CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Powstanie w Czeczenii (1940–1944) – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"1988f872-0a7d-4379-ad36-13a607dde7c1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Powstanie_w_Czeczenii_(1940–1944)","wgTitle":"Powstanie w Czeczenii (1940–1944)","wgCurRevisionId":75360572,"wgRevisionId":75360572,"wgArticleId":4821745,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon odn bez numeru strony","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox","Powstanie w Czeczeno-Inguszetii 1940–1944","Ruch oporu podczas II wojny światowej","Antykomunistyczny ruch oporu w ZSRR","Historia Czeczenii"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext", "wgRelevantPageName":"Powstanie_w_Czeczenii_(1940–1944)","wgRelevantArticleId":4821745,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75360572,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q714706","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture", "bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready", "wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Powstanie w Czeczenii (1940–1944) – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Powstanie_w_Czeczenii_1940–1944 rootpage-Powstanie_w_Czeczenii_1940–1944 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Powstanie+w+Czeczenii+%281940%E2%80%931944%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Powstanie+w+Czeczenii+%281940%E2%80%931944%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Powstanie+w+Czeczenii+%281940%E2%80%931944%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Powstanie+w+Czeczenii+%281940%E2%80%931944%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Początek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Początek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Początek</span> </div> </a> <ul id="toc-Początek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Niemieckie_wsparcie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Niemieckie_wsparcie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Niemieckie wsparcie</span> </div> </a> <ul id="toc-Niemieckie_wsparcie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Deportacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Deportacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Deportacja</span> </div> </a> <ul id="toc-Deportacja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Powstanie w Czeczenii (1940–1944)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 15 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">15 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D9%86_1940-1944" title="تمرد الشيشان 1940-1944 – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تمرد الشيشان 1940-1944" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C3%87e%C3%A7enistan_%C3%BCsyan%C4%B1_(1940-1944)" title="Çeçenistan üsyanı (1940-1944) – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Çeçenistan üsyanı (1940-1944)" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%AA%E0%A7%A6%E2%80%93%E0%A7%A7%E0%A7%AF%E0%A7%AA%E0%A7%AA_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%A8-%E0%A6%87%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A7%81%E0%A6%B6_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%B9" title="১৯৪০–১৯৪৪ সালের চেচেন-ইঙ্গুশ বিদ্রোহ – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="১৯৪০–১৯৪৪ সালের চেচেন-ইঙ্গুশ বিদ্রোহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5_%D0%A5%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%86%D1%81%D1%80%D0%B0%D1%96%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Паўстаньне Хасана Ісраілава – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Паўстаньне Хасана Ісраілава" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/1940%E2%80%931944_insurgency_in_Chechnya" title="1940–1944 insurgency in Chechnya – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="1940–1944 insurgency in Chechnya" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/1940-1944ko_txetxeniar_altxamendua" title="1940-1944ko txetxeniar altxamendua – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="1940-1944ko txetxeniar altxamendua" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Insurrection_de_1940-1944_en_Tch%C3%A9tch%C3%A9nie" title="Insurrection de 1940-1944 en Tchétchénie – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Insurrection de 1940-1944 en Tchétchénie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Insurrezione_cecena_del_1940-1944" title="Insurrezione cecena del 1940-1944 – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Insurrezione cecena del 1940-1944" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Insurg%C3%AAncia_na_Chech%C3%AAnia_de_1940-1944" title="Insurgência na Chechênia de 1940-1944 – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Insurgência na Chechênia de 1940-1944" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%A5%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%98%D1%81%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Восстание Хасана Исраилова – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Восстание Хасана Исраилова" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ustanak_Hasana_Israilova" title="Ustanak Hasana Israilova – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ustanak Hasana Israilova" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2-%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%B5%E0%B8%A2_%E0%B8%84.%E0%B8%A8._1940%E2%80%931944" title="การก่อการกำเริบในเชชเนีย-อิงกูเชเตีย ค.ศ. 1940–1944 – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="การก่อการกำเริบในเชชเนีย-อิงกูเชเตีย ค.