CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ascomyceten - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"fc07bc5f-6781-453b-a98c-13acf30a4ef8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ascomyceten","wgTitle":"Ascomyceten","wgCurRevisionId":68005569,"wgRevisionId":68005569,"wgArticleId":156785,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Wikipedia:Schimmellemma","Wikipedia:Etalage-artikelen","Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2016","Ascomycota"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ascomyceten","wgRelevantArticleId":156785,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q174726","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/1200px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/800px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/640px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ascomyceten - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Ascomyceten"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ascomyceten"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ascomyceten rootpage-Ascomyceten skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/9_maart"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas"><span>Speciale pagina's</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Ascomyceten" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Ascomyceten" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Ascomyceten" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Ascomyceten" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Bouw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bouw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Bouw</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bouw-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bouw-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bouw-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ascocarp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ascocarp"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ascocarp</span> </div> </a> <ul id="toc-Ascocarp-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Apothecium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Apothecium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>Apothecium</span> </div> </a> <ul id="toc-Apothecium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cleistothecium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cleistothecium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.2</span> <span>Cleistothecium</span> </div> </a> <ul id="toc-Cleistothecium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Perithecium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Perithecium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.3</span> <span>Perithecium</span> </div> </a> <ul id="toc-Perithecium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pseudothecium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pseudothecium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.4</span> <span>Pseudothecium</span> </div> </a> <ul id="toc-Pseudothecium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gymnothecium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gymnothecium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.5</span> <span>Gymnothecium</span> </div> </a> <ul id="toc-Gymnothecium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sporocyst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sporocyst"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.6</span> <span>Sporocyst</span> </div> </a> <ul id="toc-Sporocyst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sclerotium" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sclerotium"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Sclerotium</span> </div> </a> <ul id="toc-Sclerotium-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ecologische_rol" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ecologische_rol"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ecologische rol</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ecologische_rol-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Ecologische rol-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Ecologische_rol-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Als_saprobiont" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Als_saprobiont"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Als saprobiont</span> </div> </a> <ul id="toc-Als_saprobiont-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Als_parasiet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Als_parasiet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Als parasiet</span> </div> </a> <ul id="toc-Als_parasiet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Als_symbiont" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Als_symbiont"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Als symbiont</span> </div> </a> <ul id="toc-Als_symbiont-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Korstmossen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Korstmossen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Korstmossen</span> </div> </a> <ul id="toc-Korstmossen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mycorrhiza's" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Mycorrhiza's"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Mycorrhiza's</span> </div> </a> <ul id="toc-Mycorrhiza's-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Endofyten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Endofyten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.3</span> <span>Endofyten</span> </div> </a> <ul id="toc-Endofyten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symbiose_met_dieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Symbiose_met_dieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.4</span> <span>Symbiose met dieren</span> </div> </a> <ul id="toc-Symbiose_met_dieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Als_carnivoor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Als_carnivoor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Als carnivoor</span> </div> </a> <ul id="toc-Als_carnivoor-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bijzondere_substraten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bijzondere_substraten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Bijzondere substraten</span> </div> </a> <ul id="toc-Bijzondere_substraten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Verspreiding_en_biotoop" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Verspreiding_en_biotoop"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Verspreiding en biotoop</span> </div> </a> <ul id="toc-Verspreiding_en_biotoop-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voortplanting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voortplanting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voortplanting</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voortplanting-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Voortplanting-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Voortplanting-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ongeslachtelijke_voortplanting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ongeslachtelijke_voortplanting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Ongeslachtelijke voortplanting</span> </div> </a> <ul id="toc-Ongeslachtelijke_voortplanting-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Coelomyceten_en_hyphomyceten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Coelomyceten_en_hyphomyceten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Coelomyceten en hyphomyceten</span> </div> </a> <ul id="toc-Coelomyceten_en_hyphomyceten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sporen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sporen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Sporen</span> </div> </a> <ul id="toc-Sporen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conidiogenese" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Conidiogenese"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Conidiogenese</span> </div> </a> <ul id="toc-Conidiogenese-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dehiscentie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dehiscentie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.4</span> <span>Dehiscentie</span> </div> </a> <ul id="toc-Dehiscentie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Heterokaryose_en_paraseksualiteit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Heterokaryose_en_paraseksualiteit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Heterokaryose en paraseksualiteit</span> </div> </a> <ul id="toc-Heterokaryose_en_paraseksualiteit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geslachtelijke_voortplanting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geslachtelijke_voortplanting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Geslachtelijke voortplanting</span> </div> </a> <ul id="toc-Geslachtelijke_voortplanting-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Verloop_van_de_seksuele_sporenvorming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Verloop_van_de_seksuele_sporenvorming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.1</span> <span>Verloop van de seksuele sporenvorming</span> </div> </a> <ul id="toc-Verloop_van_de_seksuele_sporenvorming-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Classificatie_van_de_sporenzakjes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Classificatie_van_de_sporenzakjes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3.2</span> <span>Classificatie van de sporenzakjes</span> </div> </a> <ul id="toc-Classificatie_van_de_sporenzakjes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voortplanting_bij_de_Taphrinales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voortplanting_bij_de_Taphrinales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Voortplanting bij de Taphrinales</span> </div> </a> <ul id="toc-Voortplanting_bij_de_Taphrinales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Betekenis_voor_de_mensheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Betekenis_voor_de_mensheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Betekenis voor de mensheid</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Betekenis_voor_de_mensheid-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Betekenis voor de mensheid-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Betekenis_voor_de_mensheid-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Schadelijke_effecten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Schadelijke_effecten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Schadelijke effecten</span> </div> </a> <ul id="toc-Schadelijke_effecten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Plantenziektes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Plantenziektes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Plantenziektes</span> </div> </a> <ul id="toc-Plantenziektes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dierziektes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Dierziektes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2</span> <span>Dierziektes</span> </div> </a> <ul id="toc-Dierziektes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ziekte_bij_de_mens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ziekte_bij_de_mens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.3</span> <span>Ziekte bij de mens</span> </div> </a> <ul id="toc-Ziekte_bij_de_mens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aantasting_materialen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Aantasting_materialen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.4</span> <span>Aantasting materialen</span> </div> </a> <ul id="toc-Aantasting_materialen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nuttige_effecten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nuttige_effecten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Nuttige effecten</span> </div> </a> <ul id="toc-Nuttige_effecten-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Medicijnen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Medicijnen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>Medicijnen</span> </div> </a> <ul id="toc-Medicijnen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Levensmiddelen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Levensmiddelen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.2</span> <span>Levensmiddelen</span> </div> </a> <ul id="toc-Levensmiddelen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bedreiging_met_uitsterven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bedreiging_met_uitsterven"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Bedreiging met uitsterven</span> </div> </a> <ul id="toc-Bedreiging_met_uitsterven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Evolutie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolutie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Evolutie</span> </div> </a> <ul id="toc-Evolutie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Systematiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Systematiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Systematiek</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Systematiek-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Systematiek-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Systematiek-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Taxonomie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taxonomie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Taxonomie</span> </div> </a> <ul id="toc-Taxonomie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oudere_indelingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oudere_indelingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Oudere indelingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Oudere_indelingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Onderzoek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Onderzoek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Onderzoek</span> </div> </a> <ul id="toc-Onderzoek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Noten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Noten"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Noten</span> </div> </a> <ul id="toc-Noten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties_en_verwijzingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties_en_verwijzingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referenties en verwijzingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties_en_verwijzingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ascomyceten</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 68 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-68" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">68 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%82%D9%8A%D8%A9" title="فطريات زقية – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فطريات زقية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%82%D9%8A%D9%87" title="فطريات زقيه – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فطريات زقيه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kis%C9%99li_g%C3%B6b%C9%99l%C9%99kl%C9%99r" title="Kisəli göbələklər – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Kisəli göbələklər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%86%D1%8D%D1%82%D1%8B" title="Аскаміцэты – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Аскаміцэты" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B3%D1%8A%D0%B1%D0%B8" title="Торбести гъби – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Торбести гъби" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ascomicots" title="Ascomicots – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ascomicots" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Houby_v%C5%99eckov%C3%BDtrusn%C3%A9" title="Houby vřeckovýtrusné – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Houby vřeckovýtrusné" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/S%C3%A6ksvampe" title="Sæksvampe – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Sæksvampe" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schlauchpilze" title="Schlauchpilze – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Schlauchpilze" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%82" title="Ασκομύκητες – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Ασκομύκητες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Askomikotoj" title="Askomikotoj – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Askomikotoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kottseened" title="Kottseened – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Kottseened" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="قارچ‌های کیسه‌ای – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="قارچ‌های کیسه‌ای" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kotelosienet" title="Kotelosienet – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kotelosienet" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ascomicetos" title="Ascomicetos – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ascomicetos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%98%D7%A8%D7%99%D7%95%D7%AA_%D7%A9%D7%A7" title="פטריות שק – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="פטריות שק" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Gljive_mje%C5%A1inarke" title="Gljive mješinarke – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Gljive mješinarke" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%B6ml%C5%91sgomb%C3%A1k" title="Tömlősgombák – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tömlősgombák" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%BD%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80" title="Պայուսակավոր սնկեր – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պայուսակավոր սնկեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Asksveppir" title="Asksveppir – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Asksveppir" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%90%E5%9A%A2%E8%8F%8C%E9%96%80" title="子嚢菌門 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="子嚢菌門" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ჩანთიანი სოკოები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჩანთიანი სოკოები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Аскомицеттер – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Аскомицеттер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9E%90%EB%82%AD%EA%B7%A0%EB%AC%B8" title="자낭균문 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="자낭균문" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D1%82%D1%8B%D0%BA%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%83_%D0%BA%D0%BE%D0%B7%D1%83_%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Баштыкчалуу козу карындар – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Баштыкчалуу козу карындар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Auk%C5%A1liagryb%C5%ABnai" title="Aukšliagrybūnai – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Aukšliagrybūnai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Asku_s%C4%93nes" title="Asku sēnes – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Asku sēnes" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8_%D0%B3%D0%B0%D0%B1%D0%B8" title="Торбести габи – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Торбести габи" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Askomikota" title="Askomikota – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Askomikota" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sekksporesopper" title="Sekksporesopper – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sekksporesopper" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Workowce" title="Workowce – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Workowce" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Wayaqacha_k%27allampa" title="Wayaqacha k'allampa – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Wayaqacha k'allampa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%86%D0%B5%D1%82%D1%8B" title="Аскомицеты – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Аскомицеты" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%A6%DA%AA%D9%88%D9%BD%D8%A7" title="اسڪومائڪوٽا – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="اسڪومائڪوٽا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Gljive_me%C5%A1inarke" title="Gljive mešinarke – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Gljive mešinarke" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vreckat%C3%A9_huby" title="Vreckaté huby – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vreckaté huby" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Gljive_me%C5%A1inarke" title="Gljive mešinarke – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Gljive mešinarke" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Spors%C3%A4ckssvampar" title="Sporsäckssvampar – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sporsäckssvampar" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%82%E0%AE%9E%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%88%E0%AE%A4%E0%AF%8D_%E0%AE%A4%E0%AF%8A%E0%AE%95%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AE%BF" title="பைப்பூஞ்சைத் தொகுதி – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பைப்பூஞ்சைத் தொகுதி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%8F%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%AE%E0%B1%88%E0%B0%95%E0%B1%8B%E0%B0%9F%E0%B0%BE" title="ఏస్కోమైకోటా – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఏస్కోమైకోటా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Askl%C4%B1_mantarlar" title="Asklı mantarlar – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Asklı mantarlar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%B3%D3%A9%D0%BC%D0%B1%D3%99%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Сумкалы гөмбәләр – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сумкалы гөмбәләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D1%96%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%96_%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B8" title="Аскомікотові гриби – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Аскомікотові гриби" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Askomitsetsimonlar" title="Askomitsetsimonlar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Askomitsetsimonlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Ascomicete" title="Ascomicete – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Ascomicete" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ascomycota" title="Ascomycota – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Ascomycota" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%90%E5%9B%8A%E8%8F%8C%E9%97%A8" title="子囊菌门 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="子囊菌门" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%90%E5%9B%8A%E8%8F%8C%E9%97%A8" title="子囊菌门 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="子囊菌门" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%AD%90%E5%9B%8A%E8%8F%8C%E9%96%80" title="子囊菌門 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="子囊菌門" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q174726#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ascomyceten" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Ascomyceten" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ascomyceten"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ascomyceten"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Ascomyceten" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Ascomyceten" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&oldid=68005569" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Ascomyceten&id=68005569&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAscomyceten"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FAscomyceten"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Ascomyceten"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Ascomyceten&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ascomycota" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Ascomycota" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q174726" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-etalage" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="tpl_Etalage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage" title="Etalagester"><img alt="Etalagester" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/21px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png" decoding="async" width="21" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/32px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/42px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="font-size:95%;"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:lightblue; color:inherit; font-weight:bold;"><big>Ascomyceten</big><br /><small><a href="/wiki/Fossiel" title="Fossiel">Fossiel</a> voorkomen: <a href="/wiki/Devoon" title="Devoon">Vroeg-Devoon</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – <a href="/wiki/Holoceen" title="Holoceen">heden</a></small> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Xylaria_polymorpha_a1.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/266px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG" decoding="async" width="266" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/399px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Xylaria_polymorpha_a1.JPG/532px-Xylaria_polymorpha_a1.JPG 2x" data-file-width="2181" data-file-height="1636" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0; font-size:85%"><a href="/wiki/Houtknotszwam" title="Houtknotszwam">Houtknotszwam</a> (<i>Xylaria polymorpha</i>) </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: lightblue; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Taxonomie_(biologie)" title="Taxonomie (biologie)">Taxonomische indeling</a> </th></tr> <tr> <td> <table style="margin:0 auto;"> <tbody><tr><td><a href="/wiki/Rijk_(biologie)" title="Rijk (biologie)">Rijk</a>:</td><td><a href="/wiki/Schimmels" title="Schimmels">Fungi</a> (Schimmels)</td></tr> <tr><td></td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: lightblue; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Stam_(biologie)" title="Stam (biologie)">Stam</a> </th></tr> <tr> <td class="ta-center"><b>Ascomycota</b><br /><small><a href="/wiki/Thomas_Cavalier-Smith" title="Thomas Cavalier-Smith">Cavalier-Smith</a></small><small> (1998)</small> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" style="padding:0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Saare-rihmsamblik.JPG" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Saare-rihmsamblik.JPG/266px-Saare-rihmsamblik.JPG" decoding="async" width="266" height="399" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Saare-rihmsamblik.JPG/399px-Saare-rihmsamblik.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Saare-rihmsamblik.JPG/532px-Saare-rihmsamblik.JPG 2x" data-file-width="2574" data-file-height="3861" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2" style="font-size:85%"><a href="/wiki/Groot_takmos" title="Groot takmos">Groot takmos</a> (<i>Ramalina fraxinea</i>) met <a href="/wiki/Apothecium" title="Apothecium">apotheciën</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: lightblue; color:inherit; font-weight:bold;" colspan="2"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ascomycota" class="extiw" title="commons:Category:Ascomycota">Afbeeldingen</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikimedia Commons"><img alt="Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></small> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Ascomycota" class="extiw" title="wikispecies:Ascomycota">Ascomyceten</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Wikispecies-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikispecies"><img alt="Wikispecies" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/15px-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/23px-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/30px-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="941" data-file-height="1103" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikispecies" title="Wikispecies">Wikispecies</a></small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: lightblue; color:inherit;" colspan="2"> <table style="margin:0 auto;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;">Portaal  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><a href="/wiki/Portaal:Biologie" title="Portaal:Biologie">Biologie</a> <br /><a href="/wiki/Portaal:Schimmels" title="Portaal:Schimmels">Schimmels</a> </td></tr></tbody></table> </th></tr></tbody></table> <p><b>Ascomyceten</b> (Ascomycota), ook wel <b>zakjeszwammen</b> genoemd, zijn een <a href="/wiki/Stam_(biologie)" title="Stam (biologie)">stam</a> in het <a href="/wiki/Rijk_(biologie)" title="Rijk (biologie)">rijk</a> der <a href="/wiki/Schimmels" title="Schimmels">schimmels</a>. De ascomyceten vormen een grote groep met meer dan 64.000 beschreven <a href="/wiki/Soort" title="Soort">soorten</a>.