CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="kk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Украина — Уикипедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ymd","wgMonthNames":["","қаңтар","ақпан","наурыз","сәуір","мамыр","маусым","шілде","тамыз","қыркүйек","қазан","қараша","желтоқсан"],"wgRequestId":"7fb630a0-5fe0-492d-8404-145765965cc1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Украина","wgTitle":"Украина","wgCurRevisionId":3363314,"wgRevisionId":3363314,"wgArticleId":1725,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false, "wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер","Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер","Алфавит бойынша мемлекеттер","Украина","Посткеңестік елдер"],"wgPageViewLanguage":"kk","wgPageContentLanguage":"kk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Украина","wgRelevantArticleId":1725,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"kk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"kk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q212","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.gadget.FreezeTopRow":"ready","ext.gadget.VectorClassic":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","jquery.tablesorter.styles": "ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.featured-articles-links","ext.gadget.edittop","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.QuestionForm","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking", "ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=kk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=ext.gadget.FreezeTopRow%2CVectorClassic&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/1200px-Flag_of_Ukraine.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/800px-Flag_of_Ukraine.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/640px-Flag_of_Ukraine.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Украина — Уикипедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Өңдеу" href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Уикипедия (kk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//kk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.kk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Уикипедия Atom желісі" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Украина rootpage-Украина skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eжабу\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"kk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 100% ! important; border: solid 1px lightblue; border-radius: 10px; font-size: 120%; text-align: center;\"\u003E\n\u003Cp\u003EҚұрметті оқырман, қазақша Уикипедияның \u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/25px-Telegram_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/38px-Telegram_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/50px-Telegram_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"512\" data-file-height=\"512\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003ETelegram арнасына\u003C/a\u003E жазыла аласыз\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Украина</h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Навигацияға өту</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Іздеуге өту</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="kk" dir="ltr"><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Географиялық координаттар">Координаттар</a>: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=kk&pagename=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&params=49_29__N_30_50__E_type:country_region:UA_scale:5000000">49°29′ с. е. 30°50′ ш. б. / 49.483° с. е. 30.833° ш. б. / 49.483; 30.833</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//maps.google.com/maps?ll=49.483,30.833&q=49.483,30.833&spn=5,5&t=h&hl=kk">(G)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.openstreetmap.org/?mlat=49.483&mlon=30.833&zoom=9">(O)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//yandex.ru/maps/?ll=30.833,49.483&pt=30.833,49.483&spn=5,5&l=sat,skl">(Я)</a><table class="infobox" cellspacing="0" cellpadding="2" border="0" style="width:280px;"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="mergedtoprow" align="center" style="line-height:1.2em; font-size:1.2em; background-color:#cddeff;">Украина <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">укр.</a> Україна </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"> <table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center; vertical-align:middle; width:150px"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/135px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="135" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/203px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/270px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> </td> <td style="text-align:center; vertical-align:middle; width:150px"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/100px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="100" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/150px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg/200px-Lesser_Coat_of_Arms_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="461" /></a> </td></tr> <tr> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%82%D1%83%D1%8B" title="Украина туы">Байрақ</a> </td> <td align="center" width="150"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%B0%D2%A3%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Украина елтаңбасы">Елтаңба</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2"><a href="/wiki/%D3%98%D0%BD%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Әнұран">Әнұран</a>: <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D3%99%D0%BD%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Украина әнұраны">«Державний Гімн України»</a> (<a href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/National_anthem_of_Ukraine%2C_instrumental.oga" class="internal" title="National anthem of Ukraine, instrumental.oga">тыңдау</a> (<a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:National_anthem_of_Ukraine,_instrumental.oga" title="Сурет:National anthem of Ukraine, instrumental.oga">ақп.</a>)) </td></tr> <tr> <td align="center" colspan="2" width="300" style="padding:0px;"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Ukraine_-_disputed_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg/300px-Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="300" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg/450px-Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg/600px-Ukraine_-_disputed_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="550" /></a><div style="top:0.3em;">Еуропа картасындағы Украина. Ашық жасылмен <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96" title="Ресейдің Украинаға басып кіруі">уақытша жауланған аумақ</a> белгіленген.</div> </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Тарихы </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Егемендік">Тәуелсіздік күні</a> </td> <td><a href="/wiki/24_%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B7" title="24 тамыз">24 тамыз</a> <a href="/wiki/1991_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1991 жыл">1991 жыл</a> (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%A1%D0%A0%D0%9E" class="mw-redirect" title="КСРО">КСРО</a>-дан) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Мемлекеттік құрылымы </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BC%D0%B8_%D1%82%D1%96%D0%BB" title="Ресми тіл">Ресми тілі</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">украинша</a><a href="#cite_note-1">[1]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B0" title="Елорда">Елорда</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/22px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png" decoding="async" width="22" height="29" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/33px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/44px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="683" /></a> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2" title="Киев">Киев</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Қала">Ірі қалалары</a> </td> <td>Киев, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Харьков">Харьков</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Одесса">Одесса</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Днепр (қала)">Днепр</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA" title="Донецк">Донецк</a>, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5" title="Запорожье">Запорожье</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8C%D0%B2%D0%BE%D0%B2" title="Львов">Львов</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%A0%D0%BE%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кривой Рог (мұндай бет жоқ)">Кривой Рог</a>, <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Николаев">Николаев</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C" title="Мариуполь">Мариуполь</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%83_%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Мемлекеттік басқару формасы">Үкімет түрі</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Аралас республика">Парламенттік-президенттік республика</a> </td></tr> <tr style="vertical-align:top; white-space:nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Президенті</a> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D0%B5%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96" title="Украина премьер-министрі">Премьер-министрі</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Верховна рада">Верховна рада</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0_%D1%82%D3%A9%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Верховна Рада төрағасы">төрағасы</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Володимир Олександрович Зеленський">Володимир Зеленський</a> <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A8%D0%BC%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Денис Анатолійович Шмигаль">Денис Шмигаль</a> <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B5%D1%84%D0%B0%D0%BD%D1%87%D1%83%D0%BA" title="Руслан Олексійович Стефанчук">Руслан Стефанчук</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B4%D1%96%D0%BD" title="Мемлекеттік дін">Мемлекеттік діні</a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Зайырлы мемлекет">Зайырлы мемлекет</a> </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Географиясы </th></tr> <tr style="white-space: nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_(%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F)" title="Жер (территория)">Жер аумағы</a> • Барлығы • % су беті </td> <td><a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жер аумағы бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">Әлем бойынша 45- орын</a> 603,628 км² 7 </td></tr> <tr style="white-space:nowrap;"> <td><a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D1%80%D1%82" title="Жұрт">Жұрты</a> • Сарап (<a href="/wiki/2019_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2019 жыл">2019</a>) • Санақ (<a href="/wiki/2001_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2001 жыл">2001</a>) • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%BD%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83_%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қоныстану тығыздығы">Тығыздығы</a> </td> <td> ▼ 37,552,198<a href="#cite_note-auto-2">[2]</a>(<a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырым</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Севастополь (мұндай бет жоқ)">Севастопольды</a> қоспағанда) адам (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Халық саны бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">33-</a>) 48,457,102 адам 73.8 адам/км² (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Халық тығыздығы бойынша елдер тізімі">115-</a>) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Экономикасы </th></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%8B_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D3%A9%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Жалпы ішкі өнім">ЖІӨ</a> (<a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D2%9B%D0%B0%D0%B1%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%82_%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96" title="Аларман қабілет тепетендігі">АҚТ</a>)  • Қорытынды (<a href="/wiki/2019_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2019 жыл">2019</a>)  • Жан басына шаққанда </td> <td> ▲ 408.040 млрд.<a href="#cite_note-imf.org-3">[3]</a> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АҚШ доллары">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%90%D2%9A%D0%A2)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="ЖІӨ (АҚТ) бойынша елдер тізімі">47-</a>) ▲ 9.743<a href="#cite_note-imf.org-3">[3]</a> <a href="/wiki/%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="АҚШ доллары">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%90%D2%9A%D0%A2)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) бойынша елдер тізімі">111-</a>) </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%BF%D1%8B_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D3%A9%D0%BD%D1%96%D0%BC" title="Жалпы ішкі өнім">ЖІӨ</a> (номинал)  • Қорытынды (<a href="/wiki/2019_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2019 жыл">2019</a>)  • Жан басына шаққанда </td> <td> ▲ 134.887 млрд.<a href="#cite_note-imf.org-3">[3]</a> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Доллар">$</a> ▲ 3.220<a href="#cite_note-imf.org-3">[3]</a> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Доллар">$</a> (<a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B0_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%96%D0%86%D3%A8_(%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BB)_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) бойынша елдер тізімі">128-</a>) </td></tr> <tr> <td style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%83_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96" title="Адам даму индексі">АДИ</a> (<a href="/wiki/2018_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="2018 жыл">2018</a>) </td> <td>▲ 0.750<a href="#cite_note-HDI-4">[4]</a> (жоғары) (<a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D1%83_%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Адам даму индексі бойынша елдер тізімі">88-</a>) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B0" title="Валюта">Валютасы</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина гривнасы (мұндай бет жоқ)">Украина гривнасы</a> (₴, <a href="/wiki/ISO_4217" title="ISO 4217">UAH</a>) </td></tr> <tr><th colspan="2" style="text-align:center;background-color:#eee;color:#000000">Қосымша мәліметтер </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">ISO коды</a> </td> <td>UA </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A5%D0%9E%D0%9A_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="ХОК коды тізімі">ХОК коды</a> </td> <td>UKR </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%84%D0%BE%D0%BD_%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Телефон коды бойынша елдер тізімі">Телефон коды</a> </td> <td>+380<a href="#cite_note-5">[5]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Уақыт белдеуі">Уақыт белдеулері</a> </td> <td><a href="/wiki/UTC%2B2:00" title="UTC+2:00">UTC+2</a> (жазда <a href="/wiki/UTC%2B3:00" title="UTC+3:00">UTC+3</a>) </td></tr> </tbody></table> Украина (<a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">укр.</a> Україна, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D3%99%D0%BB%D1%96%D0%BF%D0%B1%D0%B8" title="Халықаралық фонетикалық әліпби">[ukrɑˈjinɑ]</a>) — <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Шығыс Еуропа">Шығыс Еуропадағы</a> ірі <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Мемлекет">мемлекет</a> және <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%83%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Жер аумағы бойынша мемлекеттер және тәуелді аймақтар тізімі">Еуропадағы екінші ең ірі ел</a>, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D3%99%D0%BA%D1%96%D0%BC%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D3%A9%D0%BB%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%96" title="Украинаның әкімшілік бөлінісі">24 облыс</a> пен <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қырым Автономиялық Республикасы">Қырым Автономиялық Республикасынан</a> тұрады. Жер көлемі 600 мың шаршы шақырымға тең. Солтүстігінде <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусьпен</a>, батысында <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> мен <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мажарстан">Мажарстанмен</a>, оңтүстік-батысында <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> мен <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдовамен</a>, шығысында <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресеймен</a> және оңтүстігінде <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара</a> мен <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Азов теңізі">Азов</a> теңіздерімен шектеседі. Елдің астанасы және ең ірі қаласы — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2" title="Киев">Киев</a>. 41,6 миллион халқының 74 пайызы — <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Украиндар">украиндар</a>. Одан басқа <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Поляктар">поляк</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Словактар">словак</a>, <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Румындар">румын</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Мажарлар">мажарлар</a> бар, олар елдің батыс жағында қоныстанған болса, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Орыстар">орыстар</a> негізінен шығысында тұрады. Украинаның ресми тілі — <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">украин тілі</a>. Елдегі діншілдердің көпшілігі <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Православ шіркеуі">православие дінін</a> ұстанады, сонымен қатар <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Католицизм">католицизмді</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B8%D0%B7%D0%BC" class="mw-redirect" title="Иудаизм">иудаизмді</a> және <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">исламды</a> ұстанушылар бар. 1991 жылғы тамызда Украина <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">КСРО</a> құрамынан шығып, өз тәуелсіздігін алды.<a href="#cite_note-6">[6]</a> 1996 жылы жаңа конституция қабылданды. <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Еуромайдан">Еуромайдан</a> деп аталатын бірқатар жаппай шерулер 2014 жылы <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D3%A9%D2%A3%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%96_(2014)" title="Украин төңкерісі (2014)">төңкерістен</a> кейін жаңа еуропашыл үкіметтің құрылуына әкелді. Содан кейін <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> Украинаның <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырым</a> түбегін <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қырым аннексиясы">заңсыз түрде аннексиялады</a> және ресейшіл толқулар Украинаның шығысындағы Ресей қолдайтын сепаратистер мен үкімет күштері арасындағы <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81" title="Донбастағы соғыс">Донбасста соғысқа</a> ұласты. Ресеймен соғыс басталғаннан бері Украина <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Құрама Штаттары">АҚШ</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" class="mw-redirect" title="Еуропа Одағы">Еуропа Одағы</a> және <a href="/wiki/%D0%9D%D0%90%D0%A2%D0%9E" title="НАТО">НАТО</a>-мен тығыз байланыс орнатуды жалғастырды. Ресей 2022 жылы Украинаға <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96" title="Ресейдің Украинаға басып кіруі">басып кірді</a><a href="#cite_note-7">[7]</a> және елдегі қақтығыстар әлі де жалғасуда. <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="kk" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Мазмұны</h2><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Этимологиясы">1 Этимологиясы</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Тарихы">2 Тарихы</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Ерте_тарихы">2.1 Ерте тарихы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Киевтің_алтын_ғасыры">2.2 Киевтің алтын ғасыры</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Шетел_қарамағында">2.3 Шетел қарамағында</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Казак_гетманщинасы">2.4 Казак гетманщинасы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#XIX_ғасыр_мен_XX_ғасырдың_басы">2.5 XIX ғасыр мен XX ғасырдың басы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-8"><a href="#Соғыстар_арасындағы_Кеңестік_Украина">2.6 Соғыстар арасындағы Кеңестік Украина</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Екінші_дүниежүзілік_соғыс">2.7 Екінші дүниежүзілік соғыс</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Соғыстан_кейінгі_Кеңестік_Украина">2.8 Соғыстан кейінгі Кеңестік Украина</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-11"><a href="#Тәуелсіздік">2.9 Тәуелсіздік</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Географиясы">3 Географиясы</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-13"><a href="#Климаты">3.1 Климаты</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-14"><a href="#Су_ағындары_мен_су_қоймалары">3.2 Су ағындары мен су қоймалары</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-15"><a href="#Биоалуантүрлілігі">3.3 Биоалуантүрлілігі</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-16"><a href="#Қалалық_аймақтары">3.4 Қалалық аймақтары</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-17"><a href="#Саясаты">4 Саясаты</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-18"><a href="#Украина_Конституциясы">4.1 Украина Конституциясы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-19"><a href="#Заң_шығарушы_органы">4.2 Заң шығарушы органы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-20"><a href="#Атқарушы_билік_органы">4.3 Атқарушы билік органы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-21"><a href="#Сот_билігі">4.4 Сот билігі</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-22"><a href="#Саяси_партиялары">4.5 Саяси партиялары</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-23"><a href="#Экономикасы">5 Экономикасы</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-24"><a href="#Халқы">6 Халқы</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-25"><a href="#Мәдениеті">7 Мәдениеті</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-26"><a href="#Кітапханалар">7.1 Кітапханалар</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-27"><a href="#Әдебиеті">7.2 Әдебиеті</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-28"><a href="#Музыкасы">7.3 Музыкасы</a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-29"><a href="#Ұлттық_тамағы">7.4 Ұлттық тамағы</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-30"><a href="#Қазақстанмен_қарым-қатынасы">8 Қазақстанмен қарым-қатынасы</a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-31"><a href="#Ресей-Украина_соғысы_жайлы_Қазақстанның_ұстанымы">8.1 Ресей-Украина соғысы жайлы Қазақстанның ұстанымы</a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-32"><a href="#Қосымша_ақпарат">9 Қосымша ақпарат</a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-33"><a href="#Дереккөздер">10 Дереккөздер</a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Этимологиясы">Этимологиясы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=1" title="Бөлімді өңдеу: Этимологиясы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Этимологиясы">қайнарын өңдеу</a>]</div> "Украина" сөзі <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BD%D0%B5_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Көне славян тілі">көне славян тілінен</a> "шекара", не "шекарадағы жер" дегенді білдіреді<a href="#cite_note-8">[8]</a> және краина сөзінен шыққан. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тарихы">Тарихы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=2" title="Бөлімді өңдеу: Тарихы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Тарихы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%85%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина тарихы (мұндай бет жоқ)">Украина тарихы</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ерте_тарихы">Ерте тарихы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=3" title="Бөлімді өңдеу: Ерте тарихы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Ерте тарихы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Indo-European_migrations.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Indo-European_migrations.jpg/220px-Indo-European_migrations.jpg" decoding="async" width="220" height="91" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Indo-European_migrations.jpg/330px-Indo-European_migrations.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Indo-European_migrations.jpg/440px-Indo-European_migrations.jpg 2x" data-file-width="3326" data-file-height="1372" /></a><figcaption>Үнді-еуропалықтардың <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%B9-%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Понтий-Каспий даласы (мұндай бет жоқ)">Понтий-Каспий даласынан</a> қазіргі Украина мен Ресей жеріне қоныс аударуы бейнеленген карта</figcaption></figure> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC" title="Адам">Адамдардың</a> қазіргі Украина жеріндегі тұңғыш қоныстары б.з.б. 32,000 жылдарда пайда болған деп есептеледі, оған дәлел болған <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қырым таулары">Қырым тауларындағы</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Граветтиялық мәдениет (мұндай бет жоқ)">Граветтиялық мәдениетті</a> айтады.<a href="#cite_note-9">[9]</a><a href="#cite_note-10">[10]</a> Б.з.б. 4,500 жылға қарай <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82" title="Неолит">неолиттік</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5-%D0%9A%D1%83%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%BC%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Триполье-Кукутень мәдениеті (мұндай бет жоқ)">Триполье-Кукутень мәдениеті</a> қазіргі Украина жерінің көпшілігін алып жатқан. Кейбір дереккөздерде жылқының қолға үйретілуі осы жерлерде тұңғыш рет орын алды делінеді.<a href="#cite_note-11">[11]</a><a href="#cite_note-12">[12]</a><a href="#cite_note-13">[13]</a> <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қорған гипотезасы (мұндай бет жоқ)">Қорған гипотезасы</a> <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B4%D1%96-%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Үнді-Еуропа тілдері">үнді-еуропалықтардың</a> тілдік Отанын Украинаның Еділ-Днепр және Ресейдің оңтүстігінде болды деп болжайды.<a href="#cite_note-14">[14]</a> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80_%D0%B4%D3%99%D1%83%D1%96%D1%80%D1%96" title="Темір дәуірі">Темір дәуірінде</a> бұл жерді <a href="/w/index.php?title=%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D1%96%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ирандық тілдер (мұндай бет жоқ)">ирандық тілде</a> сөйлейтін <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Кемерлер">кемерлер</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B8%D1%84%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Скифтер">скифтер</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Сарматтар">сарматтар</a> мекендеген.<a href="#cite_note-15">[15]</a> Біздің заманымызға дейінгі 700–200 жылдар аралығында ол розаСкиф патшалығының бір бөлігі болды.<a href="#cite_note-16">[16]</a> Б.з.б. VI ғасырға қарай <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара теңіз</a> жағалуында <a href="/wiki/%D0%95%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Ежелгі Грекия">грек</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D0%A0%D0%B8%D0%BC" title="Ежелгі Рим">римдік</a> және <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%93%D1%8B%D1%81_%D0%A0%D0%B8%D0%BC_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Шығыс Рим империясы">византиялықтар</a> қоныстанды. Сол жерден қоныс аудармай, қала берген халықтар арасында <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Готтар (мұндай бет жоқ)">готтар</a> болды, алайда олар 370 жылдарына қарай <a href="/wiki/%D2%92%D2%B1%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Ғұндар">ғұндардан</a> қысым көретін болды. VI ғасырда қазіргі Шығыс Украина жері <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%91%D2%B1%D0%BB%D2%93%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Ұлы Бұлғария">Ұлы Бұлғарияның</a> орталығы болды. Ғасырдың соңына қарай бұлғарлардың көпшілігі түрлі бағыттарға қарай көшіп кетті, жердің көпшілігін <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Хазарлар">хазарлар</a> жаулап алды.<a href="#cite_note-17">[17]</a> V–VI ғасырларда Украинада <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B6%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ежелгі славяндар (мұндай бет жоқ)">ежелгі славяндық</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Анттар">анттар</a> мекендеді. Ежелгі славяндардың қазіргі Украинадан <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D2%AF%D0%B1%D0%B5%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Балкан түбегі (мұндай бет жоқ)">Балкан түбегіне</a> қарай қоныс аударуы қазіргі <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оңтүстік славяндар (мұндай бет жоқ)">Оңтүстік славяндардың</a> шығуына әкелді. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Киевтің_алтын_ғасыры">Киевтің алтын ғасыры</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=4" title="Бөлімді өңдеу: Киевтің алтын ғасыры" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Киевтің алтын ғасыры">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%96" title="Киев Русі">Киев Русі</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Principalities_of_Kievan_Rus%27_(1054-1132).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/220px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/330px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg/440px-Principalities_of_Kievan_Rus%27_%281054-1132%29.jpg 2x" data-file-width="770" data-file-height="1028" /></a><figcaption>Киев Русінің ең көп жері бар болғандағы картасы, <a href="/wiki/1054_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="1054 жыл">1054 жыл</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%96" title="Киев Русі">Киев Русі</a> мемлекетінің қалыптасуы әлі де анық емес.<a href="#cite_note-18">[18]</a> Киев Русі жерінің құрамына қазіргі Украина, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еуропалық Ресей (мұндай бет жоқ)">Еуропалық Ресейдің</a> батысы кіретін. <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D0%BB%D0%B5%D1%82" class="extiw" title="ru:Повесть временных лет">Әуелгі жылнама</a> (орыс.)<a href="/w/index.php?title=%D3%98%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Әуелгі жылнама (мұндай бет жоқ)">қаз.</a> мәліметінше Русь халқының құрамында <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Скандинавия">скандинавиялық</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B3%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Варягтар (мұндай бет жоқ)">варягтар</a> кіретін.<a href="#cite_note-19">[19]</a> 882 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D3%A9%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Көреген Олег (мұндай бет жоқ)">Көреген Олег</a> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2" title="Киев">Киевті</a> жаулады да, оны Русьтің жаңа елордасы қылды.<a href="#cite_note-20">[20]</a> Алайда <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Антинорманизм (мұндай бет жоқ)">антинорманист</a> тарихшылардың ойынша Днепр оңтүстігіндегі Шығыс славяндар сол кездері өзінің тәуелсіз мемлекетін құрып жатқан еді.<a href="#cite_note-21">[21]</a> Варягтік элита мен соның ішіндегі <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%8E%D1%80%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80_%D3%99%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рюриктер әулеті (мұндай бет жоқ)">рюриктер әулеті</a> жергілікті славяндармен <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F_(%D3%99%D0%BB%D0%B5%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%83)" title="Ассимиляция (әлеуметтану)">ассимиляцияланды</a>. Киев Русі бір-біріне туыс болған рюрикович <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7" title="Кінәз">кінәздер</a> басқарған бірнеше <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Кінәздік">кінәздіктерден</a> құралған еді, кінәздер бір-бірімен Киев үшін соғысып жататын.<a href="#cite_note-22">[22]</a> X–XI ғасырларда Киев Русі <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Еуропа">Еуропадағы</a> ең ірі мемлекет болды, сондықтан бұл заман оның Алтын ғасыры делінеді.<a href="#cite_note-ciagov-23">[23]</a> Ол <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Христиандық">христиандануы</a> жүргізген <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Владимир Святославич (мұндай бет жоқ)">Владимир Святославичтың</a> (980–1015) билігімен басталды. Оның ұлы <a href="/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D0%9C%D1%83%D0%B4%D1%80%D1%8B%D0%B9" title="Ярослав Мудрый">дана Ярославтың</a> (1019–1054) билігі кезінде Русь өзінің мәдени және әскери дамуының шыңында еді.<a href="#cite_note-24">[24]</a> <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9C%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы Мстислав Владимирович (мұндай бет жоқ)">Ұлы Мстислав Владимировичтың</a> (1125–1132) өлімінен кейін Киев Русіндегі бірлік жоқ болды, ол түрлі кінәездіктерге бөлініп қалды.<a href="#cite_note-25">[25]</a> XI–XII ғасырлары Қара теңіздің солтүстігіндегі <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%B9-%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Понтий-Каспий даласы (мұндай бет жоқ)">Понтий даласының</a> мықты державасы түркітілдес <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Құмандар">құмандар</a> мен <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%BF%D1%88%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Қыпшақтар">қыпшақтар</a> болды.<a href="#cite_note-26">[26]</a> XIII ғасырда орын алған <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB-%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%88%D0%B0%D0%BF%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Моңғол-татар шапқыншылығы">Моңғол-татарлардың Руське қарсы шапқыншылығы</a> Русьті қатты әлсіретті, 1240 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D1%82%D1%96%D2%A3_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%8B_(1240)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Киевтің қоршаулануы (1240) (мұндай бет жоқ)">Киев толықтай жойылды</a>.<a href="#cite_note-27">[27]</a> Қазіргі Украинаның батысында <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F-%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция-Волынь кінәздігі (мұндай бет жоқ)">Галиция-Волынь кінәздігі</a> құрылды. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Роман Мстиславич">Роман Мстиславичтың</a> ұлы болған <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8%D0%BB_%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Даниил Романович Галицкий (мұндай бет жоқ)">Даниил Галицкийдің</a> оңтүстік-батыс Рустің көпшілігін біріктіріп, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Папалық">Рим папасының</a> қолдауымен Галиция-Волынь тұңғыш королі болды. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Шетел_қарамағында">Шетел қарамағында</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=5" title="Бөлімді өңдеу: Шетел қарамағында" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Шетел қарамағында">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_(pink)_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_(red)_in_1386_-_1434.