CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ամրագոտի - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"22936dbc-59f6-440e-9da2-80dba0ba6f12","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ամրագոտի","wgTitle":"Ամրագոտի","wgCurRevisionId":9826662,"wgRevisionId":9826662,"wgArticleId":1190581,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Անհատական պաշտպանության միջոցներ","Անվտանգության սարքեր","Անվտանգություն","Ապահովություն","Ավտոմեքենաներ","Ավտոմոբիլային անվտանգություն", "Հայտնագործություններ Շվեդիայում","Փոխադրամիջոցների մասեր"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ամրագոտի","wgRelevantArticleId":1190581,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q200403","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready", "mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/1200px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/800px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/640px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ամրագոտի - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ամրագոտի rootpage-Ամրագոտի skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&returntoquery=section%3D1%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&returntoquery=section%3D1%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&returntoquery=section%3D1%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&returntoquery=section%3D1%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Արդյունավետություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արդյունավետություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Արդյունավետություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Արդյունավետություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Պատմություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Նյութ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Նյութ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Նյութ</span> </div> </a> <ul id="toc-Նյութ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տեսակներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տեսակներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Տեսակներ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Տեսակներ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Տեսակներ subsection</span> </button> <ul id="toc-Տեսակներ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Երկու_կետով" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երկու_կետով"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Երկու կետով</span> </div> </a> <ul id="toc-Երկու_կետով-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Գոտկատեղի_գոտի" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Գոտկատեղի_գոտի"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Գոտկատեղի գոտի</span> </div> </a> <ul id="toc-Գոտկատեղի_գոտի-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Երեք_կետով" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երեք_կետով"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Երեք կետով</span> </div> </a> <ul id="toc-Երեք_կետով-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-4-,_5-,_և_6-_կետով" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#4-,_5-,_և_6-_կետով"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>4-, 5-, և 6- կետով</span> </div> </a> <ul id="toc-4-,_5-,_և_6-_կետով-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-7_կետով" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#7_կետով"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>7 կետով</span> </div> </a> <ul id="toc-7_կետով-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ամրագոտի</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 54 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-54" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">54 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Veiligheidsgordel" title="Veiligheidsgordel – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Veiligheidsgordel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D9%85_%D8%A3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="حزام أمان – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حزام أمان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/T%C9%99hl%C3%BCk%C9%99sizlik_k%C9%99m%C9%99ri" title="Təhlükəsizlik kəməri – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Təhlükəsizlik kəməri" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BF%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BD_%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Предпазен колан – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Предпазен колан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%A8%E0%A7%80" title="নিরাপত্তা বন্ধনী – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নিরাপত্তা বন্ধনী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cintur%C3%B3_de_seguretat" title="Cinturó de seguretat – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cinturó de seguretat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bezpe%C4%8Dnostn%C3%AD_p%C3%A1s" title="Bezpečnostní pás – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bezpečnostní pás" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Gwregys_diogelwch" title="Gwregys diogelwch – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Gwregys diogelwch" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sikkerhedssele" title="Sikkerhedssele – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Sikkerhedssele" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sicherheitsgurt" title="Sicherheitsgurt – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Sicherheitsgurt" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CF%8E%CE%BD%CE%B7_%CE%B1%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Ζώνη ασφαλείας – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Ζώνη ασφαλείας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Seat_belt" title="Seat belt – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Seat belt" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sekurzono" title="Sekurzono – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sekurzono" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cintur%C3%B3n_de_seguridad" title="Cinturón de seguridad – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Cinturón de seguridad" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Segurtasun_uhal" title="Segurtasun uhal – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Segurtasun uhal" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="کمربند ایمنی – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کمربند ایمنی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Turvavy%C3%B6" title="Turvavyö – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Turvavyö" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Ceinture_de_s%C3%A9curit%C3%A9" title="Ceinture de sécurité – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Ceinture de sécurité" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Cinto_de_seguridade" title="Cinto de seguridade – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Cinto de seguridade" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%92%D7%95%D7%A8%D7%AA_%D7%91%D7%98%D7%99%D7%97%D7%95%D7%AA" title="חגורת בטיחות – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="חגורת בטיחות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Cinctura_de_securitate" title="Cinctura de securitate – ինտերլինգուա" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Cinctura de securitate" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="ինտերլինգուա" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sabuk_pengaman" title="Sabuk pengaman – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Sabuk pengaman" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cintura_di_sicurezza" title="Cintura di sicurezza – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Cintura