CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Azərbaycanlılar — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"08e6b023-9e68-4110-9832-6880035250e1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Azərbaycanlılar","wgTitle":"Azərbaycanlılar","wgCurRevisionId":7850551,"wgRevisionId":7850551,"wgArticleId":7074,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr","Vikipediya:Dil keçidi şablonu istifadə edilmiş səhifələr","Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr","Vikipediya:Dil keçidi şablonu çıxarılmalı olan səhifələr","Azərbaycanlılar","Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar","Gürcüstanda yaşayan etnik qruplar","İranda yaşayan etnik qruplar","Rusiyada yaşayan etnik qruplar","Türkiyədə yaşayan etnik qruplar","Türk xalqları"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Azərbaycanlılar","wgRelevantArticleId":7074,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az" },"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q482942","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "mediawiki.protectionIndicators.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader", "ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cmediawiki.protectionIndicators.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/84/Azerigirls.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="863"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/84/Azerigirls.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="575"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="460"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Azərbaycanlılar — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Azərbaycanlılar rootpage-Azərbaycanlılar skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-protection-autoconfirmed" class="mw-indicator"><a class="mw-protection-indicator-icon--lock" title="Bu səhifə mühafizə edilib. Onu sadəcə "autoconfirmed" hüququna sahib istifadəçilər redaktə edə bilər." href="https://mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Protection">Bu səhifə mühafizə edilib. Onu sadəcə "autoconfirmed" hüququna sahib istifadəçilər redaktə edə bilər.</a></div> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Azərbaycanlılar</h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><div class="dablink hatnote">"Azəri" və "Azərilər" bura istiqamətləndirilir. Digər istifadə formaları üçün <a href="/wiki/Az%C9%99ri_(d%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99)" class="mw-disambig" title="Azəri (dəqiqləşdirmə)">Azəri (dəqiqləşdirmə)</a> səhifəsinə baxın</div> <table class="infobox" cellspacing="5" style="width: 22em; text-align: center; font-size: 88%; line-height: 1.5em"> <caption style="font-size: larger; font-weight: bold">Azərbaycanlılar </caption> <tbody><tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Azerigirls.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Azerigirls.JPG/250px-Azerigirls.JPG" decoding="async" width="250" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Azerigirls.JPG/375px-Azerigirls.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Azerigirls.JPG/500px-Azerigirls.JPG 2x" data-file-width="576" data-file-height="414" /></a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_milli_geyiml%C9%99ri" title="Azərbaycan milli geyimləri">Ənənəvi geyimdə</a> azərbaycanlı qızlar. </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de">Ümumi sayı </th></tr> <tr> <td>35<a href="#cite_note-world-enc-cul-day-l-1">[1]</a> – 45<a href="#cite_note-az-mil-ens-379-2">[2]</a> milyon </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de" align="center" valign="top">Yaşadığı ərazilər </th></tr> <tr> <td> <table align="center" style="width: 100%; background: transparent; line-height: 12pt; text-align: left; font-size: 95%;"> <tbody><tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Iran.svg" class="mw-file-description" title="İran"><img alt="İran" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/22px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/33px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/44px-Flag_of_Iran.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> </td> <td style="text-align: right">15-30 milyon 20-30% </td> <td>(2015)<a href="#cite_note-3">[3]</a><a href="#cite_note-4">[4]</a><a href="#cite_note-5">[5]</a><a href="#cite_note-6">[6]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azərbaycan"><img alt="Azərbaycan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a> </td> <td style="text-align: right">8,172 milyon 91.6 % </td> <td>(2009)<a href="#cite_note-7">[7]</a><a href="#cite_note-8">[q 1]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Iraq.svg" class="mw-file-description" title="İraq"><img alt="İraq" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/22px-Flag_of_Iraq.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/33px-Flag_of_Iraq.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/44px-Flag_of_Iraq.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C4%B0raq" title="İraq">İraq</a> </td> <td style="text-align: right">4,55 milyon 13 % </td> <td>(2015)<a href="#cite_note-9">[8]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> </td> <td style="text-align: right">3 milyon 3.0 % </td> <td>(2015)<a href="#cite_note-10">[q 2]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Russia.svg" class="mw-file-description" title="Rusiya"><img alt="Rusiya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a> </td> <td style="text-align: right">603,070 0.42 % </td> <td>(2010) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Georgia.svg" class="mw-file-description" title="Gürcüstan"><img alt="Gürcüstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> </td> <td style="text-align: right">233,024 6.51 % </td> <td>(2014)<a href="#cite_note-11">[9]</a><a href="#cite_note-Этно2014-12">[10]</a> — 560,000[<a href="/wiki/Vikipediya:Etibarl%C4%B1_m%C9%99nb%C9%99l%C9%99r" title="Vikipediya:Etibarlı mənbələr">mənbə göstərin</a>] </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_the_Taliban.svg" class="mw-file-description" title="Əfqanıstan"><img alt="Əfqanıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%C6%8Ffqan%C4%B1stan" title="Əfqanıstan">Əfqanıstan</a> </td> <td style="text-align: right">286 min 1.0 % </td> <td>(2015)<a href="#cite_note-13">[q 3]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_diasporu" title="Azərbaycan diasporu">Diaspora</a> </td> <td style="text-align: right"> </td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Kazakhstan.svg" class="mw-file-description" title="Qazaxıstan"><img alt="Qazaxıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/Qazax%C4%B1stan" title="Qazaxıstan">Qazaxıstan</a> </td> <td style="text-align: right">115 min 0.57 % </td> <td>(2021)<a href="#cite_note-14">[q 4]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description" title="Ukrayna"><img alt="Ukrayna" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna">Ukrayna</a> </td> <td style="text-align: right">45 min 0.09 % </td> <td>(2001)<a href="#cite_note-15">[q 5]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Turkmenistan.svg" class="mw-file-description" title="Türkmənistan"><img alt="Türkmənistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nistan" title="Türkmənistan">Türkmənistan</a> </td> <td style="text-align: right">36,586 0.82 % </td> <td>(1995)<a href="#cite_note-16">[11]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Özbəkistan"><img alt="Özbəkistan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%C3%96zb%C9%99kistan" title="Özbəkistan">Özbəkistan</a> </td> <td style="text-align: right">36 min 0.15 % </td> <td>(2000)<a href="#cite_note-17">[q 6]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Almaniya"><img alt="Almaniya" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Almaniya" title="Almaniya">Almaniya</a> </td> <td style="text-align: right">26.270 </td> <td>(2018)<a href="#cite_note-18">[12]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Kyrgyzstan.svg" class="mw-file-description" title="Qırğızıstan"><img alt="Qırğızıstan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1z%C4%B1stan" title="Qırğızıstan">Qırğızıstan</a> </td> <td style="text-align: right">16.745 </td> <td>(2009)<a href="#cite_note-19">[13]</a> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de">Dili </th></tr> <tr> <td> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_dili" title="Azərbaycan dili">Azərbaycan dili</a> </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de">Dini </th></tr> <tr> <td> Əsasən <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a> (əksəriyyət <a href="/wiki/%C5%9Ei%C9%99" class="mw-redirect" title="Şiə">Şiə İslamı</a>,<a href="#cite_note-20">[14]</a> azlıq <a href="/wiki/S%C3%BCnni" class="mw-redirect" title="Sünni">Sünni İslamı</a>, həmçinin <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_sufizmi" title="Azərbaycan sufizmi">sufizm</a> və <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1larda_xalq_dini" class="mw-redirect" title="Azərbaycanlılarda xalq dini">xalq dini</a><a href="#cite_note-21">[15]</a><a href="#cite_note-22">[16]</a><a href="#cite_note-23">[17]</a>) qismən <a href="/wiki/B%C9%99hailik" title="Bəhailik">bəhailik</a><a href="#cite_note-24">[18]</a> və <a href="/wiki/Xristian_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Xristian azərbaycanlılar">xristianlıq</a><a href="#cite_note-25">[19]</a><a href="#cite_note-26">[20]</a> </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de" align="center" valign="top">Mənşəyi </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/O%C4%9Fuz_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Oğuz türkləri">Oğuz türkləri</a>, <a href="/wiki/S%C9%99lcuqlar" class="mw-redirect" title="Səlcuqlar">səlcuqlar</a>,<a href="#cite_note-27">[21]</a> <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99rl%C9%99r" title="Xəzərlər">xəzərlər</a><a href="#cite_note-X-28">[22]</a> </td></tr> <tr> <th style="background-color: #b0c4de">Qohum xalqlar </th></tr> <tr> <td> <a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Türklər">Türklər</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nl%C9%99r" title="Türkmənlər">türkmənlər</a> </td></tr> </tbody></table> Azərbaycanlılar<a href="#cite_note-29">[23]</a><a href="#cite_note-harvard-30">[24]</a> (<a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_qrafikal%C4%B1_Az%C9%99rbaycan_%C9%99lifbas%C4%B1" title="Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası">az.-əski</a>. آذربایجانلیلار‎), Azərbaycan türkləri,<a href="#cite_note-31">[25]</a> azəri türkləri<a href="#cite_note-32">[26]</a><a href="#cite_note-33">[27]</a><a href="#cite_note-34">[28]</a> və ya azərilər<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> (<a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99b_qrafikal%C4%B1_Az%C9%99rbaycan_%C9%99lifbas%C4%B1" title="Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası">az.-əski</a>. آذریلر‎) — əsasən <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İranın</a> şimal-qərbini əhatə edən <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycanda</a> və <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan Respublikasında</a> yaşayan <a href="/wiki/T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Türk xalqları">türk xalqı</a>.<a href="#cite_note-36">[30]</a><a href="#cite_note-37">[31]</a><a href="#cite_note-38">[32]</a><a href="#cite_note-39">[33]</a> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a> və <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İrandan</a> başqa, həm də indiki <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiya</a> (<a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1stan" title="Dağıstan">Dağıstan</a>), <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> (<a href="/wiki/Bor%C3%A7al%C4%B1_mahal%C4%B1" class="mw-redirect" title="Borçalı mahalı">Borçalı</a>), <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> (<a href="/wiki/Qars" title="Qars">Qars</a> və <a href="/wiki/%C4%B0%C4%9Fd%C4%B1r" title="İğdır">İğdır</a>) və <a href="/wiki/%C4%B0raq" title="İraq">İraq</a> ərazisində yaşayırlar. <a href="/wiki/Antropologiya" title="Antropologiya">Antropoloji</a> cəhətdən <a href="/wiki/Avropoid" title="Avropoid">Avropoid</a> irqinin <a href="/wiki/Kaspi_yar%C4%B1mtipi" title="Kaspi yarımtipi">Kaspi tipinə</a> aiddirlər. <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_dili" title="Azərbaycan dili">Azərbaycan dilində</a> danışırlar. Dindarları əsasən <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a> dininin <a href="/wiki/%C5%9Ei%C9%99lik" title="Şiəlik">şiə</a> təriqətindədirlər (yalnız <a href="/wiki/C%C9%99f%C9%99rilik" title="Cəfərilik">Cəfəri məzhəbində</a>). Müasir Azərbaycan etnosunun <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaz</a> və Şimal-Qərbi <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> ərazisində formalaşması prosesi çoxəsrlik bir proses olmuş və əsasən, <a href="/wiki/XV_%C9%99sr" title="XV əsr">XV əsrin</a> sonlarında başa çatmışdır.<a href="#cite_note-АИ-40">[34]</a> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Məskunlaşma">1 Məskunlaşma</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Etnogenez">2 Etnogenez</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Azərbaycanlıların_mənşəyi_haqqında_nəzəriyyələr">2.1 Azərbaycanlıların mənşəyi haqqında nəzəriyyələr</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Qədim_dövr_və_erkən_orta_əsrlərdə_Azərbaycan_ərazilərinə_türk_axınları">2.2 Qədim dövr və erkən orta əsrlərdə Azərbaycan ərazilərinə türk axınları</a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-5"><a href="#Bulqarlar">2.2.1 Bulqarlar</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Buntürklər">2.3 Buntürklər</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Kəngərlər">2.4 Kəngərlər</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Masaha_hunları">2.5 Masaha hunları</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Barsillər">2.6 Barsillər</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Suvarlar">2.7 Suvarlar</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-11"><a href="#Hunlar">2.8 Hunlar</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#İlkin_ərəb_mənbələrinin_yazdıqları">2.9 İlkin ərəb mənbələrinin yazdıqları</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#Etnik_tarix">3 Etnik tarix</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#Etnoqrafik_qruplar_və_tayfa_qrupları">4 Etnoqrafik qruplar və tayfa qrupları</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#Etnonim">5 Etnonim</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-16"><a href="#Ekzonim">5.1 Ekzonim</a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-17"><a href="#Ekzonimin_etimologiyası">5.1.1 Ekzonimin etimologiyası</a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-18"><a href="#Adın_işlədilməsi">5.1.2 Adın işlədilməsi</a> <ul> <li class="toclevel-4 tocsection-19"><a href="#Orta_əsrlər">5.1.2.1 Orta əsrlər</a></li> <li class="toclevel-4 tocsection-20"><a href="#Yeni,_ən_yeni_və_müasir_dövr">5.1.2.2 Yeni, ən yeni və müasir dövr</a></li> </ul> </li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-21"><a href="#Endoetnonim">5.2 Endoetnonim</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-22"><a href="#Antropologiya">6 Antropologiya</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-23"><a href="#Xüsusiyyətləri">6.1 Xüsusiyyətləri</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-24"><a href="#Mədəniyyət">7 Mədəniyyət</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-25"><a href="#Ədəbiyyat">7.1 Ədəbiyyat</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-26"><a href="#Musiqi">7.2 Musiqi</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-27"><a href="#Rəqslər">7.3 Rəqslər</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-28"><a href="#Geyim">7.4 Geyim</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-29"><a href="#Kulinariya">7.5 Kulinariya</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-30"><a href="#Dil">8 Dil</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-31"><a href="#Din">9 Din</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-32"><a href="#Adət-ənənə">10 Adət-ənənə</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-33"><a href="#Tanınmış_şəxsiyyətlər">11 Tanınmış şəxsiyyətlər</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-34"><a href="#Qeydlər">12 Qeydlər</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-35"><a href="#Həmçinin_bax">13 Həmçinin bax</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-36"><a href="#İstinadlar">14 İstinadlar</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-37"><a href="#Xarici_keçidlər">15 Xarici keçidlər</a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Məskunlaşma">Məskunlaşma</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_m%C9%99skunla%C5%9Fmas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Azərbaycanlıların məskunlaşması">Azərbaycanlıların məskunlaşması</a> </div></dd></dl> Azərbaycanlılar saylarının çoxluğuna görə <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqazda</a> birinci, <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstan</a> və İranda<a href="#cite_note-CIA_Ethnic_groops-41">[35]</a> isə ikinci xalqdır. <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycanın</a> özündə isə 10,1 milyona yaxın (2019) azərbaycanlı yaşayır (ölkə əhalisinin 93,6%-i).<a href="#cite_note-Azer2009-42">[36]</a> <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İranda</a> azərbaycanlılar əsasən, <a href="/wiki/Q%C9%99rbi_Az%C9%99rbaycan_ostan%C4%B1" title="Qərbi Azərbaycan ostanı">Qərbi Azərbaycan</a>, <a href="/wiki/%C5%9E%C9%99rqi_Az%C9%99rbaycan_ostan%C4%B1" title="Şərqi Azərbaycan ostanı">Şərqi Azərbaycan</a>, <a href="/wiki/%C6%8Frd%C9%99bil_ostan%C4%B1" title="Ərdəbil ostanı">Ərdəbil</a><a href="#cite_note-iranazerbaijanis-43">[37]</a> və <a href="/wiki/Z%C9%99ncan_ostan%C4%B1" title="Zəncan ostanı">Zəncan</a><a href="#cite_note-iranazerbaijanis-43">[37]</a> ostanlarında çoxluq təşkil edirlər. Həmçinin, <a href="/wiki/K%C3%BCrd%C3%BCstan_ostan%C4%B1" title="Kürdüstan ostanı">Kürdüstan ostanının</a> şərq rayonlarında (<a href="/wiki/Q%C3%BCrv%C9%99" title="Qürvə">Qürvə</a> şəhəri yaxınlığındakı kəndlərdə),<a href="#cite_note-44">[38]</a> <a href="/wiki/H%C9%99m%C9%99dan_ostan%C4%B1" title="Həmədan ostanı">Həmədan ostanında</a><a href="#cite_note-iranazerbaijanis-43">[37]</a><a href="#cite_note-45">[39]</a> və <a href="/wiki/Q%C9%99zvin_ostan%C4%B1" title="Qəzvin ostanı">Qəzvin ostanının</a> şimal rayonlarında yaşayırlar.<a href="#cite_note-iranazerbaijanis-43">[37]</a> <a href="/wiki/Tehran" title="Tehran">Tehran</a>, <a href="/wiki/K%C9%99r%C9%99c" title="Kərəc">Kərəc</a> və <a href="/wiki/M%C9%99%C5%9Fh%C9%99d" title="Məşhəd">Məşhəd</a> şəhərlərində də böyük azərbaycanlı icmaları var. <a href="/wiki/%C4%B0ran_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="İran azərbaycanlıları">İranda yaşayan azərbaycanlıların</a> ümumi sayı, müxtəlif hesablamalara görə, 20–30 milyon nəfərdir.<a href="#cite_note-ethno_report-46">[40]</a><a href="#cite_note-autogenerated2-47">[41]</a><a href="#cite_note-autogenerated1-48">[42]</a><a href="#cite_note-49">[43]</a><a href="#cite_note-50">[44]</a> <a href="/wiki/Rusiya" title="Rusiya">Rusiyada</a> azərbaycanlılar <a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1stan" title="Dağıstan">Dağıstanın</a> cənubunda <a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1stan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Dağıstan azərbaycanlıları">yaşayırlar</a>. Dağıstanda yaşayan azərbaycanlıların ümumi sayı <a href="/wiki/%C3%9Cmumrusiya_%C9%99halinin_siyah%C4%B1ya_al%C4%B1nmas%C4%B1_(2010)" class="mw-redirect" title="Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2010)">2010-cu il siyahıyaalmasına</a> görə 130,9 min nəfər olmuşdur. Dağıstanda azərbaycanlılar azsaylı yerli xalqlardan biri kimi rəsmən tanınmışlar.<a href="#cite_note-Постановление-51">[45]</a> Hal-hazırda onlar Dağıstanın <a href="/wiki/D%C9%99rb%C9%99nd_rayonu" title="Dərbənd rayonu">Dərbənd rayonunda</a> çoxluq təşkil edirlər (58 %) və həm də kompakt şəkildə <a href="/wiki/Tabasaran_rayonu" title="Tabasaran rayonu">Tabasaran</a> (18 %), <a href="/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1lyar_rayonu" title="Qızılyar rayonu">Qızılyar</a> (2,35 %) və <a href="/wiki/Rutul_rayonu" title="Rutul rayonu">Rutul</a> (1,56 %) rayonlarında yaşayırlar.<a href="#cite_note-Даг2010-52">[46]</a> Azərbaycanlıların sovet dövründəki ölkədaxili miqrasiya prosesi, Azərbaycandan və keçmiş <a href="/wiki/SSR%C4%B0" title="SSRİ">SSRİ</a>-nin digər respublikalarından postsovet emiqrasiyası ona gətirib çıxarıb ki, bu gün azərbaycanlılar az, yaxud çox dərəcədə Rusiyanın əksər regionlarında məskunlaşıblar. <a href="/wiki/Rusiya_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Rusiya azərbaycanlıları">Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların</a> ümumi sayı <a href="/wiki/%C3%9Cmumrusiya_%C9%99halinin_siyah%C4%B1ya_al%C4%B1nmas%C4%B1_(2002)" class="mw-redirect" title="Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınması (2002)">2002-ci il siyahıyaalmasına</a><a href="#cite_note-perepis2002.ru-53">[47]</a> görə 621 840 nəfər idi. <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Gürcüstan azərbaycanlıları">Gürcüstanda azərbaycanlılar</a> əsasən, <a href="/wiki/Kvemo_Kartli_diyar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kvemo Kartli diyarı">Kvemo Kartli mxaresində</a> (225 min nəfər, 2002; yaxud 45%), başqa sözlə, ölkənin cənub-şərqi və mərkəzi rayonlarında: <a href="/wiki/Marneuli_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Marneuli bələdiyyəsi">Marneulidə</a> (98 min nəfər, 2002), <a href="/wiki/Qardabani_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Qardabani bələdiyyəsi">Qardabanidə</a> (50 min nəfər), <a href="/wiki/Bolnisi_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Bolnisi bələdiyyəsi">Bolnisidə</a> (49 min nəfər), <a href="/wiki/Dmanisi_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Dmanisi bələdiyyəsi">Dmanisidə</a> (19 min nəfər) yaşayırlar. Bu dörd rayonda onlar tamamilə, yaxud əhəmiyyətli dərəcədə çoxluq təşkil edirlər (müvafiq olaraq, 83 %, 44%, 66%, 67%). Bundan başqa onlar <a href="/wiki/Kaxeti_diyar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kaxeti diyarı">Kaxeti diyarının</a> rayonlarında da yaşayırlar (40 min nəfər, 2002; yaxud 10%): <a href="/wiki/Saqareco_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Saqareco bələdiyyəsi">Saqareco</a> (18 min, yaxud 32%), <a href="/wiki/Laqodexi_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Laqodexi bələdiyyəsi">Laqodexi</a> (11 min, yaxud 22%), <a href="/wiki/Telavi_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Telavi bələdiyyəsi">Telavi</a> (8 min, yaxud 12%), həmçinin, <a href="/wiki/%C5%9Eida_Kartli_diyar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Şida Kartli diyarı">Şida Kartli mxaresində</a> (6 min, yaxud 1,8%) (o cümlədən <a href="/wiki/Kaspi_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Kaspi bələdiyyəsi">Kaspi</a> (4 min, yaxud 8%), <a href="/wiki/Kareli_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Kareli bələdiyyəsi">Kareli</a> (1 min, yaxud 2,3%) və s.), <a href="/wiki/Msxeta-Mtianeti_diyar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Msxeta-Mtianeti diyarı">Msxeta-Mtianeti mxaresində</a> (2 min, yaxud 1,8%), əsasən <a href="/wiki/Msxeta_b%C9%99l%C9%99diyy%C9%99si" title="Msxeta bələdiyyəsi">Msxetada</a>. Azərbaycanlıların bir hissəsi isə <a href="/wiki/Tbilisi" title="Tbilisi">Tbilisidə</a> (11 min, yaxud 1%), <a href="/wiki/Kvemo_Kartli_diyar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kvemo Kartli diyarı">Kvemo Kartli mxaresinin</a> inzibati mərkəzində — <a href="/wiki/Rustavi" title="Rustavi">Rustavi şəhərində</a> (5 min, yaxud 4%) və digər yerlərdə yaşayırlar.<a href="#cite_note-54">[48]</a> <a href="/wiki/Qaraba%C4%9F_m%C3%BCnaqi%C5%9F%C9%99si" title="Qarabağ münaqişəsi">Qarabağ münaqişəsinin</a> başlanmasına qədər, <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistanın</a> əksər rayonlarında <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Ermənistan azərbaycanlıları">azərbaycanlı kəndləri</a> vardı. Rusiya imperiyası əhalisinin 1897-ci il siyahıyaalınmasına əsasən, həmin vaxt <a href="/wiki/%C4%B0r%C9%99van" title="İrəvan">İrəvan şəhərində</a> 12 359 nəfər, yaxud şəhər əhalisinin 42,6%-i azərbaycan dilini (siyahıyaalmada: tatar dili) ana dili hesab etmişdi.<a href="#cite_note-1897ереван-55">[49]</a> O cümlədən, XIX əsrin sonu — XX əsrin əvvəllərində İrəvan şəhəri əhalisinin 49%-i azərbaycanlılardan ibarət olmuşdu<a href="#cite_note-56">[50]</a>. <a href="/wiki/XIX_%C9%99sr" title="XIX əsr">XIX əsrin</a> sonunda İrəvan qəzasında 77 min nəfər azərbaycan dilini ana dili hesab edirdi.<a href="#cite_note-57">[51]</a> <a href="/w/index.php?title=SSR%C4%B0_%C9%99halisinin_siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1_(1979)&action=edit&redlink=1" class="new" title="SSRİ əhalisinin siyahıyaalınması (1979) (səhifə mövcud deyil)">SSRİ əhalisinin 1979-cu il siyahıyaalınmasına</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_(1979)" class="extiw" title="ru:Перепись населения СССР (1979)">[rus.]</a> əsasən, həmin vaxt Ermənistanda 160 800 nəfər (bütün əhalinin 5,3%-i) azərbaycanlı yaşadığı halda,<a href="#cite_note-58">[52]</a> <a href="/w/index.php?title=SSR%C4%B0_%C9%99halisinin_siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1_(1989)&action=edit&redlink=1" class="new" title="SSRİ əhalisinin siyahıyaalınması (1989) (səhifə mövcud deyil)">SSRİ əhalisinin 1989-cu il siyahıyaalınmasında</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_(1989)" class="extiw" title="ru:Перепись населения СССР (1989)">[rus.]</a> Ermənistanda yaşayan azərbaycanlıların sayı cəmi 84 860 nəfər (bütün əhalinin 2,5%-i)<a href="#cite_note-АрмНац-59">[53]</a> olmuşdur. Bu da ki Qarabağ münaqişəsinin başlanmasından sonra azərbaycanlıların kütləvi şəkildə Ermənistanı tərk etməyə məcbur edilmələri ilə əlaqədar idi. <a href="/wiki/XXI_%C9%99sr" title="XXI əsr">XXI əsrin</a> əvvəllərində, Ermənistanın rəsmi məlumatlarında orada hələ 8 min nəfərə yaxın azərbaycanlının yaşadığı göstərilsə də, <a href="/wiki/Tomas_de_Vaal" title="Tomas de Vaal">Tomas de Vaalın</a> fikrincə, həqiqətdə, Ermənistanda cəmi bir neçə yüz nəfərdən çox azərbaycanlı yoxdur.<a href="#cite_note-де_Ваал-60">[54]</a> <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyədə</a> azərbaycanlılar, dədə-babadan, Ermənistan ilə sərhəd bölgələrdə — <a href="/wiki/Qars_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Qars azərbaycanlıları">Qars</a>, <a href="/wiki/%C4%B0%C4%9Fd%C4%B1r_ili" title="İğdır ili">İğdır illərində</a>, və <a href="/wiki/%C6%8Frzurum_ili" title="Ərzurum ili">Ərzurum ilinin</a> <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eenkaya" class="extiw" title="tr:Şenkaya">Şənqaya ilçəsində</a> yaşamaqdadırlar. Postsovet dövründə azərbaycanlıların Azərbaycandan emiqrasiyası nəticəsində isə Türkiyənin digər şəhərlərində də, hətta <a href="/wiki/AB%C5%9E" title="ABŞ">ABŞ</a>-nin bir çox şəhərlərində də azərbaycanlılar məskunlaşıblar. <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nistan" title="Türkmənistan">Türkmənistanda</a> isə azərbaycanlılar kompakt şəkildə <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nba%C5%9F%C4%B1" title="Türkmənbaşı">Türkmənbaşı</a> və <a href="/wiki/A%C5%9Fqabad" title="Aşqabad">Aşqabad</a><a href="#cite_note-61">[55]</a> şəhərlərində yaşayırlar. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etnogenez">Etnogenez</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_etnogenezi" title="Azərbaycanlıların etnogenezi">Azərbaycanlıların etnogenezi</a> </div></dd></dl> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycanın</a> hər iki hissəsinin aparıcı etnosu olan türk mənşəli <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a> xalqının, <a href="/wiki/Qafqaz_dill%C9%99ri" title="Qafqaz dilləri">qafqazdilli</a> (<a href="/wiki/L%C9%99zgil%C9%99r" title="Ləzgilər">ləzgilər</a>, <a href="/wiki/Avarlar" title="Avarlar">avarlar</a>, <a href="/wiki/Saxurlar" title="Saxurlar">saxurlar</a>, <a href="/wiki/Udinl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Udinlər">udinlər</a>, <a href="/wiki/X%C4%B1nal%C4%B1ql%C4%B1lar" title="Xınalıqlılar">xınalıqlılar</a>, <a href="/wiki/Qr%C4%B1zl%C4%B1lar" title="Qrızlılar">qrızlılar</a>, <a href="/wiki/Buduqlular" title="Buduqlular">buduqlular</a>, <a href="/wiki/Ceklil%C9%99r" title="Ceklilər">ceklilər</a>, <a href="/wiki/Haputlular" title="Haputlular">haputlular</a> və s.) və <a href="/wiki/%C4%B0ran_dill%C9%99ri" title="İran dilləri">İran dilli</a> (<a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9Flar" title="Talışlar">talışlar</a>, <a href="/wiki/K%C3%BCrdl%C9%99r" title="Kürdlər">kürdlər</a> və <a href="/wiki/Tatlar" title="Tatlar">tatlar</a>) azsaylı xalqların etnognezi problemi indiyədək Azərbaycanın tarixi etnoqrafiyasında xüsusi tədqiqat predmeti olmamışdır. Bəzi tarixçilərin bildirdiklərinə görə, türklər Azərbaycana XI əsrdə <a href="/wiki/S%C9%99lcuqil%C9%99r" title="Səlcuqilər">Səlcuqlarla</a> birgə gəlmişdir. Lakin aparılan tədqiqatlara əsasən <a href="/wiki/S%C9%99lcuqil%C9%99r" title="Səlcuqilər">Səlcuqlardan</a> da öncə Azərbaycan ərazisinə irimiqyaslı türk axınları olmuşdur. Bunlara misal olaraq <a href="/wiki/Bolqar" title="Bolqar">bolqar</a>, <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hun</a>, buntürk və <a href="/wiki/O%C4%9Fuz_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Oğuz türkləri">oğuzları</a> göstərmək olar. Lakin dəqiq olan odur ki, XI–XII əsrlərə qədər bu ərazidə xeyli etnos yaşayırdı, bu dövrdən etibarən isə titul etnos kimi türklər öz mövqelərini daha da möhkəmləndirdilər və onların ətrafında Azərbaycan xalqının təşəkkülü prosesi başladı.<a href="#cite_note-:0-62">[56]</a> Azərbaycanda türk çoxluğunu ayrı-ayrı adacıq kiçik boylar deyil, <a href="/wiki/Bulqar" title="Bulqar">bulqarlar</a>, <a href="/wiki/Onogurlar" title="Onogurlar">onoqurlar</a>, suvarlar, börçöllər, <a href="/w/index.php?title=Siraklar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siraklar (səhifə mövcud deyil)">şiraklar</a>, <a href="/wiki/Bunt%C3%BCrkl%C9%99r" title="Buntürklər">buntürklər</a>, <a href="/wiki/K%C9%99ng%C9%99rli_rayonu" title="Kəngərli rayonu">kəngərlər</a>, əsasən Masaha hunları olmaqla, digər hun toplumları, xəzərlər kimi böyük etnoslar yaratmışlardı. Nəzərə almaq gərəkdir ki, o zamanki Şimal və <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycanda</a> bir neçə yüz min adam yaşaya bilərdi. XIX əsrin başlanğıcında Avropanın sayca böyük xalqları sayılan <a href="/wiki/Frans%C4%B1zlar" title="Fransızlar">fransızlar</a> və <a href="/wiki/Ruslar" title="Ruslar">ruslar</a> 20 milyondan bir az çox, Böyük Britaniyanın əhalisi 10 milyona yaxın, Şimali Azərbaycanınki isə 551 min idi. Deməli qədim dövr və erkən orta əsrlərdə mənbələrdə adları keçən onlarla türk tayfaları bu xalqın etnogenezində əvəzsiz rol oynamışdır.<a href="#cite_note-:1-63">[57]</a> Azərbaycan xalqının mənşəyi problemi əsrimizin 30-cu illərinin zillətli qeyri-milli siyasətilə yanlış bir istiqamətə yönəldildi. Aydındır ki, ―Azərbaycan xalqı deyiləndə, onunçoxsaylı türk dilində danışan əhalisi nəzərdə tutulurdu. Həmin dövrün ortalarında bu xalqın mənşəyi problemi heçə endirildi, ―türk və ―türk dili sözləri ―azərbaycanlı və ―Azərbaycan dili sözləri ilə əvəz edildi. Azərbaycan türk xalqı və dili yer adını təmsil edən ümumi məfhum içində əridildi. Azərbaycan xalqının yetkinləşməsi gedişində türk etnoslarının iştirakı tədqiqat obyekti kimi sönükləşdi, adda-budda eşidilən səslər isə siyasi yollarla kəsildi. Eyni zamanda 1960-cı illərdə türk etnoslarının Azərbaycanda XI–XII əsirlərdən əvvəl yaşamaları barədə ilk tədqiqatlar aparılmağa başlandı. Yeni tədqiqat istiqamətləri meydana gəldi. 1970-ci illərdə erken orta əsr qədim erməni qaynaqlarında türk mənşəli sözlərin, şəxs və yer adlarının ayırd edilməsi sahəsində mühüm iş görüldü.<a href="#cite_note-:0-62">[56]</a> Sübut olundu ki, erkən orta əsrlərdə Azərbaycan ərazisində müxtəlif etnik ad altında türk etnosları yaşayırdı, <a href="/wiki/O%C4%9Fuz_dill%C9%99ri" title="Oğuz dilləri">oğuz dilləri</a> əsasında Azərbaycan türk dili yetkinləşirdi və ünsiyyət vasitəsinə çevrildi. 1980-ci illərdə bu istiqamətdə tədqiqatlar davam etdirildi. Bu dövürdə yeni bir istiqamətdə araşdırmalar aparılmağa başlandı.<a href="#cite_note-64">[58]</a> İlk öncə azərbaycanlı sözü barədə məlumat vermək lazımdır. Uzun tarixi bir dövr ərzində, hal-hazırda azərbaycanlı adlanan toplum türk adlanırdı. Lakin sovet işğalından sonra məqsədli formada <a href="/wiki/%C4%B0osif_Stalin" title="İosif Stalin">Stalinin</a> əmri ilə türk adının unutdurulmasına başlanıldı. XX əsrin 30-cu illərindən etibarən türklərə Azəri deyilməyə başlanıldı.<a href="#cite_note-Qeybullayev_1994-65">[59]</a> Bununla əlaqədar olaraq ―azərbaycanlılar anlayışı haqqında bir neçə söz demək zərurəti yaranır. Azərbaycanın hər iki hissəsindəki türklər və Şimali Azərbaycanda yaşayan azsaylı xalqlar ―azərbaycanlı adlanır, çünki Azərbaycanda məskundurlar. Bu ―Azərbaycan adının coğrafi anlayış olmasından irəli gəlir. Cənubda qədimdən <a href="/wiki/Manna" title="Manna">Manna</a>, Maday (Midiya) və Atarpatkan (VII əsrdən Azərbaycan, daha dəqiqi Adarbaycan), şimalda Alban (Appan) adlanmış iki hiss ənin ―Azərbaycan adlanması tarixdə vətəndaşlıq hüququna malikdir. Ona göre ki, əvvələn, hələ er. əv. I minillikdə ölkənin hər iki hissəsində çoxluğu təşkil edən və ona görə aparıcı rola malik olan türkmənşəli etnoslar yaşayırdı. İkincisi, Atropatena və Albaniya (Appan) VI əsrdə İran <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasanilər</a> dövlətinin (Dərbənd qala divarında VI əsrə aid farsca yazıda ―Aturpatkan adının qeyd olunması göstərir ki, o vaxt Dərbəndə qədərki ərazi <a href="/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası">Sasanilər</a> dövlətinin tərkibində Atropateniya- Azərbaycana məxsus idi), VII əsrin ortalarından Ərəb xilafətinin tərkibində bir inzibati vahidə daxil idi.<a href="#cite_note-66">[60]</a> Üçüncüsü, indi Şimali Azərbaycanın Kürün Arazla birləşdiyi yerdən Xəzərə qədər olan hissəsindən cənubda yerləşən ərazisi (<a href="/wiki/Sabirabad" title="Sabirabad">Sabirabad</a>, <a href="/wiki/Saatl%C4%B1" title="Saatlı">Saatlı</a>, <a href="/wiki/Salyan" title="Salyan">Salyan</a>. <a href="/wiki/Neft%C3%A7ala" title="Neftçala">Neftçala</a>, <a href="/wiki/Bil%C9%99suvar_rayonu" title="Biləsuvar rayonu">Biləsuvar</a>, <a href="/wiki/C%C9%99lilabad" title="Cəlilabad">Cəlilabad</a>, Masallı, <a href="/wiki/L%C9%99nk%C9%99ran" title="Lənkəran">Lənkəran</a>, <a href="/wiki/Lerik" title="Lerik">Lerik</a>, <a href="/wiki/Yard%C4%B1ml%C4%B1" title="Yardımlı">Yardımlı</a> və <a href="/wiki/Astara_rayonu" title="Astara rayonu">Astara</a> rayonları) tarixən Maday, Matay, Amaday (Midiya), VII əsrdən sonra ərəbcə ―Azərbaycan (daha dəqiqi Adarbaycan, yaxud Azarbaycan) formasını almış Aturpatkan dövlətinə mənsub idi. Başqa sözlə, tarixən Cənubi Azərbaycana məxsus ərazinin bir hissəsi indi Şimali A zərbaycanin tərkibindədir. Deməli, Azərbaycan müəyyən tarixi səbəblər üzündən iki hissəyə parçalanmış vahid ölkə, azərbaycanlılar isə iki yerə bölünmüş vahid türkmənşəli etnosdur.<a href="#cite_note-Qeybullayev_1994-65">[59]</a> E.ə VII əsrdən başlayaraq eramızın XII–XIII əsrlərinə qədər Y. B. Yusifova görə, Azərbaycan tərəfə türk etnoslarının üç böyük axını olmuşdur. Məsələn, Azərbaycan dilinin şimal dialektlərində dilçilər <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r_dili" title="Xəzər dili">Xəzər dilinin</a> izlərini tapırlar ki, bu da Böyük Rus Ensiklopediyasının Xəzər dili haqqında profil məqaləsində qeyd olunur.<a href="#cite_note-X-28">[22]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Azərbaycanlıların_mənşəyi_haqqında_nəzəriyyələr">Azərbaycanlıların mənşəyi haqqında nəzəriyyələr</h3></div> Hər bir xalqın təşəkkülü tarix boyu davam etmiş arasıkəsilməz etnik prosesin nəticəsidir. Təbiətdə kimyəvi, fiziki və bioloji proseslərdə olduğu kimi, cəmiyyətdə gedən etnik proses də müəəyən komponentləri qəbilələr, tayfalar, xalqlar və millətlər , bir sözlə, etnoqrafiya elmində qəbul edildiyi kimi, etnoslardır. Konsolidasiya (etnik mənsubiyyətcə qohum etnosların qaynayıb qarışması prosesi) və assimilyasiya (etnik mənsubiyyətcə müxtəlif etnosların arasında gedən prosesdə onlardan birinin digərini dilindən məhrum etməsi və özünə qatması prosesi) prosesləri nəticəsində bir ad altında məlum etnos müəyyən tarixi mərhələdən sonra tarix səhnəsindən çıxır, başqa adla bir etnos yerini tutur, biri əriyib gedir, digəri hakim mövqeyə malik olur. Müasir xalqlar bu proseslərin əsasında yaranmışdır. Deməli, etnik proses ayrı-ayrı etnik komponentlərinetnosların hissələrinin əhəmiyyətli, zəruri dəyiş məsi, yeni etnik adda etnosların yaranması prosesidir. Belə də demək olar: hər bir etnosun formalaşması etnik özünüadlandımanın yaranmasıdır; bu o deməkdir ki, tarix boyu bir etnik adla məlum etnos etnik proses nəticəsində müəyyən mərhələ keçdikdən sonra başqa etnik ada malik olur. Ona görə hər bir xalqın mənşəyini aydınlaşdırmaq üçün, onun təşəkkülünə gətirib çıxarmış və etnik prosesin bütün mərhələlərində iştirak iştirak etmiş komponentləri müəyyən etmək lazımdır. Başqa sözlə, xalqımızın mənşəyini araşdırmaq üçün Azərbaycan ərazisində tarix boyu məskun olmuş etnosların adlarını və onların etnik mənsubiyyətlərini üzə çıxarmaq gərəkdir. Bu işi tarixi mənbələr əsasında görmək olar. Lakin tariximizinmüxtəlif dövrlərində etnik prosesdə iştirak etmiş etnoslar barədə yerli yazılı mənbələr yoxdur. Başqa dillərə aid mənbələrdəki məlumatlar isə çox azdır, səthidir, həm də çoxminillik tariximizin bütün dövrlərini eyni dərəcədə əhatə etmir. Azərbaycan xalqının mənşəyi haqqında tarixi həqiqətdən kənarda duran fikirlərin yaranmasının əsas səbəbi də budur. Azərbaycan tarixşünaslığında mənşəyimiz haqqında mövcud konsepsiyanın müddəaları qısaca aşağıdakı kimidir: Göstərilən səpkidə azərbaycanlıların bir xalq kimi yaranış problemi ilkin olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən irəli sürülmüşdür. 1919-cu ildə bu Cümhuriyyətin təmsil etdiyi millət haqqında tarixi arayış yazılmış və böyük dövlətlərin Paris konfransına verilmişdi. Bu arayışda deyilirdi:<a href="#cite_note-:1-63">[57]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Ən qədim zamanlardan başlayaraq Xəzər sahili boyunca Qafqazın cənub-şərq torpaqlarında qismən türk, qismən isə tatar dilində danışan tayfalar yerləşmişdi. Bu tayfalar müxtəlif çağlarda müəyyən ölçüdə iranlılarla (farslar nəzərdə tutulur), eləcə də sayca daha çox, qüdrətli və güclü olan türklərlə qaynayıb-qarışmışlardı. bu qaynayıb-qarışma ilə bağlı Qafqazın həmin yerli sakinləri Azərbaycan türkləri, yaxud da yaşadıqları ölkənin adına uyğun olaraq Azərbaycanlılar adlanırlar.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Əvvəlcə Cənubi Azərbaycan ərazisində yaşamış ulu əcdadlarımız barədə. <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi A zərbaycan</a> ərazisində və ona bitişik bölgələrdə er. əv. III minillikdən başlayaraq kuti, lulubi, subi, er. əv. II minillikdənkas (kaşşu) adlı tayfalar yaşayırdılar.<a href="#cite_note-67">[61]</a> Bu tayfaların etnik-dil mənsubiyyətləri məlum deyil. Avropa tədqiqatçıları (Q. Hüzinq, E. Hersveld, R. Girşman, A. Kammenhuber, C. Kameron və b.) hesab edirlər ki, Ön Asiyada bir qədim dil ailəsi olmuşdur.<a href="#cite_note-68">[62]</a><a href="#cite_note-69">[63]</a> Bu dil ailəsini şərti olaraq ―Kaspi və ya ―Zaqro-Elam adlandırmaq olar.<a href="#cite_note-70">[64]</a> <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Böyük Sovet Ensiklopediyası">Böyük Sovet Ensiklopediyasına</a> görə azərbaycanlıların <a href="/wiki/Etnogenez" title="Etnogenez">etnogenezində</a><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil_ke%C3%A7idi" title="Şablon:Dil keçidi">?!</a> qədim <a href="/wiki/Atropatena" title="Atropatena">Atropatena</a> və <a href="/wiki/Qafqaz_Albaniyas%C4%B1" title="Qafqaz Albaniyası">Qafqaz Albaniyasının</a> <a href="/w/index.php?title=Avtoxtonluq&action=edit&redlink=1" class="new" title="Avtoxtonluq (səhifə mövcud deyil)">yerli</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%85%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" class="extiw" title="ru:Автохтонность">[rus.]</a> əhalisi ilə yanaşı, bura <a href="/wiki/E.%C9%99._I_minillik" title="E.ə. I minillik">b.e.ə. I minillik</a> və <a href="/wiki/I_minillik" title="I minillik">b.e.nın I minilliyində</a> <a href="/wiki/T%C3%BCrk_dill%C9%99ri" title="Türk dilləri">türkdilli</a> tayfalar <a href="/wiki/Hunlar" title="Hunlar">hunlar</a>, <a href="/wiki/Bulqarlar" title="Bulqarlar">bulqarlar</a>, <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99rl%C9%99r" title="Xəzərlər">xəzərlər</a>, <a href="/wiki/O%C4%9Fuzlar" class="mw-redirect" title="Oğuzlar">oğuzlar</a>, <a href="/wiki/Pe%C3%A7eneql%C9%99r" title="Peçeneqlər">peçeneqlər</a> və s.) iştirak etmişdir.<a href="#cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">[65]</a> <a href="/wiki/Britannika_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Britannika Ensiklopediyası">Britannika Ensiklopediyasına</a> görə azərbaycanlılar digər bütün millətlər kimi qarışıq etnik mənşəyə malikdirlər – azərbaycanlıların etnogenezində iştirak etmiş ən qədim element isə Şərqi <a href="/wiki/Zaqafqaziya" class="mw-redirect" title="Zaqafqaziya">Cənubi Qafqazınyerli</a> əhalisi və bir də ola bilsin İranın şimalında yaşamış <a href="/wiki/Midiyal%C4%B1lar" title="Midiyalılar">midiyalılar</a> olmuşdur. Lakin heç şübhəsiz ki, <a href="/wiki/Mill%C9%99t" title="Millət">millətin</a> formalaşmasında əsas amil və dominant etnos <a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Türklər">türklər</a> olmuşdur. Azərbaycan xalqının etnogenezi məsələsinə az-çox ümumi xarakteristika verənlər – <a href="/w/index.php?title=Sergey_Tokarov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sergey Tokarov (səhifə mövcud deyil)">Sergey Tokarov</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2,_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Токарев, Сергей Александрович">[rus.]