CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Georg Forster – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"025d3dcf-920c-4c82-a2fb-762bb0869181","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Georg_Forster","wgTitle":"Georg Forster","wgCurRevisionId":73169435,"wgRevisionId":73169435,"wgArticleId":292744,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Wyróżnione artykuły","Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Dobre Artykuły","Niemieccy członkowie Royal Society","Niemieccy biolodzy","Niemieccy etnolodzy","Niemieccy pisarze","Niemieccy podróżnicy i odkrywcy","Pisarze niemieckojęzyczni","Urodzeni w 1754","Wykładowcy Szkoły Głównej Litewskiej","Zmarli w 1794"], "wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Georg_Forster","wgRelevantArticleId":292744,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73169435,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty": false,"wgWikibaseItemId":"Q58062","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles": "ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/1200px-Georg_Forster.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1529"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/800px-Georg_Forster.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1019"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/640px-Georg_Forster.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="815"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Georg Forster – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Georg_Forster rootpage-Georg_Forster skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Georg+Forster" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Georg+Forster" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Georg+Forster" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Georg+Forster" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Dzieciństwo_i_pierwsze_podróże" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dzieciństwo_i_pierwsze_podróże"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Dzieciństwo i pierwsze podróże</span> </div> </a> <ul id="toc-Dzieciństwo_i_pierwsze_podróże-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dookoła_świata_z_kapitanem_Cookiem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dookoła_świata_z_kapitanem_Cookiem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Dookoła świata z kapitanem Cookiem</span> </div> </a> <ul id="toc-Dookoła_świata_z_kapitanem_Cookiem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pionier_nowoczesnej_literatury_podróżniczej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pionier_nowoczesnej_literatury_podróżniczej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Pionier nowoczesnej literatury podróżniczej</span> </div> </a> <ul id="toc-Pionier_nowoczesnej_literatury_podróżniczej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forster_na_uniwersytetach" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Forster_na_uniwersytetach"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Forster na uniwersytetach</span> </div> </a> <ul id="toc-Forster_na_uniwersytetach-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Obrazy_znad_dolnego_Renu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Obrazy_znad_dolnego_Renu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Obrazy znad dolnego Renu</span> </div> </a> <ul id="toc-Obrazy_znad_dolnego_Renu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forster_i_rewolucja_francuska" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Forster_i_rewolucja_francuska"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Forster i rewolucja francuska</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Forster_i_rewolucja_francuska-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Forster i rewolucja francuska</span> </button> <ul id="toc-Forster_i_rewolucja_francuska-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Utworzenie_Republiki_Mogunckiej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Utworzenie_Republiki_Mogunckiej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Utworzenie Republiki Mogunckiej</span> </div> </a> <ul id="toc-Utworzenie_Republiki_Mogunckiej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Śmierć_w_rewolucyjnym_Paryżu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Śmierć_w_rewolucyjnym_Paryżu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Śmierć w rewolucyjnym Paryżu</span> </div> </a> <ul id="toc-Śmierć_w_rewolucyjnym_Paryżu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Forster_a_kultura_narodów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Forster_a_kultura_narodów"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Forster a kultura narodów</span> </div> </a> <ul id="toc-Forster_a_kultura_narodów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dziedzictwo_Forstera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dziedzictwo_Forstera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Dziedzictwo Forstera</span> </div> </a> <ul id="toc-Dziedzictwo_Forstera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ważniejsze_utwory" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ważniejsze_utwory"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Ważniejsze utwory</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ważniejsze_utwory-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ważniejsze utwory</span> </button> <ul id="toc-Ważniejsze_utwory-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Po_polsku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_polsku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Po polsku</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_polsku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_angielsku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_angielsku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Po angielsku</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_angielsku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_niemiecku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_niemiecku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Po niemiecku</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_niemiecku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_łacinie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_łacinie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Po łacinie</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_łacinie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Georg Forster</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 39 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-39" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">39 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D9%8A%D9%88%D8%B1%D8%BA_%D9%81%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="غيورغ فوستر – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="غيورغ فوستر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Georq_Forster" title="Georq Forster – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Georq Forster" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جرج فورستر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="جرج فورستر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%AC_%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جرج فورستر – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جرج فورستر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%8C%EC%98%A4%EB%A5%B4%ED%81%AC_%ED%8F%AC%EB%A5%B4%EC%8A%A4%ED%84%B0" title="게오르크 포르스터 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="게오르크 포르스터" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%90%D7%95%D7%A8%D7%92_%D7%A4%D7%95%D7%A8%D7%A1%D7%98%D7%A8" title="גאורג פורסטר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="גאורג פורסטר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Georgius_A._Forster" title="Georgius A. Forster – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Georgius A. Forster" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Georgs_Forsters" title="Georgs Forsters – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Georgs Forsters" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8A%D9%88%D8%B1%D8%AC_%D9%81%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="جيورج فوستر – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جيورج فوستر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Johann_Georg_Adam_Forster" title="Johann Georg Adam Forster – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Johann Georg Adam Forster" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B2%E3%82%AA%E3%83%AB%E3%82%AF%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%AB%E3%82%B9%E3%82%BF%E3%83%BC" title="ゲオルク・フォルスター – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ゲオルク・フォルスター" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AC_%D9%81%D9%88%D8%B3%D9%BC%D8%B1" title="جورج فوسټر – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جورج فوسټر" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3" title="Форстер, Георг – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Форстер, Георг" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3_%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Георг Форстер – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Георг Форстер" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3_%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Георг Форстер – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Георг Форстер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Georg_Forster" title="Georg Forster – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Georg Forster" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%BC%E5%A5%A5%E5%B0%94%E6%A0%BC%C2%B7%E7%A6%8F%E6%96%AF%E7%89%B9" title="格奥尔格·福斯特 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="格奥尔格·福斯特" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58062#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Georg_Forster" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Georg_Forster" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Georg_Forster"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Georg_Forster"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Georg_Forster" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Georg_Forster" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&oldid=73169435" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Georg_Forster&id=73169435&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGeorg_Forster"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGeorg_Forster"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Georg+Forster"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Georg_Forster&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Georg_Forster" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Johann_Georg_Adam_Forster" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q58062" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-good-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Dobre_Artyku%C5%82y" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Dobrego Artykułu”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="To jest dobry artykuł" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/20px-Propozycja_DA.svg.png" decoding="async" width="20" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/30px-Propozycja_DA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Propozycja_DA.svg/40px-Propozycja_DA.svg.png 2x" data-file-width="586" data-file-height="642" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy osoby. Zobacz też: <a href="/wiki/Georg_Forster_(stacja_antarktyczna)" title="Georg Forster (stacja antarktyczna)">Georg Forster (stacja antarktyczna)</a>.</span></div> <table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Georg Forster</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Georg_Forster.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/188px-Georg_Forster.jpg" decoding="async" width="188" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/282px-Georg_Forster.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Georg_Forster.jpg/377px-Georg_Forster.jpg 2x" data-file-width="1256" data-file-height="1600" /></a></span> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce urodzenia </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/26_listopada" title="26 listopada">26 listopada</a> <a href="/wiki/1754" title="1754">1754</a></span> <br /><a href="/wiki/Mokry_Dw%C3%B3r_(wojew%C3%B3dztwo_pomorskie)" title="Mokry Dwór (województwo pomorskie)">Mokry Dwór</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/10_stycznia" title="10 stycznia">10 stycznia</a> <a href="/wiki/1794" title="1794">1794</a></span> <br /><a href="/wiki/Pary%C5%BC" title="Paryż">Paryż</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Zawód, zajęcie </th> <td> <p>przyrodnik </p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Georg_Forster" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Georg_Forster" class="extiw" title="commons:Category:Georg Forster">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Johann Georg Adam Forster</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">pol.