di sicurezza" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B7%E3%83%BC%E3%83%88%E3%83%99%E3%83%AB%E3%83%88" title="シートベルト – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="シートベルト" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%96%D0%BF%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B1%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Қауіпсіздік белбеуі – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қауіпсіздік белбеуі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%88%EC%A0%84%EB%B2%A8%ED%8A%B8" title="안전벨트 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="안전벨트" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Cinta_de_sigurezza" title="Cinta de sigurezza – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Cinta de sigurezza" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Dro%C5%A1%C4%ABbas_josta" title="Drošības josta – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Drošības josta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE" title="सुरक्षा पट्टा – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सुरक्षा पट्टा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tali_pinggang_keledar" title="Tali pinggang keledar – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tali pinggang keledar" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Veiligheidsgordel" title="Veiligheidsgordel – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Veiligheidsgordel" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Setebelte" title="Setebelte – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Setebelte" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sikkerhetsbelte" title="Sikkerhetsbelte – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sikkerhetsbelte" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%C3%86%D0%B4%D0%B0%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Æдасрон – օսերեն" lang="os" hreflang="os" data-title="Æдасрон" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="օսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Pas_bezpiecze%C5%84stwa" title="Pas bezpieczeństwa – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Pas bezpieczeństwa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Cinto_de_seguran%C3%A7a" title="Cinto de segurança – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Cinto de segurança" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Centur%C4%83_de_siguran%C8%9B%C4%83" title="Centură de siguranță – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Centură de siguranță" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8" title="Ремень безопасности – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ремень безопасности" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Tzintas_de_segur%C3%A0ntzia" title="Tzintas de seguràntzia – սարդիներեն" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Tzintas de seguràntzia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="սարդիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%86%E0%B7%83%E0%B6%B1_%E0%B6%B4%E0%B6%A7%E0%B7%92" title="ආසන පටි – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="ආසන පටි" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Seat_belt" title="Seat belt – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Seat belt" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Varnostni_pas" title="Varnostni pas – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Varnostni pas" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%B3%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%B8_%D0%BF%D0%BE%D1%98%D0%B0%D1%81" title="Сигурносни појас – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Сигурносни појас" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/S%C3%A4kerhetsb%C3%A4lte" title="Säkerhetsbälte – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Säkerhetsbälte" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%88%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%88" title="இருக்கைப் பட்டை – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இருக்கைப் பட்டை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Sinturong_pangkaligtasan" title="Sinturong pangkaligtasan – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Sinturong pangkaligtasan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Emniyet_kemeri" title="Emniyet kemeri – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Emniyet kemeri" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%8C_%D0%B1%D0%B5%D0%B7%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D0%B8" title="Ремінь безпеки – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ремінь безпеки" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Cingue_di_surt%C3%A9" title="Cingue di surté – վալոներեն" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Cingue di surté" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="վալոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Pan-ikmat_nga_paha" title="Pan-ikmat nga paha – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Pan-ikmat nga paha" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%99%D7%A6%D7%A4%D7%90%D7%A1" title="שיצפאס – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שיצפאס" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BA%A7%E4%BD%8D%E5%AE%89%E5%85%A8%E5%B8%B6" title="座位安全帶 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="座位安全帶" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/An-cho%C3%A2n-to%C3%A0" title="An-choân-toà – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="An-choân-toà" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E5%85%A8%E5%B8%B6_(%E5%BA%A7%E4%BD%8D)" title="安全帶 (座位) – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="安全帶 (座位)" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q200403#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&oldid=9826662" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&id=9826662&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25D4%25B1%25D5%25B4%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25A3%25D5%25B8%25D5%25BF%25D5%25AB%26section%3D1%26veaction%3Dedit"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3D%25D4%25B1%25D5%25B4%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25A3%25D5%25B8%25D5%25BF%25D5%25AB%26section%3D1%26veaction%3Dedit"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Seat_belts" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q200403" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><p><b>Ամրագոտի</b> հայտնի է նաև որպես անվտանգության գոտի, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մեքենայի անվտանգություն (դեռ գրված չէ)">մեքենայի անվտանգության</a> տարրերից է, որը նախատեսված է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1" title="Ավտոմեքենա">մեքենայի</a> վարորդին կամ ուղևորին պաշտպանելու կտրուկ շարժումներից, որոնք կարող են առաջանալ բախման կամ հանկարծակի կանգառի ժամանակ։ Անվտանգության գոտին նվազեցնում է երթևեկության բախման ժամանակ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B0" title="Մահ">մահվան</a> կամ լուրջ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84" title="Վնասվածք">վնասվածքի</a> հավանականությունը՝ նվազեցնելով երկրորդական հարվածները, որը լի է վտանգներով, ուղևորներին ճիշտ դիրքում պահելով, անվտանգության բարձիկի արդյունավետությունը առավելագույնս դարձնելու համար (եթե առկա է) և կանխելով ուղևորների դուրս նետումը, եթե մեքենան վթարվել է կամ շրջվել։ </p><p>Շարժման ժամանակ վարորդը և ուղևորները շարժվում են մեքենայի նույն արագությամբ։ Եթե մեքենան հանկարծակի կանգ է առնում կամ վթարի է ենթարկվում, ուղևորները շարունակում են շարժվել նույն արագությամբ (իներցիայով), որով մեքենան գնում էր մինչև կանգ առնելը։ Անվտանգության գոտին հակադիր ուժ է կիրառում վարորդի և ուղևորների վրա, որպեսզի նրանք չընկնեն կամ բախվեն մեքենային (հատկապես կանխելով <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դիմապակի (դեռ գրված չէ)">դիմապակու</a> հետ բախումը)։ Անվտանգության գոտիները համարվում են առաջնային զսպման համակարգեր, քանի որ դրանք կենսական դեր ունեն ուղևորների անվտանգության մեջ։ </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Female_driver_buckling_seatbelt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/200px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg" decoding="async" width="200" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/300px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg/400px-Female_driver_buckling_seatbelt.