і гумарыстычнай прозы, з’яўлення новых традыцый. Разам з тым далейшае развіццё атрымала гістарычна-мемуарная літаратура, у стварэнні якой найбольшую ролю адыгралі прадстаўнікі шляхты. </p><p>Ідэі Асветніцтва садзейнічалі пераасэнсаванню і пераадоленню ў другой палавіне XVIII ст. старых літаратурных традыцый, узмацненню новых эстэтычных тэндэнцый, з’яўленню якасна новых мастацкіх твораў, якія паклалі пачатак фарміраванню нацыянальнай беларускай і літоўскай літаратур на народных мовах. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мастацтва"><span id=".D0.9C.D0.B0.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.86.D1.82.D0.B2.D0.B0"></span>Мастацтва</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=18" title="Правіць раздзел: Мастацтва" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=18" title="Правіць зыходнік раздзела: Мастацтва"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Замкі"><span id=".D0.97.D0.B0.D0.BC.D0.BA.D1.96"></span>Замкі</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=19" title="Правіць раздзел: Замкі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=19" title="Правіць зыходнік раздзела: Замкі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>У XIV — першай палове XVI ст. асноўным тыпам манументальных збудаванняў у ВКЛ быў замак, якому ўласціва спалучэнне горадабудаўнічых, ваенных, жылых і прадстаўнічых функцый, размяшчаліся на натуральных узвышшах і мелі ў плане паліганальную форму, адпаведную рэльефу. На рубяжы XV ст. пачынаюць будавацца мураваныя замкі. У XV—XVI стст. пашыраецца будаўніцтва мураваных і драўляных прыватнаўласніцкіх замкаў (<a href="/wiki/%D0%86%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Іказненскі замак">Іказненскі замак</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%91%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Геранёнскі замак">Геранёнскі замак</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D1%87%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Любчанскі замак">Любчанскі замак</a>). </p><p>У вольных гарадах, якія атрымалі самакіраванне, паводле магдэбургскага права, фарміраваліся новыя архітэктурна-гандлёвыя цэнтры, дзе канцэнтраваліся грамадскія будынкі (ратушы, цэрквы, касцёлы, крамы). Па-ранейшаму важная роля належала гарадскім умацаванням, якія ў вялікіх гарадах утваралі развітую абарончую сістэму. Увядзенне ў ваеннае будаўніцтва заходне-еўрапейскіх <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Фартыфікацыя">фартыкацыйных</a> сістэм спрыяла паступовай трансфармацыі замкаў у палацава-замкавыя комплексы, спалучэнню ў іх грамадскіх і абарончых функцый. </p> <center><ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Trakai-Troki.jpg" class="mw-file-description" title="Тракайскі замак"><img alt="Тракайскі замак" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Trakai-Troki.jpg/120px-Trakai-Troki.jpg" decoding="async" width="120" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Trakai-Troki.jpg/180px-Trakai-Troki.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Trakai-Troki.jpg/240px-Trakai-Troki.jpg 2x" data-file-width="988" data-file-height="554" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Тракайскі замак">Тракайскі замак</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Belarus-Mir-Castle-2.jpg" class="mw-file-description" title="Мірскі замак"><img alt="Мірскі замак" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Belarus-Mir-Castle-2.jpg/120px-Belarus-Mir-Castle-2.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Belarus-Mir-Castle-2.jpg/180px-Belarus-Mir-Castle-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Belarus-Mir-Castle-2.jpg/240px-Belarus-Mir-Castle-2.jpg 2x" data-file-width="2288" data-file-height="1712" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%80%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Мірскі замак">Мірскі замак</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg" class="mw-file-description" title="Луцкі замак"><img alt="Луцкі замак" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg/120px-%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg/180px-%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg/240px-%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BA.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Луцкі замак">Луцкі замак</a> </div> </li> </ul></center> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Храмы"><span id=".D0.A5.D1.80.D0.B0.D0.BC.D1.8B"></span>Храмы</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=20" title="Правіць раздзел: Храмы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=20" title="Правіць зыходнік раздзела: Храмы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg/250px-%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg" decoding="async" width="250" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg/375px-%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg/500px-%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B8_%D0%A6%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0_01.jpg 2x" data-file-width="1053" data-file-height="700" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%B0_%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D1%96%D0%BB%D0%B0,_%D0%A1%D1%8B%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%8B" class="mw-redirect" title="Царква Святога Міхаіла, Сынкавічы">Царква Святога Міхаіла ў Сынкавічах</a></figcaption></figure> <p>Праваслаўныя цэрквы на працягу XVI—XVIII стст. амаль усе будаваліся драўлянымі. У першай палове XVI ст. сфарміраваўся самабытны 4-вежавы тып праваслаўнага храма, які спалучаў сакральную і абарончую функцыіі. У XVII ст. ва ўсходніх ваяводствах ВКЛ заснаваны шэраг праваслаўных манастыроў, драўляныя саборы якіх трансфармавалі ў танным мясцовым матэрыяле, ідэю візантыйскага крыжова-купальнага храма. </p><p>Інтэнсіўна будаваліся і каталіцкія храмы, для якіх характэрна <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%84" title="Неф">аднанефавая</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B4%D0%B0" title="Апсіда">аднаапсідная</a> аб’ёмна прасторавая кампазіцыя з рознымі варыянтамі галоўных фасадаў. Манументальным цывільным і культавым збудаванням XIV ст. першай палове XVI ст. уласцівы рысы заходне-еўрапейскай <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Готыка">готыкі</a> з адметнымі мясцовымі асаблівасцямі ў кампазіцыі, пабудаванай на спалучэнні рамана-візантыйскіх архітыпаў. У канструкцыі, прыстасаванай да абароны, і дэкоры, заснаваным на традыцыйнай чырвона-белай паліхроміі. </p><p>У архітэктуры ўніяцкіх храмаў першай паловы XVIII ст. складваліся самабытныя рысы позняга <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B0" title="Барока">барока</a>, так званага — віленскага. У іх кампазіцыі былі знітаваны рамана-візантыйскія ўплывы, пластычная распрацоўка фасадаў і інтэр’ераў, своеасаблівы прапарцыянальны лад і сілуэт збудаванняў. Стылістычныя прыёмы віленскага барока выкарыстоўваліся і ў будаўніцтве храмаў іншых канфесій, а таксама ў цывільным і палацавым дойлідстве. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Музыка"><span id=".D0.9C.D1.83.D0.B7.D1.8B.D0.BA.D0.B0"></span>Музыка</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=21" title="Правіць раздзел: Музыка" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=21" title="Правіць зыходнік раздзела: Музыка"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Музычнае мастацтва Вялікага Княства Літоўскага">Музычнае мастацтва Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>Музычнае мастацтва Вялікага Княства Літоўскага якое адлюстроўвае рэчаіснасць і фантазіі ў гукавых мастацкіх вобразах. Развівалася ў рамках як народнай, так і высокай культуры. Першапачаткова найбольшы ўплыў мела царкоўная музыка, у XVII стагоддзі пачалося актыўнае развіццё свецкага музычнага мастацтва, што вылілася ў стварэнне прыватных аркестраў і капэл у XVIII стагоддзі. </p><p>Развіццю <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Музыка">музыкі</a> садзейнічалі манастырскія і брацкія школы, у якіх падрыхтоўваліся спевакі і музыкі. З XVI ст. пры калегіумах і дварах <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B" class="mw-redirect" title="Магнаты">магнатаў</a> існавалі <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D1%8D%D0%BB%D0%B0" class="mw-redirect" title="Капэла">капэлы</a> — калектывы мяшанага тыпу, якія складаліся з аркестра і групы салістаў-вакалістаў. Яны суправаджалі спектаклі <a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80" title="Тэатр">тэатраў</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8C_(%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Баль (танцы) (няма такой старонкі)">балі</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Паляванне">паляванні</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рэлігійная служба (няма такой старонкі)">рэлігійныя службы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ваенныя парады (няма такой старонкі)">ваенныя парады</a>. Музыкантаў рыхтавалі ў прыватных школах, часам за мяжой. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тэатр"><span id=".D0.A2.D1.8D.D0.B0.D1.82.D1.80"></span>Тэатр</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=22" title="Правіць раздзел: Тэатр" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=22" title="Правіць зыходнік раздзела: Тэатр"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG/220px-%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG/330px-%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG/440px-%D0%9D%D0%B5%D1%81%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2.%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8_%D0%BA_%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%8F%D0%BC.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="940" /></a><figcaption>Дэкарацыі да спектакляў у <a href="/wiki/%D0%9D%D1%8F%D1%81%D0%B2%D1%96%D0%B6%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%82%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB%D0%B0%D1%9E" title="Нясвіжскі тэатр Радзівілаў">Нясвіжскім тэатры Радзівілаў</a>.</figcaption></figure> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Тэатр Вялікага Княства Літоўскага">Тэатр Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>Тэатральнае мастацтва Вялікага Княства Літоўскага бярэ пачатак у народным тэатры, які ўзнік на аснове старажытных абрадаў, гульняў, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="Карагод">карагодаў</a>, паказаў вандроўных акцёраў-скамарохаў. З XVI ст. бытаваў народны лялечны тэатр <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BA%D0%B0" title="Батлейка">батлейка</a>. У XVII ст. узнікла народная драма. Характэрнай асаблівасцю школьнага тэатра XVI—XVII ст. была сатырычная накіраванасць яго інтэрмедый. З’явіліся прыгонныя, аматарскія і прафесійныя тэатры. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Узброеныя_сілы"><span id=".D0.A3.D0.B7.D0.B1.D1.80.D0.BE.D0.B5.D0.BD.D1.8B.D1.8F_.D1.81.D1.96.D0.BB.D1.8B"></span>Узброеныя сілы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=23" title="Правіць раздзел: Узброеныя сілы" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=23" title="Правіць зыходнік раздзела: Узброеныя сілы"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote navigation-not-searchable">Асноўны артыкул: <b><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Узброеныя сілы Вялікага Княства Літоўскага">Узброеныя сілы Вялікага Княства Літоўскага</a></b></div> <p>Армія як арганізаваная структура, пачала фарміравацца адначасова з узнікненем самой дзяржавы ў сярэдзіне XIII ст. і праіснавала да 1795 года </p><p>Складалася спачатку з <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Дружына">дружын</a>, потым <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B5_%D1%80%D1%83%D1%88%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Паспалітае рушэнне">паспалітага рушэння</a> і ўрэшце з <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D1%96%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Найміты (няма такой старонкі)">наймітаў</a>. </p><p>З утварэннем дзяржавы ў XIII стагоддзі, дружыны з баяраў складалі асноўную ўдарную сілу, здольную ваяваць у пешым і конным страі. Пазней баяры склалі значную частку <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">шляхты</a> — ваенна-служылага стану Вялікага Княства Літоўскага<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Паспалітае рушэнне — агульная <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Мабілізацыя">мабілізацыя</a> ваенна-служылага стану стала асновай камплектавання ўзброеных сіл. Збор паспалітага рушэння быў марудным працэсам, а з часам стаў не агульным апалчэннем шляхецкага стану, бо значная колькасць шляхты ўхілялася ад выезду на вайну. Нізкая дысцыпліна не дазваляла выкарыстоўваць і без таго абмежаваныя баявыя магчымасці паспалітага рушэння. Да таго ж, на памежных землях з <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Маскоўская дзяржава">Маскоўскай дзяржавай</a> і <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Крымскае ханства">Крымскім ханствам</a> трэба было трымаць залогі ў <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Крэпасць">крэпасцях</a> і <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Замак">замках</a>. Шляхта ж неахвотна несці гарнізонную службу, бо лічыла сябе вольнай ад вайсковага абавязку ў мірны час. Таму замест яе ў памежных фартэцыях выкарыстоўвалі найміты. </p><p>Наймітаў выкарыстоўвалі яшчэ з часоў <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%9E%D1%82" title="Вітаўт">Вітаўта</a> <sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Аднак у параўнанні з Заходняй Еўропай, дзе яны да сярэдзіны XVI ст. ужо вырашалі зыход большасці бітваў, наёмныя фарміраванні ў ВКЛ заставаліся дапаможнымі. Толькі пасля абрання Стэфана Баторыя і распачатай ім рэарганізацыі арміі наёмнае войска пачало адыгрываць галоўную ролю <sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Pancerny2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Pancerny2.jpg/166px-Pancerny2.jpg" decoding="async" width="166" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Pancerny2.jpg/249px-Pancerny2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Pancerny2.jpg/332px-Pancerny2.jpg 2x" data-file-width="867" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Таварыш панцырнай харугвы</figcaption></figure> <p>Узор прысягі <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%82%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80" title="Ротмістр">ротмістра</a> (1561): </p> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/30px-Aquote1.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td> <td><span style="font-style:italic"><cite>Я … Прысегаю через имя Божъе его королевской млсти и великому князству Литовъскому верне, цнотливе а зычливе на томъ ураде ротмистрова такъ на замъку, яко и в полю — служить; небезпечности вшелякое стеречь, и где бых о ней што ведал, ее не тоить, але его кролевъской млсти и речи посполитой панам радамъ великог князства Литовъского ознаймовати; а пильне врадови моему ротмистровскому и сторожы, мне поручаной, досить чинити, такъ около вартъ обороны замку, яко в захованью зуполъна роты завъжды служебных, мне поручоных; и теж на местцу и в тягнени заховатся без обътяженья подданых ег кор млсти. Так ми, Боже, помогай, и тая святая Еванъгелия<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></cite></span> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><span typeof="mw:File"><span title="""><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/30px-Aquote2.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 1.5x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></span></span> </td></tr></tbody></table> <p>У 1786 годзе ў Рэчы Паспалітай была праведзена вайсковая рэформа, у выніку створана новая рэгулярная армія, якое складалася аднак з асобных узброеных сіл Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Гл._таксама"><span id=".D0.93.D0.BB._.D1.82.D0.B0.D0.BA.D1.81.D0.B0.D0.BC.D0.B0"></span>Гл. таксама</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=24" title="Правіць раздзел: Гл. таксама" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=24" title="Правіць зыходнік раздзела: Гл. таксама"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%8F" class="mw-redirect" title="Літоўская зямля">Літоўская зямля</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%92%D0%9A%D0%9B" class="mw-redirect" title="Хроніка ВКЛ">Хроніка ВКЛ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BB%D1%8F%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%92%D0%9A%D0%9B" class="mw-redirect" title="Канцылярыя ВКЛ">Канцылярыя ВКЛ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D1%82%D1%83%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%9E_%D0%92%D0%9A%D0%9B_XVI-XVIII_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%9E" class="mw-redirect" title="Канфесійная сітуацыя ў ВКЛ XVI-XVIII стагоддзяў">Канфесійная сітуацыя ў ВКЛ XVI—XVIII стагоддзяў</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%96%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Канфесіянальная гісторыя Беларусі">Канфесіянальная гісторыя Беларусі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B4%D1%8B%D0%BD%D1%88%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0" title="Ардыншчына">Ардыншчына</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Каймінцы">Каймінцы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BD%D1%8B%D1%8F" title="Абрусныя">Абрусныя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%86%D0%B5%D0%BB%D1%96" title="Абывацелі">Абывацелі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83" title="Абражанне маястату">Абражанне маястату</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_(1811)" title="Вялікае Княства Літоўскае (1811)">Вялікае Княства Літоўскае (1811)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_(1812)" title="Вялікае Княства Літоўскае (1812)">Вялікае Княства Літоўскае (1812)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вялікае Княства Літоўска-Беларускае">Вялікае Княства Літоўска-Беларускае (1918)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%96%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BB_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Дыскусія вакол спадчыны Вялікага Княства Літоўскага">Дыскусія вакол спадчыны Вялікага Княства Літоўскага</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага">Знешняя палітыка Вялікага Княства Літоўскага</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Зноскі"><span id=".D0.97.D0.BD.D0.BE.D1.81.D0.BA.D1.96"></span>Зноскі</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=25" title="Правіць раздзел: Зноскі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=25" title="Правіць зыходнік раздзела: Зноскі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-_f264f9f25b672c58-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_f264f9f25b672c58_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pawet.net/library/v_ethnography/baharodzica/%D0%A6%D1%96_%D1%81%D0%BF%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%96_%D0%BC%D1%8B_%D0%91%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%86%D1%83.html">http://pawet.net/library/v_ethnography/baharodzica/%D0%A6%D1%96_%D1%81%D0%BF%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%96_%D0%BC%D1%8B_%D0%91%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%86%D1%83.html</a><span class="wef_low_priority_links"></span><div style="display:none"></div></span> </li> <li id="cite_note-Baranauskas-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Baranauskas_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">T. Baranauskas. <i>Lietuvos valstybės ištakos</i>. Вільнюс, 2000</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">История Литвы / А. Эйдинтас, А. Бумблаускас, А. Кулакаускас, М. Тамошайтис. — С. 29.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Гудавичюс, Э.</i> История Литвы / Э. Гудавичюс. — 2005. — Т. 1. — С. 46.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Краўцэвіч, А. К.</i> Стварэнне Вялікага Княства Літоўскага / А. К. Краўцэвіч. — Rzeszów, 2000. — С. 180.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Гісторыя Беларусі: у 6 т. / <a href="/wiki/%D0%AE%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%9C%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%91%D0%BE%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Юрый Мікалаевіч Бохан">Ю. Бохан</a> [і інш.]; рэдкал: <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D1%96%D0%BB_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8E%D0%BA" title="Міхаіл Паўлавіч Касцюк">М. Касцюк</a> (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск, 2008. — Т. 2. Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага. — С. 73.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4817788">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite id="CITEREFSužiedėlis" class="citation book cs1">Sužiedėlis, Saulius. <i>Historical dictionary of Lithuania</i> (2nd ed.). Lanham, Md.: Scarecrow Press. p. 119. <a href="/wiki/ISBN_(%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8B%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="ISBN (ідэнтыфікатар)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/978-0-8108-4914-3" title="Адмысловае:BookSources/978-0-8108-4914-3"><bdi>978-0-8108-4914-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historical+dictionary+of+Lithuania&rft.place=Lanham%2C+Md.&rft.pages=119&rft.edition=2nd&rft.pub=Scarecrow+Press&rft.isbn=978-0-8108-4914-3&rft.aulast=Su%C5%BEied%C4%97lis&rft.aufirst=Saulius&rfr_id=info%3Asid%2Fbe.wikipedia.org%3A%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Rowell S.C. <i>Lithuania Ascending: A pagan empire within east-central Europe, 1295—1345</i>. Кембрыдж, 1994. стар.289-290</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Ch. Allmand, <i>The New Cambridge Medieval History</i>. Cambridge, 1998, стар.731.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Encyclopædia Britannica. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://search.eb.com/eb/article-9048522">Grand Duchy of Lithuania</a></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Гісторыя Беларусі: у 6 т. / <a href="/wiki/%D0%AE%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%9C%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%91%D0%BE%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Юрый Мікалаевіч Бохан">Ю. Бохан</a> [і інш.]; рэдкал: <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D1%96%D0%BB_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8E%D0%BA" title="Міхаіл Паўлавіч Касцюк">М. Касцюк</a> (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск, 2008. — Т. 2. Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага. — С. 87—96.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Краўцэвіч, А. К.</i> Стварэнне Вялікага Княства Літоўскага / А. К. Краўцэвіч. — Rzeszów, 2000. — С. 178—180.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Гудавичюс, Э.</i> История Литвы / Э. Гудавичюс. — 2005. — Т. 1. — С. 48—51.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">R. Bideleux. <i>A History of Eastern Europe: Crisis and Change</i>. Routledge, 1998. стар.122</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Rowell, <i>Lithuania Ascending</i>, стар.289.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Z. Kiaupa. «Algirdas ir LDK rytų politika.» Gimtoji istorija 2: Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis). CD. (2003). Elektroninės leidybos namai: Vilnius.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">N. Davies. <i>Europe: A History</i>. Оксфард, 1996, стар.392.</span> </li> <li id="cite_note-palikimas-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-palikimas_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text">J. Kiaupienė. Gediminaičiai ir Jogailaičiai prie Vytauto palikimo. Gimtoji istorija 2: Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis). CD. (2003) Elektroninės leidybos namai: Vilnius.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">J. Kiaupienë, «Valdžios krizës pabaiga ir Kazimieras Jogailaitis.» Gimtoji istorija 2: Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis). CD. (2003). Elektroninės leidybos namai: Vilnius.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">D. Stone. <i>The Polish-Lithuanian state: 1386—1795</i>. University of Washington Press, 2001, стар.63.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">R. Bideleux. A History of Eastern Europe: Crisis and Change. Routledge, 1998. p.122</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a href="/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8D%D0%BF_%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%AE%D1%85%D0%BE" title="Язэп Аляксандравіч Юхо">Юхо Я. А.</a></i> Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі. Вучэб. Дапам. — Мн.: Універсітэцкае, 1992. — 270с.…</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Дэвис, Норман (1939—).История Европы : [перевод с английского] / Норман Дэвис. — Москва : АСТ : Транзиткнига, 2004. — 943 с., [16] л. ил. ; 23 см. Бібліяграфія: с. 849—870. — Паказальнікі памяны, геаграфічны: б. 879—943. — 5000 экз. <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/5170247494" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-17-024749-4</a> (АСТ в переплете). — <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/5957810118" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-9578-1011-8</a> (Транзиткнига).</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://student.belreferatov.net/lib/bh/044/044003.shtml">http://student.belreferatov.net/lib/bh/044/044003.shtml</a><span class="ref-info" style="margin-left:0.2em">(недаступная спасылка)</span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20030724084421/http://albaruthenia.by.ru/vkl.htm">https://web.archive.org/web/20030724084421/http://albaruthenia.by.ru/vkl.htm</a></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. М., 1892; Крикун Н. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. Киев, 1992.</span> </li> <li id="cite_note-Крыніцы/ЭГБ-27"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Крыніцы/ЭГБ_27-0"><sup><i><b>а</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Крыніцы/ЭГБ_27-1"><sup><i><b>б</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFЭГБ"><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Энцыклапедыя гісторыі Беларусі">Энцыклапедыя гісторыі Беларусі</a>. У 6 т.. — <span style="border-bottom:1px dotted gray; cursor:default;" title="Мінск">Мн.</span> : <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D1%8F_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8F_%D0%91%D1%80%D0%BE%D1%9E%D0%BA%D1%96" title="Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі">БелЭн</a></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Грицкевич, А. П. Частновладельческие города Белорусии в XVI—XVIII вв.: (социально-экономическое исследование истории городов) / А. П. Грицкевич; АН БССР, Ин-т истории. — Мн.: Наука и техника, 1975. — 248 с., 1 л. карт. — С. 64.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Перапіс войска ВКЛ 1528 года</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae. С. 209, 509, 730.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae. С. 19.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Малиновский И. Сборник материалов, относящихся к истории панов-рады Великого Княжества Литовского. С.84.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Літаратура"><span id=".D0.9B.D1.96.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Літаратура</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=26" title="Правіць раздзел: Літаратура" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=26" title="Правіць зыходнік раздзела: Літаратура"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. Т. 1—3. Мн.: БелЭн, 2005—2010.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%AE%D0%BB%D1%96%D1%8E%D1%88_%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%85" title="Юліюш Бардах">Бардах, Ю.</a></i> Штудыі з гісторыі Вялікага Княства Літоўскага / Пераклад з польскай і французскай М. Раманоўскага і А. Істоміна; уклад. Г. Сагановіч. — 2-е выданне. — Мінск: Медысонт, 2010. — 456 с. — (Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістарычны Агляд»). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/9789856982050" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-985-6982-05-0</a></li> <li>Гісторыя Беларусі: Падруч. у 2 ч. / Я. К. Новік, <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8C_%D0%A1%D1%8F%D0%BC%D1%91%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%86%D1%83%D0%BB%D1%8C" title="Генадзь Сямёнавіч Марцуль">Г. С. Марцуль</a>, І. Л. Качалаў і інш.; Пад рэд. Я. К. Новіка, Г. С. Марцуля. — Мінск : Выш. шк., 2003. — Ч. 1. Ад старажытных часоў — па люты 1917 г. — 416 с.</li> <li>Гісторыя Беларусі: у 6 т. / <a href="/wiki/%D0%AE%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%9C%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%91%D0%BE%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Юрый Мікалаевіч Бохан">Ю. Бохан</a> [і інш.]; рэдкал: <a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D1%96%D0%BB_%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8E%D0%BA" title="Міхаіл Паўлавіч Касцюк">М. Касцюк</a> (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : Экаперспектыва, 2000—2012. — Т. 2. Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага. — Мінск : Экаперспектыва, 2008. — 688 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%81_%D0%93%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%83%D1%81" title="Эдвардас Гудавічус">Гудавичюс, Э.</a></i> История Литвы / Э. Гудавичюс. — Т. 1 : с древнейших времен до 1569 года. — Москва : Фонд им. И. Д. Сытина; Baltrus, 2005. — 680 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%B3_%D0%86%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Алег Іванавіч Дзярновіч">Дзярновіч, А.</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pawet.net/library/history/bel_history/dziarnovich/52c/Пошукі_Айчыны:_'Літва'_і_'Русь'_у_сучаснай_беларускай_гістарыяграфіі.html">Пошукі Айчыны: «Літва» і «Русь» у сучаснай беларускай гістарыяграфіі</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220921214302/http://pawet.net/library/history/bel_history/dziarnovich/52c/%D0%9F%D0%BE%D1%88%D1%83%D0%BA%D1%96_%D0%90%D0%B9%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B%3A_%27%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0%27_%D1%96_%27%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%27_%D1%83_%D1%81%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%96.html">Архівавана</a> 21 верасня 2022.</span></small> / А. Дзярновіч // Палітычная сфера. — 2012. — № 18—19(1—2). — С. 30—53. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://pawet.net/files/dz_litva_i_rus.pdf">[1]</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B0%D0%BD_%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%94%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%80-%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96" title="Мітрафан Віктаравіч Доўнар-Запольскі">Довнар-Запольский, М. В.</a></i> История Белоруссии / М. В. Довнар-Запольский. — Минск : Беларусь, 2003. — 680 с.</li> <li>История Беларуси в документах и материалах / Авт.-сост. И. Н. Кузнецов, <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D1%86%D1%96%D0%BD_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%8B%D1%85%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9C%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%86" title="Валянцін Генрыхавіч Мазец">В. Г. Мазец</a>. — Минск : Амалфея, 2000. — 672 с.</li> <li>История Литвы / А. Эйдинтас, А. Бумблаускас, А. Кулакаускас, М. Тамошайтис. — Вильнюс : Eugrimas, 2013. — 318 с.</li> <li>История южных и западных славян : в 2 т. / Под ред. Г. Ф. Матвеева и З. С. Ненашевой. — 2-е изд. — Москва : МГУ, 2001. — Т. 1. Средние века и Новое время. — 2001. — 688 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%86%D1%8D%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч">Краўцэвіч, А.</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kamunikat.org/download.php?item=2154-2.pdf&pubref=2154">Праблема лакалізацыі сярэднявечнай Літвы</a> // Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne № 8. 1997.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%86%D1%8D%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч">Краўцэвіч, А.</a></i> Міндаўг. Пачатак вялікага гаспадарства / А. Краўцэвіч. — Мінск : Мастацкая Літаратура, 2005. — 163 с. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=4828">[2]</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%86%D1%8D%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч">Краўцэвіч, А. К.</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040630021945/http://pawet.narod.ru/book/kraucewicz/index.html">Стварэнне Вялікага Княства Літоўскага</a> / А. К. Краўцэвіч. — Rzeszów, 2000. — 238 с. <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/9850802499" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 985-08-0249-9</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%86%D1%8D%D0%BB%D1%96_%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Марцэлі Косман">Косман, М.