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png/220px-Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png" decoding="async" width="220" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png/330px-Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png/440px-Map_of_the_Grand_Duchy_of_Lithuania_%28pink%29_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_%28red%29_in_1386_-_1434.png 2x" data-file-width="2977" data-file-height="2929" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Польша корольдігі (мұндай бет жоқ)">Польша корольдігі</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы Литва кінәздігі (мұндай бет жоқ)">Ұлы Литва кінәздігінің</a> жерлері, 1386—1434</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Киев воеводалығы (мұндай бет жоқ)">Киев воеводалығы</a></div> <dl><dd>Тағы қараңыз: <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы Литва кінәздігі (мұндай бет жоқ)">Ұлы Литва кінәздігі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%82%D3%99%D0%B6%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Польша корольдігінің тәжі (мұндай бет жоқ)">Польша корольдігінің тәжі</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қырым хандығы">Қырым хандығы</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Осман империясы">Осман империясы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%87%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Речь Посполитая (мұндай бет жоқ)">Речь Посполитая</a> және <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ресей империясы">Ресей империясы</a></dd></dl> 1349 жылы Галиция-Волынь соғыстарының нәтижесінде аумақ <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Польша корольдігі (мұндай бет жоқ)">Польша корольдігі</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D1%96%D0%BD%D3%99%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы Литва кінәздігі (мұндай бет жоқ)">Ұлы Литва кінәздігі</a> арасында бөлінді.<a href="#cite_note-28">[28]</a> XIII ғасырдың ортасынан XIV ғасырдың екінші жартысына дейін <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%83%D1%8F_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Генуя Республикасы (мұндай бет жоқ)">Генуя Республикасы</a> Қара теңіздің солтүстік жағалауында бірнеше <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Бодандық">бодандық</a> құрды, оларды ірі сауда орталықтарына айналдырды да, басшылығына Республиканың өкілі болған консулдарды тағайындады.<a href="#cite_note-29">[29]</a> 1430 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Подолье (мұндай бет жоқ)">Подолье</a> аумағы Польша құрамына енді, қазіргі Украина жеріне <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Поляктар">поляктар</a> қоныс аударатын болды.<a href="#cite_note-30">[30]</a> 1441 жылы <a href="/wiki/%D0%A8%D1%8B%D2%A3%D2%93%D1%8B%D1%81_%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Шыңғыс хан">Шыңғыс хан</a> ұрпағы болған <a href="/wiki/I_%D2%9A%D0%B0%D0%B6%D1%8B_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B9" title="I Қажы Герей">I Қажы Герей</a> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырым</a> мен оның айналасындағы жерінде <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қырым хандығы">Қырым хандығын</a> құрды.<a href="#cite_note-31">[31]</a> Қырымдықтар басқа түркілермен бірге <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%D1%82%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC-%D0%BD%D0%BE%D2%93%D0%B0%D0%B9_%D1%88%D0%B0%D0%BF%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Русьтегі қырым-ноғай шапқыншылығы (мұндай бет жоқ)">Украина жеріне шапқыншылықтар</a> жасайтын, келесі үш жүзжылдық уақытында олар 2 миллионға жуық адамды құлдыққа алды.<a href="#cite_note-32">[32]</a> 1569 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BD_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Люблин униясы (мұндай бет жоқ)">Люблин униясы</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%87%D1%8C_%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Речь Посполитая (мұндай бет жоқ)">Речь Посполитаяның</a> негізін қалады, украиналық жердің көпшілігі Литвадан <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%82%D3%99%D0%B6%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Польша корольдігінің тәжі (мұндай бет жоқ)">Польша корольдігінің тәжіне</a> берілді де, ол <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5-%D1%8E%D1%80%D0%B5" title="Де-юре">де-юре</a> поляк жері болды. <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Полонизация (мұндай бет жоқ)">Полонизация</a> (поляктандыру) саясатының нәтижесінде <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рутения (мұндай бет жоқ)">Рутенияның</a> бір бөлігі <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Католицизм">католик</a> болды, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">шляхта</a> мүшелігін алды. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Казак_гетманщинасы">Казак гетманщинасы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=6" title="Бөлімді өңдеу: Казак гетманщинасы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Казак гетманщинасы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақалалары: <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гетманщина (мұндай бет жоқ)">Гетманщина</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%81%D0%B5%D1%87%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Запорожьелік сечь (мұндай бет жоқ)">Запорожьелік сечь</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg/220px-Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg" decoding="async" width="220" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg/330px-Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg/440px-Hondius_Bohdan_Khmelnytsky.jpg 2x" data-file-width="1082" data-file-height="1500" /></a><figcaption>1648 жылы Гетман <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B3%D0%B4%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Богдан Хмельницкий">Богдан Хмельницкий</a> Польшаға қарсы көтерілістен кейін <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гетманщина (мұндай бет жоқ)">казак мемлекетін</a> құрған</figcaption></figure> Рутениялық элита арасында шаруалардың, қала халқының өкілі болмағандығынан қара халық <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5_%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Запорожье казактары (мұндай бет жоқ)">Запорожье казактарына</a> жүгінді. XVII ғасырдың ортасына қарай запорожьелік казактар мен рутениялық шаруалар құрған <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%81%D0%B5%D1%87%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Запорожьелік сечь (мұндай бет жоқ)">Запорожьелік сечь</a> атты квазиавтономиялық мемлекет құрылады,<a href="#cite_note-33">[33]</a> Польшаның казак жерінде билігі аз болды, бірақ олар сонда да казак жауынгерлерін <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Осман империясы">түріктер</a> мен <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Татарлар">татарларға</a> қарсы жіберетін.<a href="#cite_note-34">[34]</a> Алайда <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B0" title="Шляхта">шляхта</a> сияқты элитадан көрген қысымнан рутениялық та, казак та болған шаруалар билікке қарсы шығудан абыржымайтын.<a href="#cite_note-35">[35]</a> 1648 жылы жергілікті халықтан қолдау көрген гетман <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B3%D0%B4%D0%B0%D0%BD_%D0%A5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Богдан Хмельницкий">Богдан Хмельницкий</a> Поляк короліне қарсы <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BA%D3%A9%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хмельницкий көтерілісі (мұндай бет жоқ)">бірнеше көтеріліс</a> ұйымдастырды да, 1648 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гетманщина (мұндай бет жоқ)">Гетманщина</a> казак мемлекетін құрды. Гетмандар мемлекеті 1764 жылға дейін күн көрді (кейбір дереккөздердің мәліметінше 1782 жылға дейін).<a href="#cite_note-36">[36]</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%87%D0%BA%D0%BE%D0%B4%D0%B0_%D0%BA%D3%A9%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD_%D1%96%D1%80%D1%96_%D0%B6%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Берестечкода көрген ірі жеңілістен (мұндай бет жоқ)">Берестечкода көрген ірі жеңілістен</a> кейін Хмельницкий <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%83%D1%88%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ресей мемлекетінің билеушілері (мұндай бет жоқ)">Ресей патшасынан</a> көмек сұрауға мәжбүр болды. 1654 жылы <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%8F%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%8C_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Переяславль Радасы">Переяславль Радасының</a> нәтижесінде Гетманщина мен Ресей арасында әскери және саяси альянсы пайда болды. Хмельницкийдің өлімінен кейін Гетманщина үшін басталған, Ресей, Польша, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Қырым хандығы">Қырым хандығы</a>, Осман империясы мен казактар қатысқан отыз жылға созылған, "Құланды" ("қираған үйінді" мағынасында, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">укр.</a> Руїна, 1657–1686) деп аталған соғыс орын алды. <a href="/wiki/%D0%9C%D3%99%D2%A3%D0%B3%D1%96_%D0%B1%D1%96%D1%82%D1%96%D0%BC_(1686)" title="Мәңгі бітім (1686)">Мәңгі бітім</a> келісімінің нәтижесінде Гетманщина жері Польша мен Ресей арасында бөлінді. 1686 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Киев метрополиясы (мұндай бет жоқ)">Киев метрополиясы</a> Орыс шіркеуімен аннексияланды, Ресей мен Украина шіркеулері байланысты болды. <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D1%88%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Полтава шайқасы (мұндай бет жоқ)">Полтава шайқасындағы</a> жеңілісінен кейін Гетманщинаның автономиясы қатты азайды. 1764–1781 жылдары <a href="/wiki/II_%D0%95%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="II Екатерина">II Екатерина</a> бұйрығымен Орталық Украинаның көбі Ресей империясының құрамына енгізілді, Гетманщина мен Запорожьелік сечь жоқ болды.<a href="#cite_note-37">[37]</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B_%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ресей империясының Қырымды аннексиялауы (мұндай бет жоқ)">Қырым аннексиясынан</a> кейін «Новороссия» (Жаңаресей) болып аталып кеткен Украина жеріне орыстардың қоныс аударуына рұқсат берілді.<a href="#cite_note-38">[38]</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Самодержавие (мұндай бет жоқ)">Самодержавие</a> болып аталып кеткен патшалық <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Автократия">автократия</a> барысында елде <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Руссификация (мұндай бет жоқ)">руссификация</a> (орыстандыру), соның ішінде <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Украин тілі">украин тілінің</a> қолданылуы және украиналықтардың сәйкестігіне шектеу қойылды.<a href="#cite_note-valuev-39">[39]</a> Қазіргі батыс Украинаның жері 1795 жылы, Речь Посполитаяның ыдыауынан кейін <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D1%82%D0%B5%D1%80_%D3%99%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Габсбургтер әулеті">Хабсбургтар</a> басқарған <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Аустрия империясы">Аустрия</a> мен Ресей арасында бөлінді. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XIX_ғасыр_мен_XX_ғасырдың_басы">XIX ғасыр мен XX ғасырдың басы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=7" title="Бөлімді өңдеу: XIX ғасыр мен XX ғасырдың басы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: XIX ғасыр мен XX ғасырдың басы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақалалары: <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA-%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81_%D3%A9%D0%BB%D0%BA%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оңтүстік-батыс өлке (мұндай бет жоқ)">Оңтүстік-батыс өлке</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Харьков губерниясы (мұндай бет жоқ)">Харьков губерниясы</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg/220px-Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg" decoding="async" width="220" height="168" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg/330px-Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg/440px-Teodor_Axentowicz_-_Pogrzeb_huculski.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="612" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Теодор Аксентович (мұндай бет жоқ)">Теодор Аксентовичтың</a> «<a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%83%D1%86%D1%83%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гуцулдар (мұндай бет жоқ)">Гуцулдардың</a> жерлеуі» суреті, 1882. Біраз <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Поляктар">поляк</a> пен <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Украиндар">украин</a> тұрған Аустриялық <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция (мұндай бет жоқ)">Галиция</a> аймағында кедейлік, аштық көп болды.</figcaption></figure> XIX ғасырдың басында украиналық ұлтшылдық өсім көрді. Күрт басталған урбанизация мен модернизация себебінен халық арасында <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%B1%D0%BB%D1%82%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Романтикалық ұлтшылдық (мұндай бет жоқ)">романтикалық ұлтшылдық</a> өсім көрді, украиналық интеллигенция арасында ұлттық жандану және әлеуметтік әділет идеялары пайда болды. Поэт <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81_%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE" title="Тарас Григорьевич Шевченко">Тарас Шевченко</a> мен саясаттанушы <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%94%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Михайло Петрович Драгоманов (мұндай бет жоқ)">Михайло Драгоманов</a> ұлтшылдықтың басты тұлғалары болды.<a href="#cite_note-40">[40]</a><a href="#cite_note-41">[41]</a> Аустриялық <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция (мұндай бет жоқ)">Галицияда</a> осы қозғалысқа қарсы аса көп нәрсе жасалмаса, Украинаның Ресей бөлігінде (кейде "Малороссия", "Кішіресей", я "оңтүстік Ресей" деп аталған) оған қарсы көп қысым көрсетілді, тіпті 1876 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BC%D1%81%D0%BA_%D0%B6%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Эмск жарлығы (мұндай бет жоқ)">украин тілінде іс жүзінде барлық кітаптарға тыйым салынды</a>. Жақында шахта ашқан <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA" title="Донецк">Донецк</a> пен Киев, Одесса сияқты ірі қалаларды санамағанда Украинаның көпшілігі тек ауыл шаруашылығы мен табиғи ресурс алумен айналысты.<a href="#cite_note-42">[42]</a> Аустрия құрамында болған <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция (мұндай бет жоқ)">Галиция</a> аймағындағы ахуал өте нашар болды, кедейлік пен аштықтан қашқан украиналықтар ел сыртына қоныс аударуға мәжбүр болды, сол себептен <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a>, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Құрама Штаттары">АҚШ</a> пен <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Бразилия">Бразилия</a> сияқты елдерде ірі украиндық диаспора пайда болды.<a href="#cite_note-43">[43]</a> Кейбір украиндар шығысқа қарай да қоныс аударды, жылғы санақ бойынша <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80" title="Сібір">Сібірде</a> 223,000 этникалық украин болды, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Орталық Азия">Орталық Азияда</a> бұл көрсеткіш 102,000 адамға тең болды.<a href="#cite_note-44">[44]</a> Оған қоса <a href="/wiki/%D0%A1%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%80_%D1%82%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80_%D0%B6%D0%BE%D0%BB%D1%8B" title="Сібір темір жолы">Сібір темір жолының</a> құрылысынан кейін аумаққа 1.6 миллион украиндық қоныс аударды.<a href="#cite_note-45">[45]</a> <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%88%D1%96_%D0%B4%D2%AF%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B6%D2%AF%D0%B7%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81" title="Бірінші дүниежүзілік соғыс">Бірінші дүниежүзілік соғыстың</a> басталуымен Украина күйзеліске ұшырады, елдегі шайқастар 1921 жылы ғана аяқталды. Бастапқыда украиндар <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F-%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Аустрия-Мажарстан">Аустрия-Мажарстан</a> арасында екіге бөлініп, <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Орталық державалар (мұндай бет жоқ)">Орталық державалар</a> үшін соғысты, бірақ басым көпшілігі Императорлық Ресей армиясында қызмет етіп, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0" title="Антанта">Антантаның</a> бір бөлігі болды. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ресей империясы">Ресей империясы</a> ыдырағаннан кейін қақтығыс <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D3%A9%D2%A3%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украин төңкерісі (мұндай бет жоқ)">Украинаның тәуелсіздік соғысына</a> айналды, украиндар <a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BC%D1%8B%D1%81%D1%88%D1%8B-%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D0%BB_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Жұмысшы-шаруа қызыл әскері">қызыл</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D2%9B_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ақ армия (мұндай бет жоқ)">ақ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Махновщина (мұндай бет жоқ)">қара</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%96%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жасыл армия (мұндай бет жоқ)">жасыл</a> армиялармен бірге немесе оларға қарсы соғысты. Тәуелсіз ел құру жоспарымен 1917 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%93%D1%80%D1%83%D1%88%D0%B5%D0%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Михайло Сергійович Грушевський (мұндай бет жоқ)">Михайло Грушевський</a> солшыл <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Халық Республикасы (мұндай бет жоқ)">Украина Халық Республикасын</a> құрды, алайда бұл жылдар бытыраңқылыққа толы болды, әскери төңкеріс нәтижесінде билікке <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Павло Петрович Скоропадський (мұндай бет жоқ)">Павло Скоропадський</a> келді де, елді антибольшевистік <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина державасы (мұндай бет жоқ)">Украина державасына</a> айналдырды. Алайда бұл мемлекет те сәтсіз болды, оның «өмірі» тек бір жылға ғана созылды. Қақтығыстың нәтижесінде <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_(1918%E2%80%941939)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Поляк Республикасы (1918—1939) (мұндай бет жоқ)">Екінші Поляк Республикасы</a> жартылай жеңіске жетті де, Украинаның батыс жерлерін аннексиялады. Ең үлкен жеңіске қол жеткізе алған <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">КСРО</a> болды, ол ақырында қалған украин жерінде <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Украин Кеңестік Социалистік Республикасы">Украин Кеңестік Социалистік Республикасын</a> құрды. Қазіргі <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Буковина (мұндай бет жоқ)">Буковина</a> аумағын <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Румыния корольдігі (мұндай бет жоқ)">Румыния корольдігі</a> жаулады, <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Закарпатье (мұндай бет жоқ)">Закарпатье</a> <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Чехословакия">Чехословакияға</a> автономия ретінде берілді.<a href="#cite_note-46">[46]</a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ресейдегі азамат соғысы">Ресейдегі азамат соғысының</a> бөлігі болған Украина жері үшін қақтығыстар бүкіл бұрынғы Ресей империясын, соның ішінде шығыс және орталық Украинаны қиратты. Соғыс кезінде бұрынғы Ресей империясының аумағында 1,5 миллионнан астам адам қаза тауып, жүздеген мың адам баспанасыз қалды. Оған қоса Шығыс облыстар <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B4%D1%96%D0%BB_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%B0%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%9B_(1921%E2%80%941922)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еділ бойындағы ашаршылық (1921—1922) (мұндай бет жоқ)">1921 жылы орын алған ашаршылықтан</a> да зардап шекті. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Соғыстар_арасындағы_Кеңестік_Украина"><span id=".D0.A1.D0.BE.D2.93.D1.8B.D1.81.D1.82.D0.B0.D1.80_.D0.B0.D1.80.D0.B0.D1.81.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D0.9A.D0.B5.D2.A3.D0.B5.D1.81.D1.82.D1.96.D0.BA_.D0.A3.D0.BA.D1.80.D0.B0.D0.B8.D0.BD.D0.B0">Соғыстар арасындағы Кеңестік Украина</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=8" title="Бөлімді өңдеу: Соғыстар арасындағы Кеңестік Украина" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Соғыстар арасындағы Кеңестік Украина">қайнарын өңдеу</a>]</div> <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_(1918%E2%80%941939)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Поляк Республикасы (1918—1939) (мұндай бет жоқ)">Польшада</a> маршал <a href="/w/index.php?title=%D0%AE%D0%B7%D0%B5%D1%84_%D0%9F%D0%B8%D0%BB%D1%81%D1%83%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Юзеф Пилсудски (мұндай бет жоқ)">Юзеф Пилсудски</a> және оның саяси одақтастары шекаралас аймақтардағы кеңестік ықпалды азайтудың жолы ретінде украиндарға шектеулі жергілікті автономия ұсыну арқылы Украинаның қолдауына ие болғысы келді.<a href="#cite_note-47">[47]</a> Алайда, бұл жоспар 1935 жылы Пилсудский қайтыс болғаннан кейін, украин халқының арасындағы толқулардың жалғасуына байланысты бас тартылды, Польша үкіметі украин азаматтығын жариялаған және <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Православ шіркеуі">Шығыс православ шіркеуіне</a> жататын адамдардың құқықтарын шектеу арқылы жауап берді.<a href="#cite_note-48">[48]</a><a href="#cite_note-49">[49]</a> Нәтижесінде 1920–1930 жылдары Украинаның астыртын ұлтшыл-содырлық қозғалысы пайда болды, ол бірте-бірте <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина әскери ұйымы (мұндай бет жоқ)">Украина әскери ұйымына</a>, кейінірек <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%B1%D0%BB%D1%82%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина ұлтшылдарының ұйымы (мұндай бет жоқ)">Украина ұлтшылдарының ұйымына</a> (УҰҰ) айналды. Сол кездері жаңадан құрылған Кеңестік Украина Кеңес Одағының құрушы республикаларының бірі болып жатқан еді. 1920 жылдары большевик <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BD%D0%B8%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Микола Олексійович Скрипник (мұндай бет жоқ)">Микола Скрипниктың</a> басшылығымен украинизация (украиндыру) саясаты жүріп жатқан еді, ол жалпы Одақта болып жатқан <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Коренизация (мұндай бет жоқ)">коренизация</a> (жергіліктендіру) саясатының бөлігі еді. Сол жылдары соғыстан кейін елді және оның экономикасын қалпына келтіру мақсатымен <a href="/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%B8%D1%87_%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD" title="Владимир Ильич Ленин">Владимир Ленин</a> басшылығымен <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Жаңа экономикалық саясат">Жаңа экономикалық саясат</a> орнатылды, елде <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%80%D1%8B%D2%9B%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нарықтық социализм (мұндай бет жоқ)">нарықтық социализм</a> пайда болды. ЖЭС көбіне сәтті жүргізілді.<a href="#cite_note-50">[50]</a> Бұл кезең Лениннің өлімінен және <a href="/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Виссарионович Сталин">Иосиф Сталиннің</a> билікке келгенінен кейін аяқталды. 1920 жылдардан бүкіл одақта орталықтанған <a href="/wiki/%D0%96%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Жоспарлы экономика">жоспарлы экономика</a> орнады, Украинада индустриализация жүрді де, оның өнімі төрт есе артты. Алайда күрт индустрияландырудың себебінен Украина шаруаралары <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B%D0%BD_%D2%B1%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%83" title="Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру">Ауыл шаруашылығын ұжымдастыруынан</a> зардап шекті. «Коллективизация» деп аталып кеткен шаруалардан ауыл шаруашылығы өнімін тартып алу <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D1%81%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бесжылдықтар (мұндай бет жоқ)">бесжылдықтар</a> саясатының бөлігі болды да <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D1%96%D1%80%D1%96%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B3%D0%B5_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D1%80%D0%B5%D1%81_%D0%B6%D3%A9%D0%BD%D1%96%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D0%B1%D2%AF%D0%BA%D1%96%D0%BB%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%82%D3%A9%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Контрреволюция мен іріткіге қарсы күрес жөніндегі бүкілресейлік төтенше комиссиясы">ВЧК</a> полициясымен қадағаланатын. Оған қарсы шыққандар депортацияланды, не <a href="/wiki/%D0%93%D0%A3%D0%9B%D0%90%D0%93" title="ГУЛАГ">ГУЛАГ</a> сияқты лагерьлерге жіберілетін. Қойылған талаптар орындалмағанда бидай сияқты өнімдер берілмгендігінен <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Голодомор (мұндай бет жоқ)">Голодомор</a> деп аталып кеткен ірі ашаршылық орын алды. Бірнеше мемлекет, соның ішінде заманауи Украина бұл ашаршылықты <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4" title="Геноцид">геноцид</a> деп таныды.<a href="#cite_note-51">[51]</a> Азамат соғысы мен ұжымдастырудан кейін Сталиннің саяси қарсыластары репрессияланды, украин <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Интеллигенция">интеллигенциясы</a> қудаланды және қаза тапқан, тұтқындалған қайраткерлер Атылған жаңғыру деп аталып кетті. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Екінші_дүниежүзілік_соғыс">Екінші дүниежүзілік соғыс</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=9" title="Бөлімді өңдеу: Екінші дүниежүзілік соғыс" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Екінші дүниежүзілік соғыс">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақалалары: <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ұлы Отан соғысы">Ұлы Отан соғысы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D1%85%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Рейхскомиссариаты (мұндай бет жоқ)">Украина Рейхскомиссариаты</a>, және <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украинадағы Холокост (мұндай бет жоқ)">Украинадағы Холокост</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Ruined_Kiev_in_WWII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/220px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/330px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Ruined_Kiev_in_WWII.jpg/440px-Ruined_Kiev_in_WWII.jpg 2x" data-file-width="1925" data-file-height="1223" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ұлы Отан соғысы">Ұлы Отан соғысы</a> нәтижесінде <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2" title="Киев">Киев</a> қатты зардап шекті, қала <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82" title="Вермахт">Вермахт</a> бақылауында 1941 жылғы 19 қыркүйектен 1943 жылғы 6 қарашаға дейін болды.</figcaption></figure> 1939 жылғы қыркүйекте орын алған <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83_(1939)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Польшаға басып кіру (1939) (мұндай бет жоқ)">Польшаға шабуылдан</a> кейін КСРО мен <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Нацистік Германия">Германия</a> Польшаны екіге бөлді. Нәтижесінде украиндар тұрған Шығыс <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция (мұндай бет жоқ)">Галиция</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Волынь (мұндай бет жоқ)">Волынь</a> аймақтары Украина бөлігі болды. Тарихында тұңғыш рет халық бірге болды.<a href="#cite_note-52">[52]</a><a href="#cite_note-53">[53]</a> 1940 жылы Украинаның жері одан әрі көбейді, құрамына <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Бессарабия">Бессарабия</a>, солтүстік <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Буковина (мұндай бет жоқ)">Буковина</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Герца облысы (мұндай бет жоқ)">Герца облысы</a> енді. <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Молдован Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасы (мұндай бет жоқ)">Молдован Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының</a> шығыс территориялары жаңа құрылған <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Молдован Кеңестік Социалистік Республикасы">Молдован Кеңестік Социалистік Республикасына</a> берілді. КСРО-ның жаңа территориялары халықаралық деңгейде <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B_(1947)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Париж келісім шарттары (1947) (мұндай бет жоқ)">Париж келісім шарттарымен</a> танылды.<a href="#cite_note-54">[54]</a> 1941 жылғы 22 маусымда <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82" title="Вермахт">Вермахт</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B0_%D0%B6%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Барбаросса жоспары">КСРО жеріне басып кірді</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D1%88%D0%B0%D0%B9%D2%9B%D0%B0%D1%81%D1%8B_(1941)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Киев шайқасы (1941) (мұндай бет жоқ)">Киев шайқасындағы</a> Киевтің қарсылығы үшін қалаға «Қаһарман қала» атауын алды. Киевте Кеңестік сарбаздың 600,000 адамнан астамы (<a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82_(%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%9E%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%8B)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Батыстық фронт (Ұлы Отан соғысы) (мұндай бет жоқ)">Батыстық фронттың</a> төрттен бірі) қайтыс болды, не тұтқынға алынды. Батыстық Украинаны жаулап алғаннан кейін, Украина КСР-нің көп бөлігі оның ресурстарын пайдалану және ақырында немістерді қоныстандыру мақсатында <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D1%85%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Рейхскомиссариаты (мұндай бет жоқ)">Украина Рейхскомиссариатының</a> құрамында ұйымдастырылды. 1939 жылы ғана Кеңес Одағына қосылған кейбір батыс украиналықтар немістерді азат етушілер деп көрді, бірақ бұл ұзаққа созылмады, нацистер ұжымдастыру саясатын жалғастыра берді, жергілікті халықты Германияға депортациялады және <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украинадағы Холокост (мұндай бет жоқ)">Украинада Холокост ұйымдастырды</a>.<a href="#cite_note-55">[55]</a> Украиндардың көпшілігі Қызыл Армия мен Кеңестік партизандар құрамында немесе олармен бірге соғысқанымен,<a href="#cite_note-worldwars-56">[56]</a> Батыс Украинада <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%BA%D3%A9%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%88%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украинаның көтерілісшілер армиясы (мұндай бет жоқ)">Украинаның көтерілісшілер армиясы</a> пайда болды (УКА, 1942). Ол <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%B1%D0%BB%D1%82%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина ұлтшылдарының ұйымы (мұндай бет жоқ)">Украина ұлтшылдары ұйымының</a> (УҰҰ) қарулы күштері ретінде құрылды.<a href="#cite_note-57">[57]</a><a href="#cite_note-58">[58]</a> Екі ұйым да этникалық көпшілігі украиндар тұратын аумақта тәуелсіз Украина мемлекетін құру мақсатын қолдады. Бұл нацистік Германияның идеяларына қарсы әкелгенімен, кейде УҰҰ-ның <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%96%D0%B9_%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9C%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Андрій Атанасович Мельник (мұндай бет жоқ)">Мельник</a> қанаты нацистік күштермен одақтас бола берді. 1943 жылдың ортасынан бастап соғыстың соңына дейін УКА Волынь және Шығыс Галиция аймақтарында этникалық поляктарды қырып, 100,000-ға жуық поляк бейбіт тұрғынын өлтірді, бұл репрессияға әкелді.<a href="#cite_note-59">[59]</a> УКА-ның КСРО-мен қақтығыстары 1950 жылдарға дейін жалғаса берді.<a href="#cite_note-60">[60]</a> Жалпы алғанда, Кеңес Армиясы қатарында соғысқан этникалық украиндардың саны 4,5 миллионнан<a href="#cite_note-worldwars-56">[56]</a> 7 миллионға<a href="#cite_note-61">[61]</a><a href="#cite_note-62">[a]</a> дейін бағаланады; Кеңес Одағын қолдаған партизандық қарсылық бөлімшелерінің жартысы, олар 1944 жылы 500,000 әскер де украиндықтар болды.<a href="#cite_note-63">[62]</a> Жалпы, Украина көтерілісшілер армиясының мәліметтері сенімсіз, олардың саны 15,000-нан 100,000-ға дейін жетеді.<a href="#cite_note-64">[63]</a><a href="#cite_note-65">[64]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Соғыстан_кейінгі_Кеңестік_Украина">Соғыстан кейінгі Кеңестік Украина</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=10" title="Бөлімді өңдеу: Соғыстан кейінгі Кеңестік Украина" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Соғыстан кейінгі Кеңестік Украина">қайнарын өңдеу</a>]</div> Республика соғыстан қатты зардап шекті, оны қалпына келтіру үшін айтарлықтай күш-жігер қажет болды. 700-ден астам қала мен елді мекен, 28 мыңнан астам ауыл қирады.<a href="#cite_note-66">[65]</a> Жағдайды 1946–1947 жылдардағы құрғақшылық пен соғыс кезіндегі инфрақұрылымның бұзылуы, кемінде ондаған мың адамның өмірін қиған аштық нашарлады.<a href="#cite_note-67">[66]</a> 1945 жылы Украин КСР <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Біріккен Ұлттар Ұйымы">Біріккен Ұлттар Ұйымы</a> (БҰҰ) құрушы мемлекеттерінің бірі болды,<a href="#cite_note-68">[67]</a> бұл <a href="/wiki/%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ялта конференциясы">Ялта конференциясының</a> бір бөлігі еді. Сол себептен Украина мен Беларусь тәуелсіз мемлекет болмағанына қарамастан өзінің дауыс беру құқығына ие болды.<a href="#cite_note-69">[68]</a> Оған қоса <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Закарпатье (мұндай бет жоқ)">Закарпатье</a> аннексияланды да, Украина өз жер аумағын тағы бір көбейтті. Украин КСР халқының украин емес ұлттарының көбі соғыстан кейін қоныс аударды, немістер пен <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қырым татарлары">қырым татарлары</a> жағдайларында бұл депортациялар болды. 1953 жылы Сталин қайтыс болды, нәтижесінде КСРО-ның жаңа басшысы <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B0_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A5%D1%80%D1%83%D1%89%D1%91%D0%B2" title="Никита Сергеевич Хрущёв">Никита Хрущёв</a> болды. <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D1%80%D1%83%D1%89%D1%91%D0%B2_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D0%BC%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хрущёв жылымығы (мұндай бет жоқ)">Хрущёв жылымығы</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Десталинизация (мұндай бет жоқ)">Десталинизация</a> саясаты енгізілді, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырым</a> РКФСР-ден Украин КСР-ына берілді, достық елге сый етіп аталған бұл түбек экономикалық себептермен берілді деп саналады.<a href="#cite_note-70">[69]</a> Осы өзгерістен кейін Украина өзінің қазіргі шекараларына ие болды. Украина КСРО құрамында болған республикалардың ең маңыздыларының бірі болды. Сол себептен белгілі кеңестік саясаткерлердің үлкен бөлігі, соның ішінде <a href="/wiki/%D0%9A%D0%9E%D0%9A%D0%9F_%D0%9E%D0%9A_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%85%D0%B0%D1%82%D1%88%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="КОКП ОК бас хатшысы">КОКП ОК бас хатшысы</a> <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B4_%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%B8%D1%87_%D0%91%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D0%B5%D0%B2" title="Леонид Ильич Брежнев">Леонид Брежнев</a>, украиндар болды. Оған қарамастан Брежневтің өзі мен <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A9%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Володимир Васильович Щербицький (мұндай бет жоқ)">Володимир Щербицький</a> сияқты этникалық украиндар өзінің ұлтына қарамастан кеңестік орыстандыру саясатын жүргізе берді.