</a> <em lang="pl">Jan Jerzy Adam Forster</em><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>; ur. <a href="/wiki/26_listopada" title="26 listopada">26 listopada</a> <a href="/wiki/1754" title="1754">1754</a><sup id="cite_ref-birthdate_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-birthdate-2">[2]</a></sup> w <a href="/wiki/Mokry_Dw%C3%B3r_(wojew%C3%B3dztwo_pomorskie)" title="Mokry Dwór (województwo pomorskie)">Mokrym Dworze</a>, zm. <a href="/wiki/10_stycznia" title="10 stycznia">10 stycznia</a> <a href="/wiki/1794" title="1794">1794</a> w <a href="/wiki/Pary%C5%BC" title="Paryż">Paryżu</a>) – <a href="/wiki/Polska" title="Polska">polsko</a>-<a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">niemiecki</a> <a href="/wiki/Nauki_przyrodnicze" title="Nauki przyrodnicze">przyrodnik</a> <a href="/wiki/Szkocja" title="Szkocja">szkockiego</a> pochodzenia, <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnolog</a>, <a href="/w/index.php?title=Historia_odkry%C4%87_geograficznych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia odkryć geograficznych (strona nie istnieje)">podróżnik</a>, w latach 1784–1787 profesor <a href="/wiki/Historia_naturalna" title="Historia naturalna">historii naturalnej</a> w <a href="/wiki/Uniwersytet_Wile%C5%84ski" title="Uniwersytet Wileński">Szkole Głównej Litewskiej</a> w <a href="/wiki/Wilno" title="Wilno">Wilnie</a>; autor literatury podróżniczej i <a href="/wiki/Rewolucja_francuska" title="Rewolucja francuska">rewolucjonista</a>. </p><p>W młodym wieku brał udział w ekspedycjach naukowych swojego ojca <a href="/wiki/Johann_Reinhold_Forster" title="Johann Reinhold Forster">Johanna Reinholda Forstera</a>, w tym w <a href="/wiki/Druga_podr%C3%B3%C5%BC_Jamesa_Cooka" title="Druga podróż Jamesa Cooka">drugiej wyprawie</a> <a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">Jamesa Cooka</a> po <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a>. Napisany na podstawie notatek ojca raport z tej podróży <i>A Voyage Toward the South Pole and Round the World</i> (<i>Podróż naokoło świata</i><sup id="cite_ref-ronikier_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-ronikier-3">[3]</a></sup>) stanowi do dziś cenny materiał etnologiczny dotyczący ludów <a href="/wiki/Polinezja" title="Polinezja">Polinezji</a> i jest wciąż książką mogącą z łatwością przyciągnąć zainteresowanego literaturą piękną czytelnika. Dzięki tej publikacji dwudziestodwuletni Forster został przyjęty do <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Royal Society</a> i uważa się, że położył podwaliny pod nowoczesną naukową literaturę podróżniczą. Istotnym owocem tej podróży były też liczne, opracowane przez obu Forsterów, oraz w wielu wypadkach zilustrowane stworzonymi przez Georga rysunkami, pierwsze opisy gatunków należących do królestw <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny" title="Rośliny">roślin</a>, <a href="/wiki/Grzyby" title="Grzyby">grzybów</a> i <a href="/wiki/Zwierz%C4%99ta" title="Zwierzęta">zwierząt</a>. </p><p>Po powrocie do <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europy</a> kontynentalnej Forster oddał się aktywności naukowej. Ważnym epizodem początkowej fazy tego okresu była dyskusja z amerykańskim rewolucjonistą <a href="/wiki/Benjamin_Franklin" title="Benjamin Franklin">Beniaminem Franklinem</a> w roku 1777<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. </p><p>W latach 1778–1787 wykładał <a href="/wiki/Historia_naturalna" title="Historia naturalna">historię naturalną</a> w <a href="/w/index.php?title=Collegium_Carolinum_(Kassel)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collegium Carolinum (Kassel) (strona nie istnieje)">Collegium Carolinum</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1109207#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1109207">(inne języki)</a></span> w <a href="/wiki/Kassel" title="Kassel">Kassel</a>, następnie w latach 1784–1787 na <a href="/wiki/Uniwersytet_Wile%C5%84ski" title="Uniwersytet Wileński">Uniwersytecie Wileńskim</a>. W roku 1788 dostał posadę <a href="/wiki/Bibliotekarz" title="Bibliotekarz">bibliotekarza</a> na <a href="/wiki/Uniwersytet_Johannesa_Gutenberga_w_Moguncji" title="Uniwersytet Johannesa Gutenberga w Moguncji">Uniwersytecie w Moguncji</a>. Jego wysiłki w tym czasie koncentrowały się na pisaniu esejów z <a href="/wiki/Botanika" title="Botanika">botaniki</a> oraz etnologii, pisaniu wstępów do różnych książek i opracowań oraz na tłumaczeniu książek podróżniczych. Wśród tych ostatnich znalazło się także tłumaczenie dzienników kapitana Cooka. </p><p>Forster był ważną postacią <a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(epoka)" title="Oświecenie (epoka)">epoki oświecenia</a> w Niemczech. Korespondował z większością jego promotorów w tamtym okresie, włączając w to jego bliskiego przyjaciela <a href="/wiki/Georg_Christoph_Lichtenberg" title="Georg Christoph Lichtenberg">Georga Christopha Lichtenberga</a>. Jego idee i osobowość miały ogromny wpływ na <a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Alexandra von Humboldta</a> – jednego z ważniejszych naukowców XIX wieku. Gdy w roku 1792 Francuzi zajęli <a href="/wiki/Moguncja" title="Moguncja">Moguncję</a>, Forster został jednym z założycieli <a href="/wiki/Jakobini" title="Jakobini">Klubu Jakobinów</a> w tym mieście i zaczął grać jedną z kluczowych ról w założonej wtedy <a href="/w/index.php?title=Republika_Moguncka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Republika Moguncka (strona nie istnieje)">Republice Mogunckiej</a>. W lipcu 1793 roku, kiedy koalicja sił <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">pruskich</a> i <a href="/wiki/Historia_Austrii#Austria_w_XVIII_wieku" title="Historia Austrii">austriackich</a> odzyskała panowanie nad miastem, Forster służący wtedy w Paryżu jako członek delegacji młodej Republiki Mogunckiej, został edyktem cesarskim pozbawiony praw i skazany na wygnanie z obszaru imperium. Nie mogąc wrócić do Niemiec, oddzielony od przyjaciół i rodziny w wyniku udaru zmarł w Paryżu w 1794 r. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dzieciństwo_i_pierwsze_podróże"><span id="Dzieci.C5.84stwo_i_pierwsze_podr.C3.B3.C5.BCe"></span>Dzieciństwo i pierwsze podróże</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Dzieciństwo i pierwsze podróże" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dzieciństwo i pierwsze podróże"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Georg Forster urodził się jako poddany <a href="/wiki/Kr%C3%B3l_Polski" title="Król Polski">króla Polski</a> we wsi <a href="/wiki/Mokry_Dw%C3%B3r_(wojew%C3%B3dztwo_pomorskie)" title="Mokry Dwór (województwo pomorskie)">Mokry Dwór</a> niedaleko <a href="/wiki/Gda%C5%84sk" title="Gdańsk">Gdańska</a>, w <a href="/wiki/Prusy_Kr%C3%B3lewskie" title="Prusy Królewskie">Prusach Królewskich</a>, w <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Koronie Królestwa Polskiego</a>. Był najstarszym dzieckiem <a href="/wiki/Johann_Reinhold_Forster" title="Johann Reinhold Forster">Johanna Reinholda Forstera</a> i jego żony Justiny Elisabeth z domu Nicolai; jego rodzina wywodziła się od <a href="/wiki/Szkoci" title="Szkoci">Szkotów</a>, którzy osiedli w Polsce w XVII wieku. Jego ojciec był naturalistą, naukowcem i <a href="/wiki/Kalwinizm" title="Kalwinizm">kalwińskim</a> <a href="/wiki/Pastor" title="Pastor">pastorem</a>. W roku 1765 zgodził się na wykonanie zlecenia carycy <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzyny II</a>, polegającego na odbyciu podróży badawczej mającej na celu zbadanie sytuacji kolonii niemieckiej nad <a href="/wiki/Wo%C5%82ga" title="Wołga">Wołgą</a>. Georg, w tym czasie dziesięcioletni chłopiec, dołączył do ojca. Wyprawa dotarła do <a href="/wiki/Step" title="Step">stepów</a> nad dolną Wołgą. W trakcie trwania tej podróży odkryto kilka nowych gatunków<sup id="cite_ref-intro_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-intro-5">[5]</a></sup>. Młody Forster nauczył się prowadzenia badań naukowych oraz miał okazję zdobyć praktyczne doświadczenie w <a href="/wiki/Kartografia" title="Kartografia">kartografii</a>. Dodatkowo nauczył się wtedy dobrze <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">języka rosyjskiego</a>. </p><p>Mocno krytyczny wobec gubernatora <a href="/wiki/Sarat%C3%B3w" title="Saratów">Saratowa</a> raport z podróży nie został dobrze przyjęty przez carski dwór, w wyniku czego Forsterowie nie uzyskali stosownego wynagrodzenia<sup id="cite_ref-Reintjes_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Reintjes-6">[6]</a></sup> i musieli się przenieść. Zdecydowali się na osiedlenie w <a href="/wiki/Anglia" title="Anglia">Anglii</a>, co nastąpiło w roku 1766. Ojciec podjął się nauczania w <a href="/wiki/Warrington" title="Warrington">Warrington</a><sup id="cite_ref-boreham_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-boreham-7">[7]</a></sup> oraz dorabiał tłumaczeniem tekstów. W tym czasie młody Forster, w wieku zaledwie 13 lat, opublikował swoją pierwszą książkę – tłumaczenie na angielski napisanej przez <a href="/wiki/Michai%C5%82_%C5%81omonosow" title="Michaił Łomonosow">Łomonosowa</a> historii <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a><sup id="cite_ref-Saine_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Saine-8">[8]</a></sup>, które było dobrze odebrane w kręgach naukowych<sup id="cite_ref-Voegel_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Voegel-9">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dookoła_świata_z_kapitanem_Cookiem"><span id="Dooko.C5.82a_.C5.9Bwiata_z_kapitanem_Cookiem"></span>Dookoła świata z kapitanem Cookiem</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Dookoła świata z kapitanem Cookiem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dookoła świata z kapitanem Cookiem"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W roku 1772 ojciec Georga Johann został członkiem <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Royal Society</a>. Okoliczność ta oraz rezygnacja naukowego opiekuna pierwszej wyprawy Cooka, <a href="/wiki/Joseph_Banks" title="Joseph Banks">Josepha Banksa</a><sup id="cite_ref-Saine_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-Saine-8">[8]</a></sup>, sprawiły, że <a href="/wiki/Admiralicja_brytyjska" title="Admiralicja brytyjska">brytyjska admiralicja</a> zaprosiła starszego Forstera do wzięcia udziału w <a href="/wiki/Druga_podr%C3%B3%C5%BC_Jamesa_Cooka" title="Druga podróż Jamesa Cooka">drugiej podróży</a> <a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">Jamesa Cooka</a> na wody <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a> (1772-1775). I tym razem syn wziął udział w wyprawie ojca. Został zatrudniony jako rysownik. Zadaniem Johanna Forstera podczas tej ekspedycji było opracowanie naukowego sprawozdania z wyprawy, które miało zostać opublikowane po powrocie<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Captainjamescookportrait.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/200px-Captainjamescookportrait.jpg" decoding="async" width="200" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/300px-Captainjamescookportrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Captainjamescookportrait.jpg/400px-Captainjamescookportrait.jpg 2x" data-file-width="6131" data-file-height="7692" /></a><figcaption>Kapitan James Cook</figcaption></figure> <p>13 czerwca 1772 Forsterowie zaokrętowali się na pokładzie <i><a href="/w/index.php?title=HMS_Resolution_(1771)&action=edit&redlink=1" class="new" title="HMS Resolution (1771) (strona nie istnieje)">HMS Resolution</a></i> w <a href="/wiki/Plymouth" title="Plymouth">Plymouth</a>. Trasa wyprawy wiodła początkowo przez <a href="/wiki/Ocean_Atlantycki" title="Ocean Atlantycki">południowy Atlantyk</a>, następnie przez <a href="/wiki/Ocean_Indyjski" title="Ocean Indyjski">Ocean Indyjski</a> oraz <a href="/wiki/Ocean_Po%C5%82udniowy" title="Ocean Południowy">Ocean Południowy</a> do wyspy <a href="/wiki/Polinezja" title="Polinezja">Polinezji</a>, by w końcu, okrążając <a href="/wiki/Horn_(przyl%C4%85dek)" title="Horn (przylądek)">Przylądek Horn</a>, wrócić do Anglii, gdzie ekspedycja znalazła się 30 czerwca 1775. W trakcie trzech lat podróży ekspedycja dotarła do <a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowej Zelandii</a>, wysp <a href="/wiki/Tonga" title="Tonga">Tonga</a>, <a href="/wiki/Nowa_Kaledonia" title="Nowa Kaledonia">Nowej Kaledonii</a>, <a href="/wiki/Tahiti" title="Tahiti">Tahiti</a>, <a href="/wiki/Markizy" title="Markizy">Markiz</a> oraz <a href="/wiki/Wyspa_Wielkanocna" title="Wyspa Wielkanocna">Wyspy Wielkanocnej</a>. Nikt przed nimi nie dopłynął tak daleko na południe i niewiele brakowało, a zostałaby przez nich odkryta <a href="/wiki/Antarktyda" title="Antarktyda">Antarktyda</a>. W wyniku tego przedsięwzięcia obalona została definitywnie teoria <i><a href="/wiki/Terra_Australis" title="Terra Australis">Terra Australis Incognita</a></i>, według której na południu miał istnieć duży, nadający się do zamieszkania kontynent<sup id="cite_ref-intro_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-intro-5">[5]</a></sup>. </p><p>Forster pod kierunkiem ojca podjął najpierw badania <a href="/wiki/Zoologia" title="Zoologia">świata zwierząt</a> i <a href="/wiki/Botanika" title="Botanika">roślin</a> mórz południowych, głównie zajmując się rysowaniem przedstawicieli tych <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_(biologia)" title="Królestwo (biologia)">królestw</a>. Jednak Georg rozwijał swoje własne zainteresowania, które doprowadziły do zupełnie niezależnych studiów z dziedziny <a href="/wiki/Geografia" title="Geografia">geografii</a> porównawczej i <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnologii</a>. Szybko nauczył się języków wysp <a href="/wiki/Polinezja" title="Polinezja">Polinezji</a>. Jego opisy ludzi z tamtego rejonu są cenione po dziś dzień, gdyż ukazują one wysiłki Forstera, aby opisać miejscowych z empatią, sympatią i w dużym stopniu bez <a href="/wiki/Cywilizacja_zachodnia" title="Cywilizacja zachodnia">zachodnich</a>, <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijańskich</a> uprzedzeń. Jednocześnie opisy te nie zawierają idealizacji stanu „szlachetnej dzikości”<sup id="cite_ref-Ackerknecht_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ackerknecht-11">[11]</a></sup>. </p><p>Młody Forster, inaczej niż <a href="/wiki/Louis_Antoine_de_Bougainville" title="Louis Antoine de Bougainville">Louis Antoine de Bougainville</a>, którego starsze o kilka lat opisy podróży na <a href="/wiki/Tahiti" title="Tahiti">Tahiti</a> zapoczątkowały bezkrytyczną, romantyczną apoteozę „szlachetnej dzikości” (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> „noble savage”), miał bardzo zróżnicowany obraz <a href="/wiki/Spo%C5%82ecze%C5%84stwo" title="Społeczeństwo">społeczności</a> wysp południowego