</a></i> З гісторыі і культуры Вялікага Княства Літоўскага / Уклад. Г. Сагановіча; пер. з пол. мовы С. Ішчанкі і інш. — М.: Медысонт, 2010. — 448 с. — (Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістрычны Агляд»). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/9789856887607" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-985-6887-60-7</a></li> <li><i>Крикун, Н.</i> Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%86%D0%B2%D0%B5%D0%B9_%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BC%D1%96%D1%87_%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96" title="Мацвей Кузьміч Любаўскі">Любавский, М. К.</a></i> Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. — М., 1892.</li> <li><i>Малиновский, И.</i> Сборник материалов, относящихся к истории панов-рады Великого Княжества Литовского // Известия императорского томского университета. — Томск, 1902. — Кн. 21.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%9B%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Вячаслаў Леанідавіч Насевіч">Насевіч, В. Л.</a></i> Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. — Мінск : Полымя, 1993. — 160 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%9B%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Вячаслаў Леанідавіч Насевіч">Насевіч, В. Л.</a></i> Працэс утварэння Вялікага княства Літоўскага (XIII—XIV стст.) / В. Л. Насевіч // Актуальныя пытанні гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да нашых дзён: Зборнік артыкулаў. — Мінск: БДУ, 1992. — С. 54—63.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%9B%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Вячаслаў Леанідавіч Насевіч">Вячаслаў Насевіч</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vln.by/node/33">ВКЛ ад узнікнення да Крэўскай уніі</a> // vln.by</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%9B%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Вячаслаў Леанідавіч Насевіч">Насевіч, В.</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vln.by/node/44">«Русь» у складзе Вялікага княства Літоўскага ў XVI ст.</a> / В. Насевіч, М. Спірыдонаў // З глыбі вякоў. Наш край: Гістарычна-культуралагічны зборнік. — Мінск : Навука і тэхніка, 1996. — Вып. 1. — С. 4—27.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8C_%D0%9C%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Генадзь Мікалаевіч Сагановіч">Сагановіч, Г.</a></i> Нарыс гісторыі Беларусі ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя / Г. Сагановіч. — Мінск : Энцыклапедыкс, 2001. — 412 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D1%96%D0%BB_%D0%A4%D1%91%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%80%D1%8B%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%9E" title="Міхаіл Фёдаравіч Спірыдонаў">Спиридонов, М. Ф.</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viduramziu.istorija.net/etno/spiridonov-ru.htm">«Литва» и «Русь» в Беларуси в 16 в.</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131112011300/http://viduramziu.istorija.net/etno/spiridonov-ru.htm">Архівавана</a> 12 лістапада 2013.</span></small> // Наш Радавод. Гродна, 1996. — Кн. 7. — С. 206—211.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D0%BB_%D0%A2%D1%8B%D0%BC%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Міхал Тымоўскі (няма такой старонкі)">Тымовский, М.</a></i> История Польши / М. Тымовский, <a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BD_%D0%9A%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ян Кеневіч (няма такой старонкі)">Я. Кеневич</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B6%D1%8B_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%86%D1%8D%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ежы Хольцэр (няма такой старонкі)">Е. Хольцер</a>. — М. : Весь Мир, 2004. — 544 с.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%AF%D0%B7%D1%8D%D0%BF_%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%AE%D1%85%D0%BE" title="Язэп Аляксандравіч Юхо">Юха, Я. А.</a></i> Кароткі нарыс гісторыі дзяржавы і права Беларусі / Я. А. Юха. — Мінск: Універсітэцкае, 1992. — 270 с.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D1%80%D1%88%D1%83%D0%BB%D1%8F_%D0%90%D1%9E%D0%B3%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8F%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уршуля Аўгустыняк (няма такой старонкі)">Augustyniak, U.</a></i> Historia Polski 1572—1795 / U. Augustyniak. — Warszawa : PWN, 2008. — 1006 s.</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81_%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%81" title="Томас Баранаўскас">Baranauskas, T.</a></i> Lietuvos valstybės ištakos / T. Baranauskas. — Vilnius: Vaga, 2000. — 317 p. <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:BookSources/5415014950" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-415-01495-0</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%80_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оскар Халецкі (няма такой старонкі)">Halecki O.</a> Litwa, Ruś i Żmudź jako części składowe Wielkiego Księstwa Litewskiego // RAU. — T. 59. (Ser. 2. T. 34.). — Kraków, 1916.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%83%D1%88_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Марыуш Маркевіч (няма такой старонкі)">Markiewicz, M.</a></i> Historia Polski 1492—1795 / M. Markiewicz. — 2-e wyd. — Kraków : Wyd-wo Literackie, 2006. — 760 s.</li> <li>Polska na przestrzeni wieków / H. Samsonowicz [i in.]; redactor wydania J. Tazbir. — 2-e wyd. — Warszawa : WPN, 2006. — 803 s.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%96%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%A8%D1%87%D1%83%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Станіслаў Шчур (няма такой старонкі)">Szczur, S.</a></i> Historia Polski średniowiecze / S. Szczur. — Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2002. — 676 s.</li> <li>Wielka historia Polski : w 10 t. / pod red. S. Grodziski. — Kraków : Fogla, 2001. — T. 6 : Polska w czasach przełomu (1764—1815) / S. Grodziski. — Kraków : Fogla, 2001. — 302 s.</li> <li>Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae. 1376—1430, ed. A. Prochaska // Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia. T. IV, cz. 1. — Cracoviae, 1882.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Спасылкі"><span id=".D0.A1.D0.BF.D0.B0.D1.81.D1.8B.D0.BB.D0.BA.D1.96"></span>Спасылкі</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&veaction=edit&section=27" title="Правіць раздзел: Спасылкі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>правіць</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&action=edit&section=27" title="Правіць зыходнік раздзела: Спасылкі"><span>правіць зыходнік</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata plainlinks navigation-box bewikiWikimediaNavigation" style="margin:0 0 1em 1em; clear:right; border:solid var(--border-color-base, #a2a9b1) 1px; background:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); color:inherit; padding:1ex; font-size:90%; float:right;"> <tbody><tr> <th><span typeof="mw:File"><a href="https://be.wikiquote.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="q:Вялікае Княства Літоўскае"><img alt="q:" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/45px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/60px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </th> <td><span class="wikiquote-ref"><a href="https://be.wikiquote.org/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" class="extiw" title="q:Вялікае Княства Літоўскае">Вялікае Княства Літоўскае</a></span> ў <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%86%D1%8B%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%96%D0%BA" title="Вікіцытатнік">Вікіцытатніку</a> </td></tr> <tr> <th><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grand_Duchy_of_Lithuania" title="commons:Category:Grand Duchy of Lithuania"><img alt="commons:" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </th> <td><span class="wikicommons-ref"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Grand_Duchy_of_Lithuania?uselang=be">Вялікае Княства Літоўскае</a></span> на <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%88%D1%87%D0%B0" title="Вікісховішча">Вікісховішчы</a> </td></tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://szliachta.org/p07_art/vkl01-05/vkl01.html">Партрэты Вялікага Княства ў Юркавым куточку</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120111135321/http://szliachta.org/p07_art/vkl01-05/vkl01.html">Архівавана</a> 11 студзеня 2012.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=80">В. А. Юргенсон (Минск) НАСЛЕДНЫЕ ВЕЛИКИЕ КН. ЛИТОВСКИЕ ПОСЛЕ 1795 г.</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170421000334/http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=80">Архівавана</a> 21 красавіка 2017.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20011120110749/http://www.geocities.com/litva_kronika/">Magnus Ducatus Lituaniae</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://starbel.narod.ru/statut1588.htm">Статут ВКЛ 1588 году</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180705232849/http://starbel.narod.ru/statut1588.htm">Архівавана</a> 5 ліпеня 2018.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20010626153901/http://www.angelfire.com/jazz/lavresh/Book/unia/unia.html">Тэкст Берасцейскай уніі 1596 г.</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://starbel.narod.ru/metr2/metr2.htm">Даследаванні метрык ВКЛ</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091207182349/http://starbel.narod.ru/metr2/metr2.htm">Архівавана</a> 7 снежня 2009.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=3662">Алесь Белы. Хроніка Белай Русі</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.svaboda.org/prahram/belraz/razd4.html">Аляксандр Краўцэвіч. Ці магло ВКЛ не ўтварыцца?</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070602123523/http://www.svaboda.org/prahram/belraz/razd4.html">Архівавана</a> 2 чэрвеня 2007.</span></small></li> <li><span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lyczkowski.net/be/hierby-bielaruskaj-slachty/pradmova.html">Гербы шляхты ВКЛ</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>. <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170704222906/http://www.lyczkowski.net/be/hierby-bielaruskaj-slachty/pradmova.html">Архівавана</a> з першакрыніцы 4 ліпеня 2017.</small> <small>Праверана 6 снежня 2017.</small></span> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="беларускай мовай">(бел.)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://old.knihi.com/urban/charaktar.html">Паўла Урбан. Пра нацыянальны характар Вялікага Княства Літоўскага і гістарычны тэрмін «Літва»</a><span class="ref-info" style="margin-left:0.2em">(недаступная спасылка)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jivebelarus.net/history/gistografia/unknown-war-1654-1667.html">Сагановіч Генадзь. Невядомая вайна: 1654—1667</a></li> <li>Адміністрацыйная <span class="citation"><span style="" lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lyczkowski.net/be/mapa/vialikaje-kniastva-litouskaje.html">Мапа ВКЛ</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none"><b> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="нявызначанай мовай">(нявызн.)