CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="azb" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>فنومن - ویکی‌پدیا</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azbwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مئی","ژوئن","جولای","آقوست","سپتامبر","اوْکتوبر","نوْوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"38d52eff-44f3-4e55-8df5-68da65507ba5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"فنومن","wgTitle":"فنومن","wgCurRevisionId":1437175,"wgRevisionId":1437175,"wgArticleId":588497,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["طبیعت","فلسفه","اینسان","علم"],"wgPageViewLanguage":"azb","wgPageContentLanguage":"azb","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"فنومن","wgRelevantArticleId":588497,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject": "wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"azb","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"azb"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":7000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q483247","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.CommonsDirect","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=azb&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=azb&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=azb&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/1200px-Streichholz.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/800px-Streichholz.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/640px-Streichholz.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="فنومن - ویکی‌پدیا"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//azb.m.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="دَییشدیر" href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (azb)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//azb.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.azb"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="ویکی‌پدیا آتوم فید" href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%B3%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%8E%DB%8C%DB%8C%D8%B4%DB%8C%DA%A9%D9%84%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-فنومن rootpage-فنومن skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> دوْلانماق </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87" title="آنا صفحه‌یه باخ [z]" accesskey="z"><span>آنا صفحه</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%DA%A9%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%A6%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="پروژه‌‌یه گؤره، سیز نه ایش گؤره بیلرسینیز، هاردا نه‌لری تاپا بیلرسینیز"><span>کند مئیدانی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="ایندیکی اوْلایلارا ایلگیلی بیلگیلر تاپ"><span>ایندیکی حادیثه‌لر</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%B3%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%8E%DB%8C%DB%8C%D8%B4%DB%8C%DA%A9%D9%84%D8%B1" title="بو ویکی‌ده سوْن دَییشیک‌لیک‌لرین لیستی [r]" accesskey="r"><span>سوْن دَییشیکلیکلر</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D9%84%D9%87" title="بیر تصادوفی صفحه گتیر [x]" accesskey="x"><span>تصادوفی صفحه</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="آنلاماق یئری"><span>کؤمک</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%A7_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-azb.svg" style="width: 5.8125em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-azb.svg" width="84" height="18" style="width: 5.25em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%A2%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ویکی‌پدیا-دا آختار [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>آختار</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ویکی‌پدیا-دا آختار" aria-label="ویکی‌پدیا-دا آختار" autocapitalize="sentences" title="ویکی‌پدیا-دا آختار [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="اؤزل:آختار"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">آختار</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="شخصی آراجلار"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=azb.wikipedia.org&uselang=azb" class=""><span>باغیشلا</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA&returnto=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="سیزی ایشلدن حسابی آچیب گیریش ائتمه‌یه چاغیریریق؛ آنجاق حساب یاراتماق ایستگینیزه باغلی‌دیر" class=""><span>حساب یارات</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="گیریش ائتمه‌نیز تؤوصیه اوْلونور؛ آنجاق گرکلی دئییلدیر [o]" accesskey="o" class=""><span>گیریش ائت</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="داخیل اوْلون و داها چوْخ سئچیملر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="شخصی آراجلار" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">شخصی آراجلار</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=azb.wikipedia.org&uselang=azb"><span>باغیشلا</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA&returnto=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="سیزی ایشلدن حسابی آچیب گیریش ائتمه‌یه چاغیریریق؛ آنجاق حساب یاراتماق ایستگینیزه باغلی‌دیر"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>حساب