<a href="#cite_note-71">[70]</a> 1950 жылға қарай республика өнеркәсіп пен өндіріс бойынша соғысқа дейінгі деңгейден толық асып түсті.<a href="#cite_note-72">[71]</a> Кеңестік Украина көп ұзамай өнеркәсіптік өндірісте еуропалық көшбасшы болды<a href="#cite_note-73">[72]</a> және кеңестік қару-жарақ өнеркәсібі мен жоғары технологиялық зерттеулердің маңызды орталығы болды.<a href="#cite_note-74">[73]</a> Кеңес үкіметі энергияға деген сұранысты қанағаттандыру үшін су және атом энергетикасы жобаларына инвестиция салды. Алайда 1986 жылғы 26 сәуірде <a href="/w/index.php?title=%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8C_%D0%90%D0%AD%D0%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Чернобыль АЭС (мұндай бет жоқ)">Чернобыль атом электр стансасындағы</a> реактор жарылып, нәтижесінде тарихтағы ең ауыр ядролық реактор апаты, <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8C_%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Чернобыль апаты">Чернобыль апаты</a> орын алды.<a href="#cite_note-75">[74]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тәуелсіздік">Тәуелсіздік</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=11" title="Бөлімді өңдеу: Тәуелсіздік" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Тәуелсіздік">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/220px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/330px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg/440px-RIAN_archive_848095_Signing_the_Agreement_to_eliminate_the_USSR_and_establish_the_Commonwealth_of_Independent_States.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Украина президенті</a> <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%87%D1%83%D0%BA" class="mw-redirect" title="Леонід Макарович Кравчук">Леонід Кравчук</a> пен <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Ресей президенті">Ресей президенті</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%95%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B8%D0%BD" title="Борис Николаевич Ельцин">Борис Ельцинның</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B6_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Беловеж келісімі">Беловеж келісіміне</a> қол қоюы, 8 желтоқсан 1991</figcaption></figure> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%87%D1%91%D0%B2" title="Михаил Сергеевич Горбачёв">Михаил Горбачёв</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B9%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Перестройка (мұндай бет жоқ)">перестройка</a> деп аталатын қоғамдық өмірді либералдау саясатын жүргізіп, тоқырауға ұшыраған экономиканы реформалауға әрекет жасады. Соңғысы сәтсіздікке ұшырады, бірақ Кеңес Одағының демократиялануы этникалық азшылықтар, соның ішінде украиндар арасында ұлтшылдық және сепаратистік тенденцияларды күшейтті.<a href="#cite_note-76">[75]</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80_%D1%88%D0%B5%D1%80%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Егемендіктер шеруі (мұндай бет жоқ)">Егемендіктер шеруі</a> деп аталатын шеру аясында 1990 жылғы 16 шілдеде жаңадан сайланған <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D0%9A%D0%A1%D0%A0_%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украин КСР Жоғарғы Кеңесі (мұндай бет жоқ)">Украин Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі</a> Украинаның мемлекеттік егемендігі туралы Декларацияны қабылдады;<a href="#cite_note-77">[76]</a> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B7_%D0%B1%D2%AF%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96" title="Тамыз бүлігі">Горбачёвқа қарсы КОКП мүшелері ұйымдастырған сәтсіз көтерілістен</a> кейін 24 тамыз күні толыққанды тәуелсіздік жарияланды.<a href="#cite_note-78">[77]</a> 1 желтоқсанда орын алған референдумда халықтың 90.32% тәуелсіздікті қолдады.<a href="#cite_note-79">[78]</a> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Украинаның жаңа президенті</a> <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9A%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%87%D1%83%D0%BA" class="mw-redirect" title="Леонід Макарович Кравчук">Леонід Кравчук</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B6_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Беловеж келісімі">Беловеж келісіміне</a> қатысып, Украина жаңа <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы">Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы</a> ұйымының құрушы мемлекеттерінің бірі болды. Алайда Украина ешқашан да ұйымның толыққанды мүшесі болмаған, ол ТМД құру туралы келісімді ратификацияламады.<a href="#cite_note-80">[79]</a> Бұл құжаттар Кеңес Одағының тағдырын бекітті, ол 26 желтоқсанда ресми түрде өзін жоққа шығарған.<a href="#cite_note-81">[80]</a> Нарықтық экономикаға көшу кезінде ел <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D1%96%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA" title="Посткеңестік кеңістік">бұрынғы кеңестік республикалардың</a> барлығына дерлік қарағанда тереңірек экономикалық құлдырауды бастан кешірді. Рецессия кезінде, 1991 және 1999 жылдар аралығында Украина өзінің ЖІӨ-нің 60% жоғалтты<a href="#cite_note-82">[81]</a> және 1993 жылы 10,000% шыңына жеткен <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%84%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Гиперинфляция">гиперинфляциядан</a> зардап шекті.<a href="#cite_note-83">[82]</a> Жағдай тек жаңа валюта, <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина гривнасы (мұндай бет жоқ)">гривна</a> 1998 жылдың аяғында бір күрт құлдырағаннан кейін ғана жақсы тұрақтанды, себебі <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B4%D0%B0%D2%93%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%81_(1998)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ресейдегі экономикалық дағдарыс (1998) (мұндай бет жоқ)">сол жылдың басында ресейлік қарыз дефолтының</a> салдары ішінара болды.<a href="#cite_note-84">[83]</a> Тоқсаныншы жылдардағы экономикалық саясаттың мұрасы мемлекеттік меншікті жаппай жекешелендіру болды, ол олигархтар деп аталатын аса күшті және бай адамдар тобын құрды.<a href="#cite_note-85">[84]</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина экономикасы (мұндай бет жоқ)">Украинаның экономикасы</a> тұтастай алғанда тәуелсіздікке қол жеткізген уақыттан бері кең таралған <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D0%B6%D0%B5%D0%BC%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Сыбайлас жемқорлық">сыбайлас жемқорлық</a> пен әкімшіліктің нашар басқаруынан нашар жұмыс істеді.<a href="#cite_note-86">[85]</a> Бұл себептен 1990 жылдары елде көп протест пен толқулар орын алған еді.<a href="#cite_note-87">[86]</a> <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81-%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Орыс-украин соғысы">Ресеймен соғыс</a> 2010 жылдардағы экономиканың айтарлықтай қалпына келуіне кедергі келтірді,<a href="#cite_note-88">[87]</a> ал 2020 жылы келген <a href="/wiki/COVID-19_%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="COVID-19 пандемиясы">COVID-19 пандемиясымен</a> күресу шаралары вакцинацияның төмен деңгейімен<a href="#cite_note-89">[88]</a> және кейінірек пандемия кезінде жалғасып жатқан шапқыншылық.<a href="#cite_note-90">[89]</a> Саяси тұрғыдан алғанда, <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина саясаты (мұндай бет жоқ)">Украина саясатының</a> айқындаушы белгілерінің бірі көп уақытта екі мәселе бойынша бөлінді: Украина, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82" title="Батыстық өркениет">Батыс</a> және <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> арасындағы қарым-қатынас және классикалық саяси <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%88%D1%8B%D0%BB_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82" title="Солшыл саясат">солшыл</a>-<a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D2%A3%D1%88%D1%8B%D0%BB_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оңшыл саясат (мұндай бет жоқ)">оңшыл</a> бөлінісі.<a href="#cite_note-91">[90]</a> Алғашқы екі президент, Кравчук пен <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D1%96%D0%B4_%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9A%D1%83%D1%87%D0%BC%D0%B0" class="mw-redirect" title="Леонід Данилович Кучма">Кучма</a> Украинаның бәсекелес көзқарастарын теңестіруге бейім болды, дегенмен <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%AE%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE" class="mw-redirect" title="Віктор Андрійович Ющенко">Ющенко</a> негізінен батысшыл және <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%AF%D0%BD%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="mw-redirect" title="Віктор Федорович Янукович">Янукович</a> ресейшіл болды. Януковичке қарсы екі үлкен наразылық болды: 2004 жылғы <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D1%8B%D0%B7%D2%93%D1%8B%D0%BB%D1%82_%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D1%82%D3%A9%D2%A3%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қызғылт сары төңкеріс (мұндай бет жоқ)">қызғылт сары төңкеріс</a>, онда ондаған мың адам оның пайдасына сайлаудың бұрмалануына наразылық білдірген кезде (ақырында президент болып сайланған Ющенко болды) және тағы біреуі 2013/2014 жылғы қыста орын алды, Януковичтің Еуропа Одағы-Украина қауымдастығы келісіміне қол қоюдан бас тартуына қарсылық білдіру үшін <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Еуромайдан">Еуромайданға</a> жиналды. Ресей 1994 жылы <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D1%88%D1%82_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D0%BC%D1%8B" title="Будапешт меморандумы">Будапешт меморандумына</a> қол қойғаны еді, ол бойынша Украина қауіпсіздік және аумақтық тұтастық кепілдігіне айырбас ретінде ядролық қаруды тапсырып қойды, бірақ оған қарамастан Ресей орын алған протестер мен жаңа билікке жауап ретінде Украинаға қарсы соғыс бастады. 2014 жылғы ақпан айының соңы мен наурыз айының басында ол <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Севастополь (мұндай бет жоқ)">Севастопольдегі</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D3%98%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8-%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ресей Әскери-теңіз күштері (мұндай бет жоқ)">Әскери-теңіз күштерін</a> пайдалана отырып <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қырым аннексиясы">Қырымды аннексиялады</a>; бұл жетістікке жеткеннен кейін ол <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Донбасс (мұндай бет жоқ)">Донбасста</a> ресейшіл сепаратистер құрған, мемлекеттік қауымдастықпен ресми түрде танылмаған <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Донецк Халық Республикасы">Донецк Халық Республикасы</a> мен <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Луганск Халық Республикасы">Луганск Халық Республикасы</a> арқылы <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D1%81%D0%BE%D2%93%D1%8B%D1%81" title="Донбастағы соғыс">прокси соғысын бастады</a>.<a href="#cite_note-92">[91]</a> 2023 жылғы 24 ақпанда Ресей Украина жеріне <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96" title="Ресейдің Украинаға басып кіруі">толыққанды басып кірді</a>.<a href="#cite_note-93">[92]</a> Ресеймен әскери қақтығыс үкіметтің Батысқа қатысты саясатын өзгертті. Янукович Украинадан қуылғаннан кейін көп ұзамай ел 2014 жылы маусымда Еуроодақпен серіктестік туралы келісімге қол қойды, ал оның азаматтарына үш жылдан кейін Еуропа Одағына визасыз кіру рұқсаты берілді. 2019 жылғы қаңтарда <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%B5_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина православие шіркеуі (мұндай бет жоқ)">Украина православие шіркеуі</a> Мәскеуден тәуелсіз деп танылды. Ақырында, Ресеймен кең ауқымды соғыс жағдайында Украина 2022 жылғы 23 маусымда Еуропа Одағына үміткер мәртебесін алды. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Географиясы">Географиясы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=12" title="Бөлімді өңдеу: Географиясы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Географиясы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Topographic_map_of_Ukraine_(with_borders_and_towns).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg/225px-Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg.png" decoding="async" width="225" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg/338px-Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg/450px-Topographic_map_of_Ukraine_%28with_borders_and_towns%29.svg.png 2x" data-file-width="1449" data-file-height="959" /></a><figcaption>Украинаның топографилық картасы (шекарасы мен қалалары белгіленген)</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG/200px-%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG/300px-%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG/400px-%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%81.JPG 2x" data-file-width="4272" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Карпаттағы ормандар, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Закарпатье облысы">Закарпатье облысы</a></figcaption></figure> Ел аумағында өзен торы жиі, өзендер мен бұлақтардың жалпы саны 70 мыңнан асады. Өзендердің барлығы дерлік <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара</a> және <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Азов теңізі">Азов</a> теңіздерінің алқаптарына жатады. Тек қиыр батыстағы <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D1%83%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Буг (мұндай бет жоқ)">Буг</a> өзені мен оның салалары <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Балтық теңізі">Балтық теңізіне</a> құяды. Елдегі ең ірі өзендер қатарына <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80" title="Днепр">Днепр</a> (Украина аумағындағы ұзындығы 981 км), <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80" title="Днестр">Днестр</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%91%D1%83%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оңтүстік Буг (мұндай бет жоқ)">Оңтүстік Буг</a> жатады. Өзендердің көпшілігі кеме қатынасына жарамсыз және су энергиясына онша бай емес. Украина жерінде <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Орман зонасы">орман</a>, <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Орманды дала зонасы">орманды дала</a> және <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%B7%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Дала зонасы">дала</a> зоналары таралған. Елдің солтүстігіндегі ауыл шаруашылығына жарамсыз батпақты <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%8C%D0%B5" title="Полесье">Полесье</a> жерінде қарағайлы ормандар өседі. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Карпат таулары">Карпаттың</a> орман қорының шаруашылық маңызы бар. Қазіргі кезде ауыл шаруашылығына жарамды жердің барлығы дерлік жыртылған, аралас жəне жалпақ жапырақты ормандар тек таулы аудандарда сақталып қалған. Жалпы алғанда, ормандар Украина аумағының 15%-ын ғана алып жатыр. Орманның сұр топырағы, қара және <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D1%80%D0%B5%D2%A3" title="Күрең">күрең</a> топырақтар тараған алқаптарды егістіктер мен бау-бақшалар алып жатыр. Батпақты жерлерді ауыл шаруашылық мақсатта игеру қолға алынған, қазіргі кезде құрғатылған жерлер ауданы 2 миллион гектардан асады. Украина фаунасының арасында <a href="/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Бұлан">бұлан</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Елік">елік</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D1%88%D0%BE%D1%88%D2%9B%D0%B0" title="Жабайы шошқа">қабан</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%BB%D0%BA%D1%96" title="Түлкі">түлкі</a> мен <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Күзендер">күзен</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BB" title="Қырғауыл">қырғауыл</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%80" title="Құр">құр</a> сияқты жануарлар бар. <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg/200px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg/300px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg/400px-%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%B7_%D0%92%D1%83%D1%85%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8F_%D0%BD%D0%B0_%D1%81._%D0%94%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8F.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption>Құлақты тауларының Дземброня ауылына көрінісі</figcaption></figure> Ел <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B5%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Рекреациялық ресурстар">рекреациялық ресурстарға</a> бай. Сауықтыру-демалыс орындары, негізінен, <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара теңіз</a> жағалауы бойында, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Карпат таулары">Карпатта</a> орналасқан. Әсіресе табиғи-климаттық жағдайлары қолайлы ұштасқан Қырым курорттары (<a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BB%D1%82%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ялта (мұндай бет жоқ)">Ялта</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B2%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Евпатория (мұндай бет жоқ)">Евпатория</a>) айрықша көзге түседі. Қырымдағы <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%83%D0%BF%D0%BA%D0%B0" title="Алупка">Алупка</a> және <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D1%81%D1%85%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мисхор (мұндай бет жоқ)">Мисхор</a> табиғи саябақтарында өсімдіктердің <a href="/w/index.php?title=%D0%A7%D0%B8%D0%BB%D0%B8_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Чили араукариясы (мұндай бет жоқ)">чили араукариясы</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B5_%D1%81%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80%D1%81%D1%8B%D0%BD%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ливае самырсыны (мұндай бет жоқ)">ливае самырсыны</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%B9%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Мексика қарағайы (мұндай бет жоқ)">мексика қарағайы</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Магнолия">магнолия</a> тәрізді ерекше түрлері өседі. Ал <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Никита бағы (мұндай бет жоқ)">Никита бағында</a> Жер шарының түкпір-түкпірінен әкелінген сан алуан <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Тропиктер">тропиктік</a> және <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B1%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Субтропиктер">субтропиктік</a> өсімдіктер өседі. Адам қолымен жасалынған бұл табиғат бұрыштары өзіне туристер назарын аударады. Карпатқа тау шаңғысымен айналысатын демалушылар көп барады, ал Карпат алдындағы <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%86_%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Трускавец курорты (мұндай бет жоқ)">Трускавец курортындағы</a> табиғи минералды су емдік мақсатта пайдаланылады. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Климаты">Климаты</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=13" title="Бөлімді өңдеу: Климаты" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Климаты">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg/220px-Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg.png" decoding="async" width="220" height="103" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg/330px-Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg/440px-Koppen-Geiger_Map_UKR_present.svg.png 2x" data-file-width="1816" data-file-height="850" /></a><figcaption>Украинаның <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%91%D0%BF%D0%BF%D0%B5%D0%BD_%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кёппен климаттар класификациясы (мұндай бет жоқ)">Кёппен климаттар класификациясы</a> картасы</figcaption></figure> Географиялық орнының ерекшеліктері мен алып жатқан ауданына байланысты Украина жерінің климат жағдайлары алуан түрлі. Құрлықтың ішкергі бөлігіне қарай орналасқан солтүстік-шығыс аудандарда қаңтардың орташа температурасы -7°С шамасында болса, солтүстігі таулармен қоршалған <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырымның</a> оңтүстігінде бұл көрсеткіш +5°С-қа жетеді. Жауын-шашын мөлшері солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа және оңтүстікке қарай азаяды. Карпатта жауын-шашынның көрсеткіші 1500 мм-ге жетсе, Қырымның батысы мен <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80" title="Днепр">Днепр</a> сағасында оның мөлшері 300 мм-ден де төмен. Украинаның климат жағдайлары, жалпы алғанда, ауыл шаруашылығы үшін қолайлы болып табылады. Оңтүстік аудандарда жауын-шашынның тапшылығы себебінен егістіктерді қолдан суару қажет. Украина аумағы негізінен солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D1%82" title="Континенттік климат">континенттігі</a> артып келе жатқан қоңыржай климаттық белдеудегі қоңыржай-континентальды аймақта жатыр. Қырымның оңтүстік жағалауы <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Жерорта теңізі">Жерорта теңізінің</a> субтропикалық климатының жеке аймағына бөлінген. Украин <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Карпат таулары">Карпатында</a> және Қырым тауларында ауданның биіктігі мен беткейлердің экспозициясы климаттың тік белдеулігін анықтайды. Елдегі ең төменгі ауа температурасы 1935 жылғы 8 қаңтарда <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA" title="Луганск">Луганскіде</a> тіркелді. <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Арктика">Арктикадан</a> ауа ағындарының басып кіруі нәтижесінде мұндағы температура -42°C дейін төмендеді. Украина аумағында жауын-шашын таралуының негізгі заңдылығы оның солтүстік пен солтүстік-батыстан оңтүстік пен оңтүстік-шығысқа қарай азаюы болып табылады. Жылдық жауын-шашынның ең көп мөлшері Украина Карпатында — 1500 мм (Плая жазығы — 1663 мм) және <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қырым таулары">Қырым тауларында</a> (1000—1200 мм), ең азы — <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара теңіз</a> жағалауында байқалды. Аумақтың көп бөлігінде жауын-шашынның орташа мөлшері батыста 650-600 мм-ден оңтүстік пен оңтүстік-шығыста 450-400 мм-ге дейін ауытқиды. Олардың негізгі массасы Қырымның оңтүстік жағалауын қоспағанда, жылдың жылы мезгілінде болады. Қыста жауын-шашын қар түрінде, елдің барлық аумағында дерлік болады; қар жамылғысының биіктігі 10-30 см, ал тауларда 40 см-ге жетеді. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Су_ағындары_мен_су_қоймалары">Су ағындары мен су қоймалары</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=14" title="Бөлімді өңдеу: Су ағындары мен су қоймалары" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Су ағындары мен су қоймалары">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG/200px-%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG/300px-%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG/400px-%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%82_%D0%BD%D0%B0%D0%B4_%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B5%D0%BC.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80" title="Днестр">Днестр</a>, <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Хмельницкий облысы">Хмельницкий облысы</a></figcaption></figure> Украина аумағында жалпы ұзындығы 206,000 км-ден асатын 63,119 өзендер мен бұлақтар ағып жатыр, оның ішінде 3,302 ұзындығы 10 километрге тең, не одан ұзын. Өзендердің көпшілігі Қара және Азов теңіздерінің алабына жатады. Негізгі өзендер қатарына <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80" title="Днепр">Днепр</a>, <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D3%99%D0%BB%D1%96_%D0%A2%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%9B" title="Шамәлі Тынық">Шамәлі Тынық</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%91%D1%83%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Оңтүстік Буг (мұндай бет жоқ)">Оңтүстік Буг</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80" title="Днестр">Днестр</a> және <a href="/wiki/%D0%94%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Дунай">Дунай</a> жатқызылады. Елде 20,000-ға жуық көл бар, олардың тек 43 ғана ауданы 10 км² немесе одан да көп. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Биоалуантүрлілігі">Биоалуантүрлілігі</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=15" title="Бөлімді өңдеу: Биоалуантүрлілігі" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Биоалуантүрлілігі">қайнарын өңдеу</a>]</div> Елдің ең орманды жері — солтүстік-батыстағы қарағай, емен және қайыңы бар <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%8C%D0%B5" title="Полесье">Полесье</a>.<a href="#cite_note-94">[93]</a> Ел аумағында 45,000 түрлі жануар түрлері бар (көбісі <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BC%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Омыртқасыздар">омыртқасыздар</a>),<a href="#cite_note-95">[94]</a><a href="#cite_note-chervona-96">[95]</a> олардың 385 Украина Қызыл кітабында бар.<a href="#cite_note-97">[96]</a> Украина флорасында 27 мыңнан астам өсімдік түрлері бар.<a href="#cite_note-chervona-96">[95]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Қалалық_аймақтары">Қалалық аймақтары</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=16" title="Бөлімді өңдеу: Қалалық аймақтары" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Қалалық аймақтары">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Украина қалалары">Украина қалалары</a></div> Украинаның 457 қаласы бар, оның 176 облыс деңгейінде болса, 279 аудан деңгейінде және екеуі ерекше заңды мәртебесі бар. Оған қоса елде 886 кент пен 28,552 ауыл бар.<a href="#cite_note-98">[97]</a> <table class="sortable wikitable" style="text-align:center"> <caption>Украинаның ең ірі 10 қаласы </caption> <tbody><tr> <th>Орны </th> <th>Туы </th> <th>Елтаңбасы </th> <th>Атауы Украинша атауы </th> <th><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина облыстары (мұндай бет жоқ)">Облысы</a> </th> <th>Халық саны 2022 Санақ<a href="#cite_note-99">[98]</a> </th> <th>Ауданы (км2) </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/50px-Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/75px-Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/100px-Flag_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/50px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png" decoding="async" width="50" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/75px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg/100px-COA_of_Kyiv_Kurovskyi.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="683" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2" title="Киев">Киев</a> Київ </td> <td>Киев </td> <td>2,952,301 </td> <td>839 </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Kharkiv-town-flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Kharkiv-town-flag.svg/50px-Kharkiv-town-flag.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Kharkiv-town-flag.svg/75px-Kharkiv-town-flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Kharkiv-town-flag.svg/100px-Kharkiv-town-flag.svg.png 2x" data-file-width="1063" data-file-height="709" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg/50px-Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg.png" decoding="async" width="50" height="62" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg/75px-Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg/100px-Coat_of_arms_of_Kharkiv.svg.png 2x" data-file-width="496" data-file-height="612" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Харьков">Харьков</a> Харьків </td> <td><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Харьков облысы">Харьков</a> </td> <td>1,421,125 </td> <td>350 </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Odesa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Flag_of_Odesa.svg/50px-Flag_of_Odesa.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Flag_of_Odesa.svg/75px-Flag_of_Odesa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Flag_of_Odesa.svg/100px-Flag_of_Odesa.svg.png 2x" data-file-width="2340" data-file-height="1560" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_Arms_of_Odesa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Coat_of_Arms_of_Odesa.svg/50px-Coat_of_Arms_of_Odesa.svg.png" decoding="async" width="50" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Coat_of_Arms_of_Odesa.svg/75px-Coat_of_Arms_of_Odesa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Coat_of_Arms_of_Odesa.svg/100px-Coat_of_Arms_of_Odesa.svg.png 2x" data-file-width="670" data-file-height="910" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Одесса">Одесса</a> Одеса </td> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Одесса облысы">Одесса</a> </td> <td>1,010,537 </td> <td>162.42 </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Dnipro_prapor.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Dnipro_prapor.png/50px-Dnipro_prapor.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Dnipro_prapor.png/75px-Dnipro_prapor.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Dnipro_prapor.png/100px-Dnipro_prapor.png 2x" data-file-width="1863" data-file-height="1245" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Dnipro.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Coat_of_arms_of_Dnipro.svg/50px-Coat_of_arms_of_Dnipro.svg.png" decoding="async" width="50" height="57" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Coat_of_arms_of_Dnipro.svg/75px-Coat_of_arms_of_Dnipro.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Coat_of_arms_of_Dnipro.svg/100px-Coat_of_arms_of_Dnipro.svg.png 2x" data-file-width="787" data-file-height="895" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80_(%D2%9B%D0%B0%D0%BB%D0%B0)" title="Днепр (қала)">Днепр</a> Дніпро </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Днепропетровск облысы">Днепропетровск</a> </td> <td>968,502 </td> <td>409.718 </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Donetsk.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Donetsk.svg/50px-Flag_of_Donetsk.svg.png" decoding="async" width="50" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Donetsk.svg/75px-Flag_of_Donetsk.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Donetsk.svg/100px-Flag_of_Donetsk.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_(1995).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg/50px-Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg/75px-Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg/100px-Greater_Coat_of_Arms_of_Donetsk_%281995%29.svg.png 2x" data-file-width="619" data-file-height="615" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA" title="Донецк">Донецк</a> Донецьк </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Донецк облысы">Донецк</a> </td> <td>901,645 </td> <td>358 </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Lviv.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Flag_of_Lviv.svg/50px-Flag_of_Lviv.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Flag_of_Lviv.svg/75px-Flag_of_Lviv.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Flag_of_Lviv.svg/100px-Flag_of_Lviv.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Lviv.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Coat_of_arms_of_Lviv.svg/50px-Coat_of_arms_of_Lviv.svg.png" decoding="async" width="50" height="64" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Coat_of_arms_of_Lviv.svg/75px-Coat_of_arms_of_Lviv.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Coat_of_arms_of_Lviv.svg/100px-Coat_of_arms_of_Lviv.svg.png 2x" data-file-width="474" data-file-height="604" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8C%D0%B2%D0%BE%D0%B2" title="Львов">Львов</a> Львів </td> <td><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8C%D0%B2%D0%BE%D0%B2_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Львов облысы">Львов</a> </td> <td>717,273 </td> <td>148.9 </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_(2003).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg/50px-%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg/75px-%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg/100px-%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80_%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%96%D0%B6%D0%B6%D1%8F_%282003%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/50px-%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png" decoding="async" width="50" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/75px-%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg/100px-%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D1%8F_2003_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.svg.png 2x" data-file-width="703" data-file-height="741" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5" title="Запорожье">Запорожье</a> Запоріжжя </td> <td><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Запорожье облысы">Запорожье</a> </td> <td>710,052 </td> <td>334 </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Banner_of_Kryvyi_Rih.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Banner_of_Kryvyi_Rih.svg/50px-Banner_of_Kryvyi_Rih.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Banner_of_Kryvyi_Rih.svg/75px-Banner_of_Kryvyi_Rih.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Banner_of_Kryvyi_Rih.svg/100px-Banner_of_Kryvyi_Rih.svg.png 2x" data-file-width="320" data-file-height="320" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg/50px-Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg.png" decoding="async" width="50" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg/75px-Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg/100px-Coat_of_Arms_of_Kryvyi_Rih.svg.png 2x" data-file-width="440" data-file-height="580" /></a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%A0%D0%BE%D0%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кривой Рог (мұндай бет жоқ)">Кривой Рог</a> Кривій Ріг </td> <td><a href="/wiki/%D0%94%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Днепропетровск облысы">Днепропетровск</a> </td> <td>603,904 </td> <td>431 </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Sevastopol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Flag_of_Sevastopol.svg/50px-Flag_of_Sevastopol.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Flag_of_Sevastopol.svg/75px-Flag_of_Sevastopol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Flag_of_Sevastopol.svg/100px-Flag_of_Sevastopol.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:COA_of_Sevastopol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/COA_of_Sevastopol.svg/50px-COA_of_Sevastopol.svg.png" decoding="async" width="50" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/COA_of_Sevastopol.svg/75px-COA_of_Sevastopol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/COA_of_Sevastopol.svg/100px-COA_of_Sevastopol.svg.png 2x" data-file-width="372" data-file-height="450" /></a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Севастополь (мұндай бет жоқ)">Севастополь</a> Севастополь </td> <td>Севастополь </td> <td>479,394 </td> <td>864 </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_Mykolaiv.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_of_Mykolaiv.svg/50px-Flag_of_Mykolaiv.svg.png" decoding="async" width="50" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_of_Mykolaiv.svg/75px-Flag_of_Mykolaiv.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Flag_of_Mykolaiv.svg/100px-Flag_of_Mykolaiv.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg/50px-Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg.png" decoding="async" width="50" height="47" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg/75px-Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg/100px-Coat_of_arms_of_Nikolayev.