CINXE.COM
Tram-train — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tram-train — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"f781e8e6-48de-4d11-94ad-47dc49f75a2f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tram-train","wgTitle":"Tram-train","wgCurRevisionId":221874669,"wgRevisionId":221874669,"wgArticleId":72628,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un lien mort","Portail:Chemin de fer/Articles liés","Portail:Transports/Articles liés","Portail:Technologies/Articles liés","Portail:Transports en commun/Articles liés","Projet ferroviaire","Tramway","Matériel roulant ferroviaire"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tram-train","wgRelevantArticleId":72628,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[], "wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q844054","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready", "site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/1200px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/800px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/640px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tram-train — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Tram-train"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tram-train"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tram-train rootpage-Tram-train skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Tram-train" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Tram-train" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Tram-train" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Tram-train" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Le_concept_originel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_concept_originel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Le concept originel</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Le_concept_originel-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Le concept originel</span> </button> <ul id="toc-Le_concept_originel-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_modèle_de_Karlsruhe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_modèle_de_Karlsruhe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Le modèle de Karlsruhe</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_modèle_de_Karlsruhe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Éléments_techniques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Éléments_techniques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Éléments techniques</span> </div> </a> <ul id="toc-Éléments_techniques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L'offre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#L'offre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>L'offre</span> </div> </a> <ul id="toc-L'offre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Distances_entre_points_d'arrêt" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Distances_entre_points_d'arrêt"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Distances entre points d'arrêt</span> </div> </a> <ul id="toc-Distances_entre_points_d'arrêt-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Les_concepts_dérivés" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_concepts_dérivés"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Les concepts dérivés</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Les_concepts_dérivés-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Les concepts dérivés</span> </button> <ul id="toc-Les_concepts_dérivés-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_tram-train_comme_train_léger" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_tram-train_comme_train_léger"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Le tram-train comme train léger</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_tram-train_comme_train_léger-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_tramway_express" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_tramway_express"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Le tramway express</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_tramway_express-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_train-tram" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_train-tram"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Le train-tram</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_train-tram-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Trams-trains_en_service" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trams-trains_en_service"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Trams-trains en service</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Trams-trains_en_service-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Trams-trains en service</span> </button> <ul id="toc-Trams-trains_en_service-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Allemagne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Allemagne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Allemagne</span> </div> </a> <ul id="toc-Allemagne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-France" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#France"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>France</span> </div> </a> <ul id="toc-France-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Trams-trains_stricto_sensu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Trams-trains_stricto_sensu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Trams-trains <i>stricto sensu</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Trams-trains_stricto_sensu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trains_légers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Trains_légers"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.2</span> <span>Trains légers</span> </div> </a> <ul id="toc-Trains_légers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tramways_express" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Tramways_express"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.3</span> <span>Tramways express</span> </div> </a> <ul id="toc-Tramways_express-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Italie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Italie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Italie</span> </div> </a> <ul id="toc-Italie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Espagne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Espagne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Espagne</span> </div> </a> <ul id="toc-Espagne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Projets" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Projets"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Projets</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Projets-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Projets</span> </button> <ul id="toc-Projets-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Allemagne_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Allemagne_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Allemagne</span> </div> </a> <ul id="toc-Allemagne_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Belgique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Belgique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Belgique</span> </div> </a> <ul id="toc-Belgique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-France_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#France_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>France</span> </div> </a> <ul id="toc-France_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Slovaquie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Slovaquie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Slovaquie</span> </div> </a> <ul id="toc-Slovaquie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Maroc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Maroc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Maroc</span> </div> </a> <ul id="toc-Maroc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tram-train</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 25 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-25" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">25 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tramvaj-voz" title="Tramvaj-voz – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tramvaj-voz" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tren_tramvia" title="Tren tramvia – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tren tramvia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vlakotramvaj" title="Vlakotramvaj – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vlakotramvaj" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Duosporvogn" title="Duosporvogn – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Duosporvogn" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Verkn%C3%BCpfung_zwischen_Stra%C3%9Fenbahn_und_Eisenbahn" title="Verknüpfung zwischen Straßenbahn und Eisenbahn – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Verknüpfung zwischen Straßenbahn und Eisenbahn" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tram-train" title="Tram-train – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Tram-train" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tramtrajno" title="Tramtrajno – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tramtrajno" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tren-tranv%C3%ADa" title="Tren-tranvía – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Tren-tranvía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Duoraitiovaunu" title="Duoraitiovaunu – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Duoraitiovaunu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vas%C3%BAtvillamos" title="Vasútvillamos – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Vasútvillamos" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tram-treno" title="Tram-treno – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Tram-treno" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%88%E3%83%A9%E3%83%A0%E3%83%88%E3%83%AC%E3%82%A4%E3%83%B3" title="トラムトレイン – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="トラムトレイン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8A%B8%EB%9E%A8%ED%8A%B8%EB%A0%88%EC%9D%B8" title="트램트레인 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="트램트레인" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Tram-treno" title="Tram-treno – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Tram-treno" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tramtrein" title="Tramtrein – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tramtrein" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Duosporvogn" title="Duosporvogn – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Duosporvogn" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kombitrikk" title="Kombitrikk – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kombitrikk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaj_dwusystemowy" title="Tramwaj