Pacyfiku<sup id="cite_ref-autonazwa2_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa2-12">[12]</a></sup>. Opisał on rozmaite <a href="/wiki/Struktura_spo%C5%82eczna" title="Struktura społeczna">struktury społeczne</a> oraz <a href="/wiki/Religia" title="Religia">religie</a>, które napotkał na <a href="/wiki/Wyspy_Towarzystwa" title="Wyspy Towarzystwa">Wyspach Towarzystwa</a>, Wyspie Wielkanocnej oraz na wyspach Tonga i na Nowej Zelandii. Ich zróżnicowanie tłumaczył różnicami w panujących w tych miejscach warunkach życiowych. Jednocześnie zauważył, że języki na tych raczej szeroko rozrzuconych wyspach są dosyć do siebie podobne. Na przykład o mieszkańcach wysp <a href="/w/index.php?title=Nomuka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nomuka (strona nie istnieje)">Nomuka</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1641551#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1641551">(inne języki)</a></span> (w <a href="/wiki/Archipelag_Ha%CA%BBapai" title="Archipelag Haʻapai">grupie wysp Haʻapai</a> należącej do dzisiejszego Tonga) pisał, że ich języki, pojazdy, broń, meble, ubrania, tatuaże, sposób układania bród; w skrócie całe ich istnienie, doskonale zgadzało się z tym, co już widział, badając plemiona na wyspie <a href="/wiki/Tongatapu" title="Tongatapu">Tongatapu</a>. Dodawał jednak, że nie mógł <i>dopatrzyć się żadnego rodzaju poddaństwa, które z kolei było bardzo widoczne wśród plemion Tonga-Tabboo, gdzie graniczyło ono wręcz z niewolnictwem, gdy chodziło o oddawanie czci królowi</i><sup id="cite_ref-VTW_TT_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-VTW_TT-13">[13]</a></sup>. </p><p>Zebrane przez Georga i Reinholda Forsterów przedmioty o charakterze <a href="/wiki/Etnografia" title="Etnografia">etnograficznym</a> są obecnie wystawiane jako <i>Cook-Forster-Sammlung</i> (<i>Kolekcja Cook-Forster</i>) w muzeum <a href="/wiki/Sammlung_f%C3%BCr_V%C3%B6lkerkunde" title="Sammlung für Völkerkunde">Sammlung für Völkerkunde</a> w <a href="/wiki/Getynga" title="Getynga">Getyndze</a><sup id="cite_ref-goettingen_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-goettingen-14">[14]</a></sup>. Inna kolekcja zebranych przez nich obiektów wystawiana jest w <a href="/w/index.php?title=Muzeum_Pitta_Riversa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muzeum Pitta Riversa (strona nie istnieje)">Muzeum Pitta Riversa</a> w <a href="/wiki/Oksford" title="Oksford">Oksfordzie</a><sup id="cite_ref-oxford_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-oxford-15">[15]</a></sup>. </p><p>Sama podróż przyniosła wiele wyników naukowych. Już w roku 1776 Forsterowie opublikowali w Londynie pracę o florze Polinezji, która zawierała opisy 256 nowych dla nauki gatunków roślin zilustrowane 75 rysunkami wykonanymi przez Georga<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[16]</a></sup>. Praca ta przyniosła obu badaczom natychmiast sławę w świecie nauki. </p><p>Jednak w trakcie trwania samej wyprawy stosunki między Forsterami a kapitanem Cookiem i jego oficerami były bardzo trudne, co wynikało z cierpkiego charakteru Forstera-ojca<sup id="cite_ref-intro_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-intro-5">[5]</a></sup> oraz braku zgody Cooka na poświęcenie większej ilości czasu na badania botaniczne i inne obserwacje naukowe. Po nieprzyjemnych doświadczeniach z Forsterami Cook odmówił przy trzeciej swojej podróży przyjęcia na pokład naukowców<sup id="cite_ref-autonazwa11_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa11-17">[17]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pionier_nowoczesnej_literatury_podróżniczej"><span id="Pionier_nowoczesnej_literatury_podr.C3.B3.C5.BCniczej"></span>Pionier nowoczesnej literatury podróżniczej</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Pionier nowoczesnej literatury podróżniczej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pionier nowoczesnej literatury podróżniczej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Myoporum_laetum.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Myoporum_laetum.jpg/220px-Myoporum_laetum.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Myoporum_laetum.jpg/330px-Myoporum_laetum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Myoporum_laetum.jpg/440px-Myoporum_laetum.jpg 2x" data-file-width="1984" data-file-height="1488" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=Myoporum_laetum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Myoporum laetum (strona nie istnieje)">Myoporum laetum</a></i> G.Forst. – jedna z roślin opisanych przez G. Forstera w wyniku podróży</figcaption></figure> <p>Wspomniane konflikty nie zniknęły po skończeniu podróży i zaznaczyły się silnie, gdy wynikł problem tego, kto powinien napisać oficjalny opis podróży. Szef admiralicji, <a href="/wiki/John_Montagu_(4._hrabia_Sandwich)" title="John Montagu (4. hrabia Sandwich)">Lord Sandwich</a>, jednocześnie wykazywał chęć zapłacenia obiecanych pieniędzy za pracę naukową i opis, ale niezadowolony z przedstawionego pierwszego rozdziału raportu próbował ustanowić nad Forsterem-ojcem redaktora. Naukowiec nie chciał, aby ktoś korygował jego pisanie, gdyż uważał, że sprowadzało go to do poziomu ucznia, więc odrzucał on wszelkie próby negocjacji w tym kierunku<sup id="cite_ref-aulie1_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-aulie1-18">[18]</a></sup>. W wyniku tego oficjalny opis wyprawy został sporządzony przez <a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">Cooka</a>, a Forsterowie zostali pozbawieni prawa do jego stworzenia i nie uzyskali zapłaty za swoją pracę. W trakcie negocjacji młody Forster podjął decyzję, aby wydać nieoficjalny raport z podróży. W roku 1777 opublikowana została książka <i>Podróż naokoło świata</i> (ang. <i>A Voyage round the World in His Britannic Majesty’s Sloop Resolution, Commanded by Capt. James Cook, during the Years, 1772, 3, 4, and 5</i> – tłumaczenie pełnego tytułu <i>Podróż naokoło świata na jednomasztowcu Jego Brytyjskiej Królewskiej Mości Resolution, dowodzonym przez kapt. Jamesa Cooka w latach 1772, 3, 4 i 5</i>). Publikacja ta była pierwszym opisem drugiej podróży Cooka (wyszła na sześć tygodni przed oficjalną relacją) i była przeznaczona dla szerokiej rzeszy czytelników. Dzięki tej książce oraz jej własnemu przekładowi na niemiecki (publikacja w latach 1778–1780) Forster zyskał prawdziwą sławę. Poeta <a href="/wiki/Christoph_Martin_Wieland" title="Christoph Martin Wieland">Christoph Martin Wieland</a> ocenił książkę jako najważniejszą pozycję swoich czasów i nawet dzisiaj pozostaje ona jednym z najważniejszych opisów podróży w historii. Utwór ten miał istotny wpływ na całą <a href="/wiki/Literatura_niemieckoj%C4%99zyczna" title="Literatura niemieckojęzyczna">literaturę</a>, kulturę i naukę niemiecką. Pod wielkim jej wpływem był na przykład <a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Alexander von Humboldt</a><sup id="cite_ref-Smith_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Smith-19">[19]</a></sup> i stanowiła ona inspirację dla wielu <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnologów</a> w późniejszych czasach. </p><p>Jego utwór wyróżniał się wśród typowych dzieł <a href="/wiki/Literatura_podr%C3%B3%C5%BCnicza" title="Literatura podróżnicza">literatury podróżniczej</a>, gdyż stanowił nie tylko zestawienie danych, ale przedstawiał spójne, kolorowe i rzetelne <a href="/wiki/Etnografia" title="Etnografia">etnograficzne</a> fakty zebrane w wyniku wykonywania szczegółowych i nacechowanych sympatią do spotykanych ludzi obserwacji. Autor często przerywał opis, aby wzbogacić go o związane z treścią <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozoficzne</a> uwagi<sup id="cite_ref-intro_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-intro-5">[5]</a></sup> i nie unikał też odniesień do literatury. </p><p>Jego uwaga skupiała się zawsze na ludziach, których napotkał: ich zachowaniach, zwyczajach, przyzwyczajeniach, religiach i formach organizacji społecznej. W <i>Podróży naokoło świata</i> zamieścił on nawet pełne pieśni śpiewane przez ludy <a href="/wiki/Polinezja" title="Polinezja">Polinezji</a> z ich tekstami oraz <a href="/wiki/Nuta" title="Nuta">nutami</a>. Książka ta nawet dzisiaj jest jednym z najważniejszych źródeł dotyczących społeczności południowego Pacyfiku, zwłaszcza że pochodzi ona z czasów zanim w istotny sposób zaznaczył się tam wpływ cywilizacji europejskiej. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg/220px-Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg" decoding="async" width="220" height="352" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg/330px-Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg/440px-Jatropha-Zeichnung-von-Georg-Forster-1772.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Wykonany przez Forstera na <a href="/wiki/Republika_Zielonego_Przyl%C4%85dka" title="Republika Zielonego Przylądka">Wyspach Zielonego Przylądka</a> rysunek rośliny <i><a href="/w/index.php?title=Jatropha_gynandra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jatropha gynandra (strona nie istnieje)">Jatropha gynandra</a></i></figcaption></figure> <p>Obaj Forsterowie opublikowali również swoje opisy podróży po południowym Pacyfiku w <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">berlińskim</a> czasopiśmie <i>Magazin von merkwürdigen neuen Reisebeschreibungen</i> (<i>Czasopismo z nadzwyczajnymi nowymi opisami podróży</i>), dodatkowo Forster opublikował w latach 1791–1793 tłumaczenie na niemiecki książki <i>A Voyage to the South Sea, by Lieutenant <a href="/wiki/William_Bligh" title="William Bligh">William Bligh</a>, London 1792</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forster_na_uniwersytetach">Forster na uniwersytetach</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Forster na uniwersytetach" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Forster na uniwersytetach"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Publikacja <i>Podróży naokoło świata</i> przyniosła Forsterowi uznanie w świecie naukowym całej Europy. Cieszące się dużą renomą angielskie <a href="/wiki/Royal_Society" title="Royal Society">Royal Society</a> przyjęło go 9 stycznia 1777 w swoje szeregi, mimo iż miał wtedy niecałe 23 lata<sup id="cite_ref-Roysoc_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Roysoc-20">[20]</a></sup>. Podobne tytuły nadano mu w akademiach od <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlina</a> po <a href="/wiki/Madryt" title="Madryt">Madryt</a><sup id="cite_ref-Ronikier_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ronikier-21">[21]</a></sup>. Jednak te zaszczyty nie przyniosły mu pieniędzy. W roku 1778 udał się do Niemiec, gdzie przyjął pozycję z obowiązkami dydaktycznymi jako profesor <a href="/wiki/Historia_naturalna" title="Historia naturalna">historii naturalnej</a> w <a href="/w/index.php?title=Collegium_Carolinum_(Kassel)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Collegium Carolinum (Kassel) (strona nie istnieje)">Collegium Carolinum</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1109207#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1109207">(inne języki)</a></span> w <a href="/wiki/Kassel" title="Kassel">Kassel</a>. Tam poznał swoją przyszłą żonę, <a href="/wiki/Therese_Huber" title="Therese Huber">Therese Huber</a>, córkę profesora <a href="/wiki/Filologia_klasyczna" title="Filologia klasyczna">filologii klasycznej</a>, która później stała się jedną z pierwszych niezależnych pisarek niemieckich. Związek małżeński między nimi został zawarty w roku 1785 (już po opuszczeniu Kassel przez Forstera) i dał trójkę dzieci, jednak małżeństwo nie należało do zgodnych. Od czasu swego pobytu w Kassel Forster prowadził ożywioną korespondencję z ważnymi postaciami epoki <a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(epoka)" title="Oświecenie (epoka)">oświecenia</a> w tym z <a href="/wiki/Gotthold_Ephraim_Lessing" title="Gotthold Ephraim Lessing">Lessingiem</a>, <a href="/wiki/Johann_Gottfried_Herder" title="Johann Gottfried Herder">Herderem</a>, <a href="/wiki/Christoph_Martin_Wieland" title="Christoph Martin Wieland">Wielandem</a> oraz <a href="/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe" title="Johann Wolfgang von Goethe">Goethem</a>. Zainicjował on także współpracę między Uniwersytetem w Kassel a Uniwersytetem <a href="/wiki/Getynga" title="Getynga">Getyngi</a> w <a href="/wiki/Hanower" title="Hanower">Hanowerze</a>, gdzie pracował <a href="/wiki/Georg_Christoph_Lichtenberg" title="Georg Christoph Lichtenberg">Georg Christoph Lichtenberg</a>. Wspólnie założyli i wydawali czasopismo naukowo-literackie <i>Göttingisches Magazin der Wissenschaften und Litteratur</i><sup id="cite_ref-autonazwa8_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa8-22">[22]</a></sup>. Najbliższy przyjaciel Forstera, <a href="/wiki/Samuel_Thomas_von_S%C3%B6mmering" title="Samuel Thomas von Sömmering">Samuel Thomas von Sömmering</a>, przybył do Kassel niedługo po Georgu i obaj działali w lokalnej grupie <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCokrzy%C5%BC" title="Różokrzyż">różokrzyżowców</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Uniwersytet_Wilenski11.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Uniwersytet_Wilenski11.jpg/220px-Uniwersytet_Wilenski11.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Uniwersytet_Wilenski11.jpg/330px-Uniwersytet_Wilenski11.