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="470" /></a> </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Николаев">Николаев</a> Миколаїв </td> <td><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Николаев облысы">Николаев</a> </td> <td>470,011 </td> <td>260 </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Саясаты">Саясаты</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=17" title="Бөлімді өңдеу: Саясаты" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Саясаты">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B0%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина саясаты (мұндай бет жоқ)">Украина саясаты</a></div> Украина – <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BF%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5" title="Көппартиялы жүйе">көппартиялы</a> саяси жүйесі бар <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82" title="Унитарлы мемлекет">унитарлы</a> <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Демократия">демократиялық</a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Аралас республика">парламенттік-президенттік</a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Республика">республика</a>. Атқарушы билікті <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Министрлер кабинеті (мұндай бет жоқ)">Министрлер Кабинеті</a>, орталық атқарушы билік органдары және жергілікті атқарушы билік органдары ұсынады. Заң шығарушы орган — <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Верховна Рада">Верховна Рада</a> атауы бар бірпалаталы парламенті. Сот билігін <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украинаның Конституциялық соты (мұндай бет жоқ)">Украинаның Конституциялық соты</a> және жалпы юрисдикциядағы соттар — әртүрлі инстанциялардағы жалпы және мамандандырылған соттар жүйесі ұсынады. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Украина_Конституциясы">Украина Конституциясы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=18" title="Бөлімді өңдеу: Украина Конституциясы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Украина Конституциясы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина конституциясы (мұндай бет жоқ)">Украина конституциясы</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Constitution_of_Ukraine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Constitution_of_Ukraine.jpg/220px-Constitution_of_Ukraine.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Constitution_of_Ukraine.jpg/330px-Constitution_of_Ukraine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Constitution_of_Ukraine.jpg/440px-Constitution_of_Ukraine.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Украина Конституциясы. Сыртында <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%B0%D2%A3%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Украина елтаңбасы">Украина елтаңбасы</a> бейнеленген</figcaption></figure> Украинаның қазіргі Конституциясы 1996 жылғы 28 маусымда <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Верховна Рада">Верховна Рада</a> 2-шақырылымының бесінші сессиясында қабылданды. Бұл күн Конституция күні мерекесіне айналды. 2004 жылы Украинаның саяси жүйесін айтарлықтай өзгерткен түзетулер қабылданды; бұл өзгерістер кейде 2004 жылғы Конституция деп аталатын. 2010 жылы Украинаның <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина басшыларының тізімі (мұндай бет жоқ)">сол кездегі президенті</a> <a href="/wiki/%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80_%D0%A4%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%AF%D0%BD%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="mw-redirect" title="Віктор Федорович Янукович">Віктор Янукович</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Конституциялық соты (мұндай бет жоқ)">Украина Конституциялық сотының</a> шешімі негізінде бұл өзгерістерді қайтарған болатын. <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B0%D0%BD" title="Еуромайдан">Еуромайдан</a> оқиғаларынан кейін 21 ақпан күні 2004 жылғы Конституция қалпына келтірілді. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Заң_шығарушы_органы">Заң шығарушы органы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=19" title="Бөлімді өңдеу: Заң шығарушы органы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Заң шығарушы органы">қайнарын өңдеу</a>]</div> Украина Конституциясының 75-бабына сәйкес, Парламент — <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Верховна Рада">Верховна Рада</a>, Украинадағы жалғыз заң шығарушы билік органы. Украина Жоғарғы Радасының конституциялық құрамы жалпыға бірдей, тең және тікелей сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы 5 жылға сайланатын 450 халық депутатынан тұрады. Халық депутаттарының өкілеттіктері Украинаның Конституциясымен және заңдарымен айқындалады. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Атқарушы_билік_органы">Атқарушы билік органы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=20" title="Бөлімді өңдеу: Атқарушы билік органы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Атқарушы билік органы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="thumb tright" style="max-width: 100%; width: 289px;"> <div class="thumbinner"> <div style="float: left; margin: 1px; width: 142px"> <div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._(52772867064)_(cropped).jpg" class="mw-file-description" title="Володимир Зеленський Президент"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg/140px-President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="140" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg/210px-President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg/280px-President_Volodymyr_Zelenskyy_took_part_in_the_festivities_marking_the_9th_anniversary_of_the_National_Guard_of_Ukraine._%2852772867064%29_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="1019" /></a> </div> <div class="thumbcaption" style="clear:left"><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Володимир Олександрович Зеленський">Володимир Зеленський</a> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Президент</a> </div> </div><div style="float: left; margin: 1px; width: 135px"> <div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:230412-D-XI929-1004_(52812152011)_(cropped).jpg" class="mw-file-description" title="Денис Шмигаль Премьер-министр"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg/133px-230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="133" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg/200px-230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg/266px-230412-D-XI929-1004_%2852812152011%29_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="2477" data-file-height="3306" /></a> </div><div class="thumbcaption" style="clear:left"><a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A8%D0%BC%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Денис Анатолійович Шмигаль">Денис Шмигаль</a> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D0%B5%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96" title="Украина премьер-министрі">Премьер-министр</a> </div> </div> </div> </div> Украина Конституциясының 102-бабына сәйкес, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Украина президенті</a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Мемлекет басшысы">мемлекет басшысы</a>, мемлекеттік егемендіктің, Украинаның аумақтық тұтастығының, <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Конституциясы (мұндай бет жоқ)">Украина Конституциясы</a> сақталуының, адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының кепілі болып табылады. Украина Конституциясы мен Украина заңдарының негізінде және оларды сақтай отырып, Президент Украина аумағында міндетті күші бар жарлықтар мен өкімдер шығарады. Украина Конституциясының 113-бабына сәйкес, Украина Үкіметі — <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Министрлер Кабинеті (мұндай бет жоқ)">Украина Министрлер Кабинеті</a>, атқарушы билік жүйесіндегі жоғары орган. Оның қызметінің құқықтық негізі Украинаның Конституциясы, заңдары және Украина Президентінің актілері болып табылады. Үкімет Президент алдында жауапты және Украина Жоғарғы Радасының бақылауында. Іс жүзінде бұл тәуелділік Президенттің Жоғарғы Радамен келісе отырып, <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D0%B5%D1%80-%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D1%96" title="Украина премьер-министрі">Премьер-Министрді</a> тағайындауынан, оның өкілеттіктерін тоқтатуынан және оның отставкасы туралы шешім қабылдауынан тұрады. Президент Премьер-Министрдiң ұсынуы бойынша Министрлер Кабинетiнiң мүшелерiн және басқа да орталық атқарушы органдардың басшыларын тағайындайды. Үкiметтiң Жоғарғы Кеңеске бақылауы мен есеп беруi Парламенттiң Үкiмет ұсынған бюджеттi бекiтуiнен, бюджеттiң атқарылуы туралы шешiмдердi қабылдауынан, Үкiметтiң iс-шаралар бағдарламасын бекiтуден немесе қабылдамаудан, оның жұмысын бақылаудан тұрады. Үкімет құрамына Украина премьер-министрі, бірінші вице-премьер, үш вице-премьер және бүгінгі күні он тоғыз министрлік кіреді. Атқарушы билік жүйесіне сонымен қатар: 12 мемлекеттік комитет, 27 ерекше мәртебесі бар атқарушы биліктің орталық органдары, Украинаның 18 басқа орталық органдары мен мекемелері кіреді. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Сот_билігі">Сот билігі</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=21" title="Бөлімді өңдеу: Сот билігі" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Сот билігі">қайнарын өңдеу</a>]</div> Украинада сот төрелігін тек соттар жүзеге асырады. Соттардың құзыреті мемлекетте туындайтын барлық құқықтық қатынастарға таралады. Жалпы юрисдикциялық соттар жүйесі Украина Конституциясына сәйкес аумақтық, мамандану және инстанциялық принциптерге негізделген. Жалпы юрисдикциядағы соттар жергілікті, апелляциялық, жоғары мамандандырылған соттардан және <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%96%D0%BE%D2%93%D0%B0%D1%80%D2%93%D1%8B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Жоғарғы соты (мұндай бет жоқ)">Украина Жоғарғы сотынан</a> тұрады. Жалпы юрисдикциядағы соттар жүйесіндегі жоғары сот органы Украинаның Жоғарғы соты болып табылады. Мамандандырылған соттар: <ul><li>Коммерциялық (облыстық, апелляциялық, кассациялық)</li> <li>Әкімшілік (аудандық, апелляциялық, кассациялық).</li></ul> Украинадағы конституциялық юрисдикцияның жалғыз органы — <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Конституциялық соты (мұндай бет жоқ)">Украина Конституциялық соты</a>. Украинаның Конституциялық соты жалпы юрисдикциядағы соттардан бөлек және тәуелсіз. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Саяси_партиялары">Саяси партиялары</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=22" title="Бөлімді өңдеу: Саяси партиялары" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Саяси партиялары">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%8F%D1%81%D0%B8_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Украина саяси партиялары">Украина саяси партиялары</a></div> Украина — көппартиялы жүйесі бар мемлекет. 2021 жылғы жағдай бойынша елде 365 саяси партия тіркелген.<a href="#cite_note-100">[99]</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Верховна рада">Верховна рада</a> делінетін Украинаның парламентінде дәл қазір 6 түрлі саяси партияның өкілеттігі бар. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Экономикасы">Экономикасы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=23" title="Бөлімді өңдеу: Экономикасы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Экономикасы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина экономикасы (мұндай бет жоқ)">Украина экономикасы</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg/220px-Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg/330px-Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg/440px-Spasiv_Rivne_Oblast_Ukraine_4.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Бидай егіні, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%BE_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Ровно облысы">Ровно облысы</a>. <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл шаруашылығы">Ауыл шаруашылығы</a> — Украина экономикасының ең үлкен секторы</figcaption></figure> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px;"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Wiki_letter_w.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/40px-Wiki_letter_w.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/60px-Wiki_letter_w.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Wiki_letter_w.svg/80px-Wiki_letter_w.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="44" /></a></div></td><td class="mbox-text">Өтініш, осы бөлімді <a class="external text" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit">толықтырыңыз</a>.</td></tr></tbody></table> 2021 жылы <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл шаруашылығы">ауыл шаруашылығы</a> экономиканың ең үлкен секторы болды және Украина әлемдегі ең ірі бидай экспорттаушыларының бірі болды. Дегенмен, Украина жан басына шаққандағы номиналды ЖІӨ көрсеткіші бойынша Еуропадағы ең төмен.<a href="#cite_note-101">[100]</a> 2021 жылы Украина <a href="/wiki/%D0%A1%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D0%B6%D0%B5%D0%BC%D2%9B%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Сыбайлас жемқорлық">сыбайлас жемқорлық</a> бойынша 180 бойынша 122-орында, Еуропа елдері арасында тек <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресейден</a> жоғары көрсеткішке ие болды.<a href="#cite_note-102">[101]</a> 2021 жылы Украинадағы орташа жалақы айына шамамен 14,300 <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина гривнасы (мұндай бет жоқ)">₴</a> (525 АҚШ доллары) ең жоғары деңгейге жетті.<a href="#cite_note-103">[102]</a> Украиналықтардың шамамен 1% ғана 2019 жылы ұлттық кедейлік шегінен төмен өмір сүрді.<a href="#cite_note-104">[103]</a> Украинадағы жұмыссыздық 2019 жылы 4,5 пайызды құрады.<a href="#cite_note-105">[104]</a> 2020 жылы Украинаның мемлекеттік қарызы оның номиналды ЖІӨ-нің шамамен 50 пайызын құрады.<a href="#cite_note-106">[105]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Халқы">Халқы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=24" title="Бөлімді өңдеу: Халқы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Халқы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина халқы (мұндай бет жоқ)">Украина халқы</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev,_Ukraine_-_16_March_2013.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg/200px-Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg/300px-Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg/400px-Woman_in_Traditional_Ukrainian_Clothes_-_Maslenitsa_-_Kiev%2C_Ukraine_-_16_March_2013.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Дәстүрлі киім киген украин әйелі, Киев, 2013</figcaption></figure> Украина халқының жалпы саны 2021 жылдың соңына қарай шамамен 34,5 млн. адам болды. Елде халық санының табиғи өсуі соңғы онжылдықтарда күрт қысқарды, ал 2000 жылы ол тіпті — 0,6%-ды құрады. Туу коэффиценті (1000 адамға шаққанда) — 8%, өлім коэффиценті — 14%. Адамның өмір жасының орташа ұзақтығы — 68 жыл. 1990 жылдардың орта шенінен бастап, басқа елдерге қоныс аударатындар саны көшіп келетіндер санынан асып түсетін болды. Қоныс аударғандардың басым көпшілігін өздерінің байырғы отандарына (<a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль">Израиль</a>) оралғандар құрады. Ел халқының ұлттық құрамы күрделі болғанымен, басты ұлттар: <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Украиндар">украиндар</a> (78%) мен <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Орыстар">орыстар</a> (13%). Украиндар саны жөнінен <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Славяндар">славян</a> халықтары арасында орыстардан кейін 2-орын алады. Олар, негізінен, батыс, орталық және солтүсік аудандарда тұрады. Украиндардың үлесі оңтүстікке қарай азая береді. Мысалы, украиндар <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Донецк облысы">Донецк</a> және <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Одесса облысы">Одесса</a> облыстары тұрғындарының жартысын ғана құрайды, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қырым Автономиялық Республикасы">Қырымда</a> олардың үлесі 25% ғана. Олардан басқа ел аумағында <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Беларустар">беларустар</a>, <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Еврейлер">еврейлер</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Молдовандар">молдовандар</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Поляктар">поляктар</a> мен <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Болгарлар">болгарлар</a> және т.б. ұлт өкілдері тұрады. <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қырым татарлары">Татарлар</a> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Қырым Автономиялық Республикасы">Қырымда</a>, <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Гректер">гректер</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%BE%D0%B2_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7%D1%96" title="Азов теңізі">Азов теңізі</a> жағалауында, ал <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Румындар">румындар</a> мен <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Словактар">словактар</a> <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82_%D1%82%D0%B0%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Карпат таулары">Карпат</a> сыртында шоғырлана орналасқан. Карпатта тау халықтары — <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D1%83%D1%86%D1%83%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гуцулдар (мұндай бет жоқ)">гуцулдар</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%BE%D0%B9%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бойкалар (мұндай бет жоқ)">бойкалар</a> мен <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лемкалар (мұндай бет жоқ)">лемкалар</a> тұрады. Гуцулдар — шығу тегі әлі белгісіз халықтардын бірі, олар, негізінен, мал шаруашылығымен және ағаш дайындаумен айналысады. Гуцулдар арасында ағаштан түйін түйетін шеберлер, саз балшықтан құмыра жасаушылар, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BC" title="Кілем">кілем</a> тоқушылар да көп. Діни құрамы жағынан <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Христиандық">христиан</a> дінінің <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Православ шіркеуі">православие</a> тармағы басым, бұдан басқа христиан дінінің басқа тармақтары мен ағымдары, сондай-ақ <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">ислам</a>, <a href="/wiki/%D0%AF%D2%BB%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Яһудилік">иудаизм</a> діндері бар. Республика бойынша халықтың орташа тығыздшы 1 шаршы километрге шаққанда 78.6 адамды құрайды. Ел аумағында халық біркелкі орналаспаған; шығыстағы өнеркәсіпті-ауыл шаруашылықты аудандарда, батыстағы <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8C%D0%B2%D0%BE%D0%B2_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Львов облысы">Львов облысында</a> 1км²-ге 100-200 адамнан келеді. <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%8C%D0%B5" title="Полесье">Полесье</a> аумағында орналасқан <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D0%B2_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Чернигов облысы">Чернигов</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D0%BD%D1%8C_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Волынь облысы">Волынь</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Житомир облысы">Житомир</a> облыстарында, сондай-ақ далалы <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BE%D0%BD_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Херсон облысы">Херсон облысында</a> бұл көрсеткіш 40—50 адамды ғана құрайды. Украинада ірілі-ұсақты 415 қала бар. Қала халқының үлесі — 65%. Батыс Украинада <a href="/wiki/%D0%A3%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%83" class="mw-redirect" title="Урбандалу">урбандалу</a> деңгейі төмен, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Закарпатье облысы">Закарпатье облысында</a> қала халқынын үлесі бар болғаны 41% ғана. Мұнда шағын және орташа қалалар басым. <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA" title="Донецк">Донецк</a> алабында қала халкының үлесі өте жоғары (90%), мұнда <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94" class="mw-redirect" title="ТМД">ТМД</a> бойынша ірі қала шоғырларының бірі, <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA" title="Донецк">Донецк</a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B3%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Агломерация">агломерациясы</a> қалыптасқан. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Мәдениеті">Мәдениеті</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=25" title="Бөлімді өңдеу: Мәдениеті" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Мәдениеті">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg/220px-Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg/330px-Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg/440px-Christmas_Vertep_in_Lviv._Photo_256.jpg 2x" data-file-width="4928" data-file-height="3264" /></a><figcaption>Украиналықтардың <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Рождество">Рождество</a> тойлауы, <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8C%D0%B2%D0%BE%D0%B2" title="Львов">Львов</a></figcaption></figure> Украинаның әдет-ғұрыптарына елдегі басым дін <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Православ шіркеуі">православиелік христиандық</a> қатты әсер етеді.<a href="#cite_note-107">[106]</a> Украинаның мәдениетіне шығыс және батыс көршілері де әсер етті, бұны оның сәулетінде, музыкасында және өнерінде байқауға болады. <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Украин Кеңестік Социалистік Республикасы">Коммунистік дәуір</a> Украинаның өнері мен жазуына айтарлықтай әсер етті. 1932 жылы <a href="/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%92%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD" title="Иосиф Виссарионович Сталин">Сталин</a> «Әдебиет және өнер ұйымдарын қайта құру туралы» декрет жариялаған кезде Кеңес Одағында <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Социалистік реализм">социалистік реализмді</a> мемлекеттік саясатқа айналдырды. Бұл шығармашылықты әбден кідіртті. 1980 жылдары <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гласность (мұндай бет жоқ)">гласность</a> (жариялық) енгізілді және кеңестік суретшілер мен жазушылар қайта еркін болды.<a href="#cite_note-108">[107]</a> 2023 жылы <a href="/wiki/%D0%AE%D0%9D%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%9E" title="ЮНЕСКО">ЮНЕСКО</a> Украинадағы 8 нысанды <a href="/wiki/%D3%98%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BC%D2%B1%D1%80%D0%B0" title="Әлемдік мұра">Әлемдік мұра</a> тізіміне енгізді. Украина сонымен қатар <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0_%D3%A9%D1%80%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Петровка өрнегі (мұндай бет жоқ)">Петровка өрнегі</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Косов (мұндай бет жоқ)">Косов</a> керамикасы және <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BA_%D3%99%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Казак әндері (мұндай бет жоқ)">казак әндері</a> сияқты сәндік және халықтық дәстүрлерімен танымал. 2022 жылғы ақпан мен 2023 жылғы наурыз аралығында ЮНЕСКО 247 нысанның, оның ішінде 107 діни нысанның, 89 көркем немесе тарихи маңызы бар ғимараттардың, 19 ескерткіш пен 12 кітапхананың зақымдалғанын жариялады.<a href="#cite_note-109">[108]</a> 2023 жылғы қаңтардан бастап <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Одесса">Одесса</a> тарихи орталығы қауіп төнген дүниежүзілік мұралар тізімінде.<a href="#cite_note-110">[109]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Кітапханалар">Кітапханалар</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=26" title="Бөлімді өңдеу: Кітапханалар" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Кітапханалар">қайнарын өңдеу</a>]</div> <a href="/w/index.php?title=%D0%92._%D0%86._%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%B1%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="В. І. Вернадський атындағы Украина ұлттық кітапханасы (мұндай бет жоқ)">В. І. Вернадський атындағы Украина ұлттық кітапханасы</a> — елдің басты академиялық кітапханасы, ғылыми ақпарат орталығы. <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96" title="Ресейдің Украинаға басып кіруі">Ресейдің Украинаға басып кіруі</a> барысында Тарас Шевченко Киев ұлттық университетінің Максимович ғылыми кітапханасы, <a href="/w/index.php?title=%D0%92._%D0%86._%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%B1%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="В. І. Вернадський атындағы Украина ұлттық кітапханасы (мұндай бет жоқ)">Украина ұлттық кітапханасы</a>, Украина ұлттық ғылыми медициналық кітапханасы және Киев қалалық жастар кітапханалары Ресей қаруларымен бомбаланды.<a href="#cite_note-111">[110]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Әдебиеті">Әдебиеті</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=27" title="Бөлімді өңдеу: Әдебиеті" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Әдебиеті">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D3%99%D0%B4%D0%B5%D0%B1%D0%B8%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украин әдебиеті (мұндай бет жоқ)">Украин әдебиеті</a></div> <div class="thumb tright" style="max-width: 100%; width: 304px;"> <div class="thumbinner"> <div style="float: left; margin: 1px; width: 157px"> <div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg" class="mw-file-description" title="Дүние жүзіне белгілі украин қайраткері Тарас Шевченко, 1859"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg/155px-%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg" decoding="async" width="155" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg/233px-%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg/310px-%D0%A2._%D0%93._%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE._%D0%9A%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C_1859.jpg 2x" data-file-width="819" data-file-height="1114" /></a> </div> <div class="thumbcaption" style="clear:left">Дүние жүзіне белгілі украин қайраткері <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81_%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE" title="Тарас Григорьевич Шевченко">Тарас Шевченко</a>, 1859 </div> </div><div style="float: left; margin: 1px; width: 135px"> <div class="thumbimage"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Lesya_Ukrainka_portrait.jpg" class="mw-file-description" title="Украин әдебиетіндегі ең әйгілі әйелдердің бірі, Леся Українка"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Lesya_Ukrainka_portrait.jpg/133px-Lesya_Ukrainka_portrait.jpg" decoding="async" width="133" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Lesya_Ukrainka_portrait.jpg/200px-Lesya_Ukrainka_portrait.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Lesya_Ukrainka_portrait.jpg/266px-Lesya_Ukrainka_portrait.jpg 2x" data-file-width="1297" data-file-height="2061" /></a> </div><div class="thumbcaption" style="clear:left">Украин әдебиетіндегі ең әйгілі әйелдердің бірі, <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D1%81%D1%8F_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%BA%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Леся Українка (мұндай бет жоқ)">Леся Українка</a> </div> </div> </div> </div> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB-%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_%D1%88%D0%B0%D0%BF%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Моңғол-татар шапқыншылығы">Моңғолдардың Киев Русіне шапқыншылығынан</a> кейін әдеби белсенділік XIV ғасырда қайта жанданғанға дейін кенет құлдырауға ұшырады, ал XVI ғасырда <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0_%D0%BC%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Баспа машинасы">баспа машинасының</a> өнертабысымен ол одан әрі дами түсті.<a href="#cite_note-britannicalit-112">[111]</a> Украиндардың заманауи әдеби дәстүрі <a href="/w/index.php?title=%D0%86%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9A%D0%BE%D1%82%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Іван Петрович Котляревський (мұндай бет жоқ)">Іван Котляревськийдың</a> Енеїдасымен бастау алды.<a href="#cite_note-113">[112]</a> 1830 жылдарға қарай украин <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%B7%D0%BC_%D0%B0%D2%93%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Романтизм ағымы">романтистік әдебиеті</a> дами бастады және елдің ең танымал мәдениет қайраткері, романтист ақын-суретші <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81_%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A8%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE" title="Тарас Григорьевич Шевченко">Тарас Шевченко</a> белгілі болды. Іван Котляревський украин тіліндегі әдебиеттің атасы болып саналса, Шевченко – ұлттық жаңғырудың атасы делінеді.<a href="#cite_note-114">[113]</a> 1863 жылы Ресей империясында украинша материал басып шығаруға тыйым салынды.<a href="#cite_note-valuev-39">[39]</a> Бұл украин әдебиетін біраз кідіртті, жазушы-ақындардің біреулері орысша жазып кетсе, басқалары басып шығаруды Аустрия басшылығындағы <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Галиция (мұндай бет жоқ)">Галицияда</a> орындайтын. Тыйым большевиктердің билікке келуіне дейін жалғаса берді.<a href="#cite_note-encarta-115">[114]</a> Украин әдебиеті КСРО-ның ерте жылдары дамып кетті, алайда 1930 жылдары басталған <a href="/wiki/%D0%9A%D0%A1%D0%A0%D0%9E_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D1%85%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="КСРО ішкі істер халық комиссариаты">НКВД</a> бастаған түрлі репрессиялар мен цензура оны кідіртті. <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы террор (мұндай бет жоқ)">Ұлы террор</a> саясаты кейін 223 жазушының ату жазасына кесілуіне алып келді, бұл жазушылардың буыны Атылған жаңғыру деп аталып кетті.<a href="#cite_note-116">[115]</a> Украин тіліндегі әдебиетке тыйым салынбағанымен, белгілі бір үлгі, стильге келмейтін әдебиеттің барлығына да тыйым салынатын. Әдеби еркіндік 1980 жылдардың соңы мен 1990 жылдардың басында <a href="/wiki/%D0%9A%D0%A1%D0%A0%D0%9E_%D1%8B%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="КСРО ыдырауы">КСРО ыдырауымен</a> және 1991 жылы Украина тәуелсіздігінің қалпына келуімен қатар өсті.<a href="#cite_note-britannicalit-112">[111]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Музыкасы">Музыкасы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=28" title="Бөлімді өңдеу: Музыкасы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Музыкасы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg/120px-%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="120" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg/180px-%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg/240px-%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="377" data-file-height="493" /></a><figcaption>Украин классикалық музыкасының әкесі болып саналатын <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0_%D0%92%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D0%B9%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9B%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Микола Віталійович Лисенко (мұндай бет жоқ)">Микола Лисенко</a></figcaption></figure> Музыка — ұзақ тарихы және көптеген әсерлері бар украин мәдениетінің негізгі бөлігі. Дәстүрлі халық музыкасынан бастап, классикалық және заманауи рокқа дейін Украина бірнеше халықаралық деңгейде танымал музыканттарды шығарды. Украин ұлтының дәстүрлі музыкалық аспаптары қатарына <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D0%B1%D0%B7%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кобза (мұндай бет жоқ)">кобза</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Бандура">бандура</a>, <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Торбан (мұндай бет жоқ)">торбан</a>, цимбали, лірник сияқтылар жатқызылады. Цимбали — әлемдегі ең ежелгі ішекті аспаптардың бірі. Украинада б.з.б. 3500 жылдары салынған цимбали бейнеленген тас бар.<a href="#cite_note-awesome-117">[116]</a> Украин ұлттық аспаптары валютада да салынған: 100 гривна банкнотасында <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%81%D1%8B_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Черкассы облысы">Черкассы облысының</a> жерінде <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Бандура">бандура</a> ойнаған соқыр украиналық жігіт бейнесін табуға болады.<a href="#cite_note-awesome-117">[116]</a> Алғашқы арнаулы музыкалық академия 1738 жылы <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%BB%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Глухов (мұндай бет жоқ)">Глуховта</a> құрылды және ол <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BA%D0%B0" title="Скрипка">скрипка</a> мен <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Бандура">бандура</a> ойнауды, ән айтуды оқытты. Нәтижесінде, Ресей империясының құрамындағы ең алғашқы композиторлар мен орындаушылардың көпшілігі этникалық украиндар болды, олар Глуховта туып-өскен немесе білім алған немесе осы музыка мектебімен тығыз байланысты.<a href="#cite_note-118">[117]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ұлттық_тамағы">Ұлттық тамағы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=29" title="Бөлімді өңдеу: Ұлттық тамағы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Ұлттық тамағы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украин тамағы (мұндай бет жоқ)">Украин тамағы</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Borscht_served.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Borscht_served.jpg/220px-Borscht_served.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Borscht_served.jpg/330px-Borscht_served.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Borscht_served.jpg/440px-Borscht_served.jpg 2x" data-file-width="3636" data-file-height="2376" /></a><figcaption>Қаймақ қосылған украиналық <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%89" title="Борщ">борщ</a></figcaption></figure> Дәстүрлі украин тағамыа тауық еті, шошқа еті, сиыр еті, балық және саңырауқұлақтар кіреді. Украиндар картоп, дән және жаңа піскен, қайнатылған немесе маринадталған көкөністер де жейді. Танымал дәстүрлі тағамдар <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пероги (мұндай бет жоқ)">вареники</a> (саңырауқұлақтар, картоп, ашытқан қырыққабат, ірімшік, шие немесе жидектер қосылған пісірілген тұшпара), <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%89" title="Борщ">борщ</a> (қызылшадан, қырыққабаттан және саңырауқұлақтан немесе етден жасалған сорпа) және <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%B1%D1%86%D1%8B" title="Голубцы">голубцы</a> (күріш, сәбіз, пияз және тартылған етпен толтырылған қырыққабат орамдары).<a href="#cite_note-119">[118]</a> Украиндардың ұлттық наны да бар: <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9" title="Каравай">каравай</a> мен пасхалық <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Паска">паска</a> наны. Украина тәуелсіздігінің 20 жылдығына <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Винница">Винницада</a> 1.5 тонна, 4*4 метр <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B9" title="Каравай">Каравай</a> пісірілді. Оның дайындалуына 1000 кг ұн, 350 литр сүт, 2000 жұмыртқа, 175 кг қант және т.б. да ингредиент керек болды.<a href="#cite_note-awesome-117">[116]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Қазақстанмен_қарым-қатынасы">Қазақстанмен қарым-қатынасы</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=30" title="Бөлімді өңдеу: Қазақстанмен қарым-қатынасы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Қазақстанмен қарым-қатынасы">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle">Толық мақаласы: <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD-%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D2%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Қазақстан-Украина қатынастары">Қазақстан-Украина қатынастары</a></div> 1999 жылғы қыркүйекте Қазақстан президенті <a href="/wiki/%D0%9D%D2%B1%D1%80%D1%81%D2%B1%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D3%98%D0%B1%D1%96%D1%88%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев">Нұрсұлтан Назарбаевтың</a> Украинаға жасаған ресми сапары екі елдің <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Дипломатия">қарым-қатынасына</a> үлкен дем берген елеулі оқиға болды. Сол кезде мемлекетаралық келісім-шарттардың саны 60-тан асты. Соларды <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Басшылық">басшылыққа</a> ала отырып, жүзеге асыру бағытында жұмыс істедік. 