dwusystemowy – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tramwaj dwusystemowy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Trem-tram" title="Trem-tram – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Trem-tram" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B2%D0%B0%D0%B9-%D0%BF%D0%BE%D0%B5%D0%B7%D0%B4" title="Трамвай-поезд – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Трамвай-поезд" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Duosp%C3%A5rvagn" title="Duospårvagn – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Duospårvagn" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tramvay-tren" title="Tramvay-tren – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tramvay-tren" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B2%D0%B0%D0%B9-%D0%BF%D0%BE%D1%97%D0%B7%D0%B4" title="Трамвай-поїзд – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Трамвай-поїзд" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tram-train" title="Tram-train – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tram-train" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BD%BB%E8%BD%A8-%E7%81%AB%E8%BD%A6%E7%B3%BB%E7%BB%9F" title="轻轨-火车系统 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="轻轨-火车系统" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q844054#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tram-train" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Tram-train" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tram-train"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Tram-train"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Tram-train" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Tram-train" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&oldid=221874669" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Tram-train&id=221874669&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FTram-train"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FTram-train"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Tram-train"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Tram-train&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tram-train&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tram-train" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q844054" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/20px-Confusion_colour.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/30px-Confusion_colour.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Confusion_colour.svg/40px-Confusion_colour.svg.png 2x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Ne doit pas être confondu avec <a href="/wiki/Train-tram" title="Train-tram">Train-tram</a>. </p> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/220px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/330px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg/440px-Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Tram-train_Mulhouse_Vall%C3%A9e_de_la_Thur" title="Tram-train Mulhouse Vallée de la Thur">tram-train de Mulhouse</a>, premier véritable tram-train français</figcaption></figure> <p>Le <b>tram-train</b> est un véhicule dérivé du <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramway</a>, apte à circuler à la fois sur des <a href="/wiki/Voie_ferr%C3%A9e" title="Voie ferrée">voies</a> de tramway en milieu urbain et sur le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_ferroviaire" title="Réseau ferroviaire">réseau ferroviaire</a>, afin de relier sans <a href="/wiki/Rupture_de_charge" title="Rupture de charge">rupture de charge</a> des destinations situées dans le <a href="/wiki/P%C3%A9riurbanisation" title="Périurbanisation">périurbain</a>, voire au-delà. </p><p>Par extension, le terme de tram-train désigne aussi le système de <a href="/wiki/Transport_en_commun" title="Transport en commun">transport en commun</a> utilisant ce type de véhicule en interconnectant réseaux de tramway et ferroviaire. </p><p>Ce terme désigne également, de façon abusive, des systèmes de <a href="/wiki/Transport_en_commun" title="Transport en commun">transport en commun</a> de type train léger (utilisant des trams-trains sur le réseau ferroviaire, mais sans interconnexion avec le réseau de tramway) ou de type tramway express (utilisant des tramways sur des lignes suburbaines, mais sans interconnexion avec le réseau ferroviaire)<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:1_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Le_concept_originel">Le concept originel</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Le concept originel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Le concept originel"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_modèle_de_Karlsruhe"><span id="Le_mod.C3.A8le_de_Karlsruhe"></span>Le modèle de Karlsruhe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Le modèle de Karlsruhe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Le modèle de Karlsruhe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Mod%C3%A8le_de_Karlsruhe" title="Modèle de Karlsruhe">Modèle de Karlsruhe</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Avg-898-00.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Avg-898-00.jpg/220px-Avg-898-00.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Avg-898-00.jpg/330px-Avg-898-00.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Avg-898-00.jpg/440px-Avg-898-00.jpg 2x" data-file-width="1155" data-file-height="768" /></a><figcaption>Ligne S4 du <a href="/wiki/Mod%C3%A8le_de_Karlsruhe" title="Modèle de Karlsruhe">tram-train de Karlsruhe</a> (<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>)</figcaption></figure> <p>Le <a href="/wiki/Mod%C3%A8le_de_Karlsruhe" title="Modèle de Karlsruhe">modèle de Karlsruhe</a> est à l'origine du concept de tram-train. Ce modèle est né en 1992, dans la région de <a href="/wiki/Karlsruhe" title="Karlsruhe">Karlsruhe</a>, en <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Éléments_techniques"><span id=".C3.89l.C3.A9ments_techniques"></span>Éléments techniques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Éléments techniques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Éléments techniques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ce système nécessite une interconnexion physique des réseaux urbain et ferroviaire ainsi qu’un matériel apte à circuler sur les deux réseaux, c’est-à-dire compatible avec le <a href="/wiki/Chemin_de_fer" title="Chemin de fer">chemin de fer</a> classique (<a href="/wiki/Signalisation_ferroviaire_en_France" title="Signalisation ferroviaire en France">signalisation</a>, puissance, résistance, hauteur et distance aux quais) et les normes de sécurité liées à la circulation urbaine (capacités de <a href="/wiki/Frein" title="Frein">freinage</a>, <a href="/wiki/Signalisation_ferroviaire_en_France" title="Signalisation ferroviaire en France">signalisation</a>). </p><p>En particulier, comme les <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27%C3%A9lectrification_ferroviaire" title="Système d'électrification ferroviaire">électrifications</a> des deux réseaux sont en général différentes, les véhicules doivent pouvoir supporter les tensions respectives de chaque réseau (<span class="nowrap">750 V Courant continu / 15 kV Courant alternatif</span> ; <span class="nowrap">750 V Courant continu / diesel</span>). Dans le cas d’un véhicule à traction électrique et thermique, on parle de véhicule bi-mode. </p><p>Pour rendre possible le passage d’un système d’alimentation à un autre, et pour permettre au véhicule de commuter entre l’<a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27%C3%A9lectrification_ferroviaire" title="Système d'électrification ferroviaire">alimentation ferroviaire et urbaine</a>, l’infrastructure est munie d’une zone de tension nulle, appelée zone de changement de tension. Une telle zone n’est pas nécessaire dans le cas de véhicules hybrides, c’est-à-dire munis d’une traction diesel. </p><p>Dans certains cas, les trams-trains circulent à la fois sur le réseau de tramway et sur le réseau ferroviaire, mais sans cohabiter sur ce dernier avec d'autres trains. C'est le cas de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France">ligne 4 du tramway d'Île-de-France</a>, qui emprunte une ligne à caractéristiques ferroviaires fortes (dont l’électrification en <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27%C3%A9lectrification_ferroviaire#Courant_alternatif_à_fréquence_standard" title="Système d'électrification ferroviaire">25 <abbr class="abbr" title="kilovolt">kV</abbr> - 50 <abbr class="abbr" title="hertz">Hz</abbr></a>), mais dont elle a l'usage exclusif, et des voies de tramway classiques. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="L'offre"><span id="L.27offre"></span>L'offre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : L'offre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : L'offre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L’offre permise par ce mode de transport en commun peut alors être vaste et contribuer à un <a href="/wiki/Maillage" title="Maillage">maillage</a> plus efficace de l’ensemble du réseau, notamment en cas de combinaison avec le <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramway</a> classique. Dans le cas où l’offre de transport urbaine ou régionale n’est pas substituée par le tram-train, il est nécessaire de vérifier que les lignes empruntées disposent de la capacité suffisante compte tenu de l’ensemble des circulations qui doivent cohabiter sur une même infrastructure. Du fait de son caractère à la fois urbain et régional, le tram-train est souvent l’occasion de réorganiser les réseaux de transport en commun existants autour de lignes de fortes affluences, que ce soit pour le transport public routier ou ferroviaire, urbain et régional. </p><p>Par rapport au transport ferroviaire régional classique, l’avantage majeur du tram-train réside dans la liaison directe offerte aux usagers entre la périphérie et le centre-ville. Il permet ainsi d’éviter les <a href="/wiki/Rupture_de_charge" title="Rupture de charge">ruptures de charge</a> liées aux <a href="/wiki/Correspondance_(transports)" title="Correspondance (transports)">correspondances</a> en <a href="/wiki/Gare_ferroviaire" title="Gare ferroviaire">gare</a>, que l’on rencontre habituellement pour les déplacements ferroviaires périphérie/centre-ville. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Distances_entre_points_d'arrêt"><span id="Distances_entre_points_d.27arr.C3.AAt"></span>Distances entre points d'arrêt</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Distances entre points d'arrêt" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Distances entre points d'arrêt"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De ce fait, la distance entre les <a href="/wiki/Station_de_tramway" title="Station de tramway">stations</a> est très variable sur les lignes concernées, puisqu’elle varie entre une interstation faible en centre-ville (souvent inférieure à 500 <abbr class="abbr" title="mètre">m</abbr>), alors qu’elle est typiquement de plusieurs kilomètres dans la partie périurbaine de la ligne, où les <a href="/wiki/Bourg" title="Bourg">bourgs</a> et <a href="/wiki/Village" title="Village">villages</a> sont plus éloignés et séparés par des espaces agricoles et peu habités. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Les_concepts_dérivés"><span id="Les_concepts_d.C3.A9riv.C3.A9s"></span>Les concepts dérivés</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Les concepts dérivés" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Les concepts dérivés"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_tram-train_comme_train_léger"><span id="Le_tram-train_comme_train_l.C3.A9ger"></span>Le tram-train comme train léger</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Le tram-train comme train léger" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Le tram-train comme train léger"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Tram-train_au_nord_de_Nort_(2)_par_Cramos.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG/220px-Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG/330px-Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG/440px-Tram-train_au_nord_de_Nort_%282%29_par_Cramos.JPG 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Le tram-train <a href="/wiki/Tram-train_Nantes_-_Ch%C3%A2teaubriant" class="mw-redirect" title="Tram-train Nantes - Châteaubriant">Nantes-Châteaubriant</a></figcaption></figure> <p>L'invention du tram-train a donné naissance à une nouvelle catégorie de matériel roulant, intermédiaire entre tramway et train. Ce nouveau matériel roulant a été mis à profit sur des lignes ferroviaires suburbaines. Dans ce cas, l'application du tram-train est 100 % ferroviaire, le tram-train étant adopté pour sa légèreté et ses performances d'accélération et de freinage. On peut parler de train léger<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ce concept a été mis en œuvre sur une partie du réseau pionnier de <a href="/wiki/Mod%C3%A8le_de_Karlsruhe" title="Modèle de Karlsruhe">Karlsruhe</a><sup id="cite_ref-:1_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et en France, avec les trams-trains de <a href="/wiki/Tram-train_de_Nantes" title="Tram-train de Nantes">Nantes</a> ou le tram-train de <a href="/wiki/Tram-train_de_l%27Ouest_lyonnais" title="Tram-train de l'Ouest lyonnais">l'Ouest lyonnais</a> par exemple. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_tramway_express">Le tramway express</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Le tramway express" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Le tramway express"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/220px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/330px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/440px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Le tramway <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">T2 d'Île-de-France</a></figcaption></figure> <p>Le tram-train a ouvert la voie à des extensions des réseaux de <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramway</a> vers les zones périurbaines, sans interconnexion avec le <a href="/wiki/R%C3%A9seau_ferroviaire" title="Réseau ferroviaire">réseau ferroviaire</a>. On parle de « tramway express », de « tramway rapide » ou de « tramway suburbain »<sup id="cite_ref-:0_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:1_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Certains projets réutilisent d'anciennes emprises ferroviaires pour y faire circuler exclusivement des tramways. En France, on peut citer la <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">ligne T2</a> du tramway d'Île-de-France, ou la <a href="/wiki/Ligne_3_du_tramway_de_Lyon" title="Ligne 3 du tramway de Lyon">ligne T3</a> de tramway de Lyon. Ces lignes de tramway se caractérisent par leur caractère express : une majeure partie de leur linéaire est en site protégé (hors chaussée, parfois doté de passages à niveau), et elles sont dotées d'un nombre d'arrêts moins important que le tramway urbain classique. </p><p>D'autres projets consistent en la création d'infrastructure ferroviaire périurbaine dédiée aux tramways, comme pour le <a href="/wiki/Rh%C3%B4nexpress" title="Rhônexpress">Rhônexpress</a> de Lyon. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_train-tram">Le train-tram</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Le train-tram" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Le train-tram"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Train-tram" title="Train-tram">Train-tram</a>.</div></div> <p>Le <a href="/wiki/Train-tram" title="Train-tram">train-tram</a> a une approche inverse du tram-train, bien que visant le même but : il s’agit de faire entrer un train adapté en centre-ville sur des <a href="/wiki/Voie_ferr%C3%A9e" title="Voie ferrée">voies</a> de type <a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">tramway</a>. Le premier cas contemporain reconnu est celui de <a href="/wiki/Zwickau" title="Zwickau">Zwickau</a><sup id="cite_ref-V&T443_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-V&T443-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Jusqu'en 1936 circulaient des « trains-tramways » entre Saint-Ouen et Pantin<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trams-trains_en_service">Trams-trains en service</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Trams-trains en service" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Trams-trains en service"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allemagne">Allemagne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Allemagne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Allemagne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Stadtbahn_de_Karlsruhe" title="Stadtbahn de Karlsruhe">Stadtbahn de Karlsruhe</a> et <a href="/wiki/Saarbahn" title="Saarbahn">Saarbahn</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Saarbahn_johanniskirche.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Saarbahn_johanniskirche.jpg/220px-Saarbahn_johanniskirche.jpg" decoding="async" width="220" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Saarbahn_johanniskirche.jpg/330px-Saarbahn_johanniskirche.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Saarbahn_johanniskirche.jpg/440px-Saarbahn_johanniskirche.jpg 2x" data-file-width="1040" data-file-height="840" /></a><figcaption>Le tram-train de <a href="/wiki/Saarbahn" title="Saarbahn">Sarrebruck</a></figcaption></figure> <p>Le <a href="/wiki/Stadtbahn_de_Karlsruhe" title="Stadtbahn de Karlsruhe">réseau de tram-train</a> de Karlsruhe est considéré comme le premier tram-train au monde<sup id="cite_ref-:0_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cinq lignes relèvent <i>stricto sensu</i> du tram-train : les lignes S4, S41, S5, S51, S52. Les autres lignes sont de type trains légers (S31, S32, S6, S9) ou de type tramways express (S1, S2, S11)<sup id="cite_ref-:1_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>, pays de naissance du tram-train, on a assisté, à une certaine diffusion du concept de tram-train. Les nouvelles lignes et les nouveaux réseaux (<a href="/wiki/Nordhausen" title="Nordhausen">Nordhausen</a>, <a href="/wiki/Cassel_(Hesse)" title="Cassel (Hesse)">Kassel</a>, <a href="/wiki/Chemnitz" title="Chemnitz">Chemnitz</a> et <a href="/wiki/Saarbahn" title="Saarbahn">Sarrebruck</a><sup id="cite_ref-V&T443_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-V&T443-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) peuvent être qualifiés de tram-train de deuxième génération. Ils représentent une adaptation du modèle de Karlsruhe aux conditions locales. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="France">France</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : France" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : France"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Trams-trains_stricto_sensu">Trams-trains <i>stricto sensu</i></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Trams-trains stricto sensu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Trams-trains stricto sensu"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le premier tram-train interconnecté en service en France est en réalité le <a href="/wiki/Saarbahn" title="Saarbahn">Saarbahn</a>, tram-train allemand de <a href="/wiki/Sarrebruck" title="Sarrebruck">Sarrebruck</a> qui circule jusqu’en <a href="/wiki/Gare_de_Sarreguemines" title="Gare de Sarreguemines">gare de Sarreguemines</a>, parcourant environ 1,5 <abbr class="abbr" title="kilomètre">km</abbr> sur les voies du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_ferr%C3%A9_national_(France)" title="Réseau ferré national (France)">réseau ferré national</a> français. </p><p>Depuis le <time class="nowrap" datetime="2010-12-12" data-sort-value="2010-12-12">12 décembre 2010</time>, le <a href="/wiki/Tram-train_Mulhouse_Vall%C3%A9e_de_la_Thur" title="Tram-train Mulhouse Vallée de la Thur">tram-train Mulhouse-Vallée de la Thur</a> relie <a href="/wiki/Gare_de_Mulhouse-Ville" title="Gare de Mulhouse-Ville">Mulhouse</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Thann" title="Gare de Thann">Thann</a>. On remarquera que le <a href="/wiki/Tramway_de_Mulhouse" title="Tramway de Mulhouse">tramway de Mulhouse</a> a depuis sa création en 2006 été appelé « TramTrain » avec cette orthographe spécifique, alors qu'il n'était pas encore connecté au réseau ferré national. Il s'agit cependant du <i>premier véritable tram-train français</i> circulant à la fois dans le périmètre urbain de <a href="/wiki/Mulhouse" title="Mulhouse">Mulhouse</a> et en dehors sur le réseau ferré de la <a href="/wiki/Thur_(France)" title="Thur (France)">vallée de la Thur</a>. </p><p>En <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a>, la <a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France">ligne T4</a>, mise en service en <time class="nowrap" datetime="2006-11" data-sort-value="2006-11">novembre 2006</time>, bien qu’utilisant du matériel de type tram-train, est au départ dans une situation ambiguë. En effet, bien qu'étant en mode tramway sur l'intégralité de son parcours, elle ne comporte aucune section de type urbain : la circulation se fait seulement sur des <a href="/wiki/Ligne_de_Bondy_%C3%A0_Aulnay-sous-Bois" title="Ligne de Bondy à Aulnay-sous-Bois">voies</a> du <a href="/wiki/R%C3%A9seau_ferr%C3%A9_national_(France)" title="Réseau ferré national (France)">réseau ferré national</a> exclusivement dédiées à son usage. On est donc plutôt dans le cadre d’une ligne de <a href="/wiki/Train-tram" title="Train-tram">train léger</a>. Mais la donne change en 2019 avec le <a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France#Desserte_de_Clichy-Montfermeil" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France">prolongement de la ligne</a> jusqu'à l'hôpital de Montfermeil, qui s’effectue en milieu strictement urbain. </p><p>Le 6 juillet 2022, la ligne <a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France">T13</a> est mise en service entre Saint-Cyr-l'École et Saint-Germain-en-Laye via la Saint-Nom-la-Bretèche et le camp des Loges. Cette ligne peut être considérée comme un tram-train car elle circule à la fois en mode train sur le réseau ferré national (même si elle est la seule utilisatrice de la ligne), et en mode tramway à St-Germain-en-Laye. </p><p>La ligne <a href="/wiki/Ligne_12_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 12 du tramway d'Île-de-France">T12</a> est mise en service le 10 décembre 2023 entre <a href="/wiki/%C3%89vry-Courcouronnes" title="Évry-Courcouronnes">Évry-Courcouronnes</a> et <a href="/wiki/Massy_(Essonne)" title="Massy (Essonne)">Massy</a>. Elle circule en mode train de Massy à Epinay-sur-Orge (où contrairement à la ligne <a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France">T13</a>, elle n'est pas seule utilisatrice de sa ligne), et elle circule en mode tramway d'Epinay-sur-Orge jusqu'à Évry-Courcouronnes<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG" class="mw-file-description" title="Rame du tram-train Mulhouse-Vallée de la Thur à Porte Haute"><img alt="Vue d'une rame du tram-train de Mulhouse arrêtée à la station Porte Haute." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG/240px-TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG/360px-TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG/480px-TramTrain_Mulhouse_station_PorteHaute_08.01.2011.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1728" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame du <a href="/wiki/Tram-train_Mulhouse_Vall%C3%A9e_de_la_Thur" title="Tram-train Mulhouse Vallée de la Thur">tram-train Mulhouse-Vallée de la Thur</a> à Porte Haute</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:T4_in_Gargan_2023_2.jpg" class="mw-file-description" title="Rame de la ligne T4 d'Île-de-France à Gargan"><img alt="Vue d'une rame du tramway T4 d'Île-de-France en circulation à Gargan." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T4_in_Gargan_2023_2.jpg/270px-T4_in_Gargan_2023_2.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T4_in_Gargan_2023_2.jpg/405px-T4_in_Gargan_2023_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/T4_in_Gargan_2023_2.jpg/540px-T4_in_Gargan_2023_2.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame de la <a href="/wiki/Ligne_4_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 4 du tramway d'Île-de-France">ligne T4 d'Île-de-France</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Gargan" class="mw-redirect" title="Gare de Gargan">Gargan</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg" class="mw-file-description" title="Rame de la ligne T12 d'Île-de-France à Évry-Courcouronnes"><img alt="Vue d'une rame du tramway T13 d'Île-de-France à Évry-Courcouronnes" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg/240px-T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg/360px-T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg/480px-T12_-_Evry-CC_-_2023-12-16_-_IMG_0179.jpg 2x" data-file-width="3568" data-file-height="2676" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame de la <a href="/wiki/Ligne_12_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 12 du tramway d'Île-de-France">ligne T12 d'Île-de-France</a> à <a href="/wiki/Gare_d%27%C3%89vry-Courcouronnes" title="Gare d'Évry-Courcouronnes">Évry-Courcouronnes</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg" class="mw-file-description" title="Rame de la ligne T13 d'Île-de-France à Saint-Cyr"><img alt="Vue d'une rame du tramway T13 d'Île-de-France à Saint-Cyr" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg/240px-T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg/360px-T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg/480px-T13_Express_-_Quai_de_la_gare_de_Saint-Cyr.jpg 2x" data-file-width="3120" data-file-height="2340" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame de la <a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France">ligne T13 d'Île-de-France</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Saint-Cyr" title="Gare de Saint-Cyr">Saint-Cyr</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Trains_légers"><span id="Trains_l.C3.A9gers"></span>Trains légers</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Trains légers" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Trains légers"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Depuis le <time class="nowrap" datetime="2011-06-15" data-sort-value="2011-06-15">15 juin 2011</time>, le premier des <a href="/wiki/Tram-train_de_Nantes" title="Tram-train de Nantes">trams-trains de Nantes</a> a été mis en service sur la <a href="/wiki/Tram-train_de_Nantes_%C3%A0_Clisson" title="Tram-train de Nantes à Clisson">liaison Nantes - Clisson</a>. Quatre rames de type <a href="/wiki/Alstom_Citadis_Dualis" title="Alstom Citadis Dualis">Citadis Dualis</a> circulent sur la portion de la <a href="/wiki/Ligne_de_Nantes-Orl%C3%A9ans_%C3%A0_Saintes" title="Ligne de Nantes-Orléans à Saintes">ligne de Nantes-Orléans à Saintes</a> entre la <a href="/wiki/Gare_de_Nantes" title="Gare de Nantes">gare de Nantes</a> et <a href="/wiki/Gare_de_Clisson" title="Gare de Clisson">celle de Clisson</a> effectuant le trajet en 28 minutes, à une vitesse de pointe de <span title="27,777 8 m/s" style="cursor:help">100</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr>, en desservant les six gares intermédiaires. En réalité, dans un premier temps, il sera considéré plus proche d'un <a href="#Concepts_proches">train léger</a> que d'un tram-train, car il ne pourra pas encore emprunter le réseau du <a href="/wiki/Tramway_de_Nantes" title="Tramway de Nantes">tramway de Nantes</a> dans l'immédiat.<br /> Un deuxième tram-train a été mis en service à suite de la réouverture de l'ancienne <a href="/wiki/Ligne_de_Nantes-Orl%C3%A9ans_%C3%A0_Ch%C3%A2teaubriant" title="Ligne de Nantes-Orléans à Châteaubriant">ligne Nantes - Châteaubriant</a> le <time class="nowrap date-lien" datetime="2014-02-28" data-sort-value="2014-02-28"><a href="/wiki/28_f%C3%A9vrier_dans_les_chemins_de_fer" title="28 février dans les chemins de fer">28 février</a> <a href="/wiki/2014_dans_les_chemins_de_fer" title="2014 dans les chemins de fer">2014</a></time><sup id="cite_ref-France_3_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-France_3-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. S'il est également plus proche d'un train léger que d'un tram-train, ce matériel circule sur une ligne à signalisation simplifiée, et rencontre même une signalisation tramway aux carrefours proches du pôle d'échange <a href="/wiki/Gare_de_Haluch%C3%A8re-Batignolles" title="Gare de Haluchère-Batignolles">Haluchères-Batignolles</a>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2012-09-22" data-sort-value="2012-09-22">22 septembre 2012</time>, la première branche du <a href="/wiki/Tram-train_de_l%27Ouest_lyonnais" title="Tram-train de l'Ouest lyonnais">tram-train de l'Ouest lyonnais</a> est mise en service et relie la <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Saint-Paul" title="Gare de Lyon-Saint-Paul">gare Saint-Paul</a> à celle de <a href="/wiki/Sain-Bel" title="Sain-Bel">Sain-Bel</a>, puis la deuxième branche en direction de <a href="/wiki/Gare_de_Brignais" title="Gare de Brignais">Brignais</a>, le <time class="nowrap" datetime="2012-12-08" data-sort-value="2012-12-08">8 décembre 2012</time>. Des rames de type <a href="/wiki/Alstom_Citadis_Dualis" title="Alstom Citadis Dualis">Citadis Dualis</a> circulent sur les deux lignes en service. Toutefois, ce réseau n'entre pas dans le cadre de la définition stricte de tram-train, car il n'y a pas d'interconnexion avec les lignes du <a href="/wiki/Tramway_de_Lyon" title="Tramway de Lyon">tramway de Lyon</a> et il n'en est pas prévu à court terme. Il s'agit donc plutôt d'un train léger. </p><p>La <a href="/wiki/Ligne_11_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 11 du tramway d'Île-de-France">ligne T11 d'Île-de-France</a>, mise en service en juillet 2017, est également comparable à un train léger, la ligne étant en mode train sur la totalité de son parcours et étant située uniquement sur des voies du réseau ferré national. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG" class="mw-file-description" title="Rame du tram-train de Nantes - Clisson à Gorges"><img alt="Vue d'une rame du tram-train de Nantes arrêtée en gare de Gorges." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG/270px-Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG/405px-Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG/540px-Tram-train_%C3%A0_Gorges_par_Cramos.JPG 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame du <a href="/wiki/Tram-train_de_Nantes_%C3%A0_Clisson" title="Tram-train de Nantes à Clisson">tram-train de Nantes - Clisson</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Gorges" title="Gare de Gorges">Gorges</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg" class="mw-file-description" title="Rame de l'Ouest lyonnais à Lyon Saint-Paul"><img alt="Vue d'une rame du tram-train de l'Ouest lyonnais arrêtée à la gare de Lyon Saint-Paul." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg/240px-Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg/360px-Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg/480px-Gare_de_Lyon_Saint_Paul_23_10_08_210000.jpeg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame de <a href="/wiki/Tram-train_de_l%27Ouest_lyonnais" title="Tram-train de l'Ouest lyonnais">l'Ouest lyonnais</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Saint-Paul" title="Gare de Lyon-Saint-Paul">Lyon Saint-Paul</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg" class="mw-file-description" title="Rame de la ligne T11 d'Île-de-France à Épinay-Villetaneuse"><img alt="Vue d'une rame de la ligne T11 d'Île-de-France à Épinay-Villetaneuse" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg/240px-Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg/360px-Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg/480px-Station_Gare_%C3%89pinay_Villetaneuse_Ligne_11_Express_Tramway_%C3%89pinay_Seine_6.jpg 2x" data-file-width="4032" data-file-height="3024" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame de la <a href="/wiki/Ligne_11_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 11 du tramway d'Île-de-France">ligne T11 d'Île-de-France</a> à <a href="/wiki/Gare_d%27%C3%89pinay-Villetaneuse" class="mw-redirect" title="Gare d'Épinay-Villetaneuse">Épinay-Villetaneuse</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Tramways_express">Tramways express</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Tramways express" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Tramways express"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">ligne T2 d'Île-de-France</a> ouverte en 1997, bien que ne relevant pas du tram-train, est comparée à ce dernier en raison de sa circulation en grande partie - et initialement à totalité - sur <a href="/wiki/Ligne_de_Puteaux_%C3%A0_Issy-Plaine" title="Ligne de Puteaux à Issy-Plaine">des voies qui faisaient jusqu'en 2005</a> partie du réseau ferré national. C'est plutôt un tramway express<sup id="cite_ref-:0_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À Lyon, la <a href="/wiki/Ligne_3_du_tramway_de_Lyon" title="Ligne 3 du tramway de Lyon">ligne T3</a> présente des caractéristiques similaires : utilisant l'infrastructure de l'ancien <a href="/wiki/Chemin_de_fer_de_l%27Est_de_Lyon" title="Chemin de fer de l'Est de Lyon">Chemin de fer de l'Est de Lyon</a>, elle est également de type tramway express. Elle partage ses voies avec la ligne <a href="/wiki/Rh%C3%B4nexpress" title="Rhônexpress">Rhônexpress</a>, un autre tramway express qui relie le centre de Lyon à l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Lyon-Saint-Exup%C3%A9ry" title="Aéroport de Lyon-Saint-Exupéry">aéroport</a> et <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Saint-Exup%C3%A9ry_TGV" title="Gare de Lyon-Saint-Exupéry TGV">gare</a> de Lyon Saint-Exupéry, qui utilise des rames qui peuvent atteindre une vitesse de <span title="27,777 8 m/s" style="cursor:help">100</span> <abbr class="abbr" title="kilomètre par heure">km/h</abbr> sur une voie nouvelle spécialement créée pour la ligne entre les stations <a href="/wiki/Meyzieu_Z.I._(tramway_de_Lyon)" title="Meyzieu Z.I. (tramway de Lyon)">Meyzieu Z.I.