<sup id="cite_ref-holt_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-holt-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ze danken de naam zakjeszwammen aan de <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakjes</a> ('ascus', meervoud 'asci'), de karakteristieke voortplantingsstructuren die microscopisch waarneembaar zijn. Veel bekende schimmels, waaronder de <a href="/wiki/Gist" title="Gist">gisten</a> en de <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmossen</a>, worden tot deze groep gerekend, evenals enkele eetbare paddenstoelen, zoals <a href="/wiki/Morielje" title="Morielje">morieljes</a> en <a href="/wiki/Truffel" title="Truffel">truffels</a>. </p><p>Zakjeszwammen hebben zich naar alle waarschijnlijkheid ontwikkeld als <a href="/wiki/Zustergroep" title="Zustergroep">zustergroep</a> van de <a href="/wiki/Basidiomyceten" title="Basidiomyceten">steeltjeszwammen (Basidiomycota)</a> en vormen nu samen daarmee het <a href="/wiki/Onderrijk" title="Onderrijk">onderrijk</a> <a href="/wiki/Dikarya" title="Dikarya">Dikarya</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een belangrijk verschil tussen de twee groepen is dat bij een zakjeszwam <a href="/wiki/Spore" title="Spore">sporen</a> inwendig gevormd worden in een sporenzakje en bij een steeltjeszwam sporen uitwendig gevormd worden aan een specifieke cel (<a href="/wiki/Basidie" title="Basidie">basidium</a>). </p><p>Vroeger werden schimmels waarvan alleen het ongeslachtelijke stadium (het <a href="/wiki/Anamorf_(schimmel)" title="Anamorf (schimmel)">anamorfe stadium</a>) bekend is in een restgroep ingedeeld, de <a href="/wiki/Fungi_imperfecti" title="Fungi imperfecti">Deuteromycota</a>. Inmiddels kan de meerderheid van deze schimmels op grond van moleculairgenetische gegevens tot de zakjeszwammen gerekend worden. </p><p>Zakjeszwammen spelen een belangrijke rol in veel <a href="/wiki/Ecosysteem" title="Ecosysteem">ecosystemen</a>, bijvoorbeeld als mycobiont (schimmelpartner) in <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmossen</a>, <a href="/wiki/Endofyt" title="Endofyt">endofyten</a> en <a href="/wiki/Mycorrhiza" title="Mycorrhiza">mycorrhizas</a>, en bovendien als <a href="/wiki/Reducent" title="Reducent">reducent</a>. De vruchtlichamen van zakjeszwammen vormen voedsel voor verschillende dieren, van <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> en <a href="/wiki/Slakken" title="Slakken">slakken</a> tot <a href="/wiki/Knaagdieren" title="Knaagdieren">knaagdieren</a> en grote zoogdieren als <a href="/wiki/Ree_(dier)" title="Ree (dier)">reeën</a> en <a href="/wiki/Wild_zwijn" title="Wild zwijn">wilde zwijnen</a>. Ook zijn er zakjeszwammen die parasiteren op andere schimmels. Zo parasiteert <a href="/wiki/Eudarluca" title="Eudarluca"><i>Eudarluca caricis</i></a> onder andere op <i><a href="/wiki/Pucciniaceae" title="Pucciniaceae">Pucciniaceae</a></i>-soorten.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Zakjeszwammen zijn ook voor de mens van grote betekenis. In negatieve zin doordat ze verantwoordelijk zijn voor talrijke ziektes bij mensen, huisdieren en cultuurgewassen. In positieve zin omdat ze een belangrijke rol spelen bij de bereiding van levensmiddelen als <a href="/wiki/Kaas_(zuivel)" class="mw-redirect" title="Kaas (zuivel)">kaas</a>, <a href="/wiki/Brood" title="Brood">brood</a>, <a href="/wiki/Bier" title="Bier">bier</a> en <a href="/wiki/Wijn" title="Wijn">wijn</a>, en omdat ze van grote waarde zijn voor de productie van <a href="/wiki/Geneesmiddel" title="Geneesmiddel">medicijnen</a>. Zo heeft het antibioticum <a href="/wiki/Penicilline" title="Penicilline">penicilline</a>, dat geproduceerd wordt uit <i><a href="/wiki/Penicillium_chrysogenum" title="Penicillium chrysogenum">Penicillium chrysogenum</a></i>, in de tweede helft van de twintigste eeuw geleid tot een omwenteling in de bestrijding van <a href="/wiki/Bacteri%C3%ABn" title="Bacteriën">bacteriële</a> <a href="/wiki/Infectieziekte" title="Infectieziekte">infectieziekten</a>. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67680021">.mw-parser-output .toclimit-2 .toclevel-1 ul,.mw-parser-output .toclimit-3 .toclevel-2 ul,.mw-parser-output .toclimit-4 .toclevel-3 ul,body.skin-vector-2022 .mw-parser-output .inhoudbeperkt{display:none}</style><div class="inhoudbeperkt toclimit-3"><meta property="mw:PageProp/toc" /></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bouw">Bouw</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Bouw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Bouw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg/260px-2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg" decoding="async" width="260" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg/390px-2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg/520px-2009-07-02_Hyphae_with_septa.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="800" /></a><figcaption>Schimmeldraden met dwarse septen</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv/300px--The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="300" height="134" data-durationhint="10" data-mwtitle="The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/97/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv" type="video/ogg; codecs="theora"" data-width="848" data-height="378" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/97/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="190" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/97/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="286" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/97/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv/The_translocation_of_protoplasm_in_Sordaria_fimicola_-_pgen.1000521.s011.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="286" /></video></span><figcaption>Woronin-lichaampjes (zie pijlen) liggen tegen de celwand van <i><a href="/wiki/Sordaria_fimicola" class="mw-redirect" title="Sordaria fimicola">Sordaria fimicola</a></i>, terwijl het <a href="/wiki/Cytoplasma" title="Cytoplasma">cytoplasma</a> door de opening stroomt.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Taphrina_deformans_asci.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Taphrina_deformans_asci.jpg/260px-Taphrina_deformans_asci.jpg" decoding="async" width="260" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Taphrina_deformans_asci.jpg/390px-Taphrina_deformans_asci.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Taphrina_deformans_asci.jpg/520px-Taphrina_deformans_asci.jpg 2x" data-file-width="1196" data-file-height="1548" /></a><figcaption>Sporenzakjes van <i>Taphrina deformans</i> op het blad</figcaption></figure> <p>Veel zakjeszwammen hebben de vorm van een wollige <a href="/wiki/Zwamvlok" title="Zwamvlok">zwamvlok</a> of mycelium. Het mycelium bestaat uit lange, zich vertakkende <a href="/wiki/Schimmeldraad" title="Schimmeldraad">schimmeldraden of hyfen</a>, die ongeveer vijf <a href="/wiki/Micrometer_(eenheid)" title="Micrometer (eenheid)">micrometer</a> dik zijn. Een mycelium wordt meestal enkele centimeters groot, maar de schimmeldraden daarin zijn kilometers lang. Het tegengestelde van deze vormen zijn de eencellige gisten die vaak alleen met een <a href="/wiki/Microscoop" title="Microscoop">microscoop</a> waargenomen kunnen worden. Vermeldenswaard is ook dat er ascomyceten zijn die als mycelium en als eencellige voorkomen. Voorbeelden zijn <i><a href="/wiki/Histoplasma_capsulatum" title="Histoplasma capsulatum">Histoplasma capsulatum</a></i> en <i><a href="/wiki/Blastomyces_dermatitidis" title="Blastomyces dermatitidis">Blastomyces dermatitidis</a></i>. Een aantal gisten zoals <a href="/wiki/Saccharomyces_cerevisiae" class="mw-redirect" title="Saccharomyces cerevisiae">bakkersgist</a> kan zowel in een eencellige als meercellige vorm voorkomen. </p><p>Bij de meeste zakjeszwammen bestaat de celwand uit <a href="/wiki/Chitine" title="Chitine">chitine</a> en β-<a href="/wiki/Glucaan" title="Glucaan">glucaan</a>. De schimmeldraden zijn op karakteristieke wijze in compartimenten verdeeld door <a href="/wiki/Septum_(schimmel)" title="Septum (schimmel)">septa (interne wanden)</a>. Deze geven de schimmeldraad stevigheid en verhinderen grootschalig verlies van <a href="/wiki/Cytoplasma" title="Cytoplasma">cytoplasma</a> als in de celwand een breuk optreedt. De meeste septen hebben in het midden een kleine opening waardoor celplasma en ook celkernen zich min of meer vrij door de hele schimmeldraad kunnen bewegen. Bij de opening liggen een tot vijf kleine, ronde, <a href="/wiki/Lichtbreking" title="Lichtbreking">lichtbrekende</a> lichaampjes, de zogenoemde <a href="/wiki/Woronin-lichaampje" title="Woronin-lichaampje">Woronin-lichaampjes</a>, die de opening bij breuk afsluiten, zodat de celinhoud van de aanliggende compartimenten niet wegstroomt. Schimmeldraden hebben doorgaans slechts één kern per cel, men noemt ze dan 'uninucleaat'. </p><p>Veel zakjeszwammen hebben een met het blote oog zichtbaar "vruchtlichaam", het ascocarp, dat een functie heeft bij de geslachtelijke voortplanting. De term vruchtlichaam is weliswaar zeer gebruikelijk, maar heeft niets te maken met een <a href="/wiki/Vrucht_(plant)" title="Vrucht (plant)">vrucht</a> zoals die voorkomt bij planten. Een ascocarp ligt, meestal met meerdere tegelijk, in een <a href="/wiki/Stroma_(schimmel)" title="Stroma (schimmel)">stroma</a>, een dichte structuur van vegetatieve, vaak verdikte en sterk <a href="/wiki/Pigment" title="Pigment">gepigmenteerde</a> <a href="/wiki/Schimmeldraad" title="Schimmeldraad">schimmeldraden</a>, die een <a href="/wiki/Plectenchym" title="Plectenchym">plectenchymatisch</a> tot <a href="/wiki/Pseudoparenchym" title="Pseudoparenchym">pseudoparenchymatisch</a> weefsel vormen. Soms is het stroma overtrokken met sporen (<a href="/wiki/Conidium" title="Conidium">conidiën</a>).<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het op een <a href="/wiki/Paddenstoel_(schimmel)" title="Paddenstoel (schimmel)">paddenstoel</a> lijkend stroma met daarin de ascocarpen komt onder andere voor bij de eetbare <a href="/wiki/Truffel" title="Truffel">truffel</a>, de <a href="/wiki/Morielje" title="Morielje">morielje</a> en de daarop lijkende, giftige <a href="/wiki/Voorjaarskluifzwam" title="Voorjaarskluifzwam">voorjaarskluifzwam</a>. </p><p>Sommige zakjeszwammen, behorend tot de <a href="/wiki/Taphrinales" title="Taphrinales">Taphrinales</a>, vormen geen ascocarp, zoals <i><a href="/wiki/Taphrina_deformans" title="Taphrina deformans">Taphrina deformans</a></i> dat de <a href="/wiki/Perzikkrulziekte" title="Perzikkrulziekte">perzikkrulziekte</a> veroorzaakt. Alle cellen van het mycelium van deze zakjeszwammen hebben twee kernen. De sporenzakjes worden gevormd door een proascus en zitten op het <a href="/wiki/Blad" title="Blad">blad</a>. </p><p>De Ascomyceten als groep hebben als gemeenschappelijk kenmerk het sporenzakje (ascus).<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De sporenzakjes hebben niet alleen een van de andere cellen afwijkende bouw, maar hebben ook een eigen functie. In het ascus vindt de <a href="/wiki/Karyogamie" title="Karyogamie">karyogamie (kernversmelting)</a> plaats als laatste stap van de bevruchting, maar direct hierop volgt nog de <a href="/wiki/Meiose_(voortplanting)" title="Meiose (voortplanting)">meiose</a> waarbij de vier asco<a href="/wiki/Spore" title="Spore">sporen</a> worden gevormd. Vaak volgt nog een gewone celdeling (<a href="/wiki/Mitose" title="Mitose">mitose</a>), waardoor er acht cellen aanwezig zijn in het sporenzakje. Verder zijn er bij sommige typen sporenzakjes verschillende mechanismen te vinden in de asci voor het actief verspreiden van de sporen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ascocarp">Ascocarp</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Ascocarp" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Ascocarp"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ascomata.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Ascomata.svg/260px-Ascomata.svg.png" decoding="async" width="260" height="65" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Ascomata.svg/390px-Ascomata.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Ascomata.svg/520px-Ascomata.svg.png 2x" data-file-width="612" data-file-height="153" /></a><figcaption>Enkele verschijningsvormen van het ascocarp: van links naar rechts een apothecium, een perithecium/pseudothecium, een cleistothecium en een gymnothecium</figcaption></figure> <p>Het ascocarp bestaat uit <a href="/wiki/Parafyse" title="Parafyse">parafysen</a> en <a href="/wiki/Vruchtbaarheid" title="Vruchtbaarheid">fertiele</a> hyfen. Parafysen zijn lange, steriele organen, die tussen de sporenzakjes staan. De parafysen vormen samen het <a href="/wiki/Hamathecium" title="Hamathecium">hamathecium</a>. De hyfen in het ascocarp zijn zeer sterk ineengevlochten en vormen de voortplantingscellen. Ze ontwikkelen zich meestal op het binnenste oppervlak van de ascocarp en staan doorgaans in een eigen vruchtlaag, het <a href="/wiki/Hymenium" title="Hymenium">hymenium</a>, waarin de cellen zich ontwikkelen tot sporenzakjes. </p><p>Men deelt de ascocarpen onder andere in naar hun ligging: bevindt het ascocarp zich bovengronds zoals bij de <a href="/wiki/Morielje" title="Morielje">morielje</a>, dan noemt men ze 'epigeïsch'. Ligt het ondergronds zoals bij truffels, dan heten ze 'hypogeïsch'. Deze typologie heeft overigens geen grote betekenis voor de indeling van de zakjeszwammen. </p><p>Het ascocarp kent meerdere verschijningsvormen die als volgt beschreven worden: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Apothecium">Apothecium</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Apothecium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Apothecium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Apothecium" title="Apothecium">apothecium</a> is een bekerachtig, naar boven geopend ascocarp. De vruchtlaag (<a href="/wiki/Hymenium" title="Hymenium">hymenium</a>) ligt vrij, zodat gelijktijdig talrijke sporen verspreid kunnen worden. Voorbeelden van zakjeszwammen met apotheciën zijn <a href="/wiki/Morielje" title="Morielje">morieljes</a> en <a href="/wiki/Kluifzwammen" title="Kluifzwammen">kluifzwammen</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ascocarp2_Dutch_text.png" class="mw-file-description" title="Voorbeeld van een apothecium, met daarin aangegeven de meiotische ontwikkeling van asci (paars), rijpe asci (blauw) en parafysen (rood)"><img alt="Voorbeeld van een apothecium, met daarin aangegeven de meiotische ontwikkeling van asci (paars), rijpe asci (blauw) en parafysen (rood)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ascocarp2_Dutch_text.png/250px-Ascocarp2_Dutch_text.png" decoding="async" width="250" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ascocarp2_Dutch_text.png/375px-Ascocarp2_Dutch_text.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Ascocarp2_Dutch_text.png/500px-Ascocarp2_Dutch_text.png 2x" data-file-width="666" data-file-height="600" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Voorbeeld van een apothecium, met daarin aangegeven de <a href="/wiki/Meiose_(voortplanting)" title="Meiose (voortplanting)">meiotische</a> ontwikkeling van asci (paars), rijpe asci (blauw) en parafysen (rood)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Xanthoria_parietina_(06_03_31).jpg" class="mw-file-description" title="Het korstmos groot dooiermos met apotheciën."><img alt="Het korstmos groot dooiermos met apotheciën." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg/250px-Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg/375px-Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg/500px-Xanthoria_parietina_%2806_03_31%29.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Het korstmos <a href="/wiki/Groot_dooiermos" title="Groot dooiermos">groot dooiermos</a> met apotheciën.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Asco1007L.jpg" class="mw-file-description" title="Apothecium van het korstmos Physcia. A = hymenium met asci, B = merg (mycelium), C = algenlaag. Schaal = 0,2 mm."><img alt="Apothecium van het korstmos Physcia. A = hymenium met asci, B = merg (mycelium), C = algenlaag. Schaal = 0,2 mm." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Asco1007L.jpg/250px-Asco1007L.jpg" decoding="async" width="250" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Asco1007L.jpg/375px-Asco1007L.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Asco1007L.jpg/500px-Asco1007L.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="886" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Apothecium van het <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmos</a> <i><a href="/wiki/Physcia" class="mw-redirect" title="Physcia">Physcia</a></i>.<br />A = hymenium met asci, B = merg (mycelium), C = algenlaag. Schaal = 0,2 mm.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cleistothecium">Cleistothecium</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Cleistothecium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Cleistothecium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Cleistothecium" title="Cleistothecium">cleistothecium</a> (chasmothecium) is een gesloten bolvormig ascocarp. De sporen kunnen daardoor niet zelfstandig vrijkomen. Schimmels met cleistotheciën hebben verschillende strategieën voor verspreiding van hun sporen. Truffels bijvoorbeeld lokken dieren aan, zoals <a href="/wiki/Wild_zwijn" title="Wild zwijn">wilde zwijnen</a>, die het ascocarp openbreken en de daaraan aangehechte sporen over grote afstanden kunnen verspreiden. Ook regendruppels kunnen de celistotheciën openbreken. </p><p>Cleistotheciën worden onder andere aangetroffen bij schimmels die slechts zeer weinig ruimte voor hun ascocarp tot hun beschikking hebben, zoals bij soorten die onder de <a href="/wiki/Schors" title="Schors">schors</a> van bomen leven, of in de bodem liggen. <a href="/wiki/Echte_meeldauw" title="Echte meeldauw">Echte meeldauw</a>-soorten hebben de cleistotheciën op het oppervlak van het blad zitten. Ook de <a href="/wiki/Dermatofyt" title="Dermatofyt">huidschimmels</a> van het geslacht <i><a href="/wiki/Trichophyton" title="Trichophyton">Trichophyton</a></i>, waartoe onder andere <i><a href="/wiki/Trichophyton_rubrum" title="Trichophyton rubrum">Trichophyton rubrum</a></i> behoort, vormen cleistotheciën. </p><p>Het onrijpe cleistothecium zit met hyfen verankerd in het mycelium. Deze hyfen vormen later de aanhangsels van het cleistothecium. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Pseudallescheria_boydii.jpg" class="mw-file-description" title="Opengebroken cleistothecium van Pseudallescheria boydii"><img alt="Opengebroken cleistothecium van Pseudallescheria boydii" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Pseudallescheria_boydii.jpg/250px-Pseudallescheria_boydii.jpg" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Pseudallescheria_boydii.jpg/375px-Pseudallescheria_boydii.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Pseudallescheria_boydii.jpg/500px-Pseudallescheria_boydii.jpg 2x" data-file-width="706" data-file-height="706" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Opengebroken cleistothecium van <i><a href="/wiki/Pseudallescheria_boydii" title="Pseudallescheria boydii">Pseudallescheria boydii</a></i></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg" class="mw-file-description" title="Zich openend cleistothecium van echte meeldauw"><img alt="Zich openend cleistothecium van echte meeldauw" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg/250px-Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg" decoding="async" width="250" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg/375px-Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg/500px-Rupturing_cleistothecium_Pengo.jpg 2x" data-file-width="1257" data-file-height="1200" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Zich openend cleistothecium van <a href="/wiki/Echte_meeldauw" title="Echte meeldauw">echte meeldauw</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Asco1012.jpg" class="mw-file-description" title="Cleistothecium met ascosporen van echte meeldauw"><img alt="Cleistothecium met ascosporen van echte meeldauw" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Asco1012.jpg/250px-Asco1012.jpg" decoding="async" width="250" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Asco1012.jpg/375px-Asco1012.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Asco1012.jpg/500px-Asco1012.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="886" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Cleistothecium met ascosporen van echte meeldauw</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:KleistoMicroAlphi.jpg" class="mw-file-description" title="Cleistothecium van eikenmeeldauw op een blad van de zomereik. De aanhangsels van het cleistothecium zijn per schimmelsoort verschillend."><img alt="Cleistothecium van eikenmeeldauw op een blad van de zomereik. De aanhangsels van het cleistothecium zijn per schimmelsoort verschillend." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/KleistoMicroAlphi.jpg/250px-KleistoMicroAlphi.jpg" decoding="async" width="250" height="246" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/KleistoMicroAlphi.jpg/375px-KleistoMicroAlphi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/KleistoMicroAlphi.jpg/500px-KleistoMicroAlphi.jpg 2x" data-file-width="1924" data-file-height="1892" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Cleistothecium van <a href="/wiki/Eikenmeeldauw" title="Eikenmeeldauw">eikenmeeldauw</a> op een blad van de zomereik. De aanhangsels van het cleistothecium zijn per schimmelsoort verschillend.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Perithecium">Perithecium</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Perithecium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Perithecium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een <a href="/wiki/Perithecium" title="Perithecium">perithecium</a> is een hard, min of meer bolrond of flesvormig, gesloten ascocarp. Kenmerkend is dat zich aan de bovenzijde een kleine porie, de 'ostiole' bevindt, waardoorheen de sporen bij rijpheid een voor een vrijgelaten worden, dit in tegenstelling tot hetgeen bij apotheciën het geval is. Peritheciën komen onder andere voor bij <i><a href="/wiki/Xylaria" title="Xylaria">Xylaria</a></i> zoals de <a href="/wiki/Geweizwam" title="Geweizwam">geweizwam</a>, bij <i><a href="/wiki/Nectria_(schimmel)" title="Nectria (schimmel)">Nectria</a></i>-soorten zoals het <a href="/wiki/Gewoon_meniezwammetje" title="Gewoon meniezwammetje">gewoon meniezwammetje</a> en bij <i><a href="/wiki/Claviceps" title="Claviceps">Claviceps</a></i>-soorten, zoals <a href="/wiki/Moederkoorn" class="mw-redirect" title="Moederkoorn">moederkoorn</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Nsr-slika-335a.png" class="mw-file-description" title="A: Gekiemd sclerotium van moederkoorn met ascocarp, B:Stroma met peritheciën, C:Perithecium met asci, D:Ascus met draadvormige sporen."><img alt="A: Gekiemd sclerotium van moederkoorn met ascocarp, B:Stroma met peritheciën, C:Perithecium met asci, D:Ascus met draadvormige sporen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Nsr-slika-335a.png/243px-Nsr-slika-335a.png" decoding="async" width="243" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Nsr-slika-335a.png/365px-Nsr-slika-335a.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Nsr-slika-335a.png/487px-Nsr-slika-335a.png 2x" data-file-width="1904" data-file-height="1956" /></a></span></div> <div class="gallerytext">A: Gekiemd <a href="/wiki/Sclerotium" title="Sclerotium">sclerotium</a> van <a href="/wiki/Moederkoorn" class="mw-redirect" title="Moederkoorn">moederkoorn</a> met ascocarp, B:Stroma met peritheciën, C:Perithecium met asci, D:Ascus met draadvormige sporen.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Stroma2.PNG" class="mw-file-description" title="Stroma met peritheciën van moederkoorn"><img alt="Stroma met peritheciën van moederkoorn" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Stroma2.PNG/187px-Stroma2.PNG" decoding="async" width="187" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Stroma2.PNG/281px-Stroma2.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Stroma2.PNG/375px-Stroma2.PNG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Stroma met peritheciën van moederkoorn</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Nectria.jpg" class="mw-file-description" title="Peritheciën van het gewoon meniezwammetje"><img alt="Peritheciën van het gewoon meniezwammetje" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Nectria.jpg/250px-Nectria.jpg" decoding="async" width="250" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Nectria.jpg/375px-Nectria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Nectria.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="344" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Perithecium" title="Perithecium">Peritheciën</a> van het <a href="/wiki/Gewoon_meniezwammetje" title="Gewoon meniezwammetje">gewoon meniezwammetje</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Perithecium_no_text.PNG" class="mw-file-description" title="Doorsnede van een perithecium"><img alt="Doorsnede van een perithecium" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Perithecium_no_text.PNG/250px-Perithecium_no_text.PNG" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Perithecium_no_text.PNG/375px-Perithecium_no_text.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Perithecium_no_text.PNG/500px-Perithecium_no_text.PNG 2x" data-file-width="582" data-file-height="388" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Doorsnede van een perithecium</div> </li> </ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png/260px-Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png" decoding="async" width="260" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png/390px-Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png/520px-Scheme_Pseudothecium_von_Didymella_brioniae_txt_nl.png 2x" data-file-width="1444" data-file-height="1276" /></a><figcaption>Pseudothecium (<i><a href="/wiki/Didymella_bryoniae" title="Didymella bryoniae">Didymella bryoniae</a></i>)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pseudothecium">Pseudothecium</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Pseudothecium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Pseudothecium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een <a href="/wiki/Pseudothecium" title="Pseudothecium">pseudothecium</a> is een variant van het perithecium. Het onderscheid bestaat uit de manier waarop de sporen vrijkomen: in pseudotheciën worden dubbelwandige sporenzakjes gevormd. Als de zakjes nat worden nemen ze water op en zetten uit, waardoor de sporen uit de opening worden geschoten. Voorbeelden zijn <a href="/wiki/Schurft_(appel)" class="mw-redirect" title="Schurft (appel)">appelschurft</a> en <i><a href="/wiki/Didymella_bryoniae" title="Didymella bryoniae">Didymella bryoniae</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gymnothecium">Gymnothecium</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Gymnothecium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Gymnothecium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg/260px-Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg" decoding="async" width="260" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg/390px-Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg/520px-Gymnoascus_reessii_gymnothecium.jpg 2x" data-file-width="1430" data-file-height="1050" /></a><figcaption>Gymnothecium van <i><a href="/wiki/Gymnoascus_reessii" title="Gymnoascus reessii">Gymnoascus reessii</a></i></figcaption></figure> <p>Het gymnothecium is een naakte ascocarp, zo genoemd omdat het niet bedekt wordt door een beschermende laag, zoals een <a href="/wiki/Peridium" title="Peridium">peridium</a> of een <a href="/wiki/Pseudoparenchym" title="Pseudoparenchym">pseudoparenchymatisch</a> weefsel. Bij <i><a href="/wiki/Myxotrichum" title="Myxotrichum">Myxotrichum</a></i> vormen de buitenste hyfen borstels, de zogenaamde <a href="/wiki/Kapselsteel" title="Kapselsteel">setae</a>. Deze bestaan uit stralen dikwandige, gekleurde, stijve hyfen. Als het sporenzakje bewogen wordt door bijvoorbeeld wind, water, <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a> of <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a>, vallen de sporen door openingen tussen de stralen van het hyfenvlechtwerk naar buiten.