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/69/Uniwersytet_Wilenski11.jpg 2x" data-file-width="368" data-file-height="294" /></a><figcaption>Biblioteka i obserwatorium Uniwersytetu Wileńskiego w XIX wieku</figcaption></figure> <p>Jednak w roku 1783 Forster zauważył, iż zaangażowanie w ruch różokrzyżowców odwiodło go nie tylko od prawdziwej nauki, ale i pogrążyło w długach<sup id="cite_ref-autonazwa7_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa7-23">[23]</a></sup> (nigdy nie był zresztą zbyt dobry w kontrolowaniu swoich wydatków<sup id="cite_ref-intro_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-intro-5">[5]</a></sup>). Dlatego Forster z radością przyjął w roku 1784 propozycję polskiej <a href="/wiki/Komisja_Edukacji_Narodowej" title="Komisja Edukacji Narodowej">Komisji Edukacji Narodowej</a> i został szefem katedry <a href="/wiki/Historia_naturalna" title="Historia naturalna">historii naturalnej</a> na <a href="/wiki/Uniwersytet_Wile%C5%84ski" title="Uniwersytet Wileński">Uniwersytecie Wileńskim</a><sup id="cite_ref-autonazwa4_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa4-24">[24]</a></sup>. Początkowo był on tam przyjmowany dobrze, jednak czuł się tam coraz bardziej wyizolowany. Stwierdził, że „<i>panowie polscy dookoła są krańcowo obojętni w stosunku do nauki, a szczególnie w stosunku do historii naturalnej</i>”<sup id="cite_ref-mochtak_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-mochtak-25">[25]</a></sup>. Większość z jego kontaktów stanowili wciąż naukowcy z Niemiec; szczególnie godna wspomnienia jest tutaj jego dyskusja z <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Immanuelem Kantem</a> nad definicją <a href="/wiki/Rasa" title="Rasa">rasy</a> w odniesieniu do człowieka<sup id="cite_ref-autonazwa5_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa5-26">[26]</a></sup>. W roku 1785 Forster udał się do <a href="/wiki/Halle_(Saale)" title="Halle (Saale)">Halle</a>, gdzie złożył jako <a href="/wiki/Doktor_(stopie%C5%84_naukowy)" class="mw-redirect" title="Doktor (stopień naukowy)">doktorat</a> z <a href="/wiki/Medycyna" title="Medycyna">medycyny</a> swoją pracę o roślinach Południowego Pacyfiku (praca nosiła tytuł <i>De Plantis Esculentia Insularum Oceania Australis</i>)<sup id="cite_ref-aulie2525_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-aulie2525-27">[27]</a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28">[28]</a></sup>. Dodatkowo jego ambicje stworzenia prawdziwego centrum badawczego historii naturalnej nie uzyskały odpowiedniego wsparcia finansowego ze strony polskich władz. Co więcej jego słynny wykład o historii naturalnej z roku 1785 przeszedł raczej bez echa i nie był nawet wydrukowany (nastąpiło to dopiero w roku 1843). Te okoliczności doprowadziły do silnych napięć między nim a lokalną społecznością<sup id="cite_ref-Bodi_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bodi-29">[29]</a></sup>. W wyniku tego zerwał na sześć lat przed zakończeniem swój kontrakt, gdy caryca <a href="/wiki/Katarzyna_II_Wielka" title="Katarzyna II Wielka">Katarzyna</a> zaoferowała mu możliwość wzięcia udziału w podróży dookoła świata za wysokie wynagrodzenie wraz z obietnicą posady profesora w <a href="/wiki/Petersburg" title="Petersburg">Petersburgu</a><sup id="cite_ref-King_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-King-30">[30]</a></sup>. Doprowadziło to do silnego konfliktu między nim i <a href="/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki" title="Jędrzej Śniadecki">Jędrzejem Śniadeckim</a>. Ostatecznie rosyjska propozycja nie doszła do skutku z powodu wybuchu <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-szwedzka_(1788%E2%80%931790)" title="Wojna rosyjsko-szwedzka (1788–1790)">wojny rosyjsko-szwedzkiej</a>, a Forster musiał opuścić <a href="/wiki/Wilno" title="Wilno">Wilno</a> w końcu sierpnia 1787<sup id="cite_ref-mochtak_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-mochtak-25">[25]</a></sup>. Pozostawił po sobie zaczątki ogrodu botanicznego i cenny księgozbiór<sup id="cite_ref-mochtak_25-2" class="reference"><a href="#cite_note-mochtak-25">[25]</a></sup>. Osiedlił się w <a href="/wiki/Moguncja" title="Moguncja">Moguncji</a>, gdzie zajął posadę jako bibliotekarz Uniwersytetu w Moguncji. Posadę tę zajmował przed nim jego przyjaciel <a href="/w/index.php?title=Johannes_von_M%C3%BCller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes von Müller (strona nie istnieje)">Johannes von Müller</a>, który upewnił się, że właśnie Forster ją zajmie po jego przejściu do administracji <a href="/wiki/Elektorzy_Rzeszy" title="Elektorzy Rzeszy">elektora</a> <a href="/w/index.php?title=Friedrich_Karl_Josef_von_Erthal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Friedrich Karl Josef von Erthal (strona nie istnieje)">Friedricha von Erthal</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q87611#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q87611">(inne języki)</a></span><sup id="cite_ref-autonazwa3_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa3-31">[31]</a></sup>. Forster pozostawił po sobie dzieła przyrodnicze i geograficzne oparte głównie na doświadczeniach zebranych w czasie podróży dookoła świata. Zostawił też 300 stron rękopisu <i>Compendiolum proprium</i>, stanowiącego konspekt jego wykładów, ilustrowanych okazami botanicznymi i etnograficznymi z Mórz Południowych<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[32]</a></sup>. </p><p>W tym okresie swojego życia regularnie publikował prace związane z wyprawami odkrywczymi jego czasów oraz prowadził ożywioną działalność translatorską – pisał on na przykład o trzeciej podróży <a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">Cooka</a> na wody południowego Pacyfiku oraz o wyprawie <a href="/wiki/HMS_Bounty" title="HMS Bounty">HMS Bounty</a>. Przetłumaczył również na język niemiecki prowadzone podczas tych wypraw dzienniki Cooka i <a href="/wiki/William_Bligh" title="William Bligh">Bligha</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33">[33]</a></sup>. Forster utrzymywał, zapoczątkowane jeszcze za czasów londyńskich, kontakty z inicjatorem wyprawy Bounty oraz członkiem pierwszej wyprawy Cooka sir <a href="/wiki/Joseph_Banks" title="Joseph Banks">Josephem Banksem</a>. W czasie pobytu w Wilnie napisał artykuł pt. „Neuholland und die brittische Colonie in Botany-Bay” opublikowany w <i>Allgemeines historisches Taschenbuch,</i> (Berlin, grudzień 1786) nadzwyczaj proroczy esej na temat przyszłości ustanowionej w roku 1788 brytyjskiej kolonii w <a href="/wiki/Nowa_Po%C5%82udniowa_Walia" title="Nowa Południowa Walia">Nowej Południowej Walii</a><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[34]</a></sup>. </p><p>Kolejnym polem zainteresowania Forstera była <a href="/wiki/Indologia" title="Indologia">indologia</a> (jednym z głównych celów niedoszłej wyprawy, którą miała finansować caryca Katarzyna, były <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a>). Jego tłumaczenie, z przygotowanej przez <a href="/wiki/William_Jones_(j%C4%99zykoznawca)" title="William Jones (językoznawca)">Sir Williama Jonesa</a> <a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łacińskiej</a> wersji, oryginalnie napisanej w <a href="/wiki/Sanskryt" title="Sanskryt">sanskrycie</a> sztuki <i><a href="/w/index.php?title=Sakuntala&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sakuntala (strona nie istnieje)">Sakuntala</a></i> silnie wpłynęło na <a href="/wiki/Johann_Gottfried_Herder" title="Johann Gottfried Herder">Johanna Herdera</a> i pobudziło w niemieckim obszarze językowym zainteresowanie kulturą Indii<sup id="cite_ref-autonazwa1_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa1-35">[35]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schotel_Stranden_Delphine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Schotel_Stranden_Delphine.jpg/220px-Schotel_Stranden_Delphine.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Schotel_Stranden_Delphine.jpg/330px-Schotel_Stranden_Delphine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/40/Schotel_Stranden_Delphine.jpg 2x" data-file-width="357" data-file-height="264" /></a><figcaption><i>Delphine znoszony na brzeg w <a href="/wiki/Zandvoort" title="Zandvoort">Zandvoort</a> (<a href="/wiki/Holandia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Holandia Północna">Holandia</a>)</i>, 1822, obraz <a href="/w/index.php?title=Johannes_Christiaan_Schotel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johannes Christiaan Schotel (strona nie istnieje)">Johannesa Christiaana Schotela</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q709892#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q709892">(inne języki)</a></span></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Obrazy_znad_dolnego_Renu">Obrazy znad dolnego Renu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Obrazy znad dolnego Renu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Obrazy znad dolnego Renu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Latem 1790 roku Forster i młody <a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Alexander von Humboldt</a> wyruszyli z Moguncji w długą podróż przez południowe <a href="/wiki/Niderlandy_Po%C5%82udniowe" title="Niderlandy Południowe">Niderlandy Południowe</a>, <a href="/wiki/Republika_Zjednoczonych_Prowincji" title="Republika Zjednoczonych Prowincji">Republikę Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich</a> i <a href="/wiki/Anglia" title="Anglia">Anglię</a>, która zakończyła się w <a href="/wiki/Pary%C5%BC" title="Paryż">Paryżu</a>. Wrażenia z podróży zostały opisane w trzytomowej publikacji <i>Ansichten vom Niederrhein, von Brabant, Flandern, Holland, England und Frankreich im April, Mai und Juni 1790</i> (<i>Obrazy znad dolnego Renu, z Brabancji, Flandrii, Holandii, Anglii oraz Francji w kwietniu, maju i czerwcu 1790</i>), która wyszła drukiem w latach 1791–1794. Książkę tę Goethe ocenił tak: <i>Man mag, wenn man geendigt hat, gerne wieder von vorne anfangen und wünscht sich, mit einem so guten, so unterrichteten Beobachter zu reisen</i> (<i>Po przeczytaniu tej książki chciałoby się zacząć ją jeszcze raz od początku i chciałoby się też wyruszyć w podróż z tak dobrym i wykształconym obserwatorem.</i>) Pozycja ta zawiera rozważania, których wpływ na <a href="/wiki/Historia_sztuki" title="Historia sztuki">historię sztuki</a> można porównać z wpływem, jaki <i>Podróż naokoło świata</i> wywarła na <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnologię</a>. Forster w tej książce jest jednym z pierwszych pisarzy, którzy docenili <a href="/wiki/Architektura_gotycka" title="Architektura gotycka">architekturę gotycką</a> <a href="/wiki/Katedra_Kolo%C5%84ska" title="Katedra Kolońska">katedry w Kolonii</a>, powszechnie w jego czasach uważaną za „barbarzyńską”. <i>Obrazy...</i> współgrały również dobrze z <a href="/wiki/Romantyzm" title="Romantyzm">wczesnoromantycznymi</a> prądami intelektualnymi ówczesnego obszaru niemieckojęzycznego<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36">[36]</a></sup>. </p><p>Jednak pisarz znowu, tak jak 15 lat wcześniej, opisując podróż po Pacyfiku, skupił swoje główne zainteresowanie na społecznych zachowaniach ludzi. Jego ciekawość przyciągały powstania narodowe we <a href="/wiki/Flandria_(region)" title="Flandria (region)">Flandrii</a> i <a href="/wiki/Brabancja_(kraina_historyczna)" title="Brabancja (kraina historyczna)">Brabancji</a> oraz oczywiście <a href="/wiki/Rewolucja_francuska" title="Rewolucja francuska">rewolucja francuska</a>. Podróż przez te kraje oraz przez Niderlandy i Anglię, gdzie wolności obywateli były równie dobrze rozwinięte, pozwoliły mu na ustalenie swoich własnych politycznych preferencji. Od czasu tej podróży zaczął on być zagorzałym przeciwnikiem <a href="/wiki/Ancien_r%C3%A9gime" title="Ancien régime">ancien régime’u</a>. Podobnie jak inni niemieccy uczeni tamtych czasów uznał on wybuch rewolucji za oczywistą konsekwencję ruchu <a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(epoka)" title="Oświecenie (epoka)">oświecenia</a>. Już 30 lipca 1789, niedługo po tym, jak dowiedział się o <a href="/wiki/Bastylia" title="Bastylia">zburzeniu Bastylii</a>, pisał do swojego teścia, filologa <a href="/wiki/Christian_Gottlob_Heyne" title="Christian Gottlob Heyne">Christiana Gottloba Heyne</a>: </p> <dl><dd>„<i>Schön ist es aber zu sehen, was die Philosophie in den Köpfen gereift und dann im Staate zustande gebracht hat. (...) Also ist es doch der sicherste Weg, die Menschen über ihre Rechte aufzuklären; dann gibt sich das übrige wie von selbst.</i>”<sup id="cite_ref-zeit_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-zeit-37">[37]</a></sup></dd></dl> <p>(Można to odczytać po polsku tak: <i>Pięknie jest widzieć, co filozofia rozwinęła w głowach i czego dokonała w tym państwie. (...) Zatem edukowanie ludzi o ich prawach jest przecież najlepszą drogą; reszta wyniknie jakby sama z siebie.</i>). </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Freiheitsbaum.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Freiheitsbaum.jpg/220px-Freiheitsbaum.jpg" decoding="async" width="220" height="262" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Freiheitsbaum.jpg/330px-Freiheitsbaum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Freiheitsbaum.jpg/440px-Freiheitsbaum.jpg 2x" data-file-width="599" data-file-height="712" /></a><figcaption>Słup wolności na granicy z <a href="/w/index.php?title=Republika_Moguncka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Republika Moguncka (strona nie istnieje)">Republiką Moguncką</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forster_i_rewolucja_francuska">Forster i rewolucja francuska</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Forster i rewolucja francuska" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Forster i rewolucja francuska"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Utworzenie_Republiki_Mogunckiej">Utworzenie Republiki Mogunckiej</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Utworzenie Republiki Mogunckiej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Utworzenie Republiki Mogunckiej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po tym jak rewolucyjna armia francuska pod dowództwem generała <a href="/wiki/Adam_Philippe_de_Custine" title="Adam Philippe de Custine">Custine</a> zdobyła kontrolę nad <a href="/wiki/Moguncja" title="Moguncja">Moguncją</a> 21 października 1792 Forster przyłączył się do grupy założycieli klubu <a href="/wiki/Jakobini" title="Jakobini">jakobińskiego</a> „Freunde der Freiheit und Gleichheit” („Przyjaciele Wolności i Równości”). Na początku zaś roku 1793 był aktywnie zaangażowany w organizację <a href="/w/index.php?title=Republika_Moguncka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Republika Moguncka (strona nie istnieje)">Republiki Mogunckiej</a>. Ta pierwsza na niemieckiej ziemi republika zbudowana była na zasadach <a href="/wiki/Demokracja" title="Demokracja">demokracji</a> i obejmowała obszary na lewym brzegu <a href="/wiki/Ren" title="Ren">Renu</a>, między <a href="/wiki/Landau_in_der_Pfalz" title="Landau in der Pfalz">Landau in der Pfalz</a> a <a href="/wiki/Bingen_am_Rhein" title="Bingen am Rhein">Bingen am Rhein</a>. Forster został wiceprezydentem tymczasowego zarządu republiki i kandydatem w wyborach do miejscowego parlamentu <i>Rheinisch-Deutscher Nationalkonvent</i> (<i>Nadreńskiego, Niemieckiego Konwentu Narodowego</i>). W okresie od stycznia do marca 1793 zajmował się też redagowaniem pisma <i>Die neue Mainzer Zeitung oder Der Volksfreund</i>. W swoim pierwszym artykule napisał on: </p> <dl><dd><i>„Die Pressefreiheit herrscht endlich innerhalb dieser Mauern, wo die Buchdruckerpresse erfunden ward.”