CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pustynia – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"67e33a36-c641-448c-b40e-69a0ebedded0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pustynia","wgTitle":"Pustynia","wgCurRevisionId":72818538,"wgRevisionId":72818538,"wgArticleId":1342474,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2019-04","Pustynie","Ekosystemy, biomy i formacje roślinne"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pustynia","wgRelevantArticleId":1342474,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72818538,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8514","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/1200px-World_largest_deserts.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="804"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/800px-World_largest_deserts.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="536"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/640px-World_largest_deserts.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="429"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pustynia – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Pustynia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pustynia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pustynia rootpage-Pustynia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Pustynia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Pustynia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Pustynia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Pustynia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Wiadomości_ogólne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wiadomości_ogólne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Wiadomości ogólne</span> </div> </a> <ul id="toc-Wiadomości_ogólne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Typy_pustyń" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Typy_pustyń"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Typy pustyń</span> </div> </a> <ul id="toc-Typy_pustyń-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Warunki_atmosferyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Warunki_atmosferyczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Warunki atmosferyczne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Warunki_atmosferyczne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Warunki atmosferyczne</span> </button> <ul id="toc-Warunki_atmosferyczne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Opady" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Opady"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Opady</span> </div> </a> <ul id="toc-Opady-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Temperatura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Temperatura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Temperatura</span> </div> </a> <ul id="toc-Temperatura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rzeźba_terenu_i_geomorfologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rzeźba_terenu_i_geomorfologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Rzeźba terenu i geomorfologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Rzeźba_terenu_i_geomorfologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gleby" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gleby"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Gleby</span> </div> </a> <ul id="toc-Gleby-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Flora_i_fauna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Flora_i_fauna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Flora i fauna</span> </div> </a> <ul id="toc-Flora_i_fauna-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Flora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Flora"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.1</span> <span>Flora</span> </div> </a> <ul id="toc-Flora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fauna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fauna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5.2</span> <span>Fauna</span> </div> </a> <ul id="toc-Fauna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Klimat</span> </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pustynie_piaszczyste_według_położenia_geograficznego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Pustynie_piaszczyste_według_położenia_geograficznego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Pustynie piaszczyste według położenia geograficznego</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Pustynie_piaszczyste_według_położenia_geograficznego-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Pustynie piaszczyste według położenia geograficznego</span> </button> <ul id="toc-Pustynie_piaszczyste_według_położenia_geograficznego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Azja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Azja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Azja</span> </div> </a> <ul id="toc-Azja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Afryka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afryka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Afryka</span> </div> </a> <ul id="toc-Afryka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ameryka_Północna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ameryka_Północna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Ameryka Północna</span> </div> </a> <ul id="toc-Ameryka_Północna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ameryka_Południowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ameryka_Południowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Ameryka Południowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Ameryka_Południowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Australia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Australia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Australia</span> </div> </a> <ul id="toc-Australia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Europa</span> </div> </a> <ul id="toc-Europa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pustynia</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 180 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-180" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">180 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Woestyn" title="Woestyn – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Woestyn" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/W%C3%BCste" title="Wüste – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Wüste" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%88%A8%E1%88%83" title="በረሃ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="በረሃ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Dr%C8%B3%C4%A1eland" title="Drȳġeland – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Drȳġeland" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Асакара – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Асакара" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="صحراء – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="صحراء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Desierto" title="Desierto – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Desierto" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%95%DC%92%DC%AA%DC%90" title="ܡܕܒܪܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܕܒܪܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Անապատներ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Անապատներ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF" title="মৰুভূমি – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="মৰুভূমি" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ermu" title="Ermu – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ermu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tave%27%E1%BB%B9" title="Tave'ỹ – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tave'ỹ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C9%99hra" title="Səhra – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Səhra" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7" title="صحرا – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="صحرا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Gurun" title="Gurun – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Gurun" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A7%81%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AE%E0%A6%BF" title="মরুভূমি – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মরুভূমি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Soa-bo%CC%8Dk" title="Soa-bo̍k – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Soa-bo̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D0%BB" title="Сүл – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Сүл" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8F" title="Пустыня – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Пустыня" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8D%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F" title="Пустэльня – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Пустэльня" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="रेगिस्तान – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="रेगिस्तान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8F" title="Пустиня – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пустиня" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Wiastn" title="Wiastn – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Wiastn" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pustinja" title="Pustinja – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pustinja" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dezerzh" title="Dezerzh – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Dezerzh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D0%BB" title="Сүл – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Сүл" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Desert" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%88%D1%85%D0%B8%D1%80" title="Пушхир – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пушхир" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pou%C5%A1%C5%A5" title="Poušť – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Poušť" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Gwenga" title="Gwenga – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Gwenga" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Anialwch" title="Anialwch – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Anialwch" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/%C3%98rken" title="Ørken – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Ørken" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1tto%C3%A1hpi" title="Sáttoáhpi – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Sáttoáhpi" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/W%C3%BCste" title="Wüste – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Wüste" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Doo_Nidaha%C5%82ting%C3%B3%C3%B3" title="Doo Nidahałtingóó – nawaho" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Doo Nidahałtingóó" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="nawaho" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/K%C3%B5rb" title="Kõrb – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Kõrb" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%88%CF%81%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Έρημος – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Έρημος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/De%E1%B9%A1%C3%AArt" title="Deṡêrt – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Deṡêrt" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Desert" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Desierto" title="Desierto – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Desierto" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Dezerto" title="Dezerto – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Dezerto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Basamortu" title="Basamortu – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Basamortu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="بیابان – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بیابان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Desert" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Oy%C3%B0im%C3%B8rk" title="Oyðimørk – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Oyðimørk" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9sert" title="Désert – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Désert" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Woastyn" title="Woastyn – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Woastyn" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – friulski" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Desert" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulski" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/F%C3%A1sach" title="Fásach – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Fásach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/F%C3%A0sach" title="Fàsach – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Fàsach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Deserto" title="Deserto – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Deserto" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%8C%D1%81%D1%81%D0%B0_%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Яьсса аре – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Яьсса аре" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B0%E0%AA%A3" title="રણ – gudżarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="રણ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gudżarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%B8%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0" title="𐌰𐌿𐌸𐌹𐌳𐌰 – gocki" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌰𐌿𐌸𐌹𐌳𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gocki" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%82%AC%EB%A7%89" title="사막 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="사막" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF_(%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)" title="Անապատ (աշխարհագրություն) – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Անապատ (աշխարհագրություն)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%B2" title="मरुस्थल – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मरुस्थल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Pus%C4%87ina" title="Pusćina – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Pusćina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pustinja" title="Pustinja – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pustinja" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Dezerto" title="Dezerto – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Dezerto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Desierto" title="Desierto – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Desierto" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gurun" title="Gurun – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Gurun" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Deserto" title="Deserto – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Deserto" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Deserte" title="Deserte – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Deserte" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Nunagluktuaq" title="Nunagluktuaq – inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Nunagluktuaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Entlango" title="Entlango – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Entlango" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Ey%C3%B0im%C3%B6rk" title="Eyðimörk – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Eyðimörk" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Deserto" title="Deserto – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Deserto" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%93%D7%91%D7%A8" title="מדבר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="מדבר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sagara_wedhi" title="Sagara wedhi – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sagara wedhi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Ka%C3%B1%C9%A9mpusuu_t%C9%9Bt%CA%8B_(D%C3%A9sert)" title="Kañɩmpusuu tɛtʋ (Désert) – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kañɩmpusuu tɛtʋ (Désert)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%B0%E0%B3%81%E0%B2%AD%E0%B3%82%E0%B2%AE%E0%B2%BF" title="ಮರುಭೂಮಿ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮರುಭೂಮಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D1%83%D1%80%D1%83%D0%B3%D1%8A%D0%B0%D0%BD_%D1%82%D1%8E%D0%B7" title="Къуругъан тюз – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Къуругъан тюз" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%9C%E1%83%9D" title="უდაბნო – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="უდაბნო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D3%A9%D0%BB" title="Шөл – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Шөл" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Difeyth" title="Difeyth – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Difeyth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jangwa" title="Jangwa – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jangwa" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Dez%C3%A8" title="Dezè – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Dezè" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9z%C3%A8" title="Dézè – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Dézè" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Beyaban" title="Beyaban – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Beyaban" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D3%A9%D0%BB" title="Чөл – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Чөл" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Desert" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Desyerto" title="Desyerto – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Desyerto" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D1%83%D0%BB" title="Чул – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Чул" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Deserta" title="Deserta – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Deserta" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tuksnesis" title="Tuksnesis – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tuksnesis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/W%C3%BCst" title="Wüst – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Wüst" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Dykuma" title="Dykuma – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Dykuma" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Weuste_(landsjap)" title="Weuste (landsjap) – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Weuste (landsjap)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/El%C3%ADk%C3%AD" title="Elíkí – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Elíkí" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Deserto" title="Deserto – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Deserto" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Desert" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sivatag" title="Sivatag – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Sivatag" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%AE%E0%A4%BF" title="मरुभूमि – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="मरुभूमि" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Пустина – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Пустина" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Tany_efitra" title="Tany efitra – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tany efitra" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%B0%E0%B5%81%E0%B4%AD%E0%B5%82%E0%B4%AE%E0%B4%BF" title="മരുഭൂമി – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മരുഭൂമി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B3%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%9F" title="वाळवंट – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="वाळवंट" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%96%E1%83%98" title="ტიოზი – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტიოზი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7" title="صحرا – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="صحرا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D9%88%D9%86" title="بیابون – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بیابون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gurun" title="Gurun – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gurun" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Gurun" title="Gurun – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Gurun" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Zerto" title="Zerto – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Zerto" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D3%A9%D0%BB" title="Цөл – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Цөл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%9B" title="ကန္တာရ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ကန္တာရ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Woestijn" title="Woestijn – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Woestijn" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Weuste" title="Weuste – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Weuste" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%AE%E0%A4%BF" title="मरुभूमि – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मरुभूमि" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%83%E0%A4%AC%E0%A5%81%E0%A4%81" title="फिसःबुँ – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="फिसःबुँ" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%A0%82%E6%BC%A0" title="砂漠 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="砂漠" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D1%83%D0%BC-%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="ГӀум-аре – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ГӀум-аре" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/W%C3%BC%C3%BCst" title="Wüüst – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Wüüst" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/%C3%98rken" title="Ørken – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Ørken" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/%C3%98rken" title="Ørken – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Ørken" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Desert" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Des%C3%A8rt" title="Desèrt – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Desèrt" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%B0%E0%AD%81%E0%AC%AD%E0%AD%82%E0%AC%AE%E0%AC%BF" title="ମରୁଭୂମି – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ମରୁଭୂମି" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Gammoojjii" title="Gammoojjii – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Gammoojjii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Cho%CA%BBl" title="Choʻl – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Choʻl" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%82%E0%A8%A5%E0%A8%B2" title="ਮਾਰੂਥਲ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਾਰੂਥਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="صحراء – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="صحراء" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Dezat" title="Dezat – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Dezat" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Desert" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/W%C3%B6%C3%B6st" title="Wööst – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Wööst" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Deserto" title="Deserto – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Deserto" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%B3l" title="Shól – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Shól" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Sahra" title="Sahra – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Sahra" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/De%C8%99ert" title="Deșert – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Deșert" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Sahgepte" title="Sahgepte – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Sahgepte" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ch%27in_pacha" title="Ch'in pacha – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ch'in pacha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8F" title="Пустыня – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Пустыня" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8B%D0%BD%D1%8F" title="Пустыня – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пустыня" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%85_%D0%BA%D1%83%D0%B9%D0%B0%D0%B0%D1%80" title="Кумах куйаар – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Кумах куйаар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%83" title="मरुस्थलीयभूमिः – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मरुस्थलीयभूमिः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Desertu" title="Desertu – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Desertu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shkret%C3%ABtira" title="Shkretëtira – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shkretëtira" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Disertu" title="Disertu – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Disertu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%BB" title="කාන්තාර – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="කාන්තාර" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Desert" title="Desert – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Desert" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%8A%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ريگستان – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ريگستان" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/P%C3%BA%C5%A1%C5%A5" title="Púšť – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Púšť" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pu%C5%A1%C4%8Dava" title="Puščava – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Puščava" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Pusty%C5%84a" title="Pustyńa – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Pustyńa" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Lamadegaan" title="Lamadegaan – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Lamadegaan" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="بیابان – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بیابان" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%9A%D0%B0" title="Пустиња – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пустиња" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pustinja" title="Pustinja – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pustinja" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aavikko" title="Aavikko – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aavikko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/%C3%96ken" title="Öken – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Öken" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Desyerto" title="Desyerto – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Desyerto" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B2%E0%AF%88%E0%AE%B5%E0%AE%A9%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="பாலைவனம் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பாலைவனம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tane%E1%BA%93ruft" title="Taneẓruft – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Taneẓruft" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Deserte" title="Deserte – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Deserte" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D2%AF%D0%BB" title="Чүл – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Чүл" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%8E%E0%B0%A1%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="ఎడారి – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఎడారి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%93%E0%B9%81%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%87" title="บริเวณแห้งแล้ง – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="บริเวณแห้งแล้ง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%91%D0%B1%D0%BE%D0%BD" title="Биёбон – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Биёбон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8E%A7%E1%8F%B2%E1%8F%97_%E1%8E%A1%E1%8E%B6%E1%8E%AF%E1%8F%B1" title="ᎤᎧᏲᏗ ᎡᎶᎯᏱ – czirokeski" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᎧᏲᏗ ᎡᎶᎯᏱ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="czirokeski" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C3%B6l" title="Çöl – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Çöl" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C3%B6l" title="Çöl – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Çöl" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Tswa_a%CC%B1ji%CC%B1jak" title="Tswa a̱ji̱jak – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Tswa a̱ji̱jak" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8F" title="Пустеля – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пустеля" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7" title="صحرا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="صحرا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Dexerto" title="Dexerto – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Dexerto" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Rahvahatoi_ma" title="Rahvahatoi ma – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Rahvahatoi ma" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Hoang_m%E1%BA%A1c" title="Hoang mạc – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hoang mạc" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/K%C3%B5rb%C3%B5" title="Kõrbõ – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kõrbõ" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Wastene_(dizert)" title="Wastene (dizert) – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Wastene (dizert)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Isashii" title="Isashii – wayúu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Isashii" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="wayúu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Desyerto" title="Desyerto – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Desyerto" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0ndi%C5%8B_m" title="Màndiŋ m – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Màndiŋ m" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%8D%92%E6%BC%A0" title="荒漠 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="荒漠" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%93%D7%91%D7%A8" title="מדבר – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מדבר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Aginj%C3%B9" title="Aginjù – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Aginjù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%8D%92%E6%BC%A0" title="荒漠 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="荒漠" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/D%C4%ABk%C4%ABn%C4%97" title="Dīkīnė – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Dīkīnė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8D%92%E6%BC%A0" title="荒漠 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="荒漠" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/%C3%88w%C3%AA" title="Èwê – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Èwê" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Gurun" title="Gurun – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Gurun" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8514#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pustynia" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Pustynia" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pustynia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Pustynia"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Pustynia" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Pustynia" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&oldid=72818538" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Pustynia&id=72818538&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPustynia"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPustynia"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Pustynia"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Pustynia&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pustynia&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Desert" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Pustynia" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8514" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75537638">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr min-content}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit;padding:0;margin:0.5em 0}.mw-parser-output .mbox-text>p:first-child{margin-top:0}.mw-parser-output .mbox-text>p:last-child{margin-bottom:0}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset;margin-left:0;margin-right:0}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"> <b>Ten artykuł od 2019-04 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Pustynia.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Pustynia%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Pustynia%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Pustynia%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/simple_search_results?search_phrase=%22Pustynia%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Pustynia*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Pustynia%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Pustynia%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Pustynia%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Pustynia" title="Dyskusja:Pustynia">dyskusji tego artykułu</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tego artykułu.</span></div> </div> </div> <div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy pojęcia geograficznego. Zobacz też: <a href="/wiki/Pustynia_(ujednoznacznienie)" class="mw-disambig" title="Pustynia (ujednoznacznienie)">inne znaczenia</a>.</span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:World_largest_deserts.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/230px-World_largest_deserts.svg.png" decoding="async" width="230" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/345px-World_largest_deserts.