</a> et <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Saint-Exup%C3%A9ry_TGV" title="Gare de Lyon-Saint-Exupéry TGV">Lyon-Saint-Exupéry</a>. </p> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg" class="mw-file-description" title="Rame urbaine de la ligne T2 d'Île-de-France à Brimborion"><img alt="Vue d'une rame de tramway urbain sur la ligne T2 d'Île-de-France à Brimborion" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/240px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/360px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg/480px-Brimborion_tramway_T2_2022_03.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame urbaine de la <a href="/wiki/Ligne_2_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 2 du tramway d'Île-de-France">ligne T2 d'Île-de-France</a> à Brimborion</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG" class="mw-file-description" title="Rame urbaine de la ligne T3 de Lyon à Meyzieu Z.I."><img alt="Vue d'une rame de tramway urbain sur la ligne T3 de Lyon en circulation à Meyzieu Zone Industrielle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG/240px-Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG/360px-Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG/480px-Citadis_402_Meyzieu_Z.I..JPG 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame urbaine de la <a href="/wiki/Ligne_3_du_tramway_de_Lyon" title="Ligne 3 du tramway de Lyon">ligne T3 de Lyon</a> à <a href="/wiki/Meyzieu_Z.I._(tramway_de_Lyon)" title="Meyzieu Z.I. (tramway de Lyon)">Meyzieu Z.I.</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 182px"> <div class="thumb" style="width: 180px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg" class="mw-file-description" title="Rame tram-train de la ligne Rhônexpress à Lyon Saint-Exupéry"><img alt="Vue d'une rame Rhônexpress en approche du terminus de Lyon Saint-Exupéry" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg/270px-Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg" decoding="async" width="180" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg/405px-Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg/540px-Rhone_Express_104_LYS_250324.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="4000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Rame tram-train de la ligne <a href="/wiki/Rh%C3%B4nexpress" title="Rhônexpress">Rhônexpress</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Lyon-Saint-Exup%C3%A9ry_TGV" title="Gare de Lyon-Saint-Exupéry TGV">Lyon Saint-Exupéry</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Italie">Italie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Italie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Italie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Sasstram.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Sasstram.jpg/220px-Sasstram.jpg" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Sasstram.jpg/330px-Sasstram.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Sasstram.jpg/440px-Sasstram.jpg 2x" data-file-width="482" data-file-height="375" /></a><figcaption>Rame du tram-train de <a href="/wiki/Sassari" title="Sassari">Sassari</a> (<a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a>)</figcaption></figure> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite des précisions supplémentaires." style="cursor:help;">Le tram-train de <a href="/wiki/Sassari" title="Sassari">Sassari</a> en <a href="/wiki/Sardaigne" title="Sardaigne">Sardaigne</a> également connu sous le nom <i><a href="/wiki/Tramway_de_Sassari" title="Tramway de Sassari">Sassari Metro-tramway</a></i> (en <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a> : <i>Metrotranvia di Sassari</i> ou <i>Metropolitana di Sassari leggera</i>) est un système léger sur rail transports publics où les trams circulent sur les pistes d'un réseau de tramway urbain et sur l'actuelle banlieue chemins de fer à voie étroite exploité par la Ferrovie della Sardegna (Chemins de fer de la Sardaigne).</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">[Quoi ?]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Espagne">Espagne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Espagne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Espagne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Cadix" title="Cadix">Cadix</a> : le <a href="/wiki/Tram-train_de_la_Baie_de_Cadix" title="Tram-train de la Baie de Cadix">tram-train de la Baie de Cadix</a>, mis en service le <time class="nowrap" datetime="2022-10-26" data-sort-value="2022-10-26">26 octobre 2022</time>, relie <a href="/wiki/Cadix" title="Cadix">Cadix</a> à <a href="/wiki/Chiclana_de_la_Frontera" title="Chiclana de la Frontera">Chiclana de la Frontera</a>, en passant par <a href="/wiki/San_Fernando_(Espagne)" title="San Fernando (Espagne)">San Fernando</a>, en environ une heure. Il constitue le premier et unique tram-train d'Espagne.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Projets">Projets</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Projets" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Projets"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Business_deadline_new_icon.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Business_deadline_new_icon.png/45px-Business_deadline_new_icon.png" decoding="async" width="45" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Business_deadline_new_icon.png/68px-Business_deadline_new_icon.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Business_deadline_new_icon.png/90px-Business_deadline_new_icon.png 2x" data-file-width="685" data-file-height="613" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article ou cette section contient des informations sur un <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Projet_ferroviaire" title="Catégorie:Projet ferroviaire">projet ferroviaire</a>.</strong> </p> <div class="nomobile"> Il se peut que ces informations soient de nature spéculative et que leur teneur change considérablement alors que les évènements approchent.</div> </div></div> <p>Le concept de tram-train répondant aux besoins de nombreuses agglomérations, des projets fleurissent en Europe et au-delà. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allemagne_2">Allemagne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Allemagne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Allemagne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dans la continuité des lignes en service, d’autres sont en projet ou simplement envisagés<sup id="cite_ref-V&T443_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-V&T443-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <ul><li><a href="/wiki/Brunswick_(Basse-Saxe)" title="Brunswick (Basse-Saxe)">Brunswick</a>,</li> <li><a href="/wiki/Francfort-sur-le-Main" title="Francfort-sur-le-Main">Francfort-sur-le-Main</a>,</li> <li><a href="/wiki/Kiel" title="Kiel">Kiel</a>,</li> <li><a href="/wiki/Ratisbonne" title="Ratisbonne">Ratisbonne</a>,</li> <li><a href="/wiki/Schwerin" title="Schwerin">Schwerin</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Belgique">Belgique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Belgique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Belgique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Un projet de tram-train dans les provinces du <a href="/wiki/Province_du_Brabant_flamand" title="Province du Brabant flamand">Brabant flamand</a> et de <a href="/wiki/Province_de_Limbourg_(Belgique)" title="Province de Limbourg (Belgique)">Limbourg</a> est à l'étude<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sa branche limbourgeoise utiliserait avec du matériel de type tramway l'ancienne ligne 20 Hasselt-Maastricht<sup>(<a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_20_Hasselt_-_Maastricht" class="extiw" title="nl:Spoorlijn 20 Hasselt - Maastricht">nl</a>)</sup> de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_nationale_des_chemins_de_fer_belges" title="Société nationale des chemins de fer belges">SNCB</a>, dont la partie Lanaken-frontière est « temporairement hors service » et dont le reste est déferré<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="France_2">France</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : France" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : France"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>En <a href="/wiki/%C3%8Ele-de-France" title="Île-de-France">Île-de-France</a>, les lignes Tram express : <ul><li>La <a href="/wiki/Ligne_11_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 11 du tramway d'Île-de-France">ligne 11</a> (ancienne tangentielle nord), ouverte en 2017 entre <a href="/wiki/Gare_d%27%C3%89pinay-sur-Seine" title="Gare d'Épinay-sur-Seine">Épinay-sur-Seine</a> et <a href="/wiki/Gare_du_Bourget" title="Gare du Bourget">Le Bourget</a> ; l'ouverture complète entre <a href="/wiki/Sartrouville" title="Sartrouville">Sartrouville</a> et <a href="/wiki/Noisy-le-Sec" title="Noisy-le-Sec">Noisy-le-Sec</a> est prévue pour 2032. Ce projet est un train léger car il n'y a pas de circulation en milieu urbain, mais uniquement sur des voies du réseau ferré national.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_12_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 12 du tramway d'Île-de-France">ligne 12</a> (ancienne tangentielle sud) entre <a href="/wiki/Gare_de_Massy_-_Palaiseau" title="Gare de Massy - Palaiseau">Massy - Palaiseau</a> et <a href="/wiki/Gare_d%27%C3%89vry-Courcouronnes" title="Gare d'Évry-Courcouronnes">Évry-Courcouronnes</a>, ouverte en 2023 ; extension par la suite de Massy à <a href="/wiki/Gare_de_Versailles-Chantiers" title="Gare de Versailles-Chantiers">Versailles-Chantiers</a>. Elle remplacera la Branche C 8 d'Épinay-sur-Orge à Versailles-Chantiers du RER C (voies ferrées nationales) et comporte également une section tramway en milieu urbain.