</i></dd> <dd><i>„<a href="/wiki/Wolno%C5%9B%C4%87_prasy" title="Wolność prasy">Wolność prasy</a> w końcu rządzi tam, gdzie wynaleziono <a href="/wiki/Prasa_(maszyna)" title="Prasa (maszyna)">prasę drukarską</a>.”</i></dd></dl> <p>Wolność jednak nie trwała zbyt długo. Republika Moguncka istniała tylko do momentu wycofania się wojsk francuskich w lipcu 1793 po bitwie pod Moguncją. </p><p>W czasie tych walk Forster był poza miastem. Razem z <a href="/w/index.php?title=Adam_Lux&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adam Lux (strona nie istnieje)">Adamem Luxem</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q87798#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q87798">(inne języki)</a></span> reprezentowali moguncki parlament w <a href="/wiki/Pary%C5%BC" title="Paryż">Paryżu</a>, gdzie zostali wysłani z petycją, aby Republikę Moguncką, która nie była w stanie istnieć jako niezależne państwo, przyłączyć do <a href="/wiki/I_Republika_Francuska" title="I Republika Francuska">Republiki Francuskiej</a>. Petycja została przyjęta, jednak nie miało to praktycznego znaczenia, gdyż Moguncja została zdobyta przez pruskie oraz austriackie wojska i przywrócony tam został stary porządek<sup id="cite_ref-WHKMLA_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHKMLA-38">[38]</a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg/220px-James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg" decoding="async" width="220" height="312" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg/330px-James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg/440px-James_Gillray_Pinnacle_of_Liberty.jpeg 2x" data-file-width="745" data-file-height="1056" /></a><figcaption>Kulminacja wolności, satyra <a href="/w/index.php?title=James_Gillray&action=edit&redlink=1" class="new" title="James Gillray (strona nie istnieje)">Jamesa Gillraya</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Śmierć_w_rewolucyjnym_Paryżu"><span id=".C5.9Amier.C4.87_w_rewolucyjnym_Pary.C5.BCu"></span>Śmierć w rewolucyjnym Paryżu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Śmierć w rewolucyjnym Paryżu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Śmierć w rewolucyjnym Paryżu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na mocy <a href="/wiki/Dekret" title="Dekret">dekretu</a> cesarza <a href="/wiki/Franciszek_II_Habsburg" title="Franciszek II Habsburg">Franciszka II</a>, który nakładał kary na poddanych niemieckich współpracujących z francuskim rządem rewolucyjnym, Forster został pozbawiony mienia i praw obywatelskich w Niemczech. Co więcej, wyznaczono cenę 100 dukatów za jego głowę, w związku z czym nie mógł już tam wrócić<sup id="cite_ref-autonazwa9_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa9-39">[39]</a></sup>. Pozbawiony jakichkolwiek środków do życia oraz kontaktu z żoną, która została z dziećmi oraz jej przyszłym mężem <a href="/w/index.php?title=Ludwig_Ferdinand_Huber&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ludwig Ferdinand Huber (strona nie istnieje)">Ludwigiem Huberem</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q88699#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q88699">(inne języki)</a></span> w Moguncji, pozostał w Paryżu. W tym czasie francuska rewolucja weszła w fazę <a href="/wiki/Rewolucja_francuska#Rządy_jakobinów" title="Rewolucja francuska">rządu terroru</a> wprowadzonego przez <a href="/wiki/Komitet_Ocalenia_Publicznego" title="Komitet Ocalenia Publicznego">Komitet Ocalenia Publicznego</a> pod kierownictwem <a href="/wiki/Maximilien_de_Robespierre" title="Maximilien de Robespierre">Maksymiliana Robespierre’a</a>. Forster mógł naocznie przekonać się o różnicy między obietnicami szczęśliwości dla wszystkich, jakie dawała rewolucja, a jej okrutną praktyką. Jednak inaczej niż inni niemieccy zwolennicy rewolucji, jak na przykład <a href="/wiki/Friedrich_Schiller" title="Friedrich Schiller">Friedrich Schiller</a>, widząc skutki terroru, nie odwrócił się od ideałów rewolucyjnych. Zdarzenia we Francji były dla niego naturalnym zjawiskiem, którego nie dało się spowolnić i które musiało wyzwolić swoje własne energie, aby nie przekształcić się w coś jeszcze bardziej niszczącego<sup id="cite_ref-autonazwa10_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa10-40">[40]</a></sup>. Tuż przed śmiercią napisał: </p> <dl><dd><i>„Die Revolution ist ein Orkan. Wer kann ihn hemmen? Ein Mensch, durch sie in Tätigkeit gesetzt, kann Dinge tun, die man in der Nachwelt nicht vor Entsetzlichkeit begreift”</i><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41">[41]</a></sup></dd></dl> <p>(Po polsku można to odczytać tak: <i>„Rewolucja jest jak huragan. Kto ją może zatrzymać? Człowiek wysunięty przez nią do działania może dokonać czynów, które przyszłe pokolenia nie będą rozumiały przez ich okrucieństwo”.</i>). </p><p>W styczniu 1794, jeszcze zanim rządy terroru osiągnęły swój szczytowy punkt, Forster, mając 39 lat, zmarł po <a href="/wiki/Choroby_reumatyczne" title="Choroby reumatyczne">chorobie reumatycznej</a> na <a href="/wiki/Udar_m%C3%B3zgu" title="Udar mózgu">udar mózgu</a><sup id="cite_ref-Reintjes_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Reintjes-6">[6]</a></sup><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42">[42]</a></sup> w swoim małym mieszkaniu na poddaszu przy ulicy Rue des Moulins w Paryżu<sup id="cite_ref-Ronikier_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-Ronikier-21">[21]</a></sup><sup id="cite_ref-hr2_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-hr2-43">[43]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Forster_a_kultura_narodów"><span id="Forster_a_kultura_narod.C3.B3w"></span>Forster a kultura narodów</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Forster a kultura narodów" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Forster a kultura narodów"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Forster miał szkockie korzenie i urodził się w Polsce na terenie ówczesnych <a href="/wiki/Prusy_Kr%C3%B3lewskie" title="Prusy Królewskie">Prus Królewskich</a>. Działał w Rosji, Anglii, Polsce oraz kilku istniejących w jego czasach niemieckich państwach. Swojego życia natomiast dokonał we Francji. Żył w różnych środowiskach i już od wczesnej młodości dużo podróżował. W jego opinii te okoliczności połączone z naukowym wychowaniem opartym na ideałach <a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(epoka)" title="Oświecenie (epoka)">oświecenia</a> dawały mu szerokie spojrzenie na różne etniczne i narodowe wspólnoty: </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Forsterundsohn.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Forsterundsohn.jpg/170px-Forsterundsohn.jpg" decoding="async" width="170" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Forsterundsohn.jpg/255px-Forsterundsohn.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/Forsterundsohn.jpg 2x" data-file-width="300" data-file-height="374" /></a><figcaption><a href="/wiki/Johann_Reinhold_Forster" title="Johann Reinhold Forster">Johann Reinhold Forster</a> i Georg Forster na <a href="/wiki/Tahiti" title="Tahiti">Tahiti</a>, obraz <a href="/w/index.php?title=J.F._Rigaud&action=edit&redlink=1" class="new" title="J.F. Rigaud (strona nie istnieje)">J.F. Rigaud</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3181529#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3181529">(inne języki)</a></span>, 1780</figcaption></figure> <dl><dd>„<i>Wszyscy ludzie na ziemi mają takie samo prawo do mojej dobrej woli..., a moje chwalenie i ganienie jest niezależne od narodowych uprzedzeń</i>”<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44">[44]</a></sup>.</dd></dl> <p>Według Forstera wszyscy ludzie mają takie same możliwości jeśli chodzi o rozum, uczucia i wyobraźnię, ale te podstawowe składniki są używane na różne sposoby oraz w różnych środowiskach, w wyniku czego powstają różne kultury i cywilizacje. Według niego oczywistym jest, że kultura <a href="/wiki/Ziemia_Ognista_(archipelag)" title="Ziemia Ognista (archipelag)">Ziemi Ognistej</a> jest na niższym poziomie rozwoju niż kultura europejska, jednak przyznaje on również, że warunki życia na tej wyspie są o wiele trudniejsze i w związku z tym tamtejsi ludzie mają bardzo małe szanse na rozwinięcie wyższej kultury. Te opinie zadecydowały o tym, że Forster jest uważany za jednego z głównych reprezentantów niemieckiego <a href="/wiki/Kosmopolityzm" title="Kosmopolityzm">kosmopolityzmu</a> w XVIII wieku<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45">[45]</a></sup>. </p><p>Z tym stosunkiem wyrażonym w jego pismach oraz jego oświeceniową postawą kontrastują jego obraźliwe wypowiedzi o Polakach, jakie zamieścił w swoich prywatnych listach wysyłanych w czasie pobytu w <a href="/wiki/Wilno" title="Wilno">Wilnie</a> oraz w dzienniku podróży przez Polskę<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46">[46]</a></sup><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[47]</a></sup><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48">[48]</a></sup>. <a href="/wiki/Ch%C5%82opi" title="Chłopi">Chłopów</a> <a href="/wiki/Pa%C5%84szczyzna" title="Pańszczyzna">pańszczyźnianych</a> (jak zauważył: <i>niezaliczanych do narodu, mimo że stanowią najliczniejsze rzesze</i>) określił jako <i>zwierzęta pociągowe w ludzkiej postaci</i>; uboga <a href="/wiki/Szlachta_w_Polsce" title="Szlachta w Polsce">szlachta</a> miała być zbliżona do chłopów <i> jeśli chodzi o głupotę i lenistwo</i>, ale <i>ze względu na służalczą nikczemność dużo bardziej zepsuta</i>; zaś <i>każdy <a href="/wiki/Magnat" title="Magnat">magnat</a> to despota</i>. Przy tym wszystkim wspominał <i>o zadowoleniu Polaczków z własnego bagienka</i><sup id="cite_ref-pluskwa_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-pluskwa-49">[49]</a></sup>. Za jego życia słowa te nie zostały opublikowane<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50">[50]</a></sup> i stały się publicznie znane dopiero po jego śmierci, gdy jego prywatna korespondencja oraz dzienniki wyszły w druku. W związku z tym, że informacje o innych narodach zamieszczone w oficjalnych publikacjach uczonego były uznawane za bezstronne naukowe obserwacje, te pochodzące z listów i dzienników słowa dotyczące Polaków były w <a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Cesarstwie Niemieckim</a> i <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">Trzeciej Rzeszy</a> uważane za wiarygodne i wykorzystywane jako swego rodzaju naukowe poparcie dla rzekomej wyższości Niemców<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51">[51]</a></sup>. Listy Forstera mogły też mieć znaczący wpływ na rozpowszechnienie się stereotypu „<a href="/wiki/Polnische_Wirtschaft" title="Polnische Wirtschaft">polnische Wirtschaft</a>”<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52">[52]</a></sup> wśród wyższych sfer społeczeństwa niemieckiego w XVIII i XIX wieku<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53">[53]</a></sup><sup id="cite_ref-Salmonowicz_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-Salmonowicz-54">[54]</a></sup>. Mimo negatywnego stosunku do Polaków, Forster krytykował <a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">rozbiory Polski</a><sup id="cite_ref-pluskwa_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-pluskwa-49">[49]</a></sup>. </p><p>Nasilenie się prądów <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalistycznych</a> w końcu XVIII wieku i w wieku XIX spowodowało, że kosmopolityczne idee Forstera nie były nigdzie mile widziane. Dla Niemców był on zbyt związany z rewolucją i zbyt mało z narodem<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55">[55]</a></sup>, w stosunku do Anglików był zbyt dumny i nieustępliwy<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[56]</a></sup>, dla Polaków zbyt niedbały jeśli chodzi o polską naukę<sup id="cite_ref-Salmonowicz_54-1" class="reference"><a href="#cite_note-Salmonowicz-54">[54]</a></sup><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57">[57]</a></sup>, dla Francuzów zbyt mało znaczący<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58">[58]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dziedzictwo_Forstera">Dziedzictwo Forstera</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Dziedzictwo Forstera" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dziedzictwo Forstera"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po śmierci Forstera jego prace zostały poza kręgami naukowymi prawie zupełnie zapomniane. Wynikało to częściowo z jego zaangażowania w działania rewolucji francuskiej. Jednak stosunek do tej postaci zmieniał się wraz ze zmianami politycznymi przy czym w różnych okresach uwaga publiczna koncentrowała się na różnych częściach jego dzieła. </p><p>W czasach wzrastającego nacjonalizmu niemieckiego po okresie napoleońskim był on uważany w niemieckim kręgu kulturowym za „zdrajcę narodu”, co przyćmiewało jego odbiór jako pisarza i naukowca. Tego rodzaju nastawienie zyskiwało na sile, mimo iż na początku XIX wieku filozof <a href="/wiki/Friedrich_Schlegel" title="Friedrich Schlegel">Friedrich Schlegel</a> napisał o Forsterze następujące słowa: </p> <dl><dd><i>„Unter allen eigentlichen Prosaisten atmet keiner so sehr den Geist freier Fortschreitung wie Georg Forster”</i><sup id="cite_ref-Schlegel_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schlegel-59">[59]</a></sup></dd> <dd><i>„Wśród wszystkich prawdziwych pisarzy tylko Georg Forster oddycha tak mocno duchem wolnego postępu.”