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/World_largest_deserts.svg/460px-World_largest_deserts.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="536" /></a><figcaption>Największe pustynie świata</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Morocco_Africa_Flickr_Rosino_December_2005_84514010_edited_by_Buchling.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Morocco_Africa_Flickr_Rosino_December_2005_84514010_edited_by_Buchling.jpg/250px-Morocco_Africa_Flickr_Rosino_December_2005_84514010_edited_by_Buchling.jpg" decoding="async" width="230" height="377" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Morocco_Africa_Flickr_Rosino_December_2005_84514010_edited_by_Buchling.jpg/500px-Morocco_Africa_Flickr_Rosino_December_2005_84514010_edited_by_Buchling.jpg 1.5x" data-file-width="1697" data-file-height="2784" /></a><figcaption>Sahara w <a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroku</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Libyen-sandwueste1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Libyen-sandwueste1.jpg/230px-Libyen-sandwueste1.jpg" decoding="async" width="230" height="151" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Libyen-sandwueste1.jpg/345px-Libyen-sandwueste1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Libyen-sandwueste1.jpg 2x" data-file-width="353" data-file-height="232" /></a><figcaption>Pustynia piaszczysta – <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a> (<a href="/wiki/Libia" title="Libia">Libia</a>)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hoggar_Desert_(Algerie).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Hoggar_Desert_%28Algerie%29.jpg/250px-Hoggar_Desert_%28Algerie%29.jpg" decoding="async" width="230" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Hoggar_Desert_%28Algerie%29.jpg/345px-Hoggar_Desert_%28Algerie%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Hoggar_Desert_%28Algerie%29.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="300" /></a><figcaption>Pustynia kamienista – <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a> w <a href="/wiki/Algieria" title="Algieria">Algierii</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Atacama1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Atacama1.jpg/230px-Atacama1.jpg" decoding="async" width="230" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Atacama1.jpg/345px-Atacama1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Atacama1.jpg/460px-Atacama1.jpg 2x" data-file-width="562" data-file-height="379" /></a><figcaption><a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atacama</a> – najbardziej sucha pustynia świata</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg/230px-Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg" decoding="async" width="230" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg/345px-Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg/460px-Israel-2013-Aerial_00-Negev-Makhtesh_Ramon.jpg 2x" data-file-width="10312" data-file-height="5179" /></a><figcaption><a href="/wiki/Wadi" title="Wadi">Uedy</a> na pustyni <a href="/wiki/Negew" title="Negew">Negew</a></figcaption></figure> <p><b>Pustynia</b> – teren o dużej powierzchni, na którym zwarta roślinność nie przekracza 10 %, z powodu małej ilości <a href="/wiki/Opad_atmosferyczny" title="Opad atmosferyczny">opadów</a> i przynajmniej okresowo wysokich <a href="/wiki/Temperatura_powietrza" title="Temperatura powietrza">temperatur powietrza</a>, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Na gorących pustyniach temperatury przekraczają nawet 50 °C, nocą zaś spadają do 0 °C. Charakterystyczne są dla nich znaczne amplitudy dobowe temperatury, stały deficyt wilgotności oraz silne nasłonecznienie. </p><p>Czasem termin <i>pustynia</i> stosowany jest również do obszarów pozbawionych zwartej roślinności z innych powodów niż przewaga parowania nad opadami, np. do <a href="/wiki/Pustynia_lodowa" title="Pustynia lodowa">pustyń lodowych</a>. Funkcjonują również określenia odległe znaczeniowo od podstawowego terminu, takie jak <a href="/wiki/Skala_porostowa" title="Skala porostowa">pustynia porostowa</a>. </p><p>Ścisłe definiowanie terminu „pustynia” napotyka na trudności, gdyż płynnie przechodzi ona w <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82pustynia" title="Półpustynia">półpustynię</a>, a następnie w <a href="/wiki/Step_pustynny" title="Step pustynny">step pustynny</a>, suchy step i <a href="/wiki/Step" title="Step">step</a>. W efekcie istnieją w różnych źródłach rozbieżności co do łącznej powierzchni zajmowanej przez pustynie i półpustynie. </p><p>Roślinność na pustyniach jest uboga, ale wiele roślin przystosowało się do tak skrajnych warunków <a href="/wiki/Klimat" title="Klimat">klimatycznych</a> poprzez skrócenie okresu wegetacyjnego na okres <a href="/wiki/Pora_deszczowa" title="Pora deszczowa">pory deszczowej</a>, gromadząc wodę (tzw. <a href="/wiki/Sukulenty" title="Sukulenty">sukulenty</a> i <a href="/wiki/Efemery" title="Efemery">efemery</a>), wydłużając system korzeniowy, tak by sięgał do zasobów wody podziemnej na znacznych głębokościach, czy wytwarzając <a href="/wiki/Kutykula" title="Kutykula">kutykulę</a> – cienką warstwę <a href="/wiki/Kutyna" title="Kutyna">kutyny</a>, która zabezpiecza przed nadmierną utratą wody. Roślinność taka nie zajmuje jednak więcej niż 10% powierzchni. Większe płaty roślinności występują w <a href="/wiki/Oaza" title="Oaza">oazach</a>. </p><p>Pustynie właściwe występują głównie w <a href="/wiki/Klimat_zwrotnikowy" title="Klimat zwrotnikowy">strefie zwrotnikowej</a>: w <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryce</a> północnej i południowej, na <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskim Wschodzie</a>, w <a href="/wiki/Ameryka_Po%C5%82udniowa" title="Ameryka Południowa">Ameryce Południowej</a> i centralnej <a href="/wiki/Australia_(kontynent)" title="Australia (kontynent)">Australii</a>, a także w <a href="/wiki/Klimat_podzwrotnikowy" title="Klimat podzwrotnikowy">strefie podzwrotnikowej</a>, np. w <a href="/wiki/Azja_%C5%9Arodkowa" title="Azja Środkowa">Azji Środkowej</a> czy <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryce Północnej</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wiadomości_ogólne"><span id="Wiadomo.C5.9Bci_og.C3.B3lne"></span>Wiadomości ogólne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Wiadomości ogólne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wiadomości ogólne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Przyczyny powstawania pustyń mogą być różnorodne: niskie opady i temperatury, bardzo silne wyjałowienie gleby, jej silne zasolenie (przez <a href="/wiki/Chlorki" title="Chlorki">chlorki</a>, <a href="/wiki/Siarczany" title="Siarczany">siarczany</a>, <a href="/wiki/W%C4%99glan_sodu" title="Węglan sodu">węglan sodu</a>), zatrucie środowiska gazami wulkanicznymi lub wyziewami z fabryk (głównie hut miedzi), albo też nadmierny wypas i inne formy działalności człowieka. Naturalne pustynie istnieją na obszarach skrajnie suchych o ujemnym bilansie wodnym (potencjalne parowanie przewyższałoby wielokrotnie opady). Mogą to być obszary stale lub okresowo bardzo gorące, miejscami nieraz przez długie lata zupełnie pozbawione opadów, gdzie średnie temperatury wielu miesięcy przekraczają 30 °C, a maksymalne 50 °C; położone przeważnie pomiędzy 15° a 30° (35°) szerokości geograficznej północnej oraz południowej, co wynika z charakterystycznej cyrkulacji atmosferycznej i geograficznego rozkładu opadów na Ziemi (Pustynie i półpustynie gorące), albo też obszary oddalone od <a href="/wiki/Zwrotnik" title="Zwrotnik">zwrotników</a>, położone w głębi lądu (np. w <a href="/wiki/Azja_%C5%9Arodkowa" title="Azja Środkowa">Azji Środkowej</a>, pn.-zach. <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chinach</a>, płd.-zach. <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolii</a>, w stanie <a href="/wiki/Nevada" title="Nevada">Nevada</a> w <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a>), o klimacie skrajnie kontynentalnym, z wysokimi temperaturami latem i niskimi w zimie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Typy_pustyń"><span id="Typy_pusty.C5.84"></span>Typy pustyń</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Typy pustyń" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Typy pustyń"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ze względu na sposób powstania wyróżnia się następujące typy pustyń: </p> <ul><li>zwrotnikowe – powstałe na obszarach znajdujących się pod wpływem <a href="/wiki/Klimat_zwrotnikowy" title="Klimat zwrotnikowy">klimatu zwrotnikowego</a> (np. <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a>, <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Wiktorii" title="Wielka Pustynia Wiktorii">Wielka Pustynia Wiktorii</a>)</li> <li>nadbrzeżne – powstałe w wyniku działania zimnych <a href="/wiki/Pr%C4%85d_morski" title="Prąd morski">prądów morskich</a> (np. <a href="/wiki/Namib" title="Namib">Namib</a> – <a href="/wiki/Pr%C4%85d_Benguelski" title="Prąd Benguelski">prąd Benguelski</a>, <a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atakama</a> – <a href="/wiki/Pr%C4%85d_Peruwia%C5%84ski" title="Prąd Peruwiański">prąd Peruwiański</a>)</li> <li>strefy umiarkowanej – powstałe w <a href="/wiki/Cie%C5%84_opadowy" title="Cień opadowy">cieniu opadowym</a> gór (np. <a href="/wiki/Gobi" title="Gobi">Gobi</a>, <a href="/wiki/Takla_Makan" title="Takla Makan">Takla Makan</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pustynia_polarna" title="Pustynia polarna">polarne</a> (chłodne, arktyczne) – powstałe na obszarach znajdujących się pod wpływem <a href="/wiki/Klimat_polarny" title="Klimat polarny">klimatu polarnego</a></li></ul> <p>Ze względu na materiał budujący wyróżnia się następujące typy pustyń: </p> <ul><li>skaliste, kamieniste (<a href="/wiki/Hamada" title="Hamada">hamada</a>) (np. znaczna część <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahary</a> i <a href="/wiki/Tybet_(region)" title="Tybet (region)">Tybetu</a> oraz część <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Skaliste" title="Góry Skaliste">Gór Skalistych</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pustynia_%C5%BCwirowa" title="Pustynia żwirowa">żwirowe</a>, żwirowate (serir, reg – część Sahary; gibber – niektóre pustynie <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australii</a>)</li> <li>piaszczyste (<a href="/wiki/Erg_(pustynia)" title="Erg (pustynia)">erg</a>) (np. <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Wiktorii" title="Wielka Pustynia Wiktorii">Wielka Pustynia Wiktorii</a> i <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Piaszczysta" title="Wielka Pustynia Piaszczysta">Wielka Pustynia Piaszczysta</a>, <a href="/wiki/Wielki_Erg_Zachodni" title="Wielki Erg Zachodni">Wielki Erg Zachodni</a> i <a href="/wiki/Wielki_Erg_Wschodni" title="Wielki Erg Wschodni">Wielki Erg Wschodni</a>, <a href="/wiki/Kyzy%C5%82-kum" title="Kyzył-kum">Kyzył-kum</a> i <a href="/wiki/Kara-kum" title="Kara-kum">Kara-kum</a>, <a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atakama</a>, <a href="/wiki/Ar-Rab_al-Chali" title="Ar-Rab al-Chali">Ar-Rub al-Khali</a>, <a href="/wiki/Wielki_Nefud" title="Wielki Nefud">Wielki Nefud</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pustynia_ilasta" title="Pustynia ilasta">ilaste</a> (<a href="/wiki/Playa" title="Playa">kewir</a>, <a href="/wiki/Playa" title="Playa">takyr</a>, <a href="/wiki/Playa" title="Playa">plaja</a>) – występują na <a href="/wiki/Wy%C5%BCyna_Ira%C5%84ska" title="Wyżyna Irańska">Wyżynie Irańskiej</a></li> <li>słone (np. <a href="/wiki/Salar_de_Uyuni" title="Salar de Uyuni">Salar de Uyuni</a> w <a href="/wiki/Boliwia" title="Boliwia">Boliwii</a>)</li> <li><a href="/wiki/Pustynia_lodowa" title="Pustynia lodowa">lodowe</a> – tereny strefy podbiegunowej pokryte <a href="/wiki/L%C4%85dol%C3%B3d" title="Lądolód">lądolodem</a></li></ul> <p>Ze względu na miejsce istnienia wyróżnia się następujące typy pustyń: </p> <ul><li>pustynia górzysta</li> <li>pustynia wyżynna</li> <li>pustynia nizinna</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Warunki_atmosferyczne">Warunki atmosferyczne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Warunki atmosferyczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Warunki atmosferyczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Opady">Opady</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Opady" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Opady"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Opady na pustyni są bardzo niskie, ale wartości ich mogą być zróżnicowane. Wynoszą one, według różnych źródeł, do 160, 250 lub nawet 300 mm rocznie; niekiedy mogą być nawet większe, ale za to nierównomiernie rozłożone w ciągu roku. </p><p>W Europie jako pustynię określa się obszar, który otrzymuje rocznie poniżej 100 mm opadów; w Stanach Zjednoczonych poniżej 200 mm. Z drugiej strony niektóre tereny otrzymują zaledwie 10–20 mm rocznego opadu; istnieją też obszary (np. środkowa <a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a>, wnętrze <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Arabski" title="Półwysep Arabski">Płw. Arabskiego</a>, północ <a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a>, pd.