CINXE.COM
Archives départementales du Pas-de-Calais — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Archives départementales du Pas-de-Calais — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"fa23322b-655b-4b0e-a3c2-86aa4c91762d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Archives_départementales_du_Pas-de-Calais","wgTitle":"Archives départementales du Pas-de-Calais","wgCurRevisionId":218241852,"wgRevisionId":218241852,"wgArticleId":4351942,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant P1174","Page utilisant P856","Page avec coordonnées similaires sur Wikidata","Article géolocalisé en France","Article à illustrer Monument","Article utilisant l'infobox Monument","Article utilisant une Infobox","Article à référence souhaitée","Page utilisant un modèle Bases inactif","Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif","Article de Wikipédia avec notice d'autorité", "Portail:Sciences de l'information et des bibliothèques/Articles liés","Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés","Portail:Nord-Pas-de-Calais/Articles liés","Portail:Hauts-de-France/Articles liés","Portail:Flandres/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Généalogie/Articles liés","Page avec des cartes","Archives départementales dans les Hauts-de-France","Pas-de-Calais"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Archives_départementales_du_Pas-de-Calais","wgRelevantArticleId":4351942,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgCoordinates":{"lat":50.292151,"lon":2.738283},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2860515","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.kartographer.style":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready", "skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.kartographer.link","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.kartographer.style%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/1200px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1152"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/800px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="768"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/640px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="615"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Archives départementales du Pas-de-Calais — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Archives_départementales_du_Pas-de-Calais rootpage-Archives_départementales_du_Pas-de-Calais skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Archives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Archives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Archives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Archives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Première_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Première_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Première Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Première_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Après_la_Première_Guerre_mondiale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Après_la_Première_Guerre_mondiale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Après la Première Guerre mondiale</span> </div> </a> <ul id="toc-Après_la_Première_Guerre_mondiale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Directeurs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Directeurs"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Directeurs</span> </div> </a> <ul id="toc-Directeurs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pour_approfondir" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pour_approfondir"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Pour approfondir</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Pour_approfondir-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Pour approfondir</span> </button> <ul id="toc-Pour_approfondir-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Archives départementales du Pas-de-Calais</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Cet article n’existe que dans cette langue. Ajouter l’article pour d’autres langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ajouter des langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2860515#sitelinks-wikipedia" title="Ajouter des liens interlangues" class="wbc-editpage">Ajouter des liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&oldid=218241852" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&id=218241852&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FArchives_d%25C3%25A9partementales_du_Pas-de-Calais"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FArchives_d%25C3%25A9partementales_du_Pas-de-Calais"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Archives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2860515" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="noprint"><a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/13/50.292151/2.738283/fr" data-zoom="13" data-lat="50.292151" data-lon="2.738283" data-overlays="["_fe6c7a18b65a6e4ff092cdfdc866922bc8611c3e"]">50° 17′ 32″ N, 2° 44′ 18″ E</a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222901683">.mw-parser-output .infobox hr{height:2px;background-color:#E1E1E1}.mw-parser-output .infobox_v3 .row1col{padding:4px;text-align:center;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);color:var(--color-emphasized,#000000)}</style><div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive large"><div class="entete" style="background-color:#E1E1E1;color:#000000"><div>Archives départementales du Pas-de-Calais</div></div><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#E1E1E1">Présentation</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Destination initiale</th><td class=""><div> <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales" title="Archives départementales">Archives départementales</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Architecte</th><td class=""><div> Francis Lemaire</div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Construction</th><td class=""><div> 1972-1974</div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Visiteurs par an</th><td class=""><div> <span class="wd_p1174">607 <small>(<time datetime="2022" data-sort-value="2022" class="date-lien"><a href="/wiki/2022" title="2022">2022</a></time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2860515?uselang=fr#P1174" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Site web</th><td class=""><div> <span class="wd_p856"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archivespasdecalais.fr/">www.archivespasdecalais.fr</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2860515?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#E1E1E1">Localisation</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Pays</th><td class=""><div> <span class="datasortkey" data-sort-value="France"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/France" title="France">France</a></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row"><a href="/wiki/R%C3%A9gion_fran%C3%A7aise" title="Région française">Région</a></th><td class=""><div> <a href="/wiki/Hauts-de-France" title="Hauts-de-France">Hauts-de-France</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row"><a href="/wiki/D%C3%A9partement_fran%C3%A7ais" title="Département français">Département</a></th><td class=""><div> <a href="/wiki/Pas-de-Calais" title="Pas-de-Calais">Pas-de-Calais</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row"><a href="/wiki/Commune_(France)" title="Commune (France)">Commune</a></th><td class=""><div> <a href="/wiki/Dainville" title="Dainville">Dainville</a></div></td></tr></tbody></table><table><tbody><tr class=""><th scope="row">Coordonnées</th><td class=""><div> <a class="mw-kartographer-maplink" data-mw-kartographer="maplink" data-style="osm-intl" href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Map/13/50.292151/2.738283/fr" data-zoom="13" data-lat="50.292151" data-lon="2.738283" data-overlays="["_fe6c7a18b65a6e4ff092cdfdc866922bc8611c3e"]">50° 17′ 32″ N, 2° 44′ 18″ E</a></div></td></tr></tbody></table><div class="img_toggle"><div class="geobox" style="clear:right;word-wrap:break-word;align-items:center;width:auto;justify-content:space-around;text-align:center;max-width:99%;height:auto;line-height:1.4em;margin:0 0 0.5em 1em;font-size:0.9em">Localisation sur la carte du Pas-de-Calais<table class="DebutCarte" cellpadding="0" border="0" cellspacing="0" style="border:none;padding:0;margin:0;width:auto"><tbody><tr><td><div style="text-align:right;width:100%;margin:auto;position:relative"><span class="noviewer" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Pas-de-Calais_department_location_map.svg" class="mw-file-description" title="voir sur la carte du Pas-de-Calais"><img alt="voir sur la carte du Pas-de-Calais" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/280px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png" decoding="async" width="280" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/420px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pas-de-Calais_department_location_map.svg/560px-Pas-de-Calais_department_location_map.svg.png 2x" data-file-width="1157" data-file-height="1111" /></a></span><div style="top:68.895363636364%;left:70.182388888889%;border:none;position:absolute"><div style="top:-4px;position:absolute;line-height:0;left:-4px;width:8px"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Red_pog.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/8px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/16px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span><span style="width:150px;text-align:left;position:absolute"></span></div></div></div></td></tr></tbody></table></div><span></span><div class="geobox" style="clear:right;word-wrap:break-word;align-items:center;width:auto;justify-content:space-around;text-align:center;max-width:99%;height:auto;line-height:1.4em;margin:0 0 0.5em 1em;font-size:0.9em">Localisation sur la carte de France<table class="DebutCarte" cellpadding="0" border="0" cellspacing="0" style="border:none;padding:0;margin:0;width:auto"><tbody><tr><td><div style="text-align:right;width:100%;margin:auto;position:relative"><span class="noviewer" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg" class="mw-file-description" title="voir sur la carte de France"><img alt="voir sur la carte de France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/280px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png" decoding="async" width="280" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/420px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg/560px-France_location_map-Regions_and_departements-2016.