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="5184" /></a><figcaption>3 կետանոց ամրագոտին ձգելով միացնելը</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արդյունավետություն"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.A4.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A1.D5.BE.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Արդյունավետություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Արդյունավետություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Արդյունավետություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags,_NHTSA,_DOT.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg/290px-Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg.png" decoding="async" width="290" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg/435px-Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg/580px-Lives_Saved_by_Safety_Belts_and_Air_Bags%2C_NHTSA%2C_DOT.svg.png 2x" data-file-width="760" data-file-height="255" /></a><figcaption>ԱՄՆ-ում ինչքան մարդկանց կյանքեր են փրկվել ամրագոտիների ու անվտանգության բարձիկների կիրառումը 1991–2001 թվականներին</figcaption></figure> <p>1984 թվականին ԱՄՆ-ում անցկացված վերլուծությունը համեմատել է ամրագոտիների մի շարք տեսակներ առանձին և անվտանգության բարձիկների հետ համակցված։ Առջևի նստատեղերի ուղևորների մահացության կրճատման շրջանակը տատանվում էր՝ 20%-ից մինչև 55%, ինչպես նաև լուրջ վնասվածքների միջակայքը՝ 25%-ից մինչև 60%<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Վերջերս <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%84%D5%86%D5%80%D5%AB%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%87_%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%AC%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="ԱՄՆՀիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն (դեռ գրված չէ)">ԱՄՆՀիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնն</a> ամփոփել է այս տվյալները՝ նշելով, որ «ամրագոտիները մոտ կեսով նվազեցնում են վթարի հետևանքով առաջացած լուրջ վնասվածքներն ու մահերը»<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Անսարքությունների մեծ մասը պայմանավորված է վթարի պահին ամրագոտին շատ թույլ մնալու պատճառով<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ենթադրվում է, որ թեև ամրագոտիների օգտագործումը նվազեցնում է մահվան հավանականությունը ցանկացած դժբախտ պատահարի ժամանակ, ամրագոտիների պարտադիր կիրառման օրենքները քիչ ազդեցություն ունեն ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ընդհանուր թվի վրա կամ բացակայում են, քանի որ ամրագոտիների օգտագործումը նաև խրախուսում է ապահով վարելու վարքագիծը՝ դրանով իսկ մեծացնելով դժբախտ պատահարների ընդհանուր թիվը։ Այս գաղափարը, որը հայտնի է որպես փոխհատուցող վարքագծի տեսություն, չի հաստատվում ապացույցներով<sup id="cite_ref-CohenLeinav_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CohenLeinav-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>1994-ից 2004 թվականներին ԱՄՆ-ում մարդատար ավտոմեքենայի կամ սպորտային մեքենայի շրջվելու դեպքում ամրագոտի կապելը նվազեցրել է մահերի կամ լուրջ վնասվածքների վտանգը և մեծացրել է վնասվածքների բացակայության հավանականությունը. </p> <ul><li>ԱՄՆ-ում մարդատար մեքենայի շրջվելու դեպքում 1994 թվականին գրանցվել է 0,71% մահ, իսկ 2014 թվականին՝ 0,87%, երբ օգտագործողը (վարորդ կամ ուղևոր) ամրակապված է եղել։ 1994 թվականին գրանցվել է մահացության 7%, իսկ 2014 թվականին՝ 13%, երբ օգտագործողը ամրակապված չի եղել<sup id="cite_ref-DOTHS810741_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-DOTHS810741-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։</li> <li>Մեքենայի շրջվելու դեպքում 1994 թվականին գրանցվել է 10% լուրջ վնասվածքներ և 10% 2014 թվականին, երբ օգտագործողը (վարորդ կամ ուղևոր) ամրակապված է եղել։ 1994թ.-ին գրանցվել է 32% լուրջ վնասվածքներ և 25% 2014թ.-ին, երբ օգտագործողը ամրակապված չի եղել<sup id="cite_ref-DOTHS810741_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-DOTHS810741-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։</li> <li>Վնասվածքների բացակայությունը 45% է 1994 թվականին և 44% 2014 թվականին, երբ օգտագործողը (վարորդ կամ ուղևոր) ամրակապված է եղել։ 1994 թվականին վնասվածքների բացակայությունը 19% է գրանցվել, իսկ 2014 թվականին՝ 15%, երբ օգտագործողը (վարորդ կամ ուղևոր) ամրակապված չի եղել։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմություն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Պատմություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Անվտանգության գոտիները հայտնագործվել են անգլիացի ինժեներ Ջորջ Քեյլիի կողմից՝ 19-րդ դարի կեսերին իր առանց շարժիչի թռչող սարքի (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլ.</a>՝ <span lang="en">glider</span>) վրա օգտագործելու համար<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>1946 թվականին Ք. Հանթեր Շելդենը բացել է նյարդաբանական գործնական կենտրոն Փասադենայի Հանթինգթոն Մեմորիալ հիվանդանոցում, Կալիֆորնիա։ 1950-ականների սկզբին Շելդենը մեծ ներդրում է ունեցել ավտոմոբիլային արդյունաբերության մեջ՝ հետ քաշվող ամրագոտիների իր գաղափարով։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ նա մտահոգված էր շտապօգնության բաժնից ստացված գլխի մեծ թվով վնասվածքներով<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Նա ուսումնասիրել է վաղ շրջանի ամրագոտիների պարզունակ կառուցվածքը, որոնք օգտագործված են եղել այս վնասվածքների և մահերի ժամանակ։ </p><p><a href="/w/index.php?title=Nash_Motors&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nash Motors (դեռ գրված չէ)">Nash</a>-ն առաջին ամերիկյան ավտոարտադրողն էր, որն իր 1949 թվականի մոդելներում առաջարկել է ամրագոտիներ որպես գործարանային տարբերակ<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Դրանք տեղադրվել են 40000 մեքենաների մեջ, սակայն գնորդները չեն ցանկացել դրանք և վաճառողներից խնդրել են դրանք հեռացնել։ Դրանք դժվարեցրել են մեքենաների վաճառքը, և մեկ տարի անց Nash-ը հայտնել է, որ հաճախորդների կողմից «ընդամենը 1000-ն է օգտագործվել»<sup id="cite_ref-Nash-1949_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nash-1949-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ford-ը առաջարկել է ամրագոտիներ 1955 թվականին։ Դրանք հայտնի չէին, քանի որ Ford-ի գնորդների միայն 2%-ն էր ընտրել վճարել ամրագոտիների համար 1956 թվականին<sup id="cite_ref-MSN_Before_face_masks_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-MSN_Before_face_masks-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Շելդենի տեսած վնասվածքների բարձր մակարդակը նվազեցնելու համար 1955թ. վերջին նա առաջարկել է պարտադիր դարձնեն ամրագոտիները, անվաղեկերը, ամրացված տանիքները, մետաղական կմախքը, դռների ավտոմատ փականները և անվտանգության բարձիկները<sup id="cite_ref-JAMA_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-JAMA-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Միչիգան նահանգի Մեյսոն քաղաքից Գլեն Վ. Շերենը արտոնագրային հայտ է ներկայացրել 1955 թվականի մարտի 31-ին ավտոմոբիլային ամրագոտու համար և 1958 թվականին ստացել ԱՄՆ արտոնագիր 2,855,215։ Սա ավելի վաղ արտոնագրային հայտի շարունակությունն էր, որը Շերենը ներկայացրել էր 1952թ-ի սեպտեմբերի 22-ին<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>:, </p><p>Առաջին երեք կետանոց անվտանգության գոտին (այսպես կոչված CIR-Griswold զսպող սարքը), որը հաճախ օգտագործվում է ժամանակակից մեքենաներում, արտոնագրվել է 1955 թվականին ԱՄՆ 2,710,649 արտոնագրով ամերիկացիներ Ռոջեր Վ. Գրիսվոլդի և Հյու Դե Հեյվենի կողմից։ </p><p>Saab Շվեդական ավտոարտադրող ընկերությունը, որպես ստանդարտ սարքավորում ներկայացրեց անվտանգության գոտիները 1958 թվականին<sup id="cite_ref-independent.co.uk_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-independent.co.uk-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այն