1999 жылғы бірінші жарты жылдықта Қазақстан мен Украина арасындағы сауда айналымы 50 млн АҚШ долларын құраған болса, 2003 жылы <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%83%D0%B0%D1%80" title="Тауар">тауар</a> айналымы 800 млн долларға дейін жетті. Қазір екі елдің арасындағы тауар айналымы жылына 1 миллиард доллардан асып кетті. Бұл – кезіндегі және одан кейінгі атқарылған жұмыстардың нәтижесі. Жалпы, Қазақстан мен Украина арасында мықты бір оң ниетті ізгі тілектестік <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81" title="Байланыс">байланыс</a> бар. Сонымен бірге біз 2001 жылы <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC" title="Қырым">Қырымда</a>, 2002 жылы Украинаның батысындағы 8 облысты қамту үшін Львовта Қазақстанның құрметті консулдығы ашылды. Сондай-ақ, шығыс жағындағы 5 облысқа арнап <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5" title="Запорожье">Запорожьеде</a>, одан кейін оңтүстікте үш облысты қамтитын <a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Одесса">Одессада</a> консулдық ашу мәселесі келісілді және дайын болды. Соның нәтижесінде ел мен елдің байланысы, экономикалық қарым-қатынасы арта түсті. Сонымен бірге Украинаның ғана емес, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдованың</a> да елшісі қызметін қоса атқару міндеттелгендіктен, <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D1%88%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Кишинёв (мұндай бет жоқ)">Кишинёвте</a> де Қазақстанның құрметті консулдығы ашылды. Украинаға жанар-жағармай, газ керек. Қазақстанға Украина жағынан <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом">атом</a>, <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Энергетика">энергетика</a>, <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9" title="Мұнай">мұнай</a>-<a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B7" title="Газ">газ</a> саласынан, <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%8B%D0%BB_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Ауыл шаруашылығы">ауыл шаруашылыққа</a> қажетті құрал-жабдықтар, техника түрлері қажет. Бізде өндірілмейтін тауардың көбі Украинада шығарылады. Оларда жоқ нәрсе бізде бар. Сондықтан Біртұтас экономикалық <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B" title="Аймақ">аймақ</a> жөніндегі келісімге қол қойылса, Ресей, Украина, Қазақстан, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> мемлекеттерінің аумағында осы елдердің шығарған тауарының тасымал <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%84" title="Тариф">тарифінің</a> бағасы бірдей болуы мүмкін. Мысалы, темір жолмен <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%8B" title="Атырау облысы">Атырау облысының</a> Теңіз кенішінен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7" title="Қара теңіз">Қара теңіздің</a> жағасындағы Одесса портына дейін жеткізу үшін мұнайдың бір тоннасының бағасы 33–45 долларға дейін қымбаттайды. Мәселен, 1 тонна мұнайдың тасымалына Қазақстан жерінде 7–8 доллар, Ресейде 17–25 доллар, Украинада 9–12 доллар қосылады. Яғни, барлық тауарлардың мемлекетаралық сыртқы сауда айналымында көлік тарифі кедергі келтіріп тұр. Еркін сауда аймағы болғанын қалап отырған Украина жағы егер Еуроодақ пен Дүниежүзілік Сауда <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC" title="Ұйым">ұйымына</a> кіруге <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B3%D1%96" class="mw-disambig" title="Кедергі">кедергісін</a> келтірмейтін болса, Біртұтас экономикалық аймаққа кіруге келісуі ықтимал.<a href="#cite_note-120">[119]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ресей-Украина_соғысы_жайлы_Қазақстанның_ұстанымы"><span id=".D0.A0.D0.B5.D1.81.D0.B5.D0.B9-.D0.A3.D0.BA.D1.80.D0.B0.D0.B8.D0.BD.D0.B0_.D1.81.D0.BE.D2.93.D1.8B.D1.81.D1.8B_.D0.B6.D0.B0.D0.B9.D0.BB.D1.8B_.D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D0.BD.D1.8B.D2.A3_.D2.B1.D1.81.D1.82.D0.B0.D0.BD.D1.8B.D0.BC.D1.8B">Ресей-Украина соғысы жайлы Қазақстанның ұстанымы</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=31" title="Бөлімді өңдеу: Ресей-Украина соғысы жайлы Қазақстанның ұстанымы" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Ресей-Украина соғысы жайлы Қазақстанның ұстанымы">қайнарын өңдеу</a>]</div> 2019 жылғы 4 желтоқсанда <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германияға</a> мемлекеттік сапары қарсаңында ол <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%81_%D1%82%D0%BE%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BD%D1%8B" title="Неміс толқыны">Deutsche Welle</a>-ге сұхбат беріп, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D1%8B%D0%BC_%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Қырым аннексиясы">Ресей Федерациясының Қырымды аннексиялауын</a> Украинаға басып кіру деп санамайтынын айтып, Украинада дау тудырды. Сондай-ақ ол «Ресей басшылығының даналығына сенетінін» айтты, жауап ретінде <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%A1%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Украина Сыртқы істер министрлігі (мұндай бет жоқ)">Украина Сыртқы істер министрлігі</a> оған <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%88" title="Демарш">демарш</a> жариялады.<a href="#cite_note-121">[120]</a><a href="#cite_note-122">[121]</a> 2022 жылдың басында орын алған <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D2%93%D0%B0_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BF_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96" title="Ресейдің Украинаға басып кіруі">Ресейдің Украинаға басып кіруінен</a> кейін Қазақстан басшылығының өкілдері, соның ішінде <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" class="mw-redirect" title="Қазақстан президенті">Президент</a> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BC-%D0%96%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82_%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A2%D0%BE%D2%9B%D0%B0%D0%B5%D0%B2" title="Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев">Қасым-Жомарт Тоқаев</a> пен <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B_%D0%A1%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96" title="Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі">Сыртқы істер министрі</a> <a href="/wiki/%D0%9C%D2%B1%D1%85%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%91%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D2%B1%D0%BB%D1%8B_%D0%A2%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96" title="Мұхтар Бескенұлы Тілеуберді">Мұхтар Тілеуберді</a> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Донецк Халық Республикасы">Донецк</a> пен <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA_%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Луганск Халық Республикасы">Луганск Халық Республикаларын</a> мойындаудан бас тартты. 2022 жылғы 21 тамызда Украинаның Қазақстандағы елшісі Петро Врублевський қазақстандық блогерге сұхбат берді, онда ол Ресейдің Украинаға басып кіруіне түсініктеме берді: «Біз қазір орыстарды неғұрлым көп өлтірсек, соғұрлым аз балаларымыз оларды өлтіруге тура келеді». Көп ұзамай Врублевскийді Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі шақырып, бұл сөздерді «елшінің қызметіне лайықсыз» деп атады. Оны 2022 жылғы 18 қазанда <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Украина президенті</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Володимир Олександрович Зеленський">Зеленський</a> қызметінен босатты.<a href="#cite_note-123">[122]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Қосымша_ақпарат">Қосымша ақпарат</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=32" title="Бөлімді өңдеу: Қосымша ақпарат" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Қосымша ақпарат">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: lower-alpha;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> Қаза тапқандар санының одан көп болғаны әбден мүмкін, санақ жүргізгенде бүкіл Одақтың украиндарын емес, тек Украин КСР этникалық украиндарын саналған. Еврейлер сияқты Украин КСР өзге ұлттары санаққа кірген жоқ. </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Дереккөздер">Дереккөздер</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit&section=33" title="Бөлімді өңдеу: Дереккөздер" class="mw-editsection-visualeditor">өңдеу</a> | <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Дереккөздер">қайнарын өңдеу</a>]</div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20120805123243/www.president.gov.ua/ru/content/chapter01.html">Конституція України</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="Украина президенті">Украина президентінің</a> ресми сайты (5 тамыз 2012). Тексерілді, 10 қазан 2023. — 10 бап </li> <li id="cite_note-auto-2"><a href="#cite_ref-auto_2-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/eng/news/op_popul_e.asp">Population (by estimate) as of June 1, 2019. Average annual populations January-May 2019</a>. </li> <li id="cite_note-imf.org-3">↑ <a href="#cite_ref-imf.org_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-imf.org_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-imf.org_3-2">c</a> <a href="#cite_ref-imf.org_3-3">d</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=25&pr.y=10&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=926&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=">World Economic Outlook Database, April 2019</a>. <a href="/w/index.php?title=International_Monetary_Fund&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Monetary Fund (мұндай бет жоқ)">International Monetary Fund</a>. </li> <li id="cite_note-HDI-4"><a href="#cite_ref-HDI_4-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/UKR">Ukraine: Human Development Indicators 2019</a>. United Nations Development Programme (2019). Тексерілді, 25 желтоқсан 2019. </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.countrycallingcodes.com/country.php?country=Ukraine">Telephone Area Codes For Ukraine</a>  (ағыл.). Country Calling Codes. Тексерілді, 10 қазан 2023. </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> ШТОГРІН, Ірина <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiosvoboda.org/a/podii-shcho-formuyut-nezalezhnist/31405953.html">Події, які сформували і зміцнюють Незалежність України</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Азаттық радиосы">Азаттық радиосы</a> (24 тамыз 2023). Тексерілді, 10 қазан 2023. </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.azattyq.org/a/31720959.html">Ресей Украинаға басып кірді. Теңге құнсызданды</a>  (қаз.). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Азаттық радиосы">Азаттық радиосы</a> (24 ақпан 2022). Тексерілді, 10 қазан 2023. </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/blogs/prospero/2014/02/linguistic-divides">"Linguistic divides: Johnson: Is there a single Ukraine?"</a>  (ағыл.) (5 February 2014). </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Prat, Sandrine; Péan, Stéphane C.; Crépin, Laurent; Drucker, Dorothée G.; Puaud, Simon J.; Valladas, Hélène; Lázničková-Galetová, Martina; Plicht, Johannes van der; Yanevich, Alexander (2011) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3117838">The Oldest Anatomically Modern Humans from Far Southeast Europe: Direct Dating, Culture and Behavior</a> 6 (6): e20834. PMC <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3117838">3117838</a> PMID <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21698105">21698105</a> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> Jennifer Carpenter <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13846262">Early human fossils unearthed in Ukraine</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/BBC" class="mw-redirect" title="BBC">BBC</a> (20 July 2011). Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2012/05/120507154107.htm">Mystery of the domestication of the horse solved: Competing theories reconciled</a>  (ағыл.). sciencedaily, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B6_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Кембридж университеті">Кембридж университеті</a> (7 May 2012). </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> Matossian, Mary Kilbourne Shaping World History — <a href="/w/index.php?title=Routledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Routledge (мұндай бет жоқ)">Routledge</a>, 1997. — Б. 43. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780765600622" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780765600622</a>. </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://imh.org/index.php/legacy-of-the-horse-full-story/the-domestication-of-the-horse/what-we-theorize-when-and-where-did-domestication-occur">"What We Theorize – When and Where Did Domestication Occur"</a>  (ағыл.). Жылқы халықаралық музейі. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20130723111211/http://imh.org/index.php/legacy-of-the-horse-full-story/the-domestication-of-the-horse/what-we-theorize-when-and-where-did-domestication-occur">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> Balter, Michael <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.science.org/content/article/mysterious-indo-european-homeland-may-have-been-steppes-ukraine-and-russia">Mysterious Indo-European homeland may have been in the steppes of Ukraine and Russia</a>  (ағыл.). </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Scythian">Scythian</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://global.britannica.com/topic/Scythian">Scythian:Ancient Peoples</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20170327013119/https://global.britannica.com/topic/Scythian">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Khazar">Khazar</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gumilev-center.ru/rus-i-varyagi-evrazijjskijj-istoricheskijj-vzglyad/">Русь и варяги. Евразийский исторический взгляд</a>  (орыс.). Лев Гумилев орталығы (13 сентября 2012). Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> Ресей мен оның көршілерінің географиясы = A Geography of Russia and Its Neighbors — Б. 69. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9781606239209" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-606-23920-9</a>. </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> Kubicek, Paul <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=IpJxDwAAQBAJ&dq=kievan+rus+dir+882&pg=PA21">Украина тарихы</a> = The History of Ukraine — Westport: Greenwood Press, 2009. — Б. 20–22. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780313349201" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780313349201</a>. </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> Gleason, Abbott <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=JyN0hlKcfTcC&pg=PA37">Ресей тарихының жолдасы</a> = A Companion to Russian History — John Wiley & Sons, 2009. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9781444308426" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-4443-0842-6</a>. </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> Чернигов әулеті, 1146–1246 = The Dynasty of Chernigov, 1146–1246 — Б. 117–118. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780521824422" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-521-82442-2</a>. </li> <li id="cite_note-ciagov-23"><a href="#cite_ref-ciagov_23-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ukraine/">Ukraine</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%83_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Орталық барлау басқармасы">Орталық барлау басқармасының</a> ресми сайты (14 December 2007). Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bartleby.com/65/ki/KievanRu.html">Kievan Rus</a>  (ағыл.). Колумбия энциклопедиясы. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20000819153626/http://www.bartleby.com/65/ki/KievanRu.html">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> Киев Русіндегі күш саясаты: Владимир Мономах пен оның әулеті, 1054–1246 = Power Politics in Kievan Rus': Vladimir Monomakh and His Dynasty, 1054–1246 — Б. 195–196. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0888442025" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-888-44202-5</a>. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Carter V. Findley Әлем тарихындағы түріктер = The Turks in World History — <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BA%D1%81%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%B4_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Оксфорд университеті">Оксфорд университетінің</a> баспасы, 2004. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0195177266" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-19-517726-6</a>. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tspace.library.utoronto.ca/citd/RussianHeritage/4.PEAS/4.L/12.III.5.html">The Destruction of Kiev</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Торонто университеті (мұндай бет жоқ)">Торонто университеті</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://wayback.archive-it.org/6473/20160819150506/https://tspace.library.utoronto.ca/citd/RussianHeritage/4.PEAS/4.L/12.III.5.html">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> Rowell, C. S. Көтерілген Литва: Шығыс-Орталық Еуропадағы паганистік империя = Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-Central Europe, 1295–1345. — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B6_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Кембридж университеті">Кембридж университетінің</a> баспасы, 1994. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780521450119" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780521450119</a>. </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://izm-biz.info/genuezskie-kolonii-v-odesskoj-oblasti/">Генуэзские колонии в Одесской области</a>  (орыс.). Измаил бизнес-порталы. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20180205001115/http://izm-biz.info/genuezskie-kolonii-v-odesskoj-oblasti/">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Plokhy, Serhii <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=pm-QDQAAQBAJ&dq=podolia+1430&pg=PT87">Еуропа қақпалары: Украина тарихы</a> = The Gates of Europe: A History of Ukraine — Basic Books, 2017. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780465050918" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9780465050918</a>. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://radiolemberg.com/ua-articles/ua-allarticles/a-history-of-ukraine-episode-33-the-crimean-khanate-and-its-permanent-invasions-of-ukraine">A History of Ukraine. Episode 33. The Crimean Khanate and Its Permanent Invasions of Ukraine</a>  (ағыл.). Radiolemberg. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/2020-05-12/https://web.archive.org/web/20200512145419/http://radiolemberg.com/ua-articles/ua-allarticles/a-history-of-ukraine-episode-33-the-crimean-khanate-and-its-permanent-invasions-of-ukraine">Мұрағат көшірмесі</a> 12 мамырдың 2020 Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> Kizilov, Mikhail <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/3706285">English</a> — Journal of Jewish Studies. 58 (2), 2007. — Б. 189–210. ISSN <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/0022-2097">0022-2097</a> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> Krupnytsky B. and Zhukovsky A. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkPath=pages\Z\A\ZaporizhiaThe.htm">Zaporizhia, The</a>. Украина энциклопедиясы. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Ukraine/History#toc30066">Ukraine Cossacks</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Brtiannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brtiannica (мұндай бет жоқ)">Brtiannica</a>. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/eb/article-28237">Poland</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20071011213405/http://britannica.com/eb/article-28237">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CH%5CE%5CHetmanstate.htm">Hetman state</a>  (ағыл.). Украина энциклопедиясы. </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> Hardaway, Ashley <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=gOSwvfCKYVkC&dq=massacre+uman+1768&pg=PA98">Ukraine</a> = Украина — Other Places Publishing, 2011. — Б. 98. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9781935850045" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781935850045</a>. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/30071/Ukraine-under-direct-imperial-Russian-rule">Ukraine :: Ukraine under direct imperial Russian rule – Britannica Online Encyclopedia</a>  (ағыл.) (21 April 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20080421073907/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/30071/Ukraine-under-direct-imperial-Russian-rule">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-valuev-39">↑ <a href="#cite_ref-valuev_39-0">a</a> <a href="#cite_ref-valuev_39-1">b</a> Remy, Johannes (2007). "The Valuev Circular and Censorship of Ukrainian Publications in the Russian Empire (1863–1876): Intention and Practice". Canadian Slavonic Papers. 47 (1/2): 87–110. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BD%D1%8B%D1%81%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Сандық нысан идентификаторы">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F00085006.2007.11092432">10.1080/00085006.2007.11092432</a>. JSTOR <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/40871165">40871165</a>. S2CID <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:128680044">128680044</a> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ditext.com/rudnytsky/history/first.html">The First Ukrainian Political Program: Mykhailo Drahomanov's "Introduction" to Hromada</a>  (ағыл.). ditext.com. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CS%5CH%5CShevchenkoTaras.htm">Shevchenko, Taras</a>  (ағыл.). Украина энциклопедиясы. </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.erih.net/how-it-started/industrial-history-of-european-countries/ukraine">Industrial History of Ukraine</a>  (ағыл.). Индустриалды мұраның Еуропалық бағыты. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> Satzewich, Vic <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/252946784">Украиндық диаспора</a> = The Ukrainian diaspora — <a href="/w/index.php?title=Routledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Routledge (мұндай бет жоқ)">Routledge</a>, 2002. — Б. 26–48. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0415296587" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-415-29658-7</a>. </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> Münz, Rainer; Ohliger, Rainer <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=xGV6gb0w914C">Диаспоралар мен Этникалық Мигранттар: Германия, Израиль және Посткеңестік мемлекеттерді салыстыру</a> = Diasporas and Ethnic Migrants: German, Israel, and Post-Soviet Successor States in Comparative Perspective — <a href="/w/index.php?title=Routledge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Routledge (мұндай бет жоқ)">Routledge</a>, 2003. — Б. 164. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0714652326" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7146-5232-6</a>. </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82_%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A1%D1%83%D0%B1%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Орест Мирославович Субтельний (мұндай бет жоқ)">Субтельний, Орест</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=HNIs9O3EmtQC">Украина: Тарих</a> = Ukraine: a history — <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Торонто университеті (мұндай бет жоқ)">Торонто университетінің</a> баспасы, 2000. — Б. 262. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0802083900" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8020-8390-0</a>. </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Ukraine">Ukraine – World War I and the struggle for independence</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> Timothy Snyder Құпия соғыстың жоспарлары: Поляк әртісінің Кеңестік Украинаны азат ету миссиясы = Sketches from a Secret War: A Polish Artist's Mission to Liberate Soviet Ukraine — New Haven: <a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Йель университеті">Йель университетінің</a> баспасы, 2005. </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> Revyuk Emil <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=imswAAAAIAAJ&q=ukrainophobia+poland">Украинадағы Поляк қатыгездіктері</a> = Polish atrocities in Ukraine — 1931. </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> Skalmowski, Wojciech <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Wp1R2srxDGEC&q=ukrainophobia+poland&pg=PA54">Шығыс үшін шығыс болғандар: Liber Amicorum Wojciech Skalmowski</a> = For East is East: Liber Amicorum Wojciech Skalmowski — Peeters Publishers, 2003. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9789042912984" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9789042912984</a>. </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> Service, Robert Жиырмасыншы ғасырдағы Ресейдің тарихы = A History of Twentieth-Century Russia. — <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Гарвард университеті">Гарвард университетінің</a> баспасы, 1997. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/0674403487" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0674403487</a>. </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://holodomormuseum.org.ua/istoriia-holodomoru/">Історія Голодомору</a>  (укр.). Голодомор музейі. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> Wilson, 17-бет </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> Subtelny, 487-бет </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://avalon.law.yale.edu/20th_century/usmu011.asp">Treaty of Peace with Romania : February 10, 1947</a>  (ағыл.). Авалон жобасы. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/30080/Bukovina-under-Romanian-rule">Ukraine – World War II and its aftermath</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20100227142736/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/30080/Bukovina-under-Romanian-rule">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-worldwars-56">↑ <a href="#cite_ref-worldwars_56-0">a</a> <a href="#cite_ref-worldwars_56-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages\W\O\Worldwars.htm">World Wars</a>  (ағыл.). Украина энциклопедиясы. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> Subtelny, Orest <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=HNIs9O3EmtQC&pg=PA106">Украина: Тарих</a> = Ukraine: A History — <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Торонто университеті (мұндай бет жоқ)">Торонто университетінің</a> баспасы, 1988. — Б. 410. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9781442609914" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9781442609914</a>. </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://warhistory.ukrlife.org/5_6_02_4.htm">Журнал "Воєнна історія" #5-6 за 2002 рік Військово-польова жандармерія</a>  (укр.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20150307183958/http://warhistory.ukrlife.org/5_6_02_4.htm">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> Timothy Snyder <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nybooks.com/online/2010/02/24/a-fascist-hero-in-democratic-kiev/">A Fascist Hero in Democratic Kiev | Timothy Snyder</a>  (ағыл.). The New York Review of Books. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> Piotrowski, 352–354-беттер </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050515091804/http://www.peremoga.gov.ua/index.php?2150005000000000020">Велика Вітчизняна Війна</a>  (укр.). </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> Subtelny, 476-бет </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> Magocsi, 635-бет </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkPath=pages\U\K\UkrainianInsurgentArmy.htm">Ukrainian Insurgent Army</a>  (ағыл.). Украина энциклопедиясы. Тексерілді, 22 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/eb/article-30082/Ukraine">Ukraine: World War II and its aftermath</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Brtiannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brtiannica (мұндай бет жоқ)">Brtiannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20070929133150/https://www.britannica.com/eb/article-30082/Ukraine">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> Кульчитський, Станіслав <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dt.ua/SOCIUM/demografichni_vtrati_ukrayini_v_hh_stolitti.html">Демографічні втрати України в хх столітті</a>  (укр.). Апта айнасы. </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un.org/depts/dhl/unms/ukraine.shtml">Activities of the Member States – Ukraine</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80_%D2%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B" title="Біріккен Ұлттар Ұйымы">Біріккен Ұлттар Ұйымы</a>. </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://2001-2009.state.gov/r/pa/ho/time/wwii/17604.htm">The Formation of the United Nations, 1945</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%90%D2%9A%D0%A8_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B4%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%96" title="АҚШ мемлекеттік департаменті">АҚШ мемлекеттік департаментінің</a> ресми сайты. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iccrimea.org/historical/crimeatransfer.html">The Transfer of the Crimea to the Ukraine</a>  (ағыл.). Қырым халықаралық комитеті. Тексерілді, 23 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> Cook, Bernard A.; Cook, Bernard Anthony <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=hafLHZgZtt4C&q=shcherbytsky+russification&pg=PA1280">1945 жылдан бергі Еуропа: Энциклопедия</a> = Europe Since 1945: An Encyclopedia — Taylor & Francis, 2001. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9780815340584" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8153-4058-4</a>. </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/eb/article-30084/Ukraine">Ukraine – The last years of Stalin's rule</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20080115052626/https://www.britannica.com/eb/article-30084/Ukraine">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> Magocsi, 644-бет </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> Magocsi, 1996, 704-бет </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> Remy Johannes <a rel="nofollow" class="external text" href="http://findarticles.com/p/articles/mi_m1309/is_n2_v33/ai_18795971">'Sombre anniversary' of worst nuclear disaster in history – Chernobyl: 10th anniversary</a>  (ағыл.). UN Chronicles (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://archive.today/20120628220746/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1309/is_n2_v33/ai_18795971/">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> Геллер, Михаил <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/24243579">Жетінші хатшысы: Михаил Горбачевтың жалтылы мен кедейлігі</a> = Седьмой секретарь: Блеск и нищета Михаила Горбачева — 1991. — Б. 352-356. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/1870128729" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-870128-72-9</a>. </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/55-12#Text">ДЕКЛАРАЦІЯ ПРО ДЕРЖАВНИЙ СУВЕРЕНІТЕТ УКРАЇНИ</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Верховна рада">Верховна раданың</a> ресми сайты. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1427-12#Text">Про проголошення незалежності України</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Верховна рада">Верховна раданың</a> ресми сайты. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiosvoboda.org/a/poroshenko-rosija-ahresor-nezalezhnist/29631974.html">«Агресор намагається зламати нашу незалежність» – Порошенко у річницю референдуму 1 грудня 1991 року</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Азаттық радиосы">Азаттық радиосы</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20190729111549/https://www.radiosvoboda.org/a/poroshenko-rosija-ahresor-nezalezhnist/29631974.html">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> Лащенко, Олександр <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiosvoboda.org/a/ukrayina-dosi-v-snd-chy-ni/30969197.html">Україна досі в СНД чи ні?</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Азаттық радиосы">Азаттық радиосы</a> (26 қараша 2020). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rbc.ru/politics/27/12/2021/585bea709a794761ac0b5c55">Период распада: последний декабрь Союза. 26 декабря 1991 года</a>  (орыс.). <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%91%D0%9A&action=edit&redlink=1" class="new" title="РБК (мұндай бет жоқ)">РБК</a> (27 декабря 2021). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/02/weodata/weorept.aspx?sy=1992&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=926&s=PPPGDP&grp=0&a=&pr1.x=41&pr1.y=2">Ukrainian GDP (PPP)</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B0_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Халықаралық валюта қоры">Халықаралық валюта қоры</a>. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> Figliuoli, Lorenzo; Lissovolik, Bogdan <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.imf.org/external/np/vc/2002/083102.htm">Ukrainian GDP (PPP)</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B0_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Халықаралық валюта қоры">Халықаралық валюта қоры</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20021017151905/http://www.imf.org/external/np/vc/2002/083102.htm">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> Коротков, Дмитро және Соломко, Ірина <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ukraine.segodnya.ua/ukraine/defolt-1998-hoda-10-let-cpuctja-122939.html">Дефолт 1998 года: 10 лет спустя</a>  (орыс.). ukraine.segodnya.ua (15 августа 2008). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> Sutela, Pekka <a rel="nofollow" class="external text" href="https://carnegieendowment.org/2012/03/09/underachiever-ukraine-s-economy-since-1991-pub-47451">The Underachiever: Ukraine's Economy Since 1991</a>  (ағыл.) (9 March 2012). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> Dickinson, Peter <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/ukraines-choice-corruption-or-growth/">Ukraine's choice: Corruption or growth</a>  (ағыл.). </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> Aslund, Anders; Aslund, Anders (1995). "Eurasia Letter: Ukraine's Turnaround". 100 (100): 125–143. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BD%D1%8B%D1%81%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Сандық нысан идентификаторы">doi</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1149308">10.2307/1149308</a>. JSTOR <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/1149308">1149308</a>. </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> Mykhnenko, Vlad (15 наурыз 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F09668136.2019.1684447">"Causes and Consequences of the War in Eastern Ukraine: An Economic Geography Perspective"</a>. 72 (3): 528–560. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BD%D1%8B%D1%81%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Сандық нысан идентификаторы">doi</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F09668136.2019.1684447">10.1080/09668136.2019.1684447</a>. ISSN <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/0966-8136">0966-8136</a>. </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> Ludvigsson, Jonas F.; Loboda, Andrii (2022). "Systematic review of health and disease in Ukrainian children highlights poor child health and challenges for those treating refugees". 