</i></dd></dl> <p>W latach 1828–1829 jego była żona wydała w dwóch tomach korespondencje Forstera. Z kolei córka Teresa Forster (zm. 1862) wydała w latach 1843–1844 w <a href="/wiki/Lipsk" title="Lipsk">Lipsku</a> 9 tomów jego <i>Sämmtliche Schriften</i> wraz z życiorysem Forstera sporządzonym przez G.G. Gervinusa<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60">[60]</a></sup>. Zainteresowanie życiem Forstera i jego uczestnictwem w rewolucji odżyło w tym czasie w kontekście liberalnych nastrojów zapowiadających <a href="/wiki/Rewolucja_marcowa" title="Rewolucja marcowa">Rewolucję Marcową</a><sup id="cite_ref-autonazwa6_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-autonazwa6-61">[61]</a></sup>. </p><p>W Niemczech <a href="/wiki/Wilhelm_II_Hohenzollern" title="Wilhelm II Hohenzollern">Wilhelma II</a>, a także i to nawet bardziej w <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a><sup id="cite_ref-hr_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-hr-62">[62]</a></sup>, wspominanie Forstera było ograniczone do jego wyrażonego w prywatnej korespondencji stosunku do Polaków. Zainteresowanie jego postacią pojawiło się w latach 60. XX wieku w <a href="/wiki/Niemiecka_Republika_Demokratyczna" title="Niemiecka Republika Demokratyczna">NRD</a>, gdzie uważano go za orędownika <a href="/wiki/Walka_klas" title="Walka klas">walki klas</a><sup id="cite_ref-wurzner_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-wurzner-63">[63]</a></sup>. W wyniku tego zainteresowania na przykład NRD-owska <a href="/wiki/Georg_Forster_(stacja_antarktyczna)" title="Georg Forster (stacja antarktyczna)">stacja badawcza</a> na <a href="/wiki/Antarktyka" title="Antarktyka">Antarktydzie</a> od 25 października 1987 nosiła imię właśnie Forstera<sup id="cite_ref-polarpost_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-polarpost-64">[64]</a></sup>. Z kolei w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech Zachodnich</a> poszukiwania tradycji demokratycznych w historii kraju doprowadziły w latach 70. do bardziej zróżnicowanego przedstawiania tej postaci. Jego imię nosi program stypendiów fundacji Alexandra von Humboldta dla zagranicznych naukowców z krajów rozwijających się<sup id="cite_ref-avh_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-avh-65">[65]</a></sup>. </p><p>Forster zdobył reputację jako jeden z pierwszych i najwybitniejszych niemieckich <a href="/wiki/Etnologia" title="Etnologia">etnologów</a>. Jego prace są uważane za kluczowe w rozwoju etnologii jako oddzielnej dziedziny nauki w Niemczech<sup id="cite_ref-Bast_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bast-66">[66]</a></sup>. Forster miał także wkład w <a href="/wiki/Botanika" title="Botanika">botanikę</a> – gatunki <a href="/wiki/Ro%C5%9Bliny" title="Rośliny">roślin</a> opisane po raz pierwszy przez tego naukowca są oznaczane skrótem G.Forst.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67">[67]</a></sup> </p><p>Forster oprócz roślin, opisał naukowo jako pierwszy także dwa gatunki ptaków: </p> <ul><li><a href="/wiki/Petrel_%C5%9Bnie%C5%BCny" title="Petrel śnieżny">petrela śnieżnego</a> <i>Pagodroma nivea</i> (G. Forster, 1777)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Petrelek_szerokodzioby&action=edit&redlink=1" class="new" title="Petrelek szerokodzioby (strona nie istnieje)">petrelka szerokodziobego</a><span class="noprint link-interwiki" style="position:relative;top:-.4em; white-space: nowrap; font-size:x-small;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q276242#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q276242">(inne języki)</a></span> <i>Pachyptila vittata</i> (G. Forster, 1777)</li></ul> <p>Jest patronem tramwaju <a href="/wiki/Pesa_Swing" title="Pesa Swing">Pesa Swing</a> 120NaG SWING <a href="/wiki/Gda%C5%84skie_Autobusy_i_Tramwaje" title="Gdańskie Autobusy i Tramwaje">Gdańskich Autobusów i Tramwajów</a> o numerze bocznym 1026<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68">[68]</a></sup>. Pod koniec listopada 2019 odsłonięto poświęcony mu obelisk w rodzinnym Mokrym Dworze<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69">[69]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ważniejsze_utwory"><span id="Wa.C5.BCniejsze_utwory"></span>Ważniejsze utwory</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Ważniejsze utwory" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ważniejsze utwory"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_polsku">Po polsku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Po polsku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po polsku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Podróż naokoło świata</i>; wybrał i przeł. [z ang.] Michał Ronikier; wstępem poprzedził Stanisław Rakusa-Suszczewski, Warszawa: „Czytelnik”, 1977.</li> <li>Zygmunt Fedorowicz, <i>Mowa Jerzego Forstera Wygłoszona 2 Lutego 1785 Roku W Szkole Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego W Wilnie,</i> P.t. <i>Limites Historiae Naturalis,</i> Polska Akademia Nauk, <i>Memorabilia zoologica,</i> no. 7, 1961.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_angielsku">Po angielsku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Po angielsku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po angielsku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>A Voyage round the World in His Britannic Majesty’s Sloop Resolution, Commanded by Capt. James Cook, during the Years, 1772, 3, 4, and 5</i> (1777)</li> <li><i>Journal of travels in Poland</i> (August-November, 1784), The Warsaw Voice, 1990 31 8-9</li> <li><i>Essays on the moral and natural geography, natural history and phylosophy</i> (1789–1797)</li> <li><i>Views of the Lower Rhine, Brabant, Flanders</i> (trzy tomy, 1791–1794)</li> <li><i>Letters</i> (pośmiertne wydanie listów, 1828)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_niemiecku">Po niemiecku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Po niemiecku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po niemiecku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Ansichten vom Niederrhein</i>, Gerhard Steiner (red.). Frankfurt nad Menem: Insel, 1989. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/345832836X" title="Specjalna:Książki/345832836X">ISBN <span class="isbn">3-458-32836-X</span></a>.</li> <li><i>Georg Forsters Werke, Sämtliche Schriften, Tagebücher, Briefe</i>, Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, G. Steiner i in. Berlin: Akademie 1958</li> <li><i>Reise um die Welt</i>, Gerhard Steiner (red.). Frankfurt nad Menem: Insel, 1983. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3458324577" title="Specjalna:Książki/3458324577">ISBN <span class="isbn">3-458-32457-7</span></a>.</li> <li><i>Sakontala order Der entscheidende Ring: ein indisches Schauspiel / von Kalidas ; aus den Ursprachen Sanskrit und Prakrit ins Englische und aus diesem ins Deutsche übers. mit Erläuterngen von Georg Forster.</i> wyd. I. G. v. Herder, Frankfurt am Main: bey A. Hermann dem jüngern, 1803 <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://alpha.bn.org.pl/search*pol/aForster%2C+Georg/aforster+georg/1%2C7%2C13%2CB/frameset&FF=aforster+georg+1754+1794+oprac&1%2C1%2C">[10]</a></li> <li><i>Tagebücher</i>; wyb. Paul Zincke i Albert Leitzmann, Berlin: B. Behr (F. Feddersen), 1914<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70">[70]</a></sup></li> <li><i>Über die Beziehung der Staatskunst auf das Glück der Menschheit und andere Schriften</i>, Wolfgang Rödel (red.). Frankfurt nad Menem: Insel, 1966. – Niewielki zbiór esejów politycznych, notatek i przemówień autorstwa pisarzy republikańskich.</li> <li><i>Werke in vier Bänden</i>, Gerhard Steiner (red.). Lipsk 1971</li> <li><i>Briefe an Ernst Friedrich Hector Falcke</i>. Michael Ewert, Hermann Schüttler (red.), Georg-Forster-Studien Beiheft 4. Kassel: Kassel University Press 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9783899584851" title="Specjalna:Książki/9783899584851">ISBN <span class="isbn">978-3-89958-485-1</span></a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_łacinie"><span id="Po_.C5.82acinie"></span>Po łacinie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Po łacinie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po łacinie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Florulae Insularum Australium Prodromus</i>; Gottingae: Typis Joann. Christian. Dieterich, 1786.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Georg_Forster&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Maciej_I%C5%82owiecki" title="Maciej Iłowiecki">Maciej Iłowiecki</a>: <i>Dzieje nauki polskiej</i>. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1981, s. 140. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8322318766" title="Specjalna:Książki/8322318766">ISBN <span class="isbn">83-223-1876-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dzieje+nauki+polskiej&rft.au=%5B%5BMaciej+I%C5%82owiecki%5D%5D&rft.pub=Wydawnictwo+Interpress&rft.place=Warszawa&rft.pages=140&rft.isbn=83-223-1876-6"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-birthdate-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-birthdate_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Wiele źródeł, w tym biografia Thomasa Saine, wymienia jako datę urodzenia 26 listopada, jednak według książki Ulricha Enzensbergera <i>Ein Leben in Scherben</i>, Frankfurt 1996, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3423132485" title="Specjalna:Książki/3423132485">ISBN <span class="isbn">3-423-13248-5</span></a>, w księdze metrykalnej kościoła św. Piotra w Gdańsku wpisany jest jako data chrztu 5 grudnia, a urodzin 27 listopada. Robert J. King, “Memorial to Georg Forster in Mokre Dwór”, <i>Map Matters,</i> Issue 39, Autumn, Winter & Spring 2020, pp.5-11.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.australiaonthemap.org.au/news/">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-ronikier-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ronikier_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Jerzy Forster,<i>Podróż naokoło świata</i>; wybrał i przeł. z ang. Michał Ronikier; wstępem poprzedził Stanisław Rakusa-Suszczewski, Warszawa: „Czytelnik”, 1977.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Scott Horton. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121019031724/http://www.harpers.org/archive/2008/04/hbc-90002839"><em>Georg Forster’s Recollection of Benjamin Franklin</em></a>. „Harper’s Magazine”, 2008.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Georg+Forster%E2%80%99s+Recollection+of+Benjamin+Franklin&rft.jtitle=Harper%E2%80%99s+Magazine&rft.date=2008&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.au=Scott+Horton&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20121019031724%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.harpers.org%2Farchive%2F2008%2F04%2Fhbc-90002839"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> <li id="cite_note-intro-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-intro_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-intro_5-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-intro_5-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-intro_5-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-intro_5-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text">Wstęp do George Forster: <i>A voyage round the world</i>, red. Nicholas Thomas and Oliver Berghof, University of Hawai’i Press, Honolulu 2000. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0824820916" title="Specjalna:Książki/0824820916">ISBN <span class="isbn">0-8248-2091-6</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Reintjes-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Reintjes_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Reintjes_6-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Heinrich Reintjes, <i>Weltreise nach Deutschland</i>, Progress-Verlag, Düsseldorf 1953 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-boreham-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-boreham_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ian Boreham, <i>John Reinhold Forster</i>, za: Cook’s Log, s. 368, tom 8, numer 3 (1985) <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.captaincooksociety.com/ccsu4129.htm">[2]</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Saine-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Saine_8-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Saine_8-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Thomas P. Saine: <i>Georg Forster</i>. Twayne Publishers, New York, NY, 1972. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0805723161" title="Specjalna:Książki/0805723161">ISBN <span class="isbn">0-8057-2316-1</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Voegel-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Voegel_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Gerhard Steiner i Ludwig Baege (red.): <i>Vögel der Südsee</i>. Insel-Verlag, Leipzig 1971, s. 53 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard P. Aulie, <i>The Voyages of Captain James Cook</i>, rozdział <i>The triumphant voyage</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.captaincooksociety.com/ccsu2524.htm">wersja on-line</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</span> </li> <li id="cite_note-Ackerknecht-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ackerknecht_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Erwin H. Ackerknecht, <i>George Forster, Alexander von Humboldt, and Ethnology</i>, w: <i>Isis</i>, University of Chicago Press, tom. 46, nr 2, s. 83–95 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa2-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa2_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ackerknecht, s. 86.