یارات</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="گیریش ائتمه‌نیز تؤوصیه اوْلونور؛ آنجاق گرکلی دئییلدیر [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>گیریش ائت</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> سیستمدن چیخمیش دَییشدیریجیلر اۆچون صفحه‌لر <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A4%D9%85%DA%A9:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>داها چوْخ اؤیرنین</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%DA%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85" title="بو آی‌پی آدرسیندن ائدیلن دَییشیکلیکلرین لیستی [y]" accesskey="y"><span>چالیشمالار</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D8%BA%DB%8C%D9%85" title="بو آی‌پی آدرسینین دَییشیکلیکلرینه گؤره دانیشیق [n]" accesskey="n"><span>دانیشیق</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-فلسفه_ده" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#فلسفه_ده"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>فلسفه ده</span> </div> </a> <ul id="toc-فلسفه_ده-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-_ایضاح_اولونمایان_فنومن‌لر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#_ایضاح_اولونمایان_فنومن‌لر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span> ایضاح اولونمایان فنومن‌لر</span> </div> </a> <ul id="toc-_ایضاح_اولونمایان_فنومن‌لر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-داهی‌لر" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#داهی‌لر"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>داهی‌لر </span> </div> </a> <ul id="toc-داهی‌لر-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اتک_یازی‌لار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اتک_یازی‌لار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>اتک یازی‌لار</span> </div> </a> <ul id="toc-اتک_یازی‌لار-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">فنومن</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۸۱ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-81" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۸۱ دیل‌لر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Fenomeno" title="Fenomeno–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Fenomeno" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A9" title="ظاهرة–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ظاهرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Phenomen" title="Phenomen–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Phenomen" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Феномен–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Феномен" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Явление–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Явление" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A6%B0_%E0%A6%98%E0%A6%9F%E0%A6%A8%E0%A6%BE" title="ইন্দ্রিয়গোচর ঘটনা–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইন্দ্রিয়গোচর ঘটনা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%95" title="دیاردە–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دیاردە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B2menu" title="Fenòmenu–کورسی" lang="co" hreflang="co" data-title="Fenòmenu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="کورسی" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Fenom%C3%A9n" title="Fenomén–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Fenomén" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Ffenomen" title="Ffenomen–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Ffenomen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/F%C3%A6nomen" title="Fænomen–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Fænomen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A4nomen" title="Phänomen–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Phänomen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF" title="Φαινόμενο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Φαινόμενο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Phenomenon" title="Phenomenon–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Phenomenon" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fenomeno" title="Fenomeno–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fenomeno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B3meno" title="Fenómeno–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Fenómeno" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/N%C3%A4htus" title="Nähtus–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Nähtus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Fenomeno" title="Fenomeno–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Fenomeno" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="پدیده–فارسی" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پدیده" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="فارسی" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Ilmi%C3%B6" title="Ilmiö–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Ilmiö" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9nom%C3%A8ne" title="Phénomène–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Phénomène" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Fenom%C3%A8no" title