ศ. 1940–1944" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/1940-1944_%C3%87e%C3%A7enistan_Ayaklanmas%C4%B1" title="1940-1944 Çeçenistan Ayaklanması – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="1940-1944 Çeçenistan Ayaklanması" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%A5%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%86%D1%81%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Повстання Хасана Ісраїлова – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Повстання Хасана Ісраїлова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/1940%E8%87%B31944%E5%B9%B4%E8%BD%A6%E8%87%A3%E5%8F%9B%E4%B9%B1" title="1940至1944年车臣叛乱 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="1940至1944年车臣叛乱" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q714706#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&oldid=75360572" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Powstanie_w_Czeczenii_%281940%E2%80%931944%29&id=75360572&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPowstanie_w_Czeczenii_%281940%25E2%2580%25931944%29"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPowstanie_w_Czeczenii_%281940%25E2%2580%25931944%29"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Powstanie+w+Czeczenii+%281940%E2%80%931944%29"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Powstanie_w_Czeczenii_%281940%E2%80%931944%29&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q714706" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71424948">.mw-parser-output .infobox.wojna .naglowek{background:#ddd;text-align:center;border:1px solid #aaa}.mw-parser-output .infobox.wojna-najnowsze .naglowek{background:LightSteelBlue}.mw-parser-output .infobox.wojna-nowozytnosc .naglowek{background:LightGreen}.mw-parser-output .infobox.wojna-starozytnosc .naglowek{background:DarkSalmon}.mw-parser-output .infobox.wojna-sredniowiecze .naglowek{background:LightGray}.mw-parser-output .infobox.wojna-fikcyjna .naglowek{background:#ccccff}</style> <table class="infobox wojna wojna-najnowsze"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Powstanie w Czeczenii</div> </caption> <tbody><tr> <td colspan="2" style="background:#eee; color:black; text-align:center; font-style:italic; border-bottom:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojna światowa</a> </td></tr> <tr> <th>Czas </th> <td> <p>styczeń 1940 – 15 grudnia 1944 </p> </td></tr> <tr> <th>Miejsce </th> <td> <p><a href="/wiki/Czecze%C5%84sko-Inguska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Czeczeńsko-Inguska ASRR</a>, <a href="/wiki/Dagesta%C5%84ska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Dagestańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Dagestańska ASRR</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Terytorium </th> <td> <p><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Przyczyna </th> <td> <p>dążenia niepodległościowe Czeczenów,<br />istnienie reżimu komunistycznego </p> </td></tr> <tr> <th>Wynik </th> <td> <p>zwycięstwo ZSRR,<br /><a href="/wiki/Operacja_%E2%80%9ESoczewica%E2%80%9D" class="mw-redirect" title="Operacja „Soczewica”">deportacja Czeczenów i Inguszów</a> </p> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Strony konfliktu </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Nordkaukasien_legion_flag.svg/22px-Nordkaukasien_legion_flag.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Nordkaukasien_legion_flag.svg/33px-Nordkaukasien_legion_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Nordkaukasien_legion_flag.svg/44px-Nordkaukasien_legion_flag.svg.png 2x" data-file-width="680" data-file-height="456" /></span></span></span> <a href="/w/index.php?title=Tymczasowy_Ludowy_Rz%C4%85d_Rewolucyjny_Czeczenii-Inguszetii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tymczasowy Ludowy Rząd Rewolucyjny Czeczenii-Inguszetii (strona nie istnieje)">Tymczasowy Ludowy Rząd Rewolucyjny Czeczenii-Inguszetii</a><br /><b>Wsparcie:</b><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/22px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/33px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg/44px-Flag_of_Germany_%281935%E2%80%931945%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzesza</a> </td> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/22px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/33px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg/44px-Flag_of_the_Soviet_Union_%281936_%E2%80%93_1955%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">ZSRR</a> <ul><li><a href="/wiki/Czecze%C5%84sko-Inguska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Czeczeńsko-Inguska ASRR</a></li></ul> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Dowódcy </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td><a href="/wiki/Chasan_Israi%C5%82ow" title="Chasan Israiłow">Chasan Israiłow</a> †<br /><a href="/wiki/Majrbiek_Szeripow" title="Majrbiek Szeripow">Majrbiek Szeripow</a> †<br /><a href="/wiki/Ahmed_Chuczbarow" title="Ahmed Chuczbarow">Ahmed Chuczbarow</a> </td> <td><a href="/wiki/Su%C5%82tan_A%C5%82bogaczijew" title="Sułtan Ałbogaczijew">Sułtan Ałbogaczijew</a><br /><a href="/wiki/Wiktor_Drozdow" title="Wiktor Drozdow">Wiktor Drozdow</a><br /><a href="/wiki/Wasilij_Chomienko" title="Wasilij Chomienko">Wasilij Chomienko</a> † </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Siły </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td>5 000 (listopad 1941)<br />6 540–18 000 (luty 1943)<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup><br />50 niemieckich sabotażystów<sup id="cite_ref-Urałow_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Urałow-2">[2]</a></sup> </td> <td>111 