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1922" /></a></span><div style="top:11.503323809524%;left:54.039765822785%;border:none;position:absolute"><div style="top:-4px;position:absolute;line-height:0;left:-4px;width:8px"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Red_pog.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/8px-Red_pog.svg.png" decoding="async" width="8" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/12px-Red_pog.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/16px-Red_pog.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span><span style="width:150px;text-align:left;position:absolute"></span></div></div></div></td></tr></tbody></table></div><span></span></div><p class="navbar noprint bordered navigation-not-searchable" style="border-top:1px solid#E1E1E1"><span class="plainlinks" style="text-align:left"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=0">modifier</a> - <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=0">modifier le code</a> - <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2860515" class="extiw" title="d:Q2860515">modifier Wikidata</a></span><span style="text-align:right"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Monument" title="Documentation du modèle"><img alt="Documentation du modèle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span></p></div> <p>Les <b>archives départementales du Pas-de-Calais</b> sont un service du <a href="/wiki/Conseil_d%C3%A9partemental_du_Pas-de-Calais" title="Conseil départemental du Pas-de-Calais">conseil départemental du Pas-de-Calais</a> chargé de la gestion des <a href="/wiki/Archives_publiques_en_France" title="Archives publiques en France">archives publiques</a> et de certaines archives privées produites dans le département. </p><p>Les archives sont réparties dans deux centres : </p> <ul><li>Le centre Mahaut-d'Artois à <a href="/wiki/Dainville" title="Dainville">Dainville</a> pour les fonds antérieurs à 1940, les <a href="/wiki/Registre_paroissial" title="Registre paroissial">registres paroissiaux</a> et d'état civil, les fonds privés, les archives notariales et des juridictions notamment ;</li> <li>Le centre Georges-Besnier (dépôt originel devenu dépôt annexe) à <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a> pour la presse locale et les archives postérieures à 1940 (hors archives notariales et des juridictions).</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Première_Guerre_mondiale"><span id="Premi.C3.A8re_Guerre_mondiale"></span>Première Guerre mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Première Guerre mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Première Guerre mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les archives départementales subissent des pertes et destructions très importantes, dès le début de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>. En 1914, le <abbr class="abbr" title="Premier">1<sup>er</sup></abbr> étage du <a href="/w/index.php?title=Palais_Saint-Vaast&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palais Saint-Vaast (page inexistante)">Palais Saint-Vaast</a> qui abrite alors les archives est détruit par les canons allemands. Les archivistes n'ont pu sauver - dans une cave non occupée par les défenseurs de la ville - que <span class="citation">« les plus précieuses des archives anciennes et les documents les plus utiles des séries modernes »</span> <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'essentiel des archives notariales et de celles des juridictions d'<a href="/wiki/Ancien_R%C3%A9gime" title="Ancien Régime">Ancien Régime</a> et le début de plusieurs séries modernes est détruit<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En <time class="nowrap" datetime="1915-02" data-sort-value="1915-02">février 1915</time>, l'archiviste-adjoint demande, au nom de l'administration, hommes et camions pour évacuer ces archives afin de continuer la descente dans la cave d'autres séries, mais à cette date, la bataille fait rage autour d'Arras, dont les principaux monuments ont déjà été incendiés, et on lui répond que les hommes sont dans les tranchées et les camions au ravitaillement. C'est ainsi qu'il fallut laisser exposés aux bombes incendiaires (obus au phosphore), de précieux matériaux historiques <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le bombardement du <time class="nowrap" datetime="1915-07-05" data-sort-value="1915-07-05">5 juillet 1915</time> eut enfin raison du Palais Saint-Vaast, provoquant un incendie qui fit rage pendant deux jours, dévorant les archives, la bibliothèque (à l'exception des manuscrits mis à l'abri par le personnel des archives), le Musée et les collections de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_d%27Arras" class="mw-redirect" title="Académie d'Arras">Académie d'Arras</a>, une des premières <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9s_savantes" class="mw-redirect" title="Sociétés savantes">sociétés savantes</a> créées en France <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Durant l'incendie de la cathédrale, le personnel des archives, avec deux officiers du <abbr class="abbr" title="Cinquante-neuvième">59<sup>e</sup></abbr> cantonné là, réussissent aussi à sauver pour la troisième fois, malgré les barrages, celles des archives anciennes d'Arras qui n'avaient pas brûlé dans l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_ville_d%27Arras" title="Hôtel de ville d'Arras">hôtel de ville</a> <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La cave abritant les archives menaçant de s'effondrer, l'archiviste obtient finalement en <time class="nowrap" datetime="1915-08" data-sort-value="1915-08">août 1915</time> des hommes de corvée et des camions lui permettant d'évacuer, en quinze convois de nuit, tous feux éteints via la gare intacte la plus proche où sept wagons furent remplis des archives anciennes et envoyés aux Archives nationales à Paris, et sept autres (les archives modernes) à <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne-sur-Mer</a> dans un local voisin des locaux provisoires de la Préfecture, dans une dépendance du <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau-mus%C3%A9e_de_Boulogne-sur-Mer" title="Château-musée de Boulogne-sur-Mer">musée de Boulogne-sur-Mer</a>) ce qu'il restait des archives. Un obus de 210 fit effectivement s'effondrer la voûte quelques jours après <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Trois autres wagons, également chargés de nuit, permirent de sauver des papiers non périmés et d'autres à conserver indéfiniment, des archives hospitalières (dont treize fonds anciens du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle) et deux autres vers Montreuil et la Préfecture de Boulogne-sur-Mer <sup id="cite_ref-arch62_1894_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-arch62_1894-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La bibliothèque s'enrichit de photos des villages du front (de la section photographique de l'armée). Les archivistes collectent aussi tant qu'ils le peuvent des plans des municipalités détruites (2 500 plans ou croquis, prélevés dans 11 200 liasses du dépôt et dans <span class="nowrap">500 cartons</span> d'archives des divisions, classés pour <span class="nowrap">239 communes</span>, et <span class="nowrap">267 rouleaux</span> de plans cadastraux et des photos aériennes prises de 1914 à <time class="nowrap" datetime="1915-05" data-sort-value="1915-05">mai 1915</time> pour <span class="nowrap">48 communes</span> (venant du service des fabrications de l'aviation militaire). </p><p>Pour préparer la reconstruction, <span class="nowrap">130 portefeuilles</span> ont regroupé les affaires communales récentes et en instance. Ce travail sera très utile pour le service de la "Reconstitution des communes du front", de la mission française auprès de l'armée britannique et pour les officiers des forces britanniques recherchant la topographie souterraine (<span class="need_ref" title="Une source est souhaitée pour ce passage." style="cursor:help;">plusieurs milliers de demandes de recherche et communication ont été faites par ces services à la fin de la guerre et l'année suivante</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[<abbr class="abbr" title="référence">réf.</abbr> souhaitée]</a></sup>). </p><p>Durant la guerre, et même dans les communes du front, des tournées spéciales du <i>service d'inspection des archives, des sous-préfectures, des communes et des hospices</i> ont été faites, consignées dans les rapports au Conseil général et les maires ont reçu des instructions pour conserver ou mettre à l'abri leurs archives les plus précieuses. Une circulaire du <time class="nowrap" datetime="1918-06-06" data-sort-value="1918-06-06">6 juin 1918</time> prescrit l'évacuation des plans et matrices, registres clos et documents les plus utiles. De nombreuses archives communales du Pas-de-Calais (cadastres, registres d'état-civil) sont alors évacuées à <a href="/wiki/Saint-Josse_(Pas-de-Calais)" title="Saint-Josse (Pas-de-Calais)">Saint-Josse</a> puis conduites au <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Chambord" title="Château de Chambord">château de Chambord</a>, ainsi que des papiers domaniaux, notariaux, ecclésiastiques et privés, ainsi que des archives hospitalières d'Arras évacuées à Montreuil. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Inventaire_chiffr%C3%A9_des_destructions_mobili%C3%A8res_subies_par_les_Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais_lors_des_bombardements_incendiaires_des_5-7_juillet_1915..jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Inventaire_chiffr%C3%A9_des_destructions_mobili%C3%A8res_subies_par_les_Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais_lors_des_bombardements_incendiaires_des_5-7_juillet_1915..jpg/220px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Inventaire_chiffr%C3%A9_des_destructions_mobili%C3%A8res_subies_par_les_Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais_lors_des_bombardements_incendiaires_des_5-7_juillet_1915..jpg/330px-thumbnail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Inventaire_chiffr%C3%A9_des_destructions_mobili%C3%A8res_subies_par_les_Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais_lors_des_bombardements_incendiaires_des_5-7_juillet_1915..jpg/440px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="1206" data-file-height="838" /></a><figcaption>Inventaire chiffré des destructions mobilières subies par les Archives départementales du Pas-de-Calais lors des bombardements incendiaires des 5-<time class="nowrap" datetime="1915-07-07" data-sort-value="1915-07-07">7 juillet 1915</time> <a href="/wiki/Archives_nationales_(France)" class="mw-redirect" title="Archives nationales (France)">Archives nationales</a> AB/XXXI/368.