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>* 1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>* 2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>* 3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een ander voorbeeld van een zakjeszwam die een gymnothecium vormt is <i><a href="/wiki/Blastomyces_dermatitidis" title="Blastomyces dermatitidis">Blastomyces dermatitidis</a></i>, die <a href="/wiki/Blastomycose" title="Blastomycose">blastomycose</a> bij mensen veroorzaakt. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sporocyst">Sporocyst</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Sporocyst" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Sporocyst"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De sporocyst is een ascocarp dat voorkomt bij zakjeszwammen van de familie <a href="/wiki/Ascosphaeraceae" title="Ascosphaeraceae">Ascosphaeraceae</a> in de klasse <a href="/wiki/Eurotiomycetes" title="Eurotiomycetes">Eurotiomycetes</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De sporocyst wordt gevormd uit een enkele cel, de nutriocyst, is eencellig en cyste-achtig en heeft een dubbele wand. De sporenzakjes liggen in groepen in sporenbollen, die elk omgeven zijn door één membraan. Een sporenbol kan twee tot honderden sporenzakjes bevatten. De sporenzakjes komen vrij in de sporocyst te liggen doordat de wand van de sporenbol in stukjes breekt. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png" class="mw-file-description" title="Ascosphaera fimicola: A: twee iriserende sporocysten nog vast aan de hyfen. B–C: close-up van sporocysten. D: ascosporen. E: sporenbol."><img alt="Ascosphaera fimicola: A: twee iriserende sporocysten nog vast aan de hyfen. B–C: close-up van sporocysten. D: ascosporen. E: sporenbol." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png/250px-Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png" decoding="async" width="250" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png/375px-Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png/500px-Ascosphaera_callicarpa_journal.pone.0073419.g003.png 2x" data-file-width="1794" data-file-height="1182" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/Ascosphaera_fimicola" title="Ascosphaera fimicola">Ascosphaera fimicola</a></i>: A: twee <a href="/wiki/Iriseren" title="Iriseren">iriserende</a> sporocysten nog vast aan de hyfen. B–C: close-up van sporocysten. D: ascosporen. E: sporenbol.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ascosphaera_callicarpa.png" class="mw-file-description" title="Ascosphaera callicarpa: B: larve bedekt met hyfen en sporocysten. C en D: sporocysten. E: ascosporen."><img alt="Ascosphaera callicarpa: B: larve bedekt met hyfen en sporocysten. C en D: sporocysten. E: ascosporen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Ascosphaera_callicarpa.png/186px-Ascosphaera_callicarpa.png" decoding="async" width="186" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Ascosphaera_callicarpa.png/279px-Ascosphaera_callicarpa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Ascosphaera_callicarpa.png/373px-Ascosphaera_callicarpa.png 2x" data-file-width="2222" data-file-height="2980" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/Ascosphaera_callicarpa" title="Ascosphaera callicarpa">Ascosphaera callicarpa</a></i>: B: larve bedekt met hyfen en sporocysten. C en D: sporocysten. E: ascosporen.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sclerotium">Sclerotium</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Sclerotium" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Sclerotium"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris,_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg/260px-Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg" decoding="async" width="260" height="344" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg/390px-Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg/520px-Sclerotinia_sclerotiorum_sclerotia_on_Phaseolus_vulgaris%2C_scleroti%C3%ABnrot_stamsperzieboon.jpg 2x" data-file-width="1653" data-file-height="2186" /></a><figcaption><a href="/wiki/Scleroti%C3%ABnrot" title="Sclerotiënrot">Sclerotiënrot</a> bij <a href="/wiki/Sperzieboon" title="Sperzieboon">sperzieboon</a>.</figcaption></figure> <p>De zwamvlok (mycelium) kent een rustfase waarin hij een vorm aanneemt waarin hij kan overleven: het <a href="/wiki/Sclerotium" title="Sclerotium">sclerotium</a>. Een sclerotium is rijk aan <a href="/wiki/Vet" title="Vet">vet</a> en <a href="/wiki/Polysacharide" title="Polysacharide">koolhydraten</a> en bestaat uit een aan elkaar vastgeklitte schimmeldraden (<a href="/wiki/Pseudoparenchym" title="Pseudoparenchym">pseudoparenchymatisch</a> weefsel). In de volksmond noemt men dat een 'wolventand' of 'rattenkeutel'. </p><p>De sclerotiën vallen op de grond en kunnen na vijf tot tien jaar nog kiemen, een apothecium vormen en vervolgens planten aantasten. Of dit gebeurt is sterk afhankelijk van het weer. Het sclerotium moet zich in een vochtige omgeving bevinden en de temperatuur moet bij voorkeur tussen de 10 en 20 °C liggen. In het voorjaar kunnen de sclerotiën al gaan kiemen als de temperatuur boven de 5 °C komt en er gedurende tien dagen vochtige omstandigheden zijn. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ecologische_rol">Ecologische rol</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Ecologische rol" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Ecologische rol"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zakjeszwammen spelen een centrale rol in de meeste <a href="/wiki/Ecosysteem" title="Ecosysteem">ecosystemen</a> op het land. Ze zijn belangrijke <a href="/wiki/Reducent" title="Reducent">reducenten</a> die organische materialen omzetten in anorganische stoffen. Omdat ze ook moeilijk afbreekbare substanties zoals <a href="/wiki/Cellulose" title="Cellulose">cellulose</a>, <a href="/wiki/Lignine" title="Lignine">lignine</a> en <a href="/wiki/Keratine" title="Keratine">keratine</a> kunnen reduceren, zijn ze van groot belang voor de <a href="/wiki/Stikstofkringloop" title="Stikstofkringloop">stikstof-</a> en <a href="/wiki/Koolstofkringloop" title="Koolstofkringloop">koolstofkringloop</a>. </p><p>Daarnaast hebben zakjeszwammen talrijke <a href="/wiki/Mutualisme" title="Mutualisme">symbiotische</a> relaties met andere organismen. Het bekendst zijn relaties met <a href="/wiki/Groenwieren" title="Groenwieren">groenwieren</a> en <a href="/wiki/Blauwalgen" title="Blauwalgen">blauwwieren (<i>Cyanobacteria</i>)</a> in <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmossen</a>. Twee andere vormen van symbiose met planten zijn relaties met wortels (<a href="/wiki/Mycorrhiza" title="Mycorrhiza">mycorrhiza</a>) en met andere delen van planten (<a href="/wiki/Endofyt" title="Endofyt">endofyt</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Als_saprobiont">Als saprobiont</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Als saprobiont" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Als saprobiont"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Veel soorten zakjeszwammen leven als saprobiont: ze voeden zich met organisch afval als dorre bladeren, dode takken, <a href="/wiki/Dood_hout" title="Dood hout">afgestorven bomen</a> en dode dieren. Ook <a href="/wiki/Collageen" title="Collageen">collageen</a> (een dierlijk <a href="/wiki/Prote%C3%AFne" class="mw-redirect" title="Proteïne">structuureiwit</a>) of keratine (waaruit haar en nagels bestaan) kunnen als voedingsbron dienen. Saprobionte zakjeszwammen produceren <a href="/wiki/Enzym" title="Enzym">verteringsenzymen</a> die de organische verbindingen afbreken. De afbraakproducten worden vervolgens door de celwand van de zwam opgenomen. Een dergelijke levenswijze noemt men <a href="/wiki/Chemotroof" title="Chemotroof">chemotroof</a> en chemotrofe soorten worden gerekend tot de <a href="/wiki/Reducent" title="Reducent">reducenten</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Als_parasiet">Als parasiet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Als parasiet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Als parasiet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Andere zakjeszwammen <a href="/wiki/Parasiet" title="Parasiet">parasiteren</a> op planten, dieren of andere schimmels en dragen zo bij aan het ecologisch evenwicht. Ze kunnen er als <a href="/wiki/Sleutelsoort" title="Sleutelsoort">sleutelsoort</a> voor zorgen dat een bepaalde soort niet de overhand krijgt, zodat verschillende soorten naast elkaar kunnen blijven bestaan. Een dergelijke levenswijze noemt men <a href="/wiki/Heterotroof" title="Heterotroof">heterotroof</a>. Een groep zakjeszwammen, de <a href="/wiki/Entomopathogene_schimmel" title="Entomopathogene schimmel">entomopathogene schimmels</a>, tasten <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> aan, waaronder <a href="/wiki/Bladsnijdersmieren" class="mw-redirect" title="Bladsnijdersmieren">bladsnijdersmieren</a>. Voorbeelden daarvan zijn soorten die tot de geslachten <i><a href="/wiki/Cordyceps" title="Cordyceps">Cordyceps</a></i>, <i><a href="/wiki/Metarhizium" title="Metarhizium">Metarhizium</a></i> en <i><a href="/wiki/Ophiocordyceps" title="Ophiocordyceps">Ophiocordyceps</a></i> behoren. Bijzonder aan deze groep zijn enkele extreme specialisaties; zo tasten sommige soorten zakjeszwammen slechts één bepaalde poot van één bepaalde insectensoort aan. </p> <table> <tbody><tr> <td><ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerycaption">Parasieten op dieren</li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Red_locust_with_Metarhizium.jpg" class="mw-file-description" title="Rode sprinkhanen (Nomadacris septemfasciata) gedood door Metarhizium anisopliae var. acridum tijdens een biologische- bestrijdingscampagne."><img alt="Rode sprinkhanen (Nomadacris septemfasciata) gedood door Metarhizium anisopliae var. acridum tijdens een biologische- bestrijdingscampagne." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Red_locust_with_Metarhizium.jpg/250px-Red_locust_with_Metarhizium.jpg" decoding="async" width="250" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Red_locust_with_Metarhizium.jpg/375px-Red_locust_with_Metarhizium.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Red_locust_with_Metarhizium.jpg/500px-Red_locust_with_Metarhizium.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="776" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rode sprinkhanen (<i><a href="/wiki/Rode_treksprinkhaan" title="Rode treksprinkhaan">Nomadacris septemfasciata</a></i>) gedood door <i><a href="/wiki/Metarhizium_anisopliae" title="Metarhizium anisopliae">Metarhizium anisopliae</a></i> var. <i>acridum</i> tijdens een biologische- bestrijdingscampagne.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ophiocordyceps_caloceroides.jpg" class="mw-file-description" title="Cordyceps ignota met langwerpige stromata, die parasiteert op een vogelspin."><img alt="Cordyceps ignota met langwerpige stromata, die parasiteert op een vogelspin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Ophiocordyceps_caloceroides.jpg/250px-Ophiocordyceps_caloceroides.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Ophiocordyceps_caloceroides.jpg/375px-Ophiocordyceps_caloceroides.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Ophiocordyceps_caloceroides.jpg/500px-Ophiocordyceps_caloceroides.jpg 2x" data-file-width="4288" data-file-height="3216" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/Cordyceps_ignota" title="Cordyceps ignota">Cordyceps ignota</a></i> met langwerpige stromata, die parasiteert op een <a href="/wiki/Vogelspinnen" title="Vogelspinnen">vogelspin</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:CordycepsSinensis.jpg" class="mw-file-description" title="Ophiocordyceps sinensis in twee rupsen. Het ascocarp komt bij de bovenste rups van de hopwortelboorder via de kop naar buiten zetten. Het sclerotium bevindt zich in de rups en is dus niet zichtbaar."><img alt="Ophiocordyceps sinensis in twee rupsen. Het ascocarp komt bij de bovenste rups van de hopwortelboorder via de kop naar buiten zetten. Het sclerotium bevindt zich in de rups en is dus niet zichtbaar." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/CordycepsSinensis.jpg/250px-CordycepsSinensis.jpg" decoding="async" width="250" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/CordycepsSinensis.jpg/375px-CordycepsSinensis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/CordycepsSinensis.jpg/500px-CordycepsSinensis.jpg 2x" data-file-width="1948" data-file-height="1136" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/Ophiocordyceps_sinensis" title="Ophiocordyceps sinensis">Ophiocordyceps sinensis</a></i> in twee rupsen. Het <a href="/wiki/Ascocarp" class="mw-redirect" title="Ascocarp">ascocarp</a> komt bij de bovenste rups van de <a href="/wiki/Hopwortelboorder" title="Hopwortelboorder">hopwortelboorder</a> via de kop naar buiten zetten. Het <a href="/wiki/Sclerotium" title="Sclerotium">sclerotium</a> bevindt zich in de rups en is dus niet zichtbaar.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Ophiocordyceps_unilateralis.png" class="mw-file-description" title="Camponotus leonardi mieren geparasiteerd door Ophiocordyceps unilateralis."><img alt="Camponotus leonardi mieren geparasiteerd door Ophiocordyceps unilateralis." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ophiocordyceps_unilateralis.png/173px-Ophiocordyceps_unilateralis.png" decoding="async" width="173" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ophiocordyceps_unilateralis.png/260px-Ophiocordyceps_unilateralis.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ophiocordyceps_unilateralis.png/347px-Ophiocordyceps_unilateralis.png 2x" data-file-width="996" data-file-height="1434" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><i><a href="/wiki/Camponotus_leonardi" title="Camponotus leonardi">Camponotus leonardi</a></i> mieren geparasiteerd door <i><a href="/wiki/Ophiocordyceps_unilateralis" title="Ophiocordyceps unilateralis">Ophiocordyceps unilateralis</a></i>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Paecilomyces_farinosus,_bepoederde_rupsendoder.jpg" class="mw-file-description" title="Bepoederde rupsendoder op poppen van de kardinaalsmutsstippelmot"><img alt="Bepoederde rupsendoder op poppen van de kardinaalsmutsstippelmot" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg/250px-Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg" decoding="async" width="250" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg/375px-Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg/500px-Paecilomyces_farinosus%2C_bepoederde_rupsendoder.jpg 2x" data-file-width="1735" data-file-height="1261" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Bepoederde_rupsendoder" title="Bepoederde rupsendoder">Bepoederde rupsendoder</a> op poppen van de <a href="/wiki/Kardinaalsmutsstippelmot" title="Kardinaalsmutsstippelmot">kardinaalsmutsstippelmot</a></div> </li> </ul> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerycaption">Parasieten op planten</li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Stroma_Claviceps_purpurea.JPG" class="mw-file-description" title="Gekiemd sclerotium van moederkoorn met ascocarpen"><img alt="Gekiemd sclerotium van moederkoorn met ascocarpen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Stroma_Claviceps_purpurea.JPG/250px-Stroma_Claviceps_purpurea.JPG" decoding="async" width="250" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Stroma_Claviceps_purpurea.JPG/375px-Stroma_Claviceps_purpurea.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Stroma_Claviceps_purpurea.JPG/500px-Stroma_Claviceps_purpurea.JPG 2x" data-file-width="1620" data-file-height="912" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Gekiemd sclerotium van <a href="/wiki/Moederkoorn" class="mw-redirect" title="Moederkoorn">moederkoorn</a> met ascocarpen</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg" class="mw-file-description" title="Berkenheksenbezem (Taphrina betulina)"><img alt="Berkenheksenbezem (Taphrina betulina)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg/250px-Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg/375px-Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg/500px-Taphrina.betulina.-.lindsey.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="428" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Berkenheksenbezem" title="Berkenheksenbezem">Berkenheksenbezem</a> (<i>Taphrina betulina</i>)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:2011-10-19_Buellia_badia_(Fr.)_A._Massal_243169.jpg" class="mw-file-description" title="Op het korstmos Aspicilia sp. parasiterende korstmos Buellia badia"><img alt="Op het korstmos Aspicilia sp. parasiterende korstmos Buellia badia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg/250px-2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg" decoding="async" width="250" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg/375px-2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg/500px-2011-10-19_Buellia_badia_%28Fr.%29_A._Massal_243169.jpg 2x" data-file-width="2130" data-file-height="1597" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Op het korstmos <i>Aspicilia</i> sp. parasiterende korstmos <i>Buellia badia</i></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:F.graminearum.JPG" class="mw-file-description" title="Macroconidiën van Fusarium graminearum"><img alt="Macroconidiën van Fusarium graminearum" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/F.graminearum.JPG/250px-F.graminearum.JPG" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/F.graminearum.JPG 1.5x" data-file-width="360" data-file-height="360" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Macroconidiën van <i><a href="/wiki/Fusarium_graminearum" title="Fusarium graminearum">Fusarium graminearum</a></i></div> </li> </ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Als_symbiont">Als symbiont</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Als symbiont" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Als symbiont"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Korstmossen">Korstmossen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Korstmossen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Korstmossen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">Korstmos</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Korstmossen zijn zakjeszwammen die in <a href="/wiki/Mutualisme" title="Mutualisme">mutualistische</a> symbiose leven met <a href="/wiki/Groenwieren" title="Groenwieren">groenwieren</a> of <a href="/wiki/Blauwalgen" title="Blauwalgen">blauwalgen</a>, soms ook met beide. De <a href="/wiki/Symbiose" title="Symbiose">symbionten</a> worden respectievelijk 'mycobiont' (de schimmel) en 'fycobiont' (het groenwier en/of de blauwalg) genoemd. Ongeveer 18 000 van alle zakjeszwammen zijn korstmosvormend; dat is 42 procent van het totaal. Omgekeerd zijn de schimmelpartners van vrijwel alle korstmossen zakjeszwammen - het aandeel van <a href="/wiki/Basidiomyceten" title="Basidiomyceten">steeltjeszwammen</a> ligt waarschijnlijk op niet meer dan twee tot drie procent. Zakjeszwammen hebben waarschijnlijk reeds vroeg in hun ontstaansgeschiedenis groenwieren, blauwalgen en andere algen "gedomesticeerd" en vormen met deze de als <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmossen</a> bekendstaande leefgemeenschappen. </p><p>Korstmossen kunnen leven op de meest extreme biotopen, zoals in <a href="/wiki/Poolgebied" title="Poolgebied">poolgebied</a>, <a href="/wiki/Woestijn" title="Woestijn">woestijn</a> en <a href="/wiki/Hooggebergte" title="Hooggebergte">hooggebergte</a>. Ze kunnen overleven bij temperaturen van -40 tot +80 graden Celsius. De samenwerking bestaat eruit dat de wieren of algen door <a href="/wiki/Fotosynthese" title="Fotosynthese">fotosynthese</a> de stofwisselingsenergie aan de schimmels beschikbaar stellen, en de schimmels een stabiel ondersteuningsskelet bieden en beschermen tegen straling en uitdroging. </p><p>Korstmossen kunnen gecompliceerde <a href="/wiki/Secundaire_metaboliet" title="Secundaire metaboliet">secundaire metabolieten</a> produceren, die de symbionten niet zelfstandig kunnen maken. Een voorbeeld is <a href="/wiki/Usninezuur" title="Usninezuur">usninezuur</a>, een dibenzofuraan dat in de natuur voorkomt bij epifytische korstmossen. Usninezuur wordt aangetroffen in veel verschillende geslachten, zoals <a href="/wiki/Baardmos" title="Baardmos"><i>Usnea</i> (baardmos)</a>, <a href="/wiki/Rendiermos" title="Rendiermos"><i>Cladina</i> (rendiermos)</a>, <i><a href="/wiki/Lecanora" title="Lecanora">Lecanora</a></i>, <i><a href="/wiki/Ramalina" class="mw-redirect" title="Ramalina">Ramalina</a></i>, <i><a href="/wiki/Evernia" title="Evernia">Evernia</a></i>, <i><a href="/wiki/Parmelia" title="Parmelia">Parmelia</a></i> en <i><a href="/wiki/Alectoria_(schimmelgeslacht)" title="Alectoria (schimmelgeslacht)">Alectoria</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Mycorrhiza's"><span id="Mycorrhiza.27s"></span>Mycorrhiza's</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Mycorrhiza's" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Mycorrhiza's"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Mycorrhiza" title="Mycorrhiza">Mycorrhiza</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Mycorrhiza's zijn zakjeszwammen die symbiotisch verbonden zijn met wortelstelsels van planten. Mycorrhiza's zijn voor veel planten van levensbelang omdat ze hen toegang bieden tot voedingsstoffen in de bodem. De schimmel, die door zijn fijn vertakt hyfenweefsel veel beter in staat is mineralen uit de bodem op te nemen dan de plant zelf, wordt op zijn beurt door de plant voorzien van fotosyntheseproducten. Het is bekend dat wortelschimmels zelfs in staat zijn door hun wijdvertakte hyfenweefsel voedingsstoffen van de ene plant naar de andere te transporteren. Waarschijnlijk maakten relaties tussen wortelschimmels en plantenwortels uiteindelijk de verovering van het land vanuit de zee mogelijk. In ieder geval zijn de alleroudste fossielen van landplanten met wortelschimmels geassocieerd, wat wil zeggen dat de schimmels als <a href="/wiki/Endosymbiose" title="Endosymbiose">endosymbiont</a> gevonden zijn in fossielen.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Endofyten">Endofyten</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Endofyten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Endofyten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Endofyt" title="Endofyt">Endofyt</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Endofyten zijn zakjeszwammen die leven in een <a href="/wiki/Waardplant" title="Waardplant">waardplant</a>, niet in de wortels, maar in het bijzonder in de <a href="/wiki/Stengel" title="Stengel">stengel</a> en in de <a href="/wiki/Blad" title="Blad">bladeren</a>. Men onderscheidt endofyten die alleen plaatselijk in de plant voorkomen en endofyten die in de gehele plant leven. Endofyten beschadigen de waardplanten gewoonlijk niet. De relatie tussen schimmel en waardplant is nog niet goed begrepen: het schijnt dat een plant die endofyten heeft een hogere weerstand tegen schadelijke insecten, <a href="/wiki/Rondwormen" title="Rondwormen">rondwormen</a> en <a href="/wiki/Bacteri%C3%ABn" title="Bacteriën">bacteriën</a> krijgt. Besmetting van een plant met endofyten leidt tot de productie van speciale <a href="/wiki/Alkalo%C3%AFden" class="mw-redirect" title="Alkaloïden">alkaloïden</a>, die bij plantenetende zoogdieren de gezondheid schaden. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Symbiose_met_dieren">Symbiose met dieren</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Symbiose met dieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Symbiose met dieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg/260px-20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg" decoding="async" width="260" height="283" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg/390px-20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/20100814_180201_FungusOnDeadnematode_HarposporiumAnguillulae.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="436" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Harposporium_anguillulae" title="Harposporium anguillulae">Harposporium anguillulae</a></i> met een dode rondworm</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:20100828_005957_Fungus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/20100828_005957_Fungus.jpg/260px-20100828_005957_Fungus.jpg" decoding="async" width="260" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/20100828_005957_Fungus.jpg/390px-20100828_005957_Fungus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/20100828_005957_Fungus.jpg/520px-20100828_005957_Fungus.jpg 2x" data-file-width="1165" data-file-height="720" /></a><figcaption>Kleverige netten van een <i><a href="/wiki/Arthrobotrys" title="Arthrobotrys">Arthrobotrys</a></i>-soort</figcaption></figure> <p>Een aantal soorten zakjeszwammen uit het geslacht <i><a href="/wiki/Xylaria" title="Xylaria">Xylaria</a></i> wordt aangetroffen in nesten van <a href="/wiki/Bladsnijdersmieren" class="mw-redirect" title="Bladsnijdersmieren">bladsnijdersmieren</a> en verwante insectensoorten uit de <a href="/wiki/Geslachtengroep" title="Geslachtengroep">geslachtengroep</a> <i><a href="/wiki/Attini" title="Attini">Attini</a></i>, en in de schimmeltuinen van <a href="/wiki/Termieten" title="Termieten">termieten</a>. </p><p>Belangrijke <a href="/wiki/Symbiose" title="Symbiose">symbionten</a> zijn verder de <a href="/wiki/Schorskevers" title="Schorskevers">schorskevers</a>. De keverwijfjes transporteren de schimmelsporen in uitstulpingen van het voorste rugschild, het <a href="/wiki/Pronotum" title="Pronotum">pronotum</a>, naar nieuwe planten. Doorgaans vreten ze in het hout gangen die zich naar binnen tot grotere ruimten verbreden. In deze kamers leggen ze hun eieren die zich daar ontwikkelen tot larven. De schimmelsporen die zijn achtergelaten vormen hyfen, die het hout enzymatisch afbreken zodat het kan dienen tot voedsel voor de larven. Na hun <a href="/wiki/Verpopping" title="Verpopping">verpopping</a> en <a href="/wiki/Metamorfose_(biologie)" title="Metamorfose (biologie)">metamorfose</a> verspreiden de volwassen insecten de schimmelsporen naar nieuwe planten. Een bekend voorbeeld is de <a href="/wiki/Iepenziekte" title="Iepenziekte">iepenziekte</a> (<i>Ophiostoma ulmi</i>), die door de <a href="/wiki/Iepenspintkevers" class="mw-redirect" title="Iepenspintkevers">iepenspintkevers</a> (<i>Scolytus scolytus</i> en <i>Scolytus multistriatus</i>) wordt verspreid. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Als_carnivoor">Als carnivoor</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Als carnivoor" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Als carnivoor"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ten slotte zijn er <a href="/wiki/Carnivoor" title="Carnivoor">vleesetende</a> schimmels waaronder de eerder genoemde mycorrhiza's,<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en <a href="/wiki/Nematofage_schimmel" title="Nematofage schimmel">nematofage schimmels</a>, die met hun hyfen vallen vormen, waarin ze kleine <a href="/wiki/Protisten" title="Protisten">protisten</a> zoals <a href="/wiki/Amoebe" title="Amoebe">amoeben</a>, maar ook meercellige dieren als <a href="/wiki/Rondwormen" title="Rondwormen">rondwormen</a>,<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Raderdieren" title="Raderdieren">raderdieren</a>, <a href="/wiki/Beerdiertjes" title="Beerdiertjes">beerdiertjes</a> of zelfs <a href="/wiki/Geleedpotigen" title="Geleedpotigen">geleedpotigen</a> zoals <a href="/wiki/Springstaarten" title="Springstaarten">springstaarten</a> kunnen vangen. Ze behoren tot de familie <i><a href="/wiki/Orbiliaceae" title="Orbiliaceae">Orbiliaceae</a></i>. </p><p>Er zijn zes verschillende vormen van vallen: samentrekkende ringen, niet samentrekkende ringen, zittende kleverige knobbels, gesteelde kleverige knobbels, kleverige netten en kleverige kolommen.