բանից հետո, երբ Saab GT 750-ը ներկայացվեց 1958 թվականին Նյու Յորքի ավտոսրահում, որպես անվտանգության գոտիներով ստանդարտ սարքավորում, այս պրակտիկան դարձավ սովորական<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Vattenfall Շվեդական ընկերությունը, ուսումնասիրել է իրենց աշխատակիցների շրջանում մահացու ելքով տեղի ունեցած բոլոր վթարները։ Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ մահացության դեպքերի մեծ մասը տեղի է ունեցել այն ժամանակ, երբ աշխատակիցները ճանապարհին են եղել ընկերության գործերով։ Ի պատասխան, Vattenfall-ի երկու անվտանգության ինժեներ, Բենգտ Օդելգարդը և Պեր-Օլոֆ Վեմանը, սկսեցին ստեղծել անվտանգության գոտի։ Նրանց աշխատանքը ներկայացվել է շվեդական <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%BE%D5%B8" title="Վոլվո">Volvo</a> արտադրողին 1950-ականների վերջին և սահմանել է շվեդական մեքենաներում ամրագոտիների ստանդարտը<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Երեք կետանոց անվտանգության գոտին իր ժամանակակից ձևով մշակվել է շվեդ գյուտարար Նիլս Բոհլինի կողմից Volvo-ի համար, որն այն ներկայացրել է 1959 թվականին որպես ստանդարտ սարքավորում<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Բացի արդյունավետ երեք կետանոց գոտի նախագծելուց, Բոհլինը ցույց է տվել դրա արդյունավետությունը Շվեդիայում 28000 վթարների ուսումնասիրության ժամանակ։ Ամրագոտով չամրակապված ուղեւորները ծանր վնասվածքներ են ստացել ցանկացած արագության ժամանակ, մինչդեռ ամրակապված ուղեւորներից ոչ մեկը ծանր վնասվածքներ չի ստացել 60 մղոն/ժ-ից ցածր արագության դեպքում։ Ամրակապված ոչ մի ուղեւոր մահացու չի տուժել, եթե ուղևորների խցիկը մնացել է անձեռնմխելի<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Բոհլինը սարքի համար ստացել է ԱՄՆ արտոնագիր՝ 3,043,625<sup id="cite_ref-independent.co.uk_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-independent.co.uk-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Հետագայում, 1966 թվականին, ԱՄՆ Կոնգրեսը ընդունել է Երթևեկության և Շարժիչային տրանսպորտային միջոցների անվտանգության ազգային ակտը, որը բոլոր մեքենաներից պահանջում էր համապատասխանել անվտանգության որոշակի չափանիշների։ </p><p>Ամրագոտիների պարտադրման առաջին օրենքը ընդունվել է 1970 թվականին <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Ավստրալիա">Ավստրալիայի</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1_(%D5%B6%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3)" title="Վիկտորիա (նահանգ)">Վիկտորիա նահանգում</a>, որը պահանջում էր վարորդների և առջևի նստատեղերի ուղևորների կողմից դրանք օգտագործել։ Այս օրենսդրությունն ուժի մեջ է մտել ոստիկանական մեքենաների առջևի նստատեղերում Hemco ամրագոտիների փորձարկումից հետո, որոնք նախագծվել են Դեսմոնդ Հեմփհիլի կողմից (1926–2001), նվազեցնելով սպաների վնասվածքների և մահվան դեպքերը<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ ԱՄՆ-ում ամրագոտիների պարտադիր օրենքները սկսեցել են ներդրվել 1980-ականներին և բախվել դիմադրության, երբ որոշ սպառողներ դիմում էին դատարան՝ վիճարկելու օրենքները։ Ոմանք իրենց մեքենաներից կտրել են ամրագոտիները<sup id="cite_ref-MSN_Before_face_masks_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-MSN_Before_face_masks-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Նյութ"><span id=".D5.86.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.A9"></span>Նյութ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Նյութ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Նյութ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Թեև նեյլոնն օգտագործվել է որոշ վաղ ամրագոտիներում (և դեռ օգտագործվում է կողային գոտիների համար), այն փոխարինվել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A5%D5%BD%D5%A9%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պոլիեսթեր (դեռ գրված չէ)">պոլիեսթերով</a>՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ավելի լավ դիմադրողականության, ավելի քիչ ձգվողության և ավելի մեծ կոշտության պատճառով։ Անվտանգության գոտիները սովորաբար ունեն 46 կամ 48 մմ լայնություն՝ 2/2 եղևնաձև հյուսված նախշով՝ թելի խտությունը առավելագույնի հասցնելու համար<sup id="cite_ref-:1_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:2_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տեսակներ"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD.D5.A1.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Տեսակներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Տեսակներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Տեսակներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երկու_կետով"><span id=".D4.B5.D6.80.D5.AF.D5.B8.D6.82_.D5.AF.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D5.BE"></span>Երկու կետով</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Երկու կետով" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Երկու կետով"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Երկու կետանոց ամարագոտու երկու ծայրերը ամրացվում են։ Այս պարզ ամրագոտին առաջին անգամ օգտագործվել է 1910 թվականի մարտի 12-ին օդաչու Բենջամին Ֆուլուայի կողմից<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, ԱՄՆ ազդանշանային կորպուսի ավիացիոն ստորաբաժանման օդաչու, որպեսզի նա կարողանա կայուն մնա տուրբուլենտության ժամանակ։ </p><p>Irvin Air Chute Company-ն ամրագոտին պատրաստել է պրոֆեսիոնալ մրցարշավային մեքենաների վարորդ Բարնի Օլդֆիլդի օգտագործման համար 1923 թվականի Indianapolis 500-ի համար<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hedgbeth_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hedgbeth-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Fischer_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fischer-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Գոտկատեղի_գոտի"><span id=".D4.B3.D5.B8.D5.BF.D5.AF.D5.A1.D5.BF.D5.A5.D5.B2.D5.AB_.D5.A3.D5.B8.D5.BF.D5.AB"></span>Գոտկատեղի գոտի</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Գոտկատեղի գոտի" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Գոտկատեղի գոտի"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Airplane_seat_belt_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Airplane_seat_belt_1.jpg/220px-Airplane_seat_belt_1.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Airplane_seat_belt_1.jpg/330px-Airplane_seat_belt_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Airplane_seat_belt_1.jpg/440px-Airplane_seat_belt_1.jpg 2x" data-file-width="4368" data-file-height="2912" /></a><figcaption>Գոտկատեղի գոտի ("2-կետով") ինքնաթիռում</figcaption></figure> <p>Գոտկատեղի գոտին գոտի է, որն անցնում է գոտկատեղով։ Սա գոտիների ամենատարածված տեսակն էր մինչև օրենսդրությունը, որը պահանջում էր երեք կետանոց գոտիներ և հանդիպում է հին մեքենաներում<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Մինչև 1980-ականները, երեք կետանոց գոտիները, սովորաբար, հասանելի էին միայն մեքենաների առջևի նստատեղերում, հետևի նստատեղերը հաճախ հագեցած էին միայն գոտկատեղի գոտիներով։ Ողնուղեղի <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%A1%D5%B6%D6%84" title="Լուծանք">լուծանքի</a> կամ «անվտանգության գոտիների համախտանիշի» փաստերը հանգեցրել են ուղևորների անվտանգության կանոնակարգերի աստիճանական վերանայմանը գրեթե բոլոր զարգացած երկրներում, որպեսզի պահանջվեն երեք կետանոց գոտիներ մարդատար մեքենաների բոլոր նստատեղերում։ 2007 թվականի սեպտեմբերի 1-ից ԱՄՆ-ում վաճառվող բոլոր նոր մեքենաների համար պահանջվում է գոտկային և ուսային գոտի ունենալ հետևի կենտրոնական նստատեղում<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երեք_կետով"><span id=".D4.B5.D6.80.D5.A5.D6.84_.D5.AF.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D5.BE"></span>Երեք կետով</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Երեք կետով" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Երեք կետով"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Seatbelt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Seatbelt.jpg/170px-Seatbelt.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Seatbelt.jpg/255px-Seatbelt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Seatbelt.jpg/340px-Seatbelt.