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Après_la_Première_Guerre_mondiale"><span id="Apr.C3.A8s_la_Premi.C3.A8re_Guerre_mondiale"></span>Après la Première Guerre mondiale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Après la Première Guerre mondiale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Après la Première Guerre mondiale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Une source est souhaitée pour ce passage." style="cursor:help;">L'archiviste Georges Besnier (1879-1961) remplace Pierre Flament (mort sur le front) en 1919. Il occupera ce poste de 1919 à 1942, et de 1946 à 1949. Il sera aussi chef du « Service départemental d'apurement des comptes de guerre des communes envahies » (1924-1931).</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">[<abbr class="abbr" title="référence">réf.</abbr> souhaitée]</a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> </p><p>En 1924, un nouveau bâtiment est construit place de la préfecture au numéro 12 à Arras mais il s'avèrera vite insuffisant. </p><p>La <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a> perturbe à nouveau les services. </p><p>En 1972-1974 , est effectué la construction d'une tour pour les archives (architecte ; Francis Lemaire) dite <i>Centre Mahaut-d'Artois</i> ou <i>tour de Dainville</i> à <a href="/wiki/Dainville" title="Dainville">Dainville</a>, dans la banlieue d'Arras. </p><p>Aujourd'hui, les archives administratives postérieures à 1940, une partie de la bibliothèque administrative et de la presse périodique locale sont conservées dans l'ancien site, dit <i>Centre Georges-Besnier</i>, près de la Préfecture, qui abrite aussi les <a href="/wiki/Microfilm" title="Microfilm">microfilms</a> des registres paroissiaux et d'état civil et des tables décennales (les originaux étant à <a href="/wiki/Dainville" title="Dainville">Dainville</a>). Le <i>Centre Mahaut-d'Artois</i> abrite à Dainville environ <span class="nowrap">28 kilomètres</span> linéaires d'archives, les fonds antérieurs à la Révolution, les fonds révolutionnaires et modernes, les minutes notariales, les archives des juridictions, le cadastre, les fonds privés et iconographiques et une salle de lecture de <span class="nowrap">40 places</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Directeurs">Directeurs</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Directeurs" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Directeurs"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Jules Chavanon</li> <li>1879-1899 : Henri Loriquet</li> <li>-1918 : Pierre Flament</li> <li>1919-1949 : Georges Besnier</li> <li>1949-1987 : Pierre Bougard</li> <li>1987-1997 : Catherine Dhérent</li> <li>1997-2003 : Patrice Marcilloux</li> <li>2003-2008 : Jean-Éric Iung</li> <li>Depuis 2008 : Lionel Gallois</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pour_approfondir">Pour approfondir</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Pour approfondir" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Pour approfondir"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Henri Loriquet, Jules Chavanon, <i>Inventaire sommaire des Archives départementales antérieures à 1790</i>, Arras : Imprimerie de la Société du Pas de Calais, 1902. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://nordnum.univ-lille.fr/ark:/72505/a011404912245zcnsbd/a716b95127">lire en ligne</a>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales" title="Archives départementales">Archives départementales</a></li> <li><a href="/wiki/Guide_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Guide des archives départementales">Guide des archives départementales</a></li> <li><a href="/wiki/Num%C3%A9risation_des_fonds_d%27archives_publiques" title="Numérisation des fonds d'archives publiques">Numérisation des fonds d'archives publiques</a></li> <li><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Nord" title="Archives départementales du Nord">Archives départementales du Nord</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li><cite class="ouvrage" id="site_officiel" style="font-style: normal;"><span class="wd_p856"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archivespasdecalais.fr/">Site officiel</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2860515?uselang=fr#P856" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></cite></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2860515?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/139140500">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121691515">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11877968x">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11877968x">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026553511">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n50082360">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007446390905171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n50-082360">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archivespasdecalais.fr/Chercher-dans-les-archives">Accueil/recherche d'archives à Arras</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Coordonnées trouvées sur <a href="/wiki/Google_Maps" title="Google Maps">Google Maps</a></span> </li> <li id="cite_note-arch62_1894-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-arch62_1894_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-arch62_1894_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-arch62_1894_2-2">c</a> <a href="#cite_ref-arch62_1894_2-3">d</a> <a href="#cite_ref-arch62_1894_2-4">e</a> et <a href="#cite_ref-arch62_1894_2-5">f</a></sup> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books/pdf/Rapport_annuel.pdf?id=rGoJAAAAIAAJ&output=pdf&sig=ACfU3U0Nf6AHT2y7-nFYJbO5QNwog4xuBg">Rapport</a> de l'archiviste (départemental) ; archives départementales, communales et hospitalières ; Arras, pages 742 et suivantes sur 1157 (consulté le 30 décembre 2009)</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.archivespasdecalais.fr/Qui-sommes-nous/Historique">page du service des archives</a> consacrée à l'histoire des archives départementales d'Arras</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vidal1998"><span class="ouvrage" id="Nathalie_Vidal1998">Nathalie Vidal, <cite class="italique">Georges Besnier (1879-1961) ou l'intelligence et la vertu</cite>, Arras, <time>1998</time>, 175 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Georges+Besnier+%281879-1961%29+ou+l%27intelligence+et+la+vertu&rft.place=Arras&rft.aulast=Vidal&rft.aufirst=Nathalie&rft.date=1998&rft.tpages=175&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AArchives+d%C3%A9partementales+du+Pas-de-Calais"></span></span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style="line-height:1.4"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Archives_d%C3%A9partementales_de_France" title="Modèle:Palette Archives départementales de France"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Archives_d%C3%A9partementales_de_France&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales" title="Archives départementales">Archives départementales de France</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Liste des archives départementales">Liste</a></li> <li><a href="/wiki/Guide_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Guide des archives départementales">Guide</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_(archives)" title="Série (archives)">Séries</a> <ul><li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_A_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série A des archives départementales">A</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_K_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série K des archives départementales">K</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_N_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série N des archives départementales">N</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_O_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série O des archives départementales">O</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_U_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série U des archives départementales">U</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_V_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série V des archives départementales">V</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9rie_Z_des_archives_d%C3%A9partementales" title="Série Z des archives départementales">Z</a></li></ul></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="vertical-align:middle"><a href="/wiki/France_m%C3%A9tropolitaine" title="France métropolitaine">France<br />métropolitaine</a></th> <td class="navbox-list" style="text-align:justify;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li>01 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Ain" title="Archives départementales de l'Ain">Ain</a></li> <li>02 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Aisne" title="Archives départementales de l'Aisne">Aisne</a></li> <li>03 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Allier" title="Archives départementales de l'Allier">Allier</a></li> <li>04 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Alpes-de-Haute-Provence" title="Archives départementales des Alpes-de-Haute-Provence">Alpes-de-Haute-Provence</a></li> <li>05 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Hautes-Alpes" title="Archives départementales des Hautes-Alpes">Hautes-Alpes</a></li> <li>06 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Alpes-Maritimes" title="Archives départementales des Alpes-Maritimes">Alpes-Maritimes</a></li> <li>07 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Ard%C3%A8che" title="Archives départementales de l'Ardèche">Ardèche</a></li> <li>08 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Ardennes" title="Archives départementales des Ardennes">Ardennes</a></li> <li>09 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Ari%C3%A8ge" title="Archives départementales de l'Ariège">Ariège</a></li> <li>10 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Aube" title="Archives départementales de l'Aube">Aube</a></li> <li>11 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Aude" title="Archives départementales de l'Aude">Aude</a></li> <li>12 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Aveyron" title="Archives départementales de l'Aveyron">Aveyron</a></li> <li>13 <a href="/wiki/Archives_et_biblioth%C3%A8que_d%C3%A9partementales_Gaston-Defferre" title="Archives