</a><a href="#cite_note-72">[66]</a>, <a href="/wiki/Anatoli_Novoseltsev" title="Anatoli Novoseltsev">Anatoli Novoseltsev</a><a href="#cite_note-Новосельцев-73">[67]</a> və <a href="/w/index.php?title=Sakinat_Hac%C4%B1yeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakinat Hacıyeva (səhifə mövcud deyil)">Sakinat Hacıyeva</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Гаджиева, Сакинат Шихамедовна">[rus.]</a>,<a href="#cite_note-Sakinat-74">[68]</a> qeyd edirlər ki, azərbaycanlılar qarışıq mənşəli xalq olmaqla, etnogenezində regionun həm yerli aborigen əhalisi, həm də türk elementləri iştirak etmişdir. Rusiyalı etnoloq <a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Viktor Şnirelman</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шнирельман, Виктор Александрович">[rus.]</a>, özünün <a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili">rus.</a> «Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье» adlı kitabında iddia edir ki, "erkən orta əsrlər Albaniya və <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycan</a> (Atropatena) tarixinin qarışdırılması üçün heç bir elmi əsas yoxdur. Qədim dövr və erkən orta əsrlərdə o yerlərdə fərqli əhali qrupları yaşamış, nə mədəni, nə ictimai, nə də dil cəhətdən bir-birləri ilə bağlılıqları olmamışdır"<a href="#cite_note-75">[69]</a>. Lakin, sovet iranşünası <a href="/w/index.php?title=Edvin_Qrantovski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edvin Qrantovski (səhifə mövcud deyil)">Edvin Qrantovski</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Грантовский, Эдвин Арвидович">[rus.]</a> – irandilli xalqların miqrasiya hərəkətinin tədqiqatçısı, b.e.ə. I minilliyin birinci yüzilliyinə (son tunc və erkən dəmir dövrü) aid Qərbi İran abidələrinin xarakterik xüsusiyyətlərinə əsasən, Albaniya və Atropatenanın ortaq mədəniyyətə malik olduğunu qeyd edir<a href="#cite_note-История_иранских_племён-76">[70]</a>. Digər sovet tarixçisi <a href="/wiki/Kamilla_Trever" title="Kamilla Trever">Kamilla Trever</a><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil_ke%C3%A7idi" title="Şablon:Dil keçidi">?!</a> də hesab etmişdir ki, b.e.ə. VI–V əsrlərə aid arxeoloji tapıntılar, <a href="/wiki/Albanlar" title="Albanlar">albanlarla</a> <a href="/wiki/Atropatenlil%C9%99r" title="Atropatenlilər">atropatenalılarla</a> mədəni yaxınlığını söyləməyə imkan verir<a href="#cite_note-Кавказская_Албания-77">[71]</a>. XI–XIII əsrlərdə türkdilli oğuz tayfalarının Cənub-Şərqi Qafqaza yayılması nəticəsində yerli əhali arasında türklərin üstünlüyü daha da güclənir və azərbaycan xalqının formalaşması prosesi başlayır<a href="#cite_note-АИ-40">[34]</a><a href="#cite_note-feod-78">[72]</a>. Etnik müxtəliflik türkləşmə üçün zəmin oldu<a href="#cite_note-feod-78">[72]</a>. <a href="/w/index.php?title=%C4%B0osif_Oranski&action=edit&redlink=1" class="new" title="İosif Oranski (səhifə mövcud deyil)">İosif Oranski</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Оранский, Иосиф Михайлович">[rus.]</a><a href="#cite_note-79">[73]</a> və <a href="/w/index.php?title=Natalya_Volkova&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natalya Volkova (səhifə mövcud deyil)">Natalya Volkova</a><a href="#cite_note-80">[74]</a> qeyd edirlər ki, türk tayfalarının bir neçə miqrasiya axını nəticəsində yerli əhalinin dili assimilyasiya məruz qalmış və yerli əhali türk dilində (azərbaycan dilində) danışmağa başlamışdır. Türk əsilli azərbaycan etnosunun formalaşması prosesi, "Şərq Tarixi"nə (<a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili">rus.</a> «Истории Востока») görə (2002), əsasən, <a href="/wiki/XV_%C9%99sr" title="XV əsr">XV əsrdə</a> başa çatmışdır<a href="#cite_note-АИ-40">[34]</a>. Bir sıra tədqiqatçılar Səfəvilərin hakimiyyətdə olduğu dövrdə şiəliyin qəbul edilməsini azərbaycan xalqının formalaşmasında həlledici faktor hesab edirlər.<a href="#cite_note-XAVIER-81">[75]</a><a href="#cite_note-82">[76]</a> "Şərq Tarixi"nə (<a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili">rus.</a> «Истории Востока») əsasən, <a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Türklər">türklərlə</a> azərbaycanlılar arasındakı etnik sərhəd <a href="/wiki/XVI_%C9%99sr" title="XVI əsr">XVI əsrə</a> qədər müəyyənləşsə də, amma o vaxt hələ tam dəqiqləşməmişdi.<a href="#cite_note-АИ-40">[34]</a> Novolsev bununla bağlı qeyd edir ki, "Səfəvi İranı ilə <a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Osmanlı İmperiyası">Osmanlı İmperiyası</a> arasında yaranmış sərhəd, əsas xüsusiyyətlərində elə türklərlə azərbaycanlılar arasındakı etnik sərhədi əks etdirməkdədir".<a href="#cite_note-feod-78">[72]</a> Türk tayfalarının Cənubi Qafqaza köçürülməsi XVI–XVII əsrlərə qədər davam etmiş, həmin dövrdə yarımköçəri <a href="/wiki/%C5%9Eahsev%C9%99nl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Şahsevənlər">şahsevən</a> və <a href="/wiki/Padarlar" title="Padarlar">padar</a> tayfaları isə <a href="/wiki/Mu%C4%9Fan_d%C3%BCz%C3%BC" title="Muğan düzü">Muğana</a> köçürülmüşdü.<a href="#cite_note-Волкова_Н._Г.-83">[77]</a> <table role="presentation" align="center" style="border-style:solid; border-width:3px; border-color:var(--background-color-base, #fff); color:inherit; font-size:90%; line-height:120%; margin-top:6px; margin-bottom:6px;" cellspacing="0" cellpadding="2"> <tbody><tr style="background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit; text-align:center; vertical-align:middle"> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Persian_Tatars._Saatly._Mugan_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg/333px-Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="333" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg/500px-Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg/666px-Persian_Tatars._Saatly._Mugan_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="3281" data-file-height="2615" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr style="background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit; text-align:center; vertical-align:top"> <td colspan="11"><div style="padding-bottom:3px; width:333px"><a href="/wiki/Mu%C4%9Fan_d%C3%BCz%C3%BC" title="Muğan düzü">Muğanı</a> azərbaycanlıları 20-ci əsrin əvvəllərinə aid fotoşəkildə</div> </td></tr></tbody></table> Rusiyada, azərbaycanlıların mənşəyi haqqında ilkin elmi təsvir hələ XIX əsrin sonu — XX əsrin birinci yarısında meydana çıxmışdı. Məsələn, <a href="/wiki/Rusiya_imperiyas%C4%B1" title="Rusiya imperiyası">Rusiya imperiyasında</a> nəşr olunan <a href="/wiki/Brokhauz_v%C9%99_Efronun_ensiklopedik_l%C3%BC%C4%9F%C9%99ti" title="Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti">Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti</a> yazır ki, "Azərbaycan tatarları — türk-səlcuqların və <a href="/wiki/H%C3%BClak%C3%BC_xan" title="Hülakü xan">Hülakü xanın</a> (XIII əsr) türk-monqol ordusunun törəmələri, amma ki əhəmiyyətli dərəcədə həm də türkləşmiş iranlılardırlar".<a href="#cite_note-84">[78]</a> 1926-cı il <a href="/wiki/BSE" class="mw-redirect" title="BSE">BSE</a>-sinə görə isə "Xilafətin tənəzzülü dövründə Cənub-Şərqi Qafqaza mərhələ-mərhələ türk elementlərinin infiltrasiyası başlayır. Yerli əhali (albanlar) işğalçılar tərəfindən ya məhv edilir, ya da dağlara sıxışdırılır. Qeyd olunan XIII əsr monqol istilaları və sonrakı Teymurləng, türkmən, türk-osmanlı işğalları və digər işğallar nəticəsində Cənub-Şərqi Qafqazın şərq hissəsində son olaraq türk elementi təşəkkül tapdı"<a href="#cite_note-85">[79]</a> Dağıstanlı alim <a href="/w/index.php?title=Sakinat_Hac%C4%B1yeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakinat Hacıyeva (səhifə mövcud deyil)">S.Hacıyeva</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Гаджиева, Сакинат Шихамедовна">[rus.]</a> yazır: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7684518">.mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-quote{padding:0.25em 1em;border:thin solid var(--border-color-muted,#eaecf0);background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-source{margin:1em 0 0 5%}.mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-quote .ts-oq{margin:0 -1em -0.25em}body.skin-minerva .mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-quote .ts-oq{margin-left:0}.mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-quote .ts-oq .ts-oq-header.ts-oq-header,.mw-parser-output .ts-Sitatın_əvvəli-quote .ts-oq .ts-oq-content{padding-left:1.052632em;padding-right:1.052632em}</style> <blockquote class="ts-Sitatın_əvvəli-quote"> Azərbaycanlılar uzun tarixi inkişaf, yerli qədim tayfaların (albanlar, udinlər, kaspilər, talışlar və s.) regiona gələn türkdilli tayfalarla — hunlarla, oğuzlarla, qıpçaqlarla və bu kimi digər tayfalarla tədricən konsolidasiyası (birləşməsi) nəticəsində xalq olaraq təşəkkül tapmışdır. Öz növbəsində, türk tayfaları öz etnik komponentlərinin zənginliyindən məmnun idilər, birləşmiş çoxlu başqa, qismən daha qədim tayfalar sonda nəinki azərbaycan xalqının, həm də bir sıra türkdilli xalqların etnogenezində iştirak etdilər. Göstərmək lazımdır ki, Azərbaycanın etnik tarixində dərin iz buraxmış və Cənubi Azərbaycanda mövcud olmuş <a href="/wiki/Qaraqoyunlu_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Qaraqoyunlu dövləti">qaraqoyunlu</a> və <a href="/wiki/A%C4%9Fqoyunlu_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Ağqoyunlu dövləti">ağqoyunlu</a> tayfalarının XV əsr dövlətlərinə Qubadan cənuba doğru azərbaycan torpaqları daxil idi.<a href="#cite_note-Sakinat2-86">[80]</a> </blockquote> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Qədim_dövr_və_erkən_orta_əsrlərdə_Azərbaycan_ərazilərinə_türk_axınları">Qədim dövr və erkən orta əsrlərdə Azərbaycan ərazilərinə türk axınları</h3></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bulqarlar">Bulqarlar</h4></div> Uzaq keçmişdə <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqazda</a> yaşamış böyük türk toplumlarından biri də bulqarlar olmuşdur. Bulqar türklərinin Cənubi Qafqazda yerləşməsi haqda ilk yazı IV əsr suriyani müəllifi <a href="/w/index.php?title=Mar_Apas_Katina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mar Apas Katina (səhifə mövcud deyil)">Mar Apas Katinanın</a> qələmindən çıxmışdır. Onun yazdığı Ermənistanın ilkin tarixi kitabı çox tez yol olmuşdur. Ancaq sonralar <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">erməni</a> tarixçisi Horenli Movses bu kitabın bölmələrini mənimsəyib öz əsərinə qatmış, bununla da bölmələr günümüzə gəlib çatmışdır. Bu kitabdan Horenlinin gətirdiyi bir neçə parça birbaşa bulqar türklərinin tarixinə toxunur. Bunlardan birində yazılır ki, <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan" title="Ermənistan">Ermənistan</a> çarı Vaharşak (e.ə. 153–131) Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində yaşayan gəlmələri öz ölkəsinə çağırdı. Əsərdə bu belə qeyd edilib:<a href="#cite_note-:2-87">[81]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Vaharşak Şaray sərhədləri yaxınlığındakı çəmənli torpaqlara enib gəldi. Bu yerləri köhnə yazarlar Yuxarı-Ormansız Basen adlandırırlar. Sonralar Vxndr Bulqar Vəndin gətirdiyi köçkünlər yerləşən (bu torpaqlar), onun adı ilə bağlı olaraq Vənənd adı almışdır. Bu şəxslərin kəndləri bu günə kimi onun (Bulqar Vəndin), qardaşlarının və sonrakı soy xələflərinin adlarını daşımaqdadır.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Mar Apasdan gətirilən ikinci parça Vaharşakın oğlu Arşakın hakimiyyəti ilə (e.ə. 131–118) bağlı olub birincini tutarlı şəkildə tamamlamaqdadır. Burada deyilir:<a href="#cite_note-:2-87">[81]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>O (Arşak) çar olan günlərdə bulqarların Qafqaz dağı silsiləsindəki torpaqlarında böyük qarışıqlıq düşdü. Onların bir çoxu ayrılıb bizim torpağa gəldilər. Kox güneyindəki varlı, çörəkli torpaqlarda uzun illər böyu yerləşib yaşadılar.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Mar Apasın kitabında qalmış olan bu parçaların elmi dəyəri böyükdür. Birincisi burada bir-birinin ardınca iki erməni hakiminin dövründə bulqar <a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Türklər">türklərinin</a> iki çoxsaylı toplusunun <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaza</a> axışıb gəlməsi və buradayerləşməsi göstərilir. İkincisi bu türklərin "varlı, çörəkli" yerlərdə (gümanki <a href="/wiki/A%C4%9Fr%C4%B1_da%C4%9F%C4%B1" title="Ağrı dağı">Ağrı dağı</a> ətrafları və <a href="/wiki/Araz_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Araz çayı">Araz çayı</a> vadisi) yaşaması göstərilmişdir. Bu qaynaqlarda adı çəkilən etnotoponimlər <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaz</a> xəritəsində, özüdə məhz <a href="/wiki/Araz_%C3%A7ay%C4%B1" class="mw-redirect" title="Araz çayı">Araz</a> vadisində — <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycanın</a> <a href="/wiki/Ordubad" title="Ordubad">Ordubad</a> və <a href="/wiki/Z%C9%99ngilan" title="Zəngilan">Zəngilan</a> bölgələrində günümüzəkimi yaşamaqdadır. Burada Vənənd və Vənəndli kəndləri var. Şərqi Anadoluda Bulqar dağı oronimi tarixçilərə çoxdan bəllidir. Bundan başqa, Azəbaycan xəritəsi üzrə bulqar türklərinin adı ilə bağlı müxtəlif etnoponimlər və onların qalıqları ilə üzləşirik. <a href="/w/index.php?title=Mil-Qaraba%C4%9F_kadastr_rayonu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mil-Qarabağ kadastr rayonu (səhifə mövcud deyil)">Mil-Qarabağ</a> düzündə <a href="/wiki/Q%C9%99rv%C9%99nd" class="mw-disambig" title="Qərvənd">Qarvənd</a> (yuxarıda adı keçən Bulqar Vənd adındakı başlanğıc "bul" kökü bilmədiyimiz səbəbdən itirilmiş, qalan iki hissəcik isə günümüzə kimi yaşamışdır), Yağlavənd, Xocavənd, Papravənd kimi kənd adları canlı mısaldır. Muğan bölgəsində Bolqarkənd, Bulqargöytəpə, Bolqarçay kimi yer adları da qədim bulqarların bu yerlərdə geniş yayılıb yaşadığını göstərir. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu adlar ilkin olaraq onları <a href="/wiki/Qafqaz" title="Qafqaz">Qafqaza</a> gətirmiş olan bolqar boylarından yaşca ən azı 1500 il qocamandır. Çünki artıq V əsrin II yarısında bulqar türkləri Qafqazda suvar-sabir türkləri tərəfindən tabe etdirilərək sonunculara qarışmış, sonralar isə əriyib itmişlərdi. Başqa sözlə, ötən 1500 il içərisində bulqar etnosu tarixdə öz müstəqil yaşamını itirdiyi üçün onun adı ilə bağlı olan yer adlarından yalnız bir neçəsi günümüzə kimi yaşayıb gəlmişdir. Son illərdə kimi Mar Apas Katinanın <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaz</a> bulqarları haqqında yazısı böyük inamsızlıqla qarşılanmada idi. Əslində tutarlı dəlil gətirilmədən. Bu yazıya inanmayan tarixçilər yalnız belə bir dəlil irəli sürürdülər: nə üçün başqa erməni tarixçiləri (Yegişe, Paraplı Qazar, Buzand) hunlardan danışarkən bulqarların, xəzərlərin və basenlərin adlarını çəkməmişlər ? Lakin müasir tarix elmində artıq bu fakt qəbul edilir.<a href="#cite_note-:3-88">[82]</a> Bulqarların IV əsrdə artıq Qafqazda yaşamalarını təkcə Mar Apas Katina deyil, 354-cü ilin adsız <a href="/wiki/Lat%C4%B1n_dili" title="Latın dili">latın</a> tarixçisi (Cgronographus Anmi 354) də qeydə alınmışdır. Nəzərə almaq gərəkdir ki, Bizans və erməni tarixçiləri <a href="/wiki/Qara_d%C9%99niz" title="Qara dəniz">Qara dəniz</a> və <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99r_d%C9%99nizi" title="Xəzər dənizi">Xəzər dənizi</a> bölgələrində yaşayan xalqlar haqqında qiymətli bilgilər vermişlərsə, birbaşa Cənubi Qafqaz torpaqlarında yerləşib yaşayan bulqar türkləri haqqında onlar qat-qat daha tutarlı yazılar qoyub getmişlər.<a href="#cite_note-89">[83]</a> Çünki Qara və Xəzər dənizləri bölgələrinə nisbətən onlar Ermənistandakı hadisələri qat-qat yaxşı bilir, bəzən isə gördüklərini yazırdılar. İndi tarixçilərin bir çoxu bulqarları hun yürüşlərindən öncə Cənubi Qafqaza gəlmiş türk etnosu saymaqdadırlar. Sonrakı əsrlərdə bulqar boyları soyca onlara qohum olan buntürklər və onoqurlaeın hesabına artıb böyümüşdülər. Bununla yanaşı, Şimali Qafqazda Sulak və Terek çayları arasında yerləşən bulqar türklərinin qolları Şərqi Cənubi Qafqazda, Dərbənd keçidi ilə Kür çayı arasındakı bölgələrdə də yerləşmişdilər. Onoqurlar isə Şimali Qafqaz bulqarları tərkibində güclü bir siyasi birlik yarada bilmişdilər. Onoqur adı, türk dilində olan r-z səs keçidi ilə bağlı olaraq türkoloji ədəbiyyatında Onoquz oxunur. XI əsrin böyük türk dilçisi Mahmud Qaşqarlı bulqar və qipçaq dillərinin Oğuz dilinə çox yaxın olduğunu, bulqar boyundan olan suvarların oğuzlar kimi danışdığını bildirirdi:<a href="#cite_note-90">[84]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Kəlimənin əvvəlində olan M hərflərini suvarlarla oğuzlar, qipçaqlar B-ə çevirirlər. Türklər mən bardum, suvarlar, qipçaqlar, oğuzlar bən bardum deyirlər. Türklər şorbaya mün, bunlar bün deyirlər.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> İstəxri və İbn Haqvəl kimi böyük ərəb tarixçiləri xəzər dili ilə bulqar dilinin eyni olduğunu yazmışdır. Bulqarların adı Dədə Qorduq dastanında da qalmışdır. Qazılıq Qoca oğlu Yegenek boyunda kitabın əlyazmasında belə bir parça ilə qarşılaşırıq:<a href="#cite_note-91">[85]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Altı başlı balqar bir ər gördüm... Ol ərə baxdum. Dayım Əmən imiş.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Paleoqrafiya və onomastika baxımından balqar boy adının burada qarşıya çıxması qanunauyğundur. Bu adın Oğuz qəhrəmanlıq kitabı dastanda qalması, Dədə Qorqud oğuzlarının balqar bir ər Bəkdüz Əmənin elini özlərinə doğma bilib, onunla birlikdə yağılar üzərinə yürüş etməsi təbii haldır. Çünki bu boylarda balqar bir ər ilə bağlı olan başqa bir anlayış da işlənmişdir: Dügər bəy Mahmud Qaşqarlı Divanında Dügər, 24 Oğuz tayfasından birinin adıdır. Bu adı daşıyan bulqar qolu Şimali Qafqazda <a href="/wiki/Balkarlar" title="Balkarlar">Balkar</a> dərəsində də yerləşmişdi. Görünür, dügərlərin bir qolu osetinlərin babalarına qaynayıb-qarışmışdır. Bugünkü Şimali Qafqaz balkarlarının dilində osetinlərin bir qolunun Dügər, Diqor adlanması təsadüfi deyildir. Yeni araşdırmalara görə, bu sonuncuların danışığında çoxlu əski türk və deyimləri qalmışdır. Dədə Qorqud kitabının III boyunda üç dəfə Basen, Pasin yer adı keçməkdədir.<a href="#cite_note-92">[86]</a> V. V. Bartolda görə bu nə vaxtsa qalası olmuş Basin bölgəsinin adıdır.<a href="#cite_note-:3-88">[82]</a> Bölgənin bu adı yuxarıda Mar Apas Katina parçasından gətirilən yuxarı-ormansız Basen adına tamamilə uyğundur. Başqa sözlə, Dədə Qorqud kitabındakı yer adı olduğu kimi Mar Apas Katina-Horenli Movses mətnində də yazıya alınmışdır. Mənəvi dünyası ayrı olan bu 3 qaynaqda Basen bölgəsinin adı köhnə bulqarların Cənubi Qafqaza axışıb yerləşməsi ilə bağlı olaraq çəkilir. Bu adın açılışı isə gürcülərin coğrafiya anlayışına köhnə yunancadan keçmiş Fasiana sözü ilə bağlıdır. D. Y. Yeremeyevin yazdığı kimi, qədim bulqarların buraya axışıb yerləşməsi ilə bağlı Balkar dərəsində yaşayan türk dilli balkar xalqı gürcü qaynaqlarında Basiani adlanırdı.<a href="#cite_note-:3-88">[82]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Buntürklər">Buntürklər</h3></div> Bulqarların bir qolu da buntürklər sayılırdı. Onların da adı Cənubi Qafqaz qaynaqlarında e.ə. I minillik hadisələri ilə bağlı çəkilir.<a href="#cite_note-93">[87]</a> X əsr gürcü salnaməçisi Mokçevay Kartlisat (Kartlinin dinə gəlməsi) və XI əsr salnaməçisi Leonti Mrovelinin Kartlis sxovreba (Kartli çarlarının həyatı) kitabında Buntürklərin Kartlidə Makedoniyalı İsgəndərin yürüşlərindən, hətta Babil hökmdarı Novuxodonosor tərəfindən Yerusəlimin dağıdılmasından öncə yaşamaları yazılmışdır. İkinci hadisə e.ə. 586-cı ilə düşür. Salnaməçilər bu toplumu həm buntürk, həm də sadəcə türk adlandırırlar. Mroveli bir səhifədə yazır:<a href="#cite_note-:4-94">[88]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Türklər Mtsxeta yaxınlığında özlərinə yer seçərək oranı abadlaşdırdılar, güclü hasar içinə aldılar. Bu yerə Sarkine (P.Uvarovun (1894), Ş. Mesxianın (1959), Q. Lomtadzenin (1965) araşdırmalarına əsasən bu şəhərin həqiqətən də bu dövrdə salındığı sübut olunmuşdur.) deyilməyə başlandı.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> O biri səhifədə isə Sarkinedə buntürklərin yaşadığını qeyd etmişdir. Bu salnaməni 1900-cü ildə çap edən gürcü tarixçisi S. E. Takayşvili buradakı buntürklərin və türklərin bir olduğunu, başqa sözlə turanlı olduğunu qeyd etmişdir. Bu "turanlılar" gürcü tarixşünaslığında Kartlinin ən qədim sakinləri hesab edilir.<a href="#cite_note-:5-95">[89]</a> Salnamə əlyazmalarının birində buntürklərin 28 min ev olması yazılmışdır. Onların sayca böyük toplum olduğunu salnaməçi Mrovelinin aşağıdakə sözləri də göstərir:<a href="#cite_note-:4-94">[88]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Bir-birilərinə qarşılıqlə yardım üçün onlar (Kartli əhalisi) türklərlə birləşib bütün şəhərlərdə yerləşdilər...Bu türklər Kartli əhalisi ilə dinc yaşayırdılar, iranlıların yürüşü gözləndiyi üçün qala və şəhərləri bərkidirdilər.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Cənubi Qafqaz buntürklərinin real tarixləri barədə müxtəlif fikirlər var. Onların e.ə. VI–IV əsrlərdə Gürcüstanda yerləşib yaşaması haqda salnamə yazılarının anaxronizm sayan tarixçilər az deyil. Bu tarixçilər buntürklərin Gürcüstanda yerləşməsini gerçək saysalar da, onu miladdan əvvəlki dövrə deyil, miladdan sonrakə V əsrə bağlayırlar.<a href="#cite_note-:5-95">[89]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kəngərlər">Kəngərlər</h3></div> Bulqarların və buntürklərin xələfi kəngər toplumu oldu. Türk toplumlarının <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqazda</a> sayca artaraq buranın siyasi həyatında fəal yer tutması kəngərlər ilə bağlıdır. 482-ci ildə Sasani İranına qarşı üsyandan yazan tarixçi Paraplı Qazar kəngər türkləri yaşayan ayrıca bir əyalətin adını çəkir: Qavarn Kangaraç. Bu tarixçilərin yazdığına görə, İran qoşunu ilə döyüşdə məğlub olan Vaxtanq Qorqasalın və Vahan Mamikonyanın döyüşçüləri Albaniya ilə İberiya sərhədlərində <a href="/wiki/K%C9%99ng%C9%99rli_rayonu" title="Kəngərli rayonu">Kəngər</a> dağlarından (Ermənistanın bir rayonunda indi də Kəngər dağı oronimi qalmaqdadır) enərək Kəngər elinə gəlib qonşu hunların köməyini gözləməyə başladılar. Bu hadisədən 60–70 il sonra (542, 552-ci illər) həmin xalqın adı hanqaraye şəklində suriyani qaynaqlarda çəkilir. Bu dəfə kəngərlərin Ağrı dağdan başlayaraq Araz üzərində yaşadığını bildirilir. Suriyani qaynaqlar da kəngərlərin adını Cənubi Qafqaz xalqalrının Sasanilərə qarşı mübarizəsi ilə bağlı olaraq Xosrov Ənuşirəvanın düşmənləri kimi çəkirlər. Bu bilgilər buntürklərlə yanaşı, kəngər türklərinin də Sasani zülmünə qarşı hərəkatda fəal iştirak etmələrini göstərir.<a href="#cite_note-:6-96">[90]</a> 1500 il bundan öncə Cənubi Qafqazda yerləşmiş olan kəngərlərin izi Dədə Qorqud boylarında Kanklı Qoca adında iz buraxmışdır. Oğuzların soykök tarixinin başlıca qaynaqları olan uyğur Oğuznaməsində, Rəşidəddin Oğuznaməsində, Əbulğazi xan Şəcərəsində qipçaq, karluq və xələc kimi eponimlər ilə yanaşı kanqlı eponiminin yazıya alınması qanunauyğundur. Kəngər və kanqlı sözləri kökcə bir-birinə doğmadır.<a href="#cite_note-:6-96">[90]</a> Kəngərlərin adı Orhun yazıları silsiləsində Kül Tiginin şərəfinə yonulmuş abidədə 712–713-cü illər döyüşləri ilə bağlı olaraq Kəngərəs şəklində çəkilmişdir. Bununla yanaşı Firdovşi Şahnaməsində onların adı Kanqlı, <a href="/wiki/%C3%87in_Xalq_Respublikas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Çin Xalq Respublikası">Çin</a> qaynaqlarında isə Kanqyuy formasında yazılmışdır.<a href="#cite_note-:6-96">[90]</a> Ancaq bu yazıların heç biri ilkin deyildir. Yuxarıda Paraplı Qazardan gətirilən bilgi Kül Tigin abidəsindəki məlumatdan ən azı 200 ildən çox qədimdir. Güman edilir ki, bu toplum Qafqaza III–IV əsrlərdə yerləşmişdir. Kür-Araz ovalığında və Azərbaycanın başqa yerlərində kəngərlərin yaşayış yerləri çox idi. Bunu həmin bölgələrdə Kəngər, Kəngərli adını daşıyan kəndlərin günümüzə kimi qalması sübut edir. XIX əsrinortalarına yaxın yalnız <a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van" class="mw-disambig" title="Naxçıvan">Naxçıvan</a> əyalətində qafqazşünas İ. Şopenin kəngərlilərin aşağıdakı adları daşıyan 33 qol bə tirəsini qeydə almışdı:<a href="#cite_note-97">[91]</a> Yurçi, Qızıllı, Sarbanlar, Xalxallı, Pirhəsənli, Salahi, Ağabəyli, Həmayi, Qarabəylər, Cağatay, <a href="/wiki/Qaraxanil%C9%99r_d%C3%B6vl%C9%99ti" class="mw-redirect" title="Qaraxanilər dövləti">Qaraxan</a>, Hacılar, Cəmşidli, Billici, Qızılqışlaq, Tutlar, Qaradolaq, Şabanlı, Kəlfir, <a href="/w/index.php?title=Arabsakl%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabsaklı (səhifə mövcud deyil)">Arabsaklı</a>, Qaracalı, Qraahasarlı, <a href="/wiki/P%C9%99nahl%C4%B1lar" title="Pənahlılar">Pənahlı</a>, Əlxanlı, Sofulu, Beqdili, Əliəkbərli, Didavarlı, Bolqarlı, Kürdmahmudlu, Əliyanlı, Ziyadlı və Bərgüşadlı. Adı keçən qaynaqda əyalətdə 1433 ailəni birləşdirən 6473 kəngərli qeydə alınmışdı. Haluki <a href="/wiki/M%C9%99h%C9%99mm%C9%99dh%C9%99s%C9%99n_b%C9%99y_V%C9%99liyev-Baharl%C4%B1" title="Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı">Məhəmmədhəsən</a> Baharlının 1920-ci ildə çıxan araşdırması üzrə Naxçıvan qəzasında onların yalnız 3 kəndi qalmışdı (ikisi Kəngərli, biri Şahtaxtı adlanırdı).<a href="#cite_note-98">[92]</a> Təkcə Kəngərli adı daşıyan kəndlər Göyçayda (2), Cavanşir (4), Şuşa (3), Şamaxı (2), Qazax (1) qəzalarında yerləşirdi. XIX əsrin 30-cu illərində kəngərlilərin çoxu çarlıq Rusiyasının vergi siyasətinə dözməyib Cənubi Azərbaycana və Türkiyəyə köçüb getmişdi. Azərbaycanın Qazax-Qaramanlu bölgəsində, yəni rahib Paraplı Qazarın yad etdiyi Gürcüstan sərhədlərində kəngərlilər bütün orta əsrlər boyu kütləvi halda yaşamış, yalnız XVIII əsrdə Kaxet-Kartli çarlığının sıxışdırması ilı bağlı onların çoxu Qarabağ xanlığı və qismən də <a href="/wiki/%C5%9Eirvan_xanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Şirvan xanlığı">Şirvan xanlığı</a> ərazisinə köçməli olmuşdur. Qonşu Cənubi Qafqaz bölgələrində də kəngərlilərin yaşaması tarixi qaynaqlarda iz buraxmışdır. VII əsrdə yazılmış. Ermənistan coğrafiyası kitabında İber ölkəsində Kanqark adlı əyalət, XI əsr Kartli salnaməsində isə Kanqari adlı yaşayı yerinin adı çəkilir.<a href="#cite_note-99">[93]</a> Böyük hun qollarından biri sayılan kəngərlər ayrı-ayrı toplumlar formasında, görünür, Cənubi Qafqaz oğuzlarına və peçeneqlərinə qarışmışdır. Tanınmış <a href="/wiki/Bizans_imperiyas%C4%B1" title="Bizans imperiyası">Bizans</a> müəllifi Konstantin Porfirogenet X əsrin 40–50-ci illəri ilə bağlı olaraq peçeneqlərin bir bölüyünün- 3 əyalət xalqının Kəngər adlandığını yazmışdır.<a href="#cite_note-100">[94]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Masaha_hunları">Masaha hunları</h3></div> Bütün bu qeyd etdiklərimizdən əlavə erkən orta əsrlər Azərbaycanın da xeyli sayda hun toplumları da yaşamaqda idi.<a href="#cite_note-101">[95]</a> Bunlara misal olaraq Masaha hunlarını göstərmək olar. Bu toplumun adından Bizans müəllifi Dionisi Periegetin (II əsr) əsərində də bəhs edilir.<a href="#cite_note-102">[96]</a> Sonralar köhnə erməni mənbələrina görə bu hunlar şimali <a href="/wiki/Albaniya" title="Albaniya">Albaniyada</a>, Çola şəhərində maskutlar ilə qarışıb onlarla birgə yaşayırdılar. Moisey Kağankatlı isə bu hunların xaçpərəstliyə keçdiyini yazır. Onun yazdığına görə, Çola şəhərinin patriarxı İoan bütün bu hunların yepiskopu idi. Sonralar Dərbənd keçidi ilə Beşbarmaq dağı arasında ayrıca bir hökmdarlıq yarandı. Bu kiçik dövlət tarixdə Masaha hun dövləti adlanır. Onun hökmdarları da Alban və erməni hökmdarları kimi İran arşakları soyundan idi. 330-cu ildə Masaha hun hökmdarı Sanatruk öz hökmdarlığını Kür çayı hövzəsinə kimi yaymaa çalışırdı. Moisey Kağankatlı yazır:<a href="#cite_note-103">[97]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>...Paytakaran şəhərində Sanatruk adlı birisi aqvanlar üzərində hökmdar oldu.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Bu tarixçinin kitabının XII–XIII fəsillərində Sanatrukun albanlardan hətta 30 minlik qoşun toplaması, Şimal xalqlarının Albaniyada yaşayıb 4 il buranı sıxıntıya salması haqda yazısı bu hadisənin ötəri br yürüş olmadığını göstərir. K. V. Treverin fikrincə, qədim müəlliflər Aqafangel və Kayserili Prokopinin yazılarında adları keçən Masaha (Maskut) və Hun sözləri eyni anlamda işlənmişdir.<a href="#cite_note-104">[98]</a> Bu dövlətdə yaşayan əhali irandilli alanların, türkdilli hunların və qafqazdilli tayfaların qarışığından ibarət olmuşdur. Bubaxımdan adı çəkilən hökmdarın daşıdığı adın hər iki yazılışı (Sanatruk, Sanasen) çox maraqlıdır. Bu hadisələrdən 120 il ötdükdən sonra, Cənubi Qafqaz xalqlarının Sasanilərə qarşı 450–451-ci il üsyanı ilə bağlı olaraq yenə Masaha hunlarının adına rast gəlinir. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Barsillər">Barsillər</h3></div> Bulqarlar ilə Qafqaza gələn və onların qollarından biri olan Barsil toplumu da o dövr Azərbaycanın da güclənməkdə idi. İlkin orta dövr qaynaqlarında bu xalqın adı ilə bağlı olan Bersil-Berzil-Barşilə ölkəsinin adı çəkilir. Bu ölkə İ. Markvart, V. Minorski və başqa alimlərin fikrincə indiki Şimali Dağıstan ərazisində yerləşirdi.<a href="#cite_note-:7-105">[99]</a> Ancaq əl-Bəlazurinin Kitab fütuh əl-buldən əsərində onun sərhədlərinin ən azı Alban keçidlərinə kimi uzanıb getdiyi aydınlaşır. Əl-Bəlazuri Xosrov Ənuşirəvanla Xəzər hökmdarı arasında münasibətllərdən bəhs edərkən yazır:<a href="#cite_note-:8-106">[100]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Onu özünə yaxınlaşdırmaq üçün onun qızı ilə evlənmək, ona kürəkən olmaq istədiyini bildirdi. Türk xaqanı öz qızını Xosrova verdi, sonra özü də onunla görüşə gəldi. Onlar Barşilədə görüşüb bir neçə gün qonaq qaldılar.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Bu görüşün harada isə Beşbarmaq dağı ilə Dərbənd keçidi arasında olması ehtimal edilir. Bəlazuri mətninin sonrası bunu aydın göstərməkdədir. İşğal etdiyi yerlərin yuxarı sərhədlərində böyük, keçilməz qala tikmək fikrinə düşən Sasanlı hökmdarı xaqana belə bir təklif verir:<a href="#cite_note-:8-106">[100]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Mən düşünürəm (yaxşı olarki, səninlə mənim torpaqlarım) arasında br sədd tikib orada keçid qapıları qoymaq üçün mənə izin verəsən ki, səninlə mən buraxmaq istədiyimiz adamlardan başqa bir kimsə sənin tərəfindən bizə doğri və bizim tərəfdən sizə doğru keçə bilməsin. Türk bundan ürəkdən razı oldu və öz ölkəsinə geri döndü.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Başqa iki ərəb müəllifi olan İbn Rustə və Qərdizi Barsil türklərini Bərçölə adı ilə tanıdıqlarını yazmışlar. Başlıca məsələ isə Xəzər sahili Barşiləsi ilə yanaşı Cənubi Qafqazın mərkəzi bölgələrində, Azərbaycan ilə Gürcüstan ağzında ikinci bir Barşilənin olmasıdır.<a href="#cite_note-:7-105">[99]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Suvarlar">Suvarlar</h3></div> Şimali Qafqazda bulqarların suvar qolu öncə yaranmış olan qohum Onoqur əsgəri birliyini çökdürüb onnu yerini tutdu. Onoqurların yerləşdiyi torpaqlar Terek və Sulak çaylarından cənuba doğru uzanaraq, görünür Masaha hun dövlətinin də yarısını tuturdu.<a href="#cite_note-:9-107">[101]</a> Onoqur boyları ilkin zaman ola bilsin Beşbarmaq dağı önündə yerləşən Hun qapılarını əllərində saxlayırdılar. Sonralar onlar cənuba yayılaraq Muğanı da ələ keçirmişdilər. V əsrdə ən böyük türk tayfa birliklərindən biri sayılan onoqurlar Azərbaycanda yerləşmiş idilər və burada yaşayırdılar. V əsrin 60-cı illərində onoqurları onlara qohum olan suvar türkləri üstələdilər. Onlar öz adlarını itirib suvar boylarına qarışdılar. Bir əsr ötdükdən sonra suvarlar özləri də Şimali Qafqazda avar türkləri tərəfindən məğlub edilərək Azərbaycana doğru sıxışdırıldılar. Onların on minlik bir kütləsi Azərbaycanda, o cümlədən Sakaşenada yerləşdi. Muğan düzündə bütün orta əsrlər boyunca yad edilən Beləsuvar, XIVəsrdə Cənubi Azərbaycanda Həmdullah Qəzvininin qeydə aldığı Tutsuvar, XIX əsrdə Quba qəzasında olan Qaleyi Suvar xarabalığı və Qalasuvar kəndinin adları suvarların tarixi izləridir.<a href="#cite_note-:9-107">[101]</a> Qusar, Balakən, Bərdə və Ağdamda, Naxçıvan əyalətində Qullar adı daşıyan kəndlərin, onlarca Qazançı kəndlərinin, Qazanbulaq, Qazangöl kimi yer adlarının İmişli, Göyçay, Masallı və Cəbrayılda, habelə Cənubi Azərbaycanda Çaxırlı/Çaqırlu kənd adları da uzaq keçmişdən burada yerləşib yaşayan protobulqarların qul, qazan, çakar boylarının izlərini saxlamaqdadır.<a href="#cite_note-:9-107">[101]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hunlar">Hunlar</h3></div> Suvar bulqarlarının böyük axınla Azərbaycana gəlişindən yüz il ötməmiş Qafqazın şimal ətəklərində siyasi hərbi üstünlük Xəzər türklərinə keçdi. Bu, Şimali Qafqazda qərbi türk xaqanlığının hökmranlığı çökdükdən sonra baş verdi. Buna görə də VII əsrin 30–40-cı illərindən Azərbaycana türk boylarının yeni aıxını oldu. Artıq VI əsrin ortalarında bu boyların sıx toplumları bütün Azərbaycanda, o sıradan Savalan dağının cənub ətəklərində, Arazın sağ sahil bölgələrində yaşamaqda idilər. VII əsrin birinci yarısında isə yeni axınlar onların xüsusi çəkisini gücləndirdi, Kürün sol sahilindı, Kağankatlı Moiseyin sözləri ilə desək, Hun dövləti yaratdı. Ağvan tarixinin ikinci kitabının 26-cı fəsilində bu tarixçi yazır:<a href="#cite_note-:10-108">[102]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>İgid Cavanşir öz taxtında arxayın oturduğu vaxt, qışda gündüzlə gecənin bərabər olduğu zaman hunların hökmdarı saysız atlı qoşunla basqın edib gəldi. Cavanşir öz ölkəsinə ehtiyatlı və hazır olmağı əmri etsə də, Hun döyüşçüləri Kürün bu tayına və Araz sahilinə keçərək, təkcə yerli adamları deyil, həm də Ararat vilayətindən və Sünik ölkəsindən qışlamağa gəlmiş adamları, qoyun və mal-qaranı yağma edib öz düşərgələrinə əsir apardılar. Bundan sonra hunların hökmdarı Cavanşirin özünü görmək istədiyindən, qardaşlarını onun yanına göndərərək onunla görüşməyi və qardaşlıq və dostluq birliyi yaratmağı təklif etdi. Ancaq igid və ər knyaz qorxmaq fikrində deyildi. Deyin, İran şahlarından hansı biri Türkistan hökmdarını üzbəüz görə bilərdi ? Ancaq o (Cavanşir) qorxmadan qurtuluşçu xaç qarşısında diz çöküb söylədi: Mən ölümün gözünün içinə baxacağam, çünki sən, Tanrı, mənimləsən ! Bundan sonra o, hökmdar görkü ilə onların qarşısına çıxdı. Ancaq hunların hökmdarı da onu qarşılamağa çıxaraq, gəmi ilə çayın bu tayına üzüb gəldi və burulğan, dərin sularda onunla görüşdü. Onlar qarşılıqlı narazılığı kəsmək və ikitərəfli dostluq yaratmaq üçün bir-biri ilə gənəşdilər. Barışıq bağlayıb hər biri çayın bir tərəfinə qayıtdı. O biri gün mənim hökmdarım nə etsə yaxşıdır ? O, 17 ər ilə birlikdə çayı keçib hunların dşüərgəsinə gəldi və orada hun hökmdarının qızı ilə evləndi və həmin gün də 120 min davar və mal-qara, 7 min at və əsir alınmış 12000 nəfəri geri qaytardı...</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> Bu yaxınlaşma 665-ci ild oldu. Burada adı çəkilən Hun dövləti tarixi kitablarda indiyə kimi Xəzər xaqanlığı ilə qarışdırılırdı. Lakin Alban tarixinin boy adları sistemi olduqca aydındır. Bu əsərin birinci kitabının 12,14,29,30-cu və ikinci kitabının 1, 2, 26-cı və başqa fəsillərində hun (hon) boy adı, habelə hun ölkəsində Basil xalqının çarı və Favel (Eftalit) alaylarını başıba toplamış Rosmosok hökmdarının adları çəkilir. Xəzər ölkəsi anlayışı isə yalnız ikinci kitabın başlanğıcından yad edilməyə başlayır.<a href="#cite_note-109">[103]</a> İkinci kitabın IV fəsilində ölkəni yağma edən yırtıcı xəzərlərin əlinə keçməsin deyə Ağvan patriarxlığının Çoladan müqəddəs Partav şəhərinə köçürülməsi, II fəsilində — Albaniya hakiminin 628-ci ildə xəzərlərə qarşı dirənməsi, 23-cü fəsildə — xəzərlərin yürüşü və onların Cavanşir tərəfindən yenilməsi haqda yazılar verilmişdir. Üçünçü kitabın 16-cı fəsilində Xəzər ölkəsinə ərəb sərkərdəsi Əl-Cərrahın yürüş etməsi, o biri ildə isə Xəzər hökmdarı oğlunun yürüşə çıxıb Cərrahı öldürməsi bildirilir. Bütün bunlar Ağvan tarixində hunlar ilə xəzərlərin ayrı-ayrı xalqlar kimi və hər birinin öz adı ilə verilməsini sübut edir. Deməli, ikinci kitabın 23-cü fəslinin Xəzərlərin basqını və çayın o tayında Cavanşırın onları əzməsi, 26-cı fəslin isə Cavanşirin hunlar ilə qohum olması və yağılarla dostluğa girməsi adlandırılması onun eyni bir dövlət ilə deyil, ayrı-ayrı iki dövlət ilə münasibətdə olduğunu göstərir.<a href="#cite_note-:10-108">[102]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İlkin_ərəb_mənbələrinin_yazdıqları">İlkin ərəb mənbələrinin yazdıqları</h3></div> Xilafətin köçürmə siyasəti ölkənin etnotarixi xəritəsinə yeni axınlar gətirdi. Yeni türk boyları, o sıradan islamı qəbul edən boylar ölkənin müxtəlif vilayətlərində yerləşirdi.<a href="#cite_note-:11-110">[104]</a> 735–737-ci il yürüşünü uğurla başa vurduqdan sonra ərəb sərkərdəsi (sonralar xəlifə) Mərvan ibn Məhəmməd 40 minə və ya ondan da çox dinsiz türkləri Nəhr əs-Samur adlanan yerdə və Əl-Kür çayına yaxın düzənlərdə yerləşdirdi. 854-cü ildə Azərbaycan və Ermənistana hakim qoyulmuş Buğa əl-Kəbir onun himayəsinə sığınaraq islamı qəbul etmək istəyən xəzərlərin bir hissəsini Şimşadda (Şəmkirdə) yerləşdirdi. Əbu Məhəmməd Əbdül Məlik ibn Hişam (829-cu ildə ölmüşdür) Kitabül-tican fi mülük himyər adlı əsərində ilkin ərəb yürüşləri zamanı qoşunların Azərbaycanda türklər ilə qarşılaşdığını bildirdi. Onun yazısı belədir:<a href="#cite_note-:12-111">[105]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Yəmən padişahı Raiş zamanında onun sərkərdələrindən biri Şimr ibn əl-Qəttaf ibn əl-Müntəb 100 minlik ordu ilə türklərlə döyüşə-döyüşə Azərbaycana girdi.Döyüş nəticəsində türklər məğlub oldular. Şimr ibn əl-Qəttaf həmin döyüşün və keçdiyi yolların keyfiyyətini iki daş üzərində yazdırdı.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> İbn Hişamın Əl-Cürhami adlı xəlifə müşavirinin dilindən qələmə aldığı bu məlumatı ət-Təbəri də təkrar edir.<a href="#cite_note-112">[106]</a> O, hələ peyğəmbərin sağlığında ər-Raiş adlı yəmən hökmdarının Şimr adlı qoşun başçısının Azərbaycanda türklər ilə döyüşü, Azərbaycan ölkəsində bəlli olan iki daş üzərində yazı həkk edilməsi barədə Qəhdani rəvayətini kitabına salmışdır. Burada həm də Yəmən hakimi Tubbanın Mosuldan Azərbaycana soxularaq türklərlə qarşılaşması söylənilir. Deməli, ibn Hişamın kitabında gətirilən bu bilginin artıq IX–XI əsrlərdə sabit tarixşünaslıq ənənəsi yaranmışdı. XV əsrdə yaşamış şair Ənvarinin Dəsturnamə adlı poemasında ikinci Xəlifə Ömər ibn əl-Xəttabın sərkərdəsi Səd və Qasımın yürüş zamanı Azərbaycanda bir ulu şəhərdə və onun ətrafında 100 mindən çox oğuz evləri gördüyü yazılmışdır:<a href="#cite_note-113">[107]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Anda qonmuşdu oğuzlar biədəd, obalar başdan-başa yox ana hədd,qara evləri ilə yüz bin artıq ev...</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> İbn Hişamın yuxarıda adını çəkdiyi Übeyd ibn Şəriyyə əl Cürhami zamanının bilikli adamlarından biri idi. Elə buna görə də Yəməndən Məkkəyə çağırılaraq beşinci xəlifə I Müaviyənin yaxın müşavirlərindən biri olmuşdu. Azərbaycana yeni yürüş keçirmək fikrində olan Müaviyə, qoşunlarının qarşılaşa biləcəyi çətinlikləri düşünərək əl-Cürhumidən bu ölkə haqqında arayış istəmişdi. Əl-Curhuminin Əxbarına istinad edən İbn Hişam tərəflərin söhbətini olduğu kimi verməyə çalışır:<a href="#cite_note-:11-110">[104]</a><a href="#cite_note-:12-111">[105]</a> <table style="margin:auto; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color: var( --color-base ); border-style:none;"> <tbody><tr> <td style="width:30px; vertical-align:top; padding-right:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/30px-Cquote1.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/45px-Cquote1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Cquote1.svg/60px-Cquote1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td> <td><cite>Müaviyənin Übeyd ibn Şəriyyə ilə söhbətləri buraya (Şimrin Azərbaycan yürüşü haqqında iki daş üzərində yazıya) çatdıqda Müaviyə Übeydə müraciət edərək Azərbaycan haqqında onun fikrini öyrənmək istəyərək deyir: Sən Allah, Azərbaycan (haqqında) əlaqəniz, təlaşınız və xatirəniz nədir ? Übeyd isə belə cavab verir: Ora türk torpağıdır. Onlar oraya toplaşaraq bir-biri ilə qarışmış və təkmilləşmişlər.</cite> </td> <td style="width:30px; vertical-align:bottom; padding-left:10px;"><img alt=""" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/30px-Cquote2.svg.png" decoding="async" width="30" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/45px-Cquote2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Cquote2.svg/60px-Cquote2.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etnik_tarix">Etnik tarix</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Azərbaycan tarixi">Azərbaycan tarixi</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etnoqrafik_qruplar_və_tayfa_qrupları">Etnoqrafik qruplar və tayfa qrupları</h2></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg/250px-Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg" decoding="async" width="250" height="345" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg/375px-Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg/500px-Shahsevan_girls_from_a_rich_family.jpg 2x" data-file-width="1830" data-file-height="2524" /></a><figcaption>Varlı şahsevən ailəsinin qızları. Fotoqraf: <a href="/w/index.php?title=Anton_Sevryuqin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anton Sevryuqin (səhifə mövcud deyil)">A.V.Sevryuqin</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D1%80%D1%8E%D0%B3%D0%B8%D0%BD,_%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Севрюгин, Антон Васильевич">[rus.]