000 </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek" style="font-weight:bold;">Straty </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab fixed"> <tbody><tr class="ibox2x1"> <td>657 zabitych,<br />3 875 pojmanych wg Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej (PAFR)<sup id="cite_ref-Pychałow_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pychałow-3">[3]</a></sup><br />4 368 zabitych wg innych opracowań<sup id="cite_ref-Абрамян_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Абрамян-4">[4]</a></sup> </td> <td>269 zbitych<br />(165 w walce,<br />104 zamordowanych)<br />wg PAFR<sup id="cite_ref-Pychałow_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pychałow-3">[3]</a></sup><br />~12 000 zabitych wg niezależnych opracowań<sup id="cite_ref-Urałow_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Urałow-2">[2]</a></sup> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr style="display:none;"> <th colspan="2">brak współrzędnych </th></tr> </tbody></table> <p><b>Powstanie w Czeczenii w latach 1940–1944</b> (w rosyjskiej <a href="/wiki/Historiografia" title="Historiografia">historiografii</a> znane również jako <b>powstanie Chasana Israiłowa</b>) – <a href="/wiki/Powstanie" title="Powstanie">powstanie</a> ludności miejscowej w <a href="/wiki/Czecze%C5%84sko-Inguska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Czeczeńsko-Inguskiej</a> i <a href="/wiki/Dagesta%C5%84ska_Autonomiczna_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Dagestańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka">Dagestańskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej</a> przeciwko <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">władzom sowieckim</a>. Wybuchło na początku 1940 r. pod wodzą <a href="/wiki/Chasan_Israi%C5%82ow" title="Chasan Israiłow">Chasana Israiłowa</a>, osiągnęło swoje apogeum w 1942 r. podczas <a href="/wiki/Operacja_Fall_Blau" title="Operacja Fall Blau">niemieckiej inwazji na Kaukaz Północny</a>, a zakończyło się na początku 1944 r. <a href="/wiki/Operacja_%E2%80%9ESoczewica%E2%80%9D" class="mw-redirect" title="Operacja „Soczewica”">masową koncentracją i deportacją</a> <a href="/wiki/Wajnachowie" title="Wajnachowie">Wajnachów</a> (<a href="/wiki/Czeczeni" title="Czeczeni">Czeczenów</a> i <a href="/wiki/Ingusze" title="Ingusze">Inguszów</a>) z ich ojczystych ziem, połączoną z przymusowym osiedlaniem w wybranych miejscach na całym terytorium ZSRR, w wyniku czego zginęło co najmniej 144 000 cywilów. Jednak rozproszony opór partyzantów w górach utrzymywał się jeszcze przez kilka kolejnych lat. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Początek"><span id="Pocz.C4.85tek"></span>Początek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Początek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Początek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pod koniec 1939 r., zachęcony radzieckimi porażkami w <a href="/wiki/Wojna_zimowa" title="Wojna zimowa">wojnie z Finlandią</a>, były <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunistyczny</a> intelektualista Chasan Israiłow i jego brat Hussein założyli bazę <a href="/wiki/Partyzantka" class="mw-redirect" title="Partyzantka">partyzancką</a> w górach południowo-wschodniej Czeczenii, gdzie pracowali nad zorganizowaniem zjednoczonego ruchu partyzanckiego, aby przygotować masowe, skoordynowane zbrojne powstanie przeciwko Sowietom. Na początku lutego 1940 r. rebelianci Israiłowa przejęli kontrolę nad kilkoma <a href="/wiki/Au%C5%82" title="Auł">aułami</a> w <a href="/w/index.php?title=Obw%C3%B3d_szatojski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Obwód szatojski (strona nie istnieje)">obwodzie szatojskim</a>. Rebeliancki rząd zainstalował się w rodzinnej wiosce Israiłowa, <a href="/w/index.php?title=Ga%C5%82anczo%C5%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gałanczoż (strona nie istnieje)">Gałanczoż</a><sup id="cite_ref-Urałow_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Urałow-2">[2]</a></sup>. Następnie powstańcy pokonali represyjne oddziały <a href="/wiki/NKWD" title="NKWD">NKWD</a> skierowane przeciwko nim, zdobywając na nich nowoczesną broń<sup id="cite_ref-Dunlop_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dunlop-5">[5]</a></sup>. </p><p>Israiłow wiele razy uzasadniał swoją decyzję o rozpoczęciu zbrojnej walki przeciwko ZSRR: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>Zdecydowałem się zostać przywódcą wojny o wyzwolenie własnego narodu. Zbyt dobrze rozumiem, że nie tylko Czeczenii-Inguszetii, ale wszystkim narodom Kaukazu trudno będzie wyzwolić się z ciężkiego jarzma czerwonego imperializmu, ale nasza żarliwa wiara w sprawiedliwość i we wzajemne wspieranie się kochających wolność narodów Kaukazu i całego świata inspirują mnie do tego czynu, w waszych oczach impertynenckiego i bezcelowego, ale w moim przekonaniu jedynego słusznego, historycznego kroku. Dzielni Finowie udowadniają teraz, że Wielkie Imperium Niewolników jest bezsilne wobec małego, ale kochającego wolność narodu. Na Kaukazie znajdzie swoją drugą Finlandię, a za nami pójdą kolejne uciśnione narody<sup id="cite_ref-Burds_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Burds-6">[6]</a></sup> </p> </blockquote> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>Od dwudziestu lat władze radzieckie walczą z moim ludem, dążąc do zniszczenia ich grupa po grupie: najpierw <a href="/wiki/Ku%C5%82ak" title="Kułak">kułacy</a>, potem <a href="/wiki/Mu%C5%82%C5%82a" title="Mułła">mułłowie</a> i „bandyci”, po nich <a