et bibliothèque départementales Gaston-Defferre">Bouches-du-Rhône</a></li> <li>14 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Calvados" title="Archives départementales du Calvados">Calvados</a></li> <li>15 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Cantal" title="Archives départementales du Cantal">Cantal</a></li> <li>16 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Charente" title="Archives départementales de la Charente">Charente</a></li> <li>17 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Charente-Maritime" title="Archives départementales de la Charente-Maritime">Charente-Maritime</a></li> <li>18 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Cher" title="Archives départementales du Cher">Cher</a></li> <li>19 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Corr%C3%A8ze" title="Archives départementales de la Corrèze">Corrèze</a></li> <li>2A <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Corse-du-Sud" title="Archives départementales de la Corse-du-Sud">Corse-du-Sud</a></li> <li>2B <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Corse" title="Archives départementales de la Haute-Corse">Haute-Corse</a></li> <li>21 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_C%C3%B4te-d%27Or" title="Archives départementales de la Côte-d'Or">Côte-d’Or</a></li> <li>22 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_C%C3%B4tes-d%27Armor" title="Archives départementales des Côtes-d'Armor">Côtes-d’Armor</a></li> <li>23 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Creuse" title="Archives départementales de la Creuse">Creuse</a></li> <li>24 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Dordogne" title="Archives départementales de la Dordogne">Dordogne</a></li> <li>25 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Doubs" title="Archives départementales du Doubs">Doubs</a></li> <li>26 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Dr%C3%B4me" title="Archives départementales de la Drôme">Drôme</a></li> <li>27 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Eure" title="Archives départementales de l'Eure">Eure</a></li> <li>28 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_d%27Eure-et-Loir" title="Archives départementales d'Eure-et-Loir">Eure-et-Loir</a></li> <li>29 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Finist%C3%A8re" title="Archives départementales du Finistère">Finistère</a></li> <li>30 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Gard" title="Archives départementales du Gard">Gard</a></li> <li>31 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Garonne" title="Archives départementales de la Haute-Garonne">Haute-Garonne</a></li> <li>32 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Gers" title="Archives départementales du Gers">Gers</a></li> <li>33 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Gironde" title="Archives départementales de la Gironde">Gironde</a></li> <li>34 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27H%C3%A9rault" title="Archives départementales de l'Hérault">Hérault</a></li> <li>35 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_d%27Ille-et-Vilaine" title="Archives départementales d'Ille-et-Vilaine">Ille-et-Vilaine</a></li> <li>36 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Indre" title="Archives départementales de l'Indre">Indre</a></li> <li>37 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_d%27Indre-et-Loire" title="Archives départementales d'Indre-et-Loire">Indre-et-Loire</a></li> <li>38 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Is%C3%A8re" title="Archives départementales de l'Isère">Isère</a></li> <li>39 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Jura" title="Archives départementales du Jura">Jura</a></li> <li>40 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Landes" title="Archives départementales des Landes">Landes</a></li> <li>41 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Loir-et-Cher" title="Archives départementales de Loir-et-Cher">Loir-et-Cher</a></li> <li>42 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Loire" title="Archives départementales de la Loire">Loire</a></li> <li>43 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Loire" title="Archives départementales de la Haute-Loire">Haute-Loire</a></li> <li>44 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Loire-Atlantique" title="Archives départementales de la Loire-Atlantique">Loire-Atlantique</a></li> <li>45 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Loiret" title="Archives départementales du Loiret">Loiret</a></li> <li>46 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Lot" title="Archives départementales du Lot">Lot</a></li> <li>47 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Lot-et-Garonne" title="Archives départementales de Lot-et-Garonne">Lot-et-Garonne</a></li> <li>48 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Loz%C3%A8re" title="Archives départementales de la Lozère">Lozère</a></li> <li>49 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Maine-et-Loire" title="Archives départementales de Maine-et-Loire">Maine-et-Loire</a></li> <li>50 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Manche" title="Archives départementales de la Manche">Manche</a></li> <li>51 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Marne" title="Archives départementales de la Marne">Marne</a></li> <li>52 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Marne" title="Archives départementales de la Haute-Marne">Haute-Marne</a></li> <li>53 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Mayenne" title="Archives départementales de la Mayenne">Mayenne</a></li> <li>54 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Meurthe-et-Moselle" title="Archives départementales de Meurthe-et-Moselle">Meurthe-et-Moselle</a></li> <li>55 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Meuse" title="Archives départementales de la Meuse">Meuse</a></li> <li>56 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Morbihan" title="Archives départementales du Morbihan">Morbihan</a></li> <li>57 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Moselle" title="Archives départementales de la Moselle">Moselle</a></li> <li>58 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Ni%C3%A8vre" title="Archives départementales de la Nièvre">Nièvre</a></li> <li>59 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Nord" title="Archives départementales du Nord">Nord</a></li> <li>60 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Oise" title="Archives départementales de l'Oise">Oise</a></li> <li>61 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Orne" title="Archives départementales de l'Orne">Orne</a></li> <li>62 <a class="mw-selflink selflink">Pas-de-Calais</a></li> <li>63 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Puy-de-D%C3%B4me" title="Archives départementales du Puy-de-Dôme">Puy-de-Dôme</a></li> <li>64 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Pyr%C3%A9n%C3%A9es-Atlantiques" title="Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques">Pyrénées-Atlantiques</a></li> <li>65 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Hautes-Pyr%C3%A9n%C3%A9es" title="Archives départementales des Hautes-Pyrénées">Hautes-Pyrénées</a></li> <li>66 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Pyr%C3%A9n%C3%A9es-Orientales" title="Archives départementales des Pyrénées-Orientales">Pyrénées-Orientales</a></li> <li>67 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Bas-Rhin" title="Archives départementales du Bas-Rhin">Bas-Rhin</a></li> <li>68 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Haut-Rhin" title="Archives départementales du Haut-Rhin">Haut-Rhin</a></li> <li>69 <a href="/wiki/Archives_du_d%C3%A9partement_du_Rh%C3%B4ne_et_de_la_m%C3%A9tropole_de_Lyon" title="Archives du département du Rhône et de la métropole de Lyon">Rhône et métropole de Lyon</a></li> <li>70 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Sa%C3%B4ne" title="Archives départementales de la Haute-Saône">Haute-Saône</a></li> <li>71 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Sa%C3%B4ne-et-Loire" title="Archives départementales de Saône-et-Loire">Saône-et-Loire</a></li> <li>72 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Sarthe" title="Archives départementales de la Sarthe">Sarthe</a></li> <li>73 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Savoie" title="Archives départementales de la Savoie">Savoie</a></li> <li>74 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Savoie" title="Archives départementales de la Haute-Savoie">Haute-Savoie</a></li> <li>75 <a href="/wiki/Archives_de_Paris" title="Archives de Paris">Paris</a></li> <li>76 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Seine-Maritime" title="Archives départementales de la Seine-Maritime">Seine-Maritime</a></li> <li>77 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Seine-et-Marne" title="Archives départementales de Seine-et-Marne">Seine-et-Marne</a></li> <li>78 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Yvelines" title="Archives départementales des Yvelines">Yvelines</a></li> <li>79 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Deux-S%C3%A8vres" title="Archives départementales des Deux-Sèvres">Deux-Sèvres</a></li> <li>80 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Somme" title="Archives départementales de la Somme">Somme</a></li> <li>81 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Tarn" title="Archives départementales du Tarn">Tarn</a></li> <li>82 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Tarn-et-Garonne" title="Archives départementales de Tarn-et-Garonne">Tarn-et-Garonne</a></li> <li>83 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Var" title="Archives départementales du Var">Var</a></li> <li>84 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Vaucluse" title="Archives départementales de Vaucluse">Vaucluse</a></li> <li>85 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Vend%C3%A9e" title="Archives départementales de la Vendée">Vendée</a></li> <li>86 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Vienne" title="Archives départementales de la Vienne">Vienne</a></li> <li>87 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Haute-Vienne" title="Archives départementales de la Haute-Vienne">Haute-Vienne</a></li> <li>88 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Vosges" title="Archives départementales des Vosges">Vosges</a></li> <li>89 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Yonne" title="Archives départementales de l'Yonne">Yonne</a></li> <li>90 