</a></figcaption></figure> Azərbaycan etnosunun elə etnoqrafik qrupları var ki, onlar təsərrüfat, mədəniyyət və məişətdə bir çox xüsusiyyətlərinə görə xeyli fərqlənirlər. Azərbaycanlıların bəzi etnoqrafik qrupları isə XIX əsrin sonuncu rübünə qədər mövcud olmuşdu<a href="#cite_note-114">[108]</a> Gəncəbasar türkləri(ayrımlar) — Azərbaycanın qərbində (Gəncə və ətrafında, Daşkəsən və Gədəbəy rayonlarında), Kiçik Qafqaz dağlarında<a href="#cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">[65]</a> məskunlaşıblar. Türkiyə türkləridirlər və XV əsrdə Azərbaycana köçürülüblər. <ul><li><a href="/wiki/%C6%8Ff%C5%9Farlar" class="mw-disambig" title="Əfşarlar">Əfşarlar</a> — 24 oğuz tayfasından biridir. Bu tayfanın müasir təmsilçiləri azərbaycan etnoqrafik qrupu hesab olunur<a href="#cite_note-115">[109]</a><a href="#cite_note-ethnomuseum-116">[110]</a> və onlar həm də İranın hər yerində məskundurlar.</li> <li><a href="/wiki/Bayat_tayfas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Bayat tayfası">Bayat tayfası</a> — oğuz tayfası, həm azərbaycanlıların və həm də <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nl%C9%99r" title="Türkmənlər">türkmənlərin</a> subetnik qrupudur.<a href="#cite_note-117">[111]</a></li> <li><a href="/wiki/Qarada%C4%9Fl%C4%B1lar" title="Qaradağlılar">Qaradağlılar</a> — İranın şimal-qərbindəki Qaradağ yaylasında məskundurlar. Əsasən heyvandarlıqla məşğul olmaqla, yarımköçəri həyat tərzi keçirirlər. Mədəni cəhətdən qonşuları olan şahsevənlərə yaxındırlar.<a href="#cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">[65]</a> Yeddi tayfaya bölünürlər.<a href="#cite_note-118">[112]</a></li> <li><a href="/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1lba%C5%9Flar" class="mw-redirect" title="Qızılbaşlar">Qızılbaşlar</a> — türk köçəri tayfa birləşməsi. İran və Azərbaycan ərazisinə XV–XVI əsrlərdə köçmüşlər. İranda və Əfqanıstanda məskunlaşıblar. <a href="/wiki/%C5%9Eaml%C4%B1_(tayfa)" class="mw-redirect" title="Şamlı (tayfa)">Şamlı</a>, <a href="/wiki/Rumlu_tayfas%C4%B1" title="Rumlu tayfası">rumlu</a>, <a href="/wiki/Ustacl%C4%B1" title="Ustaclı">ustaclı</a>, <a href="/wiki/T%C9%99k%C9%99li_tayfas%C4%B1" title="Təkəli tayfası">təkəli</a>, əfşar, qacar və zülqədər tayfalarına bölünürlər.<a href="#cite_note-119">[113]</a></li> <li><a href="/wiki/Qarapapaqlar" title="Qarapapaqlar">Qarapapaqlar</a> — əsasən Azərbaycanın qərbində, qismən <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan" title="Gürcüstan">Gürcüstanda</a> yaşayırlar. Tərkəbün (digər adı "borçalı"dır ki, bu da "xan tayfası" mənasını daşıyır), saral, ərəbli, canəhmədli, çaxarlı, ulaclı tayfalarına bölünürlər.<a href="#cite_note-120">[114]</a></li> <li><a href="/wiki/Padarlar" title="Padarlar">Padarlar</a> — oğuz tayfalarından biridir. Elxanilərin dövründə Türküstandan Azərbaycana (Arazdan cənuba) köçmüşlər. Müasir Azərbaycan Respublikasının ərazisində isə XVI əsrdə məskunlaşmışlar.<a href="#cite_note-Волкова_Н._Г.-83">[77]</a> Onlar təsərrüfat və məişətlərində, xüsusilə, gündəlik yarımköçəri maldarlıq işlərində adət-ənənələrini digər azərbaycan etnoqrafik qruplarından daha uzun müddət saxlaya bilmişlər.<a href="#cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">[65]</a></li> <li><a href="/wiki/T%C9%99r%C9%99k%C9%99m%C9%99l%C9%99r" class="mw-redirect" title="Tərəkəmələr">Tərəkəmələr</a> — azərbaycanlıların ayrıca etnik qrupu,<a href="#cite_note-121">[115]</a> Dağıstanda və Azərbaycanın cənub sərhədi boyu rayonlarda yaşayırlar. "Tərəkəmə" termini ilk olaraq etnik, tayfa adı kimi işlədilmişdi. Amma XIX əsr — XX əsrin əvvəllərində bu termin daha çox Azərbaycanda köçəri maldarlıqla məşğul olan əhali üçün, "köçərilər" sözünün qarşılığı olaraq istifadə edildi.<a href="#cite_note-Sakinat-74">[68]</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eahsev%C9%99nl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Şahsevənlər">Şahsevənlər</a> — əsasən İranda<a href="#cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">[65]</a> və Arazdan cənubda Cəbrayıl düzündə məskunlaşıblar.<a href="#cite_note-Институт-122">[116]</a> İnanlı, bağdadi, usanlu və başqa tayfalara bölünürlər.<a href="#cite_note-123">[117]</a> <a href="/w/index.php?title=Aleksandr_Yerisyan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleksandr Yerisyan (səhifə mövcud deyil)">Aleksandr Yerisyanın</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D0%B8%D1%86%D1%8F%D0%BD,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Ерицян, Александр Давидович">[rus.]</a> yazdığına görə, <a href="/wiki/Qazax_q%C9%99zas%C4%B1" title="Qazax qəzası">Qazax qəzasının</a> (indiki <a href="/wiki/Qazax_rayonu" title="Qazax rayonu">Qazax</a>, <a href="/wiki/A%C4%9Fstafa_rayonu" title="Ağstafa rayonu">Ağstafa</a> və Azərbaycanın <a href="/wiki/Tovuz_rayonu" title="Tovuz rayonu">Tovuz</a> rayonları) yaşayış yerlərinin adlarında — Qədirli və <a href="/wiki/Qaralar_(Tovuz)" title="Qaralar (Tovuz)">Qaralal</a> toponimlərində, adları qalmaqda olan qədirli və qaralal tayfaları da şahsevənlərin qolları hesab olunmuşlar.<a href="#cite_note-Имя_и_этнос-124">[118]</a></li></ul> S. Zelenskinin verdiyi məlumata görə Yelizavetpol quberniyasının <a href="/wiki/Z%C9%99ng%C9%99zur_q%C9%99zas%C4%B1" title="Zəngəzur qəzası">Zəngəzur qəzasında</a> 7 azərbaycan tayfa qrupu varmış: sofulu, dərzili, saralı, puşanlı, giyili, xocamusaqlı, baharlı.<a href="#cite_note-Имя_и_этнос-124">[118]</a> Etnoqraf və qafqazşünas <a href="/w/index.php?title=Mark_Kosven&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mark Kosven (səhifə mövcud deyil)">Mark Kosven</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD,_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA_%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Косвен, Марк Осипович">[rus.]</a> qeyd edir ki, keçmişdə azərbaycanlılar arasında aşağıdakı qruplaşmalar ola bilərdi: cavanşir, dəmirçihəsənli, təklə və muğanlıya bölünənlər, daha sonra — cəbrayıllı, sarcalı, sofuli, gəyili, xocal-səhli, ciyilli, dələgərdə, kəngərli, imirli və s..<a href="#cite_note-125">[119]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etnonim">Etnonim</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ekzonim">Ekzonim</h3></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6248307">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Həmçinin bax: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_(ekzonim)" class="mw-redirect" title="Azərbaycan (ekzonim)">Azərbaycan (ekzonim)</a></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ekzonimin_etimologiyası">Ekzonimin etimologiyası</h4></div> "Azərbaycan" toponimi <a href="/wiki/Parf_dili" title="Parf dili">parf</a> və ya <a href="/wiki/P%C9%99hl%C9%99vi_dili" title="Pəhləvi dili">orta dövr fars dilində</a>, <a href="/wiki/Atropatena" title="Atropatena">Atropatena</a> adlı qədim dövlətin adı olan Aturpatakandan (Āturpātakān) əmələ gəlmişdir. <a href="/wiki/Makedoniyal%C4%B1_%C4%B0sg%C9%99nd%C9%99r" title="Makedoniyalı İsgəndər">Makedoniyalı İsgəndərin</a> işğalından sonra <a href="/wiki/%C6%8Fh%C9%99m%C9%99nil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Əhəmənilər imperiyası">Əhəmənilər imperiyasının</a> Midiya satrapı <a href="/wiki/Atropat" title="Atropat">Atropatın</a> öz çarlığının əsasını qoyduğu <a href="/wiki/Midiya" class="mw-disambig" title="Midiya">Midiyanın</a> şimalı Atropat Midiyası və ya sadəcə Atropatena adlandırılır.<a href="#cite_note-Atropates-126">[120]</a> Qədim müəlliflər həmçinin Atropatena üçün Kiçik Midiya adını istifadə edirlər. "Aturpatkan" toponimindən orta dövr fars dili toponimi "Adərbadqan" (<a href="/wiki/Fars_dili" title="Fars dili">fars.</a> Âzarâbâdagân‎) vasitəsilə "Azərbaycan" toponimi ortaya çıxır.<a href="#cite_note-ВИ-127">[121]</a><a href="#cite_note-atropatena-128">[122]</a> Bu ərazinin sakinləri irandilli midiyalılar idi. Midiya Atropatenası coğrafi olaraq böyük hissəsi <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycanı</a> və həmçinin <a href="/wiki/Araz" title="Araz">Araz</a> sərhəd olmaqla Azərbaycan Respublikasının cənub-şərqini əhatə edirdi.<a href="#cite_note-ЭСБЕ-129">[123]</a> Ancaq <a href="/wiki/E.%C9%99._II_%C9%99sr" title="E.ə. II əsr">eramızdan əvvəl II əsrin əvvəllərində</a> Atropatenanın siyasi gücü Azərbaycan Respublikasında yerləşən <a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van_Muxtar_Respublikas%C4%B1" title="Naxçıvan Muxtar Respublikası">Naxçıvana</a> qədər yayılmışdı.<a href="#cite_note-atropatena-128">[122]</a> Orta əsr ərəb coğrafişünasları ekzonimi fərqli şəkildə, şəxs adı Adarbadordan xalq etimologiyasının nəticəsi kimi əmələ gəlmiş olaraq şərh ediblər. Adarbador atəş məbədi və ya atəş mühafizəçisi (adar — atəş, baykan — mühafizəçi) deməkdir.<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> Bundan başqa Atropatenada fəaliyyətdə olan bir çox <a href="/wiki/Z%C9%99rd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zərdüştlük">zərdüşt</a> məbədi var idi. Buralarda həmişə atəş yandırılırdı. Ərəb coğrafiyaşünası və səyyahı <a href="/wiki/Yaqut_%C9%99l-H%C9%99m%C9%99vi" title="Yaqut əl-Həməvi">Yaqut əl-Həməvi</a> yazırdı: "Bəziləri güman edir ki, Azər pəhləvi dilində "atəş", bayqan isə "keşikçi" və ya "atəş mühafizəçisi" deməkdir və beləliklə, söz "atəş məbədi" və ya "atəş mühafizəçisi" deməkdir, hansı ki, həqiqətə uyğundur, çünki bu ərazidə atəş məbədləri çox olub.".<a href="#cite_note-130">[124]</a> XIX əsr Azərbaycan tarixçisi <a href="/wiki/Abbasqulu_a%C4%9Fa_Bak%C4%B1xanov" title="Abbasqulu ağa Bakıxanov">Abbasqulu ağa Bakıxanov</a> Azərbaycan sözünün yaranmasını <a href="/wiki/X%C3%BCrr%C9%99mil%C9%99r_h%C9%99r%C9%99kat%C4%B1" title="Xürrəmilər hərəkatı">Xürrəmilər hərəkatının</a> məşhur sərkərdəsi <a href="/wiki/Bab%C9%99k" title="Babək">Babək</a> ilə əlaqələndirir.<a href="#cite_note-131">[125]</a> Babək <a href="/wiki/Abbasil%C9%99r_xilaf%C9%99ti" title="Abbasilər xilafəti">Abbasilər xilafətinə</a> qarşı xürrəmilərin üsyanına rəhbərlik etmişdir. Bakıxanov <a href="/wiki/G%C3%BCl%C3%BCstani-%C4%B0r%C9%99m" title="Gülüstani-İrəm">Gülüstani-İrəm</a> əsərində yazırdı: "Ehtimala görə, Azərbaycan sözü Azər-Babəqan sözündəndir, hansı ki, ərəblər Azər-Babəcan kimi tələffüz edir və "Babəkin atəşi" deməkdir. Hər halda, bizə məlum olduğu qədərilə, <a href="/wiki/At%C9%99%C5%9Fp%C9%99r%C9%99stlik" class="mw-redirect" title="Atəşpərəstlik">atəşpərəstlik</a> hal-hazırda Azərbaycan adlandırılan ərazidə zühur edib." <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Adın_işlədilməsi">Adın işlədilməsi</h4></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Orta_əsrlər">Orta əsrlər</h5></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png/220px-Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png/330px-Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png/440px-Adrabigan_on_the_map_of_Spruner_and_Menke.png 2x" data-file-width="516" data-file-height="518" /></a><figcaption>Azərbaycan ("Adrabiqan") "<a href="/wiki/Buveyhil%C9%99r_s%C3%BClal%C9%99si" title="Buveyhilər sülaləsi">Buveyhilər</a> dövründə islam məmləkətinin xəritəsi"ndə, 1877-ci il.</figcaption></figure> 1918-ci ilə qədər (<a href="/wiki/Zaqafqaziya" class="mw-redirect" title="Zaqafqaziya">Zaqafqaziyanın</a> şərqində və cənubunda <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin</a> qurulmasına qədər) Azərbaycan deyiləndə başlıca olaraq bir zamanlar Atropatena çarlığının yerləşdiyi, Araz çayından cənuba doğru <a href="/wiki/Urmiya_g%C3%B6l%C3%BC" title="Urmiya gölü">Urmiya gölü</a> ətrafındakı ərazi nəzərdə tutulurdu. Orta əsrlərdə ərəb tarixçisi coğrafiyaşünası və səyyahı <a href="/wiki/%C6%8Fl-M%C9%99sudi" class="mw-redirect" title="Əl-Məsudi">Əl-Məsudi</a> (X əsr) qeyd edir ki, Azərbaycan toponiminin aid olduğu ərazi Arazın şimalına qədər genişlənir. Məsudi və <a href="/wiki/%C4%B0bn_Xordadbeh" title="İbn Xordadbeh">ibn Xordadbeh</a> şimal-şərqdəki <a href="/wiki/Mu%C4%9Fan_d%C3%BCz%C3%BC" title="Muğan düzü">Muğan düzünü</a> Azərbaycana aid edir, ancaq başqa coğrafiyaşünaslar isə bu ərazini Azərbaycana daxil etmir.<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> Onun tarixi mərkəzi<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> həmişə <a href="/wiki/Urmiya" title="Urmiya">Urmiya</a> gölünün şərqindəki dağlıq ərazi olub. Beləliklə, erkən ərəb coğrafiyaşünaslığı dövründə Azərbaycan <a href="/wiki/%C4%B0ran_yaylas%C4%B1" title="İran yaylası">İran yaylasının</a> şimal-qərb hissəsini əhatə edir və onun sərhədləri hal-hazırkı İranın şimal sərhədlərindən çox da fərqli deyil.<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> Hər halda Zaqafqaziya regionunun aran ərazilərindən Arazın məcrasına güclə keçir. Məşhur <a href="/wiki/Rus" class="mw-redirect" title="Rus">rus</a> şərqşünası <a href="/wiki/Vasili_Bartold" title="Vasili Bartold">Vasili Bartold</a> qeyd edir ki, Araz Azərbaycan və <a href="/wiki/Arran" title="Arran">Arran</a> arasında sərhəddir.<a href="#cite_note-132">[126]</a> <a href="/wiki/Britaniya" class="mw-redirect" title="Britaniya">Britaniyalı</a> <a href="/wiki/Antropologiya" title="Antropologiya">antropoloq</a> <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Tapper" class="extiw" title="en:Richard Tapper">Riçard Tapperə</a> görə <a href="/wiki/Mu%C4%9Fan" title="Muğan">Muğan</a> ərazisi <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_(tarixi_%C9%99razi)" title="Azərbaycan (tarixi ərazi)">tarixi Azərbaycan ərazisində</a> yerləşir.<a href="#cite_note-133">[127]</a> XIII əsrin əvvəllərində <a href="/wiki/Yaqut_%C9%99l-H%C9%99m%C9%99vi" title="Yaqut əl-Həməvi">Yaqut əl-Həməvi</a> tərəfindən verilən yanlış və ziddiyyətli məlumat<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> Azərbaycanı <a href="/wiki/%C6%8Frzincan" title="Ərzincan">Ərzincanın</a> qərbinə qədər genişləndirir. Digər tərəfdən Yaqut əl-həməvi bəzi hissələrdə Muğan daxil olmaqla Arran əyalətini Azərbaycana daxil edir və Azərbaycanın sərhədlərini <a href="/wiki/K%C3%BCr" title="Kür">Kürə</a> qədər gətirir. Bu, o deməkdir ki, bu dövrdən bir qayda olaraq Azərbaycan anlayışı şimala qədər yayılır və onun mənası sürətlə dəyişir.<a href="#cite_note-AZERBAIJAN-35">[29]</a> Yaquta görə Azərbaycan toponiminin aid olduğu ərazi <a href="/wiki/B%C9%99rd%C9%99" title="Bərdə">Bərdəyə</a> qədər genişləyib. <a href="/wiki/H%C9%99mdullah_Q%C9%99zvini" title="Həmdullah Qəzvini">Həmdullah Qəzvini</a> "Nüzhətül-qülub" əsərində (XIV əsr) Araz çayının sol sahilindəki <a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van" class="mw-disambig" title="Naxçıvan">Naxçıvan</a> və <a href="/wiki/Ordubad" title="Ordubad">Ordubadı</a> Azərbaycan ərazisi kimi göstərir.<a href="#cite_note-134">[128]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Yeni,_ən_yeni_və_müasir_dövr">Yeni, ən yeni və müasir dövr</h5></div> <a href="/wiki/S%C9%99f%C9%99vil%C9%99r" title="Səfəvilər">Səfəvilər</a> dövründə bir müddət üçün vergi gəliri əldə etmək məqsədilə Arazdan şimaldakı müəyyən ərazi Azərbaycan əyalətinə birləşdirildi.<a href="#cite_note-A_History_of_Qarabagh-135">[129]</a> <a href="/wiki/%C4%B0ranika_ensiklopediyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="İranika ensiklopediyası">İranika ensiklopediyasına</a> görə Səfəvilər dövründə (XVI–XVII əsrlər) Azərbaycan termini Arazdan şimaldakı bəzi ərazilər üçün istifadə edilib, hansı ki, idaarəçilik baxımından Azərbaycan əyalətinin canişininə tabe idi. Ancaq Səfəvilərin süqutundan sonra bu mənada istifadə qismən sıradan çıxdı. XIX əsrdə Rusiyadakı azərbaycanlı müəlliflər (<a href="/wiki/Mirz%C9%99_Ad%C4%B1g%C3%B6z%C9%99l_b%C9%99y" title="Mirzə Adıgözəl bəy">Mirzə Adıgözəl bəy</a> və <a href="/wiki/Mirz%C9%99_Camal_Cavan%C5%9Fir_Qaraba%C4%9Fi" title="Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği">Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği</a>) onu Arazdan cənubdakı ərazilərlə əlaqədar olaraq istifadə edirdi.<a href="#cite_note-A_History_of_Qarabagh-135">[129]</a><a href="#cite_note-136">[130]</a> M. Atkinə görə Səfəvilər dövründə Azərbaycan ekzonimi Şərqi Qafqazın bütün müsəlman xanlıqları, həmçinin Arazdan cənubdakı ərazilər üçün istifadə edilirdi.<a href="#cite_note-137">[131]</a> Rus dilində yazılan sənədlərdə Araz çayından şimaldakı ərazilər (<a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ki" title="Şəki">Şəki</a>, <a href="/wiki/G%C9%99nc%C9%99" title="Gəncə">Gəncə</a>, <a href="/wiki/%C5%9Eu%C5%9Fa" title="Şuşa">Şuşa</a>, <a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van" class="mw-disambig" title="Naxçıvan">Naxçıvan</a>, <a href="/wiki/%C5%9Eamax%C4%B1" title="Şamaxı">Şamaxı</a>, <a href="/wiki/Bak%C4%B1" title="Bakı">Bakının</a> əraziləri) ilk dəfə Azərbaycan kimi 1786-cı ildə <a href="/wiki/Stepan_Burna%C5%9Fov" title="Stepan Burnaşov">Stepan Burnaşov</a> tərəfindən regionun siyasi vəziyyətinin təsvirini tərtib edərkən göstərildi.<a href="#cite_note-138">[132]</a> XIX əsrin sonlarında imperator <a href="/wiki/III_Aleksandr" title="III Aleksandr">III Aleksandrın</a> dövründə (1881–1894) avropalı alim və jurnalistlər Azərbaycan terminini Rusiya imperiyasının <a href="/wiki/Bak%C4%B1_quberniyas%C4%B1" title="Bakı quberniyası">Bakı</a> və <a href="/wiki/Yelizavetpol_quberniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yelizavetpol quberniyası">Yelizavetpol quberniyalarına</a> aid <a href="/wiki/%C5%9Eirvan_(tarixi_%C9%99razi)" title="Şirvan (tarixi ərazi)">Şirvan</a> və Arran əraziləri üçün istifadə etməyə başladılar. Rusiyada bu örnəyi 1917-ci ildən sonra işlətməyə başladılar, çünki bu ərazilərdə farslara yaxın <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_t%C3%BCrkl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Azərbaycan türkləri">Azərbaycan türkləri</a> yaşayırdı.<a href="#cite_note-139">[133]</a> XX əsrin əvvəllərində Avropa mənbələri Azərbaycan terminini yalnız Arazdan cənubdakı, hazırkı İran əyaləti kimi işlədirlər.<a href="#cite_note-140">[134]</a> Rusiyada Arazın şimalındakı ərazilər (müasir Azərbaycan Respublikasının ərazisi) bir qayda olaraq "Şərqi Zaqafqaziya" adlandırılırdı və o, Arran və Şirvan adlandırılan ərazilərin daxil olduğu tarixi vilayət idi. <a href="/wiki/Brokhauz_v%C9%99_Efronun_ensiklopedik_l%C3%BC%C4%9F%C9%99ti" title="Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti">Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğətinə</a> görə Azərbaycan rus Ermənistanının (cənubi Zaqafqaziya) şimalında idi, hansından ki, o, Arazla ayrılırdı.<a href="#cite_note-141">[135]</a> <a href="/wiki/Vasili_Bartold" title="Vasili Bartold">Vasili Bartolda</a> görə, əgər hal-hazırda Azərbaycan Respublikasını əmələ gətirən bütün vilayətlər üçün termin tapmaq lazım olsa idi, onda, yəqin ki, Aran adını qəbul etmək olardı.<a href="#cite_note-Бартольд-142">[136]</a> <a href="/wiki/%C4%B0qor_Dyakonov" title="İqor Dyakonov">İqor Dyakonov</a> qeyd edir ki, XX əsrə qədər "Azərbaycan" termini İranın şimal-qərbinin türkdilli ərazisilə əlaqədar işlənirdi.<a href="#cite_note-143">[137]</a> Bu fakt bölgənin tarixi üzrə aparıcı mütəxəssis olan <a href="/wiki/Vladimir_Minorski" title="Vladimir Minorski">Vladimir Minorski</a> tərəfindən təsdiq edilir.<a href="#cite_note-144">[138]</a> 1920-ci illərin əvvəllərində Azərbaycan ekzonimi Zaqafqaziyada az işlənirdi.<a href="#cite_note-145">[139]</a> 1917-ci ilin 15–20 aprel tarixləri arasında Bakıda Qafqaz müsəlmanlarının Konqresinin iclası keçirildi. Burada yeni inqibali çevriliş vəziyyətində azərbaycanlıların arzularını müəyyən etmək üçün ilk cəhd edildi. Konqresin iclası ərzində Azərbaycan üçün muxtariyyət statusu tələbi açıqca dilə gətirildi. Ancaq <a href="/wiki/Hac%C4%B1_Zeynalabdin_Ta%C4%9F%C4%B1yev" title="Hacı Zeynalabdin Tağıyev">Hacı Zeynalabdin Tağıyevin</a> təklifi ilə "Azərbaycan" adı qətnamənin yekun mətnindən çıxardıldı.<a href="#cite_note-146">[140]</a> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_(1919).gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif/300px-Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif" decoding="async" width="300" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif/450px-Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif/600px-Map_of_the_Azerbaijan_Democratic_Republic_2_%281919%29.gif 2x" data-file-width="1976" data-file-height="1387" /></a><figcaption><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin</a> xəritəsi, AXC Xarici İşlər Nazirliyinin <a href="/wiki/Paris_S%C3%BClh_Konfrans%C4%B1" title="Paris Sülh Konfransı">Paris Sülh Konfransında</a> təqdimatı.</figcaption></figure> "Azərbaycan" adı ilk dəfə <a href="/wiki/Zaqafqaziya_seymi" class="mw-redirect" title="Zaqafqaziya seymi">Zaqafqaziya seyminin</a> müsəlman fraksiyası tərəfindən 27 may 1918-ci ildə rəsmi olaraq istifadə edilmişdir. Fraksiya öz iclasında <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n_%C4%B0stiqlal_B%C9%99yannam%C9%99si" title="Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi">Azərbaycanın müstəqilliyini elan etmək</a> üçün qərar qəbul etdi və özünü müvəqqəti <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti_Milli_%C5%9Euras%C4%B1" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası</a> elan etdi.<a href="#cite_note-147">[141]</a>. Cənubi Azərbaycan və Şərqi Zaqafqaziyada yaşayan türkdilli xalqların özünü adlandırdığı "Azərbaycanlılar" termini (müxtəlif fonolojik formalarda) avropalı etnoqraflar tərəfindən elmə daxil edilib; azərbaycanlılar arasında o, ilk dəfə 1891-ci ildə liberal Bakı qəzeti <a href="/wiki/K%C9%99%C5%9Fk%C3%BCl_(q%C9%99zet)" title="Kəşkül (qəzet)">Kəşkül</a> tərəfindən sadə xalqın "müsəlman" kimliyi ilə rəqabət aparacaq yeni kimlik ortaya qoymaq məqsədilə istifadəyə gətirilib.<a href="#cite_note-148">[142]</a> Bu termin 1936-cı ildə rəsmi olaraq tətbiq edildi.<a href="#cite_note-149">[143]</a> XX əsrə qədər azərbaycanlıların ortaq etnonimi yox idi, regiondakı köçəri əhali özünü aid olduğu tayfa vasitəsilə, oturaq əhali isə yaşadığı yerə görə adlandırırdı. Məişətdə istifadə edilən və ümumiləşən termin "müsəlmanlar" idi. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Endoetnonim">Endoetnonim</h3></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Karapapak.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Karapapak.jpg/180px-Karapapak.jpg" decoding="async" width="180" height="261" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/Karapapak.jpg 1.5x" data-file-width="209" data-file-height="303" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Qarapapaqlar" title="Qarapapaqlar">Qarapapaq</a><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Dil_ke%C3%A7idi" title="Şablon:Dil keçidi">?!</a> tayfasının nümayəndələri. Etnik qrup tərkəbün, saral, ərəbli, can-əhmədi, çaxarlı, ulaçlı tayfalarına bölünür</figcaption></figure> Əslində, Azərbaycan xalqının keçmişdə özünü necə adlandırması məsələsində heç bir ortaq fikir yoxdur. Belə ki, adının özü ictimai inkişaf səviyyəsində müəyyənləşmişdi. Məsələn, yarımköçəri həyat tərzi keçirən və patriarxal-qəbilə münasibətlərinin qalıqlarını saxlayan əhali, özlərini tayfalarının, yaxud irsi mənsubiyyətlərinin adı ilə adlandırırdılar (əfşar, təkəli, kəngərli, ayrım və s.). Məskunlaşmış kənd və şəhər əhalisinin iqtisadi sahədə fəaliyyəti, Azərbaycanın ayrı-ayrı kiçik regionları səviyyəsində, dar çərçivədə məhdudlaşırdı, çox vaxt iqtisadi işlərdə bir-birindən fərqlənmək üçün özlərini ərazi əsasında da adlandırırdılar (şirvanlı, qarabağlı, şəkili, qubalı və bakılı). <a href="/wiki/%C6%8Fl%C9%99sg%C9%99r_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99rov_(arxeoloq)" title="Ələsgər Ələkbərov (arxeoloq)">Ələsgər Ələkbərov</a> sonuncunu, buna qədərki, kiçik Azərbaycan xanlıqları dövründəki, parçalanmaların qalığı hesab edir. Eyni zamanda dini əlamətlərə görə "müsəlman" adlanma da vardı. Məsələn, şair <a href="/wiki/Mirz%C9%99_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99r_Sabir" title="Mirzə Ələkbər Sabir">Mirzə Ələkbər Sabir</a> uşaq yaşında yazdığı ilk şeirində öz milliyyətini "türək"<a href="#cite_note-150">[144]</a><a href="#cite_note-151">[145]</a> (yaxud "türk"<a href="#cite_note-152">[146]</a>), kimi göstərsə də, böyüyəndə öz həmvətənlərinə "müsəlman" deyə müraciət etmişdi.<a href="#cite_note-Alekperov-153">[147]</a> Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətlərin və mədəniyyət xadimlərinin azərbaycanlılara, azərbaycan xalqına müraciət formaları da fərqlidir. Qubalı <a href="/wiki/F%C9%99t%C9%99li_xan" class="mw-disambig" title="Fətəli xan">Fətəli xan</a> 1782-ci il tarixli məktubunda, qarabağlı <a href="/wiki/%C4%B0brahimx%C9%99lil_xan" title="İbrahimxəlil xan">İbrahimxəlil xana</a> işarə olaraq "azərbaycanlı" terminindən istifadə etmişdi.<a href="#cite_note-154">[148]</a> Onun həmdövrü, şair və Qarabağ xanlığının vəziri <a href="/wiki/Molla_P%C9%99nah_Vaqif" title="Molla Pənah Vaqif">Molla Pənah Vaqif</a> isə əksinə, Azərbaycanı yalnız köçəri tayfaların "<a href="/wiki/El" title="El">el</a>"-lərinə bölürdü. Yazıçı və filosof-materialist <a href="/wiki/Mirz%C9%99_F%C9%99t%C9%99li_Axundov" title="Mirzə Fətəli Axundov">Mirzə Fətəli Axundov</a> isə azərbaycanlılara müraciətlərində "qafqazlı", "müsəlman" və "tatar" adlarından istifadə etmişdi. Azərbaycanlılar arasında "azərbaycanlılar", yaxud "azərbaycan türkləri" termini ilk dəfə 1891-ci il tarixli "<a href="/wiki/K%C9%99%C5%9Fk%C3%BCl_(q%C9%99zet)" title="Kəşkül (qəzet)">Kəşkül</a>" adlı Bakı qəzetində ortaya atılmış (İran-Rusiya sərhədinin hər iki tayında yaşayan xalqın təyin olunması üçün)<a href="#cite_note-Сахаров-центр-155">[149]</a> və XIX əsrin sonundan bu termin <a href="/wiki/Yelizavetpol_quberniyas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yelizavetpol quberniyası">Yelizavetpol quberniyasında</a> özünüadlandırma kimi yayılmağa başlamışdı.<a href="#cite_note-156">[150]</a> Həmin vaxt görkəmli Azərbaycan ictimai xadimi, jurnalist <a href="/wiki/M%C9%99h%C9%99mm%C9%99d_a%C4%9Fa_%C5%9Eahtaxtinski" title="Məhəmməd ağa Şahtaxtinski">Məhəmməd ağa Şahtaxtinski</a> də <a href="/wiki/Kaspi_(q%C9%99zet,_1881)" class="mw-redirect" title="Kaspi (qəzet, 1881)">"Kaspi" qəzetinin</a> səhifələrində eyni nöqteyi-nəzərdən çıxış etmişdi.<a href="#cite_note-157">[151]</a> <a href="/wiki/1905-ci_il_Rusiya_inqilab%C4%B1" class="mw-redirect" title="1905-ci il Rusiya inqilabı">Birinci Rusiya inqilabının</a> məğlubiyyətə uğramasından sonra azərbaycanlılar üçün əvvəllərdə tarixin müəyyən mərhələlərində istifadə olunan "türklər" adından istifadə olunmasına başlandı. Onu "<a href="/wiki/F%C3%BCyuzat_(jurnal)" title="Füyuzat (jurnal)">Füyuzat</a>" jurnalı ətrafında birləşmiş azərbaycan burjuaziyasının rəhbərləri irəli sürmüşdülər və Osmanlı İmperiyasına rəğbət bəsləyirdilər.<a href="#cite_note-etno-158">[152]</a> "Türklər" termini daha çox siyasiləşmiş termin idi<a href="#cite_note-159">[153]</a>.<a href="#cite_note-etno-158">[152]</a> Bu termini <a href="/wiki/M%C3%BCsavat" class="mw-redirect" title="Müsavat">müsavatçı</a> tarixçi-ideoloqlar və onların kolleqaları öz millətçilik maraqlarına uyğun olaraq geniş şəkildə işlətdilər. Bununla belə, o vaxt Azərbaycanın bəzi sakinləri <a href="/wiki/M%C9%99h%C9%99mm%C9%99d_%C6%8Fmin_R%C9%99sulzad%C9%99" title="Məhəmməd Əmin Rəsulzadə">Məhəmməd Əmin Rəsulzadə</a> kimi, özlərini iranlı hesab edirdilər (V. Şnirelmanın iddiasına görə, guya İran mədəniyyətinin varisləri sayılmaq üçün).<a href="#cite_note-Шнирельман,34-160">[154]</a> Azərbaycan Respublikasının rəsmən özünü davamçısı hesab etdiyi <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Xalq_C%C3%BCmhuriyy%C9%99ti" title="Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti">Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində</a> əhali türk adlandırılmış, rəsmi dövlət dili də türk dili elan edilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bolşeviklər tərəfindən işğal edildikdən sonra da əhalinin türk adlandırılması davam edirdi. <a href="/w/index.php?title=1926-c%C4%B1_il_%C3%9Cmumittifaq_siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1926-cı il Ümumittifaq siyahıyaalınması (səhifə mövcud deyil)">1926-cı il Ümumittifaq siyahıyaalınmasında</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_1926_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" class="extiw" title="ru:Всесоюзная перепись населения 1926 года">[rus.]</a> azərbaycanlılar hələ "türk" adı ilə qeydə alınsalar da,<a href="#cite_note-161">[155]</a> növbəti <a href="/w/index.php?title=1929-cu_il_%C3%9Cmumittifaq_siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1929-cu il Ümumittifaq siyahıyaalınması (səhifə mövcud deyil)">1939-cu il siyahıyaalınmasında</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_1939_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" class="extiw" title="ru:Всесоюзная перепись населения 1939 года">[rus.]</a> onlar "azərbaycanlı" adı ilə qeydə alınıblar.<a href="#cite_note-162">[156]</a> "Azərbaycanlılar" etnonimi, yalnız 1936-cı ildən etibarən geniş şəkildə istifadə edilməkdədir.<a href="#cite_note-163">[157]</a><a href="#cite_note-164">[158]</a><a href="#cite_note-165">[159]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Antropologiya">Antropologiya</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_t%C3%BCrkl%C9%99rinin_antropologiyas%C4%B1" title="Azərbaycan türklərinin antropologiyası">Azərbaycan türklərinin antropologiyası</a> </div></dd></dl> Azərbaycan türkləri <a href="/wiki/Avropoid" title="Avropoid">avropoid</a> irqinin kaspi yarımtipinə aiddir.<a href="#cite_note-166">[160]</a><a href="#cite_note-167">[161]</a><a href="#cite_note-168">[162]</a> belə adlandırırlar. Təkcə linqvistik baxımdan yox, həm də antropoloji və genetik xüsusiyyətlərinə görə digər türk xalqı olan<a href="#cite_note-169">[163]</a>. Bəzi tətqiqatçılar Azərbaycan türklərinin avropoid irqinin kaspi yarımtipinə aid olmalarına baxmayaraq onlarda monqoloidlərin ən qədim sütunlarından biri sayılan poleosibir tipinin elementlərinin belə olmasını iddia edirlər<a href="#cite_note-170">[164]</a><a href="#cite_note-Antropoloji_tiplər._Qafqaz_xalqları-171">[165]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Xüsusiyyətləri">Xüsusiyyətləri</h3></div> Azərbaycan türkləri ilə eyni tipə aid edilən <a href="/wiki/Tatlar" title="Tatlar">tatlar</a> və <a href="/wiki/K%C3%BCrdl%C9%99r" title="Kürdlər">kürdlər</a> arasında uzunbaşlı və dəyirmi başlı variantlar müşahidə edilir<a href="#cite_note-Antropoloji_tiplər._Qafqaz_xalqları-171">[165]</a>. Azərbaycanın <a href="/wiki/Nax%C3%A7%C4%B1van_Muxtar_Respublikas%C4%B1" title="Naxçıvan Muxtar Respublikası">Naxçıvan Muxtar Respublikası</a> ərazisində, Kiçik Qafqaz, Böyük Qafqazın cənub və cənub-şərq əraziləri, <a href="/wiki/Ab%C5%9Feron_yar%C4%B1madas%C4%B1" title="Abşeron yarımadası">Abşeron yarımadası</a>, <a href="/wiki/Bor%C3%A7al%C4%B1_mahal%C4%B1" class="mw-redirect" title="Borçalı mahalı">Borçalı</a>, <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycanın</a> böyük qismində<a href="#cite_note-172">[166]</a> (Qərbi Azərbaycan ostanlığının cənubu istisna olmaqla qalan hissəsi, Şərqi Azərbaycan və Ərdəbil ostanlığının hamısı, Zəncan ostanlığının az bir qismi) yayılmış azərbaycan türklərinin demək olar ki, hamısı və <a href="/wiki/T%C3%BCrkmanlar" class="mw-redirect" title="Türkmanlar">Kərkük türkmanları</a><a href="#cite_note-173">[167]</a> uzunbaşlı olması ilə seçilir. Kür çayı boyunca məskunlaşan əhalidə isə qarışıq elementlər müşahidə olunur. Bununla yanaşı Böyük Qafqazın şimal-şərq və şimal-qərb ərazilərində Qafqazion tipi ilə qarışıq elementlər müşahidə edilir. Son 1–2 əsrdə azərbaycan türkləri ilə kütləvi şəkildə olmasa belə ləzgi, <a href="/wiki/Buduqlar" class="mw-redirect" title="Buduqlar">buduq</a>, <a href="/wiki/Util%C9%99r" title="Utilər">uti</a>, <a href="/wiki/Ruslar" title="Ruslar">rus</a>, <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">erməni</a> (XX əsrin 90-cı illərinə qədər), <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">fars</a>, <a href="/wiki/Tatlar" title="Tatlar">tat</a>, <a href="/wiki/K%C3%BCrdl%C9%99r" title="Kürdlər">kürd</a> və s. xalqlarla birgə nikahdan qarışıq tiplər meydana gəlmişdir.<a href="#cite_note-174">[168]</a> Bunuda qeyd etmək olar ki, adı çəkilən ərazilərdə azsaylı xalqlar arasında və Talışlarda kəllə quruluşu dəyirmibaşdır. Azərbaycan türklərinin əsas irqi göstəriciləri: dolixokran (uzunbaşlı), nazik və düz burunlu, ortaboylu,<a href="#cite_note-175">[169]</a> sıx saqqalı. Azərbaycan türklərində digər türk xaqlarında, xüsusi ilə kaspi tipinə aid olan xalqlarda olduğu kimi Kiçik Əmgək sümüyü çıxıntıya sahibdir. Türk alimləri bunu "turan çıxıntısı" adlandırır. Erməni və rus antropoloqları bunu beşik və ya digər təsirlə izah etməyə çalışsalarda bu isbat olunmamışdır<a href="#cite_note-Ermənilər-176">[170]</a> Azərbaycan türklərinin Cənubi Qafqazda yayılmış digər xalqların kəllə quruluşu arasında olan fərqlilik<a href="#cite_note-177">[171]</a>:<center> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Xalqlar </th> <th>Baş göstəricisi </th> <th>Almacıq sümüyünün diametri </th></tr> <tr> <td>Azərbaycanlılar </td> <td>78,1 </td> <td>169,5 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">Ermənilər</a><a href="#cite_note-Ermənilər-176">[170]</a> </td> <td>86,1 </td> <td>143,2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99r" title="Gürcülər">Gürcülər</a> </td> <td>85,4 </td> <td>143,9 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9Flar" title="Talışlar">Talışlar</a><a href="#cite_note-Azərbaycan_Türklərinin_soy_kökü-178">[172]</a> </td> <td>87 −89 </td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/L%C9%99zgil%C9%99r" title="Ləzgilər">Ləzgilər</a><a href="#cite_note-Azərbaycan_Türklərinin_soy_kökü-178">[172]</a> </td> <td>86–88 </td> <td>- </td></tr> </tbody></table> </center> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mədəniyyət">Mədəniyyət</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Azərbaycan mədəniyyəti">Azərbaycan mədəniyyəti</a> </div></dd></dl> XV əsrdə Azərbaycan mədəniyyətinin iki mərkəzi formalaşır: <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycan</a> və <a href="/wiki/Qaraba%C4%9F" title="Qarabağ">Aşağı Qarabağ</a>. XVI–XVIII əsrlərdə bu mədəniyyət mərkəzlərinin formalaşması başa çatır.<a href="#cite_note-merkez-179">[173]</a> 1752-ci ildə Pənahli xan tərəfindən salınmış <a href="/wiki/%C5%9Eu%C5%9Fa" title="Şuşa">Şuşa</a> şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin mərkəzlərindən biridir.<a href="#cite_note-centerof-180">[174]</a> Bu şəhər müəyyən bir dövr ərzində bir çox Azərbaycan ziyalıları — şairlər, yazıçılar və xüsusən musiqiçilərin (<a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_a%C5%9F%C4%B1q_s%C9%99n%C9%99ti" title="Azərbaycan aşıq sənəti">Azərbaycan aşıqları</a>, Azərbaycan <a href="/wiki/Mu%C4%9Fam" title="Muğam">muğam</a> ifaçıları, <a href="/wiki/Qopuz" title="Qopuz">qopuz</a> ifaçıları) evi olmuşdur.<a href="#cite_note-181">[175]</a> XIX əsrdə Azərbaycanın Rusiyanın tərkibinə daxil olmasıyla burada yaşayan insanlar Rusiya mədəniyyəti ilə və onun vasitəsilə də dünya mədəniyyəti ilə tanış olmuşlar. Bu dövrdə Tiflis şəhəri Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı üçün önəmli mərkəzlərdən birinə çevrilir. Tiflisdə yaşamış Azərbaycan mədəniyyətinin görkəmli nüməyəndələrinə <a href="/wiki/Molla_V%C9%99li_Vidadi" title="Molla Vəli Vidadi">Molla Vəli Vidadi</a>, <a href="/wiki/Mirz%C9%99_F%C9%99t%C9%99li_Axundzad%C9%99" class="mw-redirect" title="Mirzə Fətəli Axundzadə">Mirzə Fətəli Axundzadə</a>, <a href="/wiki/Mirz%C9%99_%C5%9E%C9%99fi_Vazeh" title="Mirzə Şəfi Vazeh">Mirzə Şəfi Vazeh</a>, <a href="/wiki/B%C3%BClb%C3%BClcan" title="Bülbülcan">Bülbülcan</a>, <a href="/wiki/R%C9%99%C5%9Fid_Behbudov" title="Rəşid Behbudov">Rəşid Behbudov</a>, <a href="/wiki/%C5%9E%C3%B6vk%C9%99t_M%C9%99mm%C9%99dova" title="Şövkət Məmmədova">Şövkət Məmmədova</a>, <a href="/wiki/Qeys%C9%99r_Ka%C5%9F%C4%B1yeva" title="Qeysər Kaşıyeva">Qeysər Kaşıyeva</a>, <a href="/wiki/X%C9%99dic%C9%99_Qay%C4%B1bova" title="Xədicə Qayıbova">Xədicə Qayıbova</a> misal göstərilə bilər. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ədəbiyyat">Ədəbiyyat</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1" title="Azərbaycan ədəbiyyatı">Azərbaycan ədəbiyyatı</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musiqi">Musiqi</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_musiqisi" title="Azərbaycan musiqisi">Azərbaycan musiqisi</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rəqslər">Rəqslər</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_r%C9%99qsl%C9%99ri" title="Azərbaycan rəqsləri">Azərbaycan rəqsləri</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geyim">Geyim</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_milli_geyiml%C9%99ri" title="Azərbaycan milli geyimləri">Azərbaycan milli geyimləri</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kulinariya">Kulinariya</h3></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tb%C9%99xi" title="Azərbaycan mətbəxi">Azərbaycan mətbəxi</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dil">Dil</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalələr: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_dili" title="Azərbaycan dili">Azərbaycan dili</a> və <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_dilinin_dialektl%C9%99ri" title="Azərbaycan dilinin dialektləri">Azərbaycan dilinin dialektləri</a></div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Din">Din</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_din" title="Azərbaycanda din">Azərbaycanda din</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Adət-ənənə">Adət-ənənə</h2></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tanınmış_şəxsiyyətlər">Tanınmış şəxsiyyətlər</h2></div> <dl><dd><div class="noprint"><a href="/wiki/Fayl:Gnome-searchtool.svg" class="mw-file-description" title="border=none"><img alt="border=none" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/15px-Gnome-searchtool.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/23px-Gnome-searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Gnome-searchtool.svg/30px-Gnome-searchtool.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a> Əsas məqalə: <a href="/wiki/Tan%C4%B1nm%C4%B1%C5%9F_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="mw-redirect" title="Tanınmış azərbaycanlılar">Tanınmış azərbaycanlılar</a> </div></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qeydlər">Qeydlər</h2></div> <div class="references-small"> <ol class="references"> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99halisinin_siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1_(2009)" title="Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)">13 – 22 aprel, 2009 – cu il siyahıyaalınmasına</a> əsasən Azərbaycanın 8.922.447 nəfər olan (de – yuri) daimi əhalisinin 8.172.809 nəfərini və ya 91.60%–ini Azərbaycanlılar təşkil edir. <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Respublikas%C4%B1_D%C3%B6vl%C9%99t_Statistika_Komit%C9%99si" class="mw-redirect" title="Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin</a> 13 aprel 2015 – ci ildə elan etdiyi məlumata görə 1 aprel 2015 – ci il tarixinə olan cari hesablamalara əsasən Azərbaycan əhalisi <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150706194452/http://www.stat.gov.az/news/?id=2736">9.611.700 nəfər</a> təşkil edir. Bu iki məlumata əsasən hesablama aparılarsa 1 aprel 2015 – ci il tarixinə Azərbaycan əhalisinin təxminən 8.804.300 nəfərini azərbaycanlılar təşkil edir. </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <a href="/wiki/Britannika_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Britannika Ensiklopediyası">Britannika Ensiklopediyasına</a> əsasən Türkiyə əhalisi içində <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Türkiyə azərbaycanlıları">azərbaycanlıların</a> nisbəti 1% – dir. Türkiyə Statistika Qurumunun 28 yanvar 2015 – ci ildə elan etdiyi məlumata görə 31 dekabr 2014 – cü il tarixinə olan cari hesablamalara əsasən Türkiyə əhalisi <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=18616">77.695.904 nəfər</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150901141158/http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=18616">Arxivləşdirilib</a> 2015-09-01 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> təşkil edir. Bu iki məlumata əsasən hesablama aparılarsa 1 yanvar 2015 – ci il tarixinə Türkiyə əhalisinin təxminən 777 min nəfərini azərbaycanlılar təşkil edir. </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> Əfqanıstan əhalisinin təxminən 1%–ini <a href="/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1lba%C5%9F" title="Qızılbaş">qızılbaşlar</a> təşkil edir (İstinad olaraq bax: Social Structure. — Ethnic Groups, page 104. // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?id=X0CLyC39MEgC&dq=qizilbash+afghanistan&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Afghanistan: A Country Study</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160130085629/https://books.google.ru/books?id=X0CLyC39MEgC&dq=qizilbash+afghanistan&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Arxivləşdirilib</a> 2016-01-30 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Editors: Richard F. Nyrop, Donald M. Seekins. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Baton_Rouge,_Louisiana" class="extiw" title="en:Baton Rouge, Louisiana">Baton Rouge</a>: Claitor's Law Books and Publishing Division, 2001, 226 pages. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9781579807443" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781579807443</a>). Əfqanıstan Mərkəzi Statistika Təşkilatının 21 mart 2015–ci ilə olan məlumatına əsasən ölkə əhalisinin sayı (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150722125504/http://cso.gov.af/Content/files/%D8%AA%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%20%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3/%D8%AA%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%20%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3%20%D8%B3%D8%A7%D9%84%20%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9%20%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA%20%20%D8%A8%D9%87%20%D8%B3%D9%87%20%D9%84%D8%B3%D8%A7%D9%86%20%201394.xlsx">27.101.365</a> nəfəri oturaq və təxminən 1.5 milyon nəfəri köçəri olmaqla) 28.6 milyondan çoxdur. Bu iki məlumata əsasən hesablama aparılarsa Əfqanıstanda qızılbaşların sayı təxminən 286 mindən artıqdır. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> 25 fevral – 6 mart 2009–cu il siyahıyaalınmasına əsasən 16.009.597 nəfər olan Qazaxıstan əhalisinin 85.292 nəfəri və ya 0.53%–i azərbaycanlılar olmuşdur. Qazaxıstan Respublikası Statistika Agentliyinin 1 yanvar 2014–cü il tarixinə olan cari hesablamalarına əsasən 17.160.774 nəfər olan ölkə əhalisinin <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT081783">98.646</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150428181945/http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT081783">Arxivləşdirilib</a> 2015-04-28 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (≈ 99 min) nəfərini və ya 0.57%–ini azərbaycanlılar təşkil edir. </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/censusdates.htm">5 dekabr 2001–ci il</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150509222930/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/censusdates.htm">Arxivləşdirilib</a> 2015-05-09 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> siyahıyaalınmasına əsasən 38.240.902 nəfər olan Ukrayna əhalisinin <a rel="nofollow" class="external text" href="http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/select_5/?data1=1&box=5.1W&rz=1_1&rz_b=2_1&k_t=00&botton=cens_db">45.176 nəfərini</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160424235026/http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/nationality_population/nationality_popul1/select_5/?data1=1&box=5.1W&rz=1_1&rz_b=2_1&k_t=00&botton=cens_db">Arxivləşdirilib</a> 2016-04-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (≈ 45 min) və ya 0.09%–ni azərbaycanlılar təşkil edir. </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> 12–19 yanvar 1989–cu il siyahıyaalınmasına əsasən 19.810.077 nəfər olan Özbəkistan əhalisinin <a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4">44.410</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120106212632/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=4">Arxivləşdirilib</a> 2012-01-06 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> nəfərini və ya 0.22 %–ini azərbaycanlılar təşkil edirdi. 2000–ci ilə olan təxminə əsasən 24.430.192 nəfər (İstinad olaraq bax: Узбеки. — Археология узбекской идентичности. — Формирование современной узбекской идентичности. — (автор А. Ильхамов) Постсоветские реалии, стр. 302. // Этнический атлас Узбекистана. Ответственный редактор Алишер Ильхамов. Ташкент: Совместное издание «ИООФС – Узбекистан» и ЛИА «Р. Элинина», 2002, 451 стр. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9785862800104" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9785862800104</a>) olan ölkə əhalisinin 35.848 (≈ 36 min) nəfəri və ya 0.15%–ini azərbaycanlılar təşkil edir (İstinad olaraq bax: Этнические меньшинства. — (авторы Л. И. Жукова и Ю. Ф. Буряков) Азербайджанцы, стр. 15. // Этнический атлас Узбекистана. Ответственный редактор Алишер Ильхамов. Ташкент: Совместное издание «ИООФС – Узбекистан» и ЛИА «Р. Элинина», 2002, 451 стр. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9785862800104" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9785862800104</a>). </li> </ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax">Həmçinin bax</h2></div> <ul><li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Azərbaycanlıların siyahısı">Azərbaycanlıların siyahısı</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1la%C5%9Fd%C4%B1rma" title="Azərbaycanlılaşdırma">Azərbaycanlılaşdırma</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_tarixi_m%C9%99skunla%C5%9Fma_%C9%99razil%C9%99ri" title="Azərbaycanlıların tarixi məskunlaşma əraziləri">Azərbaycanlıların tarixi məskunlaşma əraziləri</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Azərbaycan tarixi">Azərbaycan tarixi</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_diasporu" title="Azərbaycan diasporu">Azərbaycan diasporu</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixi_d%C3%B6vl%C9%99tl%C9%99rinin_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Azərbaycan tarixi dövlətlərinin siyahısı">Azərbaycan tarixi dövlətlərinin siyahısı</a></li> <li><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixinin_xronologiyas%C4%B1" title="Azərbaycan tarixinin xronologiyası">Azərbaycan tarixinin xronologiyası</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar">İstinadlar</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-world-enc-cul-day-l-1"><a href="#cite_ref-world-enc-cul-day-l_1-0">↑</a> Azerbaijanis, page 70. // Worldmark Encyclopedia of Cultures & Daily Life<div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Population: Estimated 55-65 million worldwide: Republic of Azerbaijan, 8.2 million; Iran, estimated 36 million; Georgia, Dagestan, Russia, China, Iraq, Germany, Sweden, United Kingdom, Canada, United States and Australia (Bu məlumat 2006-cı ilin olduğu uçun 2017-ci ilədək əhalinin artım tempini nəzərə alsaq ümumi say 40-45 miliona bərabərdir). </div></div> </li> <li id="cite_note-az-mil-ens-379-2"><a href="#cite_ref-az-mil-ens-379_2-0">↑</a> Diaspor, səhifə 379. // <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Milli_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Azərbaycan Milli Ensiklopediyası">Azərbaycan Milli Ensiklopediyası</a>. 25 cilddə. Məsul katib akademik <a href="/wiki/Tofiq_Na%C4%9F%C4%B1yev" title="Tofiq Nağıyev">T. M. Nağıyev</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebooks.az/az/book/hJTyWQZD?fb_action_ids=699610220157828&fb_action_types=og.likes">"Azərbaycan" cildi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160310020453/http://www.ebooks.az/book_hJTyWQZD.html?fb_action_ids=699610220157828&fb_action_types=og.likes">Arxivləşdirilib</a> 2016-03-10 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9789952441017" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9789952441017</a><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (az.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Azərbaycan Respublikası da daxil olmaqla dünyanın 70–dək ölkəsində təqr. 35 milyona yaxın azərbaycanlı yaşayır(Bu məlumat 2006-2007-cı ilin olduğu uçun 2017-ci ilədək əhalinin artım tempini nəzərə alsaq ümumi say 40-45 miliona bərabərdir). </div></div> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> İran. — Azeris, page 123. // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?id=9RczLBZxtogC&dq=9780761476801&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Peoples of Western Asia</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160306143643/https://books.google.ru/books?id=9RczLBZxtogC&dq=9780761476801&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Arxivləşdirilib</a> 2016-03-06 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780761476801" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780761476801</a> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> Major Ethnic Minority Groups. — Azeris, page 5. // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?id=6Oh9MbQX8dEC&dq=9781437938067&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Iran: Ethnic and Religious Minorities</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160306142801/https://books.google.ru/books?id=6Oh9MbQX8dEC&dq=9781437938067&hl=ru&source=gbs_navlinks_s">Arxivləşdirilib</a> 2016-03-06 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Author: Hussein D. Hassan. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Collingdale,_Pennsylvania" class="extiw" title="en:Collingdale, Pennsylvania">Collingdale</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dianepublishing.net">DIANE Publishing</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150316211812/http://www.dianepublishing.net/">Arxivləşdirilib</a> 2015-03-16 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, 2010, 11 pages. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9781437938067" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781437938067</a> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> Appendix: The Azerbaijani Population, page 224. // <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.az/books?id=sHKSh_XltKMC&lr=&redir_esc=y">Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200925170125/https://books.google.az/books?id=sHKSh_XltKMC&lr=&redir_esc=y">Arxivləşdirilib</a> 2020-09-25 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Author: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Brenda_Shaffer" class="extiw" title="en:Brenda Shaffer">Brenda Shaffer</a>. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cambridge,_Massachusetts" class="extiw" title="en:Cambridge, Massachusetts">Cambridge</a>: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/MIT_Press" class="extiw" title="en:MIT Press">MIT Press</a>, 2002, XIII+248 pages. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780262692779" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0262692779</a><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Taking into account the significant Azerbaijani population that lives outside the Azerbaijani provinces, especially in Tehran, as well as the tribal Turkic population, it seems that the Azerbaijanis comprise between one-fourth and one-third of İran, or approximatelly 20 million. </div></div> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?ei=dRRaTdbGJt2qhAeFu-DgDQ&ct=result&id=YJwsAQAAIAAJ&dq=30+million+South+Azerbaijan&q=30-35">The Continuum political encyclopedia of the Middle East</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140112001858/http://books.google.com/books?ei=dRRaTdbGJt2qhAeFu-DgDQ&ct=result&id=YJwsAQAAIAAJ&dq=30+million+South+Azerbaijan&q=30-35">Arxivləşdirilib</a> 2014-01-12 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> by Avraham Sela Publisher: Continuum International Publishing Group; Rev Upd edition (October 2002) <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0826414133" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8264-1413-3</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780826414137" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8264-1413-7</a> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/?lang=az">Azərbaycan Respublikası | Əhalinin milli tərkibi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211023111500/https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/?lang=az">Arxivləşdirilib</a> 2021-10-23 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (az.) stat.gov.az </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Gamming, Jenny. They have a flag-but no country " in Swedish Expressen, 17 Aug. 1997. (Viewed 16 Aug. 1999). Unrepresented Nations & Peoples Organisation web site. Translated by SSF/Goran Hansson. </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc2014.htm">"Arxivlənmiş surət"</a>. 2018-11-04 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181104125931/http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc2014.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2021-11-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Arxivl%C9%99nmi%C5%9F+sur%C9%99t&rft_id=http%3A%2F%2Fpop-stat.mashke.org%2Fgeorgia-ethnic-loc2014.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4913744">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style> </li> <li id="cite_note-Этно2014-12"><a href="#cite_ref-Этно2014_12-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://census.ge/files/results/english/17_Total%20population%20by%20regions%20and%20ethnicity.xls">"Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)"</a> (ingilis). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-08-08 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160808174812/http://census.ge/files/results/english/17_Total%20population%20by%20regions%20and%20ethnicity.xls">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2016-04-28.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2+%D0%BF%D0%BE+%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%8F%D0%BC+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%B8+%28Total+population+by+regions+and+ethnicity%29&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B0+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft_id=http%3A%2F%2Fcensus.ge%2Ffiles%2Fresults%2Fenglish%2F17_Total%2520population%2520by%2520regions%2520and%2520ethnicity.xls&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160310001057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html">"Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году — asgabat.net"</a>. 10 March 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%98%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%B8+%D0%B2%D1%81%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D0%B9+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%83+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D1%83+%D0%B2+1995+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%83+%E2%80%94+asgabat.net&rft_id=http%3A%2F%2Fasgabat.net%2Fturkmenistan%2Fitogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744">; . </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Publikationen/Downloads-Migration/auslaend-bevoelkerung-2010200187004.pdf?__blob=publicationFile">www.destatis.de</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210714130835/https://www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migration-Integration/Publikationen/Downloads-Migration/auslaend-bevoelkerung-2010200187004.pdf?__blob=publicationFile">Arxivləşdirilib</a> 2021-07-14 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Ausländische Bevölkerung </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf">www.stat.kg</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131113151445/http://www.stat.kg/stat.files/din.files/census/5010003.pdf">Arxivləşdirilib</a> 2013-11-13 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> 5.01.00.03 Национальный состав населения Периодичность </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="citation book">Robertson, Lawrence R. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ">Russia & Eurasia Facts & Figures Annual</a>. Academic International Press. 2002. səh. 210. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-87569-199-2" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-87569-199-2"><bdi>978-0-87569-199-2</bdi></a>. 20 March 2015 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150320162646/http://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 20 June 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Russia+%26+Eurasia+Facts+%26+Figures+Annual&rft.pages=210&rft.pub=Academic+International+Press&rft.date=2002&rft.isbn=978-0-87569-199-2&rft.au=Robertson%2C+Lawrence+R.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dye1oAAAAMAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> Aliyeva, Lala. (2013). Vernacular Islam in Azerbaijan. Humanities and Social Sciences Review, CD-ROM. ISSN: 2165–6258. 2. 145–151. </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> Cornell, S. E. (2006) The Politicization of Islam in Azerbaijan. Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program, Washington DC. </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> Nuruzade, Shahla. (2016). RELIGIOUS VIEWS IN MODERN AZERBAIJAN. Theoretical & Applied Science. 43. 151–157. 10.15863/TAS.2016.11.43.28. </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <cite class="citation book">King, David C. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/azerbaijan00king">Azerbaijan</a>. Marshall Cavendish. 2006. səh. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/azerbaijan00king/page/79">79</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780761420118" title="Xüsusi:KitabMənbələri/9780761420118"><bdi>9780761420118</bdi></a>. İstifadə tarixi: 18 March 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Azerbaijan&rft.pages=79&rft.pub=Marshall+Cavendish&rft.date=2006&rft.isbn=9780761420118&rft.aulast=King&rft.aufirst=David+C.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fazerbaijan00king&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> Aras, Bülent (1999). Oil and Geopolitics in the Caspian Sea Region. Greenwood Publishing Group. p. 166. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780275963958" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780275963958</a>. According to Iranian sources in Baku, Western "religious front associations" have converted some 5,000 Azerbaijanis to various Christian evangelical denominations since 1991. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Monnier, F. le (2009). Rivista di studi politici internazionali. Facoltà di scienze politiche "Cesare Alfieri. p. 69. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/9780275963958" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780275963958</a>. the 1990s these front organizations succeeded in converting some 5,000 Azeris to various Christian evangelical </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <cite class="citation web"><a href="/wiki/Nikolay_Baskakov" title="Nikolay Baskakov">Nikolay Baskakov</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?hl=ru&id=s-nVAAAAMAAJ&dq=%D0%BE%D0%B3%D1%83%D0%B7%D0%BE-%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B6%D1%83%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F">"Алтайская семья языков и ее изучение"</a>. <a href="/wiki/Elm_(n%C9%99%C5%9Friyyat,_SSR%C4%B0)" title="Elm (nəşriyyat, SSRİ)">Elm (nəşriyyat, SSRİ)</a>. 1981. səh. 17. 2022-04-27 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220427141651/https://books.google.ru/books?hl=ru&id=s-nVAAAAMAAJ&dq=%D0%BE%D0%B3%D1%83%D0%B7%D0%BE-%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B6%D1%83%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2022-07-05.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2+%D0%B8+%D0%B5%D0%B5+%D0%B8%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5&rft.pages=17&rft.pub=Elm+%28n%C9%99%C5%9Friyyat%2C+SSR%C4%B0%29&rft.date=1981&rft.au=Nikolay+Baskakov&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.ru%2Fbooks%3Fhl%3Dru%26id%3Ds-nVAAAAMAAJ%26dq%3D%25D0%25BE%25D0%25B3%25D1%2583%25D0%25B7%25D0%25BE-%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258C%25D0%25B4%25D0%25B6%25D1%2583%25D0%25BA%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0%25D1%258F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> (rus.) </li> <li id="cite_note-X-28">↑ <a href="#cite_ref-X_28-0">1</a> <a href="#cite_ref-X_28-1">2</a> <cite class="citation web">Н. З. Гаджиева. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/linguistics/text/4727638">"ХАЗА́РСКИЙ ЯЗЫ́К"</a>. bigenc.ru. 2021-01-07 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210107204706/https://bigenc.ru/linguistics/text/4727638">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2022-02-02.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=bigenc.ru&rft.atitle=%D0%A5%D0%90%D0%97%D0%90%CC%81%D0%A0%D0%A1%D0%9A%D0%98%D0%99+%D0%AF%D0%97%D0%AB%CC%81%D0%9A&rft.au=%D0%9D.+%D0%97.+%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0&rft_id=https%3A%2F%2Fold.bigenc.ru%2Flinguistics%2Ftext%2F4727638&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> (rus.) </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <cite id="CITEREFАзәрбајҹан_Совет_Енсиклопедијасы1976" class="citation book"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası">Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы</a>: <bdi>[<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4925992">.mw-parser-output .ts-comment-commentedText{border-bottom:1px dotted;cursor:help}@media(hover:none){.mw-parser-output .ts-comment-commentedText:not(.rt-commentedText){border-bottom:0;cursor:auto}}</style>10 ҹилддә]</bdi>. I <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">ҹилд: А—<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">Балзак. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">Бакы: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">Баш редактор: <a href="/wiki/C%C9%99mil_Quliyev_(tarix%C3%A7i)" title="Cəmil Quliyev (tarixçi)">Ҹ. Б. Гулијев</a>. 1976. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">С. 180.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%90%D0%B7%D3%99%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%98%D2%B9%D0%B0%D0%BD+%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82+%D0%95%D0%BD%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%81%D1%8B%3A+%5B%7F%27%22%60UNIQ--templatestyles-000000F8-QINU%60%22%27%7F%3Cspan+class%3D%22ts-comment-commentedText%22+style%3D%22border-bottom%3A+0%3B%22+title%3D%2210+cildd%C9%99%22%3E%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E10+%D2%B9%D0%B8%D0%BB%D0%B4%D0%B4%D3%99%3C%2Fspan%3E%3C%2Fspan%3E%5D&rft.place=%7F%27%22%60UNIQ--templatestyles-000000FB-QINU%60%22%27%7F%3Cspan+class%3D%22ts-comment-commentedText%22+style%3D%22border-bottom%3A+0%3B%22+title%3D%22Bak%C4%B1%22%3E%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%8B%3C%2Fspan%3E&rft.pages=%7F%27%22%60UNIQ--templatestyles-000000FF-QINU%60%22%27%7F%3Cspan+class%3D%22ts-comment-commentedText%22+style%3D%22border-bottom%3A+0%3B%22+title%3D%22s%C9%99hif%C9%99%22%3E%D0%A1.%3C%2Fspan%3E+180&rft.pub=%7F%27%22%60UNIQ--templatestyles-000000FC-QINU%60%22%27%7F%3Cspan+class%3D%22ts-comment-commentedText%22+style%3D%22border-bottom%3A+0%3B%22+title%3D%22Az%C9%99rbaycan+Sovet+Ensiklopediyas%C4%B1n%C4%B1n+Ba%C5%9F+Redaksiyas%C4%B1%22%3E%D0%90%D0%B7%D3%99%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%98%D2%B9%D0%B0%D0%BD+%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82+%D0%95%D0%BD%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D0%BD+%D0%91%D0%B0%D1%88+%D0%A0%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%81%D1%8B%3C%2Fspan%3E&rft.date=1976&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-harvard-30"><a href="#cite_ref-harvard_30-0">↑</a> Stephan Thernstrom, Ann Orlov, Oscar Handlin. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?pg=PA171">Harvard Encyclopedia of American ethnic groups, Harvard University Press, 1981, p. 171</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150320155438/http://books.google.com/books?pg=PA171">Arxivləşdirilib</a> 2015-03-20 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, quote: In their homeland the Azerbaijanis, or Azeri Turks as they are sometimes called… </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> Audrey L. Altstadt. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.avetruthbooks.com/2017/11/audrey-l-altstadt-azerbaijani-turks-1992.html">The Azerbaijani Turks: power and identity under Russian rule</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220521053048/https://www.avetruthbooks.com/2017/11/audrey-l-altstadt-azerbaijani-turks-1992.html">Arxivləşdirilib</a> 2022-05-21 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Series: Hoover Institution Press Publication 410. Stanford, CA: Hoover Institution Press, Stanford University, 1992, 331 p. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0817991824" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0817991824</a> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://525.az/news/92101-azeri-sozunden-imtina-etmeliyikmi">""Azəri" sözündən imtina etməliyikmi?!"</a>. 2024-07-27 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240727072702/https://525.az/news/92101-azeri-sozunden-imtina-etmeliyikmi">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2024-08-21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%22Az%C9%99ri%22+s%C3%B6z%C3%BCnd%C9%99n+imtina+etm%C9%99liyikmi%3F%21&rft_id=https%3A%2F%2F525.az%2Fnews%2F92101-azeri-sozunden-imtina-etmeliyikmi&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://modern.az/news/28701/azerbaycan-turkculuyu-ideyasi-xix-ehmed-ceferolu/">"Azərbaycan türkçülüyü ideyası - XIX: Əhməd Cəfəroğlu"</a>. 2024-02-10 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240210141353/https://modern.az/news/28701/azerbaycan-turkculuyu-ideyasi-xix-ehmed-ceferolu/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2024-08-21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+t%C3%BCrk%C3%A7%C3%BCl%C3%BCy%C3%BC+ideyas%C4%B1+-+XIX%3A+%C6%8Fhm%C9%99d+C%C9%99f%C9%99ro%C4%9Flu&rft_id=https%3A%2F%2Fmodern.az%2Fnews%2F28701%2Fazerbaycan-turkculuyu-ideyasi-xix-ehmed-ceferolu%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://azertag.az/xeber/alban_kilseleri___tariximizin_qedim_izleri-1659947">"Alban kilsələri – tariximizin qədim izləri"</a>. 23 avqust 2024 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240823095431/https://azertag.az/xeber/alban_kilseleri___tariximizin_qedim_izleri-1659947">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 23 avqust 2024.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Alban+kils%C9%99l%C9%99ri+%E2%80%93+tariximizin+q%C9%99dim+izl%C9%99ri&rft_id=https%3A%2F%2Fazertag.az%2Fxeber%2Falban_kilseleri___tariximizin_qedim_izleri-1659947&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-AZERBAIJAN-35">↑ <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-0">1</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-1">2</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-2">3</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-3">4</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-4">5</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-5">6</a> <a href="#cite_ref-AZERBAIJAN_35-6">7</a> <cite class="citation book"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Xavier_de_Planhol" class="extiw" title="en:Xavier de Planhol">Riçard Tapper</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-i">AZERBAIJAN i. Geography</a> // <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a>. December 15, 1987. 205—215.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=AZERBAIJAN+i.+Geography&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Iranica&rft.pages=%3Cspan+title%3D%22s%C9%99hif%C9%99%22%3E%3C%2Fspan%3E205%E2%80%94215&rft.au=Ri%C3%A7ard+Tapper&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fazerbaijan-i&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation book">Svante E. Cornell. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TaZzCQAAQBAJ&pg=PA7">Azerbaijan Since Independence</a>. Routledge. 20 May 2015. səh. 7. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-317-47621-4" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-317-47621-4"><bdi>978-1-317-47621-4</bdi></a>. 17 May 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160517094253/https://books.google.com/books?id=TaZzCQAAQBAJ&pg=PA7">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 7 June 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Azerbaijan+Since+Independence&rft.pages=7&rft.pub=Routledge&rft.date=2015-05-20&rft.isbn=978-1-317-47621-4&rft.au=Svante+E.+Cornell&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTaZzCQAAQBAJ%26pg%3DPA7&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="citation book">Barbara A. West. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=pCiNqFj3MQsC&pg=PA68">Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania</a>. Infobase Publishing. 1 January 2009. səh. 68. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-1-4381-1913-7" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-1-4381-1913-7"><bdi>978-1-4381-1913-7</bdi></a>. 24 June 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160624165755/https://books.google.com/books?id=pCiNqFj3MQsC&pg=PA68">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 7 June 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Peoples+of+Asia+and+Oceania&rft.pages=68&rft.pub=Infobase+Publishing&rft.date=2009-01-01&rft.isbn=978-1-4381-1913-7&rft.au=Barbara+A.+West&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DpCiNqFj3MQsC%26pg%3DPA68&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <cite class="citation book">James Minahan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Zu5GpDby9H0C&pg=PA1766">Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z</a>. Greenwood Publishing Group. 1 January 2002. səh. 1766. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/978-0-313-32384-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/978-0-313-32384-3"><bdi>978-0-313-32384-3</bdi></a>. 29 June 2016 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160629183744/https://books.google.com/books?id=Zu5GpDby9H0C&pg=PA1766">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 7 June 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Stateless+Nations%3A+S-Z&rft.pages=1766&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2002-01-01&rft.isbn=978-0-313-32384-3&rft.au=James+Minahan&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DZu5GpDby9H0C%26pg%3DPA1766&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Azerbaijani-people">"Azerbaijani people"</a>. <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a>. 2014-10-06 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006093258/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2016-11-03.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.atitle=Azerbaijani+people&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Ftopic%2FAzerbaijani-people&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-АИ-40">↑ <a href="#cite_ref-АИ_40-0">1</a> <a href="#cite_ref-АИ_40-1">2</a> <a href="#cite_ref-АИ_40-2">3</a> <a href="#cite_ref-АИ_40-3">4</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm">История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130314163135/http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm">Arxivləşdirilib</a> 2013-03-14 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> М., "Восточная литература", 2002. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5020177113" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-02-017711-3</a> </li> <li id="cite_note-CIA_Ethnic_groops-41"><a href="#cite_ref-CIA_Ethnic_groops_41-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190106010801/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html">"Field Listing :: Ethnic groups"</a>. <a href="/wiki/The_World_Factbook" title="The World Factbook">The World Factbook</a> (ingilis). <a href="/wiki/MK%C4%B0" class="mw-redirect" title="MKİ">MKİ</a>. 2019-01-06 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-23.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+World+Factbook&rft.atitle=Field+Listing+%3A%3A+Ethnic+groups&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Ffields%2F2075.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Azer2009-42"><a href="#cite_ref-Azer2009_42-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/1_5.xls">"Azərbaycan əhalisinin 1979, 1989, 1999, 2009-cu illər siyahıyaalınması"</a>. 2012-11-30 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121130101713/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/1_5.xls">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2012-11-30.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+%C9%99halisinin+1979%2C+1989%2C+1999%2C+2009-cu+ill%C9%99r+siyah%C4%B1yaal%C4%B1nmas%C4%B1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.azstat.org%2Fstatinfo%2Fdemoqraphic%2Fen%2FAP_%2F1_5.xls&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-iranazerbaijanis-43">↑ <a href="#cite_ref-iranazerbaijanis_43-0">1</a> <a href="#cite_ref-iranazerbaijanis_43-1">2</a> <a href="#cite_ref-iranazerbaijanis_43-2">3</a> <a href="#cite_ref-iranazerbaijanis_43-3">4</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd%2Fcstdy%3A%40field%28DOCID+ir0052%29">"Iran. Azarbaijanis"</a>. 2020-01-25 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200125044513/http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd%2Fcstdy%3A%40field%28DOCID+ir0052%29">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iran.+Azarbaijanis&rft_id=http%3A%2F%2Flcweb2.loc.gov%2Fcgi-bin%2Fquery%2Fr%3Ffrd%252Fcstdy%253A%2540field%2528DOCID%2Bir0052%2529&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/322153/Kordestan">Kordestan в Британнике</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131022020507/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/322153/Kordestan">Arxivləşdirilib</a> 2013-10-22 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (ing.) </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060406032146/http://www.hamedanmiras.ir/en_site/mardom-zaban.htm">"hamedanmiras.ir"</a>. 2006-04-06 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hamedanmiras.ir/en_site/mardom-zaban.htm">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=hamedanmiras.ir&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hamedanmiras.ir%2Fen_site%2Fmardom-zaban.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-ethno_report-46"><a href="#cite_ref-ethno_report_46-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=azb">"Ethnologue report for language code: azb"</a>. 2013-02-13 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130213175750/http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=azb">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-19.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ethnologue+report+for+language+code%3A+azb&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ethnologue.com%2Fshow_language.asp%3Fcode%3Dazb&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-autogenerated2-47"><a href="#cite_ref-autogenerated2_47-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unpo.org/content/view/7884/144/">"UNPO — Southern Azerbaijan"</a>. 2010-06-03 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100603023623/http://www.unpo.org/content/view/7884/144/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2009-04-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=UNPO%C2%A0%E2%80%94+Southern+Azerbaijan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unpo.org%2Fcontent%2Fview%2F7884%2F144%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-48"><a href="#cite_ref-autogenerated1_48-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=27947">"Islamic Fundamentalism In Azerbaijan: Myth Or Reality? — The Jamestown Foundation"</a>. 2011-08-09 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110809122203/http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-19.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Islamic+Fundamentalism+In+Azerbaijan%3A+Myth+Or+Reality%3F%C2%A0%E2%80%94+The+Jamestown+Foundation&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jamestown.org%2Fsingle%2F%3Fno_cache%3D1%26tx_ttnews%255Btt_news%255D%3D27947&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unpo.org/content/view/7884/144/">"Southern Azerbaijan"</a>. 2010-06-03 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100603023623/http://www.unpo.org/content/view/7884/144/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2009-04-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Southern+Azerbaijan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.unpo.org%2Fcontent%2Fview%2F7884%2F144%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171006162308/http://www.eurasianet.org/departments/culture/articles/eav041503.shtml">"IRAN'S AZERI QUESTION: WHAT DOES IRAN'S LARGEST ETHNIC MINORITY WANT? Afshin Molavi:4/15/03 A EurasiaNet Commentary"</a>. 2017-10-06 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eurasianet.org/departments/culture/articles/eav041503.shtml">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-04-30.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=IRAN%E2%80%99S+AZERI+QUESTION%3A+WHAT+DOES+IRAN%E2%80%99S+LARGEST+ETHNIC+MINORITY+WANT%3F+Afshin+Molavi%3A4%2F15%2F03+A+EurasiaNet+Commentary&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eurasianet.org%2Fdepartments%2Fculture%2Farticles%2Feav041503.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Постановление-51"><a href="#cite_ref-Постановление_51-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lawru.info/base89/part7/d89ru7364.htm">"ПОСТАНОВЛЕНИЕ ГОССОВЕТА РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН ОТ 18.10.2000 N 191 О КОРЕННЫХ МАЛОЧИСЛЕННЫХ НАРОДАХ РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН"</a>. lawru.inf. 2011-08-25 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/61CUWRkhi?url=http://lawru.info/base89/part7/d89ru7364.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-19.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%9F%D0%9E%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%9E%D0%92%D0%9B%D0%95%D0%9D%D0%98%D0%95+%D0%93%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%9E%D0%92%D0%95%D0%A2%D0%90+%D0%A0%D0%95%D0%A1%D0%9F%D0%A3%D0%91%D0%9B%D0%98%D0%9A%D0%98+%D0%94%D0%90%D0%93%D0%95%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D+%D0%9E%D0%A2+18.10.2000+N+191+%D0%9E+%D0%9A%D0%9E%D0%A0%D0%95%D0%9D%D0%9D%D0%AB%D0%A5+%D0%9C%D0%90%D0%9B%D0%9E%D0%A7%D0%98%D0%A1%D0%9B%D0%95%D0%9D%D0%9D%D0%AB%D0%A5+%D0%9D%D0%90%D0%A0%D0%9E%D0%94%D0%90%D0%A5+%D0%A0%D0%95%D0%A1%D0%9F%D0%A3%D0%91%D0%9B%D0%98%D0%9A%D0%98+%D0%94%D0%90%D0%93%D0%95%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D&rft.pub=lawru.inf&rft_id=http%3A%2F%2Flawru.info%2Fbase89%2Fpart7%2Fd89ru7364.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Даг2010-52"><a href="#cite_ref-Даг2010_52-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171011191513/http://dagstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/dagstat/resources/cafa4e00421f0cb8805fcc2d59c15b71/%D0%92%D0%9F%D0%9D+%D1%82%D0%BE%D0%BC3.rar">"Перепись 2010 года. Дагстат. Том 3"</a>. 2017-10-11 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dagstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/dagstat/resources/cafa4e00421f0cb8805fcc2d59c15b71/%D0%92%D0%9F%D0%9D+%D1%82%D0%BE%D0%BC3.rar">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+2010+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.+%D0%94%D0%B0%D0%B3%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82.+%D0%A2%D0%BE%D0%BC+3&rft_id=http%3A%2F%2Fdagstat.gks.ru%2Fwps%2Fwcm%2Fconnect%2Frosstat_ts%2Fdagstat%2Fresources%2Fcafa4e00421f0cb8805fcc2d59c15b71%2F%25D0%2592%25D0%259F%25D0%259D%2B%25D1%2582%25D0%25BE%25D0%25BC3.rar&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-perepis2002.ru-53"><a href="#cite_ref-perepis2002.ru_53-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11&docid=10715289081463">"Всероссийская перепись населения 2002 года"</a>. Федеральная служба государственной статистики. 2011-08-21 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/616BvJEEv?url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2009-12-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+2002+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0&rft.pub=%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B0+%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.perepis2002.ru%2Fcontent.html%3Fid%3D11%26docid%3D10715289081463&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <a class="external text" href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/92/Georgia_Census_2002-_Ethnic_group_by_major_administrative-territorial_units.pdf">Перепись населения Грузии 2002. Этносостав</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120803222547/http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/92/Georgia_Census_2002-_Ethnic_group_by_major_administrative-territorial_units.pdf">Arxivləşdirilib</a> 2012-08-03 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>(на англ. яз.) </li> <li id="cite_note-1897ереван-55"><a href="#cite_ref-1897ереван_55-0">↑</a> Перепись населения Российской империи 1897 года. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=570">Население Еревана.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190502151332/http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=570">Arxivləşdirilib</a> 2019-05-02 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <cite class="citation book"><a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8C">Эривань </a> // <a href="/wiki/Brokhauz_v%C9%99_Efronun_ensiklopedik_l%C3%BC%C4%9F%C9%99ti" title="Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti">Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона</a>: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8C&rft.btitle=%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0+%D0%B8+%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0%3A+%D0%92+86+%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%85+%2882+%D1%82.+%D0%B8+4+%D0%B4%D0%BE%D0%BF.%29&rft.place=%3Cspan+style%3D%22border-bottom%3A1px+dotted+gray%3B+cursor%3Adefault%3B%22+title%3D%22Sankt-Peterburq%22%3E%D0%A1%D0%9F%D0%B1.%3C%2Fspan%3E&rft.date=1890%2F1907&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=569">"Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам Российской империи кроме губерний Европейской России"</a>. 2011-08-05 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110805004602/http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=569">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-22.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%8F+%D0%B2%D1%81%D0%B5%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8+1897+%D0%B3.+%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%83+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D1%83+%D0%B8+%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BC+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5+%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%B9+%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8&rft_id=http%3A%2F%2Fdemoscope.ru%2Fweekly%2Fssp%2Femp_lan_97_uezd.php%3Freg%3D569&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения Армянской ССР </li> <li id="cite_note-АрмНац-59"><a href="#cite_ref-АрмНац_59-0">↑</a> Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения Армянской ССР </li> <li id="cite_note-де_Ваал-60"><a href="#cite_ref-де_Ваал_60-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/newsid_4664000/4664621.stm">Чёрный Сад</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110619114121/http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/newsid_4664000/4664621.stm">Arxivləşdirilib</a> 2011-06-19 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Томас де Ваал. гл. 5 </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> Р.