="Fenomèno–آرپیتان" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Fenomèno" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="آرپیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Feinim%C3%A9an" title="Feiniméan–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Feiniméan" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B3meno" title="Fenómeno–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Fenómeno" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Phenomenon" title="Phenomenon–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Phenomenon" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%A4%D7%A2%D7%94" title="תופעה–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="תופעה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%AF" title="दृग्विषय–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="दृग्विषय" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pojava" title="Pojava–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pojava" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jelens%C3%A9g" title="Jelenség–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jelenség" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B6" title="Ֆենոմեն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆենոմեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Phenomeno" title="Phenomeno–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Phenomeno" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Fenomena" title="Fenomena–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Fenomena" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Fenomeno" title="Fenomeno–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Fenomeno" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Fenomeno" title="Fenomeno–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Fenomeno" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="現象–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="現象" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98" title="ფენომენი–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფენომენი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tumant" title="Tumant–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tumant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D3%99%D0%BD_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D2%9B%D2%B1%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D1%81" title="Мән және құбылыс–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Мән және құбылыс" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%98%84%EC%83%81_(%EC%B2%A0%ED%95%99)" title="현상 (철학)–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="현상 (철학)" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Diyarde" title="Diyarde–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Diyarde" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Феномен–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Феномен" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Phaenomenon" title="Phaenomenon–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Phaenomenon" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Fenomenas" title="Fenomenas–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Fenomenas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Par%C4%81d%C4%ABba" title="Parādība–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Parādība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%98%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Појава–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Појава" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D2%AE%D0%B7%D1%8D%D0%B3%D0%B4%D1%8D%D0%BB" title="Үзэгдэл–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Үзэгдэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Fenomena" title="Fenomena–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Fenomena" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Fenomeen" title="Fenomeen–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Fenomeen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%A6%DF%8B%DF%99%DF%8B%DF%B2" title="ߦߋߙߋ߲–نکو" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߦߋߙߋ߲" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="نکو" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Fenom%C3%A8n" title="Fenomèn–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Fenomèn" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਵਰਤਾਰਾ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਵਰਤਾਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Zjawisko" title="Zjawisko–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Zjawisko" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Fen%C3%B3meno" title="Fenómeno–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Fenómeno" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Феномен–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Феномен" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Fin%C3%B2minu" title="Finòminu–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Finòminu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pojava" title="Pojava–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pojava" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Phenomenon" title="Phenomenon–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Phenomenon" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Fenom%C3%A9n_(filozofia)" title="Fenomén (filozofia)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Fenomén (filozofia)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pojav" title="Pojav–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pojav" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Dukuria" title="Dukuria–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Dukuria" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%98%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Појава–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Појава" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="தோற்றப்பாடு–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தோற்றப்பாடு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%8F%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C" title="ปรากฏการณ์–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ปรากฏการณ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD" title="Феномен–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Феномен" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Fenomen" title="Fenomen–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Fenomen" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Fenomano" title="Fenomano–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Fenomano" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Hiện tượng–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hiện tượng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%B0%E8%B1%A1" title="现象–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="现象" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="現象–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="現象" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hi%C4%81n-si%C5%8Dng" title="Hiān-siōng–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hiān-siōng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%BE%E8%B1%A1" title="現象–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="現象" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isimongotho" title="Isimongotho–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isimongotho" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q483247#sitelinks-wikipedia" title="آیری دیل‌لره باغلانتیلاری دَییشدیر" class="wbc-editpage">باغلانتیلاری دَییشدیر</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="آد فضالاری"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="مقاله‌یه باخین [c]" accesskey="c"><span>صفحه</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%82:%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" rel="discussion" title="ایچینده‌کیلره گؤره دانیشیق [t]" accesskey="t"><span>دانیشیق</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">تۆرکجه</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="گؤرونوشلر"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86"><span>اوْخو</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>دَییشدیر</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=history" title="بو صفحه‌نین گئچمیش نوسخه‌لری [h]" accesskey="h"><span>گئچمیشه باخ</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="آلتلر" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">آلتلر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86"><span>اوْخو</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>دَییشدیر</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=history"><span>گئچمیشه باخ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" title="بۇرا باغلانان بۆتون ویکی صفحه‌لرین لیستی [j]" accesskey="j"><span>بۇ صفحه‌‌يه باغلانتیلار</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86" rel="nofollow" title="بۇ صفحه‌دن باغلانتی‌لی صفحه‌لرین سوْن دَییشیکلیک‌لری [k]" accesskey="k"><span>باغلی دَییشیکلیک‌لر</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:یوکله‌مه" title="فایل‌لار یوکله [u]" accesskey="u"><span>فایل یۆکله‌</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%84%D8%B1" title="بوتون اؤزل صفحه‌لرین لیستی [q]" accesskey="q"><span>اؤزل صفحه‌لر</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&oldid=1437175" title="صفحه‌نین بو نۆسخه‌سینه دَییشیلمز باغلانتی"><span>ثابیت لینک</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=info" title="بو صفحه‌یه گؤره آرتیق ایطلاعات"><span>صفحه ایطلاعاتی</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&id=1437175&wpFormIdentifier=titleform" title="بو صفحه‌دن نئجه آلینتی گؤتورمک اوچون بیلگیلر"><span>بو صفحه‌دن آلینتی گؤتور</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fazb.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D9%2586%25D9%2588%25D9%2585%25D9%2586"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:QrCode&url=https%3A%2F%2Fazb.