-wsch. <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a>, zach. <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a>, pn. <a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a>, zach. <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a>), na których deszcz nie pada przez wiele kolejnych lat. Przyczyną małej ilości opadów mogą być: wysokie ciśnienie atmosferyczne w strefie podzwrotnikowej (Sahara; pustynie, a właściwie półpustynie Australii); położenie w tzw. „cieniu opadowym” (pustynie w zachodniej części <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryki Północnej</a>, niektóre półpustynie w Afryce Wschodniej i Południowej); duża wysokość nad poziomem morza (pustynie <a href="/wiki/Tybet_(region)" title="Tybet (region)">Tybetu</a> i <a href="/wiki/Boliwia" title="Boliwia">Boliwii</a>; <a href="/wiki/Gobi" title="Gobi">Pustynia Gobi</a>). Na pustyni występuje małe zachmurzenie i niska wilgotność względna (poniżej 20%); wyjątek stanowią tzw. pustynie mgielne leżące na zach. wybrzeżach kontynentów, wzdłuż których płyną zimne prądy morskie, powodujące dużą wilgotność powietrza (70–80%), występowanie częstych mgieł i dużego zachmurzenia, przy niemal zupełnym braku opadów (fragmenty pustyń Atakama w Chile i Namib w Afryce Południowo-Zachodniej) niewielkiej ilości wody dostarczają tam skraplające się mgły. Te różnice w wielkości i rozkładzie opadów są jedną z przyczyn ogromnego zróżnicowania ekosystemów pustynnych. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Temperatura">Temperatura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Temperatura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Temperatura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Temperatura powietrza na pustyniach jest wysoka, przynajmniej latem, i bardzo zmienna: maksymalna na pustyniach gorących może zbliżać się do 60 °C, minimalna spada poniżej 0 °C, a na chłodnych pustyniach Azji Środkowej do 30 °C; występują znaczne dobowe (do 30–40 °C) i roczne wahania temperatury (zwłaszcza w środk. Azji, gdzie dochodzą do 60 °C). O temperaturze decyduje zarówno szerokość geograficzna, jak i wysokość nad poziomem morza, a przyczyną olbrzymich różnic temperatury między dniem a nocą jest niska wilgotność powietrza. Tylko na pustyniach mgielnych, przy stale istniejącym zachmurzeniu, dobowe wahania temperatury są minimalne. Istotna dla organizmów żyjących na pustyni jest też temperatura gruntu, która może osiągać w południe 70–85 °C, a w nocy obniża się poniżej 0 °C. </p><p>Pustynie są zasadniczo obszarami bezodpływowymi. Brak jest na ich terenie stałego odpływu powierzchniowego poza tzw. rzekami tranzytowymi albo allochtonicznymi (tj. przepływającymi przez pustynie, np. Nil), oraz rzekami przybyszowymi, których źródła leżą poza obszarem pustyni, na której kończą swój bieg, ginąc w piaskach lub tworząc tzw. suchą deltę. Cieki okresowe występują nieregularnie i bardzo krótko (cieki epizodyczne), wypełniając długie, kręte doliny pustynne wadi (arab. <a href="/wiki/Wadi" title="Wadi">uedy</a>, w Meksyku i USA <a href="/w/index.php?title=Arrayo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arrayo (strona nie istnieje)">arrayo</a>, na terenach nadkaspijskich bałkan), które raz na kilka lat, po obfitym opadzie, zmieniają się w rwący potok. Gdzieniegdzie na pustyniach istnieją źródła (Oaza). Zbiorniki wodne występują rzadko i są przeważnie silnie zasolone (słone, gorzkie, sodowe, boraksowe); rzadko stałe, np. <a href="/wiki/Jezioro_Aralskie" title="Jezioro Aralskie">Jezioro Aralskie</a>; częściej efemeryczne: okresowe lub epizodyczne. Lokalne nazwy takich okresowych i epizodycznych zbiorników lub bagien, a równocześnie płaskich obszarów powstałych po ich wyschnięciu, to sebkha (sebka; Sahara), shott (szott; północna Afryka), kewir (Iran), takyr (<a href="/wiki/Nizina_Tura%C5%84ska" title="Nizina Turańska">Nizina Turańska</a>), salar i salina (Andy), <a href="/wiki/Pampa_(formacja_ro%C5%9Blinna)" title="Pampa (formacja roślinna)">pampa</a> (cała Ameryka Południowa). Po wyschnięciu słonego zbiornika wodnego, dno może być pokryte wykwitami soli (sołonczaki). Zbiorniki stałe, ze względu na sezonowe zmiany wielkości opadów, parowania i dopływu charakteryzują się dużymi zmianami poziomu wody i powierzchni. Powierzchnia jeziora <a href="/wiki/Czad_(jezioro)" title="Czad (jezioro)">Czad</a> w Afryce waha się od 11 000 do 22 000 km², jeszcze większe zmiany powierzchni występują w Jeziorze Eyre (Australia). Amplituda wahań poziomu lustra wody w <a href="/wiki/Morze_Martwe" title="Morze Martwe">Morzu Martwym</a> równa była w XX w. 12 m. W związku z pustynnieniem klimatu na wielu obszarach w latach 1950–1980 nastąpiło obniżenie się poziomu lustra wody, np. w Morzu Kaspijskim o ponad 3 m, w Morzu Martwym o 4 m. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rzeźba_terenu_i_geomorfologia"><span id="Rze.C5.BAba_terenu_i_geomorfologia"></span>Rzeźba terenu i geomorfologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Rzeźba terenu i geomorfologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rzeźba terenu i geomorfologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na pustyniach przeważa wietrzenie fizyczne ze względu na częste i znaczne wahania temperatury; odgrywa tu istotną rolę silna <a href="/wiki/Insolacja" title="Insolacja">insolacja</a> na pustyniach gorących i zamróz na pustyniach kontynentalnych. Wietrzenie chemiczne odgrywa mniejsza rolę, a związane jest z oddziaływaniem soli i z działalnością wód epizodycznych; jego rezultatem są skorupy żelaziste i solne, funkcjonujące jako pancerz pustynny (patyna, lakier pustynny). Wobec braku okrywy roślinnej na rzeźbę pustyni duży wpływ ma działalność deflacyjna wiatru, czyli wywiewanie (tworzące m.in. <a href="/wiki/Niecka" title="Niecka">niecki</a>, rynny, wanny i <a href="/wiki/Misa_deflacyjna" title="Misa deflacyjna">misy deflacyjne</a>, kieszenie, jamy, <a href="/w/index.php?title=Wydmuszysko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wydmuszysko (strona nie istnieje)">wydmuszyska</a>, <a href="/wiki/Ostaniec" title="Ostaniec">ostańce</a> i <a href="/wiki/Bruk_deflacyjny" title="Bruk deflacyjny">bruki deflacyjne</a>) oraz działalność korazyjna, czyli żłobienie, ścieranie i polerowanie powierzchni skalnych przez piasek niesiony przez wiatr (jej wytworem są np. <a href="/w/index.php?title=Wyg%C5%82ad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wygład (strona nie istnieje)">wygłady eoliczne</a>, żłobki i bruzdy korazyjne, <a href="/wiki/Graniak" title="Graniak">graniaki</a> wiatrowe, grzyby i okapy skalne), a także akumulacja eoliczna (tworząca m.in. <a href="/w/index.php?title=Zmarszczka_eoliczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zmarszczka eoliczna (strona nie istnieje)">zmarszczki eoliczne</a>; <a href="/wiki/Wydma" title="Wydma">wydmy</a>, takie jak <a href="/wiki/Barchan_(wydma)" title="Barchan (wydma)">barchany</a>, <a href="/wiki/Wydma_pod%C5%82u%C5%BCna" title="Wydma podłużna">wydmy podłużne</a>, <a href="/wiki/Wydma_poprzeczna" title="Wydma poprzeczna">wydmy poprzeczne</a>, <a href="/wiki/Wydma_paraboliczna" title="Wydma paraboliczna">wydmy paraboliczne</a>, <a href="/wiki/Wydma_gwia%C5%BAdzista" title="Wydma gwiaździsta">wydmy gwiaździste</a>; wielkie garby piaszczyste draa i in.). </p><p>Ostatnio uważa się jednak, że największą rolę w kształtowaniu rzeźby pustyni odgrywały i odgrywają nadal wody opadowe, działające zwykle nieregularnie i krótkotrwale, ale bardzo gwałtownie. Za najważniejsze procesy uważa się spłukiwanie bruzdowe i wąwozowe oraz zmyw pokrywowy. Opady okresowe pogłębiają stare doliny plejstoceńskie (<a href="/wiki/Wadi" title="Wadi">wadi</a>), powstałe w wilgotnym (pluwialnym) klimacie. Istotna jest też działalność rzek stałych i okresowych. Większość piasków na pustyniach piaszczystych powstała bowiem nie jako produkt wietrzenia skał, naniesiony przez wiatr, ale została naniesiona przez wody rzek w okresie pluwialnym. Mogą być one także nanoszone przez obecnie istniejące cieki. Niektóre pustynie (np. w <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolii</a> i północno-zachodnich <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chinach</a>) istniały już w <a href="/wiki/Pliocen" title="Pliocen">pliocenie</a>; inne powstały w plejstocenie, w okresie panowania klimatu suchego i wietrznego, a przy wzroście wilgotności klimatu dochodziło do ograniczenia ich zasięgu. Dla Sahary np. okres 40 000-25 000 p.n.e. to okres wilgotny, w którym powstały doliny rzeczne (wadi), jeziora i zasoby wód podziemnych; w okresie 20 000-17 000 p.n.e. (okres największego zasięgu lądolodu skandynawskiego w Europie) panował tam klimat suchy i wietrzny, a ok. 6000 lat p.n.e. (tzw. holoceńskie optimum klimatyczne) nastąpił wzrost wilgotności klimatu i ograniczenie zasięgu pustyni. </p><p>Wbrew powszechnej opinii powierzchnia większości pustyń nie jest piaszczysta; np. pustynie piaszczyste stanowią tylko 1/9 powierzchni Sahary, a największe obszary zajmują pustynie skaliste. W zależności od podłoża rozróżniano dawniej pustynie: kamienistą (skalistą; <a href="/wiki/Hamada" title="Hamada">hamada</a>), ciemną, o urozmaiconej rzeźbie; żwirową (rumowisk żwirowych; <a href="/wiki/Pustynia_%C5%BCwirowa" title="Pustynia żwirowa">serir</a>); piaszczystą (<a href="/wiki/Erg_(pustynia)" title="Erg (pustynia)">erg</a> na Saharze, kum w <a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistanie</a>); ilastą-białą pustynię szottów (wyschniętych słonych jezior), pokrytych solą zalegającą na seriach iłów; szottów z wykwitami węglanu wapnia oraz gipsu (<a href="/wiki/Szott" title="Szott">szott</a>, <a href="/wiki/Sebha" title="Sebha">sebha</a> na Saharze, <a href="/wiki/Playa" title="Playa">takyr</a> w Turkmenistanie, <a href="/wiki/Playa" title="Playa">kewir</a> w <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iranie</a>, <a href="/wiki/Playa" title="Playa">playa</a> w Ameryce Pn.). Obecnie zwraca się także uwagę na konfigurację terenu i wyróżnia: pustynie górzyste (skaliste); u ich podnóża znajdują się pedymenty (rozległe powierzchnie