href="/w/index.php?title=Bur%C5%BCuazyjny_nacjonalizm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burżuazyjny nacjonalizm (strona nie istnieje)">burżuazyjni nacjonaliści</a>. Jestem teraz pewien, że prawdziwym przedmiotem tej wojny jest anihilacja naszego narodu jako całości. Dlatego postanowiłem objąć przywództwo mojego ludu w walce o wyzwolenie<sup id="cite_ref-CITEREFWood200734_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWood200734-7">[7]</a></sup> </p> </blockquote> </div> <p>Po <a href="/wiki/Atak_Niemiec_na_ZSRR" title="Atak Niemiec na ZSRR">inwazji Niemiec na ZSRR</a> w czerwcu 1941 r. bracia Ismaiłowie zwołali 41 kolejnych spotkań w celu rekrutacji lokalnych zwolenników walki z Sowietami pod nazwą „<a href="/w/index.php?title=Tymczasowy_Ludowy_Rz%C4%85d_Rewolucyjny_Czeczenii-Inguszetii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tymczasowy Ludowy Rząd Rewolucyjny Czeczenii-Inguszetii (strona nie istnieje)">Tymczasowy Ludowy Rząd Rewolucyjny Czeczenii-Inguszetii</a>”, a pod koniec lata tego roku mieli już ponad 5000 partyzantów i co najmniej 25 000 sympatyków zorganizowanych w pięciu okręgach wojskowych obejmujących <a href="/wiki/Grozny" title="Grozny">Grozny</a>, <a href="/wiki/Gudermes" title="Gudermes">Gudermes</a> i <a href="/wiki/Ma%C5%82gobek" title="Małgobek">Małgobek</a>. Na niektórych obszarach do 80% mężczyzn było zaangażowanych w powstanie. Wiadomo, że Związek Radziecki stosował <a href="/wiki/Nalot_dywanowy" title="Nalot dywanowy">naloty dywanowe</a> przeciwko powstańcom, powodując straty przede wszystkim wśród <a href="/wiki/Cywil" title="Cywil">ludności cywilnej</a><sup id="cite_ref-Urałow_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-Urałow-2">[2]</a></sup>. Zmasowane radzieckie naloty bombowe dwukrotnie dotknęły wioski górskie w Czeczenii-Inguszetii wiosną 1942 r., całkowicie niszcząc kilka ałtów i zabijając większość ich mieszkańców, w tym dużą liczbę osób starszych i dzieci<sup id="cite_ref-Dunlop_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Dunlop-5">[5]</a></sup>. </p><p>Do 28 stycznia 1942 r. Israiłow postanowił rozszerzyć powstanie z Czeczenii-Inguszetii na jedenaście dominujących grup etnicznych na Kaukazie, tworząc Specjalną Partię Braci Kaukazu (OKPB), w celu „walki zbrojnej z bolszewickim barbarzyństwem i rosyjskim despotyzmem”. Chasan opracował także kodeks obowiązujący bojowników partyzanckich w celu utrzymania porządku i dyscypliny, który stwierdzał: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>Brutalnie mścić się na wrogach za krew naszych rodzimych braci, najlepszych synów Kaukazu; bezlitośnie niszczyć seksotów [tajni agenci], agentów i innych informatorów NKWD; kategorycznie zabraniania się [partyzantom] spędzania nocy w domach lub na wsi bez uprzedniego wystawienia warty<sup id="cite_ref-Burds_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Burds-6">[6]</a></sup> </p> </blockquote> </div> <p>W lutym 1942 r. inny czeczeński były komunista, <a href="/wiki/Majrbiek_Szeripow" title="Majrbiek Szeripow">Majrbiek Szeripow</a>, zorganizował lokalne powstanie w <a href="/w/index.php?title=Szatoj&action=edit&redlink=1" class="new" title="Szatoj (strona nie istnieje)">Szatoji</a> i próbował zdobyć <a href="/w/index.php?title=Itum-Kale&action=edit&redlink=1" class="new" title="Itum-Kale (strona nie istnieje)">Itum-Kale</a>. Jego siły zjednoczyły się z armią Israiłowa, pokładając nadzieję w spodziewanym przybyciu niemieckiego <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmachtu</a>. W sąsiednim Dagestanie rebelianci zajęli również miejscowości <a href="/w/index.php?title=Nowolakskaja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nowolakskaja (strona nie istnieje)">Nowolakskaja</a> i <a href="/wiki/Dy%C5%82ym" title="Dyłym">Dyłym</a>. Powstanie sprowokowało wielu czeczeńskich i inguskich żołnierzy <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a> do <a href="/wiki/Dezercja" title="Dezercja">dezercji</a>. Niektóre źródła podają, że całkowita liczba uciekających w góry dezerterów sięgnęła 62 750, przekraczając liczbę żołnierzy piechoty górskiej Armii Czerwonej<sup id="cite_ref-Абрамян_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Абрамян-4">[4]</a></sup>. W rzeczywistości liczba ta odnosi się do całego <a href="/wiki/Kaukaz_P%C3%B3%C5%82nocny" title="Kaukaz Północny">Kaukazu Północnego</a> przez cały okres wojny<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Niemieckie_wsparcie">Niemieckie wsparcie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Niemieckie wsparcie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Niemieckie wsparcie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>25 sierpnia 1942 r. dziewięciu wyszkolonych przez Niemców <a href="/wiki/Sabota%C5%BC" title="Sabotaż">sabotażystów</a> z <a href="/wiki/Komando_specjalne_Szamil" title="Komando specjalne Szamil">Komando specjalnego Szamil</a> zorganizowanego przez niemiecki <a href="/wiki/Wywiad_wojskowy" title="Wywiad wojskowy">wywiad wojskowy</a>, <a href="/wiki/Abwehra" title="Abwehra">Abwehrę</a>, wylądowało w pobliżu miejscowości Berżki w rejonie Galaszki, gdzie zrekrutowali 13 miejscowych Czeczenów. Później w sierpniu i we wrześniu w różnych innych miejscach zrzucono 40 niemieckich agentów. Wszystkie te grupy otrzymały aktywną pomoc od ok. 100 Czeczenów. Ich misją było zajęcie <a href="/wiki/Rafineria_ropy_naftowej" title="Rafineria ropy naftowej">rafinerii ropy naftowej</a> w Groznym, aby zapobiec jej zniszczeniu przez wycofujących się Sowietów i utrzymywanie jej do przybycia niemieckiej <a href="/wiki/1_Armia_Pancerna_(III_Rzesza)" title="1 Armia Pancerna (III Rzesza)">1 Armii Pancernej</a>. Jednak niemiecka