</li> <li>La <a href="/wiki/Ligne_13_du_tramway_d%27%C3%8Ele-de-France" title="Ligne 13 du tramway d'Île-de-France">ligne 13</a> (ancienne tangentielle ouest), ouverte en 2022 de <a href="/wiki/Saint-Germain-en-Laye" title="Saint-Germain-en-Laye">Saint-Germain-en-Laye</a> à <a href="/wiki/Saint-Cyr-l%27%C3%89cole" title="Saint-Cyr-l'École">Saint-Cyr-l'École</a>, avec un prolongement prévu en 2027 à <a href="/wiki/Ach%C3%A8res_(Yvelines)" title="Achères (Yvelines)">Achères</a>, puis après 2030 à Cergy. Elle remplace la <a href="/wiki/Grande_ceinture_Ouest" title="Grande ceinture Ouest">Grande ceinture Ouest</a> (<a href="/wiki/Ligne_L_du_Transilien" title="Ligne L du Transilien">ligne L du Transilien</a>) de <a href="/wiki/Gare_de_Noisy-le-Roi" title="Gare de Noisy-le-Roi">Noisy-le-Roi</a> à <a href="/wiki/Gare_de_Saint-Germain-en-Laye-Grande-Ceinture" title="Gare de Saint-Germain-en-Laye-Grande-Ceinture">Saint-Germain-en-Laye-Grande-Ceinture</a>.</li></ul></li> <li>L'extension du <a href="/wiki/Tramway_du_Havre" title="Tramway du Havre">tramway du Havre</a> prévue d'ici 2027, qui réutilisera les emprises de la <a href="/wiki/Ligne_du_Havre-Graville_%C3%A0_Tourville-les-Ifs" title="Ligne du Havre-Graville à Tourville-les-Ifs">ligne ferroviaire</a> entre Le Havre et Montivilliers, tout en circulant en mode tramway urbain. On peut considérer ce projet comme un tramway express du fait de ces caractéristiques<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le tram-train Barentin – Rouen – Elbeuf entre <a href="/wiki/Gare_de_Barentin" title="Gare de Barentin">Barentin</a> et <a href="/wiki/Gare_d%27Elbeuf_-_Saint-Aubin" title="Gare d'Elbeuf - Saint-Aubin">Elbeuf - Saint-Aubin</a> en passant par la <a href="/wiki/Gare_de_Rouen-Rive-Droite" title="Gare de Rouen-Rive-Droite">gare de Rouen-Rive-Droite</a>, après 2030.</li> <li>Transfrontalier France – Allemagne : le projet de tram-train entre Forbach et Sarrebruck<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Le tram-train Nîmes – Sommières<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Un projet de tram-train employant les voies ferrées de l'<a href="/wiki/%C3%89toile_ferroviaire_de_Limoges" title="Étoile ferroviaire de Limoges">étoile ferroviaire de Limoges</a> est régulièrement remis sur la table par des syndicalistes et des associations<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans sa version la plus récente, et dans l'optique d'une parfaite complémentarité avec les autres modes de transport territoriaux, il envisage un réseau final d'environ 400 km de voies permettant de desservir l'ensemble des communes dans un rayon d'une soixantaine de kilomètres autour de Limoges, soit un bassin de population de 435 000 personnes<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Slovaquie">Slovaquie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Slovaquie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Slovaquie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Un système de tram-train (<span class="lang-sk" lang="sk">integrovaná kolejová doprava</span>) autour de la ville de <a href="/wiki/Ko%C5%A1ice" title="Košice">Košice</a> est à l'étude. Le système devrait relier en deux points le réseau de tram et de train<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Maroc">Maroc</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Maroc" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Maroc"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Le tram-train de <a href="/wiki/Nador_(Maroc)" title="Nador (Maroc)">Nador</a>, reliant le port d'<a href="/wiki/Beni_Ensar" title="Beni Ensar">Aït Ansar</a> (à moyen/long-terme <a href="/wiki/Melilla" title="Melilla">Melilla</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) à l'<a href="/wiki/A%C3%A9roport_de_Nador-Al_Aroui" title="Aéroport de Nador-Al Aroui">aéroport international de Nador Al-Aroui</a> est à l'étude. L'infrastructure ferroviaire existante sur la majorité du tracé renforce ce choix<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=24" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=24" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_1-1">b</a> <a href="#cite_ref-:0_1-2">c</a> <a href="#cite_ref-:0_1-3">d</a> et <a href="#cite_ref-:0_1-4">e</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="adttouraine2022"><span class="nom_auteur">adttouraine</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://adttouraine.com/2022/03/23/le-tram-train-en-france/"><cite style="font-style:normal;">Le tram-train en France</cite></a> », sur <span class="italique">Association pour le Développement des Transports Collectifs en Touraine</span>, <time class="nowrap" datetime="2022-03-23" data-sort-value="2022-03-23">23 mars 2022</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-08-26" data-sort-value="2022-08-26">26 août 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-:1_2-2">c</a> et <a href="#cite_ref-:1_2-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Urbain"><span class="ouvrage" id="Transport_Urbain">Transport Urbain, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://transporturbain.canalblog.com/pages/karlsruhe---l-ecole-du-tram-train/34301251.html"><cite style="font-style:normal;">Karlsruhe : l'école du tram-train</cite></a> »</span></span></span> </li> <li id="cite_note-V&T443-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-V&T443_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-V&T443_3-1">b</a> et <a href="#cite_ref-V&T443_3-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><i>Ville et Transports Magazine</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 443 du 12 mars 2008, éditions <a href="/wiki/Les_%C3%89ditions_La_Vie_du_rail" title="Les Éditions La Vie du rail">La Vie du Rail</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1902"><cite class="italique">État des communes à la fin du XIXe siècle. Saint-Ouen : notice historique et renseignements administratifs / publié sous les auspices du Conseil général [par Fernand Bournon] ; Département de la Seine, Direction des affaires départementales</cite>, <time>1902</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k215347z">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C3%89tat+des+communes+%C3%A0+la+fin+du+XIXe+si%C3%A8cle.+Saint-Ouen+%3A+notice+historique+et+renseignements+administratifs+%2F+publi%C3%A9+sous+les+auspices+du+Conseil+g%C3%A9n%C3%A9ral+%5Bpar+Fernand+Bournon%5D+%3B+D%C3%A9partement+de+la+Seine%2C+Direction+des+affaires+d%C3%A9partementales&rft.date=1902&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATram-train"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2024">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://france3-regions.francetvinfo.fr/paris-ile-de-france/essonne/demarrage-calamiteux-et-pannes-a-repetition-sur-le-t12-la-galere-des-usagers-2983166.html"><cite style="font-style:normal;">"Démarrage calamiteux" et pannes à répétition : sur le T12, la galère des usagers</cite></a> », sur <span class="italique">France 3 Paris Ile-de-France</span>, <time class="nowrap" datetime="2024-06-07" data-sort-value="2024-06-07">7 juin 2024</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-06-08" data-sort-value="2024-06-08">8 juin 2024</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-France_3-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-France_3_6-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pays-de-la-loire.france3.fr/2014/02/28/tramtrain-nantes-chateaubriant-les-moments-forts-de-la-journee-424393.html">« TramTrain Nantes-Châteaubriant : les moments forts de la journée »</a>, article de <i>France 3</i> du 28 février 2014, consulté le jour même.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/pegasus_vlaamsbrabant/index.htm"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">delijn.be/mobiliteitsvisie2020…</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/pegasus_vlaamsbrabant/index.htm">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/pegasus_vlaamsbrabant/index.htm">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/pegasus_vlaamsbrabant/index.htm">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/pegasus_vlaamsbrabant/index.htm">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><span class="noarchive">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/spartacuslimburg/index.htm"><cite style="font-style:normal; color:var(--color-link-red, #d73333);">delijn.be/mobiliteitsvisie2020…</cite></a> »<sup class="plainlinks">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/spartacuslimburg/index.htm">Archive.org</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/spartacuslimburg/index.htm">Wikiwix</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/spartacuslimburg/index.htm">Archive.is</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://webcache.googleusercontent.com/search?hl=fr&q=cache:http://www.delijn.be/mobiliteitsvisie2020/spartacuslimburg/index.htm">Google</a> • <a href="/wiki/Projet:Correction_des_liens_externes#J'ai_trouvé_un_lien_mort,_que_faire_?" title="Projet:Correction des liens externes">Que faire ?</a>)</sup></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.infrabel.be/fr/documents/c03-carte-technique-du-reseau">https://www.infrabel.be/fr/documents/c03-carte-technique-du-reseau</a> (PDF)</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lehavreseinemetropole.fr/actualites/projet-dextension-du-tramway-les-grandes-lignes-du-trace-adoptees"><cite style="font-style:normal;">Projet d'extension du tramway : les grandes lignes du tracé adoptées</cite></a> », sur <span class="italique">Le Havre Seine Métropole</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-08-26" data-sort-value="2022-08-26">26 août 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.republicain-lorrain.fr/transport/2022/02/14/projet-de-tram-train-entre-forbach-et-sarrebruck-la-sarre-relance-l-idee"><cite style="font-style:normal;">Moselle. Tram-train entre Forbach et Sarrebruck : la Sarre remet le projet sur les rails</cite></a> », sur <span class="italique">www.republicain-lorrain.