111 (7): 1341–1353. <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BD%D1%8B%D1%81%D0%B0%D0%BD_%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%84%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B" title="Сандық нысан идентификаторы">doi</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fapa.16370">10.1111/apa.16370</a>. ISSN <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/issn/0803-5253">0803-5253</a> </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://reliefweb.int/report/ukraine/impact-war-dynamics-covid-19-ukraine">Impact of war on the dynamics of COVID-19 in Ukraine - Ukraine</a>  (ағыл.). </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> Шевел, Оксана <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261379415000608">The parliamentary elections in Ukraine, October 2014</a>  (ағыл.). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81_%D0%9A%D1%83%D0%B7%D1%8C%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тарас Кузьо (мұндай бет жоқ)">Кузьо, Тарас</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080/15387216.2019.1571428">Euromaidan revolution, Crimea and Russia–Ukraine war: why it is time for a review of Ukrainian–Russian studies</a>  (ағыл.). </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://masa.media/kz/site/reseydi-ukrainaa-basyp-kirgenine-bir-zhyl-azastanny-stanymy-anday-boldy">РЕСЕЙДІҢ УКРАИНАҒА БАСЫП КІРГЕНІНЕ БІР ЖЫЛ. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҰСТАНЫМЫ ҚАНДАЙ БОЛДЫ?</a>  (қаз.). Masa Media. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> Швіденко, Анатолій; Букша, Ігор; Краковська, Світлана; Лакида, Петро (2017) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3390%2Fsu9071152">"Vulnerability of Ukrainian Forests to Climate Change"</a> Sustainability. 9 (7): 1152. eISSN <a rel="nofollow" class="external text" href="https://search.worldcat.org/search?q=n2:2071-1050">2071-1050</a> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Еуропа кеңесі">Еуропа кеңесі</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=OuALwoUqnU8C&pg=PA78">Украинадағы биоалуантүрлілікті мен ландшафтты сақтау және бақылау туралы конференция</a> = Conference Sur la Conservation Et Le Suivi de la Diversite Biologique Et Paysagere en Ukraine — 2001. — Б. 78–. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9789287146458" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9789287146458</a>. </li> <li id="cite_note-chervona-96">↑ <a href="#cite_ref-chervona_96-0">a</a> <a href="#cite_ref-chervona_96-1">b</a> Філіпчук Г. Г. Вступне слово // Украина Қызыл кітабы = Червона книга України — «Глобалконсалтинг», 2009. — Б. 3—624. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9789669705907" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-966-97059-0-7</a>. </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://enrin.grida.no/htmls/ukraina/soe98/pressure%5Cfauna%5Cindex.htm">Welcome to State of The Environment in Ukraine</a>  (ағыл.). Украина Қоршаған ортаны қорғау және атомдық қауіпсіздік министрлігі. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/2009-06-07/https://web.archive.org/web/20090707031611/http://enrin.grida.no/htmls/ukraina/soe98/pressure/fauna/index.htm">Мұрағат көшірмесі</a> 7 маусымның 2009 Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gska2.rada.gov.ua:7777/pls/z7502/a002">Регіони України та їх склад</a>  (укр.). <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Верховна рада">Верховна раданың</a> ресми сайты. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/2007-12-31/https://web.archive.org/web/20071231154652/http://gska2.rada.gov.ua:7777/pls/z7502/a002">Мұрағат көшірмесі</a> 31 желтоқсанның 2007 Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2022/zb/05/zb_%D0%A1huselnist.pdf">Чисельність наявного населення України на 1 січня</a>  (укр.). ukrstat.gov.ua. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/2022-06-04/https://web.archive.org/web/20220704164521/https://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2022/zb/05/zb_%D0%A1huselnist.pdf">Мұрағат көшірмесі</a> 4 маусымның 2022 Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://minjust.gov.ua/m/4561">ВІДОМОСТІ щодо зареєстрованих у встановленому законом порядку політичних партій станом на 01.01.2021 року</a>  (укр.). Украина әділет министрлігінің ресми сайты (1 қаңтар 2021). Тексерілді, 2 тамыз 2023. </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> Bohdan Ben <a rel="nofollow" class="external text" href="https://voxukraine.org/en/why-is-ukraine-poor-look-to-the-culture-of-poverty/">Why Is Ukraine Poor? Look To The Culture Of Poverty</a>  (ағыл.). VoxUkraine (25 September 2020). </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ti-ukraine.org/news/bez-progresu-rezultat-ukrayiny-v-indeksi-spryjnyattya-koruptsiyi-2021/">БЕЗ ПРОГРЕСУ – УКРАЇНА В ІНДЕКСІ СПРИЙНЯТТЯ КОРУПЦІЇ-2021</a>  (укр.). Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kyivpost.com/post/8453">Ukrainian Economy in 2021: Procrastination Without Innovation</a>  (ағыл.). Kyiv Post. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.NAHC?locations=UA">Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population) – Ukraine | Data</a>  (ағыл.). data.worldbank.org. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.NE.ZS?locations=UA">Unemployment, total (% of total labor force) (national estimate) – Ukraine | Data</a>  (ағыл.). data.worldbank.org. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ceicdata.com/en/indicator/ukraine/government-debt--of-nominal-gdp#:~:text=In%20the%20latest%20reports%2C%20Ukraine,USD%20bn%20in%20Sep%202020.">Ukraine Government Debt: % of GDP</a>  (ағыл.). </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041204115821/http://www.derzhkomrelig.gov.ua/info_zvit_2003.html">Про стан і тенденції розвитку релігійної ситуаціїта державно-церковних відносин в Україні</a>  (укр.). </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/eb/article-9037405">Mikhail Gorbachev</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20071218133116/https://www.britannica.com/eb/article-9037405">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.unesco.org/en/articles/damaged-cultural-sites-ukraine-verified-unesco">Damaged cultural sites in Ukraine verified by UNESCO</a>  (ағыл.). <a href="/wiki/%D0%AE%D0%9D%D0%95%D0%A1%D0%9A%D0%9E" title="ЮНЕСКО">ЮНЕСКО</a>. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theartnewspaper.com/2023/02/02/ukrainian-city-of-odesa-added-to-unescos-world-heritage-list">Unesco adds Ukrainian city of Odesa to World Heritage List of endangered sites</a>  (ағыл.). The Art Museum. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> Marche, Stephen <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/books/2022/dec/04/our-mission-is-crucial-meet-the-warrior-librarians-of-ukraine">'Our mission is crucial': meet the warrior librarians of Ukraine</a>  (ағыл.). The Observer (4 December 2022). Тексерілді, 11 наурыз 2023. </li> <li id="cite_note-britannicalit-112">↑ <a href="#cite_ref-britannicalit_112-0">a</a> <a href="#cite_ref-britannicalit_112-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/EBchecked/topic/612921/Ukraine/30128/Daily-life-and-social-customs#toc275898">"Ukraine – Cultural Life – The Arts – Literature"</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. Тексерілді, 24 қараша 2023. </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/Ukrainian-literature">Ukrainian literature | Britannica</a>  (ағыл.). <a href="/w/index.php?title=Britannica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Britannica (мұндай бет жоқ)">Britannica</a>. </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?AddButton=pages\L\I\Literature.htm">Literature</a>  (ағыл.). Украина энциклопедиясы. </li> <li id="cite_note-encarta-115"><a href="#cite_ref-encarta_115-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encarta.msn.com/encyclopedia_761573617_4/Ukraine.html">Ukraine — literature</a>  (ағыл.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20080406035927/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761573617_4/Ukraine.html">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> Лавріненко, Юрій <a rel="nofollow" class="external text" href="http://fmm51.org.ua/html_books/lavrinenko_rozstriliane_vidrodzhennia.htm">Розстріляне відродження: Антологія 1917–1933</a>  (укр.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/*/https://web.archive.org/web/20101213085603/http://fmm51.org.ua/html_books/lavrinenko_rozstriliane_vidrodzhennia.htm">Мұрағат көшірмесі</a> Wayback Machine мұрағатында </li> <li id="cite_note-awesome-117">↑ <a href="#cite_ref-awesome_117-0">a</a> <a href="#cite_ref-awesome_117-1">b</a> <a href="#cite_ref-awesome_117-2">c</a> Krawchenko, Tamara; Tsilyk, Iryna және Chekh, Artem Керемет Украина: Сен білу керек қызық нәрселер 6-нұсқа = Awesome Ukraine: Interesting things you need to know 6th edition — Osnovy Publishing, Hanna Kopylova, 2018. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9789665008293" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-966-500-829-3</a>. </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> Struk, D.H. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=IkZEDAAAQBAJ&pg=PT1461">Украина энциклопедиясы, 3-том</a> = Encyclopedia of Ukraine: Volume III: L-Pf — <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Торонто университеті (мұндай бет жоқ)">Торонто университетінің</a> баспасы, 1993. — Б. 1461. — <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9781442651258" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-4426-5125-8</a>. </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/culture/2022/03/05/ukraine-has-a-glorious-cuisine-that-is-all-its-own">Ukraine has a glorious cuisine that is all its own</a>  (ағыл.). The Economist. </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> География: Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық/ Ө. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмөжінова, т.б. — Өңд., толықт. 2-бас. — Алматы: Мектеп, 2010. — 304 б., сур.<a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9786012931709" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-601-293-170-9</a> </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://m.gazeta.ru/politics/2019/12/04_a_12848696.shtml">«Будет демарш»: Украина не простит Токаеву Крым</a>  (орыс.). gazeta.ru (4 декабря 2019). Тексерілді, 10 тамыз 2023. </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> МАМАШҰЛЫ, Асылхан <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.azattyq.org/a/kazakhstan-president-tokayevs-interview-dw-crimea-ukraine-reactions/30308648.html">"Аннексиядан айналып өтпейсің бе, Қасеке?" Тоқаевтың сұхбатына әлеуметтік желі реакциясы</a>  (орыс.). <a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D1%81%D1%8B" title="Азаттық радиосы">Азаттық радиосы</a> (5 декабря 2019). Тексерілді, 10 тамыз 2023. </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.interfax.ru/world/868497">Посла Украины в Казахстане уволили после его высказываний о русских</a>  (орыс.). інтерфакс (19 октября 2022). Тексерілді, 10 тамыз 2023. </li> </ol></div></div> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#e8e8ff;background:#AFD6FF;"> <div style="font-size:114%">Украина</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;font-size:114%;"><div style="padding:0px;"> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#AFD6FF;"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a> <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a> <a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%82%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Еуропа мемлекеттерінің және тәуелді аймақтарының тізімі">Еуропа елдері</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;"><a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Егемен мемлекет (мұндай бет жоқ)">Егеменді елдер</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%80%D0%B0" title="Андорра">Андорра</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия">Аустрия</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a>2 • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Бельгия">Бельгия</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария">Болгария</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Босния және Герцеговина">Босния және Герцеговина</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Ватикан">Ватикан</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия">Грекия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a>2 • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Дания">Дания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Ирландия">Ирландия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Исландия">Исландия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Испания">Испания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия">Италия</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр</a>1 • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан">Қазақстан</a>1 • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Литва">Литва</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%85%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Лихтенштейн">Лихтенштейн</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Люксембург">Люксембург</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мажарстан">Мажарстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0" title="Мальта">Мальта</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE" title="Монако">Монако</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Нидерланд">Нидерланд</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Норвегия">Норвегия</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a>1 • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BE" title="Сан-Марино">Сан-Марино</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия">Сербия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Словения">Словения</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Солтүстік Македония">Солтүстік Македония</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a>1 • <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Ұлыбритания">Ұлыбритания</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Финляндия">Финляндия</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия">Хорватия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Черногория">Черногория</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия">Чехия</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Швейцария">Швейцария</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Швеция">Швеция</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Эстония">Эстония</a></div></td><td class="navbox-image" rowspan="7" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0" title="Еуропа"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/120px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/180px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg/240px-Europe_orthographic_Caucasus_Urals_boundary_%28with_borders%29.svg.png 2x" data-file-width="537" data-file-height="536" /></a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Мойындалмаған және жартылай мойындалған мемлекеттер">Мойындалмаған және жартылай мойындалған мемлекеттер</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Абхазия">Абхазия</a>1 • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BE" title="Косово">Косово</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9E%D1%81%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Оңтүстік Осетия">Оңтүстік Осетия</a>1 • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80_%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Солтүстік Кипр Түрік Республикасы">Солтүстік Кипр</a>1 • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Транснистрия">Транснистрия</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%96_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%9B" title="Тәуелді аймақ">Тәуелді аймақтар</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#AFD6FF"><div style="padding:0em 0.75em;">Дания</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%80_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Фарер аралдары">Фарер аралдары</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#AFD6FF"><div style="padding:0em 0.75em;">Ұлыбритания</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D1%80%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Акротири мен Декелия">Акротири мен Декелия</a>1 • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BD%D1%81%D0%B8" title="Гернси">Гернси</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Гибралтар">Гибралтар</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8_(%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB)" title="Джерси (арал)">Джерси</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Мэн аралы">Мэн</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Арнайы әкімшілік аймақтар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#AFD6FF"><div style="padding:0em 0.75em;">Финляндия</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Аланд аралдары">Аланд аралдары</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="padding-left:0em;padding-right:0em;;background:#AFD6FF"><div style="padding:0em 0.75em;">Норвегия</div></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BF%D0%B8%D1%86%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%BD" title="Шпицберген">Шпицберген</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#AFD6FF;"><div>1 Негізінде Азияда. 2 Еуропа мен Азия арасында жүргізілген шекарасы бойынша негізінде немесе толықтай Азияда.</div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#AFD6FF;"> <div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Еуропа кеңесі">Еуропа кеңесі</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> Мүшелері: <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия">Аустрия</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%80%D0%B0" title="Андорра">Андорра</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Бельгия">Бельгия</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария">Болгария</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Босния және Герцеговина">Босния және Герцеговина</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия">Грекия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Дания">Дания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Ирландия">Ирландия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Исландия">Исландия</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Испания">Испания</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия">Италия</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Литва">Литва</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%85%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Лихтенштейн">Лихтенштейн</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Люксембург">Люксембург</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мажарстан">Мажарстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B0" title="Мальта">Мальта</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE" title="Монако">Монако</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Нидерланд">Нидерланд</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Норвегия">Норвегия</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%BE" title="Сан-Марино">Сан-Марино</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия">Сербия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Словения">Словения</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Солтүстік Македония">Солтүстік Македония</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a> • <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> • <a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Ұлыбритания">Ұлыбритания</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Финляндия">Финляндия</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия">Хорватия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия">Чехия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Черногория">Черногория</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Швейцария">Швейцария</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Швеция">Швеция</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Эстония">Эстония</a> Кандидаттар: <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> Бақылаушылар: <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Құрама Штаттары">АҚШ</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Ватикан">Ватикан</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония">Жапония</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль">Израиль</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Мексика">Мексика</a> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#AFD6FF;"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%93%D0%A3%D0%90%D0%9C" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a> <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%93%D0%A3%D0%90%D0%9C" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a> <a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%93%D0%A3%D0%90%D0%9C&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a><div style="font-size:114%"><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%A3%D0%90%D0%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ГУАМ (мұндай бет жоқ)">ГУАМ</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Бақылаушылар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/22px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/33px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/44px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Бұрынғы мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#AFD6FF;"> <div style="font-size:114%"><a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D1%96%D0%B7_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8B%D0%BD%D1%82%D1%8B%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қара теңіз экономикалық ынтымақтастығы ұйымы (мұндай бет жоқ)">Қара теңіз экономикалық ынтымақтастығы ұйымы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <div style="text-align:center;"">Мүше елдер:</div> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/22px-Flag_of_Albania.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/33px-Flag_of_Albania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_Albania.svg/44px-Flag_of_Albania.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/22px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/33px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/44px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/22px-Flag_of_Bulgaria.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/33px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/44px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария">Болгария</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/22px-Flag_of_Greece.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/33px-Flag_of_Greece.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/44px-Flag_of_Greece.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия">Грекия</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/22px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/33px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/44px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a> <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/22px-Flag_of_Serbia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/33px-Flag_of_Serbia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Flag_of_Serbia.svg/44px-Flag_of_Serbia.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия">Сербия</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Түркия">Түркия</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> <div style="text-align:center;"">Қараушы елдер:</div> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Құрама Штаттары"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D2%9A%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Америка Құрама Штаттары">АҚШ</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/22px-Flag_of_Austria.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/33px-Flag_of_Austria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/44px-Flag_of_Austria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия">Аустрия</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/22px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/33px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/44px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/22px-Flag_of_Israel.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/33px-Flag_of_Israel.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Israel.svg/44px-Flag_of_Israel.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8C" title="Израиль">Израиль</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a> <a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия">Италия</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Мысыр"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Egypt.svg/22px-Flag_of_Egypt.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Egypt.svg/33px-Flag_of_Egypt.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Egypt.svg/44px-Flag_of_Egypt.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Мысыр">Мысыр</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a> <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/22px-Flag_of_Slovakia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/33px-Flag_of_Slovakia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/44px-Flag_of_Slovakia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81" title="Тунис"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Tunisia.svg/22px-Flag_of_Tunisia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Tunisia.svg/33px-Flag_of_Tunisia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Tunisia.svg/44px-Flag_of_Tunisia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81" title="Тунис">Тунис</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg/22px-Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg/33px-Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg/44px-Flag_of_France_%281794%E2%80%931815%2C_1830%E2%80%931974%2C_2020%E2%80%93present%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/22px-Flag_of_Croatia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/33px-Flag_of_Croatia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/44px-Flag_of_Croatia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия">Хорватия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/22px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/33px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/44px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия">Чехия</a> </div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#AFD6FF;"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D0%9C%D0%94" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a> <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%A2%D0%9C%D0%94" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a> <a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A2%D0%9C%D0%94&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%BB%D1%81%D1%96%D0%B7_%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы">Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="background:#AFD6FF;"><div><a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%9B" title="Еуразиялық Экономикалық Одақ">Еуразиялық Экономикалық Одақ</a> • <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%9B_%D0%B0%D1%8F%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы кеден одағы">Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы кеден одағы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%9B_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Одақ мемлекет (мұндай бет жоқ)">Одақ мемлекет</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Мүшелегі</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/22px-Flag_of_Armenia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/33px-Flag_of_Armenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Armenia.svg/44px-Flag_of_Armenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/22px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/33px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Flag_of_Azerbaijan.svg/44px-Flag_of_Azerbaijan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D3%98%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Әзербайжан">Әзербайжан</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/22px-Flag_of_Belarus.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/33px-Flag_of_Belarus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Flag_of_Belarus.svg/44px-Flag_of_Belarus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C" title="Беларусь">Беларусь</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/22px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/33px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/44px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қазақстан">Қазақстан</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/22px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/33px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/44px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%80%D2%93%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Қырғызстан">Қырғызстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/22px-Flag_of_Moldova.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/33px-Flag_of_Moldova.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_Moldova.svg/44px-Flag_of_Moldova.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/22px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/33px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/44px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Өзбекстан">Өзбекстан</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9" title="Ресей">Ресей</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/22px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/33px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/44px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Тәжікстан">Тәжікстан</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Құрушы</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/22px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/33px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Turkmenistan.svg/44px-Flag_of_Turkmenistan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Түрікменстан">Түрікменстан</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Бақылаушылар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/22px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/33px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/44px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Ауғанстан">Ауғанстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/22px-Flag_of_Mongolia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/33px-Flag_of_Mongolia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Mongolia.svg/44px-Flag_of_Mongolia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%A3%D2%93%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Моңғолия">Моңғолия</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Бұрынғы мүшелері</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/22px-Flag_of_Georgia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/33px-Flag_of_Georgia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Flag_of_Georgia.svg/44px-Flag_of_Georgia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> (1993—2009) • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/22px-Flag_of_Ukraine.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/33px-Flag_of_Ukraine.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Flag_of_Ukraine.svg/44px-Flag_of_Ukraine.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> (1991—2018)</div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Тарихы</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Ресей империясы">Ресей империясы</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%9E%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B" title="Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы">Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%A1%D0%A0%D0%9E_%D2%9B%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="КСРО құлдырауы (мұндай бет жоқ)">КСРО құлдырауы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80_%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Егемен елдер одағы (мұндай бет жоқ)">Егемен елдер одағы</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B6_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" title="Беловеж келісімі">Беловеж келісімі</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Алматы декларациясы">Алматы декларациясы</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="9" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%82:Flag_of_the_CIS.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/64px-Flag_of_the_CIS.svg.png" decoding="async" width="64" height="32" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/96px-Flag_of_the_CIS.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_the_CIS.svg/128px-Flag_of_the_CIS.