Назаров. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1201781640">Национальные диаспоры в Туркменистане</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120121072637/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1201781640">Arxivləşdirilib</a> 2012-01-21 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-:0-62">↑ <a href="#cite_ref-:0_62-0">1</a> <a href="#cite_ref-:0_62-1">2</a> <cite id="CITEREFYusifov1994" class="citation book">Yusifov, Yusif. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən əsərinə ön söz. Bakı: Azərnəşr. 1994.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+t%C3%BCrkl%C9%99rinin+t%C9%99%C5%9F%C9%99kk%C3%BCl%C3%BC+tarixind%C9%99n+%C9%99s%C9%99rin%C9%99+%C3%B6n+s%C3%B6z&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rn%C9%99%C5%9Fr&rft.date=1994&rft.aulast=Yusifov&rft.aufirst=Yusif&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:1-63">↑ <a href="#cite_ref-:1_63-0">1</a> <a href="#cite_ref-:1_63-1">2</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. İslamın ilkin yayılma çağı. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C4%B0slam%C4%B1n+ilkin+yay%C4%B1lma+%C3%A7a%C4%9F%C4%B1&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> <a href="/wiki/Yusif_Yusifov" class="mw-disambig" title="Yusif Yusifov">Pro. Yusif Yusifov</a>, Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixi əsərinə ön söz. </li> <li id="cite_note-Qeybullayev_1994-65">↑ <a href="#cite_ref-Qeybullayev_1994_65-0">1</a> <a href="#cite_ref-Qeybullayev_1994_65-1">2</a> <cite id="CITEREFQeybullayev1994" class="citation book">Qeybullayev, Qiyasəddin. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən. Bakı: Azərnəşr. 1994.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+t%C3%BCrkl%C9%99rinin+t%C9%99%C5%9F%C9%99kk%C3%BCl%C3%BC+tarixind%C9%99n&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rn%C9%99%C5%9Fr&rft.date=1994&rft.aulast=Qeybullayev&rft.aufirst=Qiyas%C9%99ddin&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> Q. A. Melikişvili. К истории древней Грузии. Tiflis, 1959 </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <cite id="CITEREFАлиев1981" class="citation book">Алиев, И. Г. Об этнических процессах в областях Восточного Закавказья и Западного Ирана в конце II — в нача- . ле I тыс. дон. э. «Этнические проблемы истории Центральной Азии в дрезности. Moskva. 1981.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D0%B1+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%85+%D0%B2+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8F%D1%85+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D1%8F+%D0%B8+%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0+%D0%B2+%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5+II+%E2%80%94+%D0%B2+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0-+.+%D0%BB%D0%B5+I+%D1%82%D1%8B%D1%81.+%D0%B4%D0%BE%D0%BD.+%D1%8D.+%C2%AB%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8B+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B8+%D0%B2+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8&rft.place=Moskva&rft.date=1981&rft.aulast=%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2&rft.aufirst=%D0%98.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <cite id="CITEREFАлиев1960" class="citation book">Алиев, И. Г. История Мидии. Баку. 1960.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%9C%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%B8&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.date=1960&rft.aulast=%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2&rft.aufirst=%D0%98.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <cite id="CITEREFБабаев1976" class="citation book">Бабаев, И. А. К вопросу о возникновении государства Албании(Кавказской). Баку: АН Азерб. ССР, серия истории, философии и права. 1976.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9A+%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%83+%D0%BE+%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8+%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8%28%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9%29&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.pub=%D0%90%D0%9D+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1.+%D0%A1%D0%A1%D0%A0%2C+%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8%2C+%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0&rft.date=1976&rft.aulast=%D0%91%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2&rft.aufirst=%D0%98.+%D0%90.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <cite id="CITEREFБаскаков1969" class="citation book">Баскаков, Н. А. Введение в изучение тюркских языков. Баку. 1969.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%B2+%D0%B8%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D1%82%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.date=1969&rft.aulast=%D0%91%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.aufirst=%D0%9D.+%D0%90.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası-71">↑ <a href="#cite_ref-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası_71-0">1</a> <a href="#cite_ref-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası_71-1">2</a> <a href="#cite_ref-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası_71-2">3</a> <a href="#cite_ref-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası_71-3">4</a> <a href="#cite_ref-Böyük_Sovet_Ensiklopediyası_71-4">5</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/61914/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B">"Азербайджанцы"</a> (rus). Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978. 2021-10-16 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211016004507/https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/61914/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2021-10-14.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B&rft_id=https%3A%2F%2Fdic.academic.ru%2Fdic.nsf%2Fbse%2F61914%2F%25D0%2590%25D0%25B7%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25B1%25D0%25B0%25D0%25B9%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%2586%25D1%258B&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <cite id="CITEREFТокарев_С._А.[[:ru:Токарев,_Сергей_Александрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1958" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Sergey_Tokarov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sergey Tokarov (səhifə mövcud deyil)">Токарев С. А.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2,_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Токарев, Сергей Александрович">[rus.]</a>. Этнография народов СССР: исторические основы быта и культуры. Изд-во Московского университета. 1958. 295–296.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0%3A+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%B0+%D0%B8+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B&rft.pages=295-296&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%9C%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B0&rft.date=1958&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2+%D0%A1.+%D0%90.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> происхождение азербайджанцев — вопрос сравнительно ясный. Это народ смешанного состава. Древнейший слой его составляет, очевидно, аборигенное население Восточного Закавказья — <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Каспии (səhifə mövcud deyil)">каспии</a> и албанцы, возможно, также мидийцы Северного Ирана. Это население в связи с культурным преобладанием Ирана в эпоху Сасанидов было иранизировано, а в XI в., в годы сельджукского завоевания, началась его тюркизация </div></div> </li> <li id="cite_note-Новосельцев-73"><a href="#cite_ref-Новосельцев_73-0">↑</a> <cite id="CITEREFНовосельцев_А._П.[[:ru:Новосельцев,_Анатолий_Петрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr,_Пашуто_В._Т.[[:ru:Пашуто,_Владимир_Терентьевич|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr,_Черепнин_Л._В.[[:ru:Черепнин,_Лев_Владимирович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1972" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Anatoli_Novoselsev&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anatoli Novoselsev (səhifə mövcud deyil)">Новосельцев А. П.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2,_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Новосельцев, Анатолий Петрович">[rus.]</a>, <a href="/w/index.php?title=Vladimr_Pa%C5%9Futo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vladimr Paşuto (səhifə mövcud deyil)">Пашуто В. Т.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Пашуто, Владимир Терентьевич">[rus.]</a>, <a href="/w/index.php?title=Lev_%C3%87erepnin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lev Çerepnin (səhifə mövcud deyil)">Черепнин Л. В.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD,_%D0%9B%D0%B5%D0%B2_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Черепнин, Лев Владимирович">[rus.]</a>. Пути развития феодализма. Наука. 1972. 21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D1%83%D1%82%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%8F+%D1%84%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B0&rft.pages=21&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1972&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2+%D0%90.+%D0%9F.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r%2C++%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE+%D0%92.+%D0%A2.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r%2C++%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD+%D0%9B.+%D0%92.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> нынешние азербайджанцы — также отюреченные потомки части древних племён кавказской Албании и иранцев южного Азербайджана. Другие же предки азербайджанцев, принесшие тюркский язык, — огузские племена, в свою очередь, представляют собой продукт сложного тюркско-иранского синтеза </div></div> </li> <li id="cite_note-Sakinat-74">↑ <a href="#cite_ref-Sakinat_74-0">1</a> <a href="#cite_ref-Sakinat_74-1">2</a> <cite id="CITEREFГаджиева_С._Ш.[[:ru:Гаджиева,_Сакинат_Шихамедовна|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1990" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Sakinat_Hac%C4%B1yeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakinat Hacıyeva (səhifə mövcud deyil)">Гаджиева С. Ш.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Гаджиева, Сакинат Шихамедовна">[rus.]</a>. Дагестанские терекеменцы: XIX - начало XX в. Наука. 1990. 8–9. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5020167614,_9785020167612" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5020167614, 9785020167612"><bdi>5020167614, 9785020167612</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%86%D1%8B%3A+XIX+-+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BE+XX+%D0%B2&rft.pages=8-9&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1990&rft.isbn=50201676149785020167612&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%22%3E%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0+%D0%A1.+%D0%A8.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Азербайджанцы как народ сложились в результате длительного исторического развития, постепенной консолидации местных древних племён (албанцев, удинов, каспиев, талышей и др.) с пришлыми в разные периоды тюркоязычными племенами — гуннами, огузами, кыпчаками и т. д., — и, по существующему в науке мнению, смена коренных языков населения тюркским разговорным языком здесь относится к XI—XIII в. В свою очередь, тюркоязычные племена были довольно пёстрыми по своим этническим компонентам, объединяя множество других, отчасти более древних племён, впоследствии участвовавших в этногенезе не только азербайджанцев, но и целого ряда других тюркоязычных народов. Надо полагать, что в этнической истории Азербайджана оставили заметный след и оседавшие в Южном Азербайджане племена каракоюнлу («чёрнобаранные») и аккоюнлу («белобаранные»), в государства которых в XV в. входили «азербайджанские земли к югу от Кубы» </div></div> </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <cite id="CITEREFШнирельман_В.А.[[:ru:Шнирельман,_Виктор_Александрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr2003" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Шнирельман В.А.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шнирельман, Виктор Александрович">[rus.]</a>. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье (2000 nüs.). М.: Академкнига (издательство). Рецензент: Алаев, Леонид Борисович. 2003. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-94628-118-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-94628-118-6"><bdi>5-94628-118-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D1%8B%2C+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5&rft.place=%D0%9C.&rft.edition=%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E2000+n%C3%BCs.%3C%2Fspan%3E&rft.pub=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0+%28%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%29&rft.date=2003&rft.isbn=5-94628-118-6&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD+%D0%92.%D0%90.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Между тем, никаких научных оснований смешивать раннюю историю Албании и Южного Азербайджана (Атропатены) не имелось. В древности и в раннем средневековье там жили совершенно разные группы населения, не связанные друг с другом ни культурно, ни социально, ни в языковом отношении (Новосельцев, 1991. С. 197). </div></div> </li> <li id="cite_note-История_иранских_племён-76"><a href="#cite_ref-История_иранских_племён_76-0">↑</a> <cite id="CITEREFEdvin_Qrantovski[[:ru:Грантовский,_Эдвин_Арвидович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr2007" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Edvin Qrantovski</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%BD_%D0%90%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Грантовский, Эдвин Арвидович">[rus.]</a>. Ранняя история иранских племён Передней Азии. Восточная Литература. 2007. 423–424.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A0%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F%D1%8F+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BF%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD+%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft.pages=423-424&rft.pub=%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0&rft.date=2007&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%2C+%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%BD+%D0%90%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3EEdvin+Qrantovski%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%2C+%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%BD+%D0%90%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9%2C+%D0%AD%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%BD+%D0%90%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Кавказская_Албания-77"><a href="#cite_ref-Кавказская_Албания_77-0">↑</a> <cite class="citation book">Очерки по истории Кавказской Албании. М.-Л. 1959.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8+%D0%BF%D0%BE+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8&rft.pub=%D0%9C.-%D0%9B.&rft.date=1959&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-feod-78">↑ <a href="#cite_ref-feod_78-0">1</a> <a href="#cite_ref-feod_78-1">2</a> <a href="#cite_ref-feod_78-2">3</a> <cite id="CITEREFНовосельцев_А._П.[[:ru:Новосельцев,_Анатолий_Петрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr,_Пашуто_В._Т.[[:ru:Пашуто,_Владимир_Терентьевич|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr,_Черепнин_Л._В.[[:ru:Черепнин,_Лев_Владимирович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1972" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Anatoli_Novoselsev&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anatoli Novoselsev (səhifə mövcud deyil)">Новосельцев А. П.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2,_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Новосельцев, Анатолий Петрович">[rus.]</a>, <a href="/w/index.php?title=Vladimr_Pa%C5%9Futo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vladimr Paşuto (səhifə mövcud deyil)">Пашуто В. Т.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Пашуто, Владимир Терентьевич">[rus.]</a>, <a href="/w/index.php?title=Lev_%C3%87erepnin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lev Çerepnin (səhifə mövcud deyil)">Черепнин Л. В.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD,_%D0%9B%D0%B5%D0%B2_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Черепнин, Лев Владимирович">[rus.]</a>. Пути развития феодализма (Закавказье, Средняя Азия, Русь, Прибалтика). Наука. 1972. 56–57.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D1%83%D1%82%D0%B8+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%8F+%D1%84%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%B0+%28%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5%2C+%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D1%8F+%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F%2C+%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2C+%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%29&rft.pages=56-57&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1972&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2+%D0%90.+%D0%9F.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%B2%2C+%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r%2C++%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE+%D0%92.+%D0%A2.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%9F%D0%B0%D1%88%D1%83%D1%82%D0%BE%2C+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80+%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r%2C++%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD+%D0%9B.+%D0%92.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BD%2C+%D0%9B%D0%B5%D0%B2+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Можно признать, что отдельные тюркские этнические группы попадали сюда на всём протяжении второй половины I тысячелетия н. э., а может быть и раньше. Однако не они изменили этнический облик Восточного Закавказья и положили начало сложению современного азербайджанского тюркоязычного народа. Причиной перемен явилось нашествие огузов в XI в. […] С основанием Сельджукской империи огузы распространились по всему Ирану, но особенно интенсивно обосновывались в Малой Азии и нынешнем Азербайджане. Причины этого не только в том, что сюда, на рубежи мусульманского мира, стягивалось наибольшее число этих новых «воинов ислама». Гораздо большее значение имело то обстоятельство, что в этих областях царила наибольшая этническая пестрота, и потому тюркизация нашла подходящую почву. […] Процесс сложения азербайджанской народности, особенно в пределах Закавказья, ещё недостаточно ясен. </div></div> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <cite class="citation book">Основы иранского языкознания: древнеиранские языки. М.: Наука. 1979. 49.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F%3A+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=49&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1979&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> начиная с XI—XIII вв. (с эпохи сельджукского и — особенно — монгольского завоевания) происходит процесс распространения тюркских языков в северо-западных областях <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Иранское нагорье (səhifə mövcud deyil)">Иранского нагорья</a>, в Азербайджане. <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Иранские языки (səhifə mövcud deyil)">Ираноязычное</a> население этих областей переходило постепенно на тюркскую (азербайджанскую) речь, и лишь относительно небольшая часть этого населения сохранила до наших дней свои иранские языки — <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Татский язык (səhifə mövcud deyil)">татский</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Талышский язык (səhifə mövcud deyil)">талышский</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B8_(%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тати (язык) (səhifə mövcud deyil)">диалекты Северо-западного Ирана</a> </div></div> </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <cite id="CITEREFВолкова_Н._Г.1969" class="citation book">Волкова Н. Г. Этнические процессы в Закавказье в XIX-XX вв. // Кавказский этнографический сборник. 4. М.: Изд-во АН СССР. 1969. 18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D1%8B+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5+%D0%B2+XIX-XX+%D0%B2%D0%B2.&rft.btitle=%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=18&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1969&rft.au=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%9D.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> В Восточном Закавказье к XIV в. в результате нескольких миграционных потоков тюркоязычных народов произошла языковая ассимиляция коренного населения этой территории, значительная часть которого стала говорить по-азербайджански </div></div> </li> <li id="cite_note-XAVIER-81"><a href="#cite_ref-XAVIER_81-0">↑</a> <cite class="citation news">XAVIER DE PLANHOL. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/iran-i-lands-of-iran">"IRAN I. LANDS OF IRANn"</a>. <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Iranica">Iranica</a>. 2016-05-17 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160517050350/http://www.iranicaonline.org/articles/iran-i-lands-of-iran">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-24.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=IRAN+I.+LANDS+OF+IRANn&rft.au=XAVIER+DE+PLANHOL&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Firan-i-lands-of-iran&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> This unique aspect of Azerbaijan, the only area to have been almost entirely “Turkicized” within Iranian territory, is the result of a complex, progressive cultural and historical process, in which factors accumulated successively (Sümer; Planhol, 1995, pp. 510-12) The process merits deeper analysis of the extent to which it illustrates the great resilience of the land of Iran. The first phase was the amassing of nomads, initially at the time of the Turkish invasions, following the route of penetration along the piedmont south of the Alborz, facing the Byzantine borders, then those of the Greek empire of Trebizond and Christian Georgia. The Mongol invasion in the 13th century led to an extensive renewal of tribal stock, and the Turkic groups of the region during this period had not yet become stable. In the 15th century, the assimilation of the indigenous Iranian population was far from being completed. The decisive episode, at the beginning of the 16th century, was the adoption of Shiʿite Islam as the religion of the state by the Iran of the Safavids, whereas the Ottoman empire remained faithful to Sunnite orthodoxy. Shiʿite propaganda spread among the nomadic Turkoman tribes of Anatolia, far from urban centers of orthodoxy. These Shiʿite nomads returned en masse along their migratory route back to Safavid Iran. This movement was to extend up to southwest Anatolia, from where the Tekelu, originally from the Lycian peninsula, returned to Iran with 15,000 camels. These nomads returning from Ottoman territory naturally settled en masse in regions near the border, and it was from this period that the definitive “Turkicization” of Azerbaijan dates, along with the establishment of the present-day Azeri-Persian linguistic border—not far from Qazvin, only some 150 kilometers from Tehran. </div></div> </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <cite id="CITEREFOlivier_Roy2000" class="citation book">Olivier Roy. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=HHMdAAAAMAAJ&q=inauthor:%22%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0+%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%22&dq=inauthor:%22%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0+%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%22&hl=ru&ei=aSRwTsbhLYzP4QSQxKmgCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC8Q6AEwAQ">The new Central Asia: the creation of nations</a>. I.B.Tauris. 2000. 6. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/1860642780,_9781860642784" title="Xüsusi:KitabMənbələri/1860642780, 9781860642784"><bdi>1860642780, 9781860642784</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+new+Central+Asia%3A+the+creation+of+nations&rft.pages=6&rft.pub=I.B.Tauris&rft.date=2000&rft.isbn=18606427809781860642784&rft.au=Olivier+Roy&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DHHMdAAAAMAAJ%26q%3Dinauthor%3A%2522%25D0%25A1%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B8%25D0%25BD%25D0%25B0%25D1%2582%2B%25D0%25A8%25D0%25B8%25D1%2585%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25BD%25D0%25B0%2B%25D0%2593%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25B8%25D0%25B5%25D0%25B2%25D0%25B0%2522%26dq%3Dinauthor%3A%2522%25D0%25A1%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B8%25D0%25BD%25D0%25B0%25D1%2582%2B%25D0%25A8%25D0%25B8%25D1%2585%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BE%25D0%25B2%25D0%25BD%25D0%25B0%2B%25D0%2593%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25B8%25D0%25B5%25D0%25B2%25D0%25B0%2522%26hl%3Dru%26ei%3DaSRwTsbhLYzP4QSQxKmgCQ%26sa%3DX%26oi%3Dbook_result%26ct%3Dresult%26resnum%3D2%26ved%3D0CC8Q6AEwAQ&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> “The mass of the Oghuz Turkic tribes who crossed the Amu Darya towards the west left the Iranian plateau, which remained Persian, and established themselves more to the west, in Anatolia. Here they divided into Ottomans, who were Sunni and settled, and Turkmens, who were nomads and in part Shiite (or, rather, Alevi). The latter were to keep the name “Turkmen”for a long time: from the 13th century onwards they “Turkised”the Iranian populations of Azerbaijan (who spoke west Iranian languages such as Tat, which is still found in residual forms), thus creating a new identity based on Shiism and the use of Turkish. These are the people today known as Azeris.” </div></div> </li> <li id="cite_note-Волкова_Н._Г.-83">↑ <a href="#cite_ref-Волкова_Н._Г._83-0">1</a> <a href="#cite_ref-Волкова_Н._Г._83-1">2</a> <cite id="CITEREFВолкова_Н._Г.1969" class="citation book">Волкова Н. Г. Этнические процессы в Закавказье в XIX-XX вв. // Кавказский этнографический сборник. 4. М.: Изд-во АН СССР. 1969. 4.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D1%8B+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5+%D0%B2+XIX-XX+%D0%B2%D0%B2.&rft.btitle=%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=4&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1969&rft.au=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%9D.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <cite class="citation book"><a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC_%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8">Россия/Население/Россия в этнографическом отношении </a> // <a href="/wiki/Brokhauz_v%C9%99_Efronun_ensiklopedik_l%C3%BC%C4%9F%C9%99ti" title="Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti">Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона</a>: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%2F%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%2F%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F+%D0%B2+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC+%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8&rft.btitle=%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0+%D0%B8+%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0%3A+%D0%92+86+%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%85+%2882+%D1%82.+%D0%B8+4+%D0%B4%D0%BE%D0%BF.%29&rft.place=%3Cspan+style%3D%22border-bottom%3A1px+dotted+gray%3B+cursor%3Adefault%3B%22+title%3D%22Sankt-Peterburq%22%3E%D0%A1%D0%9F%D0%B1.%3C%2Fspan%3E&rft.date=1890%2F1907&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <cite class="citation book">Большая советская энциклопедия. 1. М.: Советская энциклопедия. 1926. 660.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=660&rft.pub=%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.date=1926&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Sakinat2-86"><a href="#cite_ref-Sakinat2_86-0">↑</a> <cite id="CITEREFГаджиева_С._Ш.[[:ru:Гаджиева,_Сакинат_Шихамедовна|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1990" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Sakinat_Hac%C4%B1yeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakinat Hacıyeva (səhifə mövcud deyil)">Гаджиева С. Ш.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Гаджиева, Сакинат Шихамедовна">[rus.]</a>. Дагестанские терекеменцы: XIX - начало XX в. Наука. 1990. 8–9. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5020167614,_9785020167612" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5020167614, 9785020167612"><bdi>5020167614, 9785020167612</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%86%D1%8B%3A+XIX+-+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BE+XX+%D0%B2&rft.pages=8-9&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1990&rft.isbn=50201676149785020167612&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%22%3E%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0+%D0%A1.+%D0%A8.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:2-87">↑ <a href="#cite_ref-:2_87-0">1</a> <a href="#cite_ref-:2_87-1">2</a> <cite id="CITEREFHorenli" class="citation book">Horenli, Movses. Ermənistan tarixi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Erm%C9%99nistan+tarixi&rft.aulast=Horenli&rft.aufirst=Movses&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:3-88">↑ <a href="#cite_ref-:3_88-0">1</a> <a href="#cite_ref-:3_88-1">2</a> <a href="#cite_ref-:3_88-2">3</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Bulqarlar. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bulqarlar&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <cite id="CITEREFAnmi_354" class="citation book">Anmi 354, Cgronographus. .</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.aulast=Anmi+354&rft.aufirst=Cgronographus&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <cite id="CITEREFQaşqarlı" class="citation book">Qaşqarlı, Mahmud. Divanu Luğat-it-turk.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Divanu+Lu%C4%9Fat-it-turk&rft.aulast=Qa%C5%9Fqarl%C4%B1&rft.aufirst=Mahmud&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <cite class="citation book">Qazılıq Qoca oğlu Yeyenek boyu.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Qaz%C4%B1l%C4%B1q+Qoca+o%C4%9Flu+Yeyenek+boyu&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"> (<a href="#first_missing_last">#first_missing_last</a>)<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <cite class="citation book">Dastanın III boyu.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dastan%C4%B1n+III+boyu&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"> (<a href="#first_missing_last">#first_missing_last</a>)<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <cite class="citation book">Mokçevay Kartlisay.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mok%C3%A7evay+Kartlisay&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:4-94">↑ <a href="#cite_ref-:4_94-0">1</a> <a href="#cite_ref-:4_94-1">2</a> <cite id="CITEREFMroveli" class="citation book">Mroveli, Leonti. Kartlis sxovreba.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kartlis+sxovreba&rft.aulast=Mroveli&rft.aufirst=Leonti&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:5-95">↑ <a href="#cite_ref-:5_95-0">1</a> <a href="#cite_ref-:5_95-1">2</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Buntürklər. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bunt%C3%BCrkl%C9%99r&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:6-96">↑ <a href="#cite_ref-:6_96-0">1</a> <a href="#cite_ref-:6_96-1">2</a> <a href="#cite_ref-:6_96-2">3</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Kəngərlər. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=K%C9%99ng%C9%99rl%C9%99r&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <cite id="CITEREFŞopen1840" class="citation book">Şopen, İvan. Некоторые замечания на книгу „Обозрение российских владений за Кавказом. Sankt-Peterburq. 1840.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9D%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%B5+%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BD%D0%B0+%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D1%83+%E2%80%9E%D0%9E%D0%B1%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9+%D0%B7%D0%B0+%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%BC&rft.place=Sankt-Peterburq&rft.date=1840&rft.aulast=%C5%9Eopen&rft.aufirst=%C4%B0van&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <cite id="CITEREFBaharlı1920" class="citation book">Baharlı, Məhəmmədhəsən. Azərbaycan: Coğrafi-təbii, etnoqrafik və iqtisadi mülahizat. Bakı. 1920.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan%3A+Co%C4%9Frafi-t%C9%99bii%2C+etnoqrafik+v%C9%99+iqtisadi+m%C3%BClahizat&rft.place=Bak%C4%B1&rft.date=1920&rft.aulast=Baharl%C4%B1&rft.aufirst=M%C9%99h%C9%99mm%C9%99dh%C9%99s%C9%99n&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <cite id="CITEREFBudaqova1995" class="citation book">Budaqova, Sahibə. Naxçıvan diyarının tarixi-coğrafiyası. Bakı: Elm. 1995.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nax%C3%A7%C4%B1van+diyar%C4%B1n%C4%B1n+tarixi-co%C4%9Frafiyas%C4%B1&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Elm&rft.date=1995&rft.aulast=Budaqova&rft.aufirst=Sahib%C9%99&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <cite id="CITEREFPorfirogenet" class="citation book">Porfirogenet, Konstantin. Bizans tarixi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bizans+tarixi&rft.aulast=Porfirogenet&rft.aufirst=Konstantin&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Masaha hunları. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Masaha+hunlar%C4%B1&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <cite id="CITEREFPerieget" class="citation book">Perieget, Dionisi. Məskunlaşmış torpaqların təsviri.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C9%99skunla%C5%9Fm%C4%B1%C5%9F+torpaqlar%C4%B1n+t%C9%99sviri&rft.aulast=Perieget&rft.aufirst=Dionisi&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <cite id="CITEREFKağankatlı" class="citation book">Kağankatlı, Moisey. Alban tarixi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Alban+tarixi&rft.aulast=Ka%C4%9Fankatl%C4%B1&rft.aufirst=Moisey&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <cite id="CITEREFTrever1959" class="citation book">Trever, Kamilla. Очерки по истории и культуре кавказской Албании IV в. до н. э. — VII в. н. э. Moskva. 1959.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8+%D0%BF%D0%BE+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B5+%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8+IV+%D0%B2.+%D0%B4%D0%BE+%D0%BD.+%D1%8D.+%E2%80%94+VII+%D0%B2.+%D0%BD.+%D1%8D.&rft.place=Moskva&rft.date=1959&rft.aulast=Trever&rft.aufirst=Kamilla&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:7-105">↑ <a href="#cite_ref-:7_105-0">1</a> <a href="#cite_ref-:7_105-1">2</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Bersil-Barşalı-Borçalı. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bersil-Bar%C5%9Fal%C4%B1-Bor%C3%A7al%C4%B1&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:8-106">↑ <a href="#cite_ref-:8_106-0">1</a> <a href="#cite_ref-:8_106-1">2</a> <cite id="CITEREFəl-Belazuri" class="citation book">əl-Belazuri, Yahya. Kitab fütuh əl-buldən.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kitab+f%C3%BCtuh+%C9%99l-buld%C9%99n&rft.aulast=%C9%99l-Belazuri&rft.aufirst=Yahya&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:9-107">↑ <a href="#cite_ref-:9_107-0">1</a> <a href="#cite_ref-:9_107-1">2</a> <a href="#cite_ref-:9_107-2">3</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Suvarlar. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Suvarlar&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:10-108">↑ <a href="#cite_ref-:10_108-0">1</a> <a href="#cite_ref-:10_108-1">2</a> <cite id="CITEREFKağankatlı" class="citation book">Kağankatlı, Moisey. Alban tarixi, XXVI fəsil. Bakı.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Alban+tarixi%2C+XXVI+f%C9%99sil&rft.place=Bak%C4%B1&rft.aulast=Ka%C4%9Fankatl%C4%B1&rft.aufirst=Moisey&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. Türküstan sol sahil dövləti. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=T%C3%BCrk%C3%BCstan+sol+sahil+d%C3%B6vl%C9%99ti&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:11-110">↑ <a href="#cite_ref-:11_110-0">1</a> <a href="#cite_ref-:11_110-1">2</a> <cite id="CITEREFƏliyarlı1996" class="citation book">Əliyarlı, Süleyman. İslamın ilkin yayılma çağı. Bakı: Azərbaycan. 1996.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C4%B0slam%C4%B1n+ilkin+yay%C4%B1lma+%C3%A7a%C4%9F%C4%B1&rft.place=Bak%C4%B1&rft.pub=Az%C9%99rbaycan&rft.date=1996&rft.aulast=%C6%8Fliyarl%C4%B1&rft.aufirst=S%C3%BCleyman&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-:12-111">↑ <a href="#cite_ref-:12_111-0">1</a> <a href="#cite_ref-:12_111-1">2</a> <cite id="CITEREFibn_Hişam" class="citation book">ibn Hişam, Əbu Məhəmməd Əbdül Məlik. Kitabül-tican fi mülük himyər.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kitab%C3%BCl-tican+fi+m%C3%BCl%C3%BCk+himy%C9%99r&rft.aulast=ibn+Hi%C5%9Fam&rft.aufirst=%C6%8Fbu+M%C9%99h%C9%99mm%C9%99d+%C6%8Fbd%C3%BCl+M%C9%99lik&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <cite id="CITEREFibn_Cərir_ət-Təbəri" class="citation book">ibn Cərir ət-Təbəri, Əbu Cəfər Məhəmməd. Tarikh al-Rusul wa al-Muluk or Tarikh al-Tabari.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tarikh+al-Rusul+wa+al-Muluk+or+Tarikh+al-Tabari&rft.aulast=ibn+C%C9%99rir+%C9%99t-T%C9%99b%C9%99ri&rft.aufirst=%C6%8Fbu+C%C9%99f%C9%99r+M%C9%99h%C9%99mm%C9%99d&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <cite id="CITEREFƏnvari" class="citation book">Ənvari, Qasım. Dəsturnamə.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=D%C9%99sturnam%C9%99&rft.aulast=%C6%8Fnvari&rft.aufirst=Qas%C4%B1m&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <cite id="CITEREFВолкова_Н._Г.1969" class="citation book">Волкова Н. Г. Этнические процессы в Закавказье в XIX-XX вв. // Кавказский этнографический сборник. 4. М.: Изд-во АН СССР. 1969. 24.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D1%8B+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5+%D0%B2+XIX-XX+%D0%B2%D0%B2.&rft.btitle=%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=24&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1969&rft.au=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%9D.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> Richard V. Weekes. Muslim peoples: a world ethnographic survey. AZERI. Стр. 56 </li> <li id="cite_note-ethnomuseum-116"><a href="#cite_ref-ethnomuseum_116-0">↑</a> Российский этнографический музей. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?афшары">Афшары</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120524222954/http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?%D0%B0%D1%84%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%8B">Arxivləşdirilib</a> 2012-05-24 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> Российский этнографический музей. Глоссарий. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?%C1%E0%FF%F2%FB%201">Баяты</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131021054612/http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?%C1%E0%FF%F2%FB%201">Arxivləşdirilib</a> 2013-10-21 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <cite class="citation book">Азербайджанцы, армяне, айсоры // Народы Передней Азии. М.: Изд-во Академии наук СССР. 1957. 284.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%2C+%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%B5%2C+%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BE%D1%80%D1%8B&rft.btitle=%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B+%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=284&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1957&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.ru/books?id=nLkMAQAAMAAJ&q=%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%BB%D1%83,+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8E,+%D0%B0%D1%84%D1%88%D0%B0%D1%80,+%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%80,+%D0%B7%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80&dq=%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%BB%D1%83,+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8E,+%D0%B0%D1%84%D1%88%D0%B0%D1%80,+%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%80,+%D0%B7%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80&hl=ru&sa=X&ei=RpPsUp2VAqW44ATiuYCICg&ved=0CEMQ6AEwBQ">"История Востока: Р. Б Рыбаков, Михаил Степанович Капица, Институт востоковедения (Российская академия наук)"</a>. 