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Երեք կետով ամրագոտի</figcaption></figure> <p>Երեք կետանոց գոտին Y-աձև դասավորվածություն է, որը գոտկատեղի և ուսի գոտին է միասին։ Առանձին գոտկատեղի գոտու նման, բախման ժամանակ, երեք կետանոց գոտին տարածում է շարժվող մարմնի էներգիան կրծքավանդակի, կոնքի և ուսերի վրա։ Volvo-ն առաջին արտադրական երեք կետանոց գոտին ներկայացրել է 1959 թվականին<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Երեք կետանոց գոտի ունեցող առաջին մեքենան Volvo PV 544-ն էր։ Այնուհետև Volvo-ն անվտանգության գոտիների դիզայնի նոր արտոնագիր է բացել՝ ելնելով անվտանգության շահերից, և այն անվճար հասանելի դարձրել ավտոմեքենաների այլ արտադրողներին<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="4-,_5-,_և_6-_կետով"><span id="4-.2C_5-.2C_.D6.87_6-_.D5.AF.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D5.BE"></span>4-, 5-, և 6- կետով</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. 4-, 5-, և 6- կետով" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: 4-, 5-, և 6- կետով"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg/220px-Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg/330px-Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg/440px-Bucket_seat_with_Schroth_six-point_harness_in_a_2010_Porsche_997_GT3_RS_3.8.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>6 կետանոց անվտանգության գոտի</figcaption></figure> <p>Հինգ կետանոց ամրագոտիները սովորաբար լինում են մանկական նստատեղերում և մրցարշավային մեքենաներում։ Գոտկատեղի հատվածը միացված է ոտքերի միջև գտնվող գոտուն, և կան երկու ուսի գոտիներ, որոնք կազմում են նստատեղին կցելու հինգ կետ։ 4 կետանոց ամրագոտիները սրանց նման են, բայց առանց ոտքերի գոտու, մինչդեռ 6 կետանոց անվտանգության գոտին ունի երկու գոտի ոտքերի միջև։ NASCAR-ում 6 կետանոց ամրագոտին հայտնի է դարձել Դեյլ Էռնհարդտի մահից հետո, ով հինգ կետանոց գոտի էր կրում, երբ ենթարկվել մահացու վթարի։ Քանի որ սկզբում կարծել են, որ նրա գոտին կոտրվել է և հարվածից կոտրել է պարանոցը, որոշ թիմեր այդ պատճառով պատվիրել են վեց կետանոց կապանք<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="7_կետով"><span id="7_.D5.AF.D5.A5.D5.BF.D5.B8.D5.BE"></span>7 կետով</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. 7 կետով" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: 7 կետով"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Աերոբատիկական օդանավերը հաճախ օգտագործում են համակցված ամրագոտի, որը բաղկացած է հինգ կետանոց ամրագոտուց, որի վրա ավելորդ կողային գոտին ամրացված է օդանավի այլ մասի վրա, այնպիսի մանևրների ժամանակ, որոնք օդաչուին հանում են նստատեղից։ Օդաչուից պահանջվում է անջատել երկու ամրագոտիները, եթե անհրաժեշտ է պարաշյուտով թռչել խափանված ինքնաթիռից։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 30em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:0_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation report cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-nrd.nhtsa.dot.gov/Pubs/806572.pdf">Passenger Car Front Seat Occupant Protection</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (Report). National Highway Traffic Safety Administration, Plans and Programs, Office of Planning and Analysis. 1984 թ․ հուլիսի 11. էջ IV-2<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 14-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=report&rft.btitle=Passenger+Car+Front+Seat+Occupant+Protection&rft.pages=IV-2&rft.pub=National+Highway+Traffic+Safety+Administration%2C+Plans+and+Programs%2C+Office+of+Planning+and+Analysis&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-nrd.nhtsa.dot.gov%2FPubs%2F806572.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160221213309/http://www.cdc.gov/Motorvehiclesafety/seatbelts/facts.html">«Seat Belts: Get the Facts»</a>. <i>Motor Vehicle Safety</i>. Centers for Disease Control. 2015 թ․ օգոստոսի 20. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/Motorvehiclesafety/seatbelts/facts.html">օրիգինալից</a> 2016 թ․ փետրվարի 21-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 15-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Motor+Vehicle+Safety&rft.atitle=Seat+Belts%3A+Get+the+Facts&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2FMotorvehiclesafety%2Fseatbelts%2Ffacts.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161104005312/http://tragoslaw.com/clearwater-car-accident-lawyer/injuries/">«Clearwater Car Accident Injuries | Whiplash Injuries»</a>. <i>Clearwater Injury Lawyer</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tragoslaw.com/clearwater-car-accident-lawyer/injuries/">օրիգինալից</a> 2016 թ․ նոյեմբերի 4-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 2-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Clearwater+Injury+Lawyer&rft.atitle=Clearwater+Car+Accident+Injuries+%7C+Whiplash+Injuries&rft_id=http%3A%2F%2Ftragoslaw.com%2Fclearwater-car-accident-lawyer%2Finjuries%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-CohenLeinav-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CohenLeinav_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFCohenEinav" class="citation journal cs1">Cohen, Alma; Einav, Liran (2001 թ․ դեկտեմբերի 10). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.law.harvard.edu/programs/olin_center/papers/pdf/341.pdf">«The Effects of Mandatory Seat Belt Laws on Driving Behavior and Traffic Fatalities»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>SSRN</i>. Rochester, NY. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2139%2Fssrn.293582">10.2139/ssrn.293582</a>. <a href="/w/index.php?title=S2CID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="S2CID (identifier) (դեռ գրված չէ)">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:152488364">152488364</a>. <a href="/w/index.php?title=SSRN_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="SSRN (identifier) (դեռ գրված չէ)">SSRN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=293582">293582</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 2-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=SSRN&rft.atitle=The+Effects+of+Mandatory+Seat+Belt+Laws+on+Driving+Behavior+and+Traffic+Fatalities&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A152488364%23id-name%3DS2CID&rft_id=https%3A%2F%2Fpapers.ssrn.com%2Fsol3%2Fpapers.cfm%3Fabstract_id%3D293582%23id-name%3DSSRN&rft_id=info%3Adoi%2F10.2139%2Fssrn.293582&rft.aulast=Cohen&rft.aufirst=Alma&rft.au=Einav%2C+Liran&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.law.harvard.edu%2Fprograms%2Folin_center%2Fpapers%2Fpdf%2F341.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-DOTHS810741-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-DOTHS810741_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-DOTHS810741_5-1">5,1</a></sup></span> <span class="reference-text">DOT HS 810 741 4. Title and Subtitle 5. Report Date An Analysis of Motor Vehicle Rollover Crashes and March 2007 Injury outcomes</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFManby" class="citation news cs1">Manby, Frederic (2009 թ․ օգոստոսի 24). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160102042045/http://www.yorkshirepost.co.uk/news/analysis/clunk-click-an-invention-that-s-saved-lives-for-50-years-1-2296965">«Clunk, click – an invention that's saved lives for 50 years»</a>. <i>Yorkshire Post</i>. Johnston Press Digital Publishing. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yorkshirepost.co.uk/features/Clunk-click--an-invention.5583475.jp?articlepage=1">օրիգինալից</a> 2016 թ․ հունվարի 2-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Yorkshire+Post&rft.atitle=Clunk%2C+click+%E2%80%93+an+invention+that%27s+saved+lives+for+50+years&rft.aulast=Manby&rft.aufirst=Frederic&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.yorkshirepost.co.uk%2Ffeatures%2FClunk-click--an-invention.5583475.jp%3Farticlepage%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110226051243/http://www.hmri.org/HMRI_News/HMRI_News_-_May_2003/Shelden_Memorial/shelden_memorial.html">«HMRI News»</a>. <i>Hmri.org</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hmri.org/HMRI_News/HMRI_News_-_May_2003/Shelden_Memorial/shelden_memorial.html">օրիգինալից</a> 2011 թ․ փետրվարի 26-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 2-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Hmri.org&rft.atitle=HMRI+News&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hmri.org%2FHMRI_News%2FHMRI_News_-_May_2003%2FShelden_Memorial%2Fshelden_memorial.