ofensywa utknęła w martwym punkcie po zdobyciu tylko jednego, etnicznie rosyjskiego miasteczka Małgobek w Inguszetii<sup id="cite_ref-Dunlop_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-Dunlop-5">[5]</a></sup>. Niemcy podjęli wysiłki na rzecz skoordynowania działań z Israiłowem, ale jego odmowa zrzeczenia się kontroli nad ruchem rewolucyjnym na rzecz Niemców i nieustanne naleganie na uznanie przez Niemcy niepodległości Czeczenii skłoniły wielu niemieckich polityków i dowódców do uznania Israiłowa za niewiarygodnego, a jego plany za nierealne. Chociaż Niemcy byli w stanie podjąć dalsze tajne operacje w Czeczenii - takie jak sabotaż złóż <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropy naftowej</a> w Groznym - próby zawarcia przymierza niemiecko-czeczeńskiego nie powiodły się<sup id="cite_ref-Абрамян_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Абрамян-4">[4]</a></sup>. </p><p>To, że Czeczeni byli w rzeczywistości sprzymierzeni z Niemcami, jest wysoce wątpliwe i zwykle taka teza odrzucana jest przez badaczy jako fałszywa<sup id="cite_ref-Avtorkhanov_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Avtorkhanov-9">[9]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFWood200736_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWood200736-10">[10]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFGammer2013161-165_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGammer2013161-165-11">[11]</a></sup>. Powstańcy mieli kontakty z Niemcami, jednakże istniały głębokie różnice ideologiczne między Czeczenami a nazistami (samostanowienie kontra imperializm), jedni nie ufali drugim, a tworzenie przez Niemców jednostek wojskowych złożonych z <a href="/wiki/Kozacy_kuba%C5%84scy" title="Kozacy kubańscy">Kozaków kubańskich</a> rozgniewało Czeczenów (byli to ich odwieczni wrogowie, z którymi wciąż mieli liczne spory o ziemię i inne konflikty). Szeripow podobno dał <a href="/wiki/Ministerstwo_Rzeszy_do_spraw_Okupowanych_Terytori%C3%B3w_Wschodnich" title="Ministerstwo Rzeszy do spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich">Ostministerium</a> ostre ostrzeżenie, że „jeśli wyzwolenie Kaukazu oznaczałoby jedynie zamianę jednego kolonizatora na drugiego, Kaukaz uważa, że [teoretyczna walka Czeczenów i innych Kaukazczyków wspólnie z Niemcami] to tylko nowy etap wojny o wyzwolenie narodowe”<sup id="cite_ref-Avtorkhanov_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-Avtorkhanov-9">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Deportacja">Deportacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Deportacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Deportacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Główny artykuł: <a href="/wiki/Operacja_%E2%80%9ESoczewica%E2%80%9D" class="mw-redirect" title="Operacja „Soczewica”">Operacja „Soczewica”</a>.</i></div> <p>W 1943 r., gdy Niemcy przeszli do generalnego odwrotu na <a href="/wiki/Front_wschodni_(II_wojna_%C5%9Bwiatowa)" title="Front wschodni (II wojna światowa)">froncie wschodnim</a>, górscy partyzanci zobaczyli, jak radykalnie zmienia się ich los, gdy wielu byłych buntowników wróciło do Sowietów w zamian za obietnicę <a href="/wiki/Amnestia" title="Amnestia">amnestii</a>. 6 grudnia 1943 r. niemieckie zaangażowanie w Czeczenii zakończyło się, gdy radziecki kontrwywiad dokonał infiltracji i aresztował wszystkich pozostałych jeszcze na miejscu niemieckich agentów w Czeczenii. Po wycofaniu się Niemców z Kaukazu prawie 500 000 ludzi z Czeczenii-Inguszetii oraz innych republik kaukaskich zostało przymusowo przesiedlonych na <a href="/wiki/Syberia" title="Syberia">Syberię</a> i do <a href="/wiki/Azja_%C5%9Arodkowa" title="Azja Środkowa">Azji Środkowej</a> (głównie do <a href="/wiki/Kazachska_Socjalistyczna_Republika_Radziecka" title="Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka">Kazachstanu</a>), co spowodowało dużą liczbę zgonów wśród deportowanych. Wielu z tych, którzy odmówili opuszczenia miejsca zamieszkania, zostało po prostu zamordowanych na miejscu. W górzystych regionach kraju miały miejsce masowe okrucieństwa, takie jak <a href="/w/index.php?title=Masakra_chajbaska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masakra chajbaska (strona nie istnieje)">masakra chajbaska</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. </p><p>Do następnego lata Czeczeńsko-Inguska ASRR została rozwiązana; wiele nazw <a href="/wiki/J%C4%99zyk_czecze%C5%84ski" title="Język czeczeński">czeczeńskich</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_inguski" title="Język inguski">inguskich</a> zostało zastąpionych <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">rosyjskimi</a>; <a href="/wiki/Meczet" title="Meczet">meczety</a> i <a href="/wiki/Cmentarz" title="Cmentarz">cmentarze</a> zostały zniszczone, a masowa kampania polegająca na spaleniu licznych historycznych tekstów czeczeńskich została prawie ukończona<sup id="cite_ref-CITEREFGammer2013182_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGammer2013182-13">[13]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFJaimoukha2005212_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJaimoukha2005212-14">[14]</a></sup>. Na całym Kaukazie Północnym deportowano około 700 000 osób (według Dałchata Edijewa 724 297<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[15]</a></sup>, z czego większość, bo 479 478, to <a href="/wiki/Czeczeni" title="Czeczeni">Czeczeni</a>, wraz z 96 327 <a href="/wiki/Ingusze" title="Ingusze">Inguszami</a>, 104 146 <a href="/wiki/Ka%C5%82mucy" title="Kałmucy">Kałmukami</a>, 39 407 <a href="/wiki/Ba%C5%82karzy" title="Bałkarzy">Bałkarami</a> i 71 869 <a href="/wiki/Karaczajowie" title="Karaczajowie">Karaczajami</a>). Wielu zmarło podczas podróży, a wyjątkowo trudne warunki życia na Syberii, a także w innych regionach, do których deportowano ludzi, zabiły wielu innych. </p><p>NKWD, dostarczając perspektywę rosyjską, podaje statystyki 144 704 osób zabitych w latach 1944–1948 (śmiertelność na poziomie 23,5% na wszystkie grupy), choć wielu autorów zachodnich, takich jak Tony Wood, John Dunlop, Moshe Gammer i inni odrzucają to jako rażące niedopowiedzenie<sup id="cite_ref-CITEREFWood200737-38_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWood200737-38-16">[16]</a></sup>. Szacunki dotyczące śmierci samych Czeczenów wahają się od około 170 000 do 200 000,<sup id="cite_ref-Dunlop_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-Dunlop-5">[5]</a></sup><sup id="cite_ref-CITEREFNekrich1981_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFNekrich1981-17">[17]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span><sup id="cite_ref-CITEREFGammer2013166-171_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFGammer2013166-171-18">[18]</a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>, a więc wahają się od ponad jednej trzeciej do prawie połowy całkowitej populacji Czeczenii zabitej w ciągu zaledwie czterech lat (wskaźniki dla innych kaukaskich grup etnicznych w tym samym czasie wynoszą około 20%). W 2004 r. <a href="/wiki/Parlament_Europejski" title="Parlament Europejski">Parlament Europejski</a> uznał te wydarzenia za <a href="/wiki/Ludob%C3%B3jstwo" title="Ludobójstwo">ludobójstwo</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>. </p><p>Jednak niektóre grupy rebeliantów pozostały w górach po wysiedleniach, kontynuując opór. Grupy powstańcze powstały również w Kazachstanie<sup id="cite_ref-Абрамян_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-Абрамян-4">[4]</a></sup>. Israiłow został zdradzony i zabity przez dwóch swoich ludzi w grudniu 1944 r. Po jego śmierci pozostałymi partyzantami dowodził szejk Qureish Biełchorew, który został schwytany w 1947 r. Władze radzieckie wysłały kilka dywizji <a href="/wiki/Ministerstwo_Spraw_Wewn%C4%99trznych_ZSRR" title="Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ZSRR">wojsk bezpieczeństwa</a>, aby stłumić resztki ruchu partyzanckiego, wypełniając to zadanie dopiero w połowie lat 50.<sup id="cite_ref-Dunlop_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-Dunlop-5">[5]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gzt.ru/politics/2004/02/27/050000.html">Операция "Чечевица"</a>. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Urałow-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Urałow_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Urałow_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Urałow_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Urałow_2-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Александр Уралов: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080527103905/http://www.hro.org/editions/karta/nr9/avt1.htm">Убийство чечено-ингушского народа. Народоубийство в СССР</a>. <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Helsi%C5%84ska_Federacja_na_rzecz_Praw_Cz%C5%82owieka" title="Międzynarodowa Helsińska Federacja na rzecz Praw Człowieka">Międzynarodowa Helsińska Federacja na rzecz Praw Człowieka</a>, ru. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Pychałow-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Pychałow_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Pychałow_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Игорь Пыхалов: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stalinism.ru/repressii/za-chto-stalin-vyiselyal-narodyi.html">За что Сталин выселял народы</a>. stalinism.ru, 24.09.2006. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Абрамян-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Абрамян_4-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Абрамян_4-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Абрамян_4-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Абрамян_4-3">d</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFАбрамян2006">Абрамян 2006 ↓</a></span><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span></span> </li> <li id="cite_note-Dunlop-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Dunlop_5-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Dunlop_5-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Dunlop_5-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Dunlop_5-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Dunlop_5-4">e</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFDunlop1998">Dunlop 1998 ↓</a></span>, s. 62–70</span> </li> <li id="cite_note-Burds-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Burds_6-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Burds_6-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jeffrey Burds. <em>"The Soviet War against "Fifth Columnists": The Case of Chechnya, 1942–4</em>. „Journal of Contemporary History”. 42 (2). s. 267–314. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1177/0022009407075545">10.1177/0022009407075545</a>. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%22The+Soviet+War+against+%22Fifth+Columnists%22%3A+The+Case+of+Chechnya%2C+1942%E2%80%934&rft.jtitle=Journal+of+Contemporary+History&rft.volume=42+%282%29&rft.aulast=Burds&rft.aufirst=Jeffrey&rft.pages=267%E2%80%93314&rft_id=info:doi/10.1177%2F0022009407075545"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWood200734-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWood200734_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWood2007">Wood 2007 ↓</a></span>, s. 34.