</span> </li> <li id="cite_note-VTW_TT-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-VTW_TT_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Georg Forster, <i>A Voyage Round the World</i>, księga II, rozdział VIII (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-goettingen-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-goettingen_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uni-goettingen.de/en/sh/28899.html">Kolekcja Enograficzna Uniwersytetu w Getyndze</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-oxford-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-oxford_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Jeremy Coote, Peter Gathercole i Nicolette Meister: <i>„Curiosities sent to Oxford”: The Original Documentation of the Forster Collection at the Pitt Rivers Museum</i>, w: Journal of the History of Collections, tom XII, nr 2 (2000), s. 177–192. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20070613095249/http://projects.prm.ox.ac.uk/forster/curios-sent.html">[3]</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">J.R. Forster, G. Forster: <i>Charaoteres Generum Plantarum quas in Itinere ad Insulas Maris Australis Collegerunt, Descripserunt, Delinearunt, Annis 1772-1775</i>. Londyn.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Charaoteres+Generum+Plantarum+quas+in+Itinere+ad+Insulas+Maris+Australis+Collegerunt%2C+Descripserunt%2C+Delinearunt%2C+Annis+1772-1775&rft.aulast=Forster&rft.aufirst=J.R.&rft.place=Londyn"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-autonazwa11-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa11_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 22.</span> </li> <li id="cite_note-aulie1-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-aulie1_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard P. Aulie:<i>The Voyages of Captain Cook</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.captaincooksociety.com/ccsu2524.htm">Wersja on-line stosownego rozdziału.</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Smith-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Smith_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Alexander Smith: <i>Explorers of the Amazon</i>, s. 218. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://books.google.com/books?vid=ISBN0226763374&id=3VP8usYq7XEC&pg=PA218&lpg=PA218&printsec=8&dq=georg+forster&sig=hYQZu_ebtf3-AbMgT1fIwVAuoa8">[4]</a>. University of Chicago Press 1990. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0226763374" title="Specjalna:Książki/0226763374">ISBN <span class="isbn">0-226-76337-4</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Roysoc-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Roysoc_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lista członków Royal Society <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071008133318/http://www.royalsoc.co.uk/downloaddoc.asp?id=778">(PDF)</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Ronikier-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Ronikier_21-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Ronikier_21-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Stanisław Rakusa-Suszczewski, Wstęp do Jerzy Forster, <i>Podróż naokoło świata</i>, tłum. wybranych rozdziałów <i>A Voyage Round the World</i>; tłumaczył Michał Ronikier; Czytelnik, Warszawa 1977.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa8-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa8_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 27.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa7-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa7_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 33.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa4-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa4_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Reintjes, s. 50.</span> </li> <li id="cite_note-mochtak-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-mochtak_25-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-mochtak_25-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-mochtak_25-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ewa Mochtak: <i>Tajemnice ogrodów botanicznych</i>. Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, 1989, s. 34. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8310091842" title="Specjalna:Książki/8310091842">ISBN <span class="isbn">83-10-09184-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tajemnice+ogrod%C3%B3w+botanicznych&rft.au=Ewa+Mochtak&rft.pub=Instytut+Wydawniczy+Nasza+Ksi%C4%99garnia&rft.place=Warszawa&rft.pages=34&rft.isbn=83-10-09184-2"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-autonazwa5-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa5_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 43–48.</span> </li> <li id="cite_note-aulie2525-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-aulie2525_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard P. Aulie: <i>The Voyages of Captain Cook</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.captaincooksociety.com/ccsu2525.htm">Wersja on-line rozdziału</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Georg Forster, <i>De Plantis Esculentia Insularum Oceania Australis</i>, Getynga, 1786, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.pl/books?id=3SMo7fOIc-4C&printsec=frontcover&hl=en&source=gbs_summary_r&cad=0#PPP1,M1">wersja on-line</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Bodi-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bodi_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Leslie Bodi, <i>Georg Forster: The „Pacific Expert” of eighteenth-century Germany</i>, w <i>Literatur, Politik, Identität – Literature, Politics, Cultural Identity</i>, s. 29–54, Röhrig Universitätsverlag, St. Ingbert 2002 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-King-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-King_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Robert J. King, „The Mulovsky Expedition and Catherine II’s North Pacific Empire”, <i>Australian Slavonic and East European Studies,</i> tom 21, nry 1/2, 2007. s. 101–126 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa3-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa3_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 59.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Wacław Słabczyński, <i>Polscy podróżnicy i odkrywcy</i>, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 342–351, s. 346.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Robert J. King, „The Call of the South Seas: Georg Forster and the expeditions to the Pacific of Lapérouse, Mulovsky and Malaspina”, <i>Georg-Forster-Studien,</i> tom XIII, 2008 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Tłumaczenia na angielski dostępne w: <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.viu.ca/black/amrc/index.htm?Research/accounts.htm&2">[5]</a> oraz w: <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20080719062302/http://www.australiaonthemap.org.au/content/view/47/59/">[6]</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa1-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa1_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Ackerknecht, s. 85.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Christopher John Murray: <i>Encyclopedia of the Romantic Era, 1760-1850</i>, Taylor & Francis, 2003 <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1579584233" title="Specjalna:Książki/1579584233">ISBN <span class="isbn">1-57958-423-3</span></a>, 9-781-57958-4238, s. 365 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-zeit-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zeit_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Za: Jörg Schweigard, <i>Freiheit oder Tod!</i>. w: <a href="/wiki/Die_Zeit" title="Die Zeit">Die Zeit</a> 29/2001, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeit.de/2001/29/200129_a-14_juli_xml">wersja on-line</a> (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-WHKMLA-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WHKMLA_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zum.de/whkmla/region/germany/mainzrep.html">Republika Moguncka</a> w WHKMLA (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa9-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa9_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 154.</span> </li> <li id="cite_note-autonazwa10-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa10_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, s. 152.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Za <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/4z83">„Nur durch unaufhörlichen Wechsel besteht alles”</a>, <i>Neue Zürcher Zeitung</i>, 27 listopada 2004 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text">Niektóre źródła, np. <a class="external text" href="https://de.wikisource.org/wiki/ADB:Forster,_Georg_(Naturwissenschaftler)"><i>Allgemeine Deutsche Biographie</i></a>, podają jako przyczynę śmierci zapalenie płuc. Sam Forster w swoich listach z początku grudnia 1793 określa swoją przypadłość jako „Brustentzündung”. Jednak bliższa analiza opisywanych przez niego objawów wskazuje, że bardziej prawdopodobny jest scenariusz wskazany w artykule.</span> </li> <li id="cite_note-hr2-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-hr2_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071001051325/http://www.hr-online.de/servlet/de.blueorange.xred.util.GetFile/04-165.rtf?db=hrmysql&tbl=int_xredfile&key=id&keyval=11787328&imgcol=xred_file">Skrypt audycji radiowej</a>. hr-online.de. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hr-online.de/servlet/de.blueorange.xred.util.GetFile/04-165.rtf?db=hrmysql&tbl=int_xredfile&key=id&keyval=11787328&imgcol=xred_file">tego adresu</a> (2007-10-01)].</cite> (RTF) Christy Schell: <i>Die Revolution ist ein Orkan</i> (niem. <i>Rewolucja jest orkanem</i>, niem.).</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">Tłumaczenie za: Forster, Johann Georg, <i>Georg Forsters Werke</i>, 11, 13–14 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">Pauline Kleingeld, <i>Six Varieties of Cosmopolitanism in Late Eighteenth-Century Germany</i>, w: Journal of the History of Ideas, 1999 (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.filosofie.leidenuniv.nl/content_docs/publicaties/Kleingeld/six_varieties_of_cosmopolitanism.pdf">tekst w formacie PDF</a>, ang.).</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Lawaty, Andreas, <i>„Polnische Wirtschaft” und „deutsche Ordnung”: Nachbarbilder und ihr Eigenleben</i>, w: Der Fremde, Interdisziplinäre Beiträge zu Aspekten von Fremdheit, Hg. Bernhard Oestreich, Peter Lang Verlag 2003, ss 156–166 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Krause, Hans-Thomas, <i>Georg Forster und Polen.</i> w: <i>Georg Forster (1754–1794). Ein Leben für den wissenschaftlichen und politischen Fortschritt</i>, w: Wissenschaftliche Beiträge der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg T 42, Beiträge zur Universitätsgeschichte. Halle/S. 1981, s. 79–85 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ruf.rice.edu/~sarmatia/902/223books.html"><i>BOOKS and Periodicals Received</i></a> (dostęp 1 września 2005). W recenzji pozycji „Czarna legenda Polski: Obraz Polski i Polaków w Prusach 1772–1815” Dariusza Łukasiewicza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1995. tom 51 serii historii nauk społecznych (streszczenia po angielsku i niemiecku). <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370631487" title="Specjalna:Książki/8370631487">ISBN <span class="isbn">83-7063-148-7</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-pluskwa-49"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-pluskwa_49-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-pluskwa_49-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hubert Orłowski. <em>Pluskwa w głowach</em>. „POLITYKA – Pomocnik Historyczny”. Polacy i Niemcy – Tysiąc lat sąsiedztwa, s. 52–53, 2018. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2391-7717">2391-7717</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Pluskwa+w+g%C5%82owach&rft.jtitle=POLITYKA+%E2%80%93+Pomocnik+Historyczny&rft.date=2018&rft.volume=Polacy+i+Niemcy+%E2%80%93+Tysi%C4%85c+lat+s%C4%85siedztwa&rft.au=Hubert+Or%C5%82owski&rft.pages=52%E2%80%9353&rft.issn=2391-7717"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Bömelburg, Hans-Jürgen, <i>Georg Forster und das negative deutsche Polenbild. Ein Kosmopolit als Architekt von nationalen Feindbildern?</i>, w: Mainzer Geschichtsblätter 8 (1993), ss 79–90 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Michael Burleigh, Wolfgang Wippermann, <i>The Racial State: Germany 1933–1945</i>, Cambridge University Press, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0521398029" title="Specjalna:Książki/0521398029">ISBN <span class="isbn">0-521-39802-9</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Hubert Orłowski, <i>„Polnische Wirtschaft”: Zum deutschen Polendiskurs der Neuzeit</i> (Studien der Forschungsstelle Ostmitteleuropa an der Universität Dortmund). <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3447038772" title="Specjalna:Książki/3447038772">ISBN <span class="isbn">3-447-03877-2</span></a> (niem.). Także po polsku jako <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8390038080" title="Specjalna:Książki/8390038080">ISBN <span class="isbn">83-900380-8-0</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text">Stasiewski, Bernhard, <i>„Polnische Wirtschaft” und Johann Georg Forster, eine wortgeschichtliche Studie.