</span></b></span><span class="ref-info">(недаступная спасылка)</span>.</span> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="беларускай мовай">(бел.)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://old.knihi.com/caropka/imia.html">Чаропка Вітаўт. Імя ў летапісе</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111107181417/http://old.knihi.com/caropka/imia.html">Архівавана</a> 7 лістапада 2011.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://old.knihi.com/caropka/uladary.html">Чаропка Вітаўт. Уладары Вялікага Княства</a><span class="ref-info" style="margin-left:0.2em">(недаступная спасылка)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://jivebelarus.net/history/gistografia/On-the-trail-of-one-myth.html">Ермаловіч Мікола. Па слядах аднаго міфа</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.belhistory.eu/tag/vyalikae-knyastva-lito%D1%9Eskae/">Артыкулы па гісторыі ВКЛ у перыедыку Беларускі Гістарычны Агляд</a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140203014331/http://www.belhistory.eu/tag/vyalikae-knyastva-lito%d1%9eskae/">Архівавана</a> 3 лютага 2014.</span></small></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://libarts.basnet.by/view.php?dir=8">Вялікае Княства Літоўскае : </a> <small><span style="white-space: nowrap;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130621194310/http://libarts.basnet.by/view.php?dir=8">Архівавана</a> 21 чэрвеня 2013.</span></small> віртуальная выстава на сайце Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Я.Коласа НАН Беларусі</li> <li><i><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D1%9E_%D0%9B%D0%B5%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87" title="Вячаслаў Леанідавіч Насевіч">Вячаслаў Насевіч</a></i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vln.by/node/257">«Нацыянальнае пытанне» ў Вялікім Княстве Літоўскім</a> // vln.by</li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4785216">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Навігацыйны шаблон" data-name="External links" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist toCollapsibleCount navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinks nowrap" style="font-size:85%;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%92%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96" title="Прагляд гэтага шаблона"><img alt="⚙️" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> </span></div>  Слоўнікі і энцыклапедыі</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.zgbk.com/ecph/words?SiteID=1&ID=141365">Вялікая кітайская</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3877066">Вялікая расійская (старая версія)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2147715">Вялікая расійская (старая версія)</a> · <a href="https://be.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="extiw" title="s:ru:ЭСБЕ/Литовско-русское государство">Бракгаўза і Эфрона</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pravenc.ru/text/2110584.html">Праваслаўная</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/lietuvos-didzioji-kunigaikstyste">Універсальная літоўская энцыклапедыя</a> · <a href="https://be.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%93/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="extiw" title="s:ru:ЭСГ/Литовско-русское государство">Гранат</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Нарматыўны кантроль">Нарматыўны кантроль</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F%D1%82%D1%8D%D0%BA%D0%B0_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%96" title="Нацыянальная бібліятэка Францыі">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11665442t">11665442t</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4499060-1">4499060-1</a> · <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%BD%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%80_%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F%D1%82%D1%8D%D0%BA%D1%96_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81%D0%B0" title="Кантрольны нумар Бібліятэкі Кангрэса">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n87917325">n87917325</a> · <span title="Нацыянальная бібліятэка Чэхіі" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NKC</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge642571">ge642571</a> · <a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/130760339">130760339</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4785216"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Беларусь_у_тэмах" data-name="Беларусь у тэмах" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0%D1%85" title="Прагляд гэтага шаблона"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Беларусь_у_тэмах" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> у тэмах</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя Беларусі">Гісторыя</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Бронзавы век на Беларусі">Бронзавы век</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Старажытная гісторыя Беларусі">Старажытная гісторыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B5%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Кіеўская Русь">Кіеўская Русь</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае княства">Полацкае княства</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Тураўскае княства">Тураўскае княства</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Вялікае Княства Літоўскае</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэч Паспалітая</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя">Расійская імперыя</a> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0-%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9" title="Паўночна-Заходні край">Паўночна-Заходні край</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Заходняя вобласць">Заходняя вобласць</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Народная Рэспубліка">БНР</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">БССР</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі">ССРБ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">Літбел</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Рэспубліка Беларусь</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Палітыка Беларусі">Палітыка</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%82%D1%83%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Канстытуцыя Беларусі">Канстытуцыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D1%8D%D0%B7%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Прэзідэнт Беларусі">Прэзідэнт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82_%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%9E_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь">Урад</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь">Парламент</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Палітычныя партыі Беларусі">Палітычныя партыі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Знешняя палітыка Беларусі">Знешняя палітыка</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Унутраная палітыка Беларусі (няма такой старонкі)">Унутраная палітыка</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Выбары на Беларусі (няма такой старонкі)">Выбары</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Геаграфія Беларусі">Геаграфія</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D1%80%D1%8B%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%9E%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Прыродныя ўмовы Беларусі (няма такой старонкі)">Прыродныя ўмовы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D1%84_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Рэльеф Беларусі">Рэльеф</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Геалогія Беларусі">Геалогія</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%91%D0%BC%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Вадаёмы Беларусі">Вадаёмы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Флора Беларусі">Флора</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Фаўна Беларусі">Фаўна</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D1%91%D1%80%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Азёры Беларусі">Азёры</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D0%B9%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Адміністрацыйны падзел Беларусі">Адміністрацыйны падзел</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%91%D0%BD%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Раёны Беларусі">Раёны</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сельсаветы Беларусі (няма такой старонкі)">Сельсаветы</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%BF%D1%96%D1%81%D1%8B" title="Гэты спіс быў прызнаны выдатным"><img alt="≛" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/13px-Purple_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/20px-Purple_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/26px-Purple_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гарады Беларусі">Гарады</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA" title="Мінск">Сталіца</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сталіцы Беларусі">Гістарычныя сталіцы</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%91%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%B0_%D1%82%D1%8B%D0%BF%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі">Пасёлкі гарадскога тыпу</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BA" title="Аграгарадок">Аграгарадкі</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Грамадства<br />і <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%BC%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сімвалы Беларусі">сімвалы</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Насельніцтва Беларусі">Насельніцтва</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8B" title="Беларусы">Беларусы</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B2%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Мовы Беларусі">Мовы</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Беларуская мова">Беларуская</a> <ul><li><i>«<a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%9E%D0%BA%D0%B0" title="Наркамаўка">Наркамаўка</a>»</i></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%86%D0%B0" title="Тарашкевіца">Тарашкевіца</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Трасянка">Трасянка</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Руская мова">Руская</a> <ul><li><i><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Руская мова ў Беларусі">Руская мова ў Беларусі</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%96%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Русіфікацыя Беларусі">Русіфікацыя Беларусі</a></i></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Спорт у Беларусі">Спорт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Адукацыя ў Беларусі">Адукацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%BA%D0%B0_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Навука ў