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bijzondere_substraten">Bijzondere substraten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Bijzondere substraten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Bijzondere substraten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een voorbeeld van bijzondere <a href="/wiki/Substraat_(ecologie)" title="Substraat (ecologie)">substraten</a> die door zakjeszwammen kunnen worden gereduceerd is <a href="/wiki/Kerosine" title="Kerosine">kerosine</a>, dat door de <a href="/wiki/Kerosineschimmel" title="Kerosineschimmel">kerosineschimmel</a> (<i>Amorphotheca resinae</i>) wordt afgebroken. Deze schimmel komt voor in brandstoftanks van vliegtuigen en schepen en kan leiden tot verstopte brandstofleidingen.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verspreiding_en_biotoop">Verspreiding en biotoop</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Verspreiding en biotoop" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Verspreiding en biotoop"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zakjeszwammen als stam komen wereldwijd voor, in alle ecosystemen op het land. Een kleine groep is naar het water teruggekeerd. De <a href="/wiki/Verspreidingsgebied" title="Verspreidingsgebied">verspreiding</a> over land varieert sterk per soort. Sommige komen wereldwijd voor, als korstmossen zelfs in poolgebieden, woestijnen en hooggebergtes. Andere soorten hebben slechts een regionale verspreiding, zoals de culinair zeer begeerde <a href="/wiki/Witte_truffel" title="Witte truffel">witte truffel</a> die alleen gevonden wordt in geïsoleerde streken in <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> en <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a>. Volgens het <a href="/wiki/Nederlands_Soortenregister" title="Nederlands Soortenregister">Nederlands Soortenregister</a> komen van de 64 000 bekende soorten zakjeszwammen rond 3 000 soorten in Nederland voor.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Doordat bij de meeste zakjeszwammen de celwand uit <a href="/wiki/Chitine" title="Chitine">chitine</a> en β-<a href="/wiki/Glucaan" title="Glucaan">glucaan</a> bestaat en de schimmeldraden afsluitbare tussenwanden (<a href="/wiki/Septum_(schimmel)" title="Septum (schimmel)">septa</a>) hebben, zijn ze in staat zich in drogere biotopen te vestigen dan bijvoorbeeld de lagere schimmels. Deze uitdrogingsresistentie is bij bepaalde soorten die op gezouten vis groeien, wegens het sterk <a href="/wiki/Hypertoniciteit" title="Hypertoniciteit">hypertone</a> milieu, extreem zichtbaar. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voortplanting">Voortplanting</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Voortplanting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Voortplanting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De voortplanting van zakjeszwammen kan zowel ongeslachtelijk als geslachtelijk plaatsvinden. De laatste manier is bijzonder karakteristiek door de zichtbare voortplantingsstructuren, de <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakjes</a>. Aan de andere kant speelt de ongeslachtelijke voortplanting veruit de grootste rol; veel soorten hebben de geslachtelijke voortplanting geheel opgegeven (of deze werd nog niet waargenomen). </p><p>Men onderscheidt bij zakjeszwammen twee fundamenteel verschillende fasen in de <a href="/wiki/Levenscyclus" title="Levenscyclus">levenscyclus</a>, het '<a href="/wiki/Anamorf_(schimmel)" title="Anamorf (schimmel)">anamorf</a>' of ongeslachtelijke stadium, en het '<a href="/wiki/Teleomorf" title="Teleomorf">teleomorf</a>' of geslachtelijke stadium, wat dus niet altijd meer voorhanden is. Anamorf en teleomorf worden veelal gezamenlijk als <a href="/wiki/Holomorf_(schimmel)" title="Holomorf (schimmel)">'holomorf'</a> aangeduid. </p><p>Omdat het uiterlijk van de zakjeszwam in het ongeslachtelijk stadium sterk verschilt van dat in de geslachtelijke fase was het tot ver in de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a> vaak niet mogelijk de koppeling te zien tussen beide stadia. Als gevolg daarvan werd één schimmel vaak in twee verschillende soorten ingedeeld, onder twee namen. Zo is de geslachtelijke verschijningsvorm van de kerosineschimmel onder de naam <i>Amorphotheca resinae</i> bekend, terwijl de schimmel in het ongeslachtelijke stadium <i>Hormoconis resinae</i> wordt genoemd. Deze ongewenste situatie wordt in 2016 nog steeds taxonomisch geaccepteerd. Met behulp van moleculairgenetische methoden wordt bij steeds meer van deze "soorten" de koppeling ontdekt, zodat vroegere indelingen van het ongeslachtelijke stadium in een eigen afdeling, de <i><a href="/wiki/Fungi_imperfecti" title="Fungi imperfecti">Fungi imperfecti</a></i> (<i>Deuteromycota</i>), gaandeweg overbodig worden. </p> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg/800px-Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg" decoding="async" width="800" height="618" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg/1200px-Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg/1600px-Neurospora_crassa_life_cycle_Dutch_txt.jpg 2x" data-file-width="4455" data-file-height="3442" /></a><figcaption>Levenscyclus van <i><a href="/wiki/Neurospora_crassa" title="Neurospora crassa">Neurospora crassa</a></i></figcaption></figure> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ongeslachtelijke_voortplanting">Ongeslachtelijke voortplanting</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Ongeslachtelijke voortplanting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Ongeslachtelijke voortplanting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ongeslachtelijke voortplanting is bij zakjeszwammen de dominante vorm van vermeerdering. Voortplanting vindt plaats door 'conidiën', ook wel 'conidiosporen' genoemd, ter onderscheiding van geslachtelijk ontstane sporen, de 'ascosporen'. Een andere term die gebruikt wordt is 'mitosporen', naar hun ontstaan door het cellulaire proces <a href="/wiki/Mitose" title="Mitose">mitose</a>. Deze sporen zijn eenkernige structuren die genetisch identiek zijn aan de zich voortplantende schimmel. Ze worden in de regel aangemaakt door speciale als 'conidiogeen' aangeduide cellen, die zich bevinden aan de uiteinden van gespecialiseerde schimmeldraden, de '<a href="/wiki/Conidiofoor" title="Conidiofoor">conidioforen</a>'. Afhankelijk van de soort worden de sporen verspreid door wind, door water of door dieren. </p> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerycaption">Conidioforen met sporen</li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Trichoderma_fertile.jpg" class="mw-file-description" title="Conidioforen van Trichoderma fertile met vaasvormige phialiden en nieuw gevormde conidiën aan de toppen (lichte puntjes)."><img alt="Conidioforen van Trichoderma fertile met vaasvormige phialiden en nieuw gevormde conidiën aan de toppen (lichte puntjes)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Trichoderma_fertile.jpg/250px-Trichoderma_fertile.jpg" decoding="async" width="250" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Trichoderma_fertile.jpg/375px-Trichoderma_fertile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Trichoderma_fertile.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="361" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Conidioforen van <i><a href="/wiki/Trichoderma_fertile" title="Trichoderma fertile">Trichoderma fertile</a></i> met vaasvormige <a href="/wiki/Phialide" class="mw-redirect" title="Phialide">phialiden</a> en nieuw gevormde conidiën aan de toppen (lichte puntjes).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Aspergillus.jpg" class="mw-file-description" title="Conidioforen van soorten uit het geslacht Aspergillus, conidiogenese is blastisch-fialidisch"><img alt="Conidioforen van soorten uit het geslacht Aspergillus, conidiogenese is blastisch-fialidisch" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4f/Aspergillus.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" data-file-width="250" data-file-height="167" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Conidioforen van soorten uit het geslacht <i><a href="/wiki/Aspergillus" title="Aspergillus">Aspergillus</a></i>, conidiogenese is blastisch-fialidisch</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Trichoderma_harzianum.jpg" class="mw-file-description" title="Conidioforen van Trichoderma harzianum, conidiogenese is blastisch-fialidisch"><img alt="Conidioforen van Trichoderma harzianum, conidiogenese is blastisch-fialidisch" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Trichoderma_harzianum.jpg/224px-Trichoderma_harzianum.jpg" decoding="async" width="224" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Trichoderma_harzianum.jpg/336px-Trichoderma_harzianum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4d/Trichoderma_harzianum.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="447" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Conidioforen van <i><a href="/wiki/Trichoderma_harzianum" title="Trichoderma harzianum">Trichoderma harzianum</a></i>, conidiogenese is blastisch-fialidisch</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Paecilomyces_variotii.tif" class="mw-file-description" title="Conidioforen van Paecilomyces variotii (SEM-afbeelding)"><img alt="Conidioforen van Paecilomyces variotii (SEM-afbeelding)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Paecilomyces_variotii.tif/lossy-page1-250px-Paecilomyces_variotii.tif.jpg" decoding="async" width="250" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Paecilomyces_variotii.tif/lossy-page1-375px-Paecilomyces_variotii.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Paecilomyces_variotii.tif/lossy-page1-500px-Paecilomyces_variotii.tif.jpg 2x" data-file-width="2658" data-file-height="1906" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Conidioforen van <i><a href="/wiki/Paecilomyces_variotii" title="Paecilomyces variotii">Paecilomyces variotii</a></i> (SEM-afbeelding)</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Coelomyceten_en_hyphomyceten">Coelomyceten en hyphomyceten</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Coelomyceten en hyphomyceten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Coelomyceten en hyphomyceten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De verscheidenheid van zakjeszwammen in het ongeslachtelijk stadium is enorm. De soorten laten zich (zonder betekenis voor de ordening) grofweg indelen in twee groepen, afhankelijk van de structuur waarin ze hun sporen maken (<a href="/wiki/Stroma_(schimmel)" title="Stroma (schimmel)">conidiomatum</a>). Gebeurt dat in een afgesloten conidiomatum dan spreekt men van coelomyceten; is de structuur niet afgesloten heten ze hyphomyceten. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg/260px-Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg" decoding="async" width="260" height="229" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg/390px-Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg/520px-Ac%C3%A9rvulo_ilustraci%C3%B3n.jpg 2x" data-file-width="1794" data-file-height="1578" /></a><figcaption>Acervulus: <b>cu</b>: cuticula, <b>co</b>: conidium, <b>cf</b>: conidiofoor, <b>ps</b>: pseudo-parenchymatisch stroma, <b>hi</b>: hyfe.</figcaption></figure> <ul><li>Coelomyceten maken hun sporen aan in een afgesloten conidiomatum, die zich vormt vlak onder het oppervlak van een <a href="/wiki/Gastheer_(biologie)" title="Gastheer (biologie)">gastheerorganisme</a>. Men onderscheidt: <ul><li><a href="/wiki/Pycnidium" title="Pycnidium">Pycnidiale conidiomata of 'pycnidia'</a>, die zich ontwikkelen in het weefsel van de schimmel. Ze hebben meestal de vorm van een buikige vaas; de sporen worden in de omgeving losgelaten door de <a href="/wiki/Ostiole" title="Ostiole">ostiole</a>, een opening aan het uiteinde van de vaas.</li> <li>Acervulare conidiomata of 'acervuli', die zich in tegenstelling tot pycnidia niet ontwikkelen in het schimmelweefsel, maar in de gastheer. Ze kunnen op verschillende plaatsen liggen: onder de <a href="/wiki/Cuticula_(planten)" title="Cuticula (planten)">cuticula</a> (het buitenste waslaagje van een plant), in de <a href="/wiki/Epidermis" title="Epidermis">epidermis</a> (de buitenste cellenlaag, <a href="/wiki/Opperhuid" class="mw-redirect" title="Opperhuid">opperhuid</a>), direct daaronder (subepidermaal) of zelfs onder talrijke lagen van gastheercellen. Meestal wordt er een vlakke laag met relatief korte conidioforen gevormd, waarin massaal sporen worden geproduceerd. De daardoor steeds sterker wordende druk leidt uiteindelijk tot het openbreken van epidermis en cuticula, waardoor de sporen vrijkomen.</li></ul></li> <li>Bij de hyphomyceten liggen de conidioforen, die aan het uiteinde conidiënvormende cellen dragen, altijd vrij. Ze komen meestal geïsoleerd voor, soms echter in de vorm van een parallel gerichte bundel of kussenvormige massa. Hun conidiomata worden in het eerste geval als 'synnemataal', in het laatste geval als '<a href="/wiki/Sporodochium" title="Sporodochium">sporodochiaal</a>' aangeduid.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sporen">Sporen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Sporen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Sporen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor de verdere classificatie van de ongeslachtelijke fase van zakjeszwammen zijn de sporen van belang, die onderscheiden kunnen worden naar septering en vorm: </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Trichoderma_aggressivum.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Trichoderma_aggressivum.jpeg/260px-Trichoderma_aggressivum.jpeg" decoding="async" width="260" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Trichoderma_aggressivum.jpeg/390px-Trichoderma_aggressivum.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/Trichoderma_aggressivum.jpeg 2x" data-file-width="400" data-file-height="398" /></a><figcaption>Conidiosporen van <i><a href="/wiki/Trichoderma_aggressivum" title="Trichoderma aggressivum">Trichoderma aggressivum</a></i>, doorsnede ongeveer 3 micrometer</figcaption></figure> <ul><li>'amerosporen' zijn sporen zonder tussenwand (<a href="/wiki/Septum_(schimmel)" title="Septum (schimmel)">septum</a>); deze komen het meest voor</li> <li>'didymosporen' hebben één tussenwand</li> <li>'fragmosporen' zijn sporen met twee of meer scheidingswanden die geordend zijn als de sporten van een ladder (transversaal)</li> <li>'dictyosporen' hebben ook twee of meer tussenwanden die echter een netwerkachtige structuur hebben</li> <li>'staurosporen' kennen stralenvormige armen vanuit een centraal lichaam</li> <li>'helicosporen' hebben het uiterlijk van een spiraalvormig opgewonden <a href="/wiki/Veer_(mechanica)" title="Veer (mechanica)">veer</a></li> <li>'scolecosporen' zijn zeer lang en wormvormig, met een lengte-breedteverhouding van meer dan 15:1</li> <li>'chlamydosporen' zijn ongeslachtelijke rustsporen van <a href="/wiki/Gist" title="Gist">gisten</a>. Deze dikwandige sporen kunnen ongunstige <a href="/wiki/Abiotische_factor" title="Abiotische factor">omstandigheden</a>, zoals droge of hete seizoenen, overleven. Chlamydosporen hebben een ronde vorm en een glad oppervlak. Ze zijn meercellig, waarbij de cellen via poriën in het septum met elkaar in verbinding staan.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Tipos_de_conidios.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Tipos_de_conidios.png/260px-Tipos_de_conidios.png" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Tipos_de_conidios.png/390px-Tipos_de_conidios.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Tipos_de_conidios.png/520px-Tipos_de_conidios.png 2x" data-file-width="3070" data-file-height="2302" /></a><figcaption>1 – amerospore, 2 – didymospore, 3 – fragmospore, 4 – dictyospore, 5 – scolecospore, 6 – helicospore, 7,8 – staurospore</figcaption></figure> <ul class="gallery mw-gallery-traditional center"> <li class="gallerycaption">Chlamydosporen</li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Coccidioides_immitis_microscopy.jpg" class="mw-file-description" title="Chlamydosporen van Coccidioides immitis"><img alt="Chlamydosporen van Coccidioides immitis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Coccidioides_immitis_microscopy.jpg/195px-Coccidioides_immitis_microscopy.jpg" decoding="async" width="195" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Coccidioides_immitis_microscopy.jpg/292px-Coccidioides_immitis_microscopy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Coccidioides_immitis_microscopy.jpg 2x" data-file-width="363" data-file-height="466" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Chlamydosporen van <i><a href="/wiki/Coccidioides_immitis" title="Coccidioides immitis">Coccidioides immitis</a></i></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 285px"> <div class="thumb" style="width: 280px; height: 280px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:C_albicans_nl.jpg" class="mw-file-description" title="Chlamydospore van de gist Candida albicans"><img alt="Chlamydospore van de gist Candida albicans" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/C_albicans_nl.jpg/250px-C_albicans_nl.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/C_albicans_nl.jpg/375px-C_albicans_nl.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/C_albicans_nl.jpg/500px-C_albicans_nl.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Chlamydospore van de gist <i><a href="/wiki/Candida_albicans" title="Candida albicans">Candida albicans</a></i></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Conidiogenese">Conidiogenese</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Conidiogenese" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Conidiogenese"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een verder belangrijk kenmerk van de zakjeszwam in de ongeslachtelijke fase is de manier waarop de sporen gevormd worden, de 'conidiogenese'. Deze komt overeen met de <a href="/wiki/Embryologie" title="Embryologie">embryologie</a> bij planten en dieren, en laat zich in twee fundamentele ontwikkelingsvormen indelen. De eerste is de 'blastische' conidiogenese, waarbij de sporen reeds waarneembaar zijn voordat ze afgescheiden worden. De tweede is de 'thallische' conidiogenese, waarbij zich eerst de tussenwand vormt en de zo afgescheiden cel zich tot een spore omvormt. </p><p>Deze beide grondvormen laten zich nog verder onderverdelen: </p> <ul><li>Bij 'blastisch-acropetale' sporenvorming ontstaan de sporen door het steeds verder uitlopen van de uiteinden van de conidiogene schimmeldraad, zodat zich een lange ketting van sporen vormt, waarbij de jongste altijd aan het uiteinde ('apikaal') ligt. Vormen zich twee uitlopers aan een spore, dat dan ramoconidium genoemd wordt, dan vertakt de keten zich. Blastisch-acropetale sporenvorming is bijgevolg een variant van het normale groei van schimmeldraden.</li> <li>De 'blastisch-synchrone' conidiogenese kenmerkt zich door de talrijke sporen die zich gelijktijdig vormen op een centraal gelegen, meestal opgezwollen cel. Veelal ontstaan uit deze sporen acropetale ketens.</li> <li>De 'blastisch-sympodiale' ontwikkeling wordt gekarakteriseerd doordat zich na de sporenvorming achter de sporen, aan de uiteinden van de conidioforen, een nieuw uiteinde ontwikkelt, dat zijdelings ('sympodiaal' respectievelijk 'zymös') verder groeit. Dit uiteinde vormt op zichzelf uiteindelijk een spore, waaronder weer een nieuw uiteinde ontstaat. De conidiogene cellen worden bij dit proces onvermijdelijk langer en langer.</li> <li>Bijzonder opvallend is de 'blastisch-annellidische' vorm van sporenvorming: Nadat een spore zich gevormd en afgescheiden heeft, blijft er een ringvormig litteken achter aan het uiteinde van de conidiogene cel. Deze cel groeit door de ring heen en vormt dan het volgende spore, dat bij zijn afscheiding op zijn beurt weer een litteken achterlaat, zodat men aan het aantal ringen van een condiogene cel kan aflezen hoeveel sporen er gevormd zijn.</li> <li>Bij de 'blastisch-fialidische' vorming van sporen ontstaan voortdurend nieuwe sporen aan het open eind van de conidiogene cellen, die in dit geval 'fialiden' genoemd worden. Gezien de fialide zelf niet van vorm en lengte verandert, groeit de sporenketting net als bij de blastisch-acropetale ontwikkeling naar boven. In tegenstelling tot deze blastisch-acropetale ontwikkeling zijn hier echter de aan de 'condiogene locus' gevormde onderste sporen altijd de jongste. De ongeslachtelijke vorm van de <i>Penicillium</i> is een bekend voorbeeld van deze wijze van sporenvorming.</li> <li>Als variant van de blastisch-fialidische ontwikkelingsvorm kan de 'basauxische' vorming gelden. Hierbij bevinden de sporen van de keten die ontstaat zich in verschillende ontwikkelingsstadia: terwijl de sporen aan het bovenste eind van de schimmeldraad reeds uitgerijpt zijn, hebben de sporen onderaan zich nog nauwelijks van de conidiogene schimmeldraad gedifferentieerd.</li> <li>Geheel anders verloopt de 'blastisch retrogressieve' sporenvorming. Hierbij vormt zich aan het uiteinde van de conidiogene hyfe een spore die zich door een tussenwand van de schimmeldraad afsplitst. Daaropvolgend ontwikkelt zich direct daaronder een volgende spore, dat zich nu op zijn beurt door een septe van de rest van de hyfe afsplitst. Door meervoudige herhaling van dit proces vormen zich uit een enkele schimmeldraad van het uiteinde naar beneden voortdurend nieuwe sporen terwijl de hyfecel zichzelf voortdurend verkort.</li> <li>Anders dan bij de blastische vormen worden bij 'thallish arthrische' conidiogenese eerst de septen gevormd. Daartoe dient een hyfe volgroeid te zijn om dan op onregelmatige afstanden dubbele tussenwanden te vormen. De zo ontstane individuele cellen scheiden zich op een 'schizolytisch' genoemde wijze van elkaar af en beginnen zich te differentiëren, zodat een keten van korte cilindervormige sporen, de zogeheten 'arthroconidiën' ontstaat, die met elkaar verbonden lijken te zijn. Bij een variant van deze conidiogenese vormen zich alternerend cellen en sporen, de cellen degenereren, sterven af en maken zo de tussenliggende arthroconidiën door rhexolytische dehiscentie vrij.</li> <li>Ten slotte bestaat er nog de 'thallisch solitaire' ontwikkelingsvorm. Hier scheidt zich aan het eind van een conidiogene schimmeldraad een grote, buikige cel af, waarin zich dan talrijke transversaal geordende interne tussenwanden vormen. De cel differentieert zich nu tot een 'fragmospoor' dat in zijn geheel (rhexolytisch) afgescheiden wordt.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg/260px-Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg/390px-Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg/520px-Arthroconidia_of_Coccidioides_immitis_39G0040_lores.jpg 2x" data-file-width="563" data-file-height="383" /></a><figcaption><a href="/wiki/Conidium" title="Conidium">Arthroconidia</a> van <i>Coccidioides immitis</i> met rhexolytische dehiscentie</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dehiscentie">Dehiscentie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Dehiscentie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Dehiscentie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het laatste onderscheidende kenmerk is de '<a href="/wiki/Dehiscentie_(plantkunde)" title="Dehiscentie (plantkunde)">dehiscentie</a>', het proces waarin de sporen zich afscheiden. Dehiscentie kan op twee verschillende manieren geschieden. Bij de 'schizolytische' varianten vormt zich tussen de sporen een dubbele scheidingswand met centraal gelegen middellamellen. Als deze wand uiteenvalt worden de sporen losgelaten. Bij rhexolytische dehiscentie, zoals bij soorten van het geslacht <i><a href="/wiki/Coccidioides" title="Coccidioides">Coccidioides</a></i>, worden de sporen uitwendig verbonden door een celwand die op een gegeven moment degenereert, waardoor de conidiosporen vrij komen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Heterokaryose_en_paraseksualiteit">Heterokaryose en paraseksualiteit</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Heterokaryose en paraseksualiteit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Heterokaryose en paraseksualiteit"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij veel zakjeszwammen bestaat in het geheel geen geslachtelijk stadium of is het bestaan ervan niet bekend. Er zijn twee manieren waarop in het ongeslachtelijk stadium genenmateriaal kan worden uitgewisseld, en zo de genetische verscheidenheid kan worden behouden: 'heterokaryose' en 'paraseksualiteit'. De eerste komt simpelweg tot stand door versmelting van twee schimmeldraden, elk van een ander individu. Als resultaat van dat proces, dat <i><a href="/wiki/Anastomose" title="Anastomose">anastomose</a></i> genoemd wordt, bevinden zich gewoonlijk meerdere celkernen in de <a href="/wiki/Zwamvlok" title="Zwamvlok">zwamvlok</a>, die van verschillende individuen stammen. </p><p>Paraseksualiteit<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>* 4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> is een fenomeen waarbij twee <a href="/wiki/Haplo%C3%AFde" class="mw-redirect" title="Haploïde">haploïde</a> cellen van verschillende schimmeldraden zonder eigenlijke seksuele handelingen met elkaar <a href="/wiki/Plasmogamie" title="Plasmogamie">versmelten</a>, waarna de celkernen <a href="/wiki/Karyogamie" title="Karyogamie">fuseren</a> zodat een verdubbeling van het aantal <a href="/wiki/Chromosoom" title="Chromosoom">chromosomen</a> ontstaat. Daarna vindt een complexe vorm van <a href="/wiki/Mitose" title="Mitose">kerndeling</a> plaats, waarbij het tot een <a href="/wiki/Crossing-over" title="Crossing-over">overkruising</a>, een uitwisseling van genetisch materiaal tussen twee <a href="/wiki/Homologe_chromosomen" title="Homologe chromosomen">overeenkomstige chromosomen</a> komt.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>* 5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Uiteindelijk ontstaan door deling weer twee haploïde celkernen, die zich beide genetisch van de twee uitgangskernen onderscheiden. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geslachtelijke_voortplanting">Geslachtelijke voortplanting</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Geslachtelijke voortplanting" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Geslachtelijke voortplanting"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Geslachtelijke_voortplanting" title="Geslachtelijke voortplanting">geslachtelijke voortplanting</a> bij zakjeszwammen verschilt van die bij andere schimmels doordat de sporen worden gevormd in een voor zakjeszwammen kenmerkende structuur, het <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakje</a> of ascus.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het sporenzakje fungeert als een '<a href="/wiki/Sporangium" title="Sporangium">sporangium</a>', waarin deze geslachtelijke <a href="/wiki/Ascospore" title="Ascospore">ascosporen</a> worden aangemaakt. Daarnaast zijn er de ongeslachtelijk gevormde <a href="/wiki/Conidiospore" class="mw-redirect" title="Conidiospore">conidiosporen</a>, die voor de ongeslachtelijke voortplanting dienen. </p><p>Bij de geslachtelijke voortplanting komt een kortdurende <a href="/wiki/Diplo%C3%AFdie" title="Diploïdie">diploïde</a> fase voor, de <a href="/wiki/Zygote" title="Zygote">zygote</a>, met in de celkern twee exemplaren van elk chromosoom (2n). Deze fase wordt in de regel na korte tijd beëindigd door een <a href="/wiki/Meiose_(voortplanting)" title="Meiose (voortplanting)">meiose (reductiedeling of rijpingsdeling)</a> in het sporenzakje. Bij de meiose worden in eerste instantie vier haploïde ascosporen gevormd, maar vaak volgt nog een deling, een <a href="/wiki/Mitose" title="Mitose">mitose</a>, zodat er zich acht ascosporen bevinden in het sporenzakje. Meercellige ascosporen kunnen zich vormen door verdere mitosen. Bij de zo uit een zygote gevormde ascosporen is het aantal chromosomen in de celkern gehalveerd, van het diploïde aantal (2n) naar het haploïde aantal (n). </p><p>Afgezien van uitzonderingen als soorten die behoren tot de <a href="/wiki/Taphrinales" title="Taphrinales">Taphrinales</a> en <a href="/wiki/Bakkersgist" class="mw-redirect" title="Bakkersgist">bakkersgist</a> zijn alle zakjeszwammen in normale toestand <a href="/wiki/Haplo%C3%AFdie" title="Haploïdie">haploïde</a>. De celkernen bevatten van elk chromosoom slechts één exemplaar, wat ze gevoelig maakt voor <a href="/wiki/Mutatie_(biologie)" title="Mutatie (biologie)">mutaties</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Verloop_van_de_seksuele_sporenvorming">Verloop van de seksuele sporenvorming</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Verloop van de seksuele sporenvorming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Verloop van de seksuele sporenvorming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De geslachtelijke voortplanting wordt ingeleid als twee haploïde schimmeldraden (hyfen) met bij elkaar passende <a href="/wiki/Paringstype" title="Paringstype">paringstypen</a> samenkomen. De betrokken schimmeldraden stammen uit hetzelfde type hyfenweefsel als de ongeslachtelijke sporen. De opeenvolgende stappen in het fusieproces van de twee hyfen zijn beschreven door Fincham en Day<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en door Wagner en Mitchell.