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-08-26" data-sort-value="2022-08-26">26 août 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.objectifgard.com/2021/12/26/nimes-metropole-tramtrain-bernard-clement-ne-lache-pas-laffaire/"><cite style="font-style:normal;">NÎMES MÉTROPOLE Tram’train : Bernard Clément ne lâche pas l’affaire…</cite></a> », sur <span class="italique">Objectif Gard</span>, <time class="nowrap" datetime="2021-12-26" data-sort-value="2021-12-26">26 décembre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-08-26" data-sort-value="2022-08-26">26 août 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://metrolim.over-blog.fr/2014/11/limoges-les-dernieres-avancees-du-metrolim.html">Metrolim.over-blog.fr - Limoges : les dernières avancées du Métrolim</a></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tramtrain-limousin.fr"><cite style="font-style:normal;">TramTrain Limousin - Réconcilions villes et territoire</cite></a> », sur <span class="italique">Tram-train limousin</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-06-16" data-sort-value="2020-06-16">16 juin 2020</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://tvstav.cz/clanek/2098-zsr-integrovany-dopravny-system-osobnej-koajovej-dopravy-kosice">http://tvstav.cz/clanek/2098-zsr-integrovany-dopravny-system-osobnej-koajovej-dopravy-kosice</a> ŽSR, Integrovaný dopravný systém osobnej koľajovej dopravy Košice</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Yabiladi.com"><span class="nom_auteur">Yabiladi.com</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.yabiladi.com/articles/details/102649/projets-d-infrastructures-nord-maroc-inquietent.html"><cite style="font-style:normal;">Les projets d'infrastructures au nord du Maroc inquiètent en Espagne</cite></a> », sur <span class="italique">www.yabiladi.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-12-26" data-sort-value="2020-12-26">26 décembre 2020</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agencemarchica.gov.ma/sequence/ville-nouvelle-de-nador/"><cite style="font-style:normal;">Projets : La Ville Nouvelle de Nador - Agence Marchica</cite></a> », sur <span class="italique">Agence pour l'aménagement du site de la lagune de Marchica</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-12-26" data-sort-value="2020-12-26">26 décembre 2020</time>)</small></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=25" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=25" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/tram-train" class="extiw" title="wikt:tram-train">tram-train</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=26" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=26" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Vaudois2005"><span class="ouvrage" id="Jean-Claude_Vaudois2005">Jean-Claude Vaudois, « <cite style="font-style:normal">Le Tramway suburbain le retour ! (ou l’arrivée du Tram-Train)</cite> », <i>Chemins de Fer régionaux et Tramways</i>, <a href="/wiki/F%C3%A9d%C3%A9ration_des_amis_des_chemins_de_fer_secondaires" title="Fédération des amis des chemins de fer secondaires">FACS</a>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 307,‎ <time>2005</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+Tramway+suburbain+le+retour+%21+%28ou+l%E2%80%99arriv%C3%A9e+du+Tram-Train%29&rft.jtitle=Chemins+de+Fer+r%C3%A9gionaux+et+Tramways&rft.issue=307&rft.aulast=Vaudois&rft.aufirst=Jean-Claude&rft.date=2005&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ATram-train"></span></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&veaction=edit&section=27" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tram-train&action=edit&section=27" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">Tramway</a></li> <li><a href="/wiki/Rh%C3%B4nexpress" title="Rhônexpress">Rhônexpress</a></li> <li><a href="/wiki/Tram-train_de_l%27Ouest_lyonnais" title="Tram-train de l'Ouest lyonnais">Tram-train de l'Ouest lyonnais</a></li> <li><a href="/wiki/Tram-train_de_Nantes" title="Tram-train de Nantes">Tram-train de Nantes</a></li> <li><a href="/wiki/Tram-train_de_La_R%C3%A9union" class="mw-redirect" title="Tram-train de La Réunion">Tram-train de La Réunion</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Transports_en_commun" title="Modèle:Palette Transports en commun"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Transports_en_commun&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Transport_en_commun" title="Transport en commun">Transports en commun</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Mode_de_transport" title="Mode de transport">Type</a></th> <td class="navbox-list" style="background:#ECECFF; text-align:left;"><table class="navbox-subgroup" style=""> <tbody><tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Marche_%C3%A0_pied" title="Marche à pied">À pied</a></th> <td class="navbox-list" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/P%C3%A9dibus" title="Pédibus">Pédibus</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Transport_routier" title="Transport routier">Routier</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Autobus" title="Autobus">Autobus</a> <ul><li><a href="/wiki/Autobus_guid%C3%A9" title="Autobus guidé">guidé</a></li> <li><a href="/wiki/Bus_%C3%A0_haut_niveau_de_service" title="Bus à haut niveau de service">à haut niveau de service</a></li> <li><a href="/wiki/Autobus_scolaire" title="Autobus scolaire">scolaire</a></li> <li><a href="/wiki/Bus_%C3%A0_imp%C3%A9riale" title="Bus à impériale">à impériale</a></li> <li><a href="/wiki/Chicken_bus" title="Chicken bus">Chicken bus</a></li> <li><a href="/wiki/Gyrobus" title="Gyrobus">Gyrobus</a></li> <li><a href="/wiki/Bus_%C3%A9lectrique" title="Bus électrique">électrique</a></li> <li><a href="/wiki/Trolleybus" title="Trolleybus">Trolleybus</a></li> <li><a href="/wiki/Groupage_d%27autobus" title="Groupage d'autobus">Groupage d'autobus</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Autocar" title="Autocar">Autocar</a></li> <li><a href="/wiki/Automobile" title="Automobile">Automobile</a> <ul><li><a href="/wiki/Conduite_de_nuit" title="Conduite de nuit">Conduite de nuit</a></li> <li><a href="/wiki/Covoiturage" title="Covoiturage">Covoiturage</a></li> <li><a href="/wiki/Autopartage" title="Autopartage">Autopartage</a></li> <li><a href="/wiki/Taxi" title="Taxi">Taxi</a></li> <li><a href="/wiki/Taxi_collectif" title="Taxi collectif">Taxi collectif</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Petit_train_touristique_routier" title="Petit train touristique routier">Petit-train</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Chemin_de_fer" title="Chemin de fer">Ferroviaire</a></th> <td class="navbox-list" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Chemin_de_fer" title="Chemin de fer">Chemin de fer</a> <ul><li><a href="/wiki/Rame_automotrice" title="Rame automotrice">Automotrice</a></li> <li><a href="/wiki/Autorail" title="Autorail">Autorail</a></li> <li><a href="/wiki/TGV" title="TGV">TGV</a></li> <li><a href="/wiki/Train" title="Train">Train</a></li> <li><a href="/wiki/Train_express" title="Train express">Train express</a></li> <li><a href="/wiki/Service_auto-train" title="Service auto-train">Train auto-couchette</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Funiculaire" title="Funiculaire">Funiculaire</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro" title="Métro">Métro</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9tro_l%C3%A9ger" title="Métro léger">Métro léger</a></li> <li><a href="/wiki/Monorail" title="Monorail">Monorail</a></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%A9m%C3%A9tro" title="Prémétro">Prémétro</a></li> <li><a href="/wiki/Tramway" title="Tramway">Tramway</a> <ul><li><a href="/wiki/Tramway_%C3%A0_imp%C3%A9riale" title="Tramway à impériale">à impériale</a></li> <li><a href="/wiki/Tramway_sur_pneumatiques" title="Tramway sur pneumatiques">sur pneumatiques</a></li> <li><a href="/wiki/Train-tram" title="Train-tram">Train-tram</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Tram-train</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Train_%C3%A0_sustentation_magn%C3%A9tique" title="Train à sustentation magnétique">Train à sustentation magnétique</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rotrain" title="Aérotrain">Aérotrain</a></li> <li><a href="/wiki/Hyperloop" title="Hyperloop">Hyperloop</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A9hicule_automatique_l%C3%A9ger" title="Véhicule automatique léger">Véhicule automatique léger</a></li> <li><a href="/wiki/Navette_automatique" title="Navette automatique">Transport hectométrique</a></li> <li><a href="/wiki/Taxi_robot" title="Taxi robot">Taxi robot</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Transport_par_c%C3%A2ble" title="Transport par câble">Par câble</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Ascenseur" title="Ascenseur">Ascenseur</a></li> <li><a href="/wiki/Funiculaire" title="Funiculaire">Funiculaire</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9benne" title="Télébenne">Télébenne</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9cabine" title="Télécabine">Télécabine</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique" title="Téléphérique">Téléphérique</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9si%C3%A8ge" title="Télésiège">Télésiège</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ski" title="Téléski">Téléski</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ski_%C3%A0_c%C3%A2ble_bas" title="Téléski à câble bas">Télécorde</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9traineau" title="Télétraineau">Télétraineau</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_urbain_par_c%C3%A2ble" title="Transport urbain par câble">Urbain par câble</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Transport_a%C3%A9rien" title="Transport aérien">Aérien</a></th> <td class="navbox-list" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Aviation_d%27affaires" title="Aviation d'affaires">Aviation d'affaires</a></li> <li><a href="/wiki/Avion_de_ligne" title="Avion de ligne">Avion de ligne</a></li> <li><a href="/wiki/Ballon_dirigeable" title="Ballon dirigeable">Ballon dirigeable</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9ph%C3%A9rique" title="Téléphérique">Téléphérique</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9cabine" title="Télécabine">Télécabine</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9l%C3%A9si%C3%A8ge" title="Télésiège">Télésiège</a></li> <li><a href="/wiki/Zeppelin" title="Zeppelin">Zeppelin</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Transport_maritime" title="Transport maritime">Maritime</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/A%C3%A9roglisseur" title="Aéroglisseur">Aéroglisseur</a></li> <li><a href="/wiki/Bateau_%C3%A0_roues_%C3%A0_aubes" title="Bateau à roues à aubes">Bateau à roues à aubes</a></li> <li><a href="/wiki/Bateau-mouche" title="Bateau-mouche">Bateau-mouche</a></li> <li><a href="/wiki/Bateau-bus" title="Bateau-bus">Bateau-bus</a></li> <li><a href="/wiki/Ferry_(bateau)" title="Ferry (bateau)">Ferry</a></li> <li><a href="/wiki/Navire_de_plaisance_%C3%A0_utilisation_commerciale" title="Navire de plaisance à utilisation commerciale">Navire de plaisance à utilisation commerciale</a></li> <li><a href="/wiki/Navire_de_croisi%C3%A8re" title="Navire de croisière">Navire de croisière</a></li> <li><a href="/wiki/Paquebot" title="Paquebot">Paquebot</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:60px"><a href="/wiki/Traction_hippomobile" title="Traction hippomobile">Hippomobile</a></th> <td