erozyjne) ze stożkami napływowymi żwirowymi (serir) i piaszczystymi (erg), przechodzącymi w równinne playa osadów mułowo-ilastych (w Afryce szott, sebha); pustynie wyżynne, gdzie znajdują się rumowiska żwirowe (serir); pustynie nizinne, zajęte przez pustynie piaszczyste (erg). Na pustyniach piaszczystych znajdują się zarówno piaski lotne, z których usypywane są wydmy, jak i piaski „zamarłe”, pokryte skorupą pylastą, solną lub wapienną. Do największych pustyń piaszczystych na świecie należą: <a href="/wiki/Ar-Rab_al-Chali" title="Ar-Rab al-Chali">Ar-Rub al-Chali</a> na <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Arabski" title="Półwysep Arabski">Płw. Arabskim</a>, <a href="/wiki/Wielki_Erg_Zachodni" title="Wielki Erg Zachodni">Wielki Erg Zachodni</a>, <a href="/wiki/Wielki_Erg_Wschodni" title="Wielki Erg Wschodni">Wielki Erg Wschodni</a> i <a href="/wiki/Erg_Szasz" title="Erg Szasz">Erg Szasz</a> na Saharze, <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Piaszczysta" title="Wielka Pustynia Piaszczysta">Wielka Pustynia Piaszczysta</a> i <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Wiktorii" title="Wielka Pustynia Wiktorii">Wielka Pustynia Wiktorii</a> w Australii, <a href="/wiki/Takla_Makan" title="Takla Makan">Takla Makan</a> w <a href="/wiki/Kotlina_Kaszgarska" title="Kotlina Kaszgarska">Kotlinie Kaszgarskiej</a> w Azji; największe obszary pustyń żwirowych i piaszczysto-żwirowych znajdują się na Saharze, <a href="/wiki/Pustynia_Libijska" title="Pustynia Libijska">Pustyni Libijskiej</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Gibsona" title="Pustynia Gibsona">Gibsona</a> (w Australii), <a href="/wiki/Gobi" title="Gobi">Gobi</a>; a pustynie kamieniste na Saharze (<a href="/wiki/Ahaggar" title="Ahaggar">Ahaggar</a>, <a href="/wiki/Tibesti" title="Tibesti">Tibesti</a>, <a href="/wiki/Al-Hamada_al-Hamra" title="Al-Hamada al-Hamra">Al-Hamada al-Hamra</a>, <a href="/wiki/Tanizruft" title="Tanizruft">Tanizruft</a>), w części <a href="/wiki/Pustynia_Arabska" title="Pustynia Arabska">Pustyni Arabskiej</a>, na znacznych obszarach pustyni <a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atakama</a> oraz pustyń Azji Środk.; pustynie ilaste zajmują rozległe tereny w Azji (m.in. <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_S%C5%82ona_(Iran)" title="Wielka Pustynia Słona (Iran)">Wielka Pustynia Słona</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gleby">Gleby</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Gleby" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gleby"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gleby pustyń są słabo wykształcone (przeważnie <a href="/wiki/Gleby_inicjalne" title="Gleby inicjalne">gleby inicjalne</a>, <a href="/wiki/Szaroziemy" title="Szaroziemy">szaroziemy</a>, <a href="/wiki/Buroziemy" title="Buroziemy">buroziemy</a>), o małej zawartości materii organicznej z powodu minimalnej pokrywy roślinnej, często praktycznie pozbawione <a href="/wiki/Pr%C3%B3chnica_(humus)" title="Próchnica (humus)">próchnicy</a> i <a href="/wiki/Edafon" title="Edafon">edafonu</a>, martwe. W wyniku podsiąkania zawartej w nich wody i szybkiego jej wyparowywania, mogą być bogate w sole mineralne, często osadzające się na powierzchni. W efekcie gleby pustynne są często zasolone lub też występują na nich skorupy (chlorkowe, gipsowe, wapienne, laterytowe, krzemianowe). W efekcie gleba staje się toksyczna; np. na skutek zasolenia gleby chlorkiem sodu powstały pustynie bylicowe w zachodniej części Azji Środkowej i w Wielkiej Kotlinie w Ameryce Północnej. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Flora_i_fauna">Flora i fauna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Flora i fauna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Flora i fauna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Flora">Flora</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Flora" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Flora"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Niekorzystne dla roślin warunki klimatyczne powodują, że szata roślinna jest bardzo skąpa; istnieją nawet, choć nieliczne, pustynie całkowicie jej pozbawione (niektóre obszary afrykańskiej pustyni Namib i południowoamerykańskiej pustyni Atakama). Biomasa roślin wynosi na pustyniach średnio zaledwie 0,02 kg suchej masy na m² (od 0 do 0,2), na półpustyniach 0,7 kg (od 0,1 do 4); produkcja pierwotna na pustyniach wynosi średnio 3 g suchej masy na m² na rok (od 0 do 10), na <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82pustynia" title="Półpustynia">półpustyniach</a> 90 g (od 10 do 250). Liczba gatunków jest niewielka i wykazują one specyficzne przystosowania do środowiska pustynnego. Zależnie od lokalnego klimatu występują różne gatunki roślin, u wszystkich jednak wykształciły się adaptacje fizjologiczne i morfologiczne sprzyjające oszczędnej gospodarce wodnej (<a href="/wiki/Kserofity" title="Kserofity">kserofityzm</a>). Ograniczają one np. transpirację (parowanie wody) w ciągu dnia, a w nocy adsorbują możliwie duże ilości rosy; wytrzymują też długie okresy uśpienia. W skład flory pustynnej wchodzą rośliny jednoroczne, które pojawiają się w okresie opadów i wieloletnie. Rośliny jednoroczne cały cykl życiowy ograniczają do krótkotrwałego okresu opadów; rośliny wieloletnie charakteryzują się zazwyczaj silną redukcją wielkości liści lub nawet całkowitym ich brakiem, co zmniejsza tempo utraty wody. Mają też na ogół rozbudowane systemy korzeniowe, sięgające głęboko w glebę lub w szczeliny skalne. </p><p>Zagęszczenie roślin na pustyniach jest zawsze niewielkie, a poszczególne osobniki są zwykle rozmieszczone bardzo równomierne, jest to rezultat <a href="/wiki/Allelopatia" title="Allelopatia">allelopatii</a>, czyli hamowania wzrostu innych roślin przez wydzielanie do gleby substancji toksycznych. Jest to typowy przejaw osłabiania konkurencji, w tym wypadku o deficytową wodę. Rośliny pustynne znane są też z różnorodnych sposobów obrony przed roślinożercami; jest to bardzo istotne w środowisku, w którym wobec niedostatku wody i niskiej produkcji bardzo trudno jest uzupełniać straty tkanek, powstałe na skutek spasania. Najbardziej rzuca się w oczy morfologiczna przebudowa liści w skutecznie chroniące roślinę kolce i ciernie. Bardzo rozpowszechnione, ale stosunkowo słabo jeszcze poznane, są sposoby obrony chemicznej, które polegają na odkładaniu w komórkach i tkankach substancji toksycznych dla zwierząt. Wśród roślin pustynnych wyróżnia się rośliny efemeryczne (<a href="/wiki/Efemerydy_(botanika)" title="Efemerydy (botanika)">efemerydy</a> i <a href="/w/index.php?title=Efemeroid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efemeroid (strona nie istnieje)">efemeroidy</a>), <a href="/wiki/Suchoro%C5%9Bla" title="Suchorośla">suchorośla</a>, <a href="/wiki/Sukulenty" title="Sukulenty">sukulenty</a> oraz <a href="/wiki/Halofity" title="Halofity">słonorośla</a> (halofity). </p><p>Rośliny efemeryczne niekorzystny okres suszy spędzają w uśpieniu. Są to albo rośliny jednoroczne, spędzające okres suszy w postaci nasion, które po deszczu bardzo szybko kiełkują, przechodzą pełny cykl rozwojowy i wydają nasiona, które mogą przetrwać nadchodzący kolejny okres suszy (efemerydy), albo też rośliny trwałe (wieloletnie). Te ostatnie okres suszy spędzają w postaci znajdujących się pod ziemią organów przetrwalnych bulw, cebul, kłączy, z których po deszczu rozwijają się części nadziemne (efemeroidy). Kserofity to rośliny trwałe, przeważnie krzewinki lub kolczaste, niskie krzewy oraz drzewa, ale także np. turzyce. Cechuje je szereg przystosowań przeciwdziałających nadmiernej transpiracji: drobne, zredukowane liście, kutynizacja epidermy, zagłębienie aparatów szparkowych, zrzucanie liści w okresie suszy. Rozległe systemy korzeniowe tych roślin sięgają głęboko w podłoże. Sukulenty to rośliny trwałe, dostosowane do środowisk ubogich w wodę, ale niebędące właściwymi kserofitami. Pobierają one podczas deszczu wodę, którą magazynują w specjalnej tkance miękiszowej znajdującej się w liściach (np. <a href="/wiki/Agawa" title="Agawa">agawy</a>, <a href="/wiki/Aloes" title="Aloes">aloesy</a>, <a href="/wiki/Rozchodnik" title="Rozchodnik">rozchodniki</a>) lub łodygach (np. <a href="/wiki/Kaktusowate" title="Kaktusowate">kaktusy</a>, <a href="/wiki/Wilczomlecz" title="Wilczomlecz">wilczomlecze</a>). Halofity to rośliny trwałe zasolonych środowisk, które mają pewne właściwości sukulentów (gromadzenie wody w tkankach) lub kserofitów. Poza tym na pustyniach mogą występować mchy, porosty, glony i sinice. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fauna">Fauna</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Fauna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fauna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Liczba gatunków <a href="/wiki/Zwierz%C4%99ta" title="Zwierzęta">zwierząt</a> pustynnych jest niewielka, co jest rezultatem trudnych warunków życia i niewielkiej liczby <a href="/wiki/Nisza_ekologiczna" title="Nisza ekologiczna">nisz ekologicznych</a>. Czynniki ograniczające to z jednej strony warunki klimatyczne (brak wody, niska wilgotność powietrza, silne nasłonecznienie, bardzo wysoka temperatura i jej duże wahania), skąpa szata roślinna (mała ilość pokarmu i kryjówek). W wypadku całkowitego braku roślinności nie występują też zwierzęta. </p><p>Zwierzęta pustyni są przeważnie nieduże, o jasnej barwie ciała; w dzień ukrywają się w norach, jamach i zagłębieniach skalnych lub zakopują się w piasku, gdzie panuje dużo niższa temperatura i większa wilgotność niż na powierzchni; nocą na pustyni panują niskie temperatury i może pojawiać się rosa, a zjadanie pokrytych nią roślin dostarcza <a href="/wiki/Fitofag" title="Fitofag">roślinożercom</a> wody. Rosę wykorzystują także nieliczne na pustyniach <a href="/wiki/%C5%9Alimaki" title="Ślimaki">ślimaki</a>. Tak różne zwierzęta, jak niektóre <a href="/wiki/Chrz%C4%85szcze" title="Chrząszcze">chrząszcze</a> z rodziny <a href="/wiki/Czarnuchowate" title="Czarnuchowate">czarnuchowatych</a> (Tenebrionidae) na pustyni Namib oraz co najmniej dwa gatunki jaszczurek – australijski <a href="/wiki/Moloch_straszliwy" title="Moloch straszliwy">moloch kolczasty</a> (<i>Moloch horridus</i>) i azjatycka <a href="/w/index.php?title=Kr%C4%85g%C5%82og%C5%82%C3%B3wka_uszasta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Krągłogłówka uszasta (strona nie istnieje)">krągłogłówka uszasta</a> (<i>Phrynocephalus mystaceus</i>) – potrafią pobierać wodę spływającą z ich własnych ciał (odpowiednio rosę i wodę deszczową). Wiele gatunków zwierząt ma zdolność okresowej <a href="/wiki/Anabioza" title="Anabioza">anabiozy</a>. U tak różnych organizmów, jak <a href="/wiki/Wielb%C5%82%C4%85d" title="Wielbłąd">wielbłądy</a>, <a href="/wiki/Antylopa" class="mw-disambig" title="Antylopa">antylopa</a> <a href="/wiki/Oryks_arabski" title="Oryks arabski">oryks arabski</a>, <a href="/wiki/Skoczkowate_(ssaki)" title="Skoczkowate (ssaki)">skoczki pustynne</a>, <a href="/wiki/Fenek_pustynny" title="Fenek pustynny">fenki</a> (lisy pustynne), niektóre <a href="/wiki/Jaszczurki" title="Jaszczurki">jaszczurki</a>, a nawet niektóre chrząszcze, stopy są tak przystosowane, aby zapobiec zapadaniu się w sypkim piasku. Niektóre grupy zwierząt są jakby z góry przystosowane (preadaptowane) do życia w warunkach stałego niedoboru wody i wysokiej temperatury. <a href="/wiki/Chityna" title="Chityna">Chitynowa</a> okrywa ciała owadów oraz rogowe łuski <a href="/wiki/Gady" title="Gady">gadów</a> skutecznie chronią te zwierzęta przed utratą wody; także u obu tych grup wydzielanie produktów przemiany materii następuje w postaci stałej (<a href="/wiki/Kwas_moczowy" title="Kwas moczowy">kwas