Беларусі">Навука</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96%D1%8F_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Рэлігія ў Беларусі">Рэлігія</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Свабода слова ў Беларусі">Свабода слова</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%BF%D1%96%D1%81%D1%8B" title="Гэты спіс быў прызнаны выдатным"><img alt="≛" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/13px-Purple_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/20px-Purple_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/26px-Purple_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%83%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4_%D1%96_%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D1%85_%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Спіс дзяржаўных узнагарод і ганаровых званняў Беларусі">Узнагароды</a> <ul><li><span style="white-space: nowrap;"><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Герой Беларусі">Герой Беларусі</a></span></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Герб Беларусі">Герб</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D1%86%D1%8F%D0%B3_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сцяг Беларусі">Сцяг</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B,_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8B" title="Мы, беларусы">Гімн</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Артыкул года"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/13px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png" decoding="async" width="13" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/20px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/26px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 2x" data-file-width="380" data-file-height="345" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0-%D1%87%D1%8B%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%B0-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%86%D1%8F%D0%B3" title="Бела-чырвона-белы сцяг">Бела-чырвона-белы сцяг</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D1%8F" title="Пагоня">Герб «Пагоня»</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D0%9F%D1%80%D1%8D%D0%B7%D1%96%D0%B4%D1%8D%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Штандар Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь">Штандар Прэзідэнта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Узброеныя Сілы Беларусі">Узброеныя сілы</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9_%D1%96%D0%BD%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сродкі масавай інфармацыі Беларусі (няма такой старонкі)">СМІ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Тэлебачанне ў Беларусі">Тэлебачанне</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=IT-%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="IT-сфера Рэспублікі Беларусь (няма такой старонкі)">IT-сфера</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Правы чалавека ў Беларусі">Правы чалавека</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%8F%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Краязнаўства Беларусі">Краязнаўства</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Эканоміка Беларусі">Эканоміка</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%80%D1%83%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Беларускі рубель">Валюта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь">Нацыянальны банк</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сельская гаспадарка Беларусі">Сельская гаспадарка</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BC_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Турызм у Беларусі">Турызм і адпачынак</a> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%BF%D1%96%D1%81%D1%8B" title="Гэты спіс быў прызнаны выдатным"><img alt="≛" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/13px-Purple_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/20px-Purple_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Purple_star_unboxed.svg/26px-Purple_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B0%D0%B1%E2%80%99%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%9E_%D0%A1%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B_%D0%AE%D0%9D%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%90_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Беларусі">Сусветная спадчына</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Транспартная сістэма Беларусі">Транспартная сістэма</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Энергетыка Беларусі">Энергетыка</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BC%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Газатранспартная сістэма Беларусі">Газатранспартная сістэма</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D0%B1%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D1%87%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Суднабудаўнічая прамысловасць Беларусі">Суднабудаўніцтва</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гандаль Беларусі (няма такой старонкі)">Гандаль</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%BB%D1%91%D0%B2%D0%B0%D0%B5_%D0%B1%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D1%9E_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%86%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жыллёвае будаўніцтва ў Рэспубліцы Беларусь (няма такой старонкі)">Жыллёвае будаўніцтва</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D1%8F%D0%B7%D1%8C_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сувязь у Беларусі">Сувязь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BF%D0%BE%D1%88%D1%82%D0%B0" title="Белпошта">Пошта</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D1%82%D1%8D%D1%80%D0%BD%D1%8D%D1%82_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Інтэрнэт у Беларусі">Інтэрнэт</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Культура Беларусі">Культура</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist hlist-items-nowrap" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B_%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8E%D0%BC" title="Беларускі нацыянальны касцюм">Адзежа</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%85%D1%96%D1%82%D1%8D%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Архітэктура Беларусі">Архітэктура</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8B%D1%8F%D1%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%87%D0%B0%D0%B5_%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Выяўленчае мастацтва Беларусі">Выяўленчае мастацтва</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Скульптура Беларусі">Скульптура</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Кінематограф Беларусі">Кіно</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C%D1%84%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BC" title="Беларусьфільм">Беларусьфільм</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%84%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D1%9E" title="Спіс беларускіх фільмаў">Спіс фільмаў</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Беларуская літаратура">Літаратура</a> <ul><li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Артыкул года"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/13px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png" decoding="async" width="13" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/20px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/26px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 2x" data-file-width="380" data-file-height="345" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B7%D1%96%D1%86%D1%8F%D1%87%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Беларуская дзіцячая літаратура">Дзіцячая літаратура</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D1%84%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%8D%D0%B7%D1%96" title="Беларускае фэнтэзі">Беларускае фэнтэзі</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D1%8F%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Спіс музеяў Беларусі">Музеі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Музыка Беларусі">Музыка</a> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%83%D1%80%D1%81%D0%B5_%D0%BF%D0%B5%D1%81%D0%BD%D1%96_%D0%95%D1%9E%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Беларусь на конкурсе песні Еўрабачанне">конкурс песні Еўрабачанне</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Святы Беларусі">Святы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D1%8B_%D1%81%D0%BF%D1%96%D1%81_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0-%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BA%D0%B0%D1%88%D1%82%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B9_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь">Славутасці</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Добры артыкул"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/13px-Blue_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/20px-Blue_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Blue_star_unboxed.svg/26px-Blue_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="13" data-file-height="13" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Беларускія народныя танцы">Танцы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B_%D1%96_%D0%B7%D0%B2%D1%8B%D1%87%D0%B0%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B0%D1%9E" title="Абрады і звычаі беларусаў">Традыцыі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%8D%D0%B0%D1%82%D1%80%D1%8B_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Тэатры Беларусі">Тэатры</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D0%B1%D0%BB%D1%96%D1%8F%D1%82%D1%8D%D0%BA%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Бібліятэкі Беларусі">Бібліятэкі</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Партал:Беларусь">Партал «Беларусь»</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4785216"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Гісторыя_Беларусі" data-name="Гісторыя Беларусі 2" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_2" title="Прагляд гэтага шаблона"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Гісторыя_Беларусі" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя Беларусі">Гісторыя Беларусі</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Старажытная гісторыя Беларусі">Старажытнасць</a> (да 500)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Каменны век на Беларусі">Палеаліт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Каменны век на Беларусі">Мезаліт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Каменны век на Беларусі">Неаліт</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Бронзавы век на Беларусі">Бронзавы век</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B7%D0%BD%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Жалезны век на Беларусі">Жалезны век</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%9E%D1%80%D1%8B" title="Неўры">Неўры</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B" title="Бастарны">Бастарны</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Ранняе