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Territoire_de_Belfort" title="Archives départementales du Territoire de Belfort">Territoire de Belfort</a></li> <li>91 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_l%27Essonne" title="Archives départementales de l'Essonne">Essonne</a></li> <li>92 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_des_Hauts-de-Seine" title="Archives départementales des Hauts-de-Seine">Hauts-de-Seine</a></li> <li>93 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Seine-Saint-Denis" title="Archives départementales de la Seine-Saint-Denis">Seine-Saint-Denis</a></li> <li>94 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Val-de-Marne" title="Archives départementales du Val-de-Marne">Val-de-Marne</a></li> <li>95 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_du_Val-d%27Oise" title="Archives départementales du Val-d'Oise">Val-d’Oise</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="vertical-align:middle"><a href="/wiki/D%C3%A9partement_et_r%C3%A9gion_d%27outre-mer" title="Département et région d'outre-mer">Départements<br />d’outre-mer</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:justify; background:#ECECFF"><div class="liste-horizontale"> <ul><li>971 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Guadeloupe" title="Archives départementales de la Guadeloupe">Guadeloupe</a></li> <li>972 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_la_Martinique" title="Archives départementales de la Martinique">Martinique</a></li> <li>973 <a href="/w/index.php?title=Archives_territoriales_de_la_Guyane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archives territoriales de la Guyane (page inexistante)">Guyane</a></li> <li>974 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_La_R%C3%A9union" title="Archives départementales de La Réunion">La Réunion</a></li> <li>976 <a href="/wiki/Archives_d%C3%A9partementales_de_Mayotte" title="Archives départementales de Mayotte">Mayotte</a></li></ul> </div> <small><i>Les départements d’outre-mer ont également le statut de région (à département unique).</i></small></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Pas-de-Calais" title="Modèle:Palette Pas-de-Calais"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Pas-de-Calais&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Pas-de-Calais" title="Pas-de-Calais">Pas-de-Calais</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Géographie</th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Géologie et relief</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Collines_de_l%27Artois" title="Collines de l'Artois">Collines de l'Artois</a></li> <li><a href="/wiki/Mont_Hulin" title="Mont Hulin">Mont Hulin</a></li> <li><a href="/wiki/Mont_Lambert" title="Mont Lambert">Mont Lambert</a></li> <li><a href="/wiki/Mont_Saint-Frieux" title="Mont Saint-Frieux">Mont Saint-Frieux</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Hydrographie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Canal_dans_les_Hauts-de-France" title="Catégorie:Canal dans les Hauts-de-France">Canaux dans les Hauts-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_cours_d%27eau_du_Pas-de-Calais" title="Liste des cours d'eau du Pas-de-Calais">Cours d'eau</a></li> <li><a href="/wiki/Pas_de_Calais" title="Pas de Calais">Pas de Calais</a> <small>(le détroit)</small></li> <li><a href="/wiki/Fleuve_marin_c%C3%B4tier" title="Fleuve marin côtier">Fleuve marin côtier</a></li> <li><a href="/wiki/Institution_intercommunale_des_wateringues" title="Institution intercommunale des wateringues">Institution intercommunale des wateringues</a></li> <li><a href="/wiki/Watringue" title="Watringue">Watringue</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Climat</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Climat_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Climat du Nord-Pas-de-Calais">Climat du Nord-Pas-de-Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Paysages</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Artois" title="Artois">Artois</a></li> <li><a href="/wiki/Audomarois" title="Audomarois">Audomarois</a></li> <li><a href="/wiki/Boulonnais" title="Boulonnais">Boulonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Calaisis" title="Calaisis">Calaisis</a></li> <li><a href="/wiki/Flandres_art%C3%A9siennes" title="Flandres artésiennes">Flandres artésiennes</a></li> <li><a href="/wiki/Ostrevent" title="Ostrevent">Ostrevent</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_de_Bredenarde" title="Pays de Bredenarde">Pays de Bredenarde</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_de_l%27Alleu" title="Pays de l'Alleu">Pays de l'Alleu</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_de_la_Lys_Romane" title="Pays de la Lys Romane">Pays de la Lys Romane</a></li> <li><a href="/wiki/Ternois" title="Ternois">Ternois</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Milieux naturels et biodiversité</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arbres_remarquables_de_France#Pas-de-Calais" title="Arbres remarquables de France">Arbres remarquables labellisés</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_cavit%C3%A9s_naturelles_les_plus_longues_du_Pas-de-Calais" title="Liste des cavités naturelles les plus longues du Pas-de-Calais">Cavités naturelles les plus longues</a></li> <li><a href="/wiki/Conservatoire_d%27espaces_naturels_des_Hauts-de-France" title="Conservatoire d'espaces naturels des Hauts-de-France">Conservatoire d'espaces naturels des Hauts-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Espaces_naturels_du_Pas-de-Calais" title="Espaces naturels du Pas-de-Calais">Espaces naturels</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_espaces_prot%C3%A9g%C3%A9s_du_Pas-de-Calais" title="Liste des espaces protégés du Pas-de-Calais">Espaces protégés du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_naturel_marin_des_estuaires_picards_et_de_la_mer_d%27Opale" title="Parc naturel marin des estuaires picards et de la mer d'Opale">Parc naturel marin des estuaires picards et de la mer d'Opale</a></li> <li><a href="/wiki/Sites_m%C3%A9galithiques_du_Pas-de-Calais" title="Sites mégalithiques du Pas-de-Calais">Sites mégalithiques</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_sites_Natura_2000_du_Pas-de-Calais" title="Liste des sites Natura 2000 du Pas-de-Calais">Sites Natura 2000</a></li> <li><a href="/wiki/Eden_62" title="Eden 62">Syndicat mixte Eden 62</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_ZNIEFF_du_Pas-de-Calais" title="Liste des ZNIEFF du Pas-de-Calais">ZNIEFF du Pas-de-Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Divers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_communes_littorales_de_France#Pas-de-Calais_(62)" title="Liste des communes littorales de France">Communes littorales du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_travers%C3%A9e_par_le_m%C3%A9ridien_de_Paris_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Commune traversée par le méridien de Paris dans le Pas-de-Calais">Communes traversées par le méridien de Paris</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Urbanisme</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Typologie</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Aire_urbaine_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Aire urbaine dans le Pas-de-Calais">Aires urbaines</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Hameaux</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Hameau_ou_lieu-dit_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Hameau ou lieu-dit dans le Pas-de-Calais">Hameaux ou lieux-dits</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Voies de communication</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_de_ponts_du_Pas-de-Calais" title="Liste de ponts du Pas-de-Calais">Ponts</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9seau_routier_du_Pas-de-Calais" title="Réseau routier du Pas-de-Calais">Réseau routier</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Route_nationale_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Route nationale dans le Pas-de-Calais">Routes nationales</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Transport routier</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Transports_dans_le_Pas-de-Calais" title="Transports dans le Pas-de-Calais">Transports</a></li> <li><a href="/wiki/Oscar_(r%C3%A9seau_interurbain_du_Pas-de-Calais)" title="Oscar (réseau interurbain du Pas-de-Calais)">Réseau interurbain</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Transport ferroviaire</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_d%27anciennes_lignes_de_chemin_de_fer_et_de_tramway_dans_le_Pas-de-Calais" title="Liste d'anciennes lignes de chemin de fer et de tramway dans le Pas-de-Calais">Anciennes lignes ferroviaires et de tramways</a></li> <li><a href="/wiki/Chemin_de_fer_touristique_de_la_vall%C3%A9e_de_l%27Aa" title="Chemin de fer touristique de la vallée de l'Aa">Chemin de fer touristique de la vallée de l'Aa</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_gares_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Liste des gares du Nord-Pas-de-Calais">Gares du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/TER_Hauts-de-France" title="TER Hauts-de-France">TER Hauts-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Tunnel_sous_la_Manche" title="Tunnel sous la Manche">Tunnel sous la Manche</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Transport aérien</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_d%27Arras_-_Roclincourt" title="Aérodrome d'Arras - Roclincourt">Aérodrome d'Arras - Roclincourt</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Berck-sur-Mer" title="Aérodrome de Berck-sur-Mer">Aérodrome de Berck-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Calais_-_Dunkerque" title="Aéroport de Calais - Dunkerque">Aéroport de Calais - Dunkerque</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Lens_-_B%C3%A9nifontaine" title="Aérodrome de Lens - Bénifontaine">Aérodrome de Lens - Bénifontaine</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Merville_-_Calonne" title="Aéroport de Merville - Calonne">Aéroport de Merville - Calonne</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Saint-Inglevert_-_Les_deux_Caps" title="Aérodrome de Saint-Inglevert - Les deux Caps">Aérodrome de Saint-Inglevert - Les deux Caps</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Saint-Omer_-_Wizernes" title="Aérodrome de Saint-Omer - Wizernes">Aérodrome de Saint-Omer - Wizernes</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9roport_Le_Touquet-%C3%89lisabeth_II" title="Aéroport Le Touquet-Élisabeth II">Aéroport Le