2014-02-20 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140220015327/http://books.google.ru/books?id=nLkMAQAAMAAJ&q=%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%BB%D1%83,+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8E,+%D0%B0%D1%84%D1%88%D0%B0%D1%80,+%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%80,+%D0%B7%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80&dq=%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%80%D1%83%D0%BC%D0%BB%D1%83,+%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%BB%D1%83,+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8E,+%D0%B0%D1%84%D1%88%D0%B0%D1%80,+%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%80,+%D0%B7%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80&hl=ru&sa=X&ei=RpPsUp2VAqW44ATiuYCICg&ved=0CEMQ6AEwBQ">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-12-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0%3A+%D0%A0.+%D0%91+%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%2C+%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB+%D0%A1%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%86%D0%B0%2C+%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82+%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%28%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA%29&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.ru%2Fbooks%3Fid%3DnLkMAQAAMAAJ%26q%3D%25D1%2588%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2580%25D1%2583%25D0%25BC%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2583%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2582%25D0%25B5%25D0%25BA%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258E%2C%2B%25D0%25B0%25D1%2584%25D1%2588%25D0%25B0%25D1%2580%2C%2B%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25B0%25D1%2580%2C%2B%25D0%25B7%25D1%2583%25D0%25BB%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B0%25D1%2580%26dq%3D%25D1%2588%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2580%25D1%2583%25D0%25BC%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2583%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25BB%25D1%2583%2C%2B%25D1%2582%25D0%25B5%25D0%25BA%25D0%25B5%25D0%25BB%25D1%258E%2C%2B%25D0%25B0%25D1%2584%25D1%2588%25D0%25B0%25D1%2580%2C%2B%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B6%25D0%25B0%25D1%2580%2C%2B%25D0%25B7%25D1%2583%25D0%25BB%25D0%25BA%25D0%25B0%25D0%25B4%25D0%25B0%25D1%2580%26hl%3Dru%26sa%3DX%26ei%3DRpPsUp2VAqW44ATiuYCICg%26ved%3D0CEMQ6AEwBQ&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <cite class="citation book">Азербайджанцы, армяне, айсоры // Народы Передней Азии. М.: Изд-во Академии наук СССР. 1957. 286.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%2C+%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%B5%2C+%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BE%D1%80%D1%8B&rft.btitle=%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B+%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%90%D0%B7%D0%B8%D0%B8&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=286&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1957&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <cite id="CITEREFГаджиева_С._Ш.[[:ru:Гаджиева,_Сакинат_Шихамедовна|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1990" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Sakinat_Hac%C4%B1yeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakinat Hacıyeva (səhifə mövcud deyil)">Гаджиева С. Ш.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Гаджиева, Сакинат Шихамедовна">[rus.]</a>. Дагестанские терекеменцы: XIX - начало XX в. Наука. 1990. 3. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5020167614,_9785020167612" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5020167614, 9785020167612"><bdi>5020167614, 9785020167612</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%86%D1%8B%3A+XIX+-+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%BE+XX+%D0%B2&rft.pages=3&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1990&rft.isbn=50201676149785020167612&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%22%3E%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0+%D0%A1.+%D0%A8.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0%2C+%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82+%D0%A8%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Институт-122"><a href="#cite_ref-Институт_122-0">↑</a> <cite class="citation web">Институт этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.az/pdf.php?item_id=20100816020426434&ext=pdf">"Кавказский этнографический сборник"</a>. www.history.az. 2011-08-25 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/61CUXHXYU?url=http://www.history.az/pdf.php?item_id=20100816020426434">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-12-16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA&rft.pub=www.history.az&rft.au=%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8%D0%BC.+%D0%9D.%D0%9D.+%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D1%83%D1%85%D0%BE-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%8F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.history.az%2Fpdf.php%3Fitem_id%3D20100816020426434%26ext%3Dpdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Когда же Давид Строитель в начале XII в., усиливая военную мощь Грузии, поселяет в стране 45 тыс. кипчакских семей, то тем самым образуется значительный массивы тюркоязычного населения. Период наступления персидских шахов на Грузию оставляет след поселением в 1480-х гг. азербайджанцев по южным рубежам страны — по р. Акстафе, Дебет и др. (казахская, памбакская и шурагельская группы)... </div></div> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <cite id="CITEREFСавина_В._И.1980" class="citation book">Савина В. И. Этнонимы и топонимии Ирана // Ономастика Востока. М.: Наука. 1980. 151.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D1%8B+%D0%B8+%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B8+%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0&rft.btitle=%D0%9E%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=151&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1980&rft.au=%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0+%D0%92.+%D0%98.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Имя_и_этнос-124">↑ <a href="#cite_ref-Имя_и_этнос_124-0">1</a> <a href="#cite_ref-Имя_и_этнос_124-1">2</a> <cite id="CITEREFВолкова_Н._Г.1996" class="citation book">Волкова Н. Г. Этнонимия в трудах экономического обследования Кавказа 1880-х годов // Имя и этнос: общие вопросы ономастики, этнонимия, антропонимия, теонимия, топонимия: сборник. М.: Ин-т этнологии и антропологии. 1996. 24–30. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-201-00825-9" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-201-00825-9"><bdi>5-201-00825-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F+%D0%B2+%D1%82%D1%80%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%85+%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BE%D0%B1%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0+1880-%D1%85+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2&rft.btitle=%D0%98%D0%BC%D1%8F+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%3A+%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B8%D0%B5+%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%8B+%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8%2C+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%2C+%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%2C+%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%2C+%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%3A+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=24-30&rft.pub=%D0%98%D0%BD-%D1%82+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8&rft.date=1996&rft.isbn=5-201-00825-9&rft.au=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%9D.+%D0%93.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> <cite id="CITEREFКосвен_М._О.[[:ru:Косвен,_Марк_Осипович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr1961" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Mark_Kosven&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mark Kosven (səhifə mövcud deyil)">Косвен М. О.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD,_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA_%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Косвен, Марк Осипович">[rus.]</a>. Этнография и история Кавказа: исследования и материалы. М.: Изд-во Восточной литературы. 1961. 21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%B8+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%3A+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%B8+%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B&rft.place=%D0%9C.&rft.pages=21&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B&rft.date=1961&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD%2C+%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA+%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD+%D0%9C.+%D0%9E.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD%2C+%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA+%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D0%BD%2C+%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA+%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Atropates-126"><a href="#cite_ref-Atropates_126-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/atropates-aturpat-lit">Atropates</a> — Mənbə:<a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a> (M. L. Chaumont nəşr) </li> <li id="cite_note-ВИ-127"><a href="#cite_ref-ВИ_127-0">↑</a> Всемирная история. — Т. 3. — <abbr title="Moskva">М.</abbr>, 1957. — С. 132. </li> <li id="cite_note-atropatena-128">↑ <a href="#cite_ref-atropatena_128-0">1</a> <a href="#cite_ref-atropatena_128-1">2</a> <cite id="CITEREFБСЭ" class="citation book">Azərbaycanlılar // <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Böyük Sovet Ensiklopediyası">Большая советская энциклопедия</a>: [в 30 т.] (3-е изд.). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4925992">М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: <a href="/wiki/Aleksandr_Proxorov" title="Aleksandr Proxorov">А. М. Прохоров</a>. 1969–1978.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&rft.btitle=%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F%3A+%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E%5B%D0%B2+30+%D1%82.%5D%3C%2Fspan%3E&rft.place=%7F%27%22%60UNIQ--templatestyles-00000152-QINU%60%22%27%7F%3Cspan+class%3D%22ts-comment-commentedText%22+title%3D%22Moskva%22%3E%D0%9C.%3C%2Fspan%3E&rft.edition=3-%D0%B5+%D0%B8%D0%B7%D0%B4.&rft.pub=%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.date=1969%2F1978&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-ЭСБЕ-129"><a href="#cite_ref-ЭСБЕ_129-0">↑</a> <a class="external text" href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%90%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B">Атропатены</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210121191315/https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%90%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8B">Arxivləşdirilib</a> 2021-01-21 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // <a href="/wiki/Brokhauz_v%C9%99_Efronun_ensiklopedik_l%C3%BC%C4%9F%C9%99ti" title="Brokhauz və Efronun ensiklopedik lüğəti">Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона</a> : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907. </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> Йакут-ал-Хамави. Му’джам ал-Булдан. (Сведения об Азербайджане). Хамдаллах Казвини. Нузхат-ал-кулуб. (Материалы по Азербайджану). — Баку. Элм. 1983 </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">↑</a> <a href="/wiki/Heyd%C9%99r_H%C3%BCseynov" title="Heydər Hüseynov">Гусейнов Г.</a> Из истории общественной и философской мысли в Азербайджане XIX века. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1949. — С. 107. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> <a href="/wiki/Vasili_Bartold" title="Vasili Bartold">V. V. Barthold.</a> An Historical Geography of Iran. — <a href="/wiki/Princeton_University_Press" title="Princeton University Press">Princeton University Press</a>, 2014. — P. 227. <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> The Araxes river, which used to have an estuary separate from that of the Kur, also constituted the border between Azerbaijan and Arran, ancient Albania. The present-day provinces of Elisavetpol' and a portion of that of Baku used to be parts of Arran; Arran in the narrow sense of the word was understood to include the area between the Araxes and the Kur. </div></div> </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> <cite class="citation book"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Tapper" class="extiw" title="en:Richard Tapper">Riçard Tapper</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/mogan-parent-i-ii">MOḠĀN</a> // <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" class="mw-redirect" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=MO%E1%B8%A0%C4%80N&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Iranica&rft.au=Ri%C3%A7ard+Tapper&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fmogan-parent-i-ii&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <cite class="citation book">ADHARBAYDJAN // The Encyclopaedia of Islam / Edited by C. E. Bosworth, E. van Donzel and W. P. Heinrichs and G. Lecomte. <a href="/wiki/Leyden" title="Leyden">Лейден</a>. 1986. 191.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=ADHARBAYDJAN&rft.btitle=The+Encyclopaedia+of+Islam+%2F+Edited+by+C.+E.+Bosworth%2C+E.+van+Donzel+and+W.+P.+Heinrichs+and+G.+Lecomte.&rft.place=%D0%9B%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%BD&rft.pages=%3Cspan+title%3D%22s%C9%99hif%C9%99%22%3E%3C%2Fspan%3E191&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> According to Yakut (13th century) Adharbaydjan extended down to Bardha’a (Parthav). In Nuzhat al-Kulub (730/1340), 89, Nakhicewan and Ordubad, on the left bank of the Araxes, are mentioned under Adharbaydjan. </div></div> </li> <li id="cite_note-A_History_of_Qarabagh-135">↑ <a href="#cite_ref-A_History_of_Qarabagh_135-0">1</a> <a href="#cite_ref-A_History_of_Qarabagh_135-1">2</a> A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi’s Tarikh-e Qarabagh. Mazda Publishers, 1994, <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/1568590113" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-56859-011-3</a> p. XV:<div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Although Azerbaijan was a geographical entity in the eighteenth and nineteenth centuries, the term was only used to identify the province in northwest Persia. The Safavids, at one time, for revenue purposes, included some of the lands north of the Arax river as part of the province of Azerbaijan. This practice gradually fell out of use after the fall of Safavids. To Mirza Jamal and Mirza Adigozal Beg, as well as other eighteen century and nineteenth-century authors, Azerbaijan referred to the region located south of the Arax river </div></div> </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-i">"Encyclopædia Iranica. X. D. Planhol. Azerbaijan. Geography"</a>. 2013-03-22 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130322101125/http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-i">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Iranica.+X.+D.+Planhol.+Azerbaijan.+Geography&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fazerbaijan-i&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> Muriel Atkin, Russia and Iran, 1780–1828. 2nd. ed. Minneapolis: University of Minnesota Press. 1980. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0816609241" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8166-0924-1</a>, 9780816609246.<div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> In Safavi times, Azerbaijan was applied to all the Muslim-ruled khanates of the eastern Caucasus as well as to the area south of the Aras River as far as the Qezel Uzan River, the latter region being approximately the same as the modern Iranian ostans of East and West Azerbaijan. </div></div> </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">↑</a> В. Н. Левиатов. Очерки из истории Азербайджана в XVIII веке. — Баку: Изд-во АН Азербайджанской ССР, 1948. — С. 144. <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Один из современников Фатали-хана, полковник Бурнашёв, живший в Тбилиси в качестве уполномоченного российского правительства при царе Ираклии II, в 1786 г., в составленном им описании политического состояния областей азербайджанских писал следующее: «К теперешнему положению тех земель, которые под именем Адребиджани разумеются, начиная с севера прилежит Грузия, то есть царства Кахетинское и Карталинское; от востока море Каспийское и: провинция Гилян, от полудня область Ирак, от запада Туреция… Азербайджанских владельцев разделять должно на самовластных и зависимых, а первых — на могущих и маломощных. Дербентский или Куба-хан есть из числа могущих, почитают его довольно богатым, сила его собственная состоит из 3000 человек, но к предприятиям важным против своих соседей призывает он как ближние Адербиджанские ханы, как-то: Нухинский, Ширванский и Шушинский, владельцев из Дагестана и приводит бродяг лезгинских…». Приведённый документ важен не только как свидетельство современника о выдающейся роли, которую имел Фатали-хан в Азербайджане, важно заметить также и то, что полковник <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%B2,_%D0%A1%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бурнашев, Степан Данилович (səhifə mövcud deyil)">Бурнашёв</a> вопреки утверждениям большей части старой арабской и иранской географии и историографии, впервые в документе, написанном на русском языке, называет Азербайджаном не только области Мараги, Тебриза, Ардебиля, но и земли Шеки, Ганджи, Шуши, Нахичевана, Шемахи, Баку. Объяснение этому весьма простое. Находясь в Тбилиси, Бурнашёв при составлении описания пользовался сведениями, которые он получал от современников, знающих Азербайджан людей. Текст его описания ясно показывает отсутствие всяких заимствований из арабских или иранских письменных источников, в основе его лежит, живое повествование. </div></div> </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">↑</a> Шнирельман В. А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: Л. Б. Алаев. — М.: Академкнига, 2003. — С. 33. — 592 с. — 2000 экз. — <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5946281186" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-94628-118-6</a>. <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> А севернее располагались земли Ширвана и Аррана. При императоре Александре III последние были выделены в <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бакинская губерния (səhifə mövcud deyil)">Бакинскую</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Елизаветпольская губерния (səhifə mövcud deyil)">Елисаветпольскую губернии</a>, и с тех пор термин «Азербайджан» стал понемногу использоваться для них европейскими учеными и журналистами. В России этому примеру последовали лишь после 1917 г. в связи с тем, что на этих землях обитали «азербайджанские тюрки», родственные персидским. </div></div> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> Адербиджан // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907. </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">↑</a> Азербейджан // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907. </li> <li id="cite_note-Бартольд-142"><a href="#cite_ref-Бартольд_142-0">↑</a> В. В. Бартольд. Сочинения. Том 2/1, с. 703: <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Ширван никогда не употреблялся в том смысле, чтобы он охватывал территорию теперешней Азербайджанской республики. Ширван — это небольшая часть с главным городом Шемахой, а такие города, как Гянджа и др., никогда в состав Ширвана не входили, и если нужно было бы придумать термин для всех областей, которые объединяет сейчас Азербайджанская Республика, то, скорее всего, можно было бы принять название Арран, но термин Азербайджан избран потому, что когда устанавливалась Азербайджанская Республика, предполагалось, что персидский и этот Азербайджан составят одно целое, так как по составу населения они имеют очень большое сходство. На этом основании было принято название Азербайджан, но, конечно, теперь, когда слово Азербайджан употребляется в двух смыслах — в качестве персидского Азербайджана и особой республики, приходится путаться и спрашивать, какой Азербайджан имеется в виду: Азербайджан персидский или этот Азербайджан?. </div></div> </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> The Paths of History — Igor M. Diakonoff, Contributor Geoffery Alan Hosking, Published in the year 1999, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, pg 100: <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Until the twentieth century, the term Azerbaijan (a late form of the term Atropatene derived from the name Atropates, satrap and later king of Western Media at the end of the fourth century BC) was used solely for the Turkic-speaking regions of North-Western Iran. When, in 1918—1920, the power in Eastern Transcaucasia (Shirvan, etc.) was taken over by the party of Musavatists, they gave to their state the name ‘Azerbaijan’, hoping to unite it with Iranian Azerbaijan, or Azerbaijan in the original sense of the term; that territory had much greater Turkic population; the Musavatists relied on the state of complete political disintegration of Iran at that period, and hoped to easily annex Iranian Azerbaijan into their state. Until the twentieth century, the ancestors of the present-day Azerbaijanis called themselves Turki, while the Russians called them Tatars, not distinguishing them from the Volga Tatars. The Azerbaijani language belongs to the Oghuz branch of Turkic; the Volga Tatar language belongs to the Kipchak branch of Turkic. </div></div> </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> Minorsky, V. "Ādharbaydjān (Azarbāydjān)." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel and W. P. Heinrichs. Brill, 2007:<div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Historically the territory of the republic corresponds to the Albania of the classical authors (Strabo, xi, 4; Ptolemy, v, 11), or in Armenian Alvan-k, and in Arabic Arran. The part of the republic lying north of the Kur (Kura) formed the kingdom of Sharwan (later Shirwan). After the collapse of the Imperial Russian army Baku was protectively occupied by the Allies (General Dunsterville, 17 August — 14 September 1918) on behalf of Russia. The Turkish troops under Nuri Pasha occupied Baku on 15 September 1918 and reorganized the former province under the name of Azarbayān—as it was explained, in view of the similarity of its Turkish-speaking population with the Turkish-speaking population of the Persian province of Ādharbaydjān. </div></div> </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">↑</a> <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Всё же вплоть до начала XX в. местное кочевое население называло себя, как правило, по племенной принадлежности, а оседлые жители — по названию местности. Иногда использовали такие термины как «мусульмане» или «татары», а в начале XX в. в моду стал входить политизированный термин «тюрки». Правда, по признанию М. Э. Расул-заде, некоторые жители Азербайджана считали себя иранцами, будучи носителями иранской культуры. Но термин «азербайджанцы» до революции никогда не применялся (Расул-заде, 1996. С. 48; Алекперов, 1960. С. 73—74). В переписке большевистских лидеров в 1920 г. использовались термины «татары» или «бакинские татары» (Казанджян, 1997. С. 28—29, 36—37). Даже в начале 1920-х гг. название ещё не устоялось, и в работе одного и того же автора его можно было встретить в формах «Адербейджан», «Азербейджан» и «Адзербейджан» (см., напр., Самойлович, 1924). </div></div> </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">↑</a> Swietochowski T. Russian Azerbaijan, 1905–1920. — Cambridge University Press, 2004. — С. 90. — <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0521263107" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0521263107</a>. </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110523093953/http://www.azerbaijan.az/_History/_Middle/middle_03_r.html">"Азербайджанская Народная Республика (Азербайджан Халг Джумхуриййети) — первая парламентская республика на Востоке (май 1918 г. — апрель 1920 г.)"</a>. 2011-05-23 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.azerbaijan.az/_History/_Middle/middle_03_r.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%28%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD+%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B3+%D0%94%D0%B6%D1%83%D0%BC%D1%85%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B9%D0%B9%D0%B5%D1%82%D0%B8%29+%E2%80%94+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B5+%28%D0%BC%D0%B0%D0%B9+1918+%D0%B3.+%E2%80%94+%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C+1920+%D0%B3.%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.azerbaijan.az%2F_History%2F_Middle%2Fmiddle_03_r.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">↑</a> Шнирельман В. А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: Л. Б. Алаев. — М.: Академкнига, 2003. — С. 34. — 592 с. — 2000 экз. — <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5946281186" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-94628-118-6</a>. </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> Шнирельман В. А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: Л. Б. Алаев. — М.: Академкнига, 2003. — С. 34–35. — 592 с. — 2000 экз. — <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5946281186" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-94628-118-6</a>. <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Название «азербайджанцы» входило в обиход постепенно; даже в 1920-е годы применялись термины «азербайджанские тюрки» или «азербайджанские татары», и это было официально зафиксировано на Всесоюзном тюркологическом съезде в 1926 году. Например, первый председатель Совнаркома Азербайджанской Республики Н. Нариманов (1870-1925) до конца своих дней называл себя «тюрком». Только после 1936 года термин «азербайджанцы» полностью обрел право на существование. </div></div> </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <cite id="CITEREFMirzə_Ələkbər_Sabir2004" class="citation book"><a href="/wiki/Mirz%C9%99_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99r_Sabir" title="Mirzə Ələkbər Sabir">Mirzə Ələkbər Sabir</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anl.az/el/s/mes_h2.pdf">Hop-hopnamə</a> (PDF). Şərq-Qərb. 2004. səh. 37 (PDF-də).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Hop-hopnam%C9%99&rft.pages=37+%28PDF-d%C9%99%29&rft.pub=%C5%9E%C9%99rq-Q%C9%99rb&rft.date=2004&rft.au=Mirz%C9%99+%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99r+Sabir&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.anl.az%2Fel%2Fs%2Fmes_h2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (az.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Babam sünni, nənəm şiə, dürək mən, Nə farsam mən, nə hindəm mən, türək mən. </div></div> </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">↑</a> <cite class="citation book">Alxan BAYRAMOĞLU. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.azyb.net/cgi-bin/jurn/main.cgi?id=3297">MİRZƏ ƏLƏKBƏR SABİR</a> // AYB-nin "Azərbaycan" jurnalı. № 1. 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=M%C4%B0RZ%C6%8F+%C6%8FL%C6%8FKB%C6%8FR+SAB%C4%B0R&rft.btitle=AYB-nin+%22Az%C9%99rbaycan%22+jurnal%C4%B1&rft.au=Alxan+BAYRAMO%C4%9ELU&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.azyb.net%2Fcgi-bin%2Fjurn%2Fmain.cgi%3Fid%3D3297&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (az.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Babam sünni, nənəm şiə, dürək mən, Nə farsam mən, nə hindəm mən, türək mən. </div></div> </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">↑</a> <cite class="citation web">Mirzə Ələkbər Sabir. "Satirik parçalar".</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Satirik+par%C3%A7alar&rft.au=Mirz%C9%99+%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99r+Sabir&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"> (<a href="#cite_web_url">#cite_web_url</a>)<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (az.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Babam sünni, nənəm şiə, dürək mən, Nə farsam mən, nə hindəm mən, turkəm mən! </div></div> </li> <li id="cite_note-Alekperov-153"><a href="#cite_ref-Alekperov_153-0">↑</a> <cite id="CITEREFАлекперов_А._К.1960" class="citation book"><a href="/wiki/%C6%8Fl%C9%99sg%C9%99r_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99rov_(arxeoloq)" title="Ələsgər Ələkbərov (arxeoloq)">Алекперов А. К.</a> Исследования по археологии и этнографии Азербайджана. Баку: Изд-во АН Азербайджанской ССР. 1960. 72–73.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%B8+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.pages=72-73&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1960&rft.au=%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%90.+%D0%9A.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">↑</a> <cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.de/books?id=BCAHAwAAQBAJ&pg=PA22&dq=%22Адырбайджанцу%22&hl=ru&sa=X&ei=A3eVU9HBBeLm7Aaj7oCgDg&redir_esc=y#v=onepage&q=%22Адырбайджанцу%22&f=false">Грамоты и другие исторические документы XVIII столетия, относящиеся к Грузии (с 1769 по 1801 год)</a>. II, выпуск II. СПб.. Под ред. <a href="/w/index.php?title=Aleksandr_Saqareli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleksandr Saqareli (səhifə mövcud deyil)">А. А. Цагарели</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%B8,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Цагарели, Александр Антонович">[rus.]</a>. 1902. 22.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%8B+%D0%B8+%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B8%D0%B5+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8B+XVIII+%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F%2C+%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%8F%D1%89%D0%B8%D0%B5%D1%81%D1%8F+%D0%BA+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%B8+%28%D1%81+1769+%D0%BF%D0%BE+1801+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%29&rft.place=%3Cspan+style%3D%22border-bottom%3A1px+dotted+gray%3B+cursor%3Adefault%3B%22+title%3D%22Sankt-Peterburq%22%3E%D0%A1%D0%9F%D0%B1.%3C%2Fspan%3E&rft.pages=22&rft.date=1902&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.de%2Fbooks%3Fid%3DBCAHAwAAQBAJ%26pg%3DPA22%26dq%3D%2522%D0%90%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%2522%26hl%3Dru%26sa%3DX%26ei%3DA3eVU9HBBeLm7Aaj7oCgDg%26redir_esc%3Dy%23v%3Donepage%26q%3D%2522%D0%90%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%2522%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Сахаров-центр-155"><a href="#cite_ref-Сахаров-центр_155-0">↑</a> <cite class="citation web">Тадеуш СВЕНТОХОВСКИЙ. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_002.htm">"Русское правление, модернизаторские элиты и становление национальной идентичности в Азербайджане"</a>. sakharov-center.ru. 2012-03-22 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/66MKBElo0?url=http://www.sakharov-center.ru/publications/azrus/az_002.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%2C+%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%8D%D0%BB%D0%B8%D1%82%D1%8B+%D0%B8+%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8+%D0%B2+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B5&rft.pub=sakharov-center.ru&rft.au=%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%88+%D0%A1%D0%92%D0%95%D0%9D%D0%A2%D0%9E%D0%A5%D0%9E%D0%92%D0%A1%D0%9A%D0%98%D0%99&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sakharov-center.ru%2Fpublications%2Fazrus%2Faz_002.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">↑</a> <cite id="CITEREFШнирельман_В.А.2003" class="citation book">Шнирельман В.А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье (2000 nüs.). М.: Академкнига (издательство). Рецензент: Алаев, Леонид Борисович. 2003. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-94628-118-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-94628-118-6"><bdi>5-94628-118-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D1%8B%2C+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5&rft.place=%D0%9C.&rft.edition=%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E2000+n%C3%BCs.%3C%2Fspan%3E&rft.pub=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0+%28%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%29&rft.date=2003&rft.isbn=5-94628-118-6&rft.au=%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD+%D0%92.%D0%90.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Сам термин «азербайджанские тюрки» был впервые введен в 1891 г. либеральной бакинской газетой «Кашкюл» в борьбе за новую идентичность, которая могла бы успешно соперничать с простонародной «мусульманской» (Swietochowski, 1995. Р. 34), и с конца XIX в. этот термин стал распространяться в Елисаветпольской губернии в качестве самоназвания (Swietochowski, 1991. Р. 59; Altstadt, 1992. Р. 78- 79). </div></div> </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">↑</a> <cite id="CITEREFСумбатзаде_А._С.1990" class="citation book"><a href="/wiki/%C6%8Flis%C3%B6hb%C9%99t_Sumbatzad%C9%99" title="Əlisöhbət Sumbatzadə">Сумбатзаде А. С.</a> Азербайджанцы, этногенез и формирование народа. "Элм". 1990. 281. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-8066-0177-3" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-8066-0177-3"><bdi>5-8066-0177-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B%2C+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B7+%D0%B8+%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0&rft.pages=281&rft.pub=%22%D0%AD%D0%BB%D0%BC%22&rft.date=1990&rft.isbn=5-8066-0177-3&rft.au=%D0%A1%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5+%D0%90.+%D0%A1.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-etno-158">↑ <a href="#cite_ref-etno_158-0">1</a> <a href="#cite_ref-etno_158-1">2</a> <cite id="CITEREFАлекперов_А._К.1960" class="citation book"><a href="/wiki/%C6%8Fl%C9%99sg%C9%99r_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99rov_(arxeoloq)" title="Ələsgər Ələkbərov (arxeoloq)">Алекперов А. К.</a> Исследования по археологии и этнографии Азербайджана. Баку: Изд-во АН Азербайджанской ССР. 1960. 74–75.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%B8+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.pages=74-75&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1960&rft.au=%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%90.+%D0%9A.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> <cite id="CITEREFШнирельман_В.А.[[:ru:Шнирельман,_Виктор_Александрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr2003" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Шнирельман В.А.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шнирельман, Виктор Александрович">[rus.]</a>. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье (2000 nüs.). М. Рецензент: Алаев, Леонид Борисович. 2003. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-94628-118-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-94628-118-6"><bdi>5-94628-118-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D1%8B%2C+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5&rft.place=%D0%9C.&rft.edition=%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E2000+n%C3%BCs.%3C%2Fspan%3E&rft.date=2003&rft.isbn=5-94628-118-6&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD+%D0%92.%D0%90.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Все же вплоть до начала XX в. местное кочевое население называло себя, как правило, по племенной принадлежности, а оседлые жители — по названию местности. Иногда использовали такие термины как «мусульмане» или «татары», а вначале XX в. в моду стал входить политизированный термин «тюрки». Правда, по признанию М. Э. Расул-заде, некоторые жители Азербайджана считали себя иранцами, будучи носителями иранской культуры. Но термин «азербайджанцы» до революции никогда не применялся (Расул-заде, 19906. С. 48; Алекперов, 1960. С. 73—74). В переписке большевистских лидеров в 1920 г. использовались термины «татары» или «бакинские татары» (Казанджян, 1997. С. 28—29, 36—37). Даже в начале 1920-х гг. название ещё не устоялось, и в работе одного и того же автора его можно было встретить в формах «Адербейджан», «Азербейджан» и «Адзербейджан» (см., напр., Самойлович, 1924). </div></div> </li> <li id="cite_note-Шнирельман,34-160"><a href="#cite_ref-Шнирельман,34_160-0">↑</a> <cite id="CITEREFШнирельман_В.А.[[:ru:Шнирельман,_Виктор_Александрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr2003" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Шнирельман В.А.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шнирельман, Виктор Александрович">[rus.]</a>. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье (2000 nüs.). М.: Академкнига (издательство). Рецензент: Алаев, Леонид Борисович. 2003. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-94628-118-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-94628-118-6"><bdi>5-94628-118-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D1%8B%2C+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5&rft.place=%D0%9C.&rft.edition=%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E2000+n%C3%BCs.%3C%2Fspan%3E&rft.pub=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0+%28%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%29&rft.date=2003&rft.isbn=5-94628-118-6&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD+%D0%92.%D0%90.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_26.php">"Всесоюзная перепись населения 1926 года"</a>. 2011-05-22 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110522151210/http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_26.php">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+1926+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fdemoscope.ru%2Fweekly%2Fssp%2Fussr_nac_26.php&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_39.php">"Всесоюзная перепись населения 1939 года"</a>. 2011-07-22 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110722045014/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_39.php">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2014-11-29.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+1939+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.&rft_id=http%3A%2F%2Fdemoscope.ru%2Fweekly%2Fssp%2Fsng_nac_39.php&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">↑</a> <cite id="CITEREFАлекперов_А._К.1960" class="citation book"><a href="/wiki/%C6%8Fl%C9%99sg%C9%99r_%C6%8Fl%C9%99kb%C9%99rov,_arxeoloq" class="mw-redirect" title="Ələsgər Ələkbərov, arxeoloq">Алекперов А. К.</a> Исследования по археологии и этнографии Азербайджана. Баку: Изд-во АН Азербайджанской ССР. 1960. 71.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%B8+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0&rft.place=%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83&rft.pages=71&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4-%D0%B2%D0%BE+%D0%90%D0%9D+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%A1%D0%A0&rft.date=1960&rft.au=%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%90.+%D0%9A.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> Фарид Алекберли. Кто мы, от кого произошли и куда идем?, "Зеркало", 8 Август, 2009, Баку<div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> До 1936 года, жители демократической Азербайджанской Республики (1918—1920) и Азербайджанской Советской Республики были официально известны как турки … … потеряв нашу национальную самоидентификацию, мы застряли в дебатах на тему, кто мы, то есть происходим ли мы от шумеров, талышских племен, албанцев, мидийцев или какой-либо иной этнической группы. И не будет конца этим утомительным и глупым дебатам, если мы не признаем, что наше истинное этническое происхождение скрыто за невыразительным термином «Азербайджанцы». Мы происходим в основном от тюрков, а также курдов, татов, лезгинов и т. д.. </div></div> </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">↑</a> <cite id="CITEREFШнирельман_В.А.[[:ru:Шнирельман,_Виктор_Александрович|[rus.]]]başqa_dilaz_mətnbaşqa_dildə_başlıqazKateqoriya:Vikipediya:Dil_keçidi_şablonu_istifadə_edilmiş_səhifələr2003" class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Viktor_%C5%9Enirelman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Şnirelman (səhifə mövcud deyil)">Шнирельман В.А.</a><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Шнирельман, Виктор Александрович">[rus.]</a>. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье (2000 nüs.). М.: Академкнига (издательство). Рецензент: Алаев, Леонид Борисович. 2003. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/5-94628-118-6" title="Xüsusi:KitabMənbələri/5-94628-118-6"><bdi>5-94628-118-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%8B+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D1%8B%2C+%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B8+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B2+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5&rft.place=%D0%9C.&rft.edition=%3Cspan+class%3D%22nowrap%22%3E2000+n%C3%BCs.%3C%2Fspan%3E&rft.pub=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0+%28%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%29&rft.date=2003&rft.isbn=5-94628-118-6&rft.au=%3Cspan+data-interwiki-lang%3D%22ru%22+data-interwiki-article%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22%3E%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD+%D0%92.%D0%90.