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFJanik" class="citation web cs1">Janik, Erika (2017 թ․ սեպտեմբերի 25). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wpr.org/surprisingly-controversial-history-seat-belts">«The Surprisingly Controversial History Of Seat Belts»</a>. <i>Wisconsin Public Radio</i><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Wisconsin+Public+Radio&rft.atitle=The+Surprisingly+Controversial+History+Of+Seat+Belts&rft.aulast=Janik&rft.aufirst=Erika&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.wpr.org%2Fsurprisingly-controversial-history-seat-belts&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Nash-1949-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Nash-1949_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFRonan" class="citation book cs1">Ronan, Larry (1979 թ․ ապրիլ). <i>Seatbelts: 1949-1956</i>. U.S. Department of Transportation, National Highway Traffic Safety Administration (DOT-TSC-NHTSA-79-1). էջ 17.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Seatbelts%3A+1949-1956&rft.pages=17&rft.pub=U.S.+Department+of+Transportation%2C+National+Highway+Traffic+Safety+Administration+%28DOT-TSC-NHTSA-79-1%29&rft.aulast=Ronan&rft.aufirst=Larry&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-MSN_Before_face_masks-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-MSN_Before_face_masks_10-0">10,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-MSN_Before_face_masks_10-1">10,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFAckerman" class="citation news cs1">Ackerman, Daniel (2020 թ․ մայիսի 26). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201120224357/https://www.msn.com/en-us/news/us/before-face-masks-americans-went-to-war-against-seat-belts/ar-BB14CsNG">«Before face masks, Americans went to war against seat belts»</a>. <i>msn.com</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.msn.com/en-us/news/us/before-face-masks-americans-went-to-war-against-seat-belts/ar-BB14CsNG">օրիգինալից</a> 2020 թ․ նոյեմբերի 20-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=msn.com&rft.atitle=Before+face+masks%2C+Americans+went+to+war+against+seat+belts&rft.aulast=Ackerman&rft.aufirst=Daniel&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.msn.com%2Fen-us%2Fnews%2Fus%2Fbefore-face-masks-americans-went-to-war-against-seat-belts%2Far-BB14CsNG&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-JAMA-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JAMA_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFShelden" class="citation journal cs1">Shelden, C. Hunter (1955 թ․ նոյեմբերի 5). «Prevention, the only cure for head injuries resulting from automobile accidents». <i>Journal of the American Medical Association</i>. <b>159</b> (10): 981–6. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1001%2Fjama.1955.02960270001001">10.1001/jama.1955.02960270001001</a>. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/13263134">13263134</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+American+Medical+Association&rft.atitle=Prevention%2C+the+only+cure+for+head+injuries+resulting+from+automobile+accidents&rft.volume=159&rft.issue=10&rft.pages=981-6&rft_id=info%3Adoi%2F10.1001%2Fjama.1955.02960270001001&rft_id=info%3Apmid%2F13263134&rft.aulast=Shelden&rft.aufirst=C.+Hunter&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121013054127/http://www.freepatentsonline.com/2855215.html">«Automobile safety belt system - Patent 2855215»</a>. <i>Freepatentsonline.com</i>. 1958 թ․ հոկտեմբերի 7. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.freepatentsonline.com/2855215.html">օրիգինալից</a> 2012 թ․ հոկտեմբերի 13-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 3-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Freepatentsonline.com&rft.atitle=Automobile+safety+belt+system+-+Patent+2855215&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.freepatentsonline.com%2F2855215.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-independent.co.uk-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-independent.co.uk_13-0">13,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-independent.co.uk_13-1">13,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/features/the-man-who-saved-a-million-lives-nils-bohlin--inventor-of-the-seatbelt-1773844.html">«The man who saved a million lives: Nils Bohlin - inventor of the seat belt»</a>. <i>The Independent</i>. 2009 թ․ օգոստոսի 19<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 8-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Independent&rft.atitle=The+man+who+saved+a+million+lives%3A+Nils+Bohlin+-+inventor+of+the+seat+belt&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.independent.co.uk%2Flife-style%2Fgadgets-and-tech%2Ffeatures%2Fthe-man-who-saved-a-million-lives-nils-bohlin--inventor-of-the-seatbelt-1773844.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110227041041/http://www.trollhattansaab.net/page/5">«Trollhattan Saab—Saab 9-1, 9-3, 9-4x, 9-5, 9-7x News»</a>. <i>Trollhattansaab.net</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.trollhattansaab.net/page/5">օրիգինալից</a> 2011 թ․ փետրվարի 27-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 2-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Trollhattansaab.net&rft.atitle=Trollhattan+Saab%E2%80%94Saab+9-1%2C+9-3%2C+9-4x%2C+9-5%2C+9-7x+News&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.trollhattansaab.net%2Fpage%2F5&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFAndréassonBäckström2000" class="citation book cs1">Andréasson, Rune; Bäckström, Claes-Göran (2000). <i>The Seat Belt: Swedish Research and Development for Global Automotive Safety</i>. Stockholm: Kulturvårdskommittén Vattenfall. էջեր 9, 15–16. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9789163093890" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9789163093890"><bdi>9789163093890</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Seat+Belt%3A+Swedish+Research+and+Development+for+Global+Automotive+Safety&rft.place=Stockholm&rft.pages=9%2C+15-16&rft.pub=Kulturv%C3%A5rdskommitt%C3%A9n+Vattenfall&rft.date=2000&rft.isbn=9789163093890&rft.aulast=Andr%C3%A9asson&rft.aufirst=Rune&rft.au=B%C3%A4ckstr%C3%B6m%2C+Claes-G%C3%B6ran&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFJohnson2021" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a href="/w/index.php?title=Steven_Johnson_(author)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Steven Johnson (author) (դեռ գրված չէ)">Johnson, Steven</a> (2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/extralifeshorthi0000john"><i>Extra Life</i></a> (անգլերեն) (1st ed.). <a href="/w/index.php?title=Riverhead_Books&action=edit&redlink=1" class="new" title="Riverhead Books (դեռ գրված չէ)">Riverhead Books</a>. էջեր <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/extralifeshorthi0000john/page/186">186</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-525-53885-1" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-525-53885-1"><bdi>978-0-525-53885-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Extra+Life&rft.pages=186&rft.edition=1st&rft.pub=Riverhead+Books&rft.date=2021&rft.isbn=978-0-525-53885-1&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Steven&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fextralifeshorthi0000john&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFBohlin1967" class="citation conference cs1">Bohlin, Nils I. (1967). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sae.org/publications/technical-papers/content/670925/"><i>A Statistical Analysis of 28,000 Accidents with Emphasis on Occupant Restraint Value</i></a>. 11th Stapp Car Crash Conference. Society of Automotive Engineers. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.4271%2F670925">10.4271/670925</a>. SAE Technical Paper 670925<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=conference&rft.btitle=A+Statistical+Analysis+of+28%2C000+Accidents+with+Emphasis+on+Occupant+Restraint+Value&rft.pub=Society+of+Automotive+Engineers&rft.date=1967&rft_id=info%3Adoi%2F10.4271%2F670925&rft.aulast=Bohlin&rft.aufirst=Nils+I.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sae.org%2Fpublications%2Ftechnical-papers%2Fcontent%2F670925%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080514220650/http://www.driverstechnology.co.uk/seatbelts.htm">«A Potted Seat Belt History»</a>. Drivers Technology. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.driverstechnology.co.uk/seatbelts.htm">օրիգինալից</a> 2008 թ․ մայիսի 14-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Potted+Seat+Belt+History&rft.pub=Drivers+Technology&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.driverstechnology.co.uk%2Fseatbelts.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:1_19-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKumar" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Kumar, R. Senthil (2016 թ․ ապրիլի 19). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=11nSBQAAQBAJ&dq=seat+belt+material+nylon+polyester&pg=PA252"><i>Textiles for Industrial Applications</i></a> (անգլերեն). CRC Press. էջ 252. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-1-4665-6650-7" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-1-4665-6650-7"><bdi>978-1-4665-6650-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Textiles+for+Industrial+Applications&rft.pages=252&rft.pub=CRC+Press&rft.isbn=978-1-4665-6650-7&rft.aulast=Kumar&rft.aufirst=R.+Senthil&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D11nSBQAAQBAJ%26dq%3Dseat%2Bbelt%2Bmaterial%2Bnylon%2Bpolyester%26pg%3DPA252&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:2-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:2_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFAhmadRasheedNawab" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Ahmad, Sheraz; Rasheed, Abher; Nawab, Yasir (2020 թ․ օգոստոսի 21). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_uD4DwAAQBAJ&dq=seat+belt+material+nylon+polyester&pg=PA72"><i>Fibers for Technical Textiles</i></a> (անգլերեն). Springer Nature. էջեր 72–73. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-3-030-49224-3" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-3-030-49224-3"><bdi>978-3-030-49224-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fibers+for+Technical+Textiles&rft.pages=72-73&rft.pub=Springer+Nature&rft.isbn=978-3-030-49224-3&rft.aulast=Ahmad&rft.aufirst=Sheraz&rft.au=Rasheed%2C+Abher&rft.au=Nawab%2C+Yasir&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_uD4DwAAQBAJ%26dq%3Dseat%2Bbelt%2Bmaterial%2Bnylon%2Bpolyester%26pg%3DPA72&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFFoulois1980" class="citation book cs1">Foulois, Benjamin Delahauf (1980). <i>From the Wright brothers to the astronauts</i>. Arno Press. էջ 74. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780405122118" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780405122118"><bdi>9780405122118</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=From+the+Wright+brothers+to+the+astronauts&rft.pages=74&rft.pub=Arno+Press&rft.date=1980&rft.isbn=9780405122118&rft.aulast=Foulois&rft.aufirst=Benjamin+Delahauf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFPool1955" class="citation journal cs1">Pool, William C. (1955). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://texashistory.unt.edu/ark:/67531/metapth101158/m1/409/">«The Origin of Military Aviation in Texas, 1910–1913»</a>. <i>The Southwestern Historical Quarterly</i>. <b>LVIII</b> (January): 342–371<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Southwestern+Historical+Quarterly&rft.atitle=The+Origin+of+Military+Aviation+in+Texas%2C+1910%E2%80%931913&rft.volume=LVIII&rft.issue=January&rft.pages=342-371&rft.date=1955&rft.aulast=Pool&rft.aufirst=William+C.&rft_id=http%3A%2F%2Ftexashistory.unt.edu%2Fark%3A%2F67531%2Fmetapth101158%2Fm1%2F409%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGiles" class="citation journal cs1">Giles, Barney M. (1950 թ․ հոկտեմբեր). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://texashistory.unt.edu/ark:/67531/metapth101133/m1/199/">«Early Military Aviation in Texas»</a>. <i>The Southwestern Historical Quarterly</i>. <b>LIV</b> (October): 145–146<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Southwestern+Historical+Quarterly&rft.atitle=Early+Military+Aviation+in+Texas&rft.volume=LIV&rft.issue=October&rft.pages=145-146&rft.aulast=Giles&rft.aufirst=Barney+M.&rft_id=https%3A%2F%2Ftexashistory.unt.edu%2Fark%3A%2F67531%2Fmetapth101133%2Fm1%2F199%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFUnited_States_Congress_House_Committee_on_Public_Works_Subcommittee_on_Roads1972" class="citation web cs1">United States Congress House Committee on Public Works Subcommittee on Roads (1972). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=3XoqAAAAMAAJ&dq=First+lap+belt&pg=PA180">«1972 Highway Legislation: Hearings, Ninety-second Congress, Second Session»</a>. U.S. Government Printing Office. էջ 180<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=1972+Highway+Legislation%3A+Hearings%2C+Ninety-second+Congress%2C+Second+Session&rft.pages=180&rft.pub=U.S.+Government+Printing+Office&rft.date=1972&rft.au=United+States+Congress+House+Committee+on+Public+Works+Subcommittee+on+Roads&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D3XoqAAAAMAAJ%26dq%3DFirst%2Blap%2Bbelt%26pg%3DPA180&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Hedgbeth-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hedgbeth_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHedgbeth" class="citation web cs1">Hedgbeth, Llewellyn. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201112012158/http://www.secondchancegarage.com/public/seat-belt-history.cfm">«Development of Automotive Seatbelts»</a>. <i>Second Chance Garage</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.secondchancegarage.com/public/seat-belt-history.cfm">օրիգինալից</a> 2020 թ․ նոյեմբերի 12-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Second+Chance+Garage&rft.atitle=Development+of+Automotive+Seatbelts&rft.aulast=Hedgbeth&rft.aufirst=Llewellyn&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.secondchancegarage.com%2Fpublic%2Fseat-belt-history.cfm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Fischer-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Fischer_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFFischer" class="citation web cs1">Fischer, Kurt (2011 թ․ փետրվարի 16). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151030101851/http://www.umtri.umich.edu/content/Kurt.Fisher.Safety.2011.pdf">«A Supplier's Perspective on Automotive Safety – Past, Present & Future»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. University of Michigan - UMTRI Automotive Safety Conference. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://umtri.umich.edu/content/Kurt.Fisher.Safety.2011.pdf">օրիգինալից</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 10-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Supplier%27s+Perspective+on+Automotive+Safety+%E2%80%93+Past%2C+Present+%26+Future&rft.pub=University+of+Michigan+-+UMTRI+Automotive+Safety+Conference&rft.aulast=Fischer&rft.aufirst=Kurt&rft_id=http%3A%2F%2Fumtri.umich.edu%2Fcontent%2FKurt.Fisher.Safety.2011.