Сярэднявечча (500—1240)</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Балты на Беларусі (няма такой старонкі)">Балты</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Славянская каланізацыя Беларусі">Славяне</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Полацкае княжанне">Полацкае княжанне</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Полацкае княства">Полацкае княства</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Тураўскае княства">Тураўскае княства</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Смаленскае княства">Смаленскае княства</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0_(%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%8F)" title="Літва (зямля)">Літва старажытная</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a class="mw-selflink selflink">Вялікае Княства Літоўскае</a> (1237—1569)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A3%D1%82%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага">Утварэнне</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8D%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Крэўская унія">Крэўская унія</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%82%D1%8B_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0" title="Статуты Вялікага Княства Літоўскага">Статуты ВКЛ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8D%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рэфармацыя на Беларусі (няма такой старонкі)">Рэфармацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D0%B7_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BC_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0%D0%BC_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%BC" title="Войны Маскоўскай дзяржавы з Вялікім Княствам Літоўскім">Войны з Маскоўскай дзяржавай</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Люблінская унія">Люблінская унія</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%B2%D0%B5%D0%BA_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Залаты век беларускай гісторыі">Залаты век</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D1%87_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%8F" title="Рэч Паспалітая">Рэч Паспалітая</a> (1569—1795)</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Люблінская унія">Люблінская унія</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_%D1%96_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Войны Рэчы Паспалітай і Расіі (няма такой старонкі)">Войны Рэчы Паспалітай і Расіі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Берасцейская унія">Берасцейская унія</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96_%D0%B7_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%87%D1%83_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9_(1654%E2%80%941667)" title="Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай (1654—1667)">Патоп</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Паланізацыя">Паланізацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D1%96%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Асветніцтва на Беларусі">Асветніцтва</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Артыкул года"><img alt="✰" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/13px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png" decoding="async" width="13" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/20px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/26px-%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D1%8F_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 2x" data-file-width="380" data-file-height="345" /></a></span><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%82%D1%83%D1%86%D1%8B%D1%8F_3_%D0%BC%D0%B0%D1%8F_1791_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Канстытуцыя 3 мая 1791 года">Канстытуцыя 3 мая 1791 года</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D0%A0%D1%8D%D1%87%D1%8B_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B9" title="Падзелы Рэчы Паспалітай">Падзелы Рэчы Паспалітай</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_1794_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Паўстанне 1794 года">Паўстанне 1794 года</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">У складзе <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F" title="Расійская імперыя">Расійскай імперыі</a> (1795—1917)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D0%B5_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D1%96%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Беларусь у складзе Расійскай імперыі">Беларусь у складзе Расійскай імперыі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB-%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Беларускае генерал-губернатарства">Беларускае ваеннае</a> і <a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB-%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Літоўскае генерал-губернатарства">Літоўскае ваеннае губернатарствы</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_(1811)" title="Вялікае Княства Літоўскае (1811)">Вялікае Княства Літоўскае (1811)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_1812_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Вайна 1812 года">Вайна 1812 года</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_(1812)" title="Вялікае Княства Літоўскае (1812)">Вялікае Княства Літоўскае (1812)</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D0%BD%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0-%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%96_%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9" title="Паўночна-Заходні край">Паўночна-Заходні край</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_1830%E2%80%941831_%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%9E" title="Паўстанне 1830—1831 гадоў">Паўстанне 1830—1831 гадоў</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_1863%E2%80%941864_%D0%B3%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%9E" title="Паўстанне 1863—1864 гадоў">Паўстанне 1863—1864 гадоў</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%96%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Русіфікацыя Беларусі">Русіфікацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B5_%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5" title="Беларускае нацыянальнае адраджэнне">Нацыянальнае адраджэнне</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D0%BF%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BA%D1%83_%D0%A5%D0%A5_%D1%81%D1%82." title="Беларусь у пачатку ХХ ст.">Беларусь у пачатку ХХ ст.</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%B9_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B5" title="Беларусь у Першай сусветнай вайне">Першая сусветная вайна</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Найноўшы час (1917—1991)</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Кастрычніцкая рэвалюцыя на Беларусі">Кастрычніцкая рэвалюцыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%96%D0%BD%D1%82%D1%8D%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1918%E2%80%941920)" title="Грамадзянская вайна і ваенная інтэрвенцыя ў Беларусі (1918—1920)">Грамадзянская вайна і інтэрвенцыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%8C" title="Заходняя вобласць">Заходняя вобласць</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B0" title="Заходняя камуна">Заходняя камуна</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Народная Рэспубліка">БНР</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Вялікае Княства Літоўска-Беларускае">Вялікае Княства Літоўска-Беларускае (1918)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі">ССРБ</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">Літбел ССР</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D1%81%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B5" title="Беларусь у польска-савецкай вайне">Польска-савецкая вайна</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4_%D0%91%D1%83%D0%BB%D0%B0%D0%BA-%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%87%D0%B0" title="Паход Булак-Балаховіча">Паход Булак-Балаховіча</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0" title="Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка">БССР</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%86%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%B2%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D1%9E_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0" title="Індустрыялізацыя і калектывізацыя ў БССР">Індустрыялізацыя і калектывізацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Беларусізацыя">Беларусізацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B7%D0%B1%D1%83%D0%B9%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0" title="Узбуйненне БССР">Узбуйненне БССР</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Сярэдняя Літва">Сярэдняя Літва</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Заходняя Беларусь">Заходняя Беларусь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D1%8D%D0%BF%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%96%D1%96_%D1%9E_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0" title="Рэпрэсіі ў БССР">Рэпрэсіі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_%D1%83_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%90%D0%B9%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B5" title="Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне">Другая сусветная вайна</a> (<a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%87%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_(1939)" title="Польская абарончая вайна (1939)">Польская абарончая вайна</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%87%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%97%D0%B0%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B4%D0%B0_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0" title="Далучэнне Заходняй Беларусі да БССР">аб’яднанне Беларусі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%87%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1941)" title="Абарончая аперацыя на Беларусі (1941)">нямецкае ўварванне</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1941%E2%80%941944)" title="Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)">акупацыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Халакост у Беларусі">Халакост</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D1%96_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%D1%80%D1%83%D1%85_%D1%83_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1941%E2%80%941944)" title="Савецкі партызанскі рух у Беларусі (1941—1944)">савецкі партызанскі рух</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC_%D1%83_%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B5" title="Беларускі калабарацыянізм у Другой сусветнай вайне">калабарацыянізм</a></li> <li><span class="mw-valign-baseline" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8B%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B" title="Выдатны артыкул"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/13px-Green_star_unboxed.svg.png" decoding="async" width="13" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/20px-Green_star_unboxed.