moczowy</a>). Stosunkowo liczne są więc <a href="/wiki/Stawonogi" title="Stawonogi">stawonogi</a>, np. <a href="/wiki/Owady_bezskrzyd%C5%82e" title="Owady bezskrzydłe">owady bezskrzydłe</a> (Apterygota), <a href="/wiki/Prostoskrzyd%C5%82e" title="Prostoskrzydłe">szarańczaki</a>, <a href="/wiki/Karaczany" title="Karaczany">karaczany</a>, <a href="/wiki/Pluskwiaki" title="Pluskwiaki">pluskwiaki</a>, <a href="/wiki/Mr%C3%B3wkowate" title="Mrówkowate">mrówki</a>, chrząszcze (np. charakterystyczne dla tych środowisk chrząszcze z rodziny czarnuchowatych), a także <a href="/wiki/Paj%C4%99czaki" title="Pajęczaki">pajęczaki</a> (<a href="/wiki/Paj%C4%85ki" title="Pająki">pająki</a>, <a href="/wiki/Skorpiony" title="Skorpiony">skorpiony</a>, <a href="/wiki/Solfugi" title="Solfugi">solfugi</a>). <a href="/wiki/Termity" title="Termity">Termity</a>, choć niewidoczne na powierzchni, stanową ważną grupę owadów na gorących pustyniach. </p><p>Wśród kręgowców wyraźnie dominującą grupą są gady – liczne gatunki jaszczurek (<a href="/wiki/Agamowate" title="Agamowate">agam</a> lub <a href="/wiki/Legwanowate" title="Legwanowate">legwanów</a>, <a href="/wiki/Waranowate" title="Waranowate">waranów</a>, <a href="/wiki/Gekonowate" title="Gekonowate">gekonów</a>, <a href="/wiki/Scynkowate" title="Scynkowate">scynków</a>), <a href="/wiki/W%C4%99%C5%BCe" title="Węże">węży</a> i <a href="/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82wie" title="Żółwie">żółwi</a>. <a href="/wiki/Ptaki" title="Ptaki">Ptaki</a>, podobnie jak gady, prowadzą oszczędną gospodarką wodną (wydalają kwas moczowy), a poza tym mogą pokonywać długie trasy do wodopoju, ale ze względu na wysoki poziom przemiany materii wymagają dużych ilości pokarmu. Stąd ptaki takie jak <a href="/wiki/Step%C3%B3wki" title="Stepówki">stepówki</a> (Pterocoliae), <a href="/wiki/Oenanthe_(ptak)" title="Oenanthe (ptak)">białorzytki</a> (Oenanthe), <a href="/wiki/Kuropatewka_pustynna" title="Kuropatewka pustynna">kuropatewka pustynna</a> (<i>Ammoperdix heyi</i>) i <a href="/wiki/Skowronik_piaskowy" title="Skowronik piaskowy">skowronik piaskowy</a> (<i>Ammomanes deserti</i>) spotkać można raczej na półpustyniach; jedynie <a href="/wiki/Gypini" title="Gypini">sępy</a> zamieszkują najbardziej suche tereny pustynne. <a href="/wiki/Ssaki" title="Ssaki">Ssaki</a> nie są tak dobrze przystosowane do warunków życia na pustyni. Wśród ssaków pustynnych liczne są <a href="/wiki/Gryzonie" title="Gryzonie">gryzonie</a>, a także <a href="/wiki/Antylopy" title="Antylopy">antylopy</a> i <a href="/wiki/Gazela" title="Gazela">gazele</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ralkowce" title="Góralkowce">góralki</a> i wielbłądy; spotyka się także <a href="/wiki/Nietoperze" title="Nietoperze">nietoperze</a>, <a href="/wiki/Owado%C5%BCerne" title="Owadożerne">owadożerne</a> i <a href="/wiki/Drapie%C5%BCne" title="Drapieżne">drapieżne</a> (np. <a href="/wiki/Fenek_pustynny" title="Fenek pustynny">fenek pustynny</a> na pustyniach Afryki Północnej i Półwyspu Arabskiego), a w Australii <a href="/wiki/Torbacze" title="Torbacze">torbacze</a>. Wiele gatunków prowadzi nocny tryb życia; dotyczy to zarówno kryjących się w norach gryzoni, jak i dużych zwierząt, jak oryks arabski. Wiele gatunków obywa się całkowicie bez picia. Owady i nasiona, którymi żywią się ssaki pustyni, są dla nich nie tylko pożywieniem, ale również źródłem wody. Niektóre gryzonie przestawiły się na odżywianie pokarmem zwierzęcym, co pozwala im zdobyć dodatkową ilość wody. Zapotrzebowanie na wodę u gryzoni żywiących się nasionami zaspokajane jest częściowo lub całkowicie wodą pochodzącą z przemian metabolicznych pożywienia, nazywaną wodą metaboliczną. Zwierzęta te nie pocą się, ich kał jest silnie odwodniony, a ich nerki wytwarzają mocz 3-4 razy bardziej zagęszczony niż u człowieka. Takie zwierzęta jak wielbłądy i oryks arabski są fizjologicznie przystosowane do znoszenia wysokich temperatur (bez utraty wody na chłodzenie ciała poprzez proces pocenia się). Ich organizm ulega znacznemu przegrzaniu w dzień, natomiast w nocy znacznemu wychłodzeniu, co z kolei opóźnia kolejne przegrzanie. Typowe ssaki pustyni, skoczki pustynne, to grupa odlegle lub zupełnie niespokrewnionych zwierząt (kilka grup gryzoni, owadożerne, torbacze), które są charakterystycznym przykładem konwergencji: <a href="/wiki/Kar%C5%82omyszowate" title="Karłomyszowate">szczuroskoczki</a> (<i>Heteromyidae</i>) z obu Ameryk, <a href="/wiki/Myszoskoczka_ma%C5%82a" title="Myszoskoczka mała">myszoskoczka</a> (<i>Gerbillus gerbillus</i>) z Afryki, <a href="/wiki/Skoczkowate_(ssaki)" title="Skoczkowate (ssaki)">skoczkowate</a> (<i>Dipodidae</i>) – 27 gatunków z Azji i Afryki, niektóre <a href="/wiki/Ryjkonosowe" title="Ryjkonosowe">ryjkonosy</a> (<i>Macroscelidae</i>), np. <a href="/wiki/Elephantulini" title="Elephantulini">ryjoskoczek</a> (<i>Elephantulus rozeti</i>) z Afryki, workowate skoczki pustynne z rodzajów <i><a href="/wiki/Grubogonik" title="Grubogonik">Sminthopsis</a></i> i <i><a href="/wiki/Kultar" title="Kultar">Antechinomys</a></i> oraz podobny do nich <a href="/wiki/Potoroini" title="Potoroini">kanguroszczur</a> (<i>Bettongia penicillata</i>) z Australii. Zwierzęta te wykazują duży stopień podobieństwa morfologicznego i zachowań. </p><p>Uprawę roślin i życie osiadłe umożliwiają na obszarach pustyń i półpustyń oazy, ale i tam w określonych porach roku występują dokuczliwe burze piaskowe oraz niska wilgotność powietrza. W wielu miejscach woda pitna jest wyłącznie słona lub gorzka. Wyjątkowe suche lata, zdarzające się coraz częściej, mogą zmuszać mieszkańców do opuszczania oaz. Pustynie, ze względu na żyzne częstokroć gleby oraz duże nasłonecznienie, były od starożytności sztucznie nawadniane i wykorzystywane rolniczo, dając bardzo wysokie plony. Wymaga to jednak ogromnych nakładów i grozi zasoleniem gleb na skutek szybkiego parowania dostarczanej wody (salinizacja). Ruiny dawnych cywilizacji wskazują, jak ryzykowne są takie działania. Pasterskie wykorzystanie terenów na obrzeżach pustyń sprawia, że w czasie suchych lat nomadzi, nie mogąc przemieszczać się na bardziej wilgotne tereny zajęte obecnie pod uprawę, pozostają ze swoimi stadami na miejscu, co przyczynia się do całkowitego zniszczenia skąpej roślinności i do przyspieszenia pustynnienia tych terenów. Pustynie amerykańskie od dawna są niszczone przez człowieka; samochody terenowe mechanicznie niszczą roślinność pustynną, której regeneracja trwa wiele lat; kłusownicy i kolekcjonerzy kaktusów doprowadzili do zagłady wielu rzadkich gatunków zwierząt i roślin. Rezydencje budowane na pustyni zużywają ogromne ilości wody, pogłębiając jej deficyt. Z kolei w dorzeczu Syr-darii intensywna uprawa bawełny, wymagająca sztucznego nawadniania, spowodowała katastrofalny deficyt wody i obniżenie się poziomu Morza Aralskiego o 14 m w latach 1950–1980, a w konsekwencji załamanie rybołówstwa, przekształcenie odsłoniętego dna w słoną pustynię i narażenie okolicznych terenów na nawiewanie soli oraz trucizn (insektycydy nanoszone są do jeziora przez rzeki). Pustyniom zawdzięczamy powstanie niezwykle urodzajnych gleb lessowych; na ich obrzeżach pył lessowy był nawiewany z obszarów pustynnych głównie w okresach glacjalnych plejstocenu (np. lessy Wyżyny Lessowej w Chinach pochodzą z pustyń Mongolii). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pustynie i półpustynie kontynentalne (chłodne) leżą w głębi platform kontynentalnych, w ciepłej strefie klimatu umiarkowanego, mającego charakter skrajnie kontynentalny. Lato jest gorące, temperatura dochodzi na niektórych obszarach do 40, a nawet 50 °C; zima bywa mroźna, temperatura obniża się do kilkunastu stopni poniżej zera, niekiedy nawet dochodzi do –40 °C, ze skąpym opadem śniegu; wiosną wody roztopowe umożliwiają tworzenie się efemerycznej, szybko zanikającej pokrywy roślinnej. Roczna suma opadów wynosi od kilkudziesięciu do 200–300 mm, przy czym większość opadów przypada na wiosnę, podczas której następuje najbujniejszy rozwój roślinności, głównie efemeryd. Pokrywa roślinna jest lepiej rozwinięta niż na pustyniach gorących, stąd właściwych pustyń chłodnych jest stosunkowo niewiele (są np. w Azji Centralnej); większość obszarów ma charakter półpustynny i stopniowo przechodzi w otaczające je suche stepy. Dlatego brak jest charakterystycznych gatunków roślin pustynnych, a różnice między poszczególnymi strefami mają raczej charakter ilościowy, a nie jakościowy. W porównaniu z pustyniami gorącymi zaznaczają się pewne różnice w charakterze roślinności; z powodu mrozów zimowych na pustyniach chłodnych zupełnie brak jest sukulentów, a rośliny drzewiaste tracą liście na zimę. </p><p>W Europie obszar pustyń i półpustyń jest ograniczony do rejonu Niziny Nadkaspijskiej, z opadami rocznymi 160–250 mm, temperaturą latem 22–24 °C, glebami często zasolonymi i porośniętymi zespołami bylicowo-trawiastymi, halofitami i drzewami (np. wierzby i topole). Największe obszary chłodnych pustyń i półpustyń znajdują się w Azji, gdzie zajmują środkową część kontynentu, od Niziny Nadkaspijskiej na zachodzie po pustynię Gobi i Ordos na wschodzie. Wykazują one znaczne zróżnicowanie klimatyczne, glebowe i duże zasolenie podłoża. Niektóre obszary pustyń leżą na znacznej wysokości n.p.m. Granica pomiędzy pustyniami chłodnymi i gorącymi nie jest ostra; przyjmuje się, że wyznacza ją zasięg palmy daktylowej (<i>Phoenix dactylifera</i>), która nie może rosnąć na terenach z długimi okresami ujemnych temperatur. W Azji wyróżnić można dwa wielkie obszary pustyń chłodnych: środkowoazjatycki (pustynie irano-turańskie i kazasko-dżungarskie), które łączą się z gorącymi pustyniami afrykańsko-arabsko-indyjskimi, oraz centralnoazjatycki, obejmujący wyżynne i górskie rejony Azji Centralnej, w tym pustynie Tybetu leżące na średniej wysokości 4600 m n.p.m. </p><p>W Ameryce Północnej pustynie chłodne zajmują obszary między Sierra Nevada i Górami Kaskadowymi a Górami Skalistymi. Lata są gorące, a zimy z długimi okresami ujemnych temperatur, i z opadami śniegu. Roślinność jest uboga i mało zróżnicowana; wyróżnia się pustynie bylicowe (z dominującym gatunkiem <i>Artemisia tridentata</i>, bylicą trójzębową), pustynie łobodowe, krzewiaste oraz drzewiasto-krzewiaste, a na glebach alkalicznych alkaliczne pustynie łobodowe. W Ameryce Południowej zbliżone do chłodnych półpustyń są niektóre formacje roślinne na obszarze Patagonii, trawiaste lub krzewiaste. Ingerencja człowieka na chłodnych pustyniach i półpustyniach jest znaczna, gdyż pokrywa roślinna jest na nich zdecydowanie bogatsza niż na pustyniach gorących. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pustynie_piaszczyste_według_położenia_geograficznego"><span id="Pustynie_piaszczyste_wed.C5.82ug_po.C5.82o.C5.BCenia_geograficznego"></span>Pustynie piaszczyste według położenia geograficznego</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Pustynie piaszczyste według położenia geograficznego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pustynie piaszczyste według położenia geograficznego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Azja"><a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azja</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Azja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Azja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Gobi" title="Gobi">Gobi</a> (2 000 000 km²), <a href="/wiki/Takla_Makan" title="Takla Makan">Takla Makan</a>, <a href="/wiki/Kyzy%C5%82-kum" title="Kyzył-kum">Kyzył-kum</a>, <a href="/wiki/Kara-kum" title="Kara-kum">Kara-kum</a>, <a href="/wiki/Mujun-kum" title="Mujun-kum">Mujun-kum</a>, <a href="/wiki/Saryjesyk_Atyrau" title="Saryjesyk Atyrau">Saryjesyk Atyrau</a>, <a href="/wiki/Registan_(pustynia)" title="Registan (pustynia)">Registan</a>, <a href="/wiki/Thar" title="Thar">Thar</a> (Wielka Pustynia Indyjska) (238 700 km²), <a href="/w/index.php?title=Thal_(pustynia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thal (pustynia) (strona nie istnieje)">Thal</a>, <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_S%C5%82ona_(Iran)" title="Wielka Pustynia Słona (Iran)">Wielka Pustynia Słona (Iran)</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Syryjska" title="Pustynia Syryjska">Syryjska</a>, <a href="/wiki/Wielki_Nefud" title="Wielki Nefud">Wielki Nefud</a>, <a href="/wiki/Ma%C5%82y_Nefud" title="Mały Nefud">Mały Nefud</a>, <a href="/wiki/Ar-Rab_al-Chali" title="Ar-Rab al-Chali">Ar-Rab al-Chali</a>, <a href="/wiki/A%C5%82aszan" title="Ałaszan">Ałaszan</a>, <a href="/w/index.php?title=Pustynia_Ordos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pustynia Ordos (strona nie istnieje)">Ordos</a> (<a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chiny</a>), <a href="/wiki/Daszt-e_Lut" title="Daszt-e Lut">Pustynia Lut</a> (płd.