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Of er versmelting plaatsvindt, hangt af van de herkomst van de schimmeldraden. Bij veel schimmels versmelten hyfen alleen als ze bij hetzelfde organisme horen. Er treedt dan zelfbevruchting op, een eigenschap die als '<a href="/wiki/Homothallie" title="Homothallie">homothallie</a>' bekendstaat. Andere schimmels hebben een genetisch niet-identieke partner nodig en zijn daarmee '<a href="/wiki/Heterothallie" title="Heterothallie">heterothallisch</a>'. Daarnaast moeten de twee betreffende hyfen ook nog passende paringstypen hebben. Deze zijn een bijzonderheid van schimmels en kunnen vergeleken worden met <a href="/wiki/Sekse" title="Sekse">geslachten</a> bij planten en dieren, met dat verschil dat er bij schimmels meer dan twee paringstypen kunnen zijn. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sacfungi.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/37/Sacfungi.png" decoding="async" width="244" height="345" class="mw-file-element" data-file-width="244" data-file-height="345" /></a><figcaption>Schematisch voorbeeld van een ascogonium (links) en antheridium met daartussen een trichogyne</figcaption></figure> <p>Bij verenigbaarheid vormen zich op de hyfen '<a href="/wiki/Gametangium" title="Gametangium">gametangiën</a>', de bouwcellen voor de geslachtscellen (<a href="/wiki/Gameet" title="Gameet">gameten</a>), waarin zich talrijke celkernen verzamelen. Deze gametangiën specialiseren zich in twee typen. Uit de eerste type, '<a href="/wiki/Ascogonium" title="Ascogonium">ascogonium</a>' genoemd, ontstaat de 'trichogyne', een zeer fijne schimmeldraad. Deze vormt een brug naar een gametangium van het tweede type, het '<a href="/wiki/Antheridium" title="Antheridium">antheridium</a>'. Via deze brug kunnen celkernen uit het antheridium zich naar het ascogonium bewegen. Anders dan bij planten en dieren komt het na de <a href="/wiki/Plasmogamie" title="Plasmogamie">celversmelting (plasmogamie)</a> in de regel niet tot een onmiddellijke <a href="/wiki/Karyogamie" title="Karyogamie">kernversmelting (karyogamie)</a>. In plaats daarvan ordenen de kernen die uit het antheridium zijn binnengekomen zich paarsgewijs met kernen van het ascogonium, waarbij ze zelfstandig naast elkaar elkaar blijven bestaan. Daarmee begint de <a href="/wiki/Dikaryon" title="Dikaryon">'dikaryofase'</a> in de levenscyclus van de schimmel, waarin bij de celdeling de kernparen zich synchroon delen. </p><p>De dikaryofase lijkt een <a href="/wiki/Evolutionaire_aanpassing" class="mw-redirect" title="Evolutionaire aanpassing">evolutionaire aanpassing</a>, waardoor in die gevallen van een zeldzame ontmoeting tussen twee individuen, er sporen ontstaan van een zo groot mogelijke verscheidenheid. Door de herhaalde synchrone deling van de kernparen vermeerdert het genetische uitgangsmateriaal zich en ontstaan bij de <a href="/wiki/Recombinatie_(genetica)" title="Recombinatie (genetica)">recombinatie</a> gedurende de meiose veel herschikkingen, waardoor een grote genetische diversiteit gerealiseerd wordt. Ook <a href="/wiki/Basidiomyceten" title="Basidiomyceten">steeltjeszwammen</a> kennen een dikaryofase, reden waarom ze wel met zakjeszwammen worden samengevoegd in het <a href="/wiki/Onderrijk" title="Onderrijk">onderrijk</a> <a href="/wiki/Dikarya" title="Dikarya">Dikarya</a>. Een vergelijkbare levenscyclus heeft zich onafhankelijk bij de <a href="/wiki/Roodwieren" title="Roodwieren">roodwieren</a> ontwikkeld. </p><p>Uit het bevruchte ascogonium vormen zich nu miljoenen 'dinucleate' schimmeldraden (hyfen), die in iedere cel twee celkernen hebben. Ze worden ook 'fertiel' of 'ascogeen' genoemd en worden gevoed door gewone schimmeldraden met één celkern ('uni-' of 'mononucleaat'), die als 'steriel' aangeduid worden. Het weefsel van fertiele en steriele schimmeldraden vormt nu het ascocarp van de schimmel, dat in vele gevallen met het oog zichtbaar is. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Clamp_connections_fungi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Clamp_connections_fungi.svg/260px-Clamp_connections_fungi.svg.png" decoding="async" width="260" height="484" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Clamp_connections_fungi.svg/390px-Clamp_connections_fungi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Clamp_connections_fungi.svg/520px-Clamp_connections_fungi.svg.png 2x" data-file-width="444" data-file-height="827" /></a><figcaption>Haakvorming</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv/256px--The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="256" height="64" data-durationhint="15" data-mwtitle="The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/48/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="256" data-height="64" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/4/48/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="256" data-height="64" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/The-Fastest-Flights-in-Nature-High-Speed-Spore-Discharge-Mechanisms-among-Fungi-pone.0003237.s003.ogv" type="video/ogg; codecs="theora"" data-width="256" data-height="64" /></video></span><figcaption><i><a href="/wiki/Ascobolus_immersus" class="mw-redirect" title="Ascobolus immersus">Ascobolus immersus</a></i> schiet ascosporen weg</figcaption></figure> <p>Op het binnenste oppervlak van het ascocarp bevindt zich het <a href="/wiki/Hymenium" title="Hymenium">hymenium</a>, een vruchtlaag waarin <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakjes</a> ontstaan. Daartoe vormt een 'ascogene hyfe' aan het uiteinde een <a href="/wiki/Gesp_(schimmel)" title="Gesp (schimmel)">haak</a>, tegen de groeirichting van de schimmeldraad in. De cellen in deze haak bevatten twee celkernen en ze delen zich dusdanig dat de kernspoelen van hun <a href="/wiki/Spoelfiguur" title="Spoelfiguur">mitosespoelen</a> parallel verlopen waardoor aan het einde van de haak twee dochterkernen komen te liggen die genetisch van elkaar verschillen. Een daarvan bevindt zich aan het uiteinde van de haak. De andere dochterkern is gepositioneerd aan de basis van de hyfecel. Vervolgens worden twee tussenwanden aangemaakt, die het uiteinde van de schimmeldraad in drie delen verdelen: de haak met één kern, de daaronder gelegen basis van de schimmeldraad, eveneens met één kern, en een nieuw uiteinde van de schimmeldraad met twee celkernen. Bij de laatste vindt bij de juiste positionering in de vruchtlaag uiteindelijk de <a href="/wiki/Karyogamie" title="Karyogamie">kernversmelting</a> plaats, waardoor de diploïde <a href="/wiki/Zygote" title="Zygote">zygote</a> ontstaat. Deze verlengt zich nu tot een langwerpig band- of cilindervormig kapsel, het eigenlijke sporenzakje. </p><p>Hier vindt de deling (meiose) plaats, waardoor het aantal kernen naar vier stijgt en tegelijkertijd de haploïde toestand hersteld wordt. Bijna altijd volgt een verdere kerndeling (mitose) zodat uiteindelijk acht dochterkernen in het sporenzakje komen te liggen. Deze worden omhuld met wat celplasma van eigen membranen en meestal ook met een vaste celwand. Zo vormen zich ten slotte de eigenlijke voortplantingscellen, de ascosporen. Deze liggen in de sporenzakjes als erwten in een peul en worden op een passend moment losgelaten. </p><p>Ascosporen kunnen in principe niet zelfstandig bewegen, waardoor ze voor verspreiding van externe mechanismen afhankelijk zijn. Vele sporen worden door middel van de wind verspreid, bij andere breken de rijpe sporenzakjes bij contact met water open. Enkele soorten hebben "sporenkanonnen", waarmee ze hun sporen tot 30 cm ver weg kunnen schieten. Schimmels uit het <a href="/wiki/Geslacht_(biologie)" title="Geslacht (biologie)">geslacht</a> <i><a href="/wiki/Ascobolus" class="mw-redirect" title="Ascobolus">Ascobolus</a></i> beschikken over een lenzensysteem waarmee de 'loop', het sporenzakje, van het sporenkanon<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>* 6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> gericht wordt op het invallende licht, zodat de sporen in een turbulente luchtzone geschoten worden. </p><p>Zodra de sporen op een geschikt <a href="/wiki/Substraat_(ecologie)" title="Substraat (ecologie)">substraat</a> terechtkomen kiemen ze, vormen nieuwe schimmeldraden en starten zo de levenscyclus van voren af aan. </p><p>Samengevat bestaat de <a href="/wiki/Levenscyclus" title="Levenscyclus">levenscyclus</a> uit drie generaties (trigenetische cyclus): </p> <ol><li>haploïde schimmeldraden afkomstig van <a href="/wiki/Ascospore" title="Ascospore">ascosporen</a></li> <li>de dikaryofase, waar - na versmelting van twee passende schimmeldraden - elke cel twee kernen heeft</li> <li>een (kortdurende) diploïde <a href="/wiki/Sporofyt" title="Sporofyt">sporofytfase</a>, die beëindigd wordt door de vorming van haploïde ascosporen bij de meiose</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Classificatie_van_de_sporenzakjes">Classificatie van de sporenzakjes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Classificatie van de sporenzakjes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Classificatie van de sporenzakjes"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij de classificatie van de zakjeszwammen speelt ook de vorm van het sporenzakje een rol. Er zijn vier typen te onderscheiden, afhankelijk van het aantal wanden van het zakje en het verspreidingsmechanisme van de sporen: </p> <ul><li>Een 'unitunicaat operculaat' sporenzakje is enkelwandig en heeft een ingebouwde dop, het '<a href="/wiki/Operculum_(mos)" title="Operculum (mos)">operculum</a>'. Daarin zit een zwakke plek waar het zakje bij rijping van de sporen openbreekt zodat ze losgelaten worden. Unitunicaat-operculate sporenzakjes komen alleen voor bij ascocarpen van het apothecium-type, bijvoorbeeld bij morieltjes.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Hypomyces_chrysospermus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/42/Hypomyces_chrysospermus.jpg" decoding="async" width="236" height="334" class="mw-file-element" data-file-width="236" data-file-height="334" /></a><figcaption>Unitunicaat-inoperculaat sporenzakje van de <a href="/wiki/Goudgele_zwameter" title="Goudgele zwameter">goudgele zwameter</a> (<i>Hypomyces chrysospermus</i>)</figcaption></figure> <ul><li>Een 'unitunicaat inoperculaat' sporenzakje is eveneens enkelwandig, maar bezit geen operculum. In plaats daarvan is er een elastische ring die als ventiel functioneert. Bij rijping ontspant deze zich kortdurend en laat zo de sporen ontsnappen. Dit type vindt men zowel bij apotheciën als bij peritheciën. Een voorbeeld is de <a href="/wiki/Goudgele_zwameter" title="Goudgele zwameter">goudgele zwameter</a> (<i>Hypomyces chrysospermus</i>).</li> <li>Een 'bitunicaat' sporenzakje wordt omgeven door een dubbele wand. Deze bestaat uit een dunne, broze buitenwand en een dikke, elastische binnenwand. Zodra de sporen rijp zijn splijt de buitenwand open zodat de binnenwand water kan opnemen. Als gevolg hiervan begint deze samen met de sporen uit te zetten totdat de wand boven het ascocarp uit komt, zodat de sporen ongehinderd door de vrije luchtstroom meegenomen kunnen worden. Bitunicate sporenzakjes treden uitsluitend op bij pseudotheciën, zoals <a href="/wiki/Schurft_(appel)" class="mw-redirect" title="Schurft (appel)">appelschurft</a> en <i><a href="/wiki/Guignardia_aesculi" title="Guignardia aesculi">Guignardia aesculi</a></i>.</li> <li>Sporenzakjes die niet tot een van voorgaande typen horen vallen onder de verzamelaanduiding 'prototunicate' sporenzakjes. Veelal zijn deze kogelvormig en ze hebben doorgaans geen actief verspreidingsmechanisme. De wand van het sporenzakje lost simpelweg op, zodat de sporen eruit kunnen stromen, dan wel wordt deze opengebroken door externe invloeden, zoals dieren. Protunicate sporenzakjes komen zowel voor bij peritheciën als bij cleistotheciën, zoals bij de <a href="/wiki/Iepziekte" class="mw-redirect" title="Iepziekte">iepziekte</a> en de <a href="/wiki/Truffel" title="Truffel">truffels</a>. Waarschijnlijk hebben vele prototunicate sporenzakjes zich onafhankelijk van elkaar uit unitunicate sporenzakjes ontwikkeld.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voortplanting_bij_de_Taphrinales">Voortplanting bij de Taphrinales</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Voortplanting bij de Taphrinales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Voortplanting bij de Taphrinales"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Taphrinales" title="Taphrinales">Taphrinales</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>Taphrinales onderscheiden zich van andere zakjeszwammen door hun <a href="/wiki/Dikaryon" title="Dikaryon">tweekernige</a> <a href="/wiki/Schimmeldraad" title="Schimmeldraad">schimmeldraadcellen</a>. Ze hebben ook een karakteristieke manier van voortplanting. Onder de <a href="/wiki/Cuticula_(planten)" title="Cuticula (planten)">cuticula</a> van het blad waarin ze leven vormt zich een vlechtwerk van schimmeldraden, dat een proascus wordt genoemd. De twee <a href="/wiki/Haplo%C3%AFde" class="mw-redirect" title="Haploïde">haploïde</a> kernen in een schimmeldraadcel versmelten tot een <a href="/wiki/Diplo%C3%AFde" class="mw-redirect" title="Diploïde">diploïde</a> cel die de cuticula doet openbarsten. De diploïde cel wordt naar buiten gedrukt en vormt vervolgens een scheidingswand, waardoor twee cellen ontstaan. De onderste cel is de voetcel en de bovenste cel het <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakje</a>. In het sporenzakje vindt de <a href="/wiki/Meiose_(voortplanting)" title="Meiose (voortplanting)">meiose</a> plaats, gevolgd door een <a href="/wiki/Mitose" title="Mitose">mitotische</a> deling. Dat resulteert in acht haploïde <a href="/wiki/Ascospore" title="Ascospore">ascosporen</a>. Deze maken door <a href="/wiki/Knopvorming" title="Knopvorming">knopvorming</a> net zo lang secundaire sporen (conidiën) totdat ze op de gastheer komen. Dan vormt de secundaire spore een kiembuis, die tussen de <a href="/wiki/Epidermis" title="Epidermis">epidermiscellen</a> van het blad groeit. Vervolgens groeien door het gehele blad <a href="/wiki/Intercellulaire_ruimte" title="Intercellulaire ruimte">intercellulair</a> schimmeldraden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Betekenis_voor_de_mensheid">Betekenis voor de mensheid</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Betekenis voor de mensheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Betekenis voor de mensheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zakjeszwammen zijn voor de mensheid van grote betekenis. Ze hebben veel effecten op de leefomgeving van de mens, zowel nuttige als schadelijke. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Schadelijke_effecten">Schadelijke effecten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Schadelijke effecten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Schadelijke effecten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Talrijke ziektes bij mensen, huisdieren, vee en cultuurgewassen worden veroorzaakt door zakjeszwammen. Ook kunnen ze <a href="/wiki/Cellulose" title="Cellulose">celluloserijke</a> bouwmaterialen en <a href="/wiki/Textiel" title="Textiel">textiele</a> stoffen aantasten. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Plantenziektes">Plantenziektes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Plantenziektes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Plantenziektes"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Monilia_sp._on_apple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Monilia_sp._on_apple.jpg/260px-Monilia_sp._on_apple.jpg" decoding="async" width="260" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Monilia_sp._on_apple.jpg/390px-Monilia_sp._on_apple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Monilia_sp._on_apple.jpg/520px-Monilia_sp._on_apple.jpg 2x" data-file-width="1690" data-file-height="1552" /></a><figcaption><a href="/wiki/Monilia-rot" title="Monilia-rot">Monilia-rot</a> op appel</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Apple_scab_SEM.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Apple_scab_SEM.jpg/260px-Apple_scab_SEM.jpg" decoding="async" width="260" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Apple_scab_SEM.jpg/390px-Apple_scab_SEM.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Apple_scab_SEM.jpg/520px-Apple_scab_SEM.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="433" /></a><figcaption>Conidiën van <i><a href="/wiki/Venturia_inaequalis" class="mw-redirect" title="Venturia inaequalis">Venturia inaequalis</a></i> op aangetast blad. (<a href="/wiki/Rasterelektronenmicroscoop" title="Rasterelektronenmicroscoop">SEM</a>-opname)</figcaption></figure> <p>Een van de belangrijkste schadelijke effecten van zakjeszwammen is de verspreiding van talrijke <a href="/wiki/Plantenziekte" title="Plantenziekte">plantenziektes</a>. De grootschalige <a href="/wiki/Iepziekte" class="mw-redirect" title="Iepziekte">iepensterfte</a> die sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw Noord-Amerika en Europa teistert, wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door de nauw verwante soorten <i><a href="/wiki/Ophiostoma_ulmi" title="Ophiostoma ulmi">Ophiostoma ulmi</a></i> en <i><a href="/wiki/Ophiostoma_novo-ulmi" title="Ophiostoma novo-ulmi">Ophiostoma novo-ulmi</a></i>. </p><p><a href="/wiki/Kastanjekanker" title="Kastanjekanker">Kastanjekanker</a> bij <a href="/wiki/Tamme_kastanje" title="Tamme kastanje">tamme kastanjes</a> wordt veroorzaakt door de uit Azië stammende schimmelsoort <i>Cryphonectria parasitica</i>. Een ziekte van <a href="/wiki/Ma%C3%AFs" title="Maïs">maïsplanten</a> die in het bijzonder in Noord-Amerika heerst wordt veroorzaakt door <i><a href="/wiki/Cochliobolus_heterostrophus" title="Cochliobolus heterostrophus">Cochliobolus heterostrophus</a></i>. <i><a href="/wiki/Taphrina_deformans" title="Taphrina deformans">Taphrina deformans</a></i> verspreidt de <a href="/wiki/Perzikkrulziekte" title="Perzikkrulziekte">perzikkrulziekte</a>. <i><a href="/wiki/Erysiphe_necator" title="Erysiphe necator">Erysiphe necator</a></i> is voor de aantasting van <a href="/wiki/Druif" title="Druif">wijnstokken</a> met <a href="/wiki/Echte_meeldauw" title="Echte meeldauw">echte meeldauw</a> verantwoordelijk, terwijl ascomyceten van het geslacht <i><a href="/wiki/Monilia-rot" title="Monilia-rot">Monilia</a></i> in het bijzonder <a href="/wiki/Steenvrucht" title="Steenvrucht">steenvruchten</a> aantasten. Daarnaast worden ook de <a href="/wiki/Bloesem" title="Bloesem">bloesems</a> van <a href="/wiki/Perzik" title="Perzik">perzik</a> en <a href="/wiki/Zure_kers" title="Zure kers">zure kers</a> geïnfecteerd. <a href="/wiki/Schurft_(appel)" class="mw-redirect" title="Schurft (appel)">Schurft</a> (<i>Venturia inaequalis</i>) is een van de belangrijkste plantenziekten op <a href="/wiki/Appel_(plant)" class="mw-redirect" title="Appel (plant)">appel</a>. </p><p>Blauwgroene, rode en bruine schimmels kunnen levensmiddelen bederven, <i><a href="/wiki/Penicillium_digitatum" title="Penicillium digitatum">Penicillium digitatum</a></i> en <i><a href="/wiki/Penicillium_italicum" title="Penicillium italicum">Penicillium italicum</a></i> bijvoorbeeld <a href="/wiki/Sinaasappel" title="Sinaasappel">sinaasappels</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dierziektes">Dierziektes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Dierziektes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Dierziektes"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Katten, honden, paarden en koeien lopen vaak huidinfecties op die veroorzaakt worden door zakjeszwammen die behoren tot de geslachten <i><a href="/wiki/Microsporum" title="Microsporum">Microsporum</a></i> en <i><a href="/wiki/Trichophyton" title="Trichophyton">Trichophyton</a></i>. Schimmelinfecties kunnen er bij runderen en paarden, onder andere door <i><a href="/wiki/Aspergillus_fumigatus" title="Aspergillus fumigatus">Aspergillus fumigatus</a></i>, toe leiden dat de ongeboren vrucht verworpen wordt (spontane abortus). <a href="/wiki/Graan" title="Graan">Graan</a> dat geïnfecteerd is met <i><a href="/wiki/Fusarium_graminearum" title="Fusarium graminearum">Fusarium graminearum</a></i> bevat <a href="/wiki/Mycotoxine" title="Mycotoxine">mycotoxinen</a> als <a href="/wiki/Deoxynivalenol" title="Deoxynivalenol">deoxynivalenol</a> (DON), dat bij opname kan leiden tot huid- en slijmvliesletsel bij varkens. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ziekte_bij_de_mens">Ziekte bij de mens</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Ziekte bij de mens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Ziekte bij de mens"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Van direct belang voor de mensheid is de <a href="/wiki/Moederkoorn" class="mw-redirect" title="Moederkoorn">moederkoornschimmel</a> (<i>Claviceps purpurea</i>), die <a href="/wiki/Rogge_(graan)" title="Rogge (graan)">rogge</a> en <a href="/wiki/Gewone_tarwe" title="Gewone tarwe">gewone tarwe</a> aantast en zeer giftige en mogelijk zelfs kankerverwekkende alkaloïden vormt, zoals <a href="/wiki/Ergotamine" title="Ergotamine">ergotamine</a>. Deze kunnen bij opname onder andere darmkrampen en zware <a href="/wiki/Hallucinatie" title="Hallucinatie">hallucinaties</a> veroorzaken. Zeer kankerverwekkend en leverbeschadigend is de stof <a href="/wiki/Aflatoxine" title="Aflatoxine">aflatoxine</a>, die wordt afgescheiden door <i><a href="/wiki/Aspergillus_flavus" title="Aspergillus flavus">Aspergillus flavus</a></i>, een ascomyceet die onder andere op <a href="/wiki/Pinda" title="Pinda">pinda's</a> groeit. In vergelijking daarmee is de gistschimmel <i><a href="/wiki/Candida_albicans" title="Candida albicans">Candida albicans</a></i>, die menselijke slijmvliezen kan aantasten en daarbij <a href="/wiki/Candidiasis" title="Candidiasis">candidiasis</a> veroorzaakt, redelijk onschadelijk. </p><p>Ook de voor <a href="/wiki/Mycose" title="Mycose">infecties</a> verantwoordelijke huidschimmels van het geslacht <i><a href="/wiki/Epidermophyton" title="Epidermophyton">Epidermophyton</a></i> zijn voor mensen met een gezond immuunsysteem relatief ongevaarlijk. Is het immuunsysteem echter verstoord, dan kunnen de schimmels tot levensgevaarlijke ziektes leiden; infectie met <i><a href="/wiki/Pneumocystis_jiroveci" title="Pneumocystis jiroveci">Pneumocystis jiroveci</a></i> kan bijvoorbeeld zware longaandoeningen tot gevolg hebben. <i><a href="/wiki/Trichophyton_rubrum" title="Trichophyton rubrum">Trichophyton rubrum</a></i> is een schimmel die bekendstaat als veroorzaker van <a href="/wiki/Zwemmerseczeem" class="mw-redirect" title="Zwemmerseczeem">zwemmerseczeem</a> en <a href="/wiki/Onychomycose" class="mw-redirect" title="Onychomycose">onychomycose</a>. </p><p>Daarnaast zijn er schimmels die sporen produceren die bij het inademen een schimmelinfectie kunnen veroorzaken. Na infectie komt de schimmel dan voor in gistvorm. Voorbeelden hiervan zijn <a href="/wiki/Histoplasmose" title="Histoplasmose">histoplasmose</a>, dat veroorzaakt wordt door de schimmel <i><a href="/wiki/Histoplasma_capsulatum" title="Histoplasma capsulatum">Histoplasma capsulatum</a></i>, en <a href="/wiki/Blastomycose" title="Blastomycose">blastomycose</a>, veroorzaakt door de schimmel <i><a href="/wiki/Blastomyces_dermatitidis" title="Blastomyces dermatitidis">Blastomyces dermatitidis</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Aantasting_materialen">Aantasting materialen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Aantasting materialen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Aantasting materialen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i><a href="/wiki/Stachybotrys_chartarum" title="Stachybotrys chartarum">Stachybotrys chartarum</a></i> komt veel voor in door vocht en wateroverlast aangetaste gebouwen en zorgt in het bijzonder in de <a href="/wiki/Tropen_(geografie)" title="Tropen (geografie)">tropen</a> voor grote problemen. </p><p>Natuurlijke textiele stoffen kunnen worden aangetast door verschillende schimmels, waaronder <i><a href="/wiki/Aspergillus_flavus" title="Aspergillus flavus">Aspergillus flavus</a></i>, <i><a href="/wiki/Aspergillus_fumigatus" title="Aspergillus fumigatus">Aspergillus fumigatus</a></i>, <i><a href="/wiki/Aureobasidium_pullulans" title="Aureobasidium pullulans">Aureobasidium pullulans</a></i>, <i><a href="/wiki/Aspergillus_niger" title="Aspergillus niger">Aspergillus niger</a></i> en <i><a href="/wiki/Alternaria_alternata" title="Alternaria alternata">Alternaria alternata</a></i>.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Waarvan <i>Aureobasidium pullulans</i> en <i>Aspergillus niger</i> het meest voorkomen.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De aantasting is onder meer zichtbaar als het <a href="/wiki/Weer_(aantasting)" title="Weer (aantasting)">weer</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nuttige_effecten">Nuttige effecten</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=38" title="Bewerk dit kopje: Nuttige effecten" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=38" title="De broncode bewerken van de sectie: Nuttige effecten"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zakjeszwammen kunnen ook heel nuttige effecten sorteren. Zo spelen ze een belangrijke rol bij de productie van <a href="/wiki/Geneesmiddel" title="Geneesmiddel">medicijnen</a> en de bereiding van levensmiddelen. Sommige dienen zelf als voedsel en weer andere vormen een bestrijdingsmiddel tegen insecten. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Medicijnen">Medicijnen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=39" title="Bewerk dit kopje: Medicijnen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=39" title="De broncode bewerken van de sectie: Medicijnen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het bekendste voorbeeld van een zakjeszwam die een medicijn maakt is de soort <i><a href="/wiki/Penicillium_chrysogenum" title="Penicillium chrysogenum">Penicillium chrysogenum</a></i>. Deze schimmel produceert een antibioticum dat vermoedelijk dient om concurrerende bacteriën te bestrijden, maar dat als penicilline in de 20e eeuw een revolutie in de behandeling van bacteriële <a href="/wiki/Infectieziekte" title="Infectieziekte">infectieziekten</a> veroorzaakt heeft. </p><p>Ook van grote betekenis is <i><a href="/wiki/Tolypocladium_inflatum" title="Tolypocladium inflatum">Tolypocladium inflatum</a></i>, een ascomyceet die met het geneesmiddel <a href="/wiki/Ciclosporine" title="Ciclosporine">ciclosporine</a> een van de effectiefste en mooiste middelen voor <a href="/wiki/Immuunsysteem" title="Immuunsysteem">immuunsysteemonderdrukking</a> mogelijk maakt. Behalve als middel om bij <a href="/wiki/Orgaantransplantatie" class="mw-redirect" title="Orgaantransplantatie">orgaantransplantatie</a> afstoting van lichaamsvreemde weefsels te voorkomen, wordt ciclosporine ook gebruikt voor behandeling van <a href="/wiki/Auto-immuunziekte" title="Auto-immuunziekte">auto-immuunziektes</a> zoals <a href="/wiki/Multiple_sclerose" title="Multiple sclerose">multiple sclerose</a>. Hier is echter het risico van zich op langere termijn ontwikkelende ernstige bijwerkingen aanwezig. </p><p>Daarnaast kunnen vele ascomyceten verhoudingsgewijs eenvoudig <a href="/wiki/Genetische_manipulatie" class="mw-redirect" title="Genetische manipulatie">genetisch gemanipuleerd</a> worden. Ze produceren dan belangrijke <a href="/wiki/Prote%C3%AFne" class="mw-redirect" title="Proteïne">eiwitten</a> als <a href="/wiki/Insuline" title="Insuline">insuline</a>, <a href="/wiki/Groeihormoon" title="Groeihormoon">menselijke groeifactoren</a> en <a href="/wiki/Tissue_plasminogen_activator" class="mw-redirect" title="Tissue plasminogen activator">tPA</a>, een stof die ingezet wordt voor het oplossen van <a href="/wiki/Trombose" title="Trombose">bloedproppen</a>. De broodschimmel <i><a href="/wiki/Neurospora_crassa" title="Neurospora crassa">Neurospora crassa</a></i>, waarvan het <a href="/wiki/Genoom" title="Genoom">genoom</a> ondertussen volledig in kaart is gebracht, is een belangrijk modelorganisme in de <a href="/wiki/Biologie" title="Biologie">biologie</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aspergillus_oryzae_(%E9%BA%B9).