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Спорт</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B3%D1%8B" title="Достастық кубогы">Достастық кубогы</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="ТМД Ұлттық футбол құрамасы">Ұлттық футбол құрамасы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%B0%D0%BB%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%85%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%B9_%D2%9B%D2%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД Ұлттық хоккей құрамасы (мұндай бет жоқ)">Ұлттық хоккей құрамасы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D0%B9%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%85%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%B9%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BD%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%B3%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шайбалы хоккейден ТМД біріншілігі (мұндай бет жоқ)">Шайбалы хоккейден біріншілік</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Әскери ұйымдар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BC%D1%96" class="mw-redirect" title="Ұжымдық қауіпсіздік келісімі">Ұжымдық қауіпсіздік келісімі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB_%D3%99%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B5%D1%82%D1%83_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұжымдық жедел әрекет ету күштері (мұндай бет жоқ)">Ұжымдық жедел әрекет ету күштері</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%B3%D0%B5_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%8B_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен әуеге қарсы қорғаныс қызметі (мұндай бет жоқ)">ТМД біріккен әуеге қарсы қорғаныс қызметі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен Қорғаныс күштері (мұндай бет жоқ)">ТМД біріккен Қорғаныс күштері</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Экономика</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%AD%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Еуразия Экономикалық Қауымдастығы">Еуразия Экономикалық Қауымдастығы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еуразия патенттік конвенция (мұндай бет жоқ)">Еуразия патенттік конвенция</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Еуразия патенттік ұйым (мұндай бет жоқ)">Еуразия патенттік ұйым</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%81%D0%B8%D1%81" title="Тасис">Тасис</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B5%D1%80%D0%BA%D1%96%D0%BD_%D1%81%D0%B0%D1%83%D0%B4%D0%B0_%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД еркін сауда аймағы (мұндай бет жоқ)">Еркін сауда аймағы</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background:#AFD6FF;">Ұйымдар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D2%A3_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96" title="ТМД мемлекет басшыларының кеңесі">Көшбасшылар кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%AF%D0%BA%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД үкімет басшылары кеңесі (мұндай бет жоқ)">Үкімет басшылары кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%81%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D1%8B_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД сыртқы істер министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Сыртқы істер министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қорғаныс министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қорғаныс министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%96%D1%88%D0%BA%D1%96_%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД ішкі істер министрлер кеңесі (мұндай бет жоқ)">Ішкі істер министрлер кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B1%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D2%9A%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%81_%D0%BA%D2%AF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД біріккен Қорғаныс күштері кеңесі (мұндай бет жоқ)">Біріккен Қорғаныс күштері кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%88%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D3%99%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД шекара әскерлері қолбасшылары кеңесі (мұндай бет жоқ)">Шекара әскерлері қолбасшылары кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D2%B1%D0%B9%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80_%D0%B1%D0%B0%D1%81%D1%88%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қауіпсіздік ұйымдары мен арнайы қызметтер басшылар кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қауіпсіздік ұйымдары мен арнайы қызметтер басшылар кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық экономикалық кеңесі (мұндай бет жоқ)">Экономикалық кеңес</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="ТМД парламентаралық ассамблеясы">Парламент аралық ассамблеясы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД экономикалық соты (мұндай бет жоқ)">Экономикалық сот</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық статистика комитеті (мұндай бет жоқ)">Мемлекетаралық статистика комитеті</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B6%D1%8B-%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД қаржы-банк кеңесі (мұндай бет жоқ)">Қаржы-банк кеңесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД антитеррорлық орталығы (мұндай бет жоқ)">Антитеррорлық орталық</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BC_%D2%9B%D2%B1%D2%9B%D1%8B%D2%93%D1%8B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД адам құқығы комиссиясы (мұндай бет жоқ)">Адам құқығы комиссиясы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D2%AF%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D1%80%D1%83-%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД үйлестіру-сабағаттық комитеті (мұндай бет жоқ)">Үйлестіру-сабағаттық комитеті</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%B0%D1%82%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД атқарушы комитеті (мұндай бет жоқ)">Атқарушы комитет</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%9C%D0%94_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="ТМД мемлекет аралық экономикалық комитеті (мұндай бет жоқ)">Экономикалық комитет</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%BA" title="Мемлекет аралық банк">Банк</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#AFD6FF;"> <div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Франкофония">Франкофония</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;text-align: center;"><div style="padding:0em 0.25em"> <div class="NavContent"> <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Албания">Албания</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%80%D1%80%D0%B0" title="Андорра">Андорра</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Бельгия">Бельгия</a> (<a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7_%D2%9B%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бельгия француз қауымдығы (мұндай бет жоқ)">Бельгия француз қауымдығы</a>) • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD" title="Бенин">Бенин</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Болгария">Болгария</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0-%D0%A4%D0%B0%D1%81%D0%BE" title="Буркина-Фасо">Буркина-Фасо</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B8" title="Бурунди">Бурунди</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B0%D1%82%D1%83" title="Вануату">Вануату</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D1%8C%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%BC" title="Вьетнам">Вьетнам</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Габон">Габон</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B8%D1%82%D0%B8" title="Гаити">Гаити</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Гана">Гана</a>1 • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F" title="Гвинея">Гвинея</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F-%D0%91%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%83" title="Гвинея-Бисау">Гвинея-Бисау</a>2 • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Грекия">Грекия</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B8%D0%B1%D1%83%D1%82%D0%B8" title="Джибути">Джибути</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Доминика">Доминика</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D0%BE-%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B5" title="Кабо-Верде">Кабо-Верде</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B6%D0%B0" title="Камбоджа">Камбоджа</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BD" title="Камерун">Камерун</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Канада">Канада</a> (<a href="/wiki/%D0%9D%D1%8C%D1%8E-%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%83%D0%B8%D0%BA" title="Нью-Брансуик">Нью-Брансуик</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B2%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BA" title="Квебек">Квебек</a>) • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Катар">Катар</a>1 • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BF%D1%80" title="Кипр">Кипр</a>1 • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Коморлар">Коморлар</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE_%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Конго Демократиялық Республикасы">Конго Демократиялық Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Конго Республикасы">Конго Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%82-%D0%B4%E2%80%99%D0%98%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80" title="Кот-д’Ивуар">Кот-д’Ивуар</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BE%D1%81" title="Лаос">Лаос</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Ливан">Ливан</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Люксембург">Люксембург</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Маврикий">Маврикий</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Мавритания">Мавритания</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%80" title="Мадагаскар">Мадагаскар</a>2 • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Мали">Мали</a>2 • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%BA%D0%BE" title="Марокко">Марокко</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Молдова">Молдова</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%BE" title="Монако">Монако</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Мысыр">Мысыр</a> • <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80" title="Нигер">Нигер</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Орталық Африка Республикасы">Орталық Африка Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0" title="Руанда">Руанда</a> • <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D1%8B%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Румыния">Румыния</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD-%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B5_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%B8" title="Сан-Томе және Принсипи">Сан-Томе және Принсипи</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Сейшель аралдары">Сейшель аралдары</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%BB" title="Сенегал">Сенегал</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D0%9B%D1%8E%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Сент-Люсия">Сент-Люсия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Солтүстік Македония">Солтүстік Македония</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%B3%D0%BE" title="Того">Того</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81" title="Тунис">Тунис</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a> (<a href="/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%BF%D0%B0" title="Гваделупа">Гваделупа</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Мартиника">Мартиника</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BD-%D0%9F%D1%8C%D0%B5%D1%80_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%BD" title="Сен-Пьер және Микелон">Сен-Пьер және Микелон</a> • <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7_%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Француз Гвианасы">Француз Гвианасы</a>) • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B4" title="Чад">Чад</a> • <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Швейцария">Швейцария</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%8F" title="Экваторлық Гвинея">Экваторлық Гвинея</a> Қараушы елдер: <a href="/wiki/%D0%90%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Аустрия">Аустрия</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D0%BD_%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1_%D3%98%D0%BC%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Біріккен Араб Әмірліктері">БАӘ</a> • <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%86%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Босния және Герцеговина">Босния және Герцеговина</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a> • <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Доминикан Республикасы">Доминикан Республикасы</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a> • <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Литва">Литва</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Мажарстан">Мажарстан</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D0%BA" title="Мозамбик">Мозамбик</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Сербия">Сербия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%8F" title="Словакия">Словакия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Словения">Словения</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Тайланд">Тайланд</a> • <a class="mw-selflink selflink">Украина</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D0%B9" title="Уругвай">Уругвай</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Хорватия">Хорватия</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Черногория">Черногория</a> • <a href="/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%85%D0%B8%D1%8F" title="Чехия">Чехия</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Эстония">Эстония</a> 1Қауымдастырылған мүше • 2Мүшеліктен шыққан </div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="1" style="width:1%;padding:0px 0px 0px 7px"><div><a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Франкофония"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_La_Francophonie.svg/120px-Flag_of_La_Francophonie.svg.png" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_La_Francophonie.svg/180px-Flag_of_La_Francophonie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/Flag_of_La_Francophonie.svg/240px-Flag_of_La_Francophonie.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Украина&oldid=3363314">https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Украина&oldid=3363314</a>» бетінен алынған</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Арнайы:Санаттар">Санаттар</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%88%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%80%D1%83%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D0%BA%D3%A9%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BC%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер">Үлгі шақыруында көшірме аргумент қолданатын беттер</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D1%8B%D0%BD%D1%88%D0%B0_%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:Алфавит бойынша мемлекеттер">Алфавит бойынша мемлекеттер</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Санат:Украина">Украина</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%9F%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Санат:Посткеңестік елдер">Посткеңестік елдер</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Жасырын санат: <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:ISBN_%D1%81%D0%B8%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер">ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация мәзірі</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > Жеке құралдар </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item">Кірмегенсіз</li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC" title="Бұл IP мекенжай өңдемелерін талқылау [n]" accesskey="n">Талқылау</a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%AE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%BC" title="Бұл IP мекенжаймен жасаған өңдемелер тізімі [y]" accesskey="y">Үлесім</a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D1%82%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96&returnto=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Біз сізге есептік жазба бастауды және кіруді ұсынамыз,ол міндетті емес.">Тіркелу</a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96&returnto=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Кіруіңізді ұсынамыз, ол міндетті емес. [o]" accesskey="o">Кіру</a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > Ат кеңістіктері </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Мазмұн бетін көру [c]" accesskey="c">Бет</a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83:%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" rel="discussion" title="Мағлұмат бетті талқылау [t]" accesskey="t">Талқылау</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > kk </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > Көріністер </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0">Оқу</a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&veaction=edit" title="Бұл бетті өңдеу [v]" accesskey="v">Өңдеу</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=edit" title="Бұл беттің қайнар мәтінін өңдеу [e]" accesskey="e">Қайнарын өңдеу</a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=history" title="Бұл беттін соңғы нұсқалары. [h]" accesskey="h">Өңделу тарихы</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="More options" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > Тағы </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Іздеу</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Уикипедия жобасынан іздеу" aria-label="Уикипедия жобасынан іздеу" autocapitalize="sentences" title="Уикипедия жобасында іздеу [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Арнайы:Іздеу"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Осы мәтіні бар бетті іздеу" value="Іздеу"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Егер дәл осы атауымен болса бетке өтіп кету" value="Өту"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > Шарлау </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру [z]" accesskey="z">Басты бет</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Жоба туралы, мұнда немен айналысуға болатыны туралы, қай жерде не бары туралы">Қауымдастық порталы</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Осы уикидегі жуықтағы өзгерістер тізімі. [r]" accesskey="r">Жуықтағы өзгерістер</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Соңғы бір айдағы басталған беттер тізімі, есім кеңістігі бойынша сүзгілеп көре аласыз.">Жаңа беттер</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BE%D2%9B" title="Кездейсоқ бет жүктеу [x]" accesskey="x">Кездейсоқ бет</a></li><li id="n-videolesson" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE_%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Уикипедияны үйренуге қатысты YouTube-тағы видео сабақтар">Видео сабақтар</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BD%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="Анықтама табу орны.">Анықтама</a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Уикипедия қатысушыларының форумы.">Форум</a></li><li id="n-general-discussion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96" title="Flow жұмыс легінде жұмыс істейтін Уикипедияның негізгі талқылау беті [4]" accesskey="4">Талқылау легі</a></li><li id="n-telegram" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram" title="Қазақша Уикипедияға қатысты ең маңызды жаңалықтар мен мақалалар">Телеграм арна</a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC/%D2%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%85%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Бұл беттегі қатені хабарлау">Қателер туралы хабарлау</a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_kk.wikipedia.org&uselang=kk" title="Демеу беріңіз">Демеу беру</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > Құралдар </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9C%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Мұнда сілтейтін барлық бет тізімі [j]" accesskey="j">Мұнда сілтейтін беттер</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" rel="nofollow" title="Осы жерден сілтенген беттердің жуықтағы өзгерістері [k]" accesskey="k">Қатысты өзгерістер</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Барлық арнайы беттер тізімі [q]" accesskey="q">Арнайы беттер</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&oldid=3363314" title="Мына беттің осы нұсқасының тұрақты сілтемесі">Тұрақты сілтеме</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=info" title="Бұл бет туралы көбірек мәлімет">Бет ақпараты</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:CiteThisPage&page=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&id=3363314&wpFormIdentifier=titleform" title="Бұл беттен қалай дәйексөз алуға болатыны туралы мәлімет">Беттен дәйексөз алу</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25BA%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B8%25D0%25BD%25D0%25B0">URL мекенжайын қысқарту</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:QrCode&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25BA%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25B8%25D0%25BD%25D0%25B0">QR код жүктеу</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading" class="mw-portlet mw-portlet-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" > <h3 id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" class="vector-menu-heading " > Баспа/экспорт </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="electron-print_pdf" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:DownloadAsPdf&page=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&action=show-download-screen">PDF ретінде жүктеп алу</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="Бұл беттің басып шығаруға арналған нұсқасы [p]" accesskey="p">Басып шығару нұсқасы</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > Басқа жобаларда </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" hreflang="en">Ортаққор</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q212" title="Сілтеме дерек қойма данасымен байланысқан [g]" accesskey="g">Уикидерек элементі</a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > Басқа тілдерде </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – абхаз тілі" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Украина" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="абхаз тілі" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – ачех тілі" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="ачех тілі" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8D" title="Украинэ – адыгей тілі" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Украинэ" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="адыгей тілі" class="interlanguage-link-target">Адыгабзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – африкаанс тілі" lang="af" hreflang="af" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс тілі" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – неміс тілі (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="неміс тілі (Швейцария)" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A9%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%8A%95" title="ዩክሬን – амхар тілі" lang="am" hreflang="am" data-title="ዩክሬን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхар тілі" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – арагон тілі" lang="an" hreflang="an" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагон тілі" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A6gna" title="Ucrægna – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Ucrægna" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Yukeren" title="Yukeren – оболо тілі" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Yukeren" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="оболо тілі" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – ангика тілі" lang="anp" hreflang="anp" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ангика тілі" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%88%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="أوكرانيا – араб тілі" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أوكرانيا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="араб тілі" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%98%DC%A9%DC%AA%DC%90%DC%9D%DC%A2%DC%90" title="ܐܘܩܪܐܝܢܐ – Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܘܩܪܐܝܢܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A4%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="ؤكرانيا – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ؤكرانيا" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7" title="اوكرانيا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اوكرانيا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ইউক্ৰেইন – ассам тілі" lang="as" hreflang="as" data-title="ইউক্ৰেইন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассам тілі" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – астурия тілі" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурия тілі" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – авар тілі" lang="av" hreflang="av" data-title="Украина" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="авар тілі" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – авадхи тілі" lang="awa" hreflang="awa" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="авадхи тілі" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – аймара тілі" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="аймара тілі" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – әзірбайжан тілі" lang="az" hreflang="az" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="әзірбайжан тілі" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اوکراین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – башқұрт тілі" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Украина" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башқұрт тілі" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – бали тілі" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="бали тілі" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Okraina" title="Okraina – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Okraina" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target">Batak Toba</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Украіна – беларусь тілі" lang="be" hreflang="be" data-title="Украіна" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусь тілі" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BD%D0%B0" title="Украіна – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Украіна" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Украйна – болгар тілі" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Украйна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгар тілі" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="यूक्रेन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="यूक्रेन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Yukren" title="Yukren – бислама тілі" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Yukren" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="бислама тілі" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%80%80%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="ယူကရေင်းခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ယူကရေင်းခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – бамбара тілі" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="бамбара тілі" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="ইউক্রেন – бенгал тілі" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইউক্রেন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгал тілі" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A8%E0%BD%B4%E0%BD%80%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%A1%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%B2%E0%BC%8D" title="ཨུཀ་རཡི་ནི། – тибет тілі" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཨུཀ་རཡི་ནི།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибет тілі" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%89%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8" title="ইউক্রেন – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="ইউক্রেন" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – бретон тілі" lang="br" hreflang="br" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретон тілі" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – босния тілі" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босния тілі" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%95%E1%A8%98%E1%A8%80%E1%A8%91%E1%A8%95%E1%A8%97%E1%A8%8A%E1%A8%99" title="ᨕᨘᨀᨑᨕᨗᨊᨙ – бугис тілі" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨕᨘᨀᨑᨕᨗᨊᨙ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="бугис тілі" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Украина" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%AFna" title="Ucraïna – каталан тілі" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ucraïna" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталан тілі" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ukraine" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – шешен тілі" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Украина" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="шешен тілі" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – себуано тілі" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуано тілі" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – чаморро тілі" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="чаморро тілі" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%B3%E1%8E%A7%E1%8E%B4%E1%8F%82" title="ᏳᎧᎴᏂ – чероки тілі" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏳᎧᎴᏂ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="чероки тілі" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – шайен тілі" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="шайен тілі" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="ئوکراینا – сорани тілі" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئوکراینا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="сорани тілі" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – корсика тілі" lang="co" hreflang="co" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="корсика тілі" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – чех тілі" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чех тілі" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/%C3%99krajina" title="Ùkrajina – Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Ùkrajina" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Оукраина – шіркеулік славян тілі" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Оукраина" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="шіркеулік славян тілі" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – чуваш тілі" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Украина" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чуваш тілі" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Wcr%C3%A1in" title="Wcráin – валлий тілі" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Wcráin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлий тілі" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – дат тілі" lang="da" hreflang="da" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дат тілі" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target">Dagbanli</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – неміс тілі" lang="de" hreflang="de" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="неміс тілі" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="Dinka" class="interlanguage-link-target">Thuɔŋjäŋ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – төменгі лужица тілі" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="төменгі лужица тілі" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%94%DE%AB%DE%86%DE%B0%DE%83%DE%AC%DE%87%DE%A8%DE%82%DE%B0" title="ޔޫކްރެއިން – дивехи тілі" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޔޫކްރެއިން" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="дивехи тілі" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – эве тілі" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="эве тілі" class="interlanguage-link-target">Eʋegbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ουκρανία – грек тілі" lang="el" hreflang="el" data-title="Ουκρανία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грек тілі" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Ucragna" title="Ucragna – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Ucragna" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – ағылшын тілі" lang="en" hreflang="en" data-title="Ukraine" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ағылшын тілі" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ukrainio" title="Ukrainio – эсперанто тілі" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ukrainio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто тілі" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – испан тілі" lang="es" hreflang="es" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испан тілі" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – эстон тілі" lang="et" hreflang="et" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстон тілі" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – баск тілі" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баск тілі" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Ucrania" title="Ucrania – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Ucrania" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – парсы тілі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اوکراین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="парсы тілі" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Ukrayiina" title="Ukrayiina – фула тілі" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Ukrayiina" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="фула тілі" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – фин тілі" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фин тілі" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – фиджи тілі" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="фиджи тілі" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – фарер тілі" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарер тілі" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – француз тілі" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француз тілі" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A8na" title="Ucrèna – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Ucrèna" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – солтүстік фриз тілі" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="солтүстік фриз тілі" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Ucraine" title="Ucraine – фриуль тілі" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Ucraine" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фриуль тілі" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – батыс фриз тілі" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыс фриз тілі" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_%C3%9Acr%C3%A1in" title="An Úcráin – ирланд тілі" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Úcráin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирланд тілі" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – гагауз тілі" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="гагауз тілі" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Oukr%C3%A8n" title="Oukrèn – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Oukrèn" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Ucr%C3%A0in" title="An Ucràin – шотландиялық гэль тілі" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Ucràin" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="шотландиялық гэль тілі" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%ADna" title="Ucraína – галисия тілі" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ucraína" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисия тілі" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Uky%C3%A1%C3%B1a" title="Ukyáña – гуарани тілі" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ukyáña" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гуарани тілі" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%BA%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B0" title="𐌿𐌺𐍂𐌰𐌾𐌽𐌰 – Gothic" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌿𐌺𐍂𐌰𐌾𐌽𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothic" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AF%E0%AB%82%E0%AA%95%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AB%87%E0%AA%87%E0%AA%A8" title="યૂક્રેઇન – гуджарати тілі" lang="gu" hreflang="gu" data-title="યૂક્રેઇન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гуджарати тілі" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target">Gungbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_Ookraan" title="Yn Ookraan – мэн тілі" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Ookraan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="мэн тілі" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – хауса тілі" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса тілі" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ukraina" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BBUkelena" title="ʻUkelena – гавайи тілі" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻUkelena" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="гавайи тілі" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%A8%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%94" title="אוקראינה – иврит тілі" lang="he" hreflang="he" data-title="אוקראינה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит тілі" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – хинди тілі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди тілі" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – хорват тілі" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорват тілі" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – жоғарғы лужица