-wsch. <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a>), <a href="/wiki/Negew" title="Negew">Negew</a> (13 000 km²), <a href="/w/index.php?title=Pustynia_Cubiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pustynia Cubiego (strona nie istnieje)">Pustynia Cubiego</a>, <a href="/wiki/Aral-kum" title="Aral-kum">Aral-kum</a> (wyschnięta część <a href="/wiki/Jezioro_Aralskie" title="Jezioro Aralskie">Jeziora Aralskiego</a>) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afryka"><a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryka</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Afryka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Afryka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Sahara" title="Sahara">Sahara</a> (9 064 300 km²), <a href="/wiki/Wielki_Erg_Zachodni" title="Wielki Erg Zachodni">Wielki Erg Zachodni</a>, <a href="/wiki/Wielki_Erg_Wschodni" title="Wielki Erg Wschodni">Wielki Erg Wschodni</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Libijska" title="Pustynia Libijska">Libijska</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Libijska" title="Pustynia Libijska">Zachodnia</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Arabska" title="Pustynia Arabska">Wschodnia</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Arabska" title="Pustynia Arabska">Arabska</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Nubijska" title="Pustynia Nubijska">Nubijska</a>, <a href="/wiki/Al-Hamada_al-Hamra" title="Al-Hamada al-Hamra">Al-Hamada al-Hamra</a>, <a href="/wiki/Kalahari" title="Kalahari">Kalahari</a> (1 800 000 km²), <a href="/wiki/Namib" title="Namib">Namib</a>, <a href="/w/index.php?title=Al-D%C5%BCafur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Dżafur (strona nie istnieje)">Al-Dżafur</a>, </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ameryka_Północna"><span id="Ameryka_P.C3.B3.C5.82nocna"></span><a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryka Północna</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Ameryka Północna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ameryka Północna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Wielka_Pustynia_S%C5%82ona_(Stany_Zjednoczone)" title="Wielka Pustynia Słona (Stany Zjednoczone)">Wielka Pustynia Słona (Stany Zjednoczone)</a> (10 300 km²), <a href="/wiki/Mojave_(pustynia)" title="Mojave (pustynia)">Mojave</a>, <a href="/wiki/Bols%C3%B3n_de_Mapim%C3%AD" title="Bolsón de Mapimí">Bolsón de Mapimí</a>, <a href="/wiki/Anza-Borrego" title="Anza-Borrego">Anza-Borrego</a>, <a href="/wiki/Sonora_(pustynia)" title="Sonora (pustynia)">Sonora</a>, Zatoki Kalifornijskiej, <a href="/wiki/Chihuahua_(pustynia)" title="Chihuahua (pustynia)">Chihuahua (USA, Meksyk)</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ameryka_Południowa"><span id="Ameryka_Po.C5.82udniowa"></span><a href="/wiki/Ameryka_Po%C5%82udniowa" title="Ameryka Południowa">Ameryka Południowa</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Ameryka Południowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ameryka Południowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Pustynia_Patago%C5%84ska" title="Pustynia Patagońska">Patagońska</a> (670 000 km²), <a href="/wiki/Atakama" title="Atakama">Atakama</a> (45 000 km²), <a href="/wiki/Sechura_(pustynia)" title="Sechura (pustynia)">Sechura</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Australia"><a href="/wiki/Australia_(kontynent)" title="Australia (kontynent)">Australia</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Australia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Australia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Piaszczysta" title="Wielka Pustynia Piaszczysta">Wielka Pustynia Piaszczysta</a> (360 000 km²), <a href="/wiki/Tanami" title="Tanami">Tanami</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Simpsona" title="Pustynia Simpsona">Simpsona</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Gibsona" title="Pustynia Gibsona">Gibsona</a>, <a href="/wiki/Wielka_Pustynia_Wiktorii" title="Wielka Pustynia Wiktorii">Wielka Pustynia Wiktorii</a>, <a href="/wiki/Ma%C5%82a_Pustynia_Piaszczysta" title="Mała Pustynia Piaszczysta">Mała Pustynia Piaszczysta</a>, <a href="/wiki/Pustynia_Strzeleckiego" title="Pustynia Strzeleckiego">Strzeleckiego</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europa"><a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Europa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Europa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Pustynia_B%C5%82%C4%99dowska" title="Pustynia Błędowska">Pustynia Błędowska</a> (33 km²), <a href="/wiki/Pustynia_Siedlecka" title="Pustynia Siedlecka">Pustynia Siedlecka</a> i <a href="/wiki/Pustynia_Koz%C5%82owska" title="Pustynia Kozłowska">Pustynia Kozłowska</a> (<a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a>), <a href="/wiki/Pustynia_Tabernas" title="Pustynia Tabernas">Tabernas</a> (<a href="/wiki/Strony_%C5%9Bwiata" title="Strony świata">płd.-wsch</a>. <a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a>) </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/40px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Wikimedia_Community_Logo.svg/60px-Wikimedia_Community_Logo.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="900" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w indeksie <i>Słownika geograficznego Królestwa Polskiego</i> hasło <b><a href="/wiki/Wikipedia:Skarbnica_Wikipedii/S%C5%82ownik_geograficzny_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego/Pustynia" title="Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Pustynia">Pustynia</a></b> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/pustynia" class="extiw" title="wikt:pustynia"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>pustynia</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Pustynnienie" title="Pustynnienie">pustynnienie</a>, <a href="/wiki/Wydma" title="Wydma">wydma</a>, <a href="/wiki/Barchan_(wydma)" title="Barchan (wydma)">barchan (wydma)</a>, <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82pustynia" title="Półpustynia">półpustynia</a>, <a href="/wiki/Anekumena" title="Anekumena">anekumena</a>, <a href="/wiki/Oaza" title="Oaza">oaza</a>, <a href="/wiki/Mira%C5%BC" title="Miraż">fatamorgana</a></li> <li><a href="/wiki/Biogeografia" title="Biogeografia">biogeografia</a></li> <li><a href="/wiki/Zmartwychwstanki_(botanika)" title="Zmartwychwstanki (botanika)">róża jerychońska</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pustynia&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Florian Celiński: Pustynia. W: <i>Słownik botaniczny</i>. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1993. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8321401406" title="Specjalna:Książki/8321401406">ISBN <span class="isbn">83-214-0140-6</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82ownik+botaniczny&rft.atitle=Pustynia&rft.au=Florian+Celi%C5%84ski&rft.pub=Wydawnictwo+%E2%80%9EWiedza+Powszechna%E2%80%9D&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-214-0140-6"></span></cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> </ol></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Biom" title="Biom">biom</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85037166">sh85037166</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4067043-0">4067043-0</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00569919">00569919</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11931318m">11931318m</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=6482">6482</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph124441">ph124441</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007550439105171">987007550439105171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/desert">science/desert</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/deserts/">deserts</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3173584">3173584</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/%C3%B6ken">öken</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=%C3%B8rken">ørken</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=%C3%B8rken">ørken</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pustynia&oldid=72818538">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pustynia&oldid=72818538</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Pustynie" title="Kategoria:Pustynie">Pustynie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ekosystemy,_biomy_i_formacje_ro%C5%9Blinne" title="Kategoria:Ekosystemy, biomy i formacje roślinne">Ekosystemy, biomy i formacje roślinne</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2019-04" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2019-04">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2019-04</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 10 lut 2024, 14:40.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pustynia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Pustynia</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>180 języków</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-545c4fcd97-ccfmg","wgBackendResponseTime":148,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.260","walltime":"0.422","ppvisitednodes":{"value":1267,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22815,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3822,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3486,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":7,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 319.075 1 -total"," 59.70% 190.493 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 24.51% 78.218 1 Szablon:Dopracować"," 17.76% 56.676 1 Szablon:Mbox"," 9.21% 29.377 1 Szablon:Przypisy"," 6.31% 20.133 1 Szablon:Cytuj_książkę"," 3.85% 12.277 4 Szablon:Ikona"," 3.20% 10.208 1 Szablon:Inne_znaczenia"," 2.05% 6.529 1 Szablon:Sprawdź_w_źródłach"," 1.42% 4.534 1 Szablon:ISG"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.118","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2050177,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6df8dbf59d-xfx2k","timestamp":"20250330104545","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pustynia","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Pustynia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8514","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8514","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-09-02T07:39:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0f\/World_largest_deserts.svg","headline":"obszar o bardzo niskich opadach i ubogiej szacie ro\u015blinnej"}</script> </body> </html>