</i>, w: Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift im Wartheland 2 (1941), H. 3/4, ss 207–216 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-Salmonowicz-54"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Salmonowicz_54-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Salmonowicz_54-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Salmonowicz, Stanisław: <i>Jerzy Forster a narodziny stereotypu Polaka w Niemczech XVIII/XIX wieku</i>. w: <i>Zapiski Historyczne</i> 52 (1987), tom 4, s. 135–147.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text">Gordon A. Craig, <i>Engagement and Neutrality in Germany: The Case of Georg Forster, 1754–94</i>, The Journal of Modern History, tom 41, nr 1, marzec 1969, ss 1–16; strona 2 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Allan Arlidge, <i>Cook As A Commander – Cook and His Supernumeraries</i>, w: <i>Cook’s Log</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.captaincooksociety.com/ccsu4199.htm">wersja on-line</a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text">Wanda Grębecka, <i>Stanisław Bonifacy Jundziłł</i> (1761–1847), Warszawa-Lida 2003, Retro-Art.</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text">Gordon A. Craig, <i>Engagement and Neutrality in Germany: The Case of Georg Forster, 1754–94</i>, The Journal of Modern History, tom 41, nr 1, marzec 1969, ss 1–16; strona 12 (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-Schlegel-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Schlegel_59-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Friedrich Schlegel, <i>Kritische Schriften</i>, red. W. Rasch, II wyd., Monachium: Hanser 1964 (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><i>S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna T. 5</i>. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, 1899.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S.+Orgelbranda+Encyklopedja+Powszechna+T.+5&rft.pub=Wydawnictwo+Towarzystwa+Akcyjnego+Odlewni+Czcionek+i+Drukarni+S.+Orgelbranda+Syn%C3%B3w&rft.place=Warszawa"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-autonazwa6-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autonazwa6_61-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Saine, Introduction.</span> </li> <li id="cite_note-hr-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-hr_62-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Christa Schell: <i>Die Revolution ist ein Orkan</i>. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20071001051841/http://www.hr-online.de/website/specials/wissen/index.jsp?key=standard_document_2830788&rubrik=6558">[7]</a> (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-wurzner-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wurzner_63-0">↑</a></span> <span class="reference-text">M. H. Würzner: <i>The Effect of the French Revolution in Germany: Christoph Martin Wieland and Georg Forster</i>. W: <i>Tropes of Revolution: Writers’ Reactions to Real and Imagined Revolutions 1789–1989</i>, red. Cedric Charles Barfoot i Theo D’haen, Rodopi 1991. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9051832923" title="Specjalna:Książki/9051832923">ISBN <span class="isbn">90-5183-292-3</span></a> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-polarpost-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-polarpost_64-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080514120848/http://forster-station.tripod.com/">Filatelistyczna historia nauki NRD-owskiej na Antarktydzie</a>. forster-station.tripod.com. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://forster-station.tripod.com/">tego adresu</a> (2008-05-14)].</cite> (ang.).</span> </li> <li id="cite_note-avh-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-avh_65-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.humboldt-foundation.de/en/apply/sponsorship-programmes/georg-forster-research-fellowship">Stypendia naukowe im. Georga Forstera</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr> • <abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bast-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bast_66-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Bianca Bast, <i>Georg Forster – Die Wiederentdeckung eines Genies</i>. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20050514185855/http://www.uni-protokolle.de/nachrichten/id/61496/">[8]</a> (niem.).</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Brummitt, R. K.; C. E. Powell: <i>Authors of Plant Names</i>. Royal Botanic Gardens Kew, 1992. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1842460854" title="Specjalna:Książki/1842460854">ISBN <span class="isbn">1-84246-085-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Authors+of+Plant+Names&rft.au=Brummitt%2C+R.+K.%3B+C.+E.+Powell&rft.pub=Royal+Botanic+Gardens+Kew&rft.isbn=1-84246-085-4"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190215050549/https://www.gait.pl/patron-cpt/jan-jerzy-forster/">Jan Jerzy Forster</a>. [dostęp 2019-02-14]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gait.pl/patron-cpt/jan-jerzy-forster/">tego adresu</a> (2019-02-15)]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,25458422,tego-jescze-nie-wiecie-pomnik-wielkiego-zulawiaka.html">Tego jeszcze nie wiecie. Pomnik wielkiego Żuławiaka</a></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text">Dostępne w Bibliotece Narodowej <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://alpha.bn.org.pl/search*pol/aForster%2C+Georg/aforster+georg/1%2C7%2C13%2CB/frameset&FF=aforster+georg+1754+1794&2%2C%2C2">[9]</a>.</span> </li> </ol></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">osoba</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/000000012096223X">000000012096223X</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000072784589">0000000072784589</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/59389169">59389169</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Union_List_of_Artist_Names" class="extiw" title="en:Union List of Artist Names">ULAN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500317826">500317826</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n50026037">n50026037</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118534416">118534416</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00439863">00439863</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/dbqssvzx3j2prx5">dbqssvzx3j2prx5</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119931790">119931790</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15377454j">15377454j</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/02801023X">02801023X</a></span></li><li><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" class="extiw" title="it:Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.sbn.it/af/CFIV106092">CFIV106092</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35094755">35094755</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/mzk2003198188">mzk2003198188</a></span></li><li><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Digitale_Bibliotheek_voor_de_Nederlandse_Letteren" class="extiw" title="nl:Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren">DBNL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=fors013">fors013</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1653687">XX1653687</a></span></li><li><a href="/wiki/Holenderska_Biblioteka_Narodowa" title="Holenderska Biblioteka Narodowa">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p068418434">068418434</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/doc/thes/p243970579">243970579</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90082353">90082353</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA03008009">DA03008009</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL21714A">OL21714A</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810702693505606">9810702693505606</a></span></li><li><a href="/wiki/NUKAT" title="NUKAT">NUKAT</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2000090911">n00090911</a></span></li><li><a href="/wiki/Dictionary_of_National_Biography" title="Dictionary of National Biography">OBIN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/ref:odnb/9909">9909</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007261214405171">987007261214405171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Portugalii" title="Biblioteka Narodowa Portugalii">PTBNP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=90528">90528</a></span></li><li><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" class="extiw" title="ca:Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">CANTIC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a10686514">a10686514</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000224747&P_CON_LNG=ENG">000224747</a></span></li><li><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacionalna_i_sveu%C4%8Dili%C5%A1na_knji%C5%BEnica_u_Zagrebu" class="extiw" title="hr:Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000171035&local_base=nsk10">000171035</a></span></li><li><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/CONOR" class="extiw" title="sl:CONOR">CONOR</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.si/opac7/conor/171398243">171398243</a></span></li><li><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Chile" class="extiw" title="es:Biblioteca Nacional de Chile">BNC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bncatalogo.cl/F?func=direct&local_base=red10&doc_number=000380393">000380393</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AV%2A343200%3B%3D0L">LNB:V*343200;=0L</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3902026.html">3902026</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Georg-Forster">biography/Georg-Forster</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4732463">4732463</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/georg-forster">georg-forster</a></span></li> <li><a href="/wiki/Visuotin%C4%97_lietuvi%C5%B3_enciklopedija" title="Visuotinė lietuvių enciklopedija">VLE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/straipsnis/johan-georg-adam-forster/">johan-georg-adam-forster</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Georg_Forster">Georg_Forster</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Georg_Forster&oldid=73169435">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Georg_Forster&oldid=73169435</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Dobre_Artyku%C5%82y" title="Kategoria:Dobre Artykuły">Dobre Artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_cz%C5%82onkowie_Royal_Society" title="Kategoria:Niemieccy członkowie Royal Society">Niemieccy członkowie Royal Society</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_biolodzy" title="Kategoria:Niemieccy biolodzy">Niemieccy biolodzy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_etnolodzy" title="Kategoria:Niemieccy etnolodzy">Niemieccy etnolodzy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_pisarze" title="Kategoria:Niemieccy pisarze">Niemieccy pisarze</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Niemieccy_podr%C3%B3%C5%BCnicy_i_odkrywcy" title="Kategoria:Niemieccy podróżnicy i odkrywcy">Niemieccy podróżnicy i odkrywcy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pisarze_niemieckoj%C4%99zyczni" title="Kategoria:Pisarze niemieckojęzyczni">Pisarze niemieckojęzyczni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Urodzeni_w_1754" title="Kategoria:Urodzeni w 1754">Urodzeni w 1754</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyk%C5%82adowcy_Szko%C5%82y_G%C5%82%C3%B3wnej_Litewskiej" title="Kategoria:Wykładowcy Szkoły Głównej Litewskiej">Wykładowcy Szkoły Głównej Litewskiej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_1794" title="Kategoria:Zmarli w 1794">Zmarli w 1794</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 17 mar 2024, 21:03.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Georg_Forster&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-l26ms","wgBackendResponseTime":224,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.629","walltime":"0.890","ppvisitednodes":{"value":7185,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":47796,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":9135,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":26,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":45059,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":8,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 776.208 1 -total"," 27.34% 212.190 1 Szablon:Biogram_infobox"," 25.24% 195.939 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 25.11% 194.879 1 Szablon:Przypisy"," 13.71% 106.417 5 Szablon:Infobox_projekt"," 13.09% 101.571 2 Szablon:Pierwszy_niepusty"," 9.26% 71.884 5 Szablon:Cytuj_książkę"," 7.36% 57.107 9 Szablon:Link-interwiki"," 5.41% 42.013 13 Szablon:ISBN"," 4.29% 33.305 2 Szablon:Infobox_grafika"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.280","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5516696,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\nbrak etykiety i wyłączone linki = \"Q117920344\"\nparent:title = \"Szablon:Biogram infobox\"\nframe.args.pagename = nil\nframe.args.namespace = nil\npagename = nil\nnamespace = 0\ntitle = Georg Forster\nno match infobox.*iogram infobox\nno pattern 2\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-745f94f9f8-4t46j","timestamp":"20241120074556","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Georg Forster","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Georg_Forster","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58062","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q58062","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-03T12:18:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/4a\/Georg_Forster.jpg","headline":"niemiecki podr\u00f3\u017cnik, publicysta, pisarz, polityk"}</script> </body> </html>