%3C%2Fspan%3E%3Csup+class%3D%22noprint%22+style%3D%22font-style%3Anormal%3B+font-weight%3Anormal%3B%22%3E%5B%5B%3Aru%3A%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%7C%3Cspan+title%3D%22%D0%A8%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D0%BD%2C+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80+%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87+%E2%80%94+rus+dilind%C9%99%22%3E%5Brus.%5D%3C%2Fspan%3E%5D%5D%3C%2Fsup%3Eba%C5%9Fqa_dilaz_m%C9%99tnba%C5%9Fqa_dild%C9%99_ba%C5%9Fl%C4%B1qazKateqoriya%3AVikipediya%3ADil+ke%C3%A7idi+%C5%9Fablonu+istifad%C9%99+edilmi%C5%9F+s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Название «азербайджанцы» входило в обиход постепенно; даже в 1920-е годы применялись термины «азербайджанские тюрки» или «азербайджанские татары», и это было официально зафиксировано на Всесоюзном тюркологическом съезде в 1926 г. Например, первый председатель Совнаркома Азербайджанской Республики Н. Нариманов (1870—1925) до конца своихдней называл себя «тюрком». Только после 1936 г. термин «азербайджанцы» полностью обрел право на существование. </div></div> </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://strateq.az/musahibe/28289/%EF%BB%BF-%C9%99v%C9%99z-zeynalli-il%C9%99-qaynar-qazanda-k%C9%99r%C9%99m-m%C9%99mm%C9%99dov.html">"Oğuz irqi"</a> (az.). 2021-07-11 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210711174001/https://strateq.az/musahibe/28289/%ef%bb%bf-%c9%99v%c9%99z-zeynalli-il%c9%99-qaynar-qazanda-k%c9%99r%c9%99m-m%c9%99mm%c9%99dov.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=O%C4%9Fuz+irqi&rft_id=https%3A%2F%2Fstrateq.az%2Fmusahibe%2F28289%2F%25EF%25BB%25BF-%25C9%2599v%25C9%2599z-zeynalli-il%25C9%2599-qaynar-qazanda-k%25C9%2599r%25C9%2599m-m%25C9%2599mm%25C9%2599dov.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171117023836/http://lib.az/book/274/show">"Arxivlənmiş surət"</a>. 2017-11-17 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lib.az/book/274/show">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Arxivl%C9%99nmi%C5%9F+sur%C9%99t&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.lib.az%2Fbook%2F274%2Fshow&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=cPNQqMCva0I">"Azərbaycan Türklərinin soy kökü Antropoloji araşdırmalar. Youtube"</a>. 2021-10-28 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211028070752/https://www.youtube.com/watch?v=cPNQqMCva0I">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+T%C3%BCrkl%C9%99rinin+soy+k%C3%B6k%C3%BC+Antropoloji+ara%C5%9Fd%C4%B1rmalar.+Youtube&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DcPNQqMCva0I&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://agasioglu.wordpress.com/2013/11/29/544/">"Prototürk dilinin yarandığı ilkin Atayurd"</a>. 2016-08-24 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160824062700/https://agasioglu.wordpress.com/2013/11/29/544/">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Protot%C3%BCrk+dilinin+yarand%C4%B1%C4%9F%C4%B1+ilkin+Atayurd&rft_id=https%3A%2F%2Fagasioglu.wordpress.com%2F2013%2F11%2F29%2F544%2F&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://publika.az/news/gundem/39682.html">"Arxivlənmiş surət"</a>. 2021-07-09 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210709184648/https://publika.az/news/gundem/39682.html">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Arxivl%C9%99nmi%C5%9F+sur%C9%99t&rft_id=https%3A%2F%2Fpublika.az%2Fnews%2Fgundem%2F39682.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Antropoloji_tiplər._Qafqaz_xalqları-171">↑ <a href="#cite_ref-Antropoloji_tiplər._Qafqaz_xalqları_171-0">1</a> <a href="#cite_ref-Antropoloji_tiplər._Qafqaz_xalqları_171-1">2</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170901132718/http://lib7.com/kavkaz/1054-antropolog-kavkaz.html">"Antropoloji tiplər. Qafqaz xalqları"</a>. 2017-09-01 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://lib7.com/kavkaz/1054-antropolog-kavkaz.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Antropoloji+tipl%C9%99r.+Qafqaz+xalqlar%C4%B1&rft_id=https%3A%2F%2Flib7.com%2Fkavkaz%2F1054-antropolog-kavkaz.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anl.az/down/meqale/turkustan/2015/aprel/429309.htm">"Farsların etnik antropoloğiyası"</a>. 2022-03-25 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220325053144/http://www.anl.az/down/meqale/turkustan/2015/aprel/429309.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-11-03.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Farslar%C4%B1n+etnik+antropolo%C4%9Fiyas%C4%B1&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.anl.az%2Fdown%2Fmeqale%2Fturkustan%2F2015%2Faprel%2F429309.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bao.az/categories_Tarix/subcategories_Tarixparent/product_2404992771">Soyumuzu qəbul etməyənlərə Antropoloqdan elmi cavab.</a> [<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Link_rot" class="extiw" title="en:Wikipedia:Link rot">ölü keçid</a>] </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.az/books?id=4SsPDgAAQBAJ&pg=PA44&lpg=PA44&dq=O%C4%9Fuz+irqi&source=bl&ots=ndpXg2GZY4&sig=1VgJtXH1-NNf7otmGLc6qOPkz5c&hl=az&sa=X&ved=0ahUKEwjyk4zuloHWAhUIM5oKHeh_BXI4ChDoAQgtMAI#v=onepage&q=O%C4%9Fuz%20irqi&f=false">"Azərbaycan türklərinin islamaqədər tarixi. Antropologiya"</a>. 2021-10-28 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211028070725/https://books.google.az/books?id=4SsPDgAAQBAJ&pg=PA44&lpg=PA44&dq=O%C4%9Fuz+irqi&source=bl&ots=ndpXg2GZY4&sig=1VgJtXH1-NNf7otmGLc6qOPkz5c&hl=az&sa=X&ved=0ahUKEwjyk4zuloHWAhUIM5oKHeh_BXI4ChDoAQgtMAI#v=onepage&q=O%C4%9Fuz%20irqi&f=false">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+t%C3%BCrkl%C9%99rinin+islamaq%C9%99d%C9%99r+tarixi.+Antropologiya&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.az%2Fbooks%3Fid%3D4SsPDgAAQBAJ%26pg%3DPA44%26lpg%3DPA44%26dq%3DO%25C4%259Fuz%2Birqi%26source%3Dbl%26ots%3DndpXg2GZY4%26sig%3D1VgJtXH1-NNf7otmGLc6qOPkz5c%26hl%3Daz%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjyk4zuloHWAhUIM5oKHeh_BXI4ChDoAQgtMAI%23v%3Donepage%26q%3DO%25C4%259Fuz%2520irqi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170502215705/http://zim.az/sherqinsesi/501-boral-azrbaycanllar.html">"Borçalı azərbaycanlıları"</a>. 2017-05-02 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zim.az/sherqinsesi/501-boral-azrbaycanllar.html">orijinalından</a> arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Bor%C3%A7al%C4%B1+az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1&rft_id=https%3A%2F%2Fzim.az%2Fsherqinsesi%2F501-boral-azrbaycanllar.html&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Ermənilər-176">↑ <a href="#cite_ref-Ermənilər_176-0">1</a> <a href="#cite_ref-Ermənilər_176-1">2</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://atv.az/news/tech/17713-16-tipden-ve-72-milletden-toreyen-ecdadsiz-xalq">"Ermənilərin antropoloji xüsusiyyətləri"</a>. 2018-11-19 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181119130931/http://atv.az/news/tech/17713-16-tipden-ve-72-milletden-toreyen-ecdadsiz-xalq">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-11-03.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Erm%C9%99nil%C9%99rin+antropoloji+x%C3%BCsusiyy%C9%99tl%C9%99ri&rft_id=http%3A%2F%2Fatv.az%2Fnews%2Ftech%2F17713-16-tipden-ve-72-milletden-toreyen-ecdadsiz-xalq&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=O4ahYr04pBE">"Qafqazda yaşayan xalqların antropologiyası və genetikas"</a>. 2021-10-28 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211028070725/https://www.youtube.com/watch?v=O4ahYr04pBE">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Qafqazda+ya%C5%9Fayan+xalqlar%C4%B1n+antropologiyas%C4%B1+v%C9%99+genetikas&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DO4ahYr04pBE&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-Azərbaycan_Türklərinin_soy_kökü-178">↑ <a href="#cite_ref-Azərbaycan_Türklərinin_soy_kökü_178-0">1</a> <a href="#cite_ref-Azərbaycan_Türklərinin_soy_kökü_178-1">2</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=dU5ZiMrhZiE">"Azərbaycan Türklərinin soy kökü Antropoloji araşdırmalar əsasında II hisse"</a>. 2021-10-28 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211028070725/https://www.youtube.com/watch?v=dU5ZiMrhZiE">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2018-07-27.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Az%C9%99rbaycan+T%C3%BCrkl%C9%99rinin+soy+k%C3%B6k%C3%BC+Antropoloji+ara%C5%9Fd%C4%B1rmalar+%C9%99sas%C4%B1nda+II+hisse&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DdU5ZiMrhZiE&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> </li> <li id="cite_note-merkez-179"><a href="#cite_ref-merkez_179-0">↑</a> <cite class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm">"История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века"</a>. 2013-03-14 tarixində <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130314163135/http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm">arxivləşdirilib</a>. İstifadə tarixi: 2015-12-14.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0.+%D0%92+6+%D1%82.+%D0%A2.+2.+%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA+%D0%B2+%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.kulichki.com%2F~gumilev%2FHE2%2Fhe2510.htm&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AAz%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" class="Z3988"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (rus.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> Говоря о возникновении азербайджанской культуры именно в XIV-XV вв., следует иметь в виду прежде всего литературу и другие части культуры, органически связанные с языком. Что касается материальной культуры, то она оставалась традиционной и после тюркизации местного населения. Впрочем, наличие мощного пласта иранцев, принявших участие в формировании азербайджанского этноса, наложило свой отпечаток прежде всего на лексику азербайджанского языка, в котором огромное число иранских и арабских слов. Последние вошли и в азербайджанский, и в турецкий язык главным образом через иранское посредство. Став самостоятельной, азербайджанская культура сохранила тесные связи с иранской и арабской. Они скреплялись и общей религией, и общими культурно-историческими традициями </div></div> </li> <li id="cite_note-centerof-180"><a href="#cite_ref-centerof_180-0">↑</a> Mattew O'Brien. Uzeir Hajibeyov and His Role in the Development of Musical Life in Azerbaijan. – Routledge, 2004. – С. 211. – <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0415302196" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-415-30219-6</a>, 9780415302197 <div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080">Orijinal mətn  (ing.)  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> But later writers have preferred to emphasise the importance of Shusha, one of the leading centres of Azeri culture, as providing a 'creative cradle' for the young boy. </div></div> </li> <li id="cite_note-181"><a href="#cite_ref-181">↑</a> Suny, Ronald (1996). Armenia, Azerbaijan, and Georgia. DIANE Publishing. p. 108. <a href="/wiki/X%C3%BCsusi:KitabM%C9%99nb%C9%99l%C9%99ri/0788128132" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0788128132</a>. </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_keçidlər">Xarici keçidlər</h2></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=X%C9%99liy%C9%99ddin_X%C9%99lili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xəliyəddin Xəlili (səhifə mövcud deyil)">Xəlili X.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anl.az/el/Kitab/2013/2007-1652.pdf">Azərbaycan türklərinin etnogenezi və milli inkişaf tarixi</a>. Bakı: MBM, 2007.- 384 s.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ecp.public.lu/repertoire/stats/2008/06/index.html">Luxembourg Statistiques</a> 01.06.2008 tarixində Lyuksemburqda 13 nəfər Azərbaycanlı yaşayır.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.everyculture.com/wc/Afghanistan-to-Bosnia-Herzegovina/Azerbaijanis.html">World Cultures</a> Azerbaijanis 35–40 million worldwide:The population of the Republic of Azerbaijan is approximately 7.5 million people. However, three times as many Azerbaijanis (an estimated 20 to 25 million) live to the south in Iran.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=167">Türkiye İstatistik Kurumu : Ülkelere Göre Yurtdışından Gelen Göç</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091114032854/http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=167">Arxivləşdirilib</a> 2009-11-14 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> 2000-ci ildə aparılmış siyahıya almaya əsasən Türkiyə Cümhuriyyətində 9.127 nəfər Azərbaycan Respublikasından buraya köçüb yerləşmiş (1995–2000-ci illərdə) insan yaşayır.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=BovwBRDLVqs">youtube.com Azərbaycanın görkəmli şəxsləri</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Azərbaycanlılar" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:var(--azwiki-background-color-blue200, #cfe3ff);"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Azərbaycanlılar" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a class="mw-selflink selflink">Azərbaycanlılar</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Azərbaycan mədəniyyəti">Mədəniyyət</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="text-align:left"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_memarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Azərbaycan memarlığı">Memarlığı</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_t%C9%99sviri_s%C9%99n%C9%99ti" title="Azərbaycan təsviri sənəti">Təsviri sənət</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_kinosu" title="Azərbaycan kinosu">Kino</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_m%C9%99tb%C9%99xi" title="Azərbaycan mətbəxi">Mətbəx</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_r%C9%99qsl%C9%99ri" title="Azərbaycan rəqsləri">Rəqslər</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_milli_geyiml%C9%99ri" title="Azərbaycan milli geyimləri">Milli geyimləri</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1" title="Azərbaycan ədəbiyyatı">Ədəbiyyatı</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_musiqisi" title="Azərbaycan musiqisi">Musiqi</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_mifologiyas%C4%B1" title="Azərbaycan mifologiyası">Mifologiya</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_din" title="Azərbaycanda din">Din</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_idman" title="Azərbaycanda idman">İdman</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_teatr%C4%B1" title="Azərbaycan teatrı">Teatr</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_turizm" title="Azərbaycanda turizm">Turizm</a></div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_(Paris._1860-1914).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg/100px-Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg" decoding="async" width="100" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg/150px-Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg/200px-Jeune_noble_tatar._B._Vereschaguine._Le_Tour_du_monde_%28Paris._1860-1914%29.jpg 2x" data-file-width="1168" data-file-height="1957" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_diasporu" title="Azərbaycan diasporu">Diaspor</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="text-align:left"><a href="/wiki/%C4%B0ran_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="İran azərbaycanlıları">İran</a> (<a href="/wiki/C%C9%99nubi_Az%C9%99rbaycan" title="Cənubi Azərbaycan">Cənubi Azərbaycan</a>) • <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Gürcüstan azərbaycanlıları">Gürcüstan</a> (<a href="/wiki/Bor%C3%A7al%C4%B1_mahal%C4%B1" class="mw-redirect" title="Borçalı mahalı">Borçalı</a>) • <a href="/wiki/Rusiya_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Rusiya azərbaycanlıları">Rusiya</a> (<a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1stan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Dağıstan azərbaycanlıları">Dağıstan</a>, <a href="/wiki/Sankt-Peterburq_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Sankt-Peterburq azərbaycanlıları">Sankt-Peterburq</a>) • <a href="/wiki/Erm%C9%99nistan_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Ermənistan azərbaycanlıları">Ermənistan</a> • <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Türkiyə azərbaycanlıları">Türkiyə</a> (<a href="/wiki/Qars_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1" title="Qars azərbaycanlıları">Qars</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%B0%C4%9Fd%C4%B1r_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İğdır azərbaycanlıları (səhifə mövcud deyil)">İğdır</a>)</div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_din" title="Azərbaycanda din">Din</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="text-align:left"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1larda_xalq_dini" class="mw-redirect" title="Azərbaycanlılarda xalq dini">Xalq dini</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_z%C9%99rd%C3%BC%C5%9Ftilik" class="mw-redirect" title="Azərbaycanda zərdüştilik">Zərdüştlük</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_%C4%B0slam" class="mw-redirect" title="Azərbaycanda İslam">İslam</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_xristianl%C4%B1q" title="Azərbaycanda xristianlıq">Xristianlıq</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanofobiya" title="Azərbaycanofobiya">Anti- Azərbaycan irqçiliyi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#ECECEC; text-align:center;"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lara_qar%C5%9F%C4%B1_t%C3%B6r%C9%99dil%C9%99n_soyq%C4%B1r%C4%B1mlar%C4%B1n_siyah%C4%B1s%C4%B1" title="Azərbaycanlılara qarşı törədilən soyqırımların siyahısı">Soyqırımlar və qətliamlar</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Mart_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Mart soyqırımı">Mart soyqırımı</a> • <a href="/wiki/Z%C9%99ng%C9%99zur_q%C9%99zas%C4%B1nda_soyq%C4%B1r%C4%B1mlar_(1918-1920)" title="Zəngəzur qəzasında soyqırımlar (1918-1920)">Zəngəzur qəzasında soyqırımlar</a> • <a href="/wiki/Qafan_hadis%C9%99l%C9%99ri" title="Qafan hadisələri">Qafan hadisələri</a> • <a href="/wiki/Quqark_faci%C9%99si" title="Quqark faciəsi">Quqark faciəsi</a> • <a href="/wiki/Qara_Yanvar" title="Qara Yanvar">Qara Yanvar</a> • <a href="/wiki/Qarada%C4%9Fl%C4%B1_q%C9%99tliam%C4%B1" title="Qaradağlı qətliamı">Qaradağlı qətliamı</a> • <a href="/wiki/Xocal%C4%B1_soyq%C4%B1r%C4%B1m%C4%B1" title="Xocalı soyqırımı">Xocalı soyqırımı</a> • <a href="/wiki/A%C4%9Fdaban_faci%C9%99si" class="mw-redirect" title="Ağdaban faciəsi">Ağdaban faciəsi</a> • <a href="/wiki/Ball%C4%B1qaya_q%C9%99tliam%C4%B1" title="Ballıqaya qətliamı">Ballıqaya qətliamı</a> • <a href="/wiki/Ba%C5%9Fl%C4%B1bel_faci%C9%99si" class="mw-redirect" title="Başlıbel faciəsi">Başlıbel faciəsi</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#ECECEC; text-align:center;"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_Erm%C9%99nistandan_deportasiyas%C4%B1" title="Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası">Deportasiya</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_deportasiyas%C4%B1_(1948-1953)" class="mw-redirect" title="Azərbaycanlıların deportasiyası (1948-1953)">1948-1953</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_deportasiyas%C4%B1_(1988-1989)" class="mw-redirect" title="Azərbaycanlıların deportasiyası (1988-1989)">1988-1989</a></div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px;width:8em; background:#ECECEC; text-align:center;">Qalmaqallar</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;width:auto;"><div style="padding:0em 0.25em"><div style="padding-left:5px;"><a href="/wiki/%C4%B0randa_karikatura_qalmaqal%C4%B1" title="İranda karikatura qalmaqalı">2006</a> • <a href="/wiki/%C4%B0randa_az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar%C4%B1n_etiraz_aksiyalar%C4%B1_(2015)" title="İranda azərbaycanlıların etiraz aksiyaları (2015)">2015</a></div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Türk_xalqları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Türk_xalqları" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Türk xalqları">Türk xalqları</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">Azərbaycanlılar</a> (<a href="/wiki/Alpavut_oyma%C4%9F%C4%B1" title="Alpavut oymağı">Alpavutlar / Alpoutlar</a> - <a href="/wiki/Ayr%C4%B1mlar" title="Ayrımlar">Ayrımlar / Ayrumlar</a> - <a href="/wiki/D%C9%99v%C9%99lil%C9%99r" title="Dəvəlilər">Dəvəlilər</a> - <a href="/wiki/G%C9%99lox%C3%A7u_camaat%C4%B1" class="mw-redirect" title="Gəloxçu camaatı">Gəloxçular</a> - <a href="/wiki/Hac%C4%B1saml%C4%B1_camaat%C4%B1" title="Hacısamlı camaatı">Hacısamlılar</a> - <a href="/wiki/Qarag%C3%B6zl%C3%BCl%C9%99r" title="Qaragözlülər">Qaragözlülər</a> - <a href="/wiki/Qaramanl%C4%B1_eli" title="Qaramanlı eli">Qaramanlılar</a> - <a href="/wiki/Qarapapaqlar" title="Qarapapaqlar">Qarapapaqlar / Tərəkəmələr</a> - <a href="/wiki/Qa%C5%9Fqaylar" title="Qaşqaylar">Qaşqaylar</a> - <a href="/wiki/Q%C4%B1z%C4%B1lba%C5%9Flar" class="mw-redirect" title="Qızılbaşlar">Qızılbaşlar</a> - <a href="/wiki/K%C9%99birli_eli" title="Kəbirli eli">Kəbirlilər</a> - <a href="/wiki/K%C9%99ng%C9%99rli_eli" title="Kəngərli eli">Kəngərlilər</a> - <a href="/wiki/Kolan%C4%B1_tayfas%C4%B1" title="Kolanı tayfası">Kolanılar</a> - <a href="/wiki/Padarlar" title="Padarlar">Padarlar</a> - <a href="/wiki/%C5%9Eahsev%C9%99nl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Şahsevənlər">Şahsevənlər / Elsevənlər</a> - <a href="/wiki/%C5%9Eaml%C4%B1_(tayfa)" class="mw-redirect" title="Şamlı (tayfa)">Şamlılar</a>)  • <a href="/wiki/Akasirl%C9%99r" title="Akasirlər">Akasirlər</a> / <a href="/wiki/A%C4%9Fac%C9%99ri_eli" title="Ağacəri eli">Ağacəri eli</a> / <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tahtac%C4%B1lar" class="extiw" title="tr:Tahtacılar">Taxtaçılar</a>  • <a href="/wiki/Altaylar" class="mw-redirect" title="Altaylar">Altaylılar</a> (Şimali altaylılar: <a href="/wiki/%C3%87elqanlar" title="Çelqanlar">Çalqanlar (Çelqanlar)/ Qu-kişilər</a> - <a href="/wiki/Kumand%C4%B1lar" title="Kumandılar">Qumandılar</a> - <a href="/wiki/Tubalar" title="Tubalar">Tubalar</a>; Cənubi altaylılar: <a href="/wiki/Telengitl%C9%99r" title="Telengitlər">Telengitlər / Tölöslər</a> - <a href="/wiki/Teleutlar" title="Teleutlar">Teleutlar</a>)  • <a href="/wiki/Avarlar" title="Avarlar">Avarlar (türk tayfası)</a>  • <a href="/wiki/Balkarlar" title="Balkarlar">Balkarlar</a>  • <a href="/wiki/Bulqarlar" title="Bulqarlar">Bulqarlar / Bolğarlar</a>  • <a href="/wiki/Ba%C5%9Fq%C4%B1rdlar" title="Başqırdlar">Başqırdlar</a> (<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%BF%D1%8B_%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B8%D1%80" class="extiw" title="ru:Этнографические группы башкир">Başqırd tayfaları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B8%D1%80" class="extiw" title="ru:Расселение башкир">Başqırdların yayılımı</a> - <a href="/wiki/Teptyarlar" title="Teptyarlar">Teptyarlar / Tiptərlər</a>)  • <a href="/wiki/%C3%87igill%C9%99r" title="Çigillər">Çigillər</a>  • <a href="/wiki/%C3%87uva%C5%9Flar" title="Çuvaşlar">Çuvaşlar</a> (<a href="/wiki/Viryal/Turi_%C3%A7uva%C5%9Flar" title="Viryal/Turi çuvaşlar">Viryal/Turi çuvaşlar</a> - <a href="/wiki/Anat_yen%C3%A7i_%C3%A7uva%C5%9Flar" title="Anat yençi çuvaşlar">Anat yençi çuvaşlar</a> - <a href="/wiki/Anatri_%C3%A7uva%C5%9Flar" title="Anatri çuvaşlar">Anatri çuvaşlar</a>)  • <a href="/wiki/%C3%87ulumlar" title="Çulumlar">Çulımlar / Ös-kişilər / Qazarlar</a>  • <a href="/wiki/Fuyu_q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1zlar%C4%B1" title="Fuyu qırğızları">Fuyu qırğızları</a>  • <a href="/wiki/Dolqanlar" class="mw-redirect" title="Dolqanlar">Dolqanlar</a>  • <a href="/wiki/%C6%8Fynular_(Abdallar)" title="Əynular (Abdallar)">Əynular (Abdallar)</a>  • <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0li_T%C3%BCrk%C3%A7esi" class="extiw" title="tr:İli Türkçesi">İli türkləri</a>  • <a href="/wiki/%C6%8Ff%C5%9Farlar_(boy)" class="mw-redirect" title="Əfşarlar (boy)">Əfşarlar</a>  • <a href="/wiki/Xakaslar" title="Xakaslar">Xakaslar</a>  • <a href="/wiki/Xotonlar" title="Xotonlar">Xotonlar</a>  • <a href="/wiki/Karamanl%C4%B1lar" title="Karamanlılar">Qaramanlılar (Anadolu)</a> (<a href="/wiki/Qaramanl%C4%B1_eli" title="Qaramanlı eli">Qaramanlılar (Azərbaycan)</a>)  • <a href="/wiki/Kr%C4%B1m%C3%A7aqlar" class="mw-redirect" title="Krımçaqlar">Qırımçaqlar</a>  • <a href="/wiki/Kr%C4%B1m_tatarlar%C4%B1" title="Krım tatarları">Qırımlılar (Qırım tatarları)</a> ([<a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B#%D0%A1%D1%83%D0%B1%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%8B%7C">Subetnik qrupları</a>])  • <a href="/wiki/Kumanlar" title="Kumanlar">Kumanlar</a>  • <a href="/wiki/Qacarlar_(xalq)" class="mw-redirect" title="Qacarlar (xalq)">Qacarlar</a>  • <a href="/wiki/Qaqauzlar" title="Qaqauzlar">Qaqauzlar</a> (<a href="/wiki/Qacallar" title="Qacallar">Qacallar</a>)  • <a href="/wiki/Qaraqalpaqlar" title="Qaraqalpaqlar">Qaraqalpaqlar</a>  • <a href="/wiki/Qara%C3%A7ayl%C4%B1lar" title="Qaraçaylılar">Qaraçaylılar</a>  • <a href="/wiki/Qaraiml%C9%99r" class="mw-redirect" title="Qaraimlər">Qaraylar (Karaimlər)</a>  • <a href="/wiki/Qazaxlar" title="Qazaxlar">Qazaxlar</a> (<a href="/wiki/Qazax_boylar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Qazax boyları">Qazax boyları</a>)  • <a href="/wiki/Q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1zlar" title="Qırğızlar">Qırğızlar</a> (<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" class="extiw" title="ru:Киргизские роды">Qırğız boyları</a>)  • <a href="/wiki/Qumuqlar" title="Qumuqlar">Qumuqlar</a>  • <a href="/wiki/Xorasan_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Xorasan türkləri">Xorasan türkləri</a>  • <a href="/wiki/X%C9%99l%C9%99cl%C9%99r" title="Xələclər">Xələclər</a>  • <a href="/wiki/X%C9%99z%C9%99rl%C9%99r" title="Xəzərlər">Xəzərlər</a>  • <a href="/wiki/Noqaylar" title="Noqaylar">Noqaylar</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ak_Nogai" class="extiw" title="en:Ak Nogai">Ağnoqaylar</a> - <a href="/wiki/Qaraqa%C5%9Flar" title="Qaraqaşlar">Qaraqaş noqaylar</a> - <a href="/wiki/Alabuqat/Utar_noqaylar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Alabuqat/Utar noqayları">Alabuqat/Utar noqayları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Юртовые татары">Yurd tatarları (Noqay yurdu)</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%B9-%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%85" class="extiw" title="ru:Ногай-казах">Noqay-qazaxlar (noqay əsilli qazax tayfası)</a> - [<a class="external text" href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Q%C4%B1r%C4%B1mtatarlar#Subetnoslar%7C">Noğaylar/Qırımın çöl tatarları</a>])  • <a href="/wiki/%C3%96zb%C9%99kl%C9%99r" title="Özbəklər">Özbəklər</a> (<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B0" class="extiw" title="ru:Узбекские племена">Özbək tayfaları</a>)  • <a href="/wiki/Salarlar" title="Salarlar">Salarlar</a>  • <a href="/wiki/Sar%C4%B1_uy%C4%9Furlar" title="Sarı uyğurlar">Sarı uyğurlar / Yuğurlar</a>  • <a href="/wiki/Yenisey_q%C4%B1r%C4%9F%C4%B1zlar%C4%B1" title="Yenisey qırğızları">Yenisey qırğızları</a>  • <a href="/wiki/Sibir_tatarlar%C4%B1" title="Sibir tatarları">Sıbırlar (Sibir tatarları)</a> (<a href="/wiki/Baraba_tatarlar%C4%B1" title="Baraba tatarları">Baraba tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82" class="extiw" title="ru:Томский диалект">Tomsk tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%83%D1%88%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%86%D1%8B" class="extiw" title="ru:Эуштинцы">Yauşta/Euştinets tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Чатские татары">Tsat/Çat tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8" class="extiw" title="ru:Калмаки">Kalmak tatarları/Kalmaklar</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Заболотные татары">Saz/Zabolotnıy tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%80%D1%86%D1%8B" class="extiw" title="ru:Бухарцы">Buxaralılar</a>)  • <a href="/wiki/Soyotlar" title="Soyotlar">Soyotlar</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eorlar" title="Şorlar">Şorlar / Şor-kişilər</a>  • <a href="/wiki/Tatarlar" title="Tatarlar">Tatarlar</a> (<a href="/wiki/Mi%C5%9F%C9%99rl%C9%99r" title="Mişərlər">Mişərlər</a> (<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Нижегородские татары">Nicqar/Nijeqorod tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Сасовские татары">Sas/Bastan tatarları</a>) - <a href="/wiki/Ker%C9%99%C5%9Fenl%C9%99r" title="Kerəşenlər">Kerəşenlər</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Чепецкие татары">Çupçi/Çeptsa tatarları / Noqrat tatarları</a> - <a href="/wiki/H%C9%99%C5%9Ft%C9%99rxan_tatarlar%C4%B1" title="Həştərxan tatarları">Həştərxan tatarları</a> (<a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Булгаринские татары">Bolqar/Bulqarin tatarları</a> - <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AE%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" class="extiw" title="ru:Юртовые татары">Yurd tatarları (Noqay yurdu)</a> - <a href="/wiki/Qas%C4%B1m_tatarlar%C4%B1" title="Qasım tatarları">Qasım tatarları</a> (<a href="/wiki/Kadom_tatarlar%C4%B1" title="Kadom tatarları">Kadom tatarları</a> - <a href="/wiki/Kurm%C4%B1%C5%9F_tatarlar%C4%B1" title="Kurmış tatarları">Kurmış tatarları</a>) - <a href="/wiki/Naqayb%C9%99kl%C9%99r" title="Naqaybəklər">Naqaybəklər</a> - <a href="/wiki/Teptyarlar" title="Teptyarlar">Teptyarlar / Tiptərlər</a>)  • <a href="/wiki/Tuvalar" title="Tuvalar">Tıvalar</a>  • <a href="/wiki/Tofalar" title="Tofalar">Tofalar</a>  • <a href="/wiki/Tubalar" title="Tubalar">Tubalar</a> (hazırda şimali altaylıların bir hissəsidirlər)  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Türklər">Türklər / Anadolu türkləri</a> (<a href="/wiki/Ax%C4%B1sqa_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Axısqa türkləri">Axısqa türkləri</a> - <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_T%C3%BCrkmenleri" class="extiw" title="tr:Türkiye Türkmenleri">Anadolu və Osmanlı türkmanları</a> - <a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCkl%C9%99r" title="Yörüklər">Yörüklər</a>)  • <a href="/wiki/T%C3%BCrgi%C5%9Fl%C9%99r" title="Türgişlər">Türgişlər</a>  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkmanlar" class="mw-redirect" title="Türkmanlar">Türkmanlar (İraq və Suriya türkmanları)</a> (<a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_T%C3%BCrkmenleri" class="extiw" title="tr:Türkiye Türkmenleri">Anadolu və Osmanlı türkmanları</a>)  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nl%C9%99r" title="Türkmənlər">Türkmənlər</a>  • <a href="/wiki/Uy%C4%9Furlar" title="Uyğurlar">Uyğurlar</a> (<a href="/wiki/Taran%C3%A7%C4%B1lar" title="Tarançılar">Tarançılar</a>  • <a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Lop_dili" class="extiw" title="tr:Lop dili">Lop Nur türkləri</a>  • <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B9%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%83%D0%B1%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%8B_(%D1%8E%D1%80%D1%82%D1%8B)" class="extiw" title="ru:Уйгурские субэтносы (юрты)">Yurdları (Subetnik qrupları)</a>)  • <a href="/wiki/Saxalar" title="Saxalar">Saxalar / Yakutlar</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="İranda_yaşayan_xalqlar" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C4%B0randa_ya%C5%9Fayan_xalqlar" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="İranda_yaşayan_xalqlar" style="font-size:114%;margin:0 5em">İranda yaşayan xalqlar</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Əsas</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">Farslar</a>  • <a class="mw-selflink selflink">Azərbaycanlılar</a>  • <a href="/wiki/Gil%C9%99kl%C9%99r" title="Giləklər">Giləklər</a>  • <a href="/wiki/Mazandaranl%C4%B1lar" title="Mazandaranlılar">Mazandaranlılar</a>  • <a href="/wiki/K%C3%BCrdl%C9%99r" title="Kürdlər">Kürdlər</a>  • <a href="/wiki/%C6%8Fr%C9%99bl%C9%99r" title="Ərəblər">Ərəblər</a>  • <a href="/wiki/Lurlar" title="Lurlar">Lurlar</a> (<a href="/wiki/B%C9%99xtiyaril%C9%99r" title="Bəxtiyarilər">Bəxtiyarilər</a>)  • <a href="/wiki/B%C9%99luclar" title="Bəluclar">Bəluclar</a>  • <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99nl%C9%99r" title="Türkmənlər">Türkmənlər</a>  • <a href="/wiki/Qa%C5%9Fqaylar" title="Qaşqaylar">Qaşqaylar</a>  • <a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9Flar" title="Talışlar">Talışlar</a>  • <a href="/wiki/Xorasan_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Xorasan türkləri">Xorasan türkləri</a>  • <a href="/wiki/X%C9%99l%C9%99cl%C9%99r" title="Xələclər">Xələclər</a>  • <a href="/wiki/Simnanl%C4%B1lar" title="Simnanlılar">Simnanlılar</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Digərləri</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%C4%B0ran_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="İran yəhudiləri">Yəhudilər</a>  • <a href="/wiki/%C4%B0ran_erm%C9%99nil%C9%99ri" title="İran erməniləri">Ermənilər</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_G%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran Gürcüləri (səhifə mövcud deyil)">Gürcülər</a>  • <a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_Aysorlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran Aysorları (səhifə mövcud deyil)">Aysorlar</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Azərbaycanda_yaşayan_xalqlar" style="text-align:center;;padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Az%C9%99rbaycanda_ya%C5%9Fayan_xalqlar" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Azərbaycanda_yaşayan_xalqlar" style="font-size:114%;margin:0 5em">Azərbaycanda yaşayan xalqlar</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Cəmlənmiş halda yaşayan xalqlar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Türk dilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a class="mw-selflink selflink">azərbaycanlılar</a>  • <a href="/wiki/Tatarlar" title="Tatarlar">tatarlar</a>  • <a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycandak%C4%B1_t%C3%BCrkl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azərbaycandakı türklər (səhifə mövcud deyil)">türklər</a> (<a href="/wiki/Ax%C4%B1sqa_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Axısqa türkləri">Axısqa türkləri</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Qafqaz/Nax-Dağıstan dilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Avarlar_(qafqazdilli)" title="Avarlar (qafqazdilli)">avarlar</a>  • <a href="/wiki/Axvaxlar" title="Axvaxlar">axvaxlar</a>1  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_l%C9%99zgil%C9%99ri" title="Azərbaycan ləzgiləri">ləzgilər</a>  • <a href="/wiki/Rutullar" title="Rutullar">rutullar</a>2  • <a href="/wiki/Saxurlar" title="Saxurlar">saxurlar</a>  • <a href="/wiki/Udil%C9%99r" title="Udilər">udilər</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eahda%C4%9F_xalqlar%C4%B1" title="Şahdağ xalqları">Şahdağ xalqları</a>: <a href="/wiki/Buduqlular" title="Buduqlular">buduqlular</a>  • <a href="/wiki/X%C4%B1nal%C4%B1ql%C4%B1lar" title="Xınalıqlılar">xınalıqlılar</a>  • <a href="/wiki/Qr%C4%B1zl%C4%B1lar" title="Qrızlılar">qrızlılar</a>  • <a href="/wiki/Ceklil%C9%99r" title="Ceklilər">ceklilər</a>  • <a href="/wiki/%C6%8Fliklil%C9%99r" title="Əliklilər">əliklilər</a>  • <a href="/wiki/Haputlular" title="Haputlular">haputlular</a>  • <a href="/wiki/Yerg%C3%BCcl%C3%BCl%C9%99r" title="Yergüclülər">yergüclülər</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Qafqaz/Kartvel dilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycan_g%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azərbaycan gürcüləri (səhifə mövcud deyil)">gürcülər</a> (<a href="/wiki/%C4%B0ngiloylar" title="İngiloylar">ingiloylar</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Hind-İran dilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_k%C3%BCrdl%C9%99ri" title="Azərbaycan kürdləri">kürdlər</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_qara%C3%A7%C4%B1lar%C4%B1" title="Azərbaycan qaraçıları">qaraçılar</a>5  • <a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9Flar" title="Talışlar">talışlar</a> (çarujlar/çərojeylər6  • derijeylər7  • <a href="/wiki/Gal%C4%B1%C5%9Flar" title="Galışlar">galışlar</a>  • <a href="/wiki/X%C9%99l%C9%99cl%C9%99r" title="Xələclər">xələclər</a>8)  • <a href="/wiki/Tatlar" title="Tatlar">tatlar</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Sami əsilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_aysorlar%C4%B1" title="Azərbaycan aysorları">aysorlar</a>  • <a href="/wiki/%C5%9Eirvan_%C9%99r%C9%99bl%C9%99ri" title="Şirvan ərəbləri">Şirvan ərəbləri</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Azərbaycan yəhudiləri">yəhudilər</a> (<a href="/wiki/Da%C4%9F_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Dağ yəhudiləri">Dağ yəhudiləri</a>3  • <a href="/wiki/A%C5%9Fkenazi_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Aşkenazi yəhudiləri">Aşkenazi yəhudiləri</a>  • <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Gürcüstan yəhudiləri">Gürcüstan yəhudiləri</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div class="center">Slavyan dilli xalqlar</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_polyaklar%C4%B1" title="Azərbaycan polyakları">polyaklar</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_ruslar%C4%B1" title="Azərbaycan rusları">ruslar</a> (<a href="/wiki/Malakanlar" title="Malakanlar">malakanlar</a>)  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_ukraynal%C4%B1lar%C4%B1" title="Azərbaycan ukraynalıları">ukraynalılar</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Ayrı xalqlar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_almanlar%C4%B1" title="Azərbaycan almanları">almanlar</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_erm%C9%99nil%C9%99ri" title="Azərbaycan erməniləri">ermənilər</a>  • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_yunanlar%C4%B1" title="Azərbaycan yunanları">yunanlar (pont yunanları)</a></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em">1<a href="/wiki/Axaxd%C9%99r%C9%99" title="Axaxdərə">Axaxdərə/Axvaxdərə</a> kəndində (<a href="/wiki/Zaqatala_rayonu" title="Zaqatala rayonu">Zaqatala rayonu</a>) yaşayırlar 2<a href="/wiki/%C5%9Ein_(%C5%9E%C9%99ki)" title="Şin (Şəki)">Şin</a> və <a href="/wiki/%C5%9Eorsu_(%C5%9E%C9%99ki)" title="Şorsu (Şəki)">Şorsu</a> kəndlərində (<a href="/wiki/%C5%9E%C9%99ki_rayonu" title="Şəki rayonu">Şəki rayonu</a>) yaşayırlar 5Yığcam şəkildə <a href="/wiki/G%C3%BCll%C3%BCk" title="Güllük">Güllük</a>, <a href="/wiki/G%C3%BCl%C3%BCzanbin%C9%99" title="Gülüzanbinə">Gülüzanbinə</a>, <a href="/wiki/Qap%C4%B1%C3%A7ay_(Qax)" title="Qapıçay (Qax)">Qapıçay</a>, <a href="/wiki/M%C9%99likzad%C9%99" title="Məlikzadə">Məlikzadə</a> və <a href="/wiki/%C5%9Eambulbin%C9%99" title="Şambulbinə">Şambulbinə</a> kəndlərində (<a href="/wiki/Balak%C9%99n_rayonu" title="Balakən rayonu">Balakən rayonu</a>) yaşayırlar 6<a href="/wiki/S%C9%99r%C9%99k" title="Sərək">Sərək</a> kəndində (<a href="/wiki/Astara_rayonu" title="Astara rayonu">Astara rayonu</a>) yaşayırlar 7Əsasən <a href="/wiki/L%C9%99nk%C9%99ran_rayonu" title="Lənkəran rayonu">Lənkəran rayonunda</a> yaşayırlar 8<a href="/wiki/%C5%9Eaha%C4%9Fac" title="Şahağac">Şahağac</a> kəndində (<a href="/wiki/Astara_rayonu" title="Astara rayonu">Astara rayonu</a>) yaşayırlar</div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Qafqaz_xalqları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Qafqaz_xalqlar%C4%B1" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Qafqaz_xalqları" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Qafqaz_xalqlar%C4%B1" title="Qafqaz xalqları">Qafqaz xalqları</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Qafqaz_xalqlar%C4%B1" title="Qafqaz xalqları">Qafqaz</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Nax-Da%C4%9F%C4%B1stan_dill%C9%99ri" title="Nax-Dağıstan dilləri">Nax-Dağıstan</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/w/index.php?title=Avar-Andi_dill%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Avar-Andi dilləri (səhifə mövcud deyil)">Avar–Andi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Andil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andilər (səhifə mövcud deyil)">Andilər</a> <ul><li><a href="/wiki/Axvaxlar" title="Axvaxlar">Axvaxlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Baqvalallar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baqvalallar (səhifə mövcud deyil)">Baqvalallar</a>–<a href="/w/index.php?title=Tindil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tindilər (səhifə mövcud deyil)">Tindilər</a></li> <li><a href="/wiki/Botlixl%C9%99r" title="Botlixlər">Botlixlər</a>–<a href="/w/index.php?title=Qodoberil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qodoberilər (səhifə mövcud deyil)">Qodoberilər</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87amalal%C4%B1lar" title="Çamalalılar">Çamalalılar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Karatalar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karatalar (səhifə mövcud deyil)">Karatalar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Avarlar_(qafqazdilli)" title="Avarlar (qafqazdilli)">Avarlar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/w/index.php?title=Sez_dill%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sez dilləri (səhifə mövcud deyil)">Sez</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bejtal%C4%B1lar" title="Bejtalılar">Bejtalılar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hinuxlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hinuxlar (səhifə mövcud deyil)">Hinuxlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hunzibl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hunziblər (səhifə mövcud