тілі" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="жоғарғы лужица тілі" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ikr%C3%A8n" title="Ikrèn – гаити тілі" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Ikrèn" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаити тілі" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Ukrajna" title="Ukrajna – венгр тілі" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Ukrajna" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгр тілі" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%AB%D5%B6%D5%A1" title="Ուկրաինա – армян тілі" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ուկրաինա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армян тілі" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D6%82%D6%84%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ուքրանիա – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ուքրանիա" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – интерлингва тілі" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва тілі" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – индонезия тілі" lang="id" hreflang="id" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезия тілі" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – интерлингве тілі" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="интерлингве тілі" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – игбо тілі" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="игбо тілі" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – илоко тілі" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илоко тілі" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – ингуш тілі" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Украина" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингуш тілі" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – идо тілі" lang="io" hreflang="io" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо тілі" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%9Akra%C3%ADna" title="Úkraína – исланд тілі" lang="is" hreflang="is" data-title="Úkraína" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исланд тілі" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – итальян тілі" lang="it" hreflang="it" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальян тілі" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%94%AA%E1%91%AF%E1%95%8B%E1%90%83%E1%93%90" title="ᔪᑯᕋᐃᓐ – инуктитут тілі" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᔪᑯᕋᐃᓐ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="инуктитут тілі" class="interlanguage-link-target">ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A6%E3%82%AF%E3%83%A9%E3%82%A4%E3%83%8A" title="ウクライナ – жапон тілі" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ウクライナ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапон тілі" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Yuukrien" title="Yuukrien – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Yuukrien" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/vurgu%27e" title="vurgu'e – ложбан тілі" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="vurgu'e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="ложбан тілі" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – ява тілі" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ява тілі" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="უკრაინა – грузин тілі" lang="ka" hreflang="ka" data-title="უკრაინა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузин тілі" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ukrayin" title="Ukrayin – кабил тілі" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Ukrayin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="кабил тілі" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8D" title="Украинэ – кабардин тілі" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Украинэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="кабардин тілі" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ukur%C9%9Bn%C9%A9" title="Ukurɛnɩ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ukurɛnɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Yuki%CC%B1ren" title="Yuki̱ren – тьяп тілі" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Yuki̱ren" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="тьяп тілі" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Uklenyi" title="Uklenyi – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Uklenyi" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – кикуйю тілі" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="кикуйю тілі" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A2%E1%9F%8A%E1%9E%BB%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%82%E1%9E%93" title="អ៊ុយក្រែន – кхмер тілі" lang="km" hreflang="km" data-title="អ៊ុយក្រែន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="кхмер тілі" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AF%E0%B3%81%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%87%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಯುಕ್ರೇನ್ – каннада тілі" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಯುಕ್ರೇನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада тілі" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%B0%ED%81%AC%EB%9D%BC%EC%9D%B4%EB%82%98" title="우크라이나 – корей тілі" lang="ko" hreflang="ko" data-title="우크라이나" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корей тілі" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – коми-пермяк тілі" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Украина" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="коми-пермяк тілі" class="interlanguage-link-target">Перем коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – қарашай-балқар тілі" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Украина" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="қарашай-балқар тілі" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%97%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%96%D9%86" title="یوٗکریٖن – кашмир тілі" lang="ks" hreflang="ks" data-title="یوٗکریٖن" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмир тілі" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%9Bkrayna" title="Ûkrayna – күрд тілі" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Ûkrayna" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="күрд тілі" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – коми тілі" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Украина" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="коми тілі" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Ukrayn" title="Ukrayn – корн тілі" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Ukrayn" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корн тілі" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – қырғыз тілі" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Украина" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="қырғыз тілі" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – латын тілі" lang="la" hreflang="la" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латын тілі" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – ладино тілі" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ладино тілі" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – люксембург тілі" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембург тілі" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Украина" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – лезгин тілі" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Украина" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="лезгин тілі" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – лимбург тілі" lang="li" hreflang="li" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбург тілі" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Ucrainn-a" title="Ucrainn-a – лигур тілі" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Ucrainn-a" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="лигур тілі" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – Ломбард" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Ломбард" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – лингала тілі" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="лингала тілі" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%AD%E0%BA%B9%E0%BB%81%E0%BA%81%E0%BA%A3%E0%BA%99" title="ປະເທດອູແກຣນ – лаос тілі" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດອູແກຣນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="лаос тілі" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – литва тілі" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литва тілі" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Latgalian" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Latgalian" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – латыш тілі" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латыш тілі" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – мадур тілі" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="мадур тілі" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – майтхили тілі" lang="mai" hreflang="mai" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="майтхили тілі" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – мокша тілі" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Украина" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="мокша тілі" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Okraina" title="Okraina – малагаси тілі" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Okraina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагаси тілі" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Украина" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/%C5%AAkareinga" title="Ūkareinga – маори тілі" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Ūkareinga" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="маори тілі" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – минангкабау тілі" lang="min" hreflang="min" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="минангкабау тілі" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – македон тілі" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Украина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македон тілі" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%89%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B5%88%E0%B5%BB" title="ഉക്രൈൻ – малаялам тілі" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഉക്രൈൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам тілі" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD" title="Украин – моңғол тілі" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Украин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="моңғол тілі" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8C%EA%AF%A8%EA%AF%80%EA%AF%AD%EA%AF%94%EA%AF%A6%EA%AF%9F" title="ꯌꯨꯀ꯭ꯔꯦꯟ – манипури тілі" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯌꯨꯀ꯭ꯔꯦꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="манипури тілі" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – маратхи тілі" lang="mr" hreflang="mr" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратхи тілі" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Украина" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target">Кырык мары</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – малай тілі" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малай тілі" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Ukrajna" title="Ukrajna – мальта тілі" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ukrajna" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="мальта тілі" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Oucr%C3%A1nia" title="Oucránia – миранд тілі" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Oucránia" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="миранд тілі" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%80%80%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ယူကရိန်းနိုင်ငံ – бирма тілі" lang="my" hreflang="my" data-title="ယူကရိန်းနိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бирма тілі" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – эрзя тілі" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Украина" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="эрзя тілі" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اکراین – мазандеран тілі" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اکراین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандеран тілі" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – неаполитан тілі" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="неаполитан тілі" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – төменгі неміс тілі" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="төменгі неміс тілі" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – төменгі саксон тілі" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="төменгі саксон тілі" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – непал тілі" lang="ne" hreflang="ne" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непал тілі" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A8" title="युक्रेन – невар тілі" lang="new" hreflang="new" data-title="युक्रेन" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="невар тілі" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – нидерланд тілі" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерланд тілі" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – норвегиялық нюнорск тілі" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвегиялық нюнорск тілі" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – норвегиялық букмол тілі" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвегиялық букмол тілі" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%8E%DF%9E%DF%99%DF%8D%DF%A3%DF%8C%DF%B2%DF%AB" title="ߎߞߙߍߣߌ߲߫ – нко тілі" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߎߞߙߍߣߌ߲߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="нко тілі" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Ukra%C3%AEne" title="Ukraîne – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Ukraîne" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Dz%C3%ADtso_Hatsohnii_Bik%C3%A9yah" title="Dzítso Hatsohnii Bikéyah – навахо тілі" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Dzítso Hatsohnii Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="навахо тілі" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ucra%C3%AFna" title="Ucraïna – окситан тілі" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ucraïna" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситан тілі" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ukrainu" title="Ukrainu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Ukrainu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Yuukireen" title="Yuukireen – оромо тілі" lang="om" hreflang="om" data-title="Yuukireen" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="оромо тілі" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AD%9F%E0%AD%81%E0%AC%95%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AD%87%E0%AC%A8" title="ୟୁକ୍ରେନ – ория тілі" lang="or" hreflang="or" data-title="ୟୁକ୍ରେନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ория тілі" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%C3%A6" title="Украинæ – осетин тілі" lang="os" hreflang="os" data-title="Украинæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетин тілі" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AF%E0%A9%82%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%A8" title="ਯੂਕਰੇਨ – пенджаб тілі" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਯੂਕਰੇਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пенджаб тілі" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Ukraniya" title="Ukraniya – пангасинан тілі" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Ukraniya" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="пангасинан тілі" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – пампанга тілі" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="пампанга тілі" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Ukrania" title="Ukrania – папьяменто тілі" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Ukrania" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="папьяменто тілі" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Oucrinne" title="Oucrinne – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Oucrinne" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Yukrain" title="Yukrain – нигериялық пиджин тілі" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Yukrain" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="нигериялық пиджин тілі" class="interlanguage-link-target">Naijá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Palatine German" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="Palatine German" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – поляк тілі" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="поляк тілі" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Ucrain-a" title="Ucrain-a – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Ucrain-a" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="یوکرین – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="یوکرین" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ουκρανία – Pontic" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ουκρανία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="Pontic" class="interlanguage-link-target">Ποντιακά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="اوکراین – пушту тілі" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اوکراین" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту тілі" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A2nia" title="Ucrânia – португал тілі" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ucrânia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португал тілі" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/ukelan" title="ukelan – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="ukelan" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target">Pinayuanan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ukrayina" title="Ukrayina – кечуа тілі" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ukrayina" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуа тілі" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – романш тілі" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="романш тілі" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target">Romani čhib</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – румын тілі" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румын тілі" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – арумын тілі" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="арумын тілі" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Ucraine" title="Ucraine – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Ucraine" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – орыс тілі" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Украина" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орыс тілі" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" title="Україна – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Україна" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikerene" title="Ikerene – киньяруанда тілі" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ikerene" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="киньяруанда тілі" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%B8%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украйиина – саха тілі" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Украйиина" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="саха тілі" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A4%E1%B1%A3%E1%B1%A0%E1%B1%A8%E1%B1%AE%E1%B1%B1" title="ᱤᱣᱠᱨᱮᱱ – сантали тілі" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱤᱣᱠᱨᱮᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="сантали тілі" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – сардин тілі" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="сардин тілі" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ucraina" title="Ucraina – сицилия тілі" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ucraina" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилия тілі" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – шотланд тілі" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотланд тілі" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%DA%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86" title="يوڪرين – синдхи тілі" lang="sd" hreflang="sd" data-title="يوڪرين" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхи тілі" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – солтүстік саам тілі" lang="se" hreflang="se" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="солтүстік саам тілі" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – серб-хорват тілі" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват тілі" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – ташелхит тілі" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="ташелхит тілі" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%B0%E1%82%87%E1%81%B6%E1%80%9B%E1%80%B5%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%80%B8" title="မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း – шан тілі" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="шан тілі" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%9A%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="යුක්‍රේනය – сингал тілі" lang="si" hreflang="si" data-title="යුක්‍රේනය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингал тілі" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – словак тілі" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словак тілі" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – словен тілі" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словен тілі" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Iukureini" title="Iukureini – самоа тілі" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Iukureini" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="самоа тілі" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – инари саам тілі" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="инари саам тілі" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Vukireni" title="Vukireni – шона тілі" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Vukireni" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="шона тілі" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Yukrayn" title="Yukrayn – сомали тілі" lang="so" hreflang="so" data-title="Yukrayn" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомали тілі" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – албан тілі" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албан тілі" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%98%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украјина – серб тілі" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Украјина" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="серб тілі" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Ukrainakondre" title="Ukrainakondre – сранан тонго тілі" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Ukrainakondre" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="сранан тонго тілі" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IYukhureni" title="IYukhureni – свати тілі" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IYukhureni" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="свати тілі" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – оңтүстік сото тілі" lang="st" hreflang="st" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="оңтүстік сото тілі" class="interlanguage-link-target">Sesotho</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – сундан тілі" lang="su" hreflang="su" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сундан тілі" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – швед тілі" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="швед тілі" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ukraini" title="Ukraini – суахили тілі" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ukraini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили тілі" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Ukrajina" title="Ukrajina – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Ukrajina" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%B0%E0%AF%88%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="உக்ரைன் – тамил тілі" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உக்ரைன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамил тілі" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%89%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B1%86%E0%B0%AF%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="ఉక్రెయిన్ – телугу тілі" lang="te" hreflang="te" data-title="ఉక్రెయిన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу тілі" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Ukr%C3%A1nia" title="Ukránia – тетум тілі" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Ukránia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="тетум тілі" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%BD" title="Укроин – тәжік тілі" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Укроин" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="тәжік тілі" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%A2%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%99" title="ประเทศยูเครน – тай тілі" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศยูเครน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тай тілі" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A9%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%8A%95" title="ዩክሬን – тигринья тілі" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ዩክሬን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="тигринья тілі" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – түрікмен тілі" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="түрікмен тілі" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Ukrajn%C9%99" title="Ukrajnə – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Ukrajnə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C5%AAkala%CA%BBine" title="ʻŪkalaʻine – тонган тілі" lang="to" hreflang="to" data-title="ʻŪkalaʻine" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="тонган тілі" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Yukren" title="Yukren – ток-писин тілі" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Yukren" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="ток-писин тілі" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ukrayna" title="Ukrayna – түрік тілі" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ukrayna" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түрік тілі" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – тароко тілі" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="тароко тілі" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – тсонга тілі" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="тсонга тілі" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – татар тілі" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Украина" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татар тілі" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – тумбука тілі" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Ukraine" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="тумбука тілі" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – тви тілі" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="тви тілі" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – тувин тілі" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Украина" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="тувин тілі" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Украина – удмурт тілі" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Украина" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="удмурт тілі" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%87%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%89%D9%86%D8%A7" title="ئۇكرائىنا – ұйғыр тілі" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئۇكرائىنا" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ұйғыр тілі" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D0%B0" title="Україна – украин тілі" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Україна" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украин тілі" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="یوکرین – урду тілі" lang="ur" hreflang="ur" data-title="یوکرین" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду тілі" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – өзбек тілі" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбек тілі" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Ukraine" title="Ukraine – венда тілі" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Ukraine" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="венда тілі" class="interlanguage-link-target">Tshivenda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ucr%C3%A0ina" title="Ucràina – венеция тілі" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ucràina" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венеция тілі" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Ukrain" title="Ukrain – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Ukrain" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – вьетнам тілі" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ukraina" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнам тілі" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Lukray%C3%A4n" title="Lukrayän – волапюк тілі" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Lukrayän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапюк тілі" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Oucrinne" title="Oucrinne – валлон тілі" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Oucrinne" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="валлон тілі" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ukranya" title="Ukranya – варай тілі" lang="war" hreflang="war" data-title="Ukranya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай тілі" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Ukreen" title="Ukreen – волоф тілі" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Ukreen" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="волоф тілі" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%8B%E5%85%B0" title="乌克兰 – қытай тілі (У)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="乌克兰" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="қытай тілі (У)" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IYukreyini" title="IYukreyini – кхоса тілі" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IYukreyini" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="кхоса тілі" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="უკრაინა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="უკრაინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%A7%D7%A8%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%A2" title="אוקראינע – идиш тілі" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אוקראינע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш тілі" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Yukr%C3%A9%C3%ACn" title="Yukréìn – йоруба тілі" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Yukréìn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="йоруба тілі" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Vuhgwzlanz" title="Vuhgwzlanz – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Vuhgwzlanz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Oekraïne" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%93%E2%B4%BD%E2%B5%94%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B5%A2%E2%B4%B0" title="ⵓⴽⵔⴰⵏⵢⴰ – марокколық стандартты тамазигхт тілі" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵓⴽⵔⴰⵏⵢⴰ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="марокколық стандартты тамазигхт тілі" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B9%8C%E5%85%8B%E5%85%B0" title="乌克兰 – қытай тілі" lang="zh" hreflang="zh" data-title="乌克兰" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="қытай тілі" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ukraina" title="Ukraina – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ukraina" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%83%8F%E5%85%8B%E8%98%AD" title="烏克蘭 – кантон тілі" lang="yue" hreflang="yue" data-title="烏克蘭" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантон тілі" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IYukreyini" title="IYukreyini – зулу тілі" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IYukreyini" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="зулу тілі" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q212#sitelinks-wikipedia" title="Тіларалық сілтемелерді өңдеу" class="wbc-editpage">Сілтемелерді өңдеу</a></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Бұл беттің соңғы рет өзгертілген кезі: 2024 ж. тамыздың 5, 20:16.</li> <li id="footer-info-copyright">Мәтін <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясы</a> аясында қолжетімді; қосымша шарттар қолданылуы мүмкін. Бұл сайтты қолдану арқылы <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Қолдану шарты</a> және <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясатымен</a> келісесіз. Wikipedia® <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> коммерциялық емес ұйымының тіркелген сауда маркасы. </li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B">Уикипедия туралы</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83">Жауапкершіліктен бас тарту</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртіп кодексі</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Әзірлеушілер</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/kk.wikipedia.org">Статистикалар</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie мәлімдемесі</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//kk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильді көрініс</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-thrbb","wgBackendResponseTime":205,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.020","walltime":"1.790","ppvisitednodes":{"value":27147,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":548965,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":101981,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":34,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":99470,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1061.965 1 -total"," 41.21% 437.628 1 Үлгі:Мемлекет"," 25.61% 271.937 1 Үлгі:Дереккөздер"," 20.08% 213.227 9 Үлгі:Навигациялық_кесте"," 19.73% 209.507 1 Үлгі:Навигациялық_блок"," 16.19% 171.904 83 Үлгі:Cite_web"," 15.95% 169.379 1 Үлгі:Мемлекет/Уикидерек"," 15.32% 162.654 14 Үлгі:Wikidata"," 10.54% 111.970 46 Үлгі:Байрақ"," 6.76% 71.792 40 Үлгі:Str_≠_len"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.172","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8228958,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f58d5dcf5-4s87t","timestamp":"20241110170310","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0423\u043a\u0440\u0430\u0438\u043d\u0430","url":"https:\/\/kk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D0%B0","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q212","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q212","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-01T09:26:28Z","dateModified":"2024-08-05T15:16:51Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/49\/Flag_of_Ukraine.svg","headline":"\u041e\u0440\u0442\u0430\u043b\u044b\u049b \u0436\u04d9\u043d\u0435 \u0428\u044b\u0493\u044b\u0441 \u0415\u0443\u0440\u043e\u043f\u0430\u0434\u0430\u0493\u044b \u043c\u0435\u043c\u043b\u0435\u043a\u0435\u0442"}</script> </body> </html>