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFMettner" class="citation journal cs1">Mettner, J. (2006 թ․ մայիս). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.minnesotamedicine.com/Past-Issues/Past-Issues-2006/May-2006/Pulse-Crash-May-2006">«<span class="cs1-kern-left"></span>"Crash" Was His Name; Car Safety Was His Game»</a>. <i>Minnesota Medicine</i>. <b>89</b> (5): 16–7. <a href="/wiki/PMID_(identifier)" class="mw-redirect" title="PMID (identifier)">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16764412">16764412</a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Minnesota+Medicine&rft.atitle=%22Crash%22+Was+His+Name%3B+Car+Safety+Was+His+Game&rft.volume=89&rft.issue=5&rft.pages=16-7&rft_id=info%3Apmid%2F16764412&rft.aulast=Mettner&rft.aufirst=J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.minnesotamedicine.com%2FPast-Issues%2FPast-Issues-2006%2FMay-2006%2FPulse-Crash-May-2006&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFJohnson2021" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a href="/w/index.php?title=Steven_Johnson_(author)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Steven Johnson (author) (դեռ գրված չէ)">Johnson, Steven</a> (2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/extralifeshorthi0000john"><i>Extra Life</i></a> (անգլերեն) (1st ed.). <a href="/w/index.php?title=Riverhead_Books&action=edit&redlink=1" class="new" title="Riverhead Books (դեռ գրված չէ)">Riverhead Books</a>. էջեր <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/extralifeshorthi0000john/page/187">187</a>–188. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-525-53885-1" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-525-53885-1"><bdi>978-0-525-53885-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Extra+Life&rft.pages=187-188&rft.edition=1st&rft.pub=Riverhead+Books&rft.date=2021&rft.isbn=978-0-525-53885-1&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Steven&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fextralifeshorthi0000john&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100325092859/http://www.nhtsa.dot.gov/cars/rules/rulings/Anton_FRNov16.html">«Federal Motor Vehicle Safety Standards; Occupant Crash Protection. Final Rule»</a>. <i>nhtsa.dot.gov</i>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nhtsa.dot.gov/cars/rules/rulings/Anton_FRNov16.html">օրիգինալից</a> 2010 թ․ մարտի 25-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 2-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=nhtsa.dot.gov&rft.atitle=Federal+Motor+Vehicle+Safety+Standards%3B+Occupant+Crash+Protection.+Final+Rule&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nhtsa.dot.gov%2Fcars%2Frules%2Frulings%2FAnton_FRNov16.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.volvoclub.org.uk/press/releases/2007/20_years_air_bags.shtml">«Volvo Cars airbag celebrates 20 years»</a>. <i>Volvoclub.org.uk</i>. 2007 թ․ մայիսի 26<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 29-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Volvoclub.org.uk&rft.atitle=Volvo+Cars+airbag+celebrates+20+years&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.volvoclub.org.uk%2Fpress%2Freleases%2F2007%2F20_years_air_bags.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.history.com/this-day-in-history/three-point-seatbelt-inventor-nils-bohlin-born">«Three-point seatbelt inventor Nils Bohlin born»</a>. <i>History.com</i>. 2020 թ․ հուլիսի 15<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=History.com&rft.atitle=Three-point+seatbelt+inventor+Nils+Bohlin+born&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.history.com%2Fthis-day-in-history%2Fthree-point-seatbelt-inventor-nils-bohlin-born&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation pressrelease cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theautochannel.com/news/2009/08/11/473711.html">«Volvo's Three-Point Safety Belt Celebrates 50 Years of Saving Lives»</a>. <i>theautochannel.com</i> (Press release). 2009 թ․ օգոստոսի 11<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 11-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Volvo%27s+Three-Point+Safety+Belt+Celebrates+50+Years+of+Saving+Lives&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theautochannel.com%2Fnews%2F2009%2F08%2F11%2F473711.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sports.espn.go.com/rpm/nascar/cup/columns/story?columnist=hinton_ed&id=6116145">«Earnhardt's death a watershed moment»</a>. <i>Sports.espn.go.com</i>. 2011 թ․ փետրվարի 7<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 30-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Sports.espn.go.com&rft.atitle=Earnhardt%27s+death+a+watershed+moment&rft_id=http%3A%2F%2Fsports.espn.go.com%2Frpm%2Fnascar%2Fcup%2Fcolumns%2Fstory%3Fcolumnist%3Dhinton_ed%26id%3D6116145&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամրագոտի&oldid=9826662">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամրագոտի&oldid=9826662</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Անհատական պաշտպանության միջոցներ">Անհատական պաշտպանության միջոցներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%BE%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Անվտանգության սարքեր">Անվտանգության սարքեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%BE%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Անվտանգություն">Անվտանգություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Ապահովություն">Ապահովություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%BE%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Ավտոմեքենաներ">Ավտոմեքենաներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%BE%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%A2%D5%AB%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Ավտոմոբիլային անվտանգություն">Ավտոմոբիլային անվտանգություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կատեգորիա:Հայտնագործություններ Շվեդիայում">Հայտնագործություններ Շվեդիայում</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%93%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Փոխադրամիջոցների մասեր">Փոխադրամիջոցների մասեր</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիա: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 16 Ապրիլի 2024-ի ժամը 16:01-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB&section=1&veaction=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-m9w6c","wgBackendResponseTime":173,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.283","walltime":"0.569","ppvisitednodes":{"value":1534,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":61940,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":221,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":100067,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 261.872 1 -total"," 94.32% 247.005 1 Կաղապար:Reflist"," 29.01% 75.966 1 Կաղապար:Cite_report"," 18.20% 47.671 13 Կաղապար:Cite_web"," 11.94% 31.279 7 Կաղապար:Cite_book"," 8.14% 21.314 5 Կաղապար:Cite_journal"," 6.33% 16.581 4 Կաղապար:Cite_news"," 2.43% 6.365 1 Կաղապար:Cite_conference"," 2.18% 5.713 1 Կաղապար:Cite_press_release"," 1.13% 2.967 1 Կաղապար:Lang-en"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.157","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3828683,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-bf56d8766-vpkc9","timestamp":"20241114100803","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0531\u0574\u0580\u0561\u0563\u0578\u057f\u056b","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D5%BF%D5%AB","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q200403","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q200403","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2024-03-28T09:02:42Z","dateModified":"2024-04-16T16:01:55Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/40\/Female_driver_buckling_seatbelt.jpg"}</script> </body> </html>