class="navbox-list" style=";background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Car_Ripert" title="Car Ripert">Car Ripert</a></li> <li><a href="/wiki/Diligence" title="Diligence">Diligence</a></li> <li><a href="/wiki/Fiacre_(hippomobile)" title="Fiacre (hippomobile)">Fiacre</a></li> <li><a href="/wiki/Omnibus" title="Omnibus">Omnibus</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Infrastructure_de_transport" title="Infrastructure de transport">Infrastructures</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background:white; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arr%C3%AAt_de_bus" title="Arrêt de bus">Arrêt de bus</a></li> <li><a href="/wiki/Aubette_(abri)" title="Aubette (abri)">Aubette</a></li> <li><a href="/wiki/Gare" title="Gare">Gare</a> <ul><li><a href="/wiki/Gare_ferroviaire" title="Gare ferroviaire">Gare ferroviaire</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9rogare" title="Aérogare">Aérogare</a></li> <li><a href="/wiki/Gare_routi%C3%A8re" title="Gare routière">Gare routière</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/P%C3%B4le_d%27%C3%A9changes" title="Pôle d'échanges">Pôle d'échanges</a> <ul><li><a href="/wiki/Correspondance_(transports)" title="Correspondance (transports)">Correspondance</a></li> <li><a href="/wiki/Parc_relais" title="Parc relais">Parc relais</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%A9m%C3%A9tro" title="Prémétro">Prémétro</a></li> <li><a href="/wiki/Aire_de_repos_et_de_service_autorouti%C3%A8re" title="Aire de repos et de service autoroutière">Relais routier</a></li> <li><a href="/wiki/Route" title="Route">Route</a></li> <li><a href="/wiki/Station_de_m%C3%A9tro" title="Station de métro">Station de métro</a></li> <li><a href="/wiki/Station_de_tramway" title="Station de tramway">Station de tramway</a></li> <li><a href="/wiki/Site_(transports_en_commun)" title="Site (transports en commun)">Site</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_collectif_en_site_propre" title="Transport collectif en site propre">Site propre</a></li> <li><a href="/wiki/Tramway_en_tunnel" title="Tramway en tunnel">Tramway en tunnel</a></li> <li><a href="/wiki/Terminus_d%27autobus" title="Terminus d'autobus">Terminus d'autobus</a></li> <li><a href="/wiki/Bombardier_TVR" title="Bombardier TVR">Transport sur voie réservée</a></li> <li><a href="/wiki/Voie_r%C3%A9serv%C3%A9e_aux_v%C3%A9hicules_%C3%A0_occupation_multiple" title="Voie réservée aux véhicules à occupation multiple">VOM</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Transports</th> <td class="navbox-list" style="background:#ECECFF; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_organisatrice_de_transports" title="Autorité organisatrice de transports">Autorité organisatrice de transports</a></li> <li><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_organisatrice_de_la_mobilit%C3%A9" title="Autorité organisatrice de la mobilité">Autorité organisatrice de la mobilité</a></li> <li><a href="/wiki/Impact_environnemental_du_transport_routier" title="Impact environnemental du transport routier">Impact environnemental</a></li> <li><a href="/wiki/Permis_de_conduire_poids_lourd_et_transport_en_commun" title="Permis de conduire poids lourd et transport en commun">Permis de conduire</a></li> <li><a href="/wiki/Titre_de_transport" title="Titre de transport">Titre de transport</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_routier_de_personnes" title="Transport routier de personnes">Transport routier de personnes</a></li> <li><a href="/wiki/Transports_urbains" title="Transports urbains">Transports urbains</a></li> <li><a href="/wiki/Transports_guid%C3%A9s_urbains_automatiques" title="Transports guidés urbains automatiques">Transports guidés urbains automatiques</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_urbain_par_c%C3%A2ble" title="Transport urbain par câble">Transport urbain par câble</a></li> <li><a href="/wiki/Intermodalit%C3%A9" title="Intermodalité">Intermodalité</a> / <a href="/wiki/Transport_intermodal" title="Transport intermodal">Transport intermodal</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_d%27automobiles_accompagn%C3%A9es" title="Transport d'automobiles accompagnées">Transport d'automobiles accompagnées</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_automatique_de_transport" title="Système automatique de transport">Système automatique de transport</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A9hicule_automatique_l%C3%A9ger" title="Véhicule automatique léger">Véhicule automatique léger</a></li> <li><a href="/wiki/Transport_guid%C3%A9" title="Transport guidé">Transport guidé</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Métiers</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background:white; text-align:left;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Accompagnateur_de_transports_en_commun" title="Accompagnateur de transports en commun">Accompagnateur de transports en commun</a></li> <li><a href="/wiki/Administrateur_du_transport_de_personnes" title="Administrateur du transport de personnes">Administrateur du transport de personnes</a></li> <li><a href="/wiki/Capitaine_de_navire" title="Capitaine de navire">Capitaine de navire</a></li> <li><a href="/wiki/Conducteur_de_bus" title="Conducteur de bus">Conducteur de bus</a></li> <li><a href="/wiki/Conducteur_de_train" title="Conducteur de train">Conducteur de train</a></li> <li><a href="/wiki/Contr%C3%B4leur_des_transports" title="Contrôleur des transports">Contrôleur des transports</a></li> <li><a href="/wiki/Contr%C3%B4le_technique_des_v%C3%A9hicules_automobiles_en_France" title="Contrôle technique des véhicules automobiles en France">Contrôle technique</a></li> <li><a href="/wiki/Contr%C3%B4leur_des_transports_terrestres" title="Contrôleur des transports terrestres">Contrôleur des transports terrestres</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Chemin_de_fer" title="Portail du chemin de fer"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg/27px-Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg.png" decoding="async" width="27" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg/40px-Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg/53px-Bahn_aus_Zusatzzeichen_1024-15.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Chemin_de_fer" title="Portail:Chemin de fer">Portail du chemin de fer</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_commun" title="Portail des transports en commun"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bus-logo.svg/24px-Bus-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bus-logo.svg/36px-Bus-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Bus-logo.svg/48px-Bus-logo.svg.png 2x" data-file-width="454" data-file-height="454" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Transports_en_commun" title="Portail:Transports en commun">Portail des transports en commun</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐868759585b‐654d7 Cached time: 20250214190116 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.297 seconds Real time usage: 0.421 seconds Preprocessor visited node count: 2494/1000000 Post‐expand include size: 85355/2097152 bytes Template argument size: 20056/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 29061/5000000 bytes Lua time usage: 0.085/10.000 seconds Lua memory usage: 4531657/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 314.616 1 -total 12.60% 39.631 1 Modèle:Portail 11.00% 34.622 1 Modèle:Autres_projets 8.89% 27.959 1 Modèle:Confusion 8.84% 27.805 1 Modèle:Lang 8.45% 26.574 1 Modèle:Palette 8.42% 26.476 9 Modèle:Lien_web 8.31% 26.146 1 Modèle:Méta_bandeau 6.55% 20.619 1 Modèle:Palette_Transports_en_commun 5.86% 18.436 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:72628:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214190116 and revision id 221874669. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tram-train&oldid=221874669">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tram-train&oldid=221874669</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Projet_ferroviaire" title="Catégorie:Projet ferroviaire">Projet ferroviaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Tramway" title="Catégorie:Tramway">Tramway</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mat%C3%A9riel_roulant_ferroviaire" title="Catégorie:Matériel roulant ferroviaire">Matériel roulant ferroviaire</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_lien_mort" title="Catégorie:Article contenant un lien mort">Article contenant un lien mort</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Chemin_de_fer/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Chemin de fer/Articles liés">Portail:Chemin de fer/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports/Articles liés">Portail:Transports/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Technologies/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Technologies/Articles liés">Portail:Technologies/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports_en_commun/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports en commun/Articles liés">Portail:Transports en commun/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 7 janvier 2025 à 12:46.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Tram-train" title="Spécial:Citer/Tram-train">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tram-train&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Tram-train</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>25 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-vg8lf","wgBackendResponseTime":131,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.297","walltime":"0.421","ppvisitednodes":{"value":2494,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":85355,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":20056,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":29061,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 314.616 1 -total"," 12.60% 39.631 1 Modèle:Portail"," 11.00% 34.622 1 Modèle:Autres_projets"," 8.89% 27.959 1 Modèle:Confusion"," 8.84% 27.805 1 Modèle:Lang"," 8.45% 26.574 1 Modèle:Palette"," 8.42% 26.476 9 Modèle:Lien_web"," 8.31% 26.146 1 Modèle:Méta_bandeau"," 6.55% 20.619 1 Modèle:Palette_Transports_en_commun"," 5.86% 18.436 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.085","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4531657,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-868759585b-654d7","timestamp":"20250214190116","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tram-train","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Tram-train","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q844054","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q844054","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-05-02T10:21:51Z","dateModified":"2025-01-07T11:46:36Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/92\/Tram-train_Cernay_IMG_0971.jpg","headline":"tramway habilit\u00e9 \u00e0 circuler sur des voies de train"}</script> </body> </html>