Touquet-Élisabeth II</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rodrome_de_Vitry-en-Artois" title="Aérodrome de Vitry-en-Artois">Aérodrome de Vitry-en-Artois</a> <small>(base ULM)</small></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Transport maritime</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bac%C3%B4ve" title="Bacôve">Bacôve</a></li> <li><a href="/wiki/Canal_Dunkerque-Escaut" title="Canal Dunkerque-Escaut">Canal Dunkerque-Escaut</a></li> <li><a href="/wiki/Hoverport_de_Boulogne-sur-Mer" title="Hoverport de Boulogne-sur-Mer">hoverport de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_phares_de_France#Pas-de-Calais" title="Liste des phares de France">Phares du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Port_de_Boulogne-sur-Mer" title="Port de Boulogne-sur-Mer">Port de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Port_de_Calais" title="Port de Calais">Port de Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Risques naturels et technologiques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Risque_sismique_dans_le_Pas-de-Calais" title="Risque sismique dans le Pas-de-Calais">Risque sismique</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Toponymie</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_communes_fran%C3%A7aises_ayant_chang%C3%A9_de_nom_au_cours_de_la_R%C3%A9volution#62._Pas-de-Calais" title="Liste des communes françaises ayant changé de nom au cours de la Révolution">Communes du Pas-de-Calais ayant changé de nom au cours de la Révolution</a></li> <li><a href="/wiki/Correspondance_des_toponymies_nord-pas-de-calaisiennes_en_fran%C3%A7ais_et_en_flamand" title="Correspondance des toponymies nord-pas-de-calaisiennes en français et en flamand">Correspondance des toponymies nord-pas-de-calaisiennes en français et en flamand</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Histoire</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Archives départementales du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commune_du_Pas-de-Calais_victime_d%E2%80%99un_massacre" title="Catégorie:Commune du Pas-de-Calais victime d’un massacre">Commune du Pas-de-Calais victime d’un massacre</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Fosse_du_bassin_minier_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Catégorie:Fosse du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais">Fosses du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ve_patriotique_des_cent_mille_mineurs_du_Nord-Pas-de-Calais_en_mai-juin_1941" title="Grève patriotique des cent mille mineurs du Nord-Pas-de-Calais en mai-juin 1941">Grève patriotique des cent mille mineurs du Nord-Pas-de-Calais en mai-juin 1941</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_Boulogne-sur-Mer" title="Histoire de Boulogne-sur-Mer">Histoire de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_Lens" title="Histoire de Lens">Histoire de Lens</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Histoire du Nord-Pas-de-Calais">Histoire du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_batailles_du_Pas-de-Calais" title="Liste des batailles du Pas-de-Calais">Liste des batailles</a></li> <li><a href="/wiki/Massacre_du_Paradis" title="Massacre du Paradis">Massacre du Paradis</a></li> <li><a href="/wiki/Pas-de-Calais_(transport_d%27hydravions)" title="Pas-de-Calais (transport d'hydravions)">Navire de transport d'hydravions, le <i>Pas-de-Calais</i></a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Wellhit" title="Opération Wellhit">Opération Wellhit</a></li> <li><a href="/wiki/Quentovic" title="Quentovic">Quentovic</a></li> <li><a href="/wiki/Terreur_dans_le_Nord-Pas-de-Calais" title="Terreur dans le Nord-Pas-de-Calais">Terreur dans le Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Volontaires_nationaux_pendant_la_R%C3%A9volution#Pas-de-Calais" title="Volontaires nationaux pendant la Révolution">Volontaires nationaux pendant la Révolution</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Politique et administration</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_anciennes_communes_du_Pas-de-Calais" title="Liste des anciennes communes du Pas-de-Calais">Anciennes communes</a></li> <li><a href="/wiki/Arrondissements_du_Pas-de-Calais" title="Arrondissements du Pas-de-Calais">Arrondissements</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_d%C3%A9partemental_du_Pas-de-Calais" title="Conseil départemental du Pas-de-Calais">Conseil départemental</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_conseillers_d%C3%A9partementaux_du_Pas-de-Calais" title="Liste des conseillers départementaux du Pas-de-Calais">Conseillers départementaux</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_circonscriptions_l%C3%A9gislatives_du_Pas-de-Calais" title="Liste des circonscriptions législatives du Pas-de-Calais">Circonscriptions législatives</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_d%C3%A9put%C3%A9s_du_Pas-de-Calais" title="Liste des députés du Pas-de-Calais">Députés</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89lections_municipales_de_2020_dans_le_Pas-de-Calais" title="Élections municipales de 2020 dans le Pas-de-Calais">Élections municipales de 2020</a></li> <li><a href="/wiki/Hauts-de-France" title="Hauts-de-France">Hauts-de-France (actuelle région administrative)</a></li> <li><a href="/wiki/Nord-Pas-de-Calais" title="Nord-Pas-de-Calais">Nord-Pas-de-Calais (ancienne région administrative)</a></li> <li><a href="/wiki/Pays_des_Sept_Vall%C3%A9es" title="Pays des Sept Vallées">Pays des Sept Vallées</a></li> <li><a href="/wiki/Politique_dans_le_Pas-de-Calais" title="Politique dans le Pas-de-Calais">Politique</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_pr%C3%A9fets_du_Pas-de-Calais" title="Liste des préfets du Pas-de-Calais">Préfets</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_cantons_du_Pas-de-Calais" title="Liste des cantons du Pas-de-Calais">Liste des cantons</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_communes_du_Pas-de-Calais" title="Liste des communes du Pas-de-Calais">Liste des communes</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_intercommunalit%C3%A9s_du_Pas-de-Calais" title="Liste des intercommunalités du Pas-de-Calais">Liste des intercommunalités</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_s%C3%A9nateurs_du_Pas-de-Calais" title="Liste des sénateurs du Pas-de-Calais">Sénateurs</a></li> <li><a href="/wiki/Jumelage_et_coop%C3%A9ration_dans_le_Pas-de-Calais" title="Jumelage et coopération dans le Pas-de-Calais">Jumelage et coopération</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Équipements et services publics</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Espaces publics</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_jardins_portant_le_label_Jardin_remarquable#Pas-de-Calais" title="Liste des jardins portant le label Jardin remarquable">Liste des jardins portant le label Jardin remarquable</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_villes_et_villages_fleuris_du_Pas-de-Calais" title="Liste des villes et villages fleuris du Pas-de-Calais">Liste des villes et villages fleuris</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Enseignement</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Institut_universitaire_de_technologie_du_Littoral-C%C3%B4te-d%27Opale" title="Institut universitaire de technologie du Littoral-Côte-d'Opale">Institut universitaire de technologie du Littoral-Côte-d'Opale</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_d%27%C3%A9t%C3%A9_de_Boulogne-sur-Mer" title="Université d'été de Boulogne-sur-Mer">Université d'été de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Universit%C3%A9_du_Littoral-C%C3%B4te-d%27Opale" title="Université du Littoral-Côte-d'Opale">Université du Littoral-Côte-d'Opale</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Culture</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Com%C3%A9die_de_B%C3%A9thune" title="Comédie de Béthune">Comédie de Béthune</a></li> <li><a href="/wiki/Conservatoire_%C3%A0_rayonnement_d%C3%A9partemental_de_Boulogne-sur-Mer" title="Conservatoire à rayonnement départemental de Boulogne-sur-Mer">Conservatoire à rayonnement départemental de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9taphone" title="Métaphone">Métaphone</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_d%27Arras" title="Théâtre d'Arras">Théâtre d'Arras</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9%C3%A2tre_Monsigny" title="Théâtre Monsigny">Théâtre Monsigny de Boulogne-sur-Mer</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Sécurité</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Centre_r%C3%A9gional_op%C3%A9rationnel_de_surveillance_et_de_sauvetage_du_Gris-Nez" title="Centre régional opérationnel de surveillance et de sauvetage du Gris-Nez">CROSS Gris-Nez</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Population et société</th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Démographie</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/D%C3%A9mographie_du_Pas-de-Calais" title="Démographie du Pas-de-Calais">Démographie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Manifestations culturelles et festivités</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arras_Film_Festival" title="Arras Film Festival">Arras Film Festival</a></li> <li><a href="/wiki/Combat_de_coqs#France" title="Combat de coqs">Combat de coqs</a></li> <li><a href="/wiki/Festival_de_la_C%C3%B4te_d%27Opale" title="Festival de la Côte d'Opale">Festival de la Côte d'Opale</a></li> <li><a href="/wiki/Festival_BD_de_Boulogne-sur-Mer" title="Festival BD de Boulogne-sur-Mer">Festival BD de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_mer_de_Boulogne-sur-Mer" title="Fête de la mer de Boulogne-sur-Mer">Fête de la mer de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_des_gu%C3%A9nels" title="Fête des guénels">Fête des guénels</a></li> <li><a href="/wiki/Folklore_du_Pas-de-Calais" title="Folklore du Pas-de-Calais">Folklore du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Main_Square_Festival" title="Main Square Festival">Main Square Festival</a></li> <li><a href="/wiki/Miss_Nord-Pas-de-Calais" title="Miss Nord-Pas-de-Calais">Miss Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Poulpaphone" title="Poulpaphone">Poulpaphone</a></li> <li><a href="/wiki/Prix_des_D%C3%A9couvreurs" title="Prix des Découvreurs">Prix des Découvreurs</a></li> <li><a href="/wiki/Rencontres_internationales_de_cerfs-volants_de_Berck" title="Rencontres internationales de cerfs-volants de Berck">Rencontres internationales de cerfs-volants de Berck</a></li> <li><a href="/wiki/La_Revue_Boulonnaise" title="La Revue