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Николай Бугай. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://publishing-vak.ru/file/archive-history-2013-5/3-bugai.pdf"><em>Итоги сталинского правления в государственной национальной политике. 1920-1950-е годы</em></a>. „«Белые пятна» российской и мировой истории”. 5-6, s. 62, 2013. Издательство «АНАЛИТИКА РОДИС». <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%98%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%B8+%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%B2+%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B5.+1920-1950-%D0%B5+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%8B&rft.jtitle=%C2%AB%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8B%D0%B5+%D0%BF%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B0%C2%BB+%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B8+%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8&rft.date=2013&rft.volume=5-6&rft.aulast=%D0%91%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%B9&rft.aufirst=%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9&rft.pages=62&rft_id=http%3A%2F%2Fpublishing-vak.ru%2Ffile%2Farchive-history-2013-5%2F3-bugai.pdf"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Avtorkhanov-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Avtorkhanov_9-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Avtorkhanov_9-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFAvtorkhanov">Avtorkhanov ↓</a></span>, s. 183</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWood200736-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWood200736_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWood2007">Wood 2007 ↓</a></span>, s. 36.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGammer2013161-165-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGammer2013161-165_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGammer2013">Gammer 2013 ↓</a></span>, s. 161-165.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Alexander Mikaberidze: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=jVqqAAAAQBAJ&pg=PA751&lpg=PA751&dq=khaibakh+massacre&redir_esc=y&hl=pl#v=onepage&q=khaibakh%20massacre&f=false">Atrocities, Massacres, and War Crimes: An Encyclopedia [2 volumes</a>: An Encyclopedia]</i>. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781598849264" title="Specjalna:Książki/9781598849264">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-1-59884-926-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Atrocities%2C+Massacres%2C+and+War+Crimes%3A+An+Encyclopedia+%5B2+volumes%5D%3A+An+Encyclopedia&rft.aulast=Mikaberidze&rft.aufirst=Alexander&rft.pub=ABC-CLIO&rft.place=Santa+Barbara&rft.isbn=9781598849264&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DjVqqAAAAQBAJ%26pg%3DPA751%26lpg%3DPA751%26dq%3Dkhaibakh%2Bmassacre%26redir_esc%3Dy%26hl%3Dpl%23v%3Donepage%26q%3Dkhaibakh%2520massacre%26f%3Dfalse"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGammer2013182-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGammer2013182_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGammer2013">Gammer 2013 ↓</a></span>, s. 182.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJaimoukha2005212-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJaimoukha2005212_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJaimoukha2005">Jaimoukha 2005 ↓</a></span>, s. 212.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Далхат Эдиев: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://polit.ru/article/2004/02/27/demoscope147/">Демографические потери депортированных народов СССР</a>. polit.ru, 24.02.2004. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWood200737-38-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWood200737-38_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWood2007">Wood 2007 ↓</a></span>, s. 37-38.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFNekrich1981-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFNekrich1981_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFNekrich1981">Nekrich 1981 ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFGammer2013166-171-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFGammer2013166-171_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFGammer2013">Gammer 2013 ↓</a></span>, s. 166-171.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hawaii.edu/powerkills/USSR.TAB1B.GIF">Soviet Transit, Camp, and Deportation Death Rates</a>. <a href="/wiki/Uniwersytet_Hawajski" title="Uniwersytet Hawajski">Uniwersytet Hawajski</a>. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eng.kavkaz-uzel.eu/articles/2288/">European Parliament recognizes deportation of Chechens and Ingushetians ordered by Stalin as genocide</a>. Caucasian Knot, 1.03.2004. [dostęp 2020-06-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFAvtorkhanov">Abdurakhman Avtorkhanov: <i>Chechens and Ingush</i>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chechens+and+Ingush&rft.aulast=Avtorkhanov&rft.aufirst=Abdurakhman"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDunlop1998">John B. Dunlop: <i>Russia Confronts Chechnya: Roots of a Separatist Conflict</i>. Cambridge: Cambridge University Press, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780521636193" title="Specjalna:Książki/9780521636193">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">978-0-521-63619-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Russia+Confronts+Chechnya%3A+Roots+of+a+Separatist+Conflict&rft.aulast=Dunlop&rft.aufirst=John+B.