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg/260px-Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg/390px-Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg/520px-Aspergillus_oryzae_%28%E9%BA%B9%29.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption><i><a href="/wiki/Aspergillus_oryzae" title="Aspergillus oryzae">Aspergillus oryzae</a></i> op rijstkorrels</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Beauveria.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Beauveria.jpg/260px-Beauveria.jpg" decoding="async" width="260" height="253" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Beauveria.jpg/390px-Beauveria.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Beauveria.jpg/520px-Beauveria.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1166" /></a><figcaption><i>Beauveria bassiana</i> op <a href="/wiki/Sprinkhanen" class="mw-redirect" title="Sprinkhanen">sprinkhanen</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Levensmiddelen">Levensmiddelen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=40" title="Bewerk dit kopje: Levensmiddelen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=40" title="De broncode bewerken van de sectie: Levensmiddelen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zakjeszwammen worden veelvuldig ingezet bij de productie van levensmiddelen. Belangrijk is <a href="/wiki/Bakkersgist" class="mw-redirect" title="Bakkersgist">bakkersgist</a> dat vaak wordt gebruikt bij het bakken van onder andere <a href="/wiki/Brood" title="Brood">brood</a>. Bij voldoende <a href="/wiki/Zuurstof_(element)" title="Zuurstof (element)">zuurstofaanbod</a> kan het afgegeven <a href="/wiki/Koolstofdioxide" title="Koolstofdioxide">koolstofdioxide</a> benut worden om het deeg te laten <a href="/wiki/Rijzen" class="mw-redirect" title="Rijzen">rijzen</a>. Het gist wordt ook benut bij de bereiding van bier en wijn, waarbij de suikers zoals <a href="/wiki/Glucose" title="Glucose">glucose</a>, <a href="/wiki/Fructose" title="Fructose">fructose</a> of <a href="/wiki/Sacharose" title="Sacharose">sacharose</a> <a href="/wiki/Gisting_(alcohol)" title="Gisting (alcohol)">vergist</a> worden tot <a href="/wiki/Ethanol" title="Ethanol">alcohol</a>. </p><p>Enzymen van <i><a href="/wiki/Penicillium_camemberti" title="Penicillium camemberti">Penicillium camemberti</a></i> spelen een rol bij de productie van de kaassoorten <a href="/wiki/Camembert_(kaas)" title="Camembert (kaas)">Camembert</a> en <a href="/wiki/Brie_(kaas)" title="Brie (kaas)">Brie</a>, en enzymen van <i><a href="/wiki/Penicillium_roqueforti" title="Penicillium roqueforti">Penicillium roqueforti</a></i> bij de vervaardiging van <a href="/wiki/Gorgonzola_(kaas)" title="Gorgonzola (kaas)">Gorgonzola</a>, <a href="/wiki/Roquefort_AOC" class="mw-redirect" title="Roquefort AOC">Roquefort</a> en <a href="/wiki/Stilton_(kaas)" title="Stilton (kaas)">Stilton</a>. <i><a href="/wiki/Aspergillus_oryzae" title="Aspergillus oryzae">Aspergillus oryzae</a></i> wordt in het bijzonder in Azië ingezet voor vergisting van een brij uit geweekte <a href="/wiki/Sojaboon" title="Sojaboon">sojabonen</a>; door de vergisting ontstaat de in vele oosterse gerechten gebruikte <a href="/wiki/Sojasaus" title="Sojasaus">sojasaus</a>. <i><a href="/wiki/Aspergillus_niger" title="Aspergillus niger">Aspergillus niger</a></i> wordt gebruikt voor de industriële productie van <a href="/wiki/Citroenzuur" title="Citroenzuur">citroenzuur</a> en <a href="/wiki/Gluconzuur" title="Gluconzuur">gluconzuur</a> en van vele enzymen, zoals <a href="/wiki/Pectinase" title="Pectinase">pectinase</a>, <a href="/wiki/Amylase" title="Amylase">amylase</a> en <a href="/wiki/Protease" title="Protease">protease</a>. </p><p>Zakjeszwammen kunnen gebruikt worden bij de <a href="/wiki/Biologische_bestrijding" title="Biologische bestrijding">biologische bestrijding</a> van insecten die schadelijk zijn bij de teelt van gewassen. Zo is <i><a href="/wiki/Beauveria_bassiana" title="Beauveria bassiana">Beauveria bassiana</a></i> een ascomyceet, die over de gehele wereld in de bodem voorkomt. De schimmel ontwikkelt zich in het lichaam van de geleedpotige en veroorzaakt zijn dood. De schimmel is niet schadelijk voor mens of milieu. </p><p>Ten slotte zijn er ook ascomyceten met <a href="/wiki/Eetbare_paddenstoel" class="mw-redirect" title="Eetbare paddenstoel">eetbare paddenstoelen</a>. Hoewel de steeltjeszwammen wat dit betreft getalsmatig belangrijker zijn, behoren morieltjes en <a href="/wiki/Truffel" title="Truffel">truffels</a>, de twee culinair meest gewaardeerde paddenstoelen, tot de zakjeszwammen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bedreiging_met_uitsterven">Bedreiging met uitsterven</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=41" title="Bewerk dit kopje: Bedreiging met uitsterven" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=41" title="De broncode bewerken van de sectie: Bedreiging met uitsterven"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Anders dan bij <a href="/wiki/Zoogdieren" title="Zoogdieren">zoogdieren</a> en <a href="/wiki/Vogels" title="Vogels">vogels</a> is er in de regel te weinig over de <a href="/wiki/Populatie_(biologie)" title="Populatie (biologie)">populaties</a> van de verschillende zakjeszwammen bekend om zinnige uitspraken te kunnen doen over de mate waarin ze bedreigd worden met uitsterven. Dit geldt in het bijzonder voor de talrijke wortelschimmels, die belangrijke ecologische taken hebben en vaak alleen microscopisch waargenomen kunnen worden. Echter ook bij grotere schimmels is de beschikbare informatie zeer spaarzaam. Pas in 2003 zijn op de <a href="/wiki/Rode_Lijst_van_de_IUCN" title="Rode Lijst van de IUCN">rode lijsten</a> ook schimmels gezet. Sinds 2016 staan er negen ascomyceten-soorten op de <a href="/wiki/Rode_Lijst_van_de_IUCN_met_bedreigde_schimmels" title="Rode Lijst van de IUCN met bedreigde schimmels">Rode Lijst van de IUCN met bedreigde schimmels</a>.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In België bestaan vooralsnog geen rode lijsten voor ascomyceten. Nederland kent er twee, een <a href="/wiki/Nederlandse_Rode_Lijst_(korstmossen)" title="Nederlandse Rode Lijst (korstmossen)">rode lijst van korstmossen</a> en een <a href="/wiki/Nederlandse_Rode_Lijst_(paddenstoelen)" title="Nederlandse Rode Lijst (paddenstoelen)">rode lijst van paddenstoelen</a>. Op de lijst van korstmossen staan 323 soorten, een aanzienlijk deel van de in totaal ongeveer 750 soorten die in Nederland voorkomen. Om de verspreiding van kortmossen te meten bestaat op de zandgronden sinds 1988 een meetnet waarbij iedere vijf jaar 30 000 bomen bemonsterd worden. Korstmossen zijn erg gevoelig voor <a href="/wiki/Luchtvervuiling" title="Luchtvervuiling">luchtverontreiniging</a> en daardoor bruikbaar als instrument om de verontreiniging te meten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evolutie">Evolutie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=42" title="Bewerk dit kopje: Evolutie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=42" title="De broncode bewerken van de sectie: Evolutie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In het <a href="/wiki/Devoon" title="Devoon">Devoon</a>, ongeveer 400 <a href="/wiki/Ma_(tijd)" class="mw-redirect" title="Ma (tijd)">Ma</a> geleden, zijn de stammen Ascomycota en Basidiomycota uit een gemeenschappelijke voorouder ontstaan.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mogelijk zijn de Ascomycota 50 Ma ouder. In fossielen afkomstig uit het vroege <a href="/wiki/Siluur" title="Siluur">Siluur</a> in Virginia en die uit het late Siluur in Zweden zijn namelijk op <a href="/wiki/Fialide" title="Fialide">fialiden</a> lijkende structuren gevonden.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uit een <a href="/wiki/Fylogenie" title="Fylogenie">fylogenetisch onderzoek</a> dat verricht werd met behulp van zes genen bij 420 schimmelsoorten, blijkt dat zakjeszwammen (Ascomycota) en steeltjeszwammen (Basidiomycota) zich ontwikkeld hebben uit <a href="/wiki/Saprofyt" title="Saprofyt">saprofyten</a>. Bovendien bleek dat <a href="/wiki/Korstmos" title="Korstmos">korstmossen</a> diverse malen in de evolutie zijn ontstaan (licheenvorming).<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ascospore_fossil.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Ascospore_fossil.jpg/260px-Ascospore_fossil.jpg" decoding="async" width="260" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Ascospore_fossil.jpg 1.5x" data-file-width="373" data-file-height="170" /></a><figcaption>Fossiele ascospore met drie tussenwanden, lengte ongeveer 25 micrometer</figcaption></figure> <p>In de <a href="/wiki/Rhynie_Chert" title="Rhynie Chert">Rhynie Chert</a>, een bekende vindplaats van plantenfossielen in het Schotse <a href="/wiki/Aberdeenshire" title="Aberdeenshire">Aberdeenshire</a>, werden in doorsneden onder de <a href="/wiki/Epidermis" title="Epidermis">epidermis</a> van de verticale en horizontale stengeldelen <a href="/wiki/Teloomtheorie" title="Teloomtheorie">(telomen)</a> van de vroegere landplant <i><a href="/wiki/Asteroxylon_mackiei" class="mw-redirect" title="Asteroxylon mackiei">Asteroxylon mackiei</a></i> sporenzakjes, ascosporen en peritheciën geïdentificeerd, die zich eenduidig met ascomyceten in verbinding laten brengen. Het gaat hier om de schimmelsoort <i><a href="/wiki/Paleopyrenomycites_devonicus" title="Paleopyrenomycites devonicus">Paleopyrenomycites devonicus</a></i>. Daarmee staat vast dat wisselwerkingen tussen schimmel en plant al zeer vroeg zijn ontstaan; er wordt zelfs gespeculeerd dat de enge symbiotische relatie tussen planten en schimmels een voorwaarde kan zijn geweest voor het koloniseren van het land. Interessant is dat op de vindplaats bij Rhynie ook de oudste korstmossen zijn gevonden. </p><p>Een fossiel uit het <a href="/wiki/Eoceen" title="Eoceen">Eoceen</a> dat gevonden werd in de <a href="/wiki/Groeve_Messel" title="Groeve Messel">Messelgroeve</a> in Noord-Duitsland toont een mier, die zich heeft vastgebeten in een blad. Dit duidt erop dat de mier geïnfecteerd was met een schimmel, vergelijkbaar met het nu nog voorkomende parasitisme bij mieren.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Systematiek">Systematiek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=43" title="Bewerk dit kopje: Systematiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=43" title="De broncode bewerken van de sectie: Systematiek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Ascomycetes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Ascomycetes.jpg/260px-Ascomycetes.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Ascomycetes.jpg/390px-Ascomycetes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/Ascomycetes.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="341" /></a><figcaption>Verschillende ascomyceten in <a href="/wiki/Reincultuur_(microbiologie)" title="Reincultuur (microbiologie)">reincultuur</a></figcaption></figure> <p>De groep Ascomyceten omvat alle nakomelingen van een gemeenschappelijke voorouder en vormt zo een <a href="/wiki/Monofyletisch" class="mw-redirect" title="Monofyletisch">monofyletisch</a> <a href="/wiki/Taxon" title="Taxon">taxon</a>. Vooral op grond van de <a href="/wiki/Synapomorfie" title="Synapomorfie">synapomorfie</a> van het sporenzakje, dat alleen bij zakjeszwammen optreedt, kan dit als vrijwel vaststaand beschouwd worden. Bij schimmels zonder geslachtelijk stadium is een indeling bij de ascomyceten veelal mogelijk op grond van eenduidige moleculairbiologische of ultrastructurele gegevens. </p><p>De indeling van zakjeszwammen met steeltjeszwammen in een hogere groep, die men <a href="/wiki/Dikarya" title="Dikarya">Dikarya</a> noemt, is gebaseerd op de regelmatige septering van de hyfen door tussenwanden met centrale perforatie, die kenmerkend is voor beide. De naam "dikarya" refereert aan de <a href="/wiki/Dikaryon" title="Dikaryon">dikaryon</a>-fase in beider <a href="/wiki/Levenscyclus" title="Levenscyclus">levenscyclus</a>, alsook aan de daaropvolgende versmelting van celplasma's. Bovendien kan bij beide groepen fusie optreden van steriele hyfen (anastomose). Bij ascomyceten ontwikkelen zich, kort voor de sporenzakjesvorming, aan het uiteinde van de ascogene schimmeldraden U-vormige haken, terwijl bij basidiomyceten <a href="/wiki/Gesp_(schimmel)" title="Gesp (schimmel)">gespen</a> aangetroffen worden. Deze twee kenmerken worden als <a href="/wiki/Homologie_(anatomie)" class="mw-redirect" title="Homologie (anatomie)">homologiën</a> gezien, als structuren die vermoedelijk afkomstig zijn van een gemeenschappelijke voorloperstructuur. </p><p>De ascomyceten vertegenwoordigen 75 procent van alle echte schimmelsoorten. Er werden tot nog toe meer dan 64 000 soorten beschreven, waarvan ruim 40 procent bestaat uit korstmossen. In bepaalde, weinig onderzochte ecosystemen zoals in tropische gebieden, is de schimmelflora nog onvoldoende bekend. Waarschijnlijk is het werkelijke aantal soorten een veelvoud van het getal dat nu gehanteerd wordt. </p><p>Een groot probleem bij de taxonomische indeling van de <a href="/wiki/Schimmels" title="Schimmels">schimmels (Fungi)</a> is de te volgen benadering. De indeling verandert voortdurend door een toegenomen interesse, betere waarnemingstechnieken, betere apparatuur, nieuw ontdekte soorten en een beter begrip van de relaties tussen schimmels. </p><p>Klassiek werden schimmels vooral geclassificeerd op basis van hun <a href="/wiki/Morfologie_(biologie)" title="Morfologie (biologie)">morfologie</a> en <a href="/wiki/Levenscyclus" title="Levenscyclus">levenscyclus</a>, de zogenaamde verticale classificatie. Kenmerken als vorm, afmeting en kleur spelen daarbij een belangrijke rol, evenals de aan- of afwezigheid van bepaalde kenmerken. Het gebruik van kenmerken die meermaals in de geschiedenis ontstaan zijn zorgde voor een dubieuze, soms zeer kunstmatige indeling. </p><p>Recent worden ook scheikundige en genetische technieken gebruikt die de schimmels classificeren op basis van hun samenstelling. Deze horizontale classificatie geeft directere informatie over de onderlinge soortverwantschappen en wordt ook bij ascomyceten toegepast. Door de toegenomen kennis van de ascomyceten wordt de kunstmatige indeling geleidelijk verlaten en kiest men voor een indeling van zakjeszwammen in natuurlijke taxa. Een veel gebruikte indeling in klassen wordt gegeven door de 'Index Fungorum'.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>* 7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taxonomie">Taxonomie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=44" title="Bewerk dit kopje: Taxonomie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=44" title="De broncode bewerken van de sectie: Taxonomie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Holt en Iudica gaven in 2016 de volgende bijgewerkte indeling:<sup id="cite_ref-holt_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-holt-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="toccolours vatop" style="font-size:100%;line-height:120%;"> <tbody><tr> <td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r56498116">.mw-parser-output .treeview ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .treeview li{margin:0;padding:0;list-style-type:none;list-style-image:none}.mw-parser-output .treeview li li{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Treeview-grey-line.png")no-repeat 0 -2981px;padding-left:20px;text-indent:0.3em}.mw-parser-output .treeview li li.lastline{background-position:0 -5971px}.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul{margin-left:-1px}.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul>.mw-empty-elt:first-child+.emptyline,.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul>li:first-child{background-position:0 9px}</style><div class="treeview"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <a href="/wiki/Dikarya" title="Dikarya">Dikarya</a><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <ul><li>Stam <b>Ascomycota</b> Cavalier-Smith 1998 <ul><li>Onderstam <b><a href="/wiki/Taphrinomycotina" title="Taphrinomycotina">Taphrinomycotina</a></b> (= <a href="/w/index.php?title=Archiascomycetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archiascomycetes (de pagina bestaat niet)">Archiascomycetes</a>) <ul><li>Klasse <a href="/wiki/Neolectomycetes" title="Neolectomycetes">Neolectomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/w/index.php?title=Neolectiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neolectiales (de pagina bestaat niet)">Neolectiales</a>: <a href="/w/index.php?title=Neolecta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neolecta (de pagina bestaat niet)">Neolecta</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Pneumocystidomycetes" title="Pneumocystidomycetes">Pneumocystidomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/w/index.php?title=Pneumocystiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumocystiales (de pagina bestaat niet)">Pneumocystiales</a>: <a href="/w/index.php?title=Pneumocystis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumocystis (de pagina bestaat niet)">Pneumocystis</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Schizosaccharomycetes" title="Schizosaccharomycetes">Schizosaccharomycetes</a> (= <a href="/wiki/Octosporomyces" class="mw-redirect" title="Octosporomyces">Octosporomyces</a>) <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Schizosaccharomycetales" title="Schizosaccharomycetales">Schizosaccharomycetales</a>: <a href="/w/index.php?title=Schizosaccharomyces&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schizosaccharomyces (de pagina bestaat niet)">Schizosaccharomyces</a></li></ul></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Klasse <a href="/wiki/Taphrinomycetes" title="Taphrinomycetes">Taphrinomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Taphrinales" title="Taphrinales">Taphrinales</a>: <a href="/wiki/Taphrina" title="Taphrina">Taphrina</a>, <a href="/w/index.php?title=Protomycetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protomycetes (de pagina bestaat niet)">Protomycetes</a></li></ul></li></ul></li> <li>Onderstam <b><a href="/wiki/Saccharomycotina" class="mw-redirect" title="Saccharomycotina">Saccharomycotina</a></b> (= <a href="/wiki/Hemiascomycetes" class="mw-redirect" title="Hemiascomycetes">Hemiascomycetes</a>) <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Klasse <a href="/wiki/Saccharomycetes" title="Saccharomycetes">Saccharomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Saccharomycetales" title="Saccharomycetales">Saccharomycetales</a> (= <a href="/wiki/Endomycetales" class="mw-redirect" title="Endomycetales">Endomycetales</a>): <a href="/wiki/Saccharomyces" title="Saccharomyces">Saccharomyces</a>, <a href="/w/index.php?title=Dipoascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dipoascus (de pagina bestaat niet)">Dipoascus</a></li></ul></li></ul></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Onderstam <b><a href="/wiki/Pezizomycotina" title="Pezizomycotina">Pezizomycotina</a></b> (= Ascomycetes) <ul><li>Klasse <a href="/wiki/Arthoniomycetes" title="Arthoniomycetes">Arthoniomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Arthoniales" title="Arthoniales">Arthoniales</a>: <a href="/wiki/Arthonia" class="mw-redirect" title="Arthonia">Arthonia</a>, <a href="/w/index.php?title=Chrysothrix&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chrysothrix (de pagina bestaat niet)">Chrysothrix</a>, <a href="/w/index.php?title=Melaspilea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melaspilea (de pagina bestaat niet)">Melaspilea</a>, <a href="/wiki/Roccella" title="Roccella">Roccella</a>, <a href="/wiki/Arthophacopsis" title="Arthophacopsis">Arthophacopsis</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Chaetothyriomycetes" title="Chaetothyriomycetes">Chaetothyriomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Chaetothyriales" title="Chaetothyriales">Chaetothyriales</a>: <a href="/w/index.php?title=Chaetothyrium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaetothyrium (de pagina bestaat niet)">Chaetothyrium</a>, <a href="/w/index.php?title=Capronia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Capronia (de pagina bestaat niet)">Capronia</a>, <a href="/w/index.php?title=Adelococcus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adelococcus (de pagina bestaat niet)">Adelococcus</a>, <a href="/wiki/Verrucaria" title="Verrucaria">Verrucaria</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Dothideomycetes" title="Dothideomycetes">Dothideomycetes</a> <ul><li>Orde <a href="/wiki/Capnodiales" title="Capnodiales">Capnodiales</a>: <a href="/wiki/Capnodaria" title="Capnodaria">Capnodaria</a>, <a href="/wiki/Capnodium" title="Capnodium">Capnodium</a>, <a href="/wiki/Achaetobotrys" title="Achaetobotrys">Achaetobotrys</a>, <a href="/wiki/Antennulariella" title="Antennulariella">Antennulariella</a>, <a href="/w/index.php?title=Coccodinium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coccodinium (de pagina bestaat niet)">Coccodinium</a>, <a href="/wiki/Metacapnodium" title="Metacapnodium">Metacapnodium</a></li> <li>Orde <a href="/w/index.php?title=Dothidiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dothidiales (de pagina bestaat niet)">Dothidiales</a>: <a href="/w/index.php?title=Dothidea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dothidea (de pagina bestaat niet)">Dothidea</a>, <a href="/wiki/Incertae_sedis" title="Incertae sedis">?</a> <a href="/wiki/Mycosphaerella" title="Mycosphaerella">Mycosphaerella</a>, <a href="/wiki/Incertae_sedis" title="Incertae sedis">?</a> <a href="/wiki/Guignardia" title="Guignardia">Guignardia</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Hysteriales" title="Hysteriales">Hysteriales</a>: <a href="/w/index.php?title=Hysterium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hysterium (de pagina bestaat niet)">Hysterium</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Myriangiales" title="Myriangiales">Myriangiales</a>: <a href="/w/index.php?title=Myrangium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myrangium (de pagina bestaat niet)">Myrangium</a>, <a href="/w/index.php?title=Elsinoe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elsinoe (de pagina bestaat niet)">Elsinoe</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Patellariales" title="Patellariales">Patellariales</a>: <a href="/w/index.php?title=Patellaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patellaria (de pagina bestaat niet)">Patellaria</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Pleosporales" title="Pleosporales">Pleosporales</a>: <a href="/wiki/Venturia_(schimmel)" title="Venturia (schimmel)">Venturia</a>, <a href="/w/index.php?title=Delitschia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Delitschia (de pagina bestaat niet)">Delitschia</a>, <a href="/wiki/Leptosphaeria" title="Leptosphaeria">Leptosphaeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Lophiostoma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lophiostoma (de pagina bestaat niet)">Lophiostoma</a>, <a href="/wiki/Melanomma" title="Melanomma">Melanomma</a>, <a href="/w/index.php?title=Montagnula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Montagnula (de pagina bestaat niet)">Montagnula</a>, <a href="/wiki/Phaeosphaeria" title="Phaeosphaeria">Phaeosphaeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Phaeotrichum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phaeotrichum (de pagina bestaat niet)">Phaeotrichum</a>, <a href="/wiki/Pleospora" title="Pleospora">Pleospora</a>, <a href="/w/index.php?title=Sporormia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sporormia (de pagina bestaat niet)">Sporormia</a>, <a href="/w/index.php?title=Teichospora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teichospora (de pagina bestaat niet)">Teichospora</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Eurotiomycetes" title="Eurotiomycetes">Eurotiomycetes</a> <ul><li>Orde <a href="/wiki/Eurotiales" title="Eurotiales">Eurotiales</a>: <a href="/w/index.php?title=Eurotium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eurotium (de pagina bestaat niet)">Eurotium</a>, <a href="/w/index.php?title=Eupenicillium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eupenicillium (de pagina bestaat niet)">Eupenicillium</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/w/index.php?title=Onygeniales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onygeniales (de pagina bestaat niet)">Onygeniales</a>: <a href="/wiki/Gymnoascus" title="Gymnoascus">Gymnoascus</a>, <a href="/w/index.php?title=Eremascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eremascus (de pagina bestaat niet)">Eremascus</a>, <a href="/w/index.php?title=Onygena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onygena (de pagina bestaat niet)">Onygena</a>, <a href="/wiki/Ascosphaera" title="Ascosphaera">Ascosphaera</a>, <a href="/wiki/Arthroderma" class="mw-redirect" title="Arthroderma">Arthroderma</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Lecanoromycetes" title="Lecanoromycetes">Lecanoromycetes</a> <ul><li>Orde <a href="/wiki/Agyriales" title="Agyriales">Agyriales</a>: <a href="/wiki/Agyrium" title="Agyrium">Agyrium</a>, <a href="/w/index.php?title=Lithographa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lithographa (de pagina bestaat niet)">Lithographa</a>, <a href="/w/index.php?title=Anamylopsora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anamylopsora (de pagina bestaat niet)">Anamylopsora</a>, <a href="/w/index.php?title=Elixia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elixia (de pagina bestaat niet)">Elixia</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Ostropales" title="Ostropales">Ostropales</a>: <a href="/wiki/Coenogonium" title="Coenogonium">Coenogonium</a>, <a href="/wiki/Gyalecta" title="Gyalecta">Gyalecta</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Lecanorales" title="Lecanorales">Lecanorales</a>: <a href="/wiki/Acarospora" title="Acarospora">Acarospora</a>, <a href="/w/index.php?title=Hymenelia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hymenelia (de pagina bestaat niet)">Hymenelia</a>, <a href="/wiki/Anzia" title="Anzia">Anzia</a>, <a href="/w/index.php?title=Arctomia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arctomia (de pagina bestaat niet)">Arctomia</a>, <a href="/w/index.php?title=Anthroraphis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthroraphis (de pagina bestaat niet)">Anthroraphis</a>, <a href="/w/index.php?title=Biatorella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biatorella (de pagina bestaat niet)">Biatorella</a>, <a href="/wiki/Calicium" class="mw-redirect" title="Calicium">Calicium</a>, <a href="/wiki/Calycidium" title="Calycidium">Calycidium</a>, <a href="/wiki/Catillaria" title="Catillaria">Catillaria</a>, <a href="/w/index.php?title=Cetradonai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cetradonai (de pagina bestaat niet)">Cetradonai</a>, <a href="/wiki/Cladonia" title="Cladonia">Cladonia</a>, <a href="/w/index.php?title=Coccocarpia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coccocarpia (de pagina bestaat niet)">Coccocarpia</a>, <a href="/wiki/Collema" title="Collema">Collema</a>, <a href="/wiki/Crocynia" title="Crocynia">Crocynia</a>, <a href="/wiki/Dactylospora" title="Dactylospora">Dactylospora</a>, <a href="/wiki/Gypsoplaca" title="Gypsoplaca">Gypsoplaca</a>, <a href="/wiki/Haematomma" title="Haematomma">Haematomma</a>, <a href="/w/index.php?title=Arctopeltis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arctopeltis (de pagina bestaat niet)">Arctopeltis</a>, <a href="/wiki/Lecanora" title="Lecanora">Lecanora</a>, <a href="/w/index.php?title=Lecidea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lecidea (de pagina bestaat niet)">Lecidea</a>, <a href="/w/index.php?title=Loxospora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loxospora (de pagina bestaat niet)">Loxospora</a>, <a href="/wiki/Megalaria" title="Megalaria">Megalaria</a>, <a