Boulonnaise">La Revue Boulonnaise</a></li> <li><a href="/wiki/Salon_du_livre_d%27expression_populaire_et_de_critique_sociale_d%27Arras" title="Salon du livre d'expression populaire et de critique sociale d'Arras">Salon du livre d'expression populaire et de critique sociale d'Arras</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Sports</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Beach-Cross_de_Berck" title="Beach-Cross de Berck">Beach-Cross de Berck</a></li> <li><a href="/wiki/Circuit_de_Croix-en-Ternois" title="Circuit de Croix-en-Ternois">Circuit de Croix-en-Ternois</a></li> <li><a href="/wiki/Coupe_Jean_Borotra_-_Junior_Davis_Cup" title="Coupe Jean Borotra - Junior Davis Cup">Coupe Jean Borotra - Junior Davis Cup</a></li> <li><a href="/wiki/Enduropale" title="Enduropale">Enduropale</a></li> <li><a href="/wiki/Rallye_du_Touquet" title="Rallye du Touquet">Rallye du Touquet</a></li> <li><a href="/wiki/Tournoi_de_tennis_du_Touquet-Paris-Plage" title="Tournoi de tennis du Touquet-Paris-Plage">Tournoi de tennis du Touquet-Paris-Plage</a></li> <li><a href="/wiki/Trail_national_C%C3%B4te_d%27Opale" title="Trail national Côte d'Opale">Trail national Côte d'Opale</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville-%C3%A9tape_du_Tour_de_France_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Ville-étape du Tour de France dans le Pas-de-Calais">Ville-étape du Tour de France</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Loisirs</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Dennlys_Parc" title="Dennlys Parc">Dennlys Parc</a></li> <li><a href="/wiki/EuroVelo_4" title="EuroVelo 4">EuroVelo 4</a></li> <li><a href="/wiki/EuroVelo_5" title="EuroVelo 5">EuroVelo 5</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_Bagatelle" title="Parc Bagatelle">Parc Bagatelle</a></li> <li><a href="/wiki/Quilles_boulonnaises" title="Quilles boulonnaises">Quilles boulonnaises</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_sentiers_de_grande_randonn%C3%A9e_dans_le_Pas-de-Calais" title="Liste des sentiers de grande randonnée dans le Pas-de-Calais">Sentiers de grande randonnée (GR)</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_sentiers_de_grande_randonn%C3%A9e_de_pays#Pas-de-Calais" title="Liste des sentiers de grande randonnée de pays">Sentiers de grande randonnée de pays (GRP)</a></li> <li><a href="/wiki/Sentier_europ%C3%A9en_E9" title="Sentier européen E9">Sentier européen E9</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Cultes</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_sans_%C3%A9glise#Hauts-de-France" title="Liste des communes de France sans église">Communes des Hauts-de-France sans église</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9glises_du_Pas-de-Calais" title="Liste des églises du Pas-de-Calais">Liste des églises du Pas-de-Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Médias</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/BFM_Grand_Littoral" title="BFM Grand Littoral">BFM Grand Littoral</a></li> <li><a href="/wiki/Ici_Nord" title="Ici Nord">Ici Nord</a></li> <li><i><a href="/wiki/La_Voix_du_Nord" title="La Voix du Nord">La Voix du Nord</a></i></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Économie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Histoire</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bassin_minier_du_Boulonnais" title="Bassin minier du Boulonnais">Bassin minier du Boulonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Bassin_minier_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Bassin minier du Nord-Pas-de-Calais">Bassin minier du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Chronologie_du_bassin_minier_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Chronologie du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais">Chronologie du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89conomie_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Économie du Nord-Pas-de-Calais">Économie du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Industries_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Industries du Nord-Pas-de-Calais">Industries du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Industrie_textile_dans_le_Nord-Pas-de-Calais" title="Industrie textile dans le Nord-Pas-de-Calais">Industrie textile dans le Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_r%C3%A9volution_industrielle_en_Hauts-de-France" title="Troisième révolution industrielle en Hauts-de-France">Troisième révolution industrielle en Hauts-de-France</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Entreprises et commerces</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Agriculture_dans_le_Nord-Pas-de-Calais" title="Agriculture dans le Nord-Pas-de-Calais">Agriculture dans le Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_brasseries_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Liste de brasseries du Nord-Pas-de-Calais">Brasseries du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Chocolaterie_de_Beussent_Lachelle" title="Chocolaterie de Beussent Lachelle">Chocolaterie de Beussent Lachelle</a></li> <li><a href="/wiki/Grande_distribution_dans_le_Nord-Pas-de-Calais" title="Grande distribution dans le Nord-Pas-de-Calais">Grande distribution dans le Nord-Pas-de-Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Tourisme</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Tourisme_dans_le_Pas-de-Calais" title="Tourisme dans le Pas-de-Calais">Tourisme</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Culture locale et patrimoine</th> <td class="navbox-list" style=""><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="">Lieux et monuments</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_abbayes_et_prieur%C3%A9s_du_Nord-Pas-de-Calais#Pas-de-Calais" title="Liste des abbayes et prieurés du Nord-Pas-de-Calais">Abbayes et prieurés du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_biens_du_bassin_minier_du_Nord-Pas-de-Calais_inscrits_sur_la_liste_du_patrimoine_mondial" title="Liste des biens du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais inscrits sur la liste du patrimoine mondial">Biens du bassin minier du Nord-Pas-de-Calais inscrits sur la liste du patrimoine mondial</a></li> <li><a href="/wiki/Centre_d%27histoire_du_M%C3%A9morial_14-18" title="Centre d'histoire du Mémorial 14-18">Centre d'histoire du Mémorial 14-18</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_sans_%C3%A9glise#Hauts-de-France" title="Liste des communes de France sans église">Communes sans église</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_communes_de_France_sans_monument_aux_morts#Hauts-de-France" title="Liste des communes de France sans monument aux morts">Communes sans monument aux morts</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_ch%C3%A2teaux_du_Pas-de-Calais" title="Liste des châteaux du Pas-de-Calais">Châteaux</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9difices_labellis%C3%A9s_%C2%AB_Patrimoine_du_XXe_si%C3%A8cle_%C2%BB_du_Pas-de-Calais" title="Liste des édifices labellisés « Patrimoine du XXe siècle » du Pas-de-Calais">Édifices labellisés « Patrimoine du XXe siècle »</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C3%A9glises_fortifi%C3%A9es_du_comt%C3%A9_d%27Artois" title="Liste des églises fortifiées du comté d'Artois">Églises fortifiées du comté d'Artois</a></li> <li><a href="/wiki/Jardin_de_la_paix#Région_Hauts-de-France" title="Jardin de la paix">Jardins de la paix dans les Hauts-de-France</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_m%C3%A9moriaux_et_cimeti%C3%A8res_militaires_du_Pas-de-Calais" title="Liste des mémoriaux et cimetières militaires du Pas-de-Calais">Mémoriaux et cimetières militaires</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_monuments_aux_morts_fran%C3%A7ais_surmont%C3%A9s_d%27un_coq#Pas-de-Calais" title="Liste de monuments aux morts français surmontés d'un coq">Monuments aux morts surmontés d'un coq</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_monuments_aux_morts_fran%C3%A7ais_surmont%C3%A9s_d%27une_croix_de_guerre#Pas-de-Calais" title="Liste de monuments aux morts français surmontés d'une croix de guerre">Monuments aux morts surmontés d'une croix de guerre</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_monuments_aux_morts_fran%C3%A7ais_surmont%C3%A9s_d%27une_croix_latine#Pas-de-Calais" title="Liste de monuments aux morts français surmontés d'une croix latine">Monuments aux morts surmontés d'une croix latine</a></li> <li><a href="/wiki/Poilu_au_repos#Pas-de-Calais" title="Poilu au repos">Monuments aux morts surmontés d'un <i>Poilu au repos</i></a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_monuments_historiques_du_Pas-de-Calais" title="Liste des monuments historiques du Pas-de-Calais">Monuments historiques</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Monument_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Monument dans le Pas-de-Calais">Monuments (autres)</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_n%C3%A9cropoles_nationales_en_France#Pas-de-Calais" title="Liste de nécropoles nationales en France">Nécropoles nationales</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_sites_class%C3%A9s_et_inscrits_du_Pas-de-Calais" title="Liste des sites classés et inscrits du Pas-de-Calais">Sites classés et inscrits</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_d%C3%A9cor%C3%A9e_de_la_croix_de_guerre_1914-1918_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Ville décorée de la croix de guerre 1914-1918 dans le Pas-de-Calais">Villes décorées de la croix de guerre 1914-1918</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Patrimoine culturel</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/La_Compagnie_du_Dragon" title="La Compagnie du Dragon">La Compagnie du Dragon</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%AAte_de_la_mer_de_Boulogne-sur-Mer" title="Fête de la mer de Boulogne-sur-Mer">Fête de la mer de Boulogne-sur-Mer</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_prix_de_la_biographie_politique_du_Touquet-Paris-Plage" title="Grand prix de la biographie politique du Touquet-Paris-Plage">Grand prix de la biographie politique du Touquet-Paris-Plage</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_mus%C3%A9es_du_Nord-Pas-de-Calais" title="Liste des musées du Nord-Pas-de-Calais">Liste des musées du Nord-Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_%C5%93uvres_d%27art_du_Pas-de-Calais" title="Liste des œuvres d'art du Pas-de-Calais">Liste des œuvres d'art</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pas-de-Calais_dans_la_peinture" title="Catégorie:Pas-de-Calais dans la