&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.place=Cambridge&rft.isbn=9780521636193"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGammer2013">Moshe Gammer: <i>The Lone Wolf And the Bear: Three Centuries of Chechen Defiance of Russian Rule</i>. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0822958988" title="Specjalna:Książki/0822958988">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-8229-5898-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Lone+Wolf+And+the+Bear%3A+Three+Centuries+of+Chechen+Defiance+of+Russian+Rule&rft.aulast=Gammer&rft.aufirst=Moshe&rft.pub=University+of+Pittsburgh+Press&rft.place=Pittsburgh&rft.isbn=0822958988"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJaimoukha2005">Amjad Jaimoukha: <i>The Chechens: A Handbook (Caucasus World: Peoples of the Caucasus)</i>. Abingdon: Routledge, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0415323282" title="Specjalna:Książki/0415323282">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-415-32328-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Chechens%3A+A+Handbook+%28Caucasus+World%3A+Peoples+of+the+Caucasus%29&rft.aulast=Jaimoukha&rft.aufirst=Amjad&rft.pub=Routledge&rft.place=Abingdon&rft.isbn=0415323282"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFNekrich1981">Aleksandr Nekrich: <i>Punished Peoples</i>. New York: W. W. Norton and Company, Inc., 1981.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Punished+Peoples&rft.aulast=Nekrich&rft.aufirst=Aleksandr&rft.pub=W.+W.+Norton+and+Company%2C+Inc.&rft.place=New+York"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWood2007">Tony Wood: <i>Chechnya: The Case for Independence</i>. London: Verso, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/1844671143" title="Specjalna:Książki/1844671143">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">1-84467-114-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chechnya%3A+The+Case+for+Independence&rft.aulast=Wood&rft.aufirst=Tony&rft.pub=Verso&rft.place=London&rft.isbn=1844671143"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFАбрамян2006">Эдуард Абрамян: <i>Кавказцы в Абвере</i>. Москва: Яуза, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5976400078" title="Specjalna:Książki/5976400078">ISBN <span class="isbn">5-9764-0007-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%86%D1%8B+%D0%B2+%D0%90%D0%B1%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5&rft.aulast=%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D0%BD&rft.aufirst=%D0%AD%D0%B4%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B4&rft.pub=%D0%AF%D1%83%D0%B7%D0%B0&rft.place=%D0%9C%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B0&rft.isbn=5-9764-0007-8"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></li></ul></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940–1944)&oldid=75360572">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940–1944)&oldid=75360572</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Powstanie_w_Czeczeno-Inguszetii_1940%E2%80%931944" title="Kategoria:Powstanie w Czeczeno-Inguszetii 1940–1944">Powstanie w Czeczeno-Inguszetii 1940–1944</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ruch_oporu_podczas_II_wojny_%C5%9Bwiatowej" title="Kategoria:Ruch oporu podczas II wojny światowej">Ruch oporu podczas II wojny światowej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Antykomunistyczny_ruch_oporu_w_ZSRR" title="Kategoria:Antykomunistyczny ruch oporu w ZSRR">Antykomunistyczny ruch oporu w ZSRR</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_Czeczenii" title="Kategoria:Historia Czeczenii">Historia Czeczenii</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_lokalizacyjne_%E2%80%93_brak_wsp%C3%B3%C5%82rz%C4%99dnych_%E2%80%93_Wojna_infobox" title="Kategoria:Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox">Szablony lokalizacyjne – brak współrzędnych – Wojna infobox</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 26 lis 2024, 15:08.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5ccf8d5c58-c4257","wgBackendResponseTime":135,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.355","walltime":"0.572","ppvisitednodes":{"value":10879,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":64143,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":26965,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":21472,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 527.056 1 -total"," 48.85% 257.478 1 Szablon:Wojna_infobox"," 23.80% 125.425 1 Szablon:Przypisy"," 19.52% 102.887 1 Szablon:Infobox_grafika"," 16.76% 88.350 8 Szablon:Cytuj_książkę"," 11.84% 62.415 6 Szablon:Cytuj_stronę"," 7.57% 39.907 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 6.99% 36.826 3 Szablon:Cytat"," 6.89% 36.300 4 Szablon:Infobox_tabela_dodaj"," 5.88% 31.009 11 Szablon:Odn"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.103","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4406809,"limit":52428800},"limitreport-logs":"{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Wojna infobox\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nbrak punktów na mapę nawet w Wikidanych\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-b56b5d65d-8zr9d","timestamp":"20241202152249","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Powstanie w Czeczenii (1940\u20131944)","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Powstanie_w_Czeczenii_(1940%E2%80%931944)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q714706","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q714706","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2020-06-07T18:09:22Z"}</script> </body> </html>