href="/w/index.php?title=Macarea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Macarea (de pagina bestaat niet)">Macarea</a>, <a href="/wiki/Miltidea" title="Miltidea">Miltidea</a>, <a href="/w/index.php?title=Micoblastus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micoblastus (de pagina bestaat niet)">Micoblastus</a>, <a href="/w/index.php?title=Ophioparma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ophioparma (de pagina bestaat niet)">Ophioparma</a>, <a href="/w/index.php?title=Pachyascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pachyascus (de pagina bestaat niet)">Pachyascus</a>, <a href="/w/index.php?title=Pannaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pannaria (de pagina bestaat niet)">Pannaria</a>, <a href="/wiki/Parmelia" title="Parmelia">Parmelia</a>, <a href="/wiki/Physcia" class="mw-redirect" title="Physcia">Physcia</a>, <a href="/wiki/Porpidia" title="Porpidia">Porpidia</a>, <a href="/wiki/Psora" title="Psora">Psora</a>, <a href="/w/index.php?title=Ramalinia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ramalinia (de pagina bestaat niet)">Ramalinia</a>, <a href="/wiki/Rhizocarpon" title="Rhizocarpon">Rhizocarpon</a>, <a href="/wiki/Sphaerophorus" title="Sphaerophorus">Sphaerophorus</a>, <a href="/wiki/Stereocaulon" title="Stereocaulon">Stereocaulon</a>, <a href="/w/index.php?title=Lobaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lobaria (de pagina bestaat niet)">Lobaria</a>, <a href="/w/index.php?title=Nephroma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nephroma (de pagina bestaat niet)">Nephroma</a>, <a href="/wiki/Peltigera" class="mw-redirect" title="Peltigera">Peltigera</a>, <a href="/wiki/Placynthium" title="Placynthium">Placynthium</a>, <a href="/wiki/Fuscidea" title="Fuscidea">Fuscidea</a>, <a href="/w/index.php?title=Letrouitia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Letrouitia (de pagina bestaat niet)">Letrouitia</a>, <a href="/wiki/Teloschistes" title="Teloschistes">Teloschistes</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Lichinales" title="Lichinales">Lichinales</a>: <a href="/w/index.php?title=Gloeoheppia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gloeoheppia (de pagina bestaat niet)">Gloeoheppia</a>, <a href="/w/index.php?title=Heppia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heppia (de pagina bestaat niet)">Heppia</a>, <a href="/w/index.php?title=Lichina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lichina (de pagina bestaat niet)">Lichina</a>, <a href="/w/index.php?title=Peltula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peltula (de pagina bestaat niet)">Peltula</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Pertusariales" title="Pertusariales">Pertusariales</a>: <a href="/wiki/Megaspora" title="Megaspora">Megaspora</a>, <a href="/wiki/Pertusaria" title="Pertusaria">Pertusaria</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Leotiomycetes" title="Leotiomycetes">Leotiomycetes</a> <ul><li>Orde <a href="/wiki/Cyttariales" title="Cyttariales">Cyttariales</a>: <a href="/wiki/Cyttaria" title="Cyttaria">Cyttaria</a></li> <li>Orde <a href="/w/index.php?title=Erisiphales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erisiphales (de pagina bestaat niet)">Erisiphales</a>: <a href="/wiki/Erysiphe" title="Erysiphe">Erysiphe</a>, <a href="/wiki/Microsphaera" title="Microsphaera">Microsphaera</a>, <a href="/w/index.php?title=Uncinula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uncinula (de pagina bestaat niet)">Uncinula</a></li> <li>Orde <a href="/w/index.php?title=Heliotiales&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heliotiales (de pagina bestaat niet)">Heliotiales</a> (= <a href="/wiki/Helotiales" title="Helotiales">Helotiales</a>): <a href="/wiki/Monilinia" class="mw-redirect" title="Monilinia">Monilinia</a>, <a href="/w/index.php?title=Bulgaria_(geslacht)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bulgaria (geslacht) (de pagina bestaat niet)">Bulgaria</a>, <a href="/wiki/Dermea" title="Dermea">Dermea</a>, <a href="/wiki/Geoglossum" title="Geoglossum">Geoglossum</a>, <a href="/w/index.php?title=Hemiphacidium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hemiphacidium (de pagina bestaat niet)">Hemiphacidium</a>, <a href="/wiki/Hyaloscypha" title="Hyaloscypha">Hyaloscypha</a>, <a href="/w/index.php?title=Leotia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leotia (de pagina bestaat niet)">Leotia</a>, <a href="/wiki/Loramyces" title="Loramyces">Loramyces</a>, <a href="/wiki/Phacidium" title="Phacidium">Phacidium</a>, <a href="/w/index.php?title=Rustroemia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rustroemia (de pagina bestaat niet)">Rustroemia</a>, <a href="/wiki/Sclerotinia" title="Sclerotinia">Sclerotinia</a>, <a href="/wiki/Vibrissea" title="Vibrissea">Vibrissea</a>, <a href="/wiki/Ascocorticium" title="Ascocorticium">Ascocorticium</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Rhytismatales" title="Rhytismatales">Rhytismatales</a>: <a href="/wiki/Ascodichaena" title="Ascodichaena">Ascodichaena</a>, <a href="/w/index.php?title=Cryptomyces&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cryptomyces (de pagina bestaat niet)">Cryptomyces</a>, <a href="/wiki/Cudonia" title="Cudonia">Cudonia</a>, <a href="/wiki/Rhytisma_(schimmelgeslacht)" title="Rhytisma (schimmelgeslacht)">Rhytisma</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Thelebolales" title="Thelebolales">Thelebolales</a>: <a href="/w/index.php?title=Thelebolus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thelebolus (de pagina bestaat niet)">Thelebolus</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Pezizomycetes" title="Pezizomycetes">Pezizomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Pezizales" title="Pezizales">Pezizales</a>: <a href="/wiki/Anthracobia" title="Anthracobia">Anthracobia</a>, <a href="/w/index.php?title=Ascolobus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ascolobus (de pagina bestaat niet)">Ascolobus</a>, <a href="/wiki/Ascodesmis" title="Ascodesmis">Ascodesmis</a>, <a href="/w/index.php?title=Caloscypha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caloscypha (de pagina bestaat niet)">Caloscypha</a>, <a href="/w/index.php?title=Carbomyces&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbomyces (de pagina bestaat niet)">Carbomyces</a>, <a href="/wiki/Gyromitra" title="Gyromitra">Gyromitra</a>, <a href="/w/index.php?title=Glaziella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glaziella (de pagina bestaat niet)">Glaziella</a>, <a href="/wiki/Helvella" class="mw-redirect" title="Helvella">Helvella</a>, <a href="/w/index.php?title=Karstenella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karstenella (de pagina bestaat niet)">Karstenella</a>, <a href="/w/index.php?title=Acervus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acervus (de pagina bestaat niet)">Acervus</a>, <a href="/w/index.php?title=Pyronema&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pyronema (de pagina bestaat niet)">Pyronema</a>, <a href="/wiki/Sphaerosoma_(schimmelgeslacht)" title="Sphaerosoma (schimmelgeslacht)">Sphaerosoma</a>, <a href="/wiki/Peziza" title="Peziza">Peziza</a>, <a href="/wiki/Morchella" class="mw-redirect" title="Morchella">Morchella</a>, <a href="/w/index.php?title=Rhizinia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rhizinia (de pagina bestaat niet)">Rhizinia</a>, <a href="/wiki/Sarcoscypha" title="Sarcoscypha">Sarcoscypha</a>, <a href="/wiki/Sarcosoma" title="Sarcosoma">Sarcosoma</a>, <a href="/wiki/Tuber" class="mw-redirect" title="Tuber">Tuber</a></li></ul></li> <li>Klasse <a href="/wiki/Sordariomycetes" title="Sordariomycetes">Sordariomycetes</a> <ul><li>Orde <a href="/wiki/Halosphaeriales" class="mw-redirect" title="Halosphaeriales">Halosphaeriales</a>: <a href="/w/index.php?title=Halosphaeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halosphaeria (de pagina bestaat niet)">Halosphaeria</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Hypocreales" title="Hypocreales">Hypocreales</a>: <a href="/w/index.php?title=Bionectria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bionectria (de pagina bestaat niet)">Bionectria</a>, <a href="/w/index.php?title=Melanospora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melanospora (de pagina bestaat niet)">Melanospora</a>, <a href="/wiki/Claviceps" title="Claviceps">Claviceps</a>, <a href="/wiki/Hypocrea" class="mw-redirect" title="Hypocrea">Hypocrea</a>, <a href="/wiki/Nectria_(schimmel)" title="Nectria (schimmel)">Nectria</a>, <a href="/w/index.php?title=Niesslia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niesslia (de pagina bestaat niet)">Niesslia</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Microascales" title="Microascales">Microascales</a>: <a href="/w/index.php?title=Chadefaudiella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chadefaudiella (de pagina bestaat niet)">Chadefaudiella</a>, <a href="/w/index.php?title=Microascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microascus (de pagina bestaat niet)">Microascus</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Boliniales" title="Boliniales">Boliniales</a>: <a href="/wiki/Endoxyla" title="Endoxyla">Endoxyla</a>, <a href="/w/index.php?title=Catabotrys&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catabotrys (de pagina bestaat niet)">Catabotrys</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Diaporthales" title="Diaporthales">Diaporthales</a>: <a href="/w/index.php?title=Melanoconis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melanoconis (de pagina bestaat niet)">Melanoconis</a>, <a href="/wiki/Valsa" title="Valsa">Valsa</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Ophiostomatales" title="Ophiostomatales">Ophiostomatales</a>: <a href="/w/index.php?title=Kathistes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kathistes (de pagina bestaat niet)">Kathistes</a>, <a href="/w/index.php?title=Ophiostoma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ophiostoma (de pagina bestaat niet)">Ophiostoma</a></li> <li>Orde <a href="/wiki/Sordariales" title="Sordariales">Sordariales</a>: <a href="/w/index.php?title=Annulatascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Annulatascus (de pagina bestaat niet)">Annulatascus</a>, <a href="/w/index.php?title=Batistia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Batistia (de pagina bestaat niet)">Batistia</a>, <a href="/w/index.php?title=Cephalotheca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cephalotheca (de pagina bestaat niet)">Cephalotheca</a>, <a href="/w/index.php?title=Chaetomium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaetomium (de pagina bestaat niet)">Chaetomium</a>, <a href="/w/index.php?title=Chaetosphaeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaetosphaeria (de pagina bestaat niet)">Chaetosphaeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Coniochaeta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coniochaeta (de pagina bestaat niet)">Coniochaeta</a>, <a href="/w/index.php?title=Helminthosphaeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helminthosphaeria (de pagina bestaat niet)">Helminthosphaeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Lasiosphaeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lasiosphaeria (de pagina bestaat niet)">Lasiosphaeria</a>, <a href="/w/index.php?title=Nitschkia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nitschkia (de pagina bestaat niet)">Nitschkia</a>, <a href="/w/index.php?title=Neurospora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neurospora (de pagina bestaat niet)">Neurospora</a>, <a href="/w/index.php?title=Sordaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sordaria (de pagina bestaat niet)">Sordaria</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Xylariales" title="Xylariales">Xylariales</a>: <a href="/w/index.php?title=Amphisphaerella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amphisphaerella (de pagina bestaat niet)">Amphisphaerella</a>, <a href="/w/index.php?title=Clypeosphaerella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clypeosphaerella (de pagina bestaat niet)">Clypeosphaerella</a>, <a href="/wiki/Diatrype" title="Diatrype">Diatrype</a>, <a href="/w/index.php?title=Graphostroma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Graphostroma (de pagina bestaat niet)">Graphostroma</a>, <a href="/w/index.php?title=Hyponectria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyponectria (de pagina bestaat niet)">Hyponectria</a>, <a href="/wiki/Xylaria" title="Xylaria">Xylaria</a></li></ul></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Klasse <a href="/wiki/Laboulbeniomycetes" title="Laboulbeniomycetes">Laboulbeniomycetes</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> Orde <a href="/wiki/Laboulbeniales" title="Laboulbeniales">Laboulbeniales</a>: <a href="/w/index.php?title=Laboulbenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laboulbenia (de pagina bestaat niet)">Laboulbenia</a></li></ul></li></ul></li></ul></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <a href="/wiki/Basidiomyceten" title="Basidiomyceten">Basidiomycota</a> Moore 1980</li></ul></li></ul> </div> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oudere_indelingen">Oudere indelingen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=45" title="Bewerk dit kopje: Oudere indelingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=45" title="De broncode bewerken van de sectie: Oudere indelingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vroeger werd gebruikgemaakt van een indeling op basis van het ascocarp van de schimmel: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r56498116" /><div class="treeview"> <li class="lastline emptyline"> <ul><li><i>Euascomyceten</i>: de ascomyceten die wel echte ascocarpen ontwikkelen.<br />Dit is de grootste groep, die ook de <a href="/wiki/Farmacie" title="Farmacie">farmaceutisch</a> meest belangrijke schimmels bevat (zoals <i><a href="/wiki/Penicillium_chrysogenum" title="Penicillium chrysogenum">Penicillium chrysogenum</a></i>), alsook de <a href="/wiki/Truffel" title="Truffel">truffels</a> en <a href="/wiki/Morielje" title="Morielje">morieljes</a>.</li> <li><i>Hemiascomyceten</i>: de groep ascomyceten die geen echte ascocarpen ontwikkelen.<br />Ascocarpen ontwikkelen zich direct uit de ascogene hyfen, zonder het tussenstadium van gespecialiseerde cellen. Men maakt nog een verder onderscheid tussen de: <ul><li><i>Discomyceten</i>: vorming van apothecium</li> <li><i>Pyromyceten</i>: vorming van perithecium</li> <li><i>Loculoascomyceten</i>: vorming van pseudothecium</li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <i>Plectomyceten</i>: vorming van cleistothecium</li></ul></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <i>Archaeoascomyceten</i>: deze hebben geen ascocarpen; ze vormen een relatief kleine groep, die traditioneel tot de hemiascomyceten gerekend werd.<br />De Archaeoascomyceten hebben zich wellicht vroeg los van de andere ascomyceten ontwikkeld als een afzonderlijke natuurlijke groep, maar deze stelling is zeer omstreden.</li></ul> </li></div> <p>In onderstaande, oudere indelingen zijn de klassen niet gegroepeerd in onderstammen (subfyla). De Pezizomycotina hebben daar nog de naam <a href="/wiki/Pezizomycotina" title="Pezizomycotina">Ascomycetes</a>. </p> <table class="wikitable vatop" style="font-size:100%;line-height:120%;"> <tbody><tr> <td width="50%">De <a href="/wiki/Taxonomie" title="Taxonomie">taxonomische</a> indeling volgens<br />de <a href="/wiki/Index_Fungorum" title="Index Fungorum">Index Fungorum</a> (2008) is als volgt:<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td width="50%">De oude indeling </td></tr> <tr> <td><b>Stam</b>: <b>Ascomycota</b> <ul><li>Klasse: <a href="/wiki/Arthoniomycetes" title="Arthoniomycetes">Arthoniomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Dothideomycetes" title="Dothideomycetes">Dothideomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Eurotiomycetes" title="Eurotiomycetes">Eurotiomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Laboulbeniomycetes" title="Laboulbeniomycetes">Laboulbeniomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Lecanoromycetes" title="Lecanoromycetes">Lecanoromycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Leotiomycetes" title="Leotiomycetes">Leotiomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/w/index.php?title=Lichinomycetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lichinomycetes (de pagina bestaat niet)">Lichinomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/w/index.php?title=Microsporea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microsporea (de pagina bestaat niet)">Microsporea</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Neolectomycetes" title="Neolectomycetes">Neolectomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Orbiliomycetes" title="Orbiliomycetes">Orbiliomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Pezizomycetes" title="Pezizomycetes">Pezizomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Pneumocystidomycetes" title="Pneumocystidomycetes">Pneumocystidomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Saccharomycetes" title="Saccharomycetes">Saccharomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Schizosaccharomycetes" title="Schizosaccharomycetes">Schizosaccharomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Sordariomycetes" title="Sordariomycetes">Sordariomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Taphrinomycetes" title="Taphrinomycetes">Taphrinomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/w/index.php?title=Tremellomycetes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tremellomycetes (de pagina bestaat niet)">Tremellomycetes</a></li> <li>Klasse: <i><b><a href="/wiki/Incertae_sedis" title="Incertae sedis">Incertae sedis</a></b></i></li></ul> </td> <td><b>Stam</b>: <b>Ascomycota</b> <ul><li>Klasse: Zakjeszwammen (<a href="/wiki/Pezizomycotina" title="Pezizomycotina">Ascomycetes</a>) <ul><li>Subklasse: <a href="/wiki/Arthoniomycetidae" title="Arthoniomycetidae">Arthoniomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Chaetothyriomycetidae" title="Chaetothyriomycetidae">Chaetothyriomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Dothideomycetidae" title="Dothideomycetidae">Dothideomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Erysiphomycetidae" class="mw-redirect" title="Erysiphomycetidae">Erysiphomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Eurotiomycetidae" title="Eurotiomycetidae">Eurotiomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Laboulbeniomycetidae" title="Laboulbeniomycetidae">Laboulbeniomycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Lecanoromycetidae" title="Lecanoromycetidae">Lecanoromycetidae</a></li> <li>Subklasse: <a href="/wiki/Leotiomycetidae" title="Leotiomycetidae">Leotiomycetidae</a></li></ul></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Neolectomycetes" title="Neolectomycetes">Neolectomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Pneumocystidomycetes" title="Pneumocystidomycetes">Pneumocystidomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Saccharomycetes" title="Saccharomycetes">Saccharomycetes</a><br /> (onder andere <a href="/wiki/Gist" title="Gist">Gist</a>, o.a. <i><a href="/wiki/Saccharomyces_cerevisiae" class="mw-redirect" title="Saccharomyces cerevisiae">Saccharomyces cerevisiae</a></i>)</li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Schizosaccharomycetes" title="Schizosaccharomycetes">Schizosaccharomycetes</a></li> <li>Klasse: <a href="/wiki/Taphrinomycetes" title="Taphrinomycetes">Taphrinomycetes</a><br /> (onder andere <a href="/wiki/Heksenbezem" title="Heksenbezem">Heksenbezem</a> <i>Taphrina betulina</i>)</li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Onderzoek">Onderzoek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&veaction=edit&section=46" title="Bewerk dit kopje: Onderzoek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ascomyceten&action=edit&section=46" title="De broncode bewerken van de sectie: Onderzoek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De systematiek van zakjeszwammen is nog altijd een belangrijk onderzoeksgebied. De plaatsing van de ascomyceten als zustergroep van de basidiomyceten is weliswaar relatief onomstreden, vragen naar de verdere indeling zijn echter nog steeds actueel. In het bijzonder de verhouding van de archaeoascomyceten tot de rest van ascomyceten is nog niet opgehelderd; ook de gedetailleerde classificatie binnen de ascomyceten<a href="/wiki/Orde_(biologie)" title="Orde (biologie)">ordes</a> is nog in beweging. </p><p>Een ander vruchtbaar onderzoeksgebied is de bestudering van de afstamming van de ascomyceten aan de hand van fossiele sporen, asci of hele ascocarpen. In het bijzonder de associatie van ascomyceten met de wortels van de eerste landplanten is bij verre nog niet opgeklaard; nieuwe fossielenvondsten zijn dringend nodig om de landkolonisatie van planten en schimmels beter te begrijpen. </p><p>De rol van zakjeszwammen in ecosystemen is een ander onderwerp van studie in de schimmelkunde. In het bijzonder de <a href="/wiki/Endofyt" title="Endofyt">endofyten</a> en hun uitwerking op planten zijn beperkt onderzocht. Terwijl de <a href="/wiki/Lichenologie" title="Lichenologie">lichenologie</a> (korstmossenkunde) traditioneel een zelfstandige wetenschap is, valt het onderzoek naar wortelschimmelsymbioses en endofytische schimmels in het werkgebied van mycologen. </p><p>Verscheidene schimmels dienen als modelorganismen in de <a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">genetica</a> en <a href="/wiki/Moleculaire_biologie" title="Moleculaire biologie">moleculaire biologie</a>. Onder andere op <i><a href="/wiki/Neurospora_crassa" title="Neurospora crassa">Neurospora crassa</a></i><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en het bakkers- of <a href="/wiki/Biergist" title="Biergist">biergist</a> (<i>Saccharomyces cerevisiae</i>)<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> wordt onderzoek gedaan naar talrijke celbiologische fenomenen, die van elementaire betekenis zijn voor de kennis van alle organismen en de daaraan ten grond liggende levensprocessen. </p><p>De vraag van de soortbescherming komt steeds meer op de voorgrond: De <a href="/wiki/Beschermingsstatus" title="Beschermingsstatus">bedreigingsstatus</a> van een soort kan alleen goed beoordeeld worden indien men degelijke gegevens over de bestandsontwikkeling heeft - deze bestaan tegenwoordig vaak alleen in uitzonderingsgevallen, zelfs op de gematigde breedtes. </p><p>Anno 2016 is nog slechts een gering deel van alle ascomyceten beschreven. De beschrijving van nieuwe soorten, in het bijzonder uit de tropen, zal de mycologie nog lang bezighouden. </p> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><div style="margin-top:-16px"></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Noten">Noten</h2></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.uoguelph.ca/~gbarron/MISC2006/jul2006.htm"><span style="font-variant:small-caps;">George Barron</span> (2006) <i>George Barron's Website on Fungi. Myxotrichum - Gymnothecium</i> (afbeelding)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171121200933/http://www.uoguelph.ca/~gbarron/MISC2006/jul2006.htm">Gearchiveerd</a> op 21 november 2017.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3905936/figure/F4/"><span style="font-variant:small-caps;">Sharma, R. & S.K. Singh</span> <i>A new species of Gymnoascus with verruculose ascospores</i> (Gymnothecium met foto's)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190925061227/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3905936/figure/F4/">Gearchiveerd</a> op 25 september 2019.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pf.chiba-u.ac.jp/gallery/fungi/a/Arthroderma_benhamiae_gymnothecium_SEM-1.htm">(1999) <i>Arthroderma benhamiae</i>, gymnothecium. Chiba University Research Center for Pathogenic Fungi and Microbial Toxicoses. (SEM afbeelding van een gymnothecium)</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210304083635/http://www.pf.chiba-u.ac.jp/gallery/fungi/a/Arthroderma_benhamiae_gymnothecium_SEM-1.htm">Gearchiveerd</a> op 4 maart 2021.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Op <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8099/figure/A3958/">Ncbi.nlm.nih.gov</a> toont een figuur die 'paraseksualiteit' verduidelijkt. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190925061227/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8099/figure/A3958/">Gearchiveerd</a> op 25 september 2019.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Bij <a href="/wiki/Geslachtelijke_voortplanting" title="Geslachtelijke voortplanting">geslachtelijke voortplanting</a> treedt geslachtelijke overkruising daarentegen alleen op bij de als <a href="/wiki/Meiose_(voortplanting)" title="Meiose (voortplanting)">meiose</a> bekendstaande kerndeling.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sites.google.com/site/funghiparadise/ascomycota/pezizales/ascobolaceae/ascobolus-immersus-pers-1794">Foto's van het sporenkanon van <i>Ascobolus immersus</i></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161006000140/https://www.sites.google.com/site/funghiparadise/ascomycota/pezizales/ascobolaceae/ascobolus-immersus-pers-1794">Gearchiveerd</a> op 6 oktober 2016.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">De laatste gegevens over de classificatie van ascomyceten (aan de hand van genetische technieken) kunnen via het vrij beschikbare tijdschrift <a href="/w/index.php?title=Myconet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myconet (de pagina bestaat niet)">Myconet</a> geraadpleegd worden.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.allesoverpaddenstoelen.nl/Aop2_Ascoproject.html">Determinatiesleutels Ascomyceten van de Nederlandse Mycologische Vereniging</a></li> <li><span class="citation" id="CITEREFAlexopoulos1996"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Alexopoulos, C.J.</span>, <span style="font-variant:small-caps;">M. Blackwell & C.W. Mims</span> (1996). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/introductorymyco0000alex_q5x1">Introductory Mycology</a></i></cite>. Wiley, New York. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-471-52229-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-471-52229-4">ISBN 978-0-471-52229-4</a></span>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFBagyarajn2006"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Bagyarajn, D.J.</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Arpana J.</span> (2006). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160701194407/http://nsdl.niscair.res.in/jspui/bitstream/123456789/177/1/Fungi%201%20-%20formatted%20Sep%2021.pdf">Diversity of Microbes and Cryptograms</a></i></cite>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFBraun2012"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Braun, Uwe</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Roger T.A. Cook</span> (2012). <cite><i>Taxonomic manual of the Erysiphales (powdery mildews)</i></cite>. CBS-KNAW Fungal Biodiversity Centre, Utrecht. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-9-070-35189-2" title="Speciaal:Boekbronnen/978-9-070-35189-2">ISBN 978-9-070-35189-2</a></span>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFBreitenbach1984"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Breitenbach, F.</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Kränzlin J.</span> (1984). <cite><i>Pilze der Schweiz: Band 1 Ascomycetes</i></cite>. Verl. Mykologia, <a href="/wiki/Luzern_(stad)" title="Luzern (stad)">Luzern</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-3-856-04011-6" title="Speciaal:Boekbronnen/978-3-856-04011-6">ISBN 978-3-856-04011-6</a></span>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFKavanagh2011"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Kavanagh, K.</span> (2011). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.slideshare.net/ssuser26941b/fungibiologyandapplications">Fungi: Biology and Applications</a></i></cite>. Wiley-Blackwell, <a href="/wiki/Chichester" title="Chichester">Chichester</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-470-97710-1" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-470-97710-1">ISBN 978-0-470-97710-1</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160809210909/http://www.slideshare.net/ssuser26941b/fungibiologyandapplications">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-08-09">9 augustus 2016</span>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFKendrick2000"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Kendrick, B.