deyil)">Hunziblər</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Xvar%C5%9Fil%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xvarşilər (səhifə mövcud deyil)">Xvarşilər</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sezl%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sezlər (səhifə mövcud deyil)">Sezlər</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/L%C9%99zgi_dill%C9%99ri" title="Ləzgi dilləri">Ləzgi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/A%C4%9Fullar" title="Ağullar">Ağullar</a></li> <li><a href="/wiki/Ar%C3%A7inl%C9%99r" title="Arçinlər">Arçinlər</a></li> <li><a href="/wiki/Buduqlular" title="Buduqlular">Buduqlular</a></li> <li><a href="/wiki/Ceklil%C9%99r" title="Ceklilər">Ceklilər</a></li> <li><a href="/wiki/X%C4%B1nal%C4%B1ql%C4%B1lar" title="Xınalıqlılar">Xınalıqlılar</a></li> <li><a href="/wiki/Qr%C4%B1zl%C4%B1lar" title="Qrızlılar">Qrızlılar</a></li> <li><a href="/wiki/L%C9%99zgil%C9%99r" title="Ləzgilər">Ləzgilər</a></li> <li><a href="/wiki/Rutullar" title="Rutullar">Rutullar</a></li> <li><a href="/wiki/Tabasaranl%C4%B1lar" title="Tabasaranlılar">Tabasaranlılar</a></li> <li><a href="/wiki/Saxurlar" title="Saxurlar">Saxurlar</a></li> <li><a href="/wiki/Udinl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Udinlər">Udinlər</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Naxlar" title="Naxlar">Naxlar</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Batslar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Batslar (səhifə mövcud deyil)">Batslar</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87e%C3%A7enl%C9%99r" title="Çeçenlər">Çeçenlər</a> <ul><li><a href="/wiki/Kistl%C9%99r" title="Kistlər">Kistlər</a> daxil olmaqla</li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0nqu%C5%9Flar" title="İnquşlar">İnquşlar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Digər</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Darginl%C9%99r" class="mw-redirect" title="Darginlər">Darginlər</a></li> <li><a href="/wiki/Laklar" title="Laklar">Laklar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Kartvel_dill%C9%99ri" title="Kartvel dilləri">Kartvel</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99r" title="Gürcülər">Gürcülər</a> <ul><li><a href="/wiki/Lazlar" title="Lazlar">Lazlar</a> və <a href="/wiki/%C4%B0ngiloylar" title="İngiloylar">İngiloylar</a> daxil olmaqla</li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Abxaz-ad%C4%B1q_dill%C9%99ri" title="Abxaz-adıq dilləri">Abxaz-adıq</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Abxazlar" title="Abxazlar">Abxazlar</a>–<a href="/wiki/Abazinl%C9%99r" title="Abazinlər">Abazinlər</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87%C9%99rk%C9%99zl%C9%99r" title="Çərkəzlər">Çərkəzlər</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Hind-Avropa_dill%C9%99ri" title="Hind-Avropa dilləri">Hind-Avropa</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">Erməni</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">Ermənilər</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Yunan_dill%C9%99ri" title="Yunan dilləri">Yunan</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Qafqaz_yunanlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qafqaz yunanları (səhifə mövcud deyil)">Qafqaz yunanları</a> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan_yunanlar%C4%B1" title="Gürcüstan yunanları">Gürcüstan yunanları</a> və <a href="/wiki/Urumlar" title="Urumlar">Urumlar</a> daxil</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pont_yunanlar%C4%B1" title="Pont yunanları">Pont yunanları</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%C4%B0ran_dill%C9%99ri" title="İran dilləri">İran</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/w/index.php?title=%C5%9E%C9%99rqi_%C4%B0ran_dill%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şərqi İran dilləri (səhifə mövcud deyil)">Şərqi</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Osetinl%C9%99r" title="Osetinlər">Osetinlər</a> <ul><li><a href="/wiki/Diqorlar" title="Diqorlar">Diqorlar</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Q%C9%99rbi_%C4%B0ran_dill%C9%99ri" title="Qərbi İran dilləri">Qərbi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9Flar" title="Talışlar">Talışlar</a></li> <li><a href="/wiki/Tatlar" title="Tatlar">Tatlar</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BCrdl%C9%99r" title="Kürdlər">Kürdlər</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/w/index.php?title=%C5%9E%C9%99rqi_slav_dill%C9%99ri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şərqi slav dilləri (səhifə mövcud deyil)">Slav</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Kazak" class="mw-redirect" title="Kazak">Kazaklar</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kuban_kazaklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuban kazakları (səhifə mövcud deyil)">Kuban kazakları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Terek_kazaklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terek kazakları (səhifə mövcud deyil)">Terek kazakları</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ruslar" title="Ruslar">Ruslar</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraynal%C4%B1lar" title="Ukraynalılar">Ukraynalılar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Samil%C9%99r" title="Samilər">Sami</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCstan_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Gürcüstan yəhudiləri">Gürcüstan yəhudiləri</a></li> <li><a href="/wiki/Da%C4%9F_y%C9%99hudil%C9%99ri" title="Dağ yəhudiləri">Dağ yəhudiləri</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Monqol_dili" title="Monqol dili">Monqol</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Kalm%C4%B1klar" title="Kalmıklar">Kalmıklar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Türk xalqları">Türk</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Q%C4%B1p%C3%A7aqlar" title="Qıpçaqlar">Qərbi Qıpçaq</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Qara%C3%A7ayl%C4%B1lar" title="Qaraçaylılar">Qaraçaylılar</a>–<a href="/wiki/Balkarlar" title="Balkarlar">Balkarlar</a></li> <li><a href="/wiki/Qumuqlar" title="Qumuqlar">Qumuqlar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/Q%C4%B1p%C3%A7aqlar" title="Qıpçaqlar">Cənubi Qıpçaq</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Noqaylar" title="Noqaylar">Noqaylar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/O%C4%9Fuzlar" class="mw-redirect" title="Oğuzlar">Oğuzlar</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Azərbaycanlılar</a></li> <li><a href="/wiki/Ax%C4%B1sqa_t%C3%BCrkl%C9%99ri" title="Axısqa türkləri">Axısqa türkləri</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li> <a href="/w/index.php?title=Erm%C9%99nistanda_etnik_azl%C4%B1qlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ermənistanda etnik azlıqlar (səhifə mövcud deyil)">Ermənistanda etnik azlıqlar</a></li> <li> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99razisind%C9%99_ya%C5%9Fayan_azsayl%C4%B1_xalqlar" class="mw-redirect" title="Azərbaycan ərazisində yaşayan azsaylı xalqlar">Azərbaycanda etnik azlıqlar</a></li> <li> <a href="/w/index.php?title=G%C3%BCrc%C3%BCstanda_etnik_azl%C4%B1qlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gürcüstanda etnik azlıqlar (səhifə mövcud deyil)">Gürcüstanda etnik azlıqlar</a></li> <li> <a href="/w/index.php?title=Rusiyada_etnik_azl%C4%B1qlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rusiyada etnik azlıqlar (səhifə mövcud deyil)">Rusiyada etnik azlıqlar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Azərbaycan_mövzularda" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#a3e9f5;"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Az%C9%99rbaycan_m%C3%B6vzularda" title="Bu şablona bax"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a><div id="Azərbaycan_mövzularda" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan" title="Azərbaycan">Azərbaycan</a> mövzularda</div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><div class="NavContent"> <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_gerbi" title="Azərbaycan gerbi">Gerb</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_bayra%C4%9F%C4%B1" title="Azərbaycan bayrağı">Bayraq</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_himni" title="Azərbaycan himni">Himn</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n_d%C3%B6vl%C9%99t_qurulu%C5%9Fu" title="Azərbaycanın dövlət quruluşu">Dövlət quruluşu</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Konstitusiyas%C4%B1" title="Azərbaycan Konstitusiyası">Konstitusiya</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_parlamenti" class="mw-disambig" title="Azərbaycan parlamenti">Parlament</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n_inzibati_b%C3%B6lg%C3%BCs%C3%BC" title="Azərbaycanın inzibati bölgüsü">İnzibati bölgü</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_co%C4%9Frafiyas%C4%B1" title="Azərbaycan coğrafiyası">Coğrafiya</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C5%9F%C9%99h%C9%99rl%C9%99ri" class="mw-redirect" title="Azərbaycan şəhərləri">Şəhərlər</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_paytaxt%C4%B1" class="mw-redirect" title="Azərbaycan paytaxtı">Paytaxt</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99halisi" title="Azərbaycan əhalisi">Əhali</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_dill%C9%99ri" title="Azərbaycan dilləri">Dillər</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_tarixi" title="Azərbaycan tarixi">Tarix</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_iqtisadiyyat%C4%B1" title="Azərbaycan iqtisadiyyatı">İqtisadiyyat</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_k%C9%99nd_t%C9%99s%C9%99rr%C3%BCfat%C4%B1" title="Azərbaycanda kənd təsərrüfatı">Kənd təsərrüfatı</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_enerji" class="mw-redirect" title="Azərbaycanda enerji">Energetika</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_valyutas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Azərbaycan valyutası">Valyuta</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_m%C9%99d%C9%99niyy%C9%99ti" title="Azərbaycan mədəniyyəti">Mədəniyyət</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_din" title="Azərbaycanda din">Din</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_kinematoqraf%C4%B1" class="mw-redirect" title="Azərbaycan kinematoqrafı">Kinematoqraf</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1" title="Azərbaycan ədəbiyyatı">Ədəbiyyat</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_musiqisi" title="Azərbaycan musiqisi">Musiqi</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_bayramlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Azərbaycan bayramları">Bayramlar</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_idman" title="Azərbaycanda idman">İdman</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_t%C9%99hsil" title="Azərbaycanda təhsil">Təhsil</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_elm" class="mw-redirect" title="Azərbaycanda elm">Elm</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_n%C9%99qliyyat" title="Azərbaycanda nəqliyyat">Nəqliyyat</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_turizm" title="Azərbaycanda turizm">Turizm</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_po%C3%A7tu" class="mw-redirect" title="Azərbaycan poçtu">Poçt</a> (<a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n_po%C3%A7t_v%C9%99_po%C3%A7t_markalar%C4%B1_tarixi" title="Azərbaycanın poçt və poçt markaları tarixi">tarixi və markaları</a>) • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanda_internet" title="Azərbaycanda internet">İnternet</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Silahl%C4%B1_Q%C3%BCvv%C9%99l%C9%99ri" title="Azərbaycan Silahlı Qüvvələri">Silahlı qüvvələr</a> • <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan%C4%B1n_xarici_siyas%C9%99ti" title="Azərbaycanın xarici siyasəti">Xarici siyasət</a> <a href="/wiki/Portal:Az%C9%99rbaycan" title="Portal:Azərbaycan">Portal "Azərbaycan"</a> </div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="1" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/Fayl:Flag_of_Azerbaijan.svg" class="mw-file-description" title="Azərbaycan"><img alt="Azərbaycan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/50px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="50" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/75px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/100px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7666803">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6900090">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Vikianbar" title="Vikianbar">Vikianbarda</a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Azerbaijani_people" class="extiw" title="commons:Category:Azerbaijani people">Azərbaycanlılar</a> ilə əlaqəli mediafayllar var.</div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycanlılar&oldid=7850551">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycanlılar&oldid=7850551</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Kateqoriya:Azərbaycanlılar">Azərbaycanlılar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycanda_ya%C5%9Fayan_etnik_qruplar" title="Kateqoriya:Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar">Azərbaycanda yaşayan etnik qruplar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:G%C3%BCrc%C3%BCstanda_ya%C5%9Fayan_etnik_qruplar" title="Kateqoriya:Gürcüstanda yaşayan etnik qruplar">Gürcüstanda yaşayan etnik qruplar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C4%B0randa_ya%C5%9Fayan_etnik_qruplar" title="Kateqoriya:İranda yaşayan etnik qruplar">İranda yaşayan etnik qruplar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Rusiyada_ya%C5%9Fayan_etnik_qruplar" title="Kateqoriya:Rusiyada yaşayan etnik qruplar">Rusiyada yaşayan etnik qruplar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:T%C3%BCrkiy%C9%99d%C9%99_ya%C5%9Fayan_etnik_qruplar" title="Kateqoriya:Türkiyədə yaşayan etnik qruplar">Türkiyədə yaşayan etnik qruplar</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:T%C3%BCrk_xalqlar%C4%B1" title="Kateqoriya:Türk xalqları">Türk xalqları</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kateqoriyalar: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:ISBN_sehrli_ke%C3%A7idl%C9%99rinin_istifad%C9%99_olundu%C4%9Fu_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr">ISBN sehrli keçidlərinin istifadə olunduğu səhifələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Dil_ke%C3%A7idi_%C5%9Fablonu_istifad%C9%99_edilmi%C5%9F_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Dil keçidi şablonu istifadə edilmiş səhifələr">Vikipediya:Dil keçidi şablonu istifadə edilmiş səhifələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:M%C9%99nb%C9%99siz_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr">Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Dil_ke%C3%A7idi_%C5%9Fablonu_%C3%A7%C4%B1xar%C4%B1lmal%C4%B1_olan_s%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Dil keçidi şablonu çıxarılmalı olan səhifələr">Vikipediya:Dil keçidi şablonu çıxarılmalı olan səhifələr</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > Şəxsi alətlər </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item">Daxil olmamısınız</li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n">Müzakirə</a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y">Töhfələr</a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil">Hesab yarat</a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o">Daxil ol</a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > Ad fəzaları </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c">Məqalə</a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/M%C3%BCzakir%C9%99:Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" rel="discussion" title="Məqalə haqqında müzakirə [t]" accesskey="t">Müzakirə</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > azərbaycanca </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > Görünüş </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar">Oxu</a></li><li id="ca-viewsource" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&action=edit" title="Bu səhifə dəyişikliklərdən mühafizə olunur. Amma siz onun mətninə baxa və mətnin surətini köçürə bilərsiniz. [e]" accesskey="e">Mənbəyə bax</a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h">Tarixçəyə bax</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > Daha çox </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > Naviqasiya </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z">Ana səhifə</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar">Kənd meydanı</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar">İcma portalı</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r">Son dəyişikliklər</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x">Təsadüfi məqalə</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > Layihələr </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r">Seçilmiş məqalələr</a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar">Seçilmiş siyahılar</a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r">Yaxşı məqalələr</a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri">Məqalə namizədləri</a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay">Mövzulu ay</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > Xüsusi </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99">Bizimlə əlaqə</a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin">İanə et</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün.">Kömək</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > Alətlər </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j">Səhifəyə keçidlər</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k">Əlaqəli redaktələr</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u">Fayl yüklə</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q">Xüsusi səhifələr</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&oldid=7850551" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid">Daimi keçid</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat">Səhifə məlumatları</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&id=7850551&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat">Bu səhifəyə istinad et</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAz%25C9%2599rbaycanl%25C4%25B1lar">Qısaldılmış URL əldə et</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FAz%25C9%2599rbaycanl%25C4%25B1lar">QR-kodu endir</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > Çap et/ixrac </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar">Kitab yarat</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&action=show-download-screen">PDF kimi yüklə</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p">Çap versiyası</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > Digər layihələrdə </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Azerbaijani_people" hreflang="en">Vikianbar</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q482942" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g">Vikidata elementi</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > Digər dillərdə </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B8%D1%9F%D1%8C%D0%B0%D0%BD%D1%86%D3%99%D0%B0" title="Азербаиџьанцәа – abxaz" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Азербаиџьанцәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abxaz" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Ureu%C3%ABng_Az%C3%A8rbaijan" title="Ureuëng Azèrbaijan – akin" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Ureuëng Azèrbaijan" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="akin" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Azerbeidjanners" title="Azerbeidjanners – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Azerbeidjanners" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Azerins" title="Azerins – araqon" lang="an" hreflang="an" data-title="Azerins" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="araqon" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B0%D8%B1" title="أذر – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أذر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B2%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D9%8A%D9%86" title="أزيريين – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="أزيريين" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B0%D8%B1" title="اذر – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اذر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Etnia_azerbaixana" title="Etnia azerbaixana – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Etnia azerbaixana" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB" title="Къажарал – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="Къажарал" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="آذربایجان تورکلری – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آذربایجان تورکلری" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Әзербайжандар – başqırd" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Әзербайжандар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="başqırd" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Wong_Azerbaijan" title="Wong Azerbaijan – bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Wong Azerbaijan" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="bali" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Aserbaidschaner" title="Aserbaidschaner – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Aserbaidschaner" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Азербайджанцы – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Азербайджанцы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D1%8D%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Азэрбайджанцы – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Азэрбайджанцы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8" title="Азербайджанци – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Азербайджанци" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Urang_Azirbaijan" title="Urang Azirbaijan – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Urang Azirbaijan" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF" title="আজারবাইজানি – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আজারবাইজানি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Azeri" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%83%D0%B4" title="Азербайджанууд – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Азербайджанууд" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/%C3%80zeris" title="Àzeris – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Àzeris" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%88" title="Азербайджанаш – çeçen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Азербайджанаш" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="çeçen" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Aserbaiyani" title="Aserbaiyani – sebuan" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Aserbaiyani" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="sebuan" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D8%B2%DB%95%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%DB%8C%DB%95%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="ئازەربایجانییەکان – Mərkəzi kürdcə" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئازەربایجانییەکان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Mərkəzi kürdcə" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Azerov%C3%A9" title="Azerové – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Azerové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Азербайджансем – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Азербайджансем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Aseriaid" title="Aseriaid – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Aseriaid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Aserbajdsjanere" title="Aserbajdsjanere – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Aserbajdsjanere" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aserbaidschaner" title="Aserbaidschaner – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Aserbaidschaner" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Azery" title="Azery – aşağı sorb" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Azery" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="aşağı sorb" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B6%CE%AD%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Αζέροι – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Αζέροι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Azerbaijanis" title="Azerbaijanis – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Azerbaijanis" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Azeroj" title="Azeroj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Azeroj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Azer%C3%ADes" title="Azeríes – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Azeríes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aserbaid%C5%BEaanlased" title="Aserbaidžaanlased – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Aserbaidžaanlased" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Azerbaijandarrak" title="Azerbaijandarrak – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Azerbaijandarrak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C" title="مردم آذری – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مردم آذری" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Azerit" title="Azerit – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Azerit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Az%C3%A9ris" title="Azéris – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Azéris" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Azerbeidzjanen" title="Azerbeidzjanen – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Azerbeidzjanen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Asarbaise%C3%A1naigh" title="Asarbaiseánaigh – irland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Asarbaiseánaigh" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irland" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pobo_azar%C3%AD" title="Pobo azarí – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Pobo azarí" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Aseriku%C3%A9ra" title="Aserikuéra – quarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Aserikuéra" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="quarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – qorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Azeri" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="qorontalo" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Azerbaijan-ng%C3%ACn" title="Azerbaijan-ngìn – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Azerbaijan-ngìn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%96%D7%A8%D7%99%D7%9D" title="אזרים – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="אזרים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Azeri" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Azeriek" title="Azeriek – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Azeriek" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%A2%D5%A5%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ադրբեջանցիներ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ադրբեջանցիներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Azerios" title="Azerios – interlinqua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Azerios" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="interlinqua" class="interlanguage-link-target">İnterlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Suku_Azerbaijan" title="Suku Azerbaijan – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Suku Azerbaijan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Azerbaijanani" title="Azerbaijanani – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Azerbaijanani" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Azeri" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target">İtaliano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%82%BC%E3%83%AB%E3%83%90%E3%82%A4%E3%82%B8%E3%83%A3%E3%83%B3%E4%BA%BA" title="アゼルバイジャン人 – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アゼルバイジャン人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wong_Azerbaijan" title="Wong Azerbaijan – yava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wong Azerbaijan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="yava" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="აზერბაიჯანელები – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აზერბაიჯანელები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/I%E1%BA%93ariyen" title="Iẓariyen – kabile" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Iẓariyen" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabile" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Jolma_Azerbaijan" title="Jolma Azerbaijan – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Jolma Azerbaijan" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Әзербайжандар – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Әзербайжандар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9F%82%E1%9E%94%E1%9F%83%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%84%E1%9F%8B" title="អាស៊ែបៃហ្សង់ – kxmer" lang="km" hreflang="km" data-title="អាស៊ែបៃហ្សង់" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="kxmer" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EC%A0%9C%EB%A6%AC%EC%9D%B8" title="아제리인 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아제리인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Азербайджанлыла – qaraçay-balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Азербайджанлыла" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="qaraçay-balkar" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Azer%C3%AE_(gel)" title="Azerî (gel) – kürd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Azerî (gel)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kürd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Азербайжандар – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Азербайжандар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Atropateni" title="Atropateni – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Atropateni" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%80%D0%B1%D0%B8%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D1%8C" title="Азирбижан халкь – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Азирбижан халкь" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80" title="Азербайжанар – ləzgi" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Азербайжанар" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="ləzgi" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Azerbaidjani" title="Azerbaidjani – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Azerbaidjani" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Azerbaid%C5%BEanie%C4%8Diai" title="Azerbaidžaniečiai – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Azerbaidžaniečiai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Azerbaid%C5%BE%C4%81%C5%86i" title="Azerbaidžāņi – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Azerbaidžāņi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Suku_Azerbaijan" title="Suku Azerbaijan – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Suku Azerbaijan" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Azery_(vahoaka)" title="Azery (vahoaka) – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Azery (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Азери – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Азери" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%B8%E0%B5%BC%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%AF%E0%B5%8D%E0%B4%9C%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF_(%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%A4)" title="അസർബെയ്ജാനി (ജനത) – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അസർബെയ്ജാനി (ജനത)" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%87%D1%83%D1%83%D0%B4" title="Азербайжанчууд – monqol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Азербайжанчууд" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="monqol" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%91%EA%AF%93%EA%AF%A6%EA%AF%94%EA%AF%95%EA%AF%A5%EA%AF%A2%EA%AF%96%EA%AF%A5%EA%AF%85%EA%AF%A4%EA%AF%81%EA%AF%A4%EA%AF%A1" title="ꯑꯓꯦꯔꯕꯥꯢꯖꯥꯅꯤꯁꯤꯡ – manipüri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯑꯓꯦꯔꯕꯥꯢꯖꯥꯅꯤꯁꯤꯡ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipüri" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Azerbaijan" title="Orang Azerbaijan – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Orang Azerbaijan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%82" title="Азербайджант – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Азербайджант" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Azerbeidzjanen" title="Azerbeidzjanen – aşağı sakson" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Azerbeidzjanen" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="aşağı sakson" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Azerbeidzjanen" title="Azerbeidzjanen – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Azerbeidzjanen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Aserbajdsjanarar" title="Aserbajdsjanarar – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Aserbajdsjanarar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Aserbajdsjanere" title="Aserbajdsjanere – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Aserbajdsjanere" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D0%B3_%D0%B0%D0%B4%C3%A6%D0%BC" title="Азербайджайнаг адæм – osetin" lang="os" hreflang="os" data-title="Азербайджайнаг адæм" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetin" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Aserbaidschaner" title="Aserbaidschaner – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Aserbaidschaner" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Eserbeyjanis" title="Eserbeyjanis – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Eserbeyjanis" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Azerowie" title="Azerowie – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Azerowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C" title="آذری – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آذری" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Azeris" title="Azeris – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Azeris" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Asaru" title="Asaru – keçua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Asaru" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keçua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Azeri" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B" title="Азербайджанцы – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Азербайджанцы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D1%8C%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%80" title="Азербайдьаннар – saxa" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Азербайдьаннар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="saxa" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Azerbaijanis" title="Azerbaijanis – skots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Azerbaijanis" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Azeri" title="Azeri – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Azeri" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Azerbaijani_people" title="Azerbaijani people – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Azerbaijani people" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Azerbajd%C5%BEanci" title="Azerbajdžanci – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Azerbajdžanci" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C" title="آذری – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="آذری" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Azerbajd%C5%BEanci" title="Azerbajdžanci – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Azerbajdžanci" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Vaazeri" title="Vaazeri – şona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Vaazeri" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="şona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Azer%C3%ABt" title="Azerët – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Azerët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Азери – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Азери" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Urang_Azerbaijan" title="Urang Azerbaijan – sundan" lang="su" hreflang="su" data-title="Urang Azerbaijan" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundan" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Azerer" title="Azerer – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Azerer" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Waazeri" title="Waazeri – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Waazeri" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%88%E0%AE%9C%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="அசர்பைஜானியர்கள் – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அசர்பைஜானியர்கள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D2%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D2%B3%D0%BE" title="Озарбойҷониҳо – tacik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Озарбойҷониҳо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tacik" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%9A%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="ชาวอาเซอร์ไบจาน – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาวอาเซอร์ไบจาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Azeriler" title="Azeriler – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Azeriler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D2%97%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%80" title="Әзербайҗаннар – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Әзербайҗаннар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96" title="Азербайджанці – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Азербайджанці" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C" title="آذری – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آذری" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ozarbayjonlar" title="Ozarbayjonlar – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ozarbayjonlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Azerbaijan" title="Người Azerbaijan – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Azerbaijan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Azerbaijani_(katawhan)" title="Azerbaijani (katawhan) – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Azerbaijani (katawhan)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%A1%9E%E6%8B%9C%E7%96%86%E6%97%8F" title="阿塞拜疆族 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="阿塞拜疆族" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="აზერბაიჯანალეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აზერბაიჯანალეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80w%E1%BB%8Dn_%E1%BB%8Dm%E1%BB%8D_Azerbaijan" title="Àwọn ọmọ Azerbaijan – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àwọn ọmọ Azerbaijan" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%A1%9E%E6%8B%9C%E7%96%86%E6%97%8F" title="阿塞拜疆族 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="阿塞拜疆族" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E5%A1%9E%E6%8B%9C%E7%96%86%E4%BA%BA" title="阿塞拜疆人 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="阿塞拜疆人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ama-Azabaijani" title="Ama-Azabaijani – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ama-Azabaijani" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target">İsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q482942#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 06:02, 18 noyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-4fxvw","wgBackendResponseTime":175,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.473","walltime":"1.708","ppvisitednodes":{"value":19504,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":705064,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":131260,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":19,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":23,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":513032,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1352.022 1 -total"," 67.23% 908.929 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 29.82% 403.109 77 Şablon:Cite_book"," 16.42% 222.051 40 Şablon:Cite_web"," 14.37% 194.268 30 Şablon:Kitab3"," 5.76% 77.897 34 Şablon:Link-interwiki"," 5.69% 76.906 1 Şablon:Xalq"," 4.11% 55.525 5 Şablon:Naviqasiya_cədvəli"," 3.76% 50.782 4 Şablon:Məqalə"," 3.19% 43.131 1 Şablon:Vikianbar_kateqoriyası"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.619","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4938491,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-68fccdd5b5-gml46","timestamp":"20241121205240","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Az\u0259rbaycanl\u0131lar","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q482942","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q482942","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-06-13T18:38:54Z","dateModified":"2024-11-18T06:02:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/84\/Azerigirls.JPG","headline":"Az\u0259rbaycanda, h\u0259m\u00e7inin \u015fimal-q\u0259rbi \u0130randa ya\u015fayan \u0259halinin \u0259sas hiss\u0259sini t\u0259\u015fkil ed\u0259n t\u00fcrk xalq\u0131"}</script> </body> </html>