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Green_star_unboxed.svg/26px-Green_star_unboxed.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="518" /></a></span> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%8F_%C2%AB%D0%91%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%91%D0%BD%C2%BB" title="Аперацыя «Баграціён»">вызваленне</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D1%96%D1%86%D1%86%D1%91_%D0%91%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%D1%83_%D0%BF%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B4_(1945%E2%80%941991)" title="Развіццё БССР у пасляваенны перыяд (1945—1991)">Пасляваенная Беларусь</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя суверэннай Беларусі">Сучаснасць</a> (пасля 1991)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Незалежная Беларусь</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8D%D1%84%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC%D1%8B_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рэферэндумы ў Беларусі (няма такой старонкі)">Рэферэндумы ў Беларусі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8D%D1%81%D1%82%D1%8B_%D1%9E_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(2020%E2%80%942021)" title="Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)">Пратэсты (2020—2021)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Звязаныя тэмы</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%96%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Канфесіянальная гісторыя Беларусі">Канфесіянальная гісторыя</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D1%84%D1%96%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B4%D1%83%D0%BC%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гісторыя філасофскай думкі на Беларусі">Гісторыя філасофскай думкі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%8F%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%8F_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96" title="Гістарыяграфія гісторыі Беларусі">Гістарыяграфія гісторыі Беларусі</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Палітычныя арганізацыі беларускай гісторыі">Палітычныя арганізацыі беларускай гісторыі</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Узята з "<a dir="ltr" href="https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вялікае_Княства_Літоўскае&oldid=4852593">https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вялікае_Княства_Літоўскае&oldid=4852593</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5:Categories" title="Адмысловае:Categories">Катэгорыі</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%97%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%BB%D1%96_%D1%9E_1795_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B7%D0%B5" title="Катэгорыя:Зніклі ў 1795 годзе">Зніклі ў 1795 годзе</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5" title="Катэгорыя:Вялікае Княства Літоўскае">Вялікае Княства Літоўскае</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1236%E2%80%941569)" title="Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (1236—1569)">Гісторыя Беларусі (1236—1569)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_(1569%E2%80%941795)" title="Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (1569—1795)">Гісторыя Беларусі (1569—1795)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D1%96%D1%96" title="Катэгорыя:Гісторыя Латвіі">Гісторыя Латвіі</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B2%D1%8B" title="Катэгорыя:Гісторыя Літвы">Гісторыя Літвы</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D1%8B" title="Катэгорыя:Гісторыя Польшчы">Гісторыя Польшчы</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%96%D1%96" title="Катэгорыя:Гісторыя Расіі">Гісторыя Расіі</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Катэгорыя:Гісторыя Украіны">Гісторыя Украіны</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D1%8B_%D1%9E_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96" title="Катэгорыя:Княствы ў беларускай гісторыі">Княствы ў беларускай гісторыі</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Схаваныя катэгорыі: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96,_%D1%8F%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D1%9E%D0%B6%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%86%D1%8C_%D0%BF%D0%B0%D1%88%D1%8B%D1%80%D1%8D%D0%BD%D0%BD%D0%B5_JsonConfig" title="Катэгорыя:Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig">Старонкі, якія ўжываюць пашырэнне JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%B7_%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D1%8B%D0%BC%D1%96_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%96" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі">Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8E_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%BD%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумара тома">Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумара тома</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8E_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%BD%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%9E_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумароў старонак">Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумароў старонак</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8E_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D1%8B_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B0" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без назвы артыкула">Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без назвы артыкула</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D0%AD%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8E_%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B0%D1%9E%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без аўтара">Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без аўтара</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96,_%D0%BD%D0%B0_%D1%8F%D0%BA%D1%96%D1%85_%D1%83%D0%B6%D1%8B%D1%82%D1%8B_%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_ISBN" title="Катэгорыя:Старонкі, на якіх ужыты чароўныя спасылкі ISBN">Старонкі, на якіх ужыты чароўныя спасылкі ISBN</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8B_%D0%B7_%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%96%D1%86%D0%B0%D0%BC%D1%96_%D0%B7_%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%85" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікіданых">Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікіданых</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%96_%D0%B7_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%BC_Hatnote_%D0%B7_%D1%87%D1%8B%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B9" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай">Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B2%D1%96%D1%88%D1%87%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5" title="Катэгорыя:Вікіпедыя:Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле">Вікіпедыя:Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Апошняе змяненне старонкі адбылося 22:51, 6 кастрычніка 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Тэкст даступны на ўмовах <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.be">ліцэнзіі Creative Commons Attribution-ShareAlike</a>, у асобных выпадках могуць дзейнічаць дадатковыя ўмовы. Падрабязней гл. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Умовы_выкарыстання">Умовы выкарыстання</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Палітыка прыватнасці</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%A8%D1%82%D0%BE_%D1%82%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%81%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F">Пра Вікіпедыю</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%90%D0%B4%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%B0%D0%B4_%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96">Адмова ад адказнасці</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Распрацоўшчыкі</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/be.wikipedia.org">Статыстыка</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заява пра cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//be.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мабільная версія</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-sqbd2","wgBackendResponseTime":251,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.938","walltime":"1.771","ppvisitednodes":{"value":10954,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":164672,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17615,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":22,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":33331,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":18,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1259.935 1 -total"," 44.39% 559.298 1 Шаблон:Гістарычная_дзяржава"," 41.08% 517.599 1 Шаблон:Картка"," 12.67% 159.636 1 Шаблон:Reflist"," 8.88% 111.910 21 Шаблон:Wikidata"," 8.73% 110.024 1 Шаблон:Cite_book"," 7.91% 99.631 1 Шаблон:Вонкавыя_спасылкі"," 6.15% 77.535 1 Шаблон:Гісторыя_Беларусі"," 5.74% 72.259 1 Шаблон:Sidebar"," 5.08% 63.986 2 Шаблон:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.467","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9498968,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype wikibase-item of P85 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P85 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P2936 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P3075 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P585 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P585 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P122 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7c479b968-9wcf8","timestamp":"20241116222159","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0412\u044f\u043b\u0456\u043a\u0430\u0435 \u041a\u043d\u044f\u0441\u0442\u0432\u0430 \u041b\u0456\u0442\u043e\u045e\u0441\u043a\u0430\u0435","url":"https:\/\/be.wikipedia.org\/wiki\/%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B5_%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B5","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q49683","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q49683","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0434\u0437\u0435\u043b\u044c\u043d\u0456\u043a\u0456 \u043f\u0440\u0430\u0435\u043a\u0442\u0430\u045e \u0412\u0456\u043a\u0456\u043c\u0435\u0434\u044b\u044f"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-04-06T13:12:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c1\/Flag_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_1578.svg","headline":"\u0441\u044f\u0440\u044d\u0434\u043d\u0435\u0432\u044f\u043a\u043e\u0432\u0430\u044f \u0435\u045e\u0440\u0430\u043f\u0435\u0439\u0441\u043a\u0430\u044f \u0434\u0437\u044f\u0440\u0436\u0430\u0432\u0430 (1236\u20131795)"}</script> </body> </html>