</span> (2000). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fifthkingdom0000kend_i9x4">The Fifth Kingdom</a></i></cite>. Focus Pub, <a href="/wiki/Newburyport" title="Newburyport">Newburyport</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-1-585-10022-4" title="Speciaal:Boekbronnen/978-1-585-10022-4">ISBN 978-1-585-10022-4</a></span>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFKrieglsteiner1993"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Krieglsteiner, G.J.</span> (1993). <cite><i>Verbreitungsatlas der Großpilze Deutschlands (West) Band 2. Schlauchpilze</i></cite>. Ulmer, <a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-3-800-13318-5" title="Speciaal:Boekbronnen/978-3-800-13318-5">ISBN 978-3-800-13318-5</a></span>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span> <span style="font-variant:small-caps;">Müller, E. & W. Loeffler</span> <i>Mykologie. Grundriß für Naturwissenschaftler un Mediziner.</i> 2., überarbeitete und erweiterte Auflage. Georg Thieme Verlag, <a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a>, 1971, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/3134368021" title="Speciaal:Boekbronnen/3134368021">ISBN 3134368021</a></span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFTaylor1994"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Taylor, T. N.</span> (1994). <cite>The fossil history of ascomycetes</cite>. <i>Life Sciences</i> NATO ASI <b>269</b>: p. 167-174 (Plenum: New York). <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/0258-1213">0258-1213</a>. </span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFTayler2015_p.259-273"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Tayler, T.N.</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Krings M., Taylor E.L., McLaughlin D.J., Spatafora J.W.</span> (2015). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/275654617_Fungal_diversity_in_the_fossil_record">Systematics and Evolution: The Mycota VII Part B</a></i></cite>. Springer-Verlag, Berlijn, p.259-273. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-3-662-46010-8" title="Speciaal:Boekbronnen/978-3-662-46010-8">ISBN 978-3-662-46010-8</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190925061229/https://www.researchgate.net/publication/275654617_Fungal_diversity_in_the_fossil_record">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2019-09-25">25 september 2019</span>.</span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties_en_verwijzingen">Referenties en verwijzingen</h2></div> <ul><li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ascomycota?oldid=9336530">Ascomycota</a> op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ascomycota?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r66936091">.mw-parser-output .error-bronvermelding{color:#ff0000;font-weight:bold}.mw-parser-output .error-bronvermelding span{font-size:larger}</style></li> <li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schlauchpilze?oldid=9336530">Schlauchpilze</a> op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schlauchpilze?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r66936091" /></li></ul> <div class="reflist" style="-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2014"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Beimforde C, Feldberg K, Nylinder S, et al.</span> (2014). <cite>Estimating the Phanerozoic history of the Ascomycota lineages: Combining fossil and molecular data</cite>. <i>Molecular Phylogenetics and Evolution</i> <b>78</b>: 386-398. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.ympev.2014.04.024S">10.1016/j.ympev.2014.04.024S</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-holt-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-holt_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-holt_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFHolt2013"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Holt, J.R.</span>; <span style="font-variant:small-caps;">C.A. Iudica</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://comenius.susqu.edu/biol/202/fungi/ascomycota/default.htm">Description of the phylum Ascomycota</a>. <i>Diversity of Life</i> (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211122065648/http://comenius.susqu.edu/biol/202/fungi/ascomycota/default.htm">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2022-01-09">9 januari 2022</span>. Geraadpleegd op 2016. </span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFChapman2006_p.51"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Chapman, A.D.</span> (2006). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.environment.gov.au/system/files/pages/2ee3f4a1-f130-465b-9c7a-79373680a067/files/07-nlsaw-fungi.pdf">Numbers of Living Species in Australia and the World</a></i></cite>. Australian Govt., Dept. of the Environment and Heritage, <a href="/wiki/Canberra" title="Canberra">Canberra</a>, p.51. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-0-642-56849-6" title="Speciaal:Boekbronnen/978-0-642-56849-6">ISBN 978-0-642-56849-6</a></span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210831205033/https://www.environment.gov.au/system/files/pages/2ee3f4a1-f130-465b-9c7a-79373680a067/files/07-nlsaw-fungi.pdf">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-08-31">31 augustus 2021</span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFAdleSimpson2012"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Adle, Sina M.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Simpson, Alastair G.B. & vele anderen</span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2012-09-28">28 september 2012</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1550-7408.2012.00644.x/pdf">The Revised Classification of Eukaryotes</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170922115422/http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1550-7408.2012.00644.x/pdf">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2017-09-22">22 september 2017</span>. <i>Journal of Eukaryotic Microbiology</i> 59 (5): p.444, 450. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/1066-5234">1066-5234</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111/j.1550-7408.2012.00644.x">10.1111/j.1550-7408.2012.00644.x</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bladmineerders.nl/parasites/fungi/dikarya/ascomycota/pezizomycotina/dothideomycetes/pleosporomycetidae/pleosporales/phaeosphaeriaceae/eudarluca/eudarluca-caricis/?lang=nl"><i>Eudarluca caricis</i> Plantparasieten van Europa</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFSchwantes1996"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Duits">(<span>de</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Schwantes, Hans Otto</span> (1996). <cite><i>Biologie der Pilze. Eine Einführung in die angewandte Mykologie</i></cite>. Ulmer, <a href="/wiki/Stuttgart" title="Stuttgart">Stuttgart</a>. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/3-8252-1871-6" title="Speciaal:Boekbronnen/3-8252-1871-6">ISBN 3-8252-1871-6</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Müller, E. & W. Loeffler</span> (1971) p. 191.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFWynnsJensenEilenberg2013"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Wynns, Anja A.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Jensen, Annette B., Eilenberg, Jørgen</span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2013-09-25">25 september 2013</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0073419">Ascosphaera callicarpa, a New Species of Bee-Loving Fungus, with a Key to the Genus for Europe</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225053250/https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0073419">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-02-25">25 februari 2021</span>. <i><a href="/wiki/PLoS_ONE" class="mw-redirect" title="PLoS ONE">PLoS ONE</a></i> 8 (9). <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0073419">10.1371/journal.pone.0073419</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFBrundrett2008"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Brundrett, Mark</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mycorrhizas.info/evol.html">Mycorrhizal associations: The Web Resource Section 2</a>. <i>Myrcorrhizal associations: The Web Resource</i> (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160627155928/http://mycorrhizas.info:80/evol.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-06-27">27 juni 2016</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2016-07-20">20 juli 2016</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.phc.eu/files/teeltprogrammas/Herplantziekte_infoblad.pdf">Bodemmoeheid / Herplantziekte fruitbomen: Pak het probleem bij de wortel aan</a>. Plant Health Care informatieblad. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160819035006/http://www.phc.eu/files/teeltprogrammas/Herplantziekte_infoblad.pdf">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-08-19">19 augustus 2016</span>. Geraadpleegd op 2016. </span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Jacobs Philip</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biological-research.com/philip-jacobs%20BRIC/ha-angu.htm">Harposporium anguillulae</a>. <i>Nematophagous Fungi</i>. Biological Research & Investment Corporation (<span class="mw-formatted-date" title="2002-04-30">30 april 2002</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305122318/http://www.biological-research.com/philip-jacobs%20BRIC/ha-angu.htm">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2016-03-05">5 maart 2016</span>. Geraadpleegd op 2016. </span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFMeerupatiAndersson2013"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Meerupati, Tejashwari</span>, <span style="font-variant:small-caps;">anderen</span><span style="font-variant:small-caps;">, Andersson, Karl-Magnus</span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2013-11-14">14 november 2013</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3828140/">Genomic Mechanisms Accounting for the Adaptation to Parasitism in Nematode-Trapping Fungi</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220108234935/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3828140/">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2022-01-09">9 januari 2022</span>. <i><a href="/wiki/PLOS" class="mw-redirect" title="PLOS">PLOS</a></i> 9 (11). <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371/journal.pgen.1003909">10.1371/journal.pgen.1003909</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFYangXu2012"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Yang, Ence</span>, <span style="font-variant:small-caps;">anderen</span><span style="font-variant:small-caps;">, Xu, Lingling</span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2012-05-18">18 mei 2012</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pnas.org/content/109/27/10960.full">Origin and evolution of carnivorism in the Ascomycota (fungi)</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180214164854/http://www.pnas.org:80/content/109/27/10960.full">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2018-02-14">14 februari 2018</span>. <i><a href="/wiki/Proceedings_of_the_National_Academy_of_Sciences" title="Proceedings of the National Academy of Sciences">PNAS</a></i> 109 (27). <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073/pnas.1120915109">10.1073/pnas.1120915109</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pnas.org/content/109/27/10960/T2.expansion.html">Overzichtstabel. Origin and evolution of carnivorism in the Ascomycota (fungi).</a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup>, Pnas.org</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFSheridanNelsonTan1971"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Sheridan, J.E.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Nelson, J., Tan, T.L.</span>  (november 1971). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html">Studies on the ‘Kerosene Fungus’ Cladosporium Resinae (Lindau) De Vries: Part I. The Problem of Microbial Contamination of Aviation Fuels</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225130848/http://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-Bio19Tuat01-t1-body-d4.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-02-25">25 februari 2021</span>. <i>Tuatara, Journal of the Biological Society</i> 19 (1): p.21</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Nederlands">(<span>nl</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=126937">Informatie over Ascomyota</a> in het <a href="/wiki/Nederlands_Soortenregister" title="Nederlands Soortenregister">Nederlands Soortenregister</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210603194006/https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=126937">Gearchiveerd</a> op 3 juni 2021.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Müller, E. & W. Loeffler</span> (1971) p. 191</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Fincham J RS, Day PR (1963). Fungal Genetics. Blackwell Scientific Publications, Oxford, UK. ASIN: B000W851KO</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Wagner RP, Mitchell HK. (1964). Genetics and Metabolism. John Wiley and Sons, Inc., New York ASIN: B00BXTC5BO</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.morana-rtd.com/e-preservationscience/2010/Abdel-Kareem-15-01-2010.pdf"><span style="font-variant:small-caps;">Omar Abdel Kareem</span>, Fungal Deterioration of Historical Textiles in Egypt, e-PS, 2010, 7, 40-4</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210901040856/http://www.morana-rtd.com/e-preservationscience/2010/Abdel-Kareem-15-01-2010.pdf">Gearchiveerd</a> op 1 september 2021.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hytechsales.com/mildew.html">HyTech Insulating Ceramic Paint, Mildew and mildew control for painted surfaces</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210126205855/http://www.hytechsales.com/mildew.html">Gearchiveerd</a> op 26 januari 2021.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iucnredlist.org/search">The IUCN Red List of Threatened Species 2016-1. Met uitsterving bedreigde schimmels, uitgave 2016-1</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211228135428/https://www.iucnredlist.org/search">Gearchiveerd</a> op 28 december 2021.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Taylor JW, Berbee ML.</span>, <i>Dating divergences in the Fungal Tree of Life: review and new analyses</i>, Mycologia, MSA (2006), vol. 98, nr. 6, pp. 838-49.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFBeimfordeFeldbergNylinderRikkinen2014"><span style="font-variant:small-caps;">Beimforde, C.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Feldberg, K., Nylinder, S., Rikkinen, J., Tuovila, H.</span> (2014). <cite>Estimating the Phanerozoic history of the Ascomycota lineages: Combining fossil and molecular data</cite>. <i>Molecular Phylogenetics and Evolution</i> <b>78</b>: 386–398. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.ympev.2014.04.024">10.1016/j.ympev.2014.04.024</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Taylor TN, H. Hass, H. Kerp, M. Krings, R.T. Hanlin.</span>, <i>Perithecial ascomycetes from the 400 million year old Rhynie chert: an example of ancestral polymorphism</i>, Mycologia, MSA (2005), vol. 97, nr. 1, pp. 269-285.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/16786/TaylorT_Mycologia_97(1)269.pdf;sequence=1">[1]</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210831205100/https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/16786/TaylorT_Mycologia_97(1)269.pdf;sequence=1">Gearchiveerd</a> op 31 augustus 2021.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Schoch, C.L., G-H. Sung, F. López-Giráldez e.a.</span>, Systematic Biology, <i>The Ascomycota tree of life: A phylum-wide phylogeny clarifies the origin and evolution of fundamental reproductive and ecological traits</i>, Society of Systematic Biologists (2009), vol. 58, nr. 2, pp. 224-39.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Hughes DP, Wappler T, Labandeira CC (2011) Ancient death-grip leaf scars reveal ant-fungal parasitism. Biol Lett 7:67–70</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFLumschHuhndorf2007"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Lumsch, H. Thorsten</span><span style="font-variant:small-caps;">, Huhndorf, Sabine M.</span>  (<span class="mw-formatted-date" title="2007-12-31">31 december 2007</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.fieldmuseum.org/myconet/pdfs/Myconet_13a.pdf">Outline of Ascomycota</a></cite>. <i>Myconet</i> 10 (13)</span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFHolt"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Holt, J.R.</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://comenius.susqu.edu/biol/202/fungi/default.htm">Description of the kingdom Fungi</a>. <i>Diversity of Life</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2013-05-16">16 mei 2013</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210525073921/http://comenius.susqu.edu/biol/202/fungi/default.htm">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-05-25">25 mei 2021</span>. Geraadpleegd op 2016. </span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.speciesfungorum.org/Names/fundic.asp?RecordID=Ascomycota&Type=P">Ascomycota</a>, Speciesfungorum.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220108234919/http://www.speciesfungorum.org/Names/fundic.asp?RecordID=Ascomycota&Type=P">Gearchiveerd</a> op 9 januari 2022.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="TEST__CITEREFDavisPerkins2002"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Davis, Rowland H.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Perkins, David D.</span>  (mei 2002). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/nrg/journal/v3/n5/full/nrg797.html">Neurospora: a model of model microbes</a></cite>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110629001804/http://www.nature.com/nrg/journal/v3/n5/full/nrg797.html">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2011-06-29">29 juni 2011</span>. <i>Nature Reviews Genetics</i> 3 (5): p. 397-403. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038/nrg797">10.1038/nrg797</a>.</span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFGoffeau1997"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320" /><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Goffeau, A.</span>, <span style="font-variant:small-caps;">Barrell B.G. & vele anderen</span> (<span class="mw-formatted-date" title="1997-10-25">25 oktober 1997</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.sciencemag.org/content/274/5287/546">Life with 6000 genes</a></cite>. <i><a href="/wiki/Science" title="Science">Science</a></i> <b>274</b> (5287): p.546, 563–567 (New York). <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. <a href="/wiki/PubMed" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8849441">8849441</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126/science.274.5287.546.">10.1126/science.274.5287.546.</a>.  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210722110849/https://science.sciencemag.org/content/274/5287/546">Gearchiveerd van origineel</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-07-22">22 juli 2021</span>. Geraadpleegd op 2016. </span></span> </li> </ol></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Beschrijvende_mycologie:_terminologie_voor_schimmels"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_schimmelmorfologie" title="Sjabloon:Navigatie schimmelmorfologie"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_schimmelmorfologie&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Beschrijvende_mycologie:_terminologie_voor_schimmels" class="navigatie-titel">Beschrijvende mycologie: terminologie voor <a href="/wiki/Schimmels" title="Schimmels">schimmels</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style="width:100%;"><tbody><tr><td class="links" style="width:16em;"><b>Algemeen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Dikaryofase" title="Dikaryofase">dikaryofase</a> · <a href="/wiki/Dikaryon" title="Dikaryon">dikaryon</a> · <a href="/wiki/Context_(mycologie)" title="Context (mycologie)">context</a> · <a href="/wiki/Haustorium" title="Haustorium">haustorium</a> · <a href="/wiki/Heksenkring" title="Heksenkring">heksenkring</a> · <a href="/wiki/Hoed_(mycologie)" title="Hoed (mycologie)">hoed</a> · <a href="/wiki/Hygrofaan" title="Hygrofaan">hygrofaan</a> · <a href="/wiki/Hymenium" title="Hymenium">hymenium</a> · <a href="/wiki/Hymenofoor" title="Hymenofoor">hymenofoor</a> · <a href="/wiki/Lamel_(mycologie)" title="Lamel (mycologie)">lamel</a> · <a href="/wiki/Mazaedium" title="Mazaedium">mazaedium</a> · <a href="/wiki/Mycorrhiza" title="Mycorrhiza">mycorrhiza</a> · <a href="/wiki/Paddenstoel_(schimmel)" title="Paddenstoel (schimmel)">paddenstoel</a> · <a href="/wiki/Parafyse" title="Parafyse">parafyse</a> · <a href="/wiki/Peridium" title="Peridium">peridium</a> · <a href="/wiki/Rizomorf" title="Rizomorf">rizomorf</a> · <a href="/wiki/Schimmeldraad" title="Schimmeldraad">schimmeldraad</a> · <a href="/wiki/Septum_(schimmel)" title="Septum (schimmel)">septum</a> · <a href="/wiki/Sporangiofoor" title="Sporangiofoor">sporangiofoor</a> · <a href="/wiki/Sporangium" title="Sporangium">sporangium</a> · <a href="/wiki/Spore" title="Spore">spore</a> · <a href="/wiki/Trama" title="Trama">trama</a> · <a href="/wiki/Zo%C3%B6spore" title="Zoöspore">zoöspore</a> · <a href="/wiki/Zwamvlok" title="Zwamvlok">zwamvlok</a> · <a href="/wiki/Zygospore" title="Zygospore">zygospore</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Ascomyceten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Anamorf_(schimmel)" title="Anamorf (schimmel)">anamorf</a> · <a href="/wiki/Apothecium" title="Apothecium">apothecium</a> · <a href="/wiki/Ascogonium" title="Ascogonium">ascogonium</a> · <a class="mw-selflink-fragment" href="#Gymnothecium">gymnothecium</a> · <a class="mw-selflink-fragment" href="#Pseudothecium">pseudothecium</a> · <a class="mw-selflink-fragment" href="#Sporocyst">sporocyst</a> · <a href="/wiki/Ascospore" title="Ascospore">ascospore</a> · <a href="/wiki/Cleistothecium" title="Cleistothecium">cleistothecium</a> · <a href="/wiki/Conidiofoor" title="Conidiofoor">conidiofoor</a> · <a href="/wiki/Conidium" title="Conidium">conidium</a> · <a href="/wiki/Fialide" title="Fialide">fialide</a> · <a href="/wiki/Holomorf_(schimmel)" title="Holomorf (schimmel)">holomorf</a> · <a href="/wiki/Perithecium" title="Perithecium">perithecium</a> · <a href="/wiki/Pycnidium" title="Pycnidium">pycnidium</a> · <a href="/wiki/Sporenzakje" title="Sporenzakje">sporenzakje</a> · <a href="/wiki/Stroma_(schimmel)" title="Stroma (schimmel)">stroma</a> · <a href="/wiki/Teleomorf" title="Teleomorf">teleomorf</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Basidiomyceten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Annulus_(mycologie)" title="Annulus (mycologie)">annulus</a> · <a href="/wiki/Basidie" title="Basidie">basidie</a> · <a href="/wiki/Basidiospore" title="Basidiospore">basidiospore</a> · <a href="/wiki/Beurs_(mycologie)" title="Beurs (mycologie)">beurs</a> · <a href="/wiki/Buisjes_(mycologie)" title="Buisjes (mycologie)">buisjes</a> · <a href="/wiki/Cystidium" title="Cystidium">cystidium</a> · <a href="/wiki/Gordijn_(mycologie)" title="Gordijn (mycologie)">gordijn</a> · <a href="/wiki/Sporenafdruk" title="Sporenafdruk">sporenafdruk</a> · <a href="/wiki/Steel_(mycologie)" title="Steel (mycologie)">steel</a>· <a href="/wiki/Sterigma" title="Sterigma">sterigma</a> · <a href="/wiki/Velum_(mycologie)" title="Velum (mycologie)">velum</a> · <a href="/wiki/Velum_partiale" title="Velum partiale">velum partiale</a> · <a href="/wiki/Velum_universale" title="Velum universale">velum universale</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Oomyceten, waterschimmels:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Chlamydospore" title="Chlamydospore">chlamydospore</a> · <a href="/wiki/O%C3%B6spore" title="Oöspore">oöspore</a> ·</td></tr><tr><td class="links"><b>Pucciniales, roesten:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Aeciospore" title="Aeciospore">aeciospore</a> · <a href="/wiki/Aecium" title="Aecium">aecium</a> · <a href="/wiki/Appressorium" title="Appressorium">appressorium</a> · <a href="/wiki/Spermogonium" title="Spermogonium">spermogonium</a> · <a href="/wiki/Teliospore" title="Teliospore">teliospore</a> · <a href="/wiki/Telium" title="Telium">telium</a> · <a href="/wiki/Urediniospore" title="Urediniospore">urediniospore</a> · <a href="/wiki/Uredinium" title="Uredinium">uredinium</a></td></tr></tbody></table> </div></div> <div class="toccolours etalage" style="display:flex; justify-content:space-between; gap:1em; align-items:center; text-align:center; font-size:85%; clear:both; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);"> <div><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Fairytale_bookmark_golden.svg" class="mw-file-description" title="Etalagester"><img alt="Etalagester" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/20px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/30px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/40px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div> <div>Dit artikel is op 2 augustus 2016 in <span class="plainlinks" style="color:#0645AD"><a class="external text" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ascomyceten&oldid=47175793">deze versie</a></span> opgenomen in de <a href="/wiki/Wikipedia:Etalage" title="Wikipedia:Etalage">etalage</a>.</div> <div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ascomyceten&oldid=68005569">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ascomyceten&oldid=68005569</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Ascomycota" title="Categorie:Ascomycota">Ascomycota</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Schimmellemma" title="Categorie:Wikipedia:Schimmellemma">Wikipedia:Schimmellemma</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen" title="Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen">Wikipedia:Etalage-artikelen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen_uit_2016" title="Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2016">Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2016</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 23 aug 2024 om 02:44.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ascomyceten&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Ascomyceten</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>68 talen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Onderwerp toevoegen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-657b46f875-4nkqb","wgBackendResponseTime":201,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.575","walltime":"0.754","ppvisitednodes":{"value":14092,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":223203,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":111175,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":22,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":75859,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 505.727 1 -total"," 50.35% 254.616 1 Sjabloon:Appendix"," 49.87% 252.213 2 Sjabloon:Bevat"," 26.08% 131.917 2 Sjabloon:References"," 17.92% 90.633 10 Sjabloon:Citeer_boek"," 15.88% 80.304 1 Sjabloon:Taxobox_schimmel"," 15.38% 77.789 1 Sjabloon:Taxobox"," 8.26% 41.751 1 Sjabloon:Navigatie_schimmelmorfologie"," 7.26% 36.740 1 Sjabloon:Navigatie"," 6.84% 34.595 7 Sjabloon:Citeer_tijdschrift"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.064","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1855736,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-64f8f8dcdb-t97hp","timestamp":"20250223174753","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ascomyceten","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Ascomyceten","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q174726","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q174726","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-03-20T18:34:10Z","dateModified":"2024-08-23T01:44:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/ad\/Xylaria_polymorpha_a1.JPG","headline":"divisie uit de onderrijk Dikaryomycota"}</script> </body> </html>