peinture">Peinture dans le Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Rosati" title="Rosati">Rosati</a></li> <li><a href="/wiki/Route_du_Patois" title="Route du Patois">Route du Patois</a></li> <li><a href="/wiki/Salon_du_livre_du_Touquet-Paris-Plage" title="Salon du livre du Touquet-Paris-Plage">Salon du livre du Touquet-Paris-Plage</a></li> <li><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_acad%C3%A9mique_du_Boulonnais" title="Société académique du Boulonnais">Société académique du Boulonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_acad%C3%A9mique_du_Touquet-Paris-Plage" title="Société académique du Touquet-Paris-Plage">Société académique du Touquet-Paris-Plage</a></li> <li><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_des_antiquaires_de_la_Morinie" title="Société des antiquaires de la Morinie">Société des antiquaires de la Morinie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Gastronomie</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Craquelin_(Boulonnais)" title="Craquelin (Boulonnais)">Craquelin</a></li> <li><a href="/wiki/Brasserie_Goudale" title="Brasserie Goudale">Bière La Goudale</a></li> <li><a href="/wiki/Munsterbr%C3%A4u" title="Munsterbräu">Bière Munsterbräu</a></li> <li><a href="/wiki/Brasserie_Castelain" title="Brasserie Castelain">Ch'ti (bière)</a></li> <li><a href="/wiki/Fraise_de_Samer" title="Fraise de Samer">Fraise de Samer</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_de_fromages_du_Nord-Pas-de-Calais#Pas-de-Calais" title="Liste de fromages du Nord-Pas-de-Calais">Fromages du Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Succ%C3%A8s_berckois" title="Succès berckois">Succès berckois</a></li> <li><a href="/wiki/Tarte_au_papin" title="Tarte au papin">Tarte au papin</a></li> <li><a href="/wiki/Welsh_(plat)" title="Welsh (plat)">Welsh</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Le Pas-de-Calais dans les arts</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_de_films_tourn%C3%A9s_dans_le_d%C3%A9partement_du_Pas-de-Calais" title="Liste de films tournés dans le département du Pas-de-Calais">Films tournés</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Personnalités liées au Pas-de-Calais</th> <td class="navbox-list" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Décès dans le Pas-de-Calais">Décès dans le Pas-de-Calais</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_dans_le_Pas-de-Calais" title="Catégorie:Naissance dans le Pas-de-Calais">Naissance dans le Pas-de-Calais</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Héraldique</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Armorial_des_communes_du_Pas-de-Calais" title="Armorial des communes du Pas-de-Calais">Armorial des communes</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Sciences_de_l%27information_et_des_biblioth%C3%A8ques" title="Sciences de l’information et bibliothèques"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Circle-icons-bookshelf.svg/24px-Circle-icons-bookshelf.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Circle-icons-bookshelf.svg/36px-Circle-icons-bookshelf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Circle-icons-bookshelf.svg/48px-Circle-icons-bookshelf.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Sciences_de_l%27information_et_des_biblioth%C3%A8ques" title="Portail:Sciences de l'information et des bibliothèques">Sciences de l’information et bibliothèques</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Nord-Pas-de-Calais" title="Portail du Nord-Pas-de-Calais"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg/22px-Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg/33px-Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg/44px-Blason_Nord-Pas-De-Calais.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Nord-Pas-de-Calais" title="Portail:Nord-Pas-de-Calais">Portail du Nord-Pas-de-Calais</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9n%C3%A9alogie" title="Portail de la généalogie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png/28px-Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png" decoding="async" width="28" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png/42px-Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png/55px-Symbole_g%C3%A9n%C3%A9alogie.png 2x" data-file-width="98" data-file-height="85" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9n%C3%A9alogie" title="Portail:Généalogie">Portail de la généalogie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7757cc99d6‐vl9td Cached time: 20250302145218 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.375 seconds Real time usage: 0.566 seconds Preprocessor visited node count: 3498/1000000 Post‐expand include size: 262363/2097152 bytes Template argument size: 89983/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4951/5000000 bytes Lua time usage: 0.193/10.000 seconds Lua memory usage: 8221558/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 3/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 455.480 1 -total 42.69% 194.427 1 Modèle:Infobox_Monument 26.87% 122.400 1 Modèle:Liens 7.70% 35.063 1 Modèle:Palette 6.70% 30.505 1 Modèle:Portail 5.29% 24.112 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation 5.10% 23.237 1 Modèle:Références 4.05% 18.435 1 Modèle:Ouvrage 4.03% 18.346 1 Modèle:Palette_Pas-de-Calais 2.80% 12.757 6 Modèle:Méta_palette_de_navigation_sous-groupe --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:4351942:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302145218 and revision id 218241852. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Archives_départementales_du_Pas-de-Calais&oldid=218241852">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Archives_départementales_du_Pas-de-Calais&oldid=218241852</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Archives_d%C3%A9partementales_dans_les_Hauts-de-France" title="Catégorie:Archives départementales dans les Hauts-de-France">Archives départementales dans les Hauts-de-France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pas-de-Calais" title="Catégorie:Pas-de-Calais">Pas-de-Calais</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1174" title="Catégorie:Page utilisant P1174">Page utilisant P1174</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P856" title="Catégorie:Page utilisant P856">Page utilisant P856</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_coordonn%C3%A9es_similaires_sur_Wikidata" title="Catégorie:Page avec coordonnées similaires sur Wikidata">Page avec coordonnées similaires sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_g%C3%A9olocalis%C3%A9_en_France" title="Catégorie:Article géolocalisé en France">Article géolocalisé en France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_illustrer_Monument" title="Catégorie:Article à illustrer Monument">Article à illustrer Monument</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Monument" title="Catégorie:Article utilisant l'infobox Monument">Article utilisant l'infobox Monument</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_souhait%C3%A9e" title="Catégorie:Article à référence souhaitée">Article à référence souhaitée</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_le_mod%C3%A8le_Dictionnaires_inactif" title="Catégorie:Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif">Article utilisant le modèle Dictionnaires inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences_de_l%27information_et_des_biblioth%C3%A8ques/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences de l'information et des bibliothèques/Articles liés">Portail:Sciences de l'information et des bibliothèques/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences_humaines_et_sociales/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés">Portail:Sciences humaines et sociales/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Nord-Pas-de-Calais/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Nord-Pas-de-Calais/Articles liés">Portail:Nord-Pas-de-Calais/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Hauts-de-France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Hauts-de-France/Articles liés">Portail:Hauts-de-France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Flandres/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Flandres/Articles liés">Portail:Flandres/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:G%C3%A9n%C3%A9alogie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Généalogie/Articles liés">Portail:Généalogie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_avec_des_cartes" title="Catégorie:Page avec des cartes">Page avec des cartes</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 1 septembre 2024 à 06:26.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais" title="Spécial:Citer/Archives départementales du Pas-de-Calais">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Archives départementales du Pas-de-Calais</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Ajouter des langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7f5d45d576-zlt9c","wgBackendResponseTime":169,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.375","walltime":"0.566","ppvisitednodes":{"value":3498,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":262363,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":89983,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4951,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 455.480 1 -total"," 42.69% 194.427 1 Modèle:Infobox_Monument"," 26.87% 122.400 1 Modèle:Liens"," 7.70% 35.063 1 Modèle:Palette"," 6.70% 30.505 1 Modèle:Portail"," 5.29% 24.112 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 5.10% 23.237 1 Modèle:Références"," 4.05% 18.435 1 Modèle:Ouvrage"," 4.03% 18.346 1 Modèle:Palette_Pas-de-Calais"," 2.80% 12.757 6 Modèle:Méta_palette_de_navigation_sous-groupe"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.193","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8221558,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7757cc99d6-vl9td","timestamp":"20250302145218","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Archives d\u00e9partementales du Pas-de-Calais","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Archives_d%C3%A9partementales_du_Pas-de-Calais","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2860515","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2860515","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-01-03T11:54:53Z","dateModified":"2024-09-01T05:26:13Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0d\/Pas-de-Calais_department_location_map.svg","headline":"archives du d\u00e9partement du Pas-de-Calais (62)"}</script> </body> </html>