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2581%25D9%2586%25D9%2588%25D9%2585%25D9%2586"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> چاپ/ائشیگه یوللا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8&bookcmd=book_creator&referer=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86"><span>کیتاب یارات</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:DownloadAsPdf&page=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=show-download-screen"><span>PDF کیمی ائندیر</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&printable=yes" title="بو صفحه‌‌نین چاپ ائدیلن سۆرومو [p]" accesskey="p"><span>چاپ اۆچون نۆسخه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> آیری پروژه‌لرده </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Phenomena" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q483247" title="آیتمه باغلی وئری مخزنی ایله ایلگی‌سی وار [g]" accesskey="g"><span>ویکی‌دئیتا آیتمی</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="azb" dir="rtl"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%DB%8C%D9%84:Streichholz.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/220px-Streichholz.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/330px-Streichholz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Streichholz.jpg/440px-Streichholz.jpg 2x" data-file-width="2336" data-file-height="3504" /></a><figcaption> یانما — بو موشاهیده ائدیلن حادیثه ، یاخود دا خبردیر و بو — فنومن‌دیر.  </figcaption></figure> <p><b>فنومن</b> (Phenomenon)– (<a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="یونان دیلی">یونان</a>. φαινόμενον — «ظوهور ائدن»، «اوزه چیخان») — حیسّیاتلا قبول ائدیلن حالی ایضاح ائدن ترمین. چتین ایضاح ائدیلن و یا ایضاح ائدیله بلینمه ین نادیر حادیثه <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.  </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فلسفه_ده"><span id=".D9.81.D9.84.D8.B3.D9.81.D9.87_.D8.AF.D9.87"></span>فلسفه ده</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit&section=1" title="بؤلومو دَییشدیر: فلسفه ده"><span>دَییشدیر</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>  آنتیک فلسفه‌ده ترمین بیر سیرا تدقیقاتچی‌لارین فیکیرلرینده راست گلینیر و تجروبه‌دن گلن بیلیک کیمی ایضاح ائدیلیر. <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%88%D9%86" title="افلاطون">افلاطون</a>ون فلسفه سینده فنومنال‌لیق ایدئیالارا عکس گؤتورولور. اونون قناعتینجه فنومن‌لیک ایدئیانین تظاهورودور.    </p><p>  یئنی دؤورون فلسفه سینده فنومن‌لیک تک ایدئیانین تصویری کیمی گؤتورولمور. فنومن‌لیگه دایر جورج برکلی، <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%AA%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B3" title="قوتفرید لایبنیتس">قوتفرید لایبنیتس</a> کیمی فیلوسوف‌لار فیکیر سؤیله‌ییرلر. <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84_%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA" title="ایمانوئل کانت">کانت</a>ا گؤره، ترانسسِندتال سوُبیئکت سوبیئکت طرفیندن مئیدانا گلیر. کانت فنومنی نوْوُمِنه عکس قویور.      </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="_ایضاح_اولونمایان_فنومن‌لر"><span id="_.D8.A7.DB.8C.D8.B6.D8.A7.D8.AD_.D8.A7.D9.88.D9.84.D9.88.D9.86.D9.85.D8.A7.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.81.D9.86.D9.88.D9.85.D9.86.E2.80.8C.D9.84.D8.B1"></span>  ایضاح اولونمایان فنومن‌لر</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit&section=2" title="بؤلومو دَییشدیر: ایضاح اولونمایان فنومن‌لر"><span>دَییشدیر</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>  دونیادا چوخ سیررلر وار کی، علم هله کی، اونلاری آچماغا عاجیزدیر. مثلا، فیکری اوخوماق قابیلیتی، گله‌جگی گؤرمک، تِله‌کینِز، لِویتاسیا (هاوایا یوکسلمه) و س. تدقیقاتچی‌لار سون واخت‌لار بئله گومان ائدیرلر کی، بو فنومن‌لر ژنتیک طبیعتلی‌دیر.    </p><p>  کئچن یوزایل‌لیکده <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="موغولیستان">موغولیستان</a>ا گلن <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3" title="اینگیلیس">اینگیلیس</a> تدقیقاتچیسی روبرت استیوارت گؤردوکلریندن چوخ حئیرت‌لنمیشدیر. او، عیبادت زامانی راهیب‌لیگه حاضیرلانان آدام‌لاردان بیری نین چوخ یاواش سورعتله یئردن آرالاندیغینی گؤردو. عومومیتله دوز و حرکتسیز دایانان بو آدام 3 متر هوندورلوگه قالخدی و 5 دقیقه  بو وضعیتده قالدی. سونرا ایسه یئنه یاواش سورعتله آشاغی‌یا ائندی. تعجوبلودور کی، بوتون بونلار اونلارین اؤزو اوچون عادی بیر شئی ساییلیر. تدقیقاتچی نین بو باره ده سوال‌لارینا ایسه اونلار جاواب وئرمکدن ایمتیناع ائتدیلر.     </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="داهی‌لر"><span id=".D8.AF.D8.A7.D9.87.DB.8C.E2.80.8C.D9.84.D8.B1"></span>داهی‌لر </h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit&section=3" title="بؤلومو دَییشدیر: داهی‌لر "><span>دَییشدیر</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>  <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%84%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="آمریکا بیرلشمیش ایالتلری">آمریکا</a>نین <a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%8C_%D9%BE%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="آوونیا، پنسیلوانیا">آووْنیا ایالتی</a>نده  " یوْقا اوچما کلوُبوُ "  آدلی بیر درنک وار. آرزو ائدن ایسته نیلن شخص اورایا عوضو اولا بیلر. تکجه عالیم‌لردن و قزئته‌چی‌لردن باشقا. مشغله زامانی ایشتیراکچی‌لار دؤشکجه اوزرینده اوتوروب خوصوصی تاپشیریق‌لاری یئرینه یئتیریرلر. مدیشین وضعیتینده اونلار دؤشمه دن یاریم مترلیک مسافه‌یه قالخیرلار. بو فنومنی تدقیق ائدن عالیم پروفسور اریک برقولس امین‌دیر کی، بو باجاریق اینسانین ژنتیک یادداشیندا ساخلانیلیب. هانسی کی، بو ژن بیزه اولو بابالاریمیزدان گلمیشدیر و شوعورون خوصوصی مکانیزم‌لرینی  " اویادیر " .  </p><p>  نه اوچون بعضی اینسان‌لار هئچ واخت اولمادیغی یئرلری دقیق‌لیکله خاطیرلاییر؟ </p><p>تیپیک دوروم: بیر اوشاق اؤز والیدئین‌لرینه اوّل‌لر هاراداسا یاشادیغینی، اونو نئجه چاغیردیقلارینی دا خاطیرلاییر. والیدئین‌لر اوشاغین دقیق‌لیکله گؤستردیگی یئره گئدیرلر. معلوم اولور کی، اوشاغین اوّل  " منی بئله چاغیریردیلار "  دئدیگی آدلی آدام بو عاییله‌ده همین اوشاق دونیایا گلمه‌میشدن بیر آز اول وفات ائدیبمیش. عالیم‌لر بئله حساب ائدیرلر کی، بعضاً اینسانین روحونون کؤچورولمه‌سی باش وئریر. یعنی اؤلموش اینسانین روحو باشقا بیر کؤرپه ده یئنیدن دوغولور.  </p><p>     پروفسور ائلییاخ اوْروْت ایسه بئله حساب ائدیر کی، بیز ژنلریمیزده ساخلانیلان  " کوللکتیو شوعورسوزلوق "  آدلی بؤیوک اینفورماسیا احتیاطی ایله علاقه  یاراتماق قابیلیت‌ینده‌ییک.<a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="شوروی">شوروی</a> فیزیولوقو آنوخین ایسه بئلکه حساب ائدیردی کی، اینسان اورقانیزمینده سوسموش ژنلر وار کی، اونلار دا هئچ بیر ژنتیک اینفورماسیا اؤتورمگه خیدمت ائتمیر. همین ژنلر بیزیم حیاتیمیزدا باش وئره‌جک حادیثه‌لری کودلاشدیریر. بو – ژنین یادداشی‌دیر. اونسیت، ا‌ل‌له گؤروشمه، اؤپوش و س. کیمی تماس باش وئردیکجه DNT – دن تشکیل اولونموش ماتریا حیصه‌لری نین موبادیله‌سی باش وئریر. باشقا سؤزله، بیز دیگر اینسان‌لاردان ژنتیک ماتریال توپلاییریق. عادتاً او اؤزونو پاسیو آپاریر، لاکین موعین شراییطده آکتیولشیر. بو زامان ایسه بیز باشقا اینسان‌لارین  " طالع‌لرینی خاطیرلاییریق " . حتّی همین اینسان داها حیاتدا اولماسا بئله.   </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اتک_یازی‌لار"><span id=".D8.A7.D8.AA.DA.A9_.DB.8C.D8.A7.D8.B2.DB.8C.E2.80.8C.D9.84.D8.A7.D8.B1"></span>اتک یازی‌لار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&action=edit&section=4" title="بؤلومو دَییشدیر: اتک یازی‌لار"><span>دَییشدیر</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b></span> <span class="reference-text"><i>Современный толковый словарь.</i> — Изд. «Большая Советская Энциклопедия».</span> </li> </ol>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=فنومن&oldid=1437175">https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=فنومن&oldid=1437175</a>»-دن آلینمیش‌دیر</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%D9%84:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="اؤزل:رده‌ها">بؤلمه‌لر</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A4%D9%84%D9%85%D9%87:%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA" title="بؤلمه:طبیعت">طبیعت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A4%D9%84%D9%85%D9%87:%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87" title="بؤلمه:فلسفه">فلسفه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A4%D9%84%D9%85%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="بؤلمه:اینسان">اینسان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A4%D9%84%D9%85%D9%87:%D8%B9%D9%84%D9%85" title="بؤلمه:علم">علم</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> بۇ صفحه‌‌ سوْن دفعه ‏۱ دسامبر ۲۰۲۰، ‏۱۹:۴۴ تاریخینده دَییشدیریلمیشدیر.</li> <li id="footer-info-copyright">یازی <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">Creative Commons Attribution-ShareAlike License 4.0</a> آلتیندا مووجوددور؛ آرتیق شرطلر آرتیریلا بیلر. بو سایتی ایشلتمکله سیز <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">ایشلتمه شرطلری</a> و <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">گیزلیلیک سیاستی</a> ایله راضیلشیرسینیز. ویکی‌پدیا® منفعت‌سیز تشکیلاتی اولان <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">ویکی‌مدیا فوندونون</a> قئید آلینمیش تیجارت علامتیدیر.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">گیزلیلیک سیاستی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%DA%AF%D8%A4%D8%B1%D9%87">ویکی‌پدیا-ه گؤره</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%DA%AF%D8%A6%D9%86%D9%84_%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7">مسئولیتدن ایمتیناع</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">گئنیشلدنلر</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/azb.wikipedia.org">آمارلار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">کوکی ایظهارنامه‌سی‌</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//azb.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">موبایل نوسخه‌سی‌</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-77bc9d5b54-b4sb6","wgBackendResponseTime":228,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.016","walltime":"0.024","ppvisitednodes":{"value":54,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":0,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":152,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-c7d574d9b-lwjfc","timestamp":"20241114114743","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0641\u0646\u0648\u0645\u0646","url":"https:\/\/azb.wikipedia.org\/wiki\/%D9%81%D9%86%D9%88%D9%85%D9%86","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q483247","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